N.V. Rotterdamsche Glas-Mij. - Ae^brechtskade '13164 - TeSefoon 34214 - Het aangewezen adres voor de Bouwvakken.
iJiMt yWMMIWWiBtto 4^l^lPilBWM iHilli
UA AND AO 5 FEBRUARI I9S1
ill— 11 —pirn
N.V. HET ONDERLING CREDIET
Gevestigd te Rotterdam
HCOFDSTEEG 39 h. 1oeri|stuin
Opgericht 1865
BOUWCREDIETEN
nil III1IWIIIIIIIIIIIBII Blllllllll
IIET N'l'T VAN TRIPLEX
BIJ RESTAIHEKIU-'.N
VAX WONINGEN.
Onze oudere huizen hebben
meestal deuren tnet veel pro-
fileeringen, leuningen langs
trappen niet njK bewerkte
of gedraalde balusters en
oieer dergelijke indertijd al.»
beschouwde stofnesten.
De moderne architectuur ver
mijdt deze en past groote
vlakken toe tonder lijstwerk,
verstekken enz. liet triplex is
een materiaal, waarmede
in oude woningen de
ongerechtigheden, dlo
niet alleen in hygiënisch op
zicht nadeden hebben, doch
ook veel tijd vergen door
hoonhouden, kan bedekken
Oude beschadigde deuren met
gescheurde paneclen kan mei-
door bekleeding met tripier
herscheppen in modern/
deuren, iambriztvringon me'
lijst- en stockwerk kan mei
op dezelfde manier bedekken,
evenals trapleuningen.
Voor betrekkelijk gering'
kosten kan men niet triple
zijn huis gedeeltelijk moder
nisceien, bij goede leiding
met werkelijk verrassende
resultaten.
(N. R.Crt.)
MV. M. J FEEN5TPA 'S
CAPELLE A/O IJSSEL TE1.2I
J. R. C. SONNEVELD
LOOD- on ZINKWERKER
Aanleg van Gas- en Waterleiding
BAOtN BAOKACHELS
MAST EK-DAKBEOEKKiNG
ROTTERDAM
Woonhuis Wlllom Buytewochstrso' 193a
Werkplaats. SI laurensstraat 95
TELEFOON 10414
N.V. HOUTHANDEL Firma J. G. ALBLAS
WADDINXVEENTELEFOON No. 6
OPSLAGPLAATS ROTTERDAM
aan den Zwaanshals No. 203-205 - Teleloon No. 40891
VUURVAST
S£LUtOO«MR£XO
SPIJHCA-tM ZAACSAAR
CAPEIAE AAN DEN IJSSEL, t om. Het Gam.
beat.: het verbouwen der o. L_a. 2 met daarbij
■»eh- woonhule, gelf
Door decellenstruciuur is GASBETON een prima'
isolatiemateriaal tegen warmte, koude, eiectncrteit
derhalve aangewezen voor binnenmuren, separatie-^
'wanden, daken, vloeren en ontmanteling van stijlen'
en binten. Te leveren in Platen van diverse afmeting
FabriekHooge Rijndijk, ZOETERWOUDE
Telet N? 2952
fOAr'SS» N.V. AEROCRETE - HOLLAND
WassenaarscheWeg20den HaagTel N? 11334
<!-» Nljverheidsstr.
£)e Nederlandsche straatklinker
Dank zij de bemoeiingen van do N.V. ,J)e Vlamovenstraatklinker
is het mogen gelukken een aan alle moderne eischen
voldoenden klinker te fabriceeren
Oprichting en doel der N.V.
Op liet in hei laatst van het vorige jaar
gehouden 6e Internationale Wegencongres te
Washington, werden o.m. de volgende vra
gen behandeld:
Vraag 1. Resultaten, verkregen bij den
aanleg en het onderhoud van wegen met ge
bruik van a. cement en b. klinkers of andere
bestratiagsmaterialen.
Vraag 2. Nieuwe methoden, toegepast bij
het gebruik van teer, asphaltbitumen en as
phalt in wegconstructies.
Vraag 3. Aanleg van wegen in „nieuwe
landen" (koloniën en groote, te ontsluiten
landstreken).
Vraag t. Wegenfinanciering (aanleg en
onderhoud) i-n beschikbare middelen.
Vraag 5. Vervoer over wegen, vergelijking
met andere vervoermethoden.
Vraag 6. Verkeer in grooto steden en het
pa rkee rings'vraagstuk.
Van Nederlandsche zijde werden prae-ad-
riezen uitgebracht voor de vier eerstgenoem
de vragen.
Tiet ligt in de bedoeling in een serie arti
kelen wat langer te blijven stilstaan bij
vraag 1, sub h: resultaten, verkregen bij den
aanleg en het onderhoud van wegen met
gebruik van
klinkers
Immers, de Nederlandsche klinker, pro
duct van een belangrijke industrie in ons
land is als materiaal voor wegenaanleg de
laatje jare wel eenigszins in het gedrang
govuukt.
Da ik zij evenwel de bemoeiingen van de
X. V. „Dc Vlamovenstraatklinker", opge
richt met het doel den straatklinker te ver
beteren, is het mogen gelukken een aan alle
moderne eischen voldoenden klinker te fa
briceeren.
Baar doel.
De overslaande vlamstraatklinkerringoven
levert een klinker, welke aan zeer hooge
eischen voldeed, een materiaal dus, waaraan
grooto behoefte is, daar de gewone straat
klinker niet meer voldoet aan de eischen,
welke men met het oog op het steeds toe
nemende en zwaarder wordende verkeer aan
dit materiaal moet stellen.
Het sorteeren van de vlamovenstraatklin-
kcr is echter geen gemakkelijk werkje. Dl
klinker is vlak, dus op meerdere of mindere
getrokkenheid kan niet geheel meer gesor
teerd worden. Ook de kleur geeft bij het pro
duet uit den vlamoven geen aanwijzing ge
noeg over de kwaliteit van den steen. Op de
verschillende fabrieken werd dus verschil
lend gesorteerd, al naar de opvatting van
den farbrikant, en deze sorteeringen liepen
nog al veel uiteen. Op de eene fabriek sor
teerde men, zooals een der geregelde afne
mers dit gaarne had, op een andere zóó, dat
men gerust aan die of aan die gemeente,
welke veel straatklinkers van die fabriek
betrok, durfde leveren zonder gevaar vooi
afkeuring te loopen. Een derde sorteerde vol
gens de A. V. en hield daarnaast een beter
soort /lat aan verhoogde eischen, b.v.
K.G. c.M.2 drukweerstand voldeed, als des
tijds dikwijls 'n de bestekken van den R. W.
gevraagd. Weer anderen breidden de sortee
ringen verder uit, en sorteerden soorten,
welke aan weer hoogcre eischen voldeden,
daartoe aangemoedigd door den R. W.t wel
ke toen ter tijd vaak premies uitloofde voor
in hoogere eischen voldoende leveringen.
Van een uniforme sorteering was echter
geen sprake. Heel eigenaardig ging het sor
teeren, zooals trouwens op de meeste fabrie
ken, indien aangenomen was een groote par
tij binnen bepaalden tijd te leveren. In hoofd
zaak werd er dan voor gezorgd, dat er zoo-
cel mogelijk straatklinkers aan denzelfden
tas gereden werden. In het gunstigste geval
voldeden de slechtste straatklinkers van
zoo'n partij aan de gestelde eischen, doch
alle betere soorten waren er doorheen gere
den. Het gevolg hiervan moest wezen, dat
de weg, waarin zoo'n partij verwerkt werd,
er over eenige jaren door de ongelijke slij
tage van het wegdek vrij treurig zou uitzien
De betrokken directies stonden machteloos
tegenover dergelijke feiten, daar zij niet of
hoogst zelden in staat waren beter mate
riaal te verkrijgen.
Nog vele andere factoren, de sorteering
en den verkoop betreffende, werkten er toe
mede, dat de invoering van den ovcrslaau-
devlamstraatklinkerringoven, wol ten gevol
ge zou hebben, dat de fabrikanten met deze
ovens werkende, meer straatklinkers zou
den fabriceeren dan voorheen, ook dat zij
hun product makkelijker zouden kunnen
plaatsen, in sommige gevallen zelfs hoogere
prijzen bedingen, doch indien de genoemde
toestanden ook op de vlamovens bleven be
staan, zouden onze straatwegen er niet veel
door verbeteren.
De fabrikanten waren echter overtuigd,
dat alleen de verbetering van den klinker
weg het fabriceeren van straatklinkers loo-
nend kon doen zijn, en zij concludeerden,
dat om tot de verbetering van den klinker
weg te geraken, eene uniforme sorteering,
volgens vastgestelde normen, op alle fabrie
ken noodzakelijk was: dat gestaakt moest
worden met het geknoei om een groote par
tij bij elkaar to krijgen, waarvan men wel
kans zag die „er door te sleepen".
Belangengemeenschap.
Men voelde, dat dit alleen was te berei
ken, als de belangen van alle fabrikanten
dezelfde werden, als naijver en concurren
tie, het systeem van „elkaar een vlieg af te
vangen" vaarwel gezegd werd, dus als men
zich vereenigde
Groote partijen, voldoende aan bepaalde
eischen, moesten dus geleverd kunnen wor
den door die fabrikanten, welke die in voor
raad hadden, of tijdig konden hebben, en
zoo noodig van verschillende fabrieken, en
't moest den fabrikant onverschillig ziju, of
die klinkers door hem of zijn buurman ge
leverd werden, 't eenigstc, wat hem mocht
interesseeren, was, dat prima waar geleverd
werd.
En men voelde, dat dit alleen was te be
reiken, als de belangen van alle fabrikan
ten dezelfde werden, de verkoop in ééne
hand kwam, welke de leveranciers aanwij
zen zou, dus als men zich vereenigde.
Goed geconstrueerd!) straatwegen, go-
maakt van prima straatklinkers, moeten wij
krijgen, wil onze industrie bloeien. Dus
moest het onmogelijk zijn, dat klinkers,
welke niet aan bepaalde eischen voldoen,
als ..bestratingsmateriaal" verkocht werden.
De eischen der A.V. zijn te laag. Een klin
ker met gemiddeld 330 K.G. drukweerstand
is geen straatklinker. Wel werden in ver
schillende bestekken reeds hoogere eischen
gesteld, doch speciaal polder- en gemeente
besturen doden dit veelal niet, en zoolang
wij dus in die gevallen niet beter leverden,
dan gevraagd werd, groeven wij ons eigen
graf. Het moet den fabrikant verboden zijn
klinkers w.elke niet minstens 450 K.G. c.M2
drukweerstand bezitten en daarbij voldoen
de taai zijn, onder welke benaming ook, als
bestratingsmateriaal te verkooi>cn, zoo
redeneerden dc fabrikanten.
En men voelde, dat dit alleen was te be
reiken, als de belangen van alle fabrikan
ten dezelfde werden, als men er geen voor
deel meer uit kon trekken minderwaardige
klinkers als straatklinkers af te leveren, als
men dat werkelijk verbieden kon, dus als
men zich vereenigde.
De grondstoffen op de verschillende fa
brieken werden in verschillende verhoudin
gen gemengd. Fabriek A. legde zich toe op
hooger drukweerstand. B. ging prat op de
geringe wateropname van zijn fubrikaat. C
maakte een taaien klinker. D.'had een
prachtkleur. Het stoken geschiedde op ver
schillende manieren, de een wist een kunst
je zus. de andere een maniertje zoo. een
derde had een methode van inzetten, waar
beslist niemand tegen op kon, enz. enz.
Ieder deed geheimzinnig, hield alle ver
meende of werkelijke voordeelcn stipt ge-
Overal verschlilende klelraenglng, ver
schillende methoden, verschillende resultaten
Soms een succesje, veel teleurstellingen en
idcr voor zich het idee „het beter weten dan
een ander".
De moeilijke tijden, die het voordeel had
den, dat ze den fabrikant dwongen meer
aandacht aan het bedrijf te schenken dan
in normale omstandigheden, en van hem
alle energie vergden, wilde hij zijn bedrijf
in stand kunnen houden, deden hem inzien,
„hoe mooi het zou zijn, als die geheimzin
nigheid wegviel".
Als de menging van de grondstoffen op
alle fabrieken zooveel mogelijk dezelfde-
kon zijn; als op alle fabrieken voor elk
onderdeel die werkwijze kon worden inge
voerd die de beste resultaten moest opleve-
En men voelde, dat dit alleen was te be
reiken. als dc belangen van alle fabrieken
dezelfde werden, als de hoofdleiding var»
fabriceeren en stoken in één hand kwam,
dus als men zich vereenigde.
De invoering van den overslaande vlam
straatklinkerringoven bracht een groote
verbetering in
dc kwaliteit
van den straatklinker.
Doch dit was niet het eenige gevolg van
zijn invoering, hij toonde tevens den fabri
kanten duidelijk de mogelijkheid, hun be
drijf te specialiseeren.
Bij goede werkmethoden kon, dank zij
den vlamoven, het product nog verder ver
beterd worden. Men kon de klei verschillen
de bewerkingen doen ondergaan, welke
vroeger, toen men in hoofdzaak metsel-
steen en fabriceerde, overbodig of te kost
baar waren, doch die op de kwaliteit van
den straatklinker, welken men nu speciaal
kon fabriceeren, een gunstigen invloed zou
den hebben; men zou zelfs de klei met
andere stoffen vermengen en zoo trachten
het geraamte van den straatklinker te ver
sterken; men zou
Ja. er openden zich vele mogelijkheden,
doch ter verwezenlijking daarvan zouden
langdurige proefnemingen, vele onderzoe
kingen enz. noodig zijn.
En de fabrikanten wisten, dat bijna ia
geen enkele branche het nemen van goede
proeven zoo kostbaar en zoo tijdroovend is
als juist bij de steenfabricage, en hoe b"t
aanleiding geeft tot grooto teleurstellingen
en kapitalen verslindt
En overtuigd, dat de straatklinker no;
veel verbeterd kon worden, dacht men, lot
het zoo praktisch zou zijn, als dergelijke on
derzoekingen en proeven voor gezamenlijk'
risico konden worden gedaan en genomen.
En men voelde, dat dit alleen was te bi-
reiken, als dc belangen van alle fabrikan
ten dezelfde werden, dus als men zich ver
eenigde.
Nog vele andere mogelijkheden woelden
door het brein der fabrikanten, vele m
standen werden erkend, bij het zoeken naar
de norzaken van het „niet-meer productief
zijn" van hun bedrijf.
Zij erkenden, dat htm industrie alleen
dan kon bloeien, als deze in staat was, in
voldoend aantal straatklinkers voor on/.a
wegen te leveren, van een kwaliteit, welka
aan dc steeds hooger wordende eisohen,1
aan dit materiaal te stellen, zouden voldoen
en dat dit oen algemeeno verbetering vau
liun product noodzakelijk maakte.
En men voelde, dat dit alleen was te be
reiken, als de belangen van alle fabrikan
ten dezelfde wei-den, dus als men zich ven
eenigde.
Alzoo geschiedde het. dat op den 22en
November 1917 alle fabrikanten, werkende
met overslaande vlamstraatklinkerringoven»
in vergadering bijeen kwamen. -
Dc- genoemde noodzakelijkheid erkennen
de, besloten zij ieder voor zich afstand te
doen van dc verschillende speciale voordee
lcn, aan hun fabrikaat, hunne werkwijze,
dn ligging hunner fabriek, hunne relaties,
enz. verbonden, om zich gezamenlijk te
kunnen wijden aan dc vorbetcring van tien
straatklinker, en overgingen tot oprichting
van do
N.V. .DE VLAMOVENSTRAATKLINKER*.
