„DE HOOFDAKTE"
Gemengd Nieuws.
DINSDAG 17 MAART 1931
TWEEDE BLAD PAG. 5
DE RIJKSMIDDELEN
OVER DE MAAND FEBRUARI
TIJDSCHRIFT VOOR HOOFDAKTE-STUDIE
SI nnPINO ROTTFRnAMSCHE ..DOFLE"
-De Rijksmiddelen hebben in de afgeloo-
pen maand opgebracht f 34.57S.924.tegen
f 39.S51.119.— in 1930, 'jen achteruitgang Dat het niet goed gaat met de hoofdakte-! Dat langs elkaar heen denken en praten
alzoo van ruim 13 pCt. I examens wordt duidelijk aan ieder, die j is één, zoo niet de belangrijkste oorzaak van
Van de 21 posten op den Staat der Rijks-1 aJ was het maar vluchtig kennis neemt de droevige examenresultaten. De examina-
middelen zijn er niet minder dan 15, die van de officieelc verslagen. Deze zijn door- j toren zijn in hun vak meest specialiteiten,
in opbrengst bij verleden jaar ten achter i loopend in mineur gesteld, vormen één zijn grondig bekend met de vakliteratuur,
bleven. lange, lange klaagzang: d i t onvoldoende namen geregeld kennis van wat er verschijnt
Het zijn vooral de invoer, echten cn de bestudeerd, van d a t te oppervlakkig kcnni9jin de vaktijdschriften en vakbladen en van-
registratierechten geweest, die meegewerkt genomen; hier zich tevreden gesteld met j uit die wetenschappelijke oriënteering vra-
hebben aan den ongunstige» staat der Rijks Iwen dictaat, daar geen het minste inzicht
middelen. I verworven; deze onderdeden geheel ver-
Bedruogen in Februari 1930 de invoer- i waarloosd, d i e verschijnselen met weinig
rechten f 5.789.406.—, thans brachten ze succes bestudeerd.
slechts f 4 033.976.— in de Schatkist, alzooAl deze klachten en désappreciatie's ont-
een vermindering van f 845.430.—. I vangen een schrikwekkende klemtoon in de
Bij de Registratierechten is het nog laatste zinsnede van het verslag der Gro-
slechter. Een vorig jaar beliepen deze ningsche sub-commissie voor Ned. taal en
f 3.720.687.—, thans kwamen deze r.ict ver-1 letterkunde:
dor dan f 1.258.608.—, zix>dat op dezen post
1 2.462.079.minder werd ontvangen dan in
1930.
De Suikeraccijns gaf eveneens een teleur
stellend resultaat Deze beliep f 3.728.258.
of f 547.499.— minder dan het vorig jaar.
Deze drie bovengenoemde posten hebben
.Ongeveer 4 pet. der candidaten deden
een werkelijk ,goed" examen".
Waardoor wordt dit veroorzaakt?
Mijns bedunkens zijn de slechte resultaten
het gevolg van zeer verschillende factoren,
van welke sommige te vinden zijn in de
tof, andere in de vóór- en hoofdakte-
samen bijna 4 millioen minder opgebracht opleiding der candidaten en nog andere in
dan het vorig jaar. Er behoeven dan niethet standpunt der examinatoren,
veel teleurstellende posten bij te komen, om I Dat het programma te weinig belijnd is,
het totaal nadcelig verschil van 5 millioen werd reeds honderd maal gezegd. Op ver
met verleden jaar te bewerkstelligen. schillende punten laat het een geheul onder-
Aan zegelrechten werd ontvangen scheiden interpretatie toe. De candidaat is
f 1.794.950.— of f 400.669.— minder dan het b u i t e n de examenzaal afhankelijk van de
vori" jaar I interpretatie van zijn opleiders, maar er i n
De Successierechten brachten in de Schat van die zijner ondervragers. Van 't verschil
kist f 3.332.964.—, waardoor op dezen post in opvatting tusschen beiden kan hij de dupe
in de afgeloopen maand f 255.829.minder worden.
werd ontvajigen dan in 1930. Laten we nu eens 't vak „Ned. Litora
De accijnzen op geslacht en bier gaven tuur" nemen. Het is langzamerhand usance
eveneens onbevredigende uitkomsten. Ze geworden, dat de onderwerpen voor het
bedroegen resp. f 689.599.— cn f 953.263.—,1 schriftelijk moeten handelen over een stroo-
terwijl deze in Fe.br. 1930 resp. beliepen ming. Hier ligt in de stof zelf een oorzaak
f 969.875.— cn f 1.065.652.—. Er valt op deze van veler onvoldoende prestatie. Bos heeft
posten alzoo waar te nemen een verminde- daar heel goed op gewezen in „Chr. School-
ring in opbrengst van resp. f 280.276.— en i blad", toen hij toornde tegen het onderwerp:
f 112.389.—. I ».De betcekenis
Aan grondbelasting werd ntvangenliteratuur":
het Réveil op de Ned.
vorig jaar.
1 alleen als c
reactie op het rationalisme en
personéele belasting bleef met haar tevens als een gemoedsreactie tegen het
opbrengst van f 983.111.— slechts f 3.227.— kerkelijk dogmatisme en het tevens ziet a s
ten achter bij Febr. 1930. 6611 nationale zijtak van een internationale
De inkomstenbelasting, die in de afgeloo- geestesstroom, heeft vast meer aan litera
pen maand f 7 180.383— in de Schatkist tuur en aanverwante vakken moeten doen,
bracht toont in vergelijk met het vorig jaardan van een in functie zijnd onderwijzer
een nadeeiig verschil van f 309.651.—. mag verlangd worden, die tevens nog an-
Ook de vermogensbelasting bleef in op-1 dere vakken te bestudeeren heeft. Maar dan
brengst ten achter bij 1930. Zij bedroeg nog zou een opsUl eigenlijk niet voldoende
f 1209 008— of f 42.158.— minder dan het. verantwoord zijn, als deze geestelijke stroo-
vorig jaar ming, die bovendien aansluiting vindt aan
eHt statistiekrecht bedroeg f 247.715.—, en de menschel ij ke psyche, genetisch als een
creeft alzoo in vergelijking met het vorig draad door de dogmengescluodenis, de lite-
jaar een nadeeiig verschil van f 89.161.—. natuurgeschiedenis en de geschiedenis dei-
Accijns op zout gaf evenmin een bevrjdi-1 wijsbegeerte loopt. En dan nog de invloed
,cn4 resultaat Dezu |K>st bracht in de Schat i op de Ned. literatuur. Wat een kennis en
kist 174244— tegen I 213.423— in dczelide inzicht vordert dat van Bildirdijk, Da Costa,
maand van 1930. een vermindering dus tan i Capadose, Heldring, Groen van Pnnsterer.
I 39.179.-. f—
De belasting op gouden en zilveren wer
ken, die in de afgeloopen maand f 67.628.
opbracht, bleef f 18.103— bij verleden jaar
ten achter.
En de loodsgelden, die thans f 311.776.
bedroegen, toonen in vergelijking mwt ver
leden jaar een nadeeiig verschil van
i 96 627.—.
Tegenover al deze nadeelige verschillen,
welke samen een bedrag vormen
f 5.634.617.— staan maar zes voordeelige -
sohillen, die het totaal nadeeiig verschil candidaten klaar maken. Er is slechts één
slechts met f 372.421.— verminderen. geval denkbaar, dat zij over een dergelijk
De dividend- en tantièmebelasting bracht j onderwerp een éénigszins behoorlijk stuk
op f 777.433— of f 250— meer dan in 1930. zouden kunnen schrijven, maar daarover
Accijns op gedistilleerd met een opbrengst j straks,
van f 3.073.312.— geeft in vergelijking met
1930 een voordeelig verschil van f 287.916.—. Van de het examen in ongunstige zin be-
Deze vermeerderde opbrengst houdt verband i invloedcnde factoren, gelegen in de candi-
met de accijnsverhooging, die in Febr. j.l. is 'daten zelf èn hun examinatoren noemen wij
ingegaan. er één, n.l. de onderscheiden instelling, de
De tabaksbelasting beliep f 2.305.017.of verschillende kijk, die beiden hebben op de
f 40.608.— meer dan verleden jaar. examenmaterie. Eventueele, incidenteele din-
De accijns op wijn bracht in de Schatkistgeili ais te korte studietijd, te geringe studie
een bedrag van f 33.985.en overtrof daar-aanleg zenuwachtigheid eenerzijds en on-
door de opbrengst van Febr. 1930 met f 8276. welwillendheid of onbekwaamheid ander-
De domeinopbrengst, die thans f 694.039.— I zijds, laten we geheel terzijde. Dat zijn din-
beliep, kwam f 34.325— uit boven het vorig gen> waarover we niet nader hebben te
jaar. j praten. Dingen ook, waaraan schrijven en
En de Staatsloterij met haar opbrengstSprekcn' weinig veranderen,
van f 167.756.— gaf in vergelijking met 1930 j Maar één der voornaamste kwesties, waar-
nog een klein voordeelig verschil van aan wèl wat te veranderen valt. is „de wijze
f 1046.—. waarop examinatoren en examinandi tegen
De Staat der Rijksmiddelen over Februari stQf aankijken",
is allerminst bevredigend te noemen. Over i Laten we nu het terrein der redencering
twee maanden bedroegen de Rijksmiddelen verlaten en door eenige concrete voorbeelden
gen zij.
De candidaten daarentegen studeeren de
vakken meestal uit dictaten of beknopte
cursusboeken, hebben geen tijd om zich te
verdiepen in vakliteratuur, kunnen onmo
gelijk voor elk vak een periodiek lezen (dat
kost hoopen geld en tijd), missen dus de
breede kennis, het gemotiveerde inzicht, het
documcntatie-materiaal, dat hun zekerheid
geeft, het gevoel van vaste grond onder de
voeten, van uit welk gevoel het hun alleen 1
mogelijk is aan 't tafeltje zelfstandig te
praten.
Wanneer Zwolle. „Ned. taal en letterk.",
schrijft: „Inzicht in spelling, kennis van de
verschillende systemen en van den stand
van het spellingvraagstuk, toch zoo nauw
verband houdende met het werk van den
onderwijzer, ontbraken bij verschillende
examinandi geheel", dan komt toch de vraag
op: hebben opleiders der candidaten hen dan
nooit eens gewezen op een paar hoogst
eenvoudige boekjes over de spellingkwns ie
(b.v. van Rottier, Engelkes) of een artikel
van Prof. de Vooys of Dr. Gerlanh Roven?
Wanneer 's Gravenhage, „Ned. taal en
letterk.", schrijft:
..Meer dan eens bleek, dat candidaten
meenden, met een vluchtig praatje over de
geschiedenis onzer letterkunde of over door
hen gelezen en bestudeerde werken, voldoen
de belangstelling te hebben getoond", blijkt
De sloopers zijn thans druk beziq met de afbraak van het concertgebouw „De Doele" t(
Botterdam. En dus zal het bekende gebouw, waaraan duizenden binnen en buiten de
Maasstad, herinneringen bewaren, spoedig verdwenen zijn'. Zoo men op onze foto ziet
maken „de laatste bezoekershet zich recht gemakkelijk.
EEN WELDOENER DER ARMSTEN
(Van onzen Duitschen correspondent).
Het gebeurde op een kouden winteravond,
-. ruim vijfentwintig jaar geleden. In de Frö-
de commissie doordrongen te rijn van de trade* ee„ aantal «jaklnozan het
noodzakelijkheid om over bepaalde, belang-Myl om een slaapgelegenheid te
vinden. Terzelfder tijd trad een waardige
rijke boeken en verschijnselen uit de lile
wel hem waarlijk gierigheid niet verweten
kan worden. Hij had weinig noodig. Op reis
nam hij slechts het meest noodzakelijke mee.
Fens stond een candidaat voor hem met een
groote koffer, op het punt, naar Zwitserland
te vertrekken. „Broeder, ge moet nog leeren
reizen!" Hij wees op zijn leeren taschje, dat
steeds alles voor een langere reis bevatte en
citeerde uit zijn geheugen Tersteegen:
Man muss wie Pilger wandeln,
Frei, hloss und wahrlich leer;
Viel sammeln, halten, handeln,
Macht unsern Gang nur schwer.
Wer will, der trag' sich tot;
Wir reiscn abgeschieden,
Mit wenigem zufrieden,
Wir brauchens nur zur Not.
Als grijsaard van 70 jaar aanvaardde Bo-
p"*" voldeden nan j delschwing nog een candldatuur voorden
de vrijwel heb beperkt tot literatuur, lcide Bodelscbwing's verzoek. Deze zeide daarop j Pruisischen landdag, om er de conservatieven
men niet af, dat het geconstateerde verschijn- tot stadraad Miinsterberg, die hem verge- j en de Chrstelijk-socialen weer met elkander
sel zich alleen bij dit vak voordoet. In meer-eens op deze handen, Herr Stadt-te verzoenen. Zijn „Jungfernrede1' bracht
rat. mén beweert toch steeds, dat zij, die hun j over gansch Duitschland opschudding teweeg,
toevlucht in een nachtasvl zoeken, van wer- i Hy sprak tot de afgevaardigden net eender
^..uiup.11 uv „v. nv.„ w.bi wij deze maand dankbaar herdenken, ny
ijgt, maar ook omdat in de vragen siinger(je den verbaasden mannen de vraag in
examinator meestal behalve eigen ggZjc»,t; „Wie van jullie wil werk hebben?"
dóór krijgt, maar ook omdat
van de examinator meestal oenaive eigen i gezicht'
oordeel en inzicht ook reminiscenties door-iTntn nien;„;d antwoordde, vervolgde de grijs-
klinken aan de literatuur over het onder- aard: ,.Tk heb werk voor jullie. Liefhebbers
w?r.P- steken hun hand op!" Aarzelend kwamen
Uit het feit, dat ik me in het bovenstaan-paar dakloozen J
ROFFEL-RIJMEN
EN DE
INTERNATIONA ALE...
Vooralsnog is 't roode leger
Tamelijk genuanceerd
En het zal wel morgen worden
Eer het heel de aard' regeert,
Internationaal is 't treurig
Met het roode front gesteld
Daar met name voor ontwap'ning
Ieders vrije meening geldt.
Vooralsnog wordt ieders meening
Tijdelijk getolereerd,
Al wordt in de top-instanties
't Vraagstuk dapper bestudeerd.
Albarda gooit (hier in Holland)
Heel het leger overboord;
Engeland bouwt rustig verder
En bewapent ongestoord;
Oud-minister Van der Velde,
Die de roode Belgen leidt,
Voelt, als hij de wereld rondziet
Iets van onbehaaglijkheid,
Zingt de Internationale,
Het verheffend morgen-lied,
Maar, als 't puntje bij de paal komt,
Vecht hij maar ontwapent niet!
Vooralsnog is 't roode leger
Landelijk geïnstrueerd;
En het zal wel morgen worden
Eer het heel de aard' r eg eert l
(Nadruk verboden).
der of minder sterke mate, maar het t
schij nsel is algemeen.
Is daaraan iets te verhelpen?
Het komt mij voor, dat dit inderdaad het
geval is cn dat het euvel doeltreffend be
streden kan worden tot heil van de exami
nandi, tot genoegen ook der examinatoren
door een tijdschrift, geheel gewijd aan de
studio der hoofdakte-vakken, een tijdschrift
dat voor alle vakken het studie-materiaal
brengt, dat thans verspreid ligt en voor een
deel der candidaten onbereikbaar is.
Bij 't begin gewaagden we van het geval,
waarin een bevredigend opstel
Welnu, ik zet het iemand te doen, om zulk
een opstel te maken, dat inderdaad de naam o
„opstel", „wetenschappelijk opstel" dragen „Réveil en de literatuur" door "de candid;
mag, als hij niet van bronnen gebruik mag kan geschreven worden en dat geval is:
jjsw -i g i wanneer ze over jat onderwerp een artikel
maken. En daarmee zijn dergelijke onder
werpen voor een Nederlandsoh niet-uni-
versitair examen geoordcel d."
Geoordeeld. Juist. Voor dergelijke opgaven
kan géén cursus, geen enkel opleider
r-nnrliHntAn klaar makpn. F.r is slecht
f 77.834.682.— of bijna l millioen minder dan
het vorig jaar.
De algemeene malaise teokent zich af in
den Staat der Rijksmiddelen. Bij voortduur
zal voorzichtig en zuinig beheer een gebie
dende cisch blijven.
We willen hopen, dat straks verruiming
en de algemeene maatschappelijke toestand
weer een stijgende lijn vertoone.
HET TJEUKEMEER
OPENGEBROKEN
Men meldt ons uit De Lemmer:
Het Tjeukemeer, dat nog steeds vol ijs zat,
is op last van den burgemeester van Lem-
«terland en voor rekening van deze gemeente,
door sleepbooten opengebroken. Dientengevol
ge is thans weer de groote scheepvaartweg
Lemmer via het Tjeukemeer naar Groningen,
ijsvry en voor de scheepvaaart heropend.
illustrceren, wat we bedoelen.
Breda, Aardrijkskunde, klaagt: „Voorts
viel het sterk op, dat zeer vele candidaten
onvoldoende op de hoogte waren van den
economischen toestand van het Nederland-
sche Rijk binnen en buiten Euroj>a. Vooral
moderne groei onzer zuidelijke provincies
Merkt u niets? Ik wel; dit n.l. dat de
examinatoren, die dit hebben neergeschreven,
óók bij het examineeren zelf, een boek voor
de geest heeft gestaan, een voor liet Zuiden
zéér belangrijk boek. dat vrijwel volledig
over de sociaal economische cn cultureel-
gee.-ielijke ontwaking dezer provincies in
licht, te weten Gerard Knuvelder's „Vanuit
Wingewesten". Vanuit het inzicht, vanuit het
feitenmateriaal dat deze grondleggende stu
die verschaft, hebben de heeren deze pro
vincie bekeken en geëxamineerd.
Maar de candidaten, die toch al niet
klaar kunnen komen met hun stof, kenden
dat.boek natuurlijk niet en zoo dachten en
praatten beide partijen langs elkaar heen
AANr.FGSTFICCPR Ril DE HFMBRUG
deskundige hand hebben gelezen.
Een examinandus, welke een samenvat
tend artikel over Knuvelder's „Wingewes
ten" heeft gelezen, staat niet vreemd te
kijken, wanneer hem >\er de ontwikkeling
der Zuidelijke gewesten gevraagd wordt
Sommige subcommissies bevelen de regel
matige lectuur aan van kranten en tijd
schriften. Daarmee bewijzen ze het volkomen
eens te zijn met onze bovenstaande uiteen
zetting. Maar welke tijdschriften moeten de
examinandi lezen? Voor letterkunde: Op-
waartsche Wegen? De Stem? Roeping?
Stel u voor dat een candidaat zeer trouw het
eerste blad heeft bestudeerd, ja misschien in
overgroote ijver de zeven verschenen jaar^
gangen heeft doorgenomen en zijn examina
tor is abonné van en zweert bij Roeping!
Weer denken en praten ze langs elkaar
heen
Hoe moet dat dan? Ik krijg meermalen
brieven van studeerenden met het verzoek:
noemt u me nu toch eens een literair tijd
schrift waaraan ik wat heb voor mijn studie.
En mijn antwoord is altijd weer: een mond
vol tanden. „Dat tijdschrift bestaat niet."
Zoker, ongeveer alle literaire maandbla
den bevatten wel eens een artikel, dat
voor hoofdakterandidaten waarde heef:
Wel eens. B.v. tweemaal per jaar. De rest:
proza, poëzie, boekbesprekingen is voor de
hoofdaktestudie van geen rechtstreeksch
belang. Het is dus evident, dat de candidaat
voor die paar dingetjes zes tot tien gulden
's jaars betaalt En ondanks die groote kos
ten mist hij alles, wat alle andere periodie
ken aan belangrijks brengen en in vroeger
tijd gebracht hebben. Dit betreft alleen let
terkunde. Daarbij komen dan nog periodie
ken voor opvoedkunde, geschiedenis, aard
rijkskunde, natuurkunde en wiskunde; een
lectuur zooal niet persé noodig dan toch zeer
wenschelijk geworden door het min of meer
wetenschappelijk karakter dat het examen
langzamerhand heeft gekregen. Dit nu is
practisch voor meer dan negentiende der
studeerende onderwijzers, vooral ten platte-
landc. waar hun geen bibliotheek en lees
zalen ten dienste staan, een eisch, waaraan
eenvoudig niet te voldoen is.
Deze overweging heeft ons geleid tot de
stichting van het nieuwe maandschrift „De
Hoofdakte".
Onze bedoeling ermee is allerminst de
hoofdaktecursussen te vervangen, maar aan
te vullen, dat gedeelte van hun taak te ver
richten, dat zij, wegens tijdsgebrek en door
andere omstandigheden gedwongen nu een
maal onmogelijk zelf vervullen kunnen.
Dat is allereerst: het verzamelen voor alle
vakken van studiemateriaal, uit nieuwe en
oudere vakliteratuur, niet 't minst de vak
tijdschriften, voor zoover het rechtstreeks
waarde en betcekenis bezit voor hoofdakte
studie en -examen.
Daarnaast heeft het blad gelegenheid, min
ken niets willen weten Hier zyn echter nog
lieden, die willen werken en wy zijn verplicht,
hun werk te bezorgen!"
Bodelsi-hwing onderhield zich met de arm-
sten der armen en beloofde hun, voor de
poorten der stad een
nieuwe mogelijkheid tot werken
tot stand te brengen. „Wie van jullie kan my
hiertoe hel geld borgen?" Niemand stak dit
maal zijn hand in de hoogte. Aan een jongen
kerel, die toevallig vlak naast hem stond,
vroeg Bodelschwing: „Kan jy me geen geldHeschryvm? studeert, welke later door zijn
leenen?" Deze schudde zyn hoofd. „Maar hoe U.0f>ns Qustav en Friedrich werd gebracht,
oud ben je dan?" Het antwoord luidde: die is opnieuw vol bewondering voor den
„Achttien jaar." „Dan moest je mij minstens harden werker, wiens politiek streven in
£00 mark kunnen leenen! Waar heb je het daden werd omgezet, wiens ver-ziende blik
gelid gelaten?" Algemeene verbazing. Hetuitging boven de begrippen conservatief of
antwoord op de netelige vraag bleef uit. De liberaal, wiens gansche geloofsleven geba-
als tot zijn kinderen in Bethel, zeide tot oen
„lieben Herrn Minister'' familiaar „Du'' en
veroorzaakte daverend gelach. Maar de volks
vertegenwoordigers wisten, dat ze hier met
een man te doen hadden, die de sociale vraag
stukken door en door kende, die voor den
eenvoudi eren arbeider veel over had en al
waren zijn conservatieve vrienden onthutst
over Rodelschwing's „Enteleisung" hy
bleef de vrijmoedige, die iedereen in 't open
baar ziin meening zeide.
Twintig jaar na zijn dood is de glans van
ijn naam nog niet verbleekt Wie de levens-
oude heer zette zijn wandeling voort, hezich-
tigde iedere ruimte, praatte vriendelijk met
de mannen, schrok in de vrouwenafdeeling,
toen hij merkte, dat velen onder den invloed
van alcohol verkeerden, nam een proefje van
het bescheiden meelgerecht en interesseerde
zich speciaal voor de hvgiënische behandeling.
Dit bezoek aan de Fröbelstrasse karakteri
seert Bodelschw'ng. Hij ging rechtaf op zijn
doel, kende geen bureaucratische bezwaren en
wist in den armston stakker nog een goeden
kern te ontdekken. Duizenden berdenken
dezer dagen met groote dankbaarheid den
man, wiens werk voor een verloren wereld
van duurzame beteckenis was Dit bezoek aan
de Fröbelstrasse gaf den doorslag tot het
oprichten van de stichting Hoffnungsthal
aan den noordelijken rand van de rijkshoofd
stad welke met T,ohethal en Gnadenthal
sedertdien aan 24000 stakkers en stumpers
het gevoel gaven, dat er ook voor hen nog
een kans tot redding bestond.
Hij arbeidde als een mensch. die eigen
schuld en verdorvenheid erkend heeft en
slechts stand kan houden, wiil zijn zonden
<ioor God vergeven werden. Hij kon goed
luisteren. Hij vernam de stem van God, die
hem, den verlorene, erbarming toezegde en
gehoorzaamde die stem, wanneer zè hem tot
grooter of kleiner werk ontbood. Bodelschwing
heeft zich zelf door dezen arbeid nimmer een
radicale hervorming dezer wereld voorgespie
geld. Hy geloofde niet, dat deze een beslis
sende stap naar bet paradijs zou beteekenen.
Hij voelde zich de gehoorzame dienaar, die aan
het gebod van het oogenblik
gehoor moest geven, zoo liet hij zich roepen
tot werk in dienst der epileptischen, der een
zame zwervers en armsten der armen. Hij
hoorde den roep der onbekeerde beidenen en
gaf door zijn theologische school bet bewijs,
dat h\j de ople;ding tot den Dienst des
Woords wilde bevorderen.
By al dit werk werd hij niet gedreven door
valseh idealisme Alleen omeat hem zelf
barmhartigheid weden-aren was. werd hii niet
moede. Niet van het dezerzyds verwachtte hij
de verlossing, maar alleen van het gener-
zyds, van den almachtigen God.
Zoo is het verklaarbaar, dat zijn verwach
tingen op het einde dezer wereld uitgingen.
Net als Blumhardt in zyn huis een wagen
gereed had staan, om zich hij de wederkomst
van Christus naar Jeruzalem te begeven,
bouwde Bodelschwing lichte huizen, daar hij
den tijd der wederkomst niet ver achtte. Men
kan hierom glimlachen of verschrikt opkijken
uit alles blijkt, hoezeer hij ervan doordron
gen was, dat wy menschen op deze aarde
geen blijvende plaats hebben. Hy sidderde
voor zich zelf en zijn medemenschen. Hij
hield bjj al zijn arbeid er rekening mee, dat
aast neen iiui uitiu ,u,u
of meer uitvoerige opstellen te brengen, door door Meester tot verantwoording
examinatoren speciaal voor het geroepen k°"
Bodelschwing bleef zyn gansche leven
een eenvoudig man.
Hy noemde zich zelf spottend een vrek, hoe-
De werkzaamheden voor de aanlegsteigers bij de Hembrug vorderen de laatste wekei
goed. Dal moet trouwens ook wel, want in Mei a.s. zou t werk gereed moeten zijn
Case foto werd genomen ter plaatse waar later de groote stoomponten komen te varen.
opleiders
doel geschreven, over details, over stroomin-
j gen over de studie van een tijdvak, een be-
paaid land, cosmografie, belangrijke taalver
schijnselen, enz. enz.
Aan de zes vak-rubrieken wordt toege-
voegd een rubriek: „Rond het Examen",
I waarin wenken voor de studie, beantwoorde
vragen, mededeelingen, uitspraken in de
pers, ervaringen uit de examenzaal, waarmej
anderen hun winst kunnen doen, enz. enz.
Wij waren zoo gelukkig, ons voor deze
nieuwe periodiek, waarvan vóór het a.s.
examen nog één nummer zal verschijnen, de ten> (jat opleiders cn examinatoren zelf
medewerking te mogen verzekeren van vijl van de inhoud van het maandschrift zullen
examinatoren, zitting hebbende in vijf ver- willen kennis ncmey, zoodat het wellicht in
schillende examcncommissie's. de toekomst langzamerhand ook op examens
I We vleien ons met de gedachte, dat door eenjge invloed moge het een gunstige
de oprichting van deze periodiek, geheel zjjn! eenige invloed zal kunnen uit
geschreven en samengesteld door bevoegde oefenen.
auteurs, die èn het examen èn de examen- zij ong tensjotte vergund voor verdere
stof door en door kennen, geheel en uitslut- bijzonderheden omtrent deze uitgave naar
tend ten bate van de candidaten, door dezen (je (]ezei- dagen verschenen persmededoe
zal worden gewaardeerd. ung van de uitgever: J. Muusses te Pur-
Het was ook eigenlijk wat dwaas. Iedwr mererKii te verwijzen,
heeft tegenwoordig zijn tijdschrift, alle j
bevolkingscategorieën, tot zelfs kinderen toe,^ Breda. M. J. LEENDERJ SE.
hebben hun tijdschrift, voor alle studie be
staan tijdschriften. Alleen hoofdakte-candi-
daten bezaten er geen.
Aan deze toestand is thans een eind ge
maakt.
Daarnaast meenen wij te mogen venvach-
op de Christelijke naastenliefde.
Zelfs de felste vijand der kerk moest den
hoed afnemen voor dezen jreloovi?e, die het
lot der armsten tot het zijne maakte, om ons
allen tot voorbeeld te dienen.
Men schrijft ons:
Zaterdagmorgen is het groote schoenen
magazijn, dat de N.V. Anton Huf heeft doen
inrichten aan den Nieuwendijk in de vooi
malige zaak van de firma Brenninkmeyji
en dat het grootste schocnenhuis in heel Ne
derland is. geopend.
Onder leiding van den architect le Grand
is het gebouw in zeven weken tijds zoowel
in als uitwendig geheel verbouwd en- vol
gens de laatste cischen ingericht.
Over het gcheele front van het gebouw ii
een nieuwe etalage indeeling gemaakt,, waar
door men zeer veel ruimte gewonnen heeft
en waardoor de etalages zelf veel lichter en
vroolijker zijn geworden.
De etalecringen komen hier bijzonder tot
haar recht De etalages zijn ingericht als
magazijn. Niet alleen kunnen de dames er
een keus van kinderschoenen vinden, de
kleuters krijgen ook volop de gelegenheid
zich te amuseeren in de speelruimte.
De geheele inrichting getuigt "an fijnen
smaak en ieder onderdeel is keurig uitge
voerd.
Bij de opening was o.m. aanwezig de heer
E. J. Abrahams wethouder voor d<e publieke
werken en de handelsinrichtingen.
In zijn opemingsrede wees de directeur der
N. V. de heer B. Werner erop, dat de firma
steeds de N'ederlandsche industrie bevoor
deelt.
Deze industrie overtreft trouwens verre de
buitenlandsche.
Wethouder Abrahams en eenige andere
sprekers voerden nog het woord, waarna
rondgang door het groote gebouw werd ge
maakt.
SMOKKELEN.
Aan de Groningsche grens wordt
Duitschland een drukke smokkelhandel gedre
ven in sigaretten, sigaren, koffie en cacao.
HOOG WATER,
Met het oog op den hoogen stand van bet boe
zemwater in Friesland, vanwege den iwa-
ren sneeuwval hebben Gcd. Staten dier pro
vincie last gegeven het provinciaal stoomge
maal by De Lemmer in werking te stellen.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK.
Te Amsterdam is op de Wittenburgergracht
een 8-jarige jongen, die op Oostenburg w
achtig is, onder een vrachtauto geraakt. De
knaap was onmiddellijk dood. Volgens oogge
tuigen zou de jongen achter op een andere auto
geklommen zyn en b\j het afspringen <joor de
van den tégenovergesteldo" kant komende
vrachtauto zyn gegrepen.
GEEN DRAGTEN, MAAR DRACHTEN
In de raadsvergadering van Smallinger-
land (Fr.) is besloten, in de officieele
aanduiding van de hoofdplaats Drachten en
niet Dragten te schrijven.
INBRAAK
In een drukkerij aan de Nieuwe Achter
gracht te Amsterdam had een inbraak
plaats. De Inbrekers hebben twee brandkas
ten geforceerd. Uit een daarvan werd f 260
medegenomen.
BRAND IN EEN SLACHTHUIS
ZOLDERVERDIEPING UITGEBRAND.
Men meldt ons uit Gorinchera:
Maandagavond te omstreeks zes uur is al
hier door tot nog toe onbekende oorzaak brand
uitgebroken in het Coöp. Openbaar Slachthuis,
dat enkele Jaren geleden door de slaohtersver-
origins is gesticht. Het kapitale gebouw, dat
met riet was gedekt, stond in een oogenblik
in lichter laaie, terwijl een verstikkende rook
zich over een groot gedeelte van de stad ver
spreidde. De sterke Oostenwind joeg een von
kenregen over de in de nabijheid van het
brandende gebouw staande huizen, doch dez©
richtte geen schade aan Het in het slachthuis
aanwezige vee kon gered worden, evenals een
nog aanwezige party vleesch.
De Gemeentelijke Brandweer verleende met
een stoomspuit assistentie ®n bepaalde zich
vrijwel tot het nathouden der aangrenzende
Derceel en, die behouden bleven. De schade
wordt door verzekering gedekt.
Op dezelfde plaats is in 1918 afgebrand de
..Tinekeshoeve". een model-boerderij, die in
denzelfden stijl na den brand is herbouwd en
waarin men de slachtplaats had onderge
bracht.
Nadere bijzonderheden.
Nader kan worden gemeld, dat de brand het
eerst werd ontdekt door de militaire politie,
He njbij het gebouw haar dienstlokaal heeft.
Deze waarschuwde onmiddellijk de politie, die
met der. slang«nwagen uitrukte. De brand had
echter reeds zulk een omvang aangenomen,
dat ook de hulp van den motorspuit werd in
geroepen.
Toen hiermede echter water werd gegeven,
was het geheele voorgedeelte reeds nagenoeg
litgebrand. Met vier stralen werd nu water
gegeven en verdere uitbreiding voorkomen.
Wat de schade betreft kan nog worden ge
meld dat de betonnen zolder, die in het ge
bouw licht, het beneden-gedeelte beeft be
schermd, zoodat waarschijnlijk het bedrijf
geen stagnatie zal ondervinden.
De boek«n van het abattoir en van den pol
der Banne van Gorinchem" zyn bytyds in
veiligheid gebracht. Omtrent de oorzaak van
den brand tast men nog in het duister. De na-
blussching is nog in vollen gang.
BRAND TE S LIED RECHT.
Hedennacht Is de meuhelfahriek van B„
staande in wijk D, afgebrand. De brand
weer, onder leiding van den opporhrand-
meester P. Rijsdijk. was spoedig ter plaatse
en het vuur werd flink bestreden. Eenige
kostbare machines gingen verloren. Oorzaak
onbekend. Verzekering dekt de 9chade.
GOED AFGELOOPEN
Men meldt ons uit Bergen op Zoom:
Een autobestuurder wilde op den Halster-
«rheweg zyn 8uto keeren. doch had niet be
merkt, dat uit de richting Bergen op Zoom do
tram aankwam. Slechts op het allerlaatste
oogenblik wist hy uit de auto te springen,
waarna de botsing tusschen tram en auto
plaats had, De auto is geheel vernield. Per
soonlijke ongelukken kwamen niét voor.
EEN GEHEIMZINNIGE ONTVLUCHTING,
In de cel te Zeelst (N.-Br.) was door de
politie een zekere S. ingesloten daar deze
persoon nog eenigen. tijd moest uitzitten
Edoch den volgenden morgen was de vogel
gevlogen. Er was een groot gat in het dak
van het politiebureau gemaakt cn de zol
dering van de cel was opengebroken. Boven
dien was de deur van het brandspuitenhuis
opengebroken, de brandspuit er uit gehaald
en huiten het dorp geheel eedemonteerd.
Korten tijd later meldde de vluchteling zich
weer hij de politie. Hij wlest echter niet wie
hem uit de cel had „getrokken".
EEN LEELIJKE VERGISSING
Te Amsterdam hebben twee agenten assis
tentie verleend in een perceel aan den O.Z.
Achterwal waar de bewoonster, oud 53 jaar,
by vergissing sublimaat had ingenomen; zij
zou nl. uit eer bloempot, waarin zich een
zakje ret snoepgoed en een gelijksoortig zak
je met sublimaatpastilles bevonden, het ver
keerde zakje hebban gen nemen. Door de agen
ten zijn een emmer met braaksel en de twee
bedoelde zakjes in beslag genomen.
HIJ DEED HET MET SCHERP
Te Almkork kregen csnige schoolkinde
ren bij het snoeuwbalgooien hevige ruzie,
welke zóó hoog liep, dat een knaap, zekere
B., een mes trok cn v. d. \V. aan dien? hand
wondde, zoodat geneeskundige hulp rrecst
worden ingeroepen. Tegen den |cnc gen
driftkop werd proces verbaal opgemaakt.
