VRIJDAG 23 JANUARI 1931
EERSTE BLAD PAG. 3
Kunst en Letteren.
KLEIN-PLASTIEK IN GLAS.
N. V. Glasfabriek „Leerdam".
pe N. V. Glasfabriek „Leerdam" verrast
jkens weer door haar inderdaad kunstzin-
b producten. Meermalen deden wij daar-
reeds medcdeeling, en weer ontvingen
ij een welsprekend en verblijdend bewijs,
J zelfs in dezen tijd, wee van massa-pro-
utie, „de kunst in 'l ambacht" nog lang
èt verstorven is.
Ons werd toegezonden een in helder en
satineerd kristal uitgevoerd eendje",naar
ontwerp van Lucienne Block. Dit speci-
1 treft door sierlijken vorm en gaafheid
,u afwerking.
We wezen er reeds bij'heithaling op, dat
jt „Leerdam" op de markt brengt, schier
tijd product is van heerlijke samenwer-
Hg van fijnzinnig kunstenaar en geroutl-
lerd vakman. Hoe treft dat ook weer in
ie pressepapier. die in alle opzichten „af"
3g heet en en die wellicht weer resultaat
van vele en ingespannen proefnemingen.
Het bijgaande prospectus laat een 13-tal
onverpeu zien, uitgevoerd naar ontwerpen
n Stef Uiterwaal, Van Asch van .Wijck,
jcienne Block en Dr. Berlage.
Deze narnen 'zeggen voldoende en de ons
zonden „proeve van bewerking" geeft ons
ertuiging, dat ook hier weer werk ge-
_i wordt, dat den goeden naam van
eerdam" bevestigen en verhoogen zal.
jfet masker", „Leeuwin", „Meisjeskop",
isschen" we hopen er nader mee ken-
te maken. Want boe goed foto's ook mo-
zijn 't blijft maar reproductiewerk.
nooit kan dat geven de volle genieting
n wat „Leerdam" presteert.
GEESTELIJCK LIEDT-BOEKXKEN.
In de- reeks „Liederen voor Groot Neder-
id" verscheen „Een Geestelijk Liedt-Boekx
i' Van de hekende „profeet" David Jo-
uitgegeven met een inleiding van Dr,
C. HoogewerfL
SOWJET-CENSUUR.
In Rusland is een nieuwe vorm van „ar-
itieke controle" ingevoerd. Dichters, ix>
i- en tooneelsdlirijvers moeten hun wer-
n voorleggen aan comité's gevormd uit
irieksarbeiders. De arbeiders van de rno-
enfabriek te Moskou hebben bijvoorbeeld
beschermheerschap aanvaard van de let
iundigen Besemenski, Olesja, Katagen
arof, Utkin, Altauseu en Nikitorof.
(Boekzaal),
OORLOGSBOEKEN.
stroom van oorlogsboeken stort zich
!t onverminderde kracht over de landen,
zelfs schijnen de in de oorlog onzijdig
bleven staten mee te willen doen. Noor
gen is begonnen.
ARNOLD WERUMEUS BUNING.
IVoensdag 21 Januari j.l. is Arnold Weru-
Buning 85 jaar geworden. Bulling
ird indertijd te Nieuwediep opgeleid tot
eofficier. Sinds 1 December 1867 diende hij
betrekking op 's Rijks vloot, tot hij
islotte om een oorgebrek werd afgekeurd.
m 't zeeleven bleven echter zijn be-
igstelling en sympathie behouden: in de
idelkamer van het departement van ma-
en 't Museum van het Jachtclubhuis te
Iterdam vond hij vergoeding voor zijn
idïis. Werumeus Bulling heeft zich echter
zijn tijd de meeste bekendheid verworven
1 r zijn schetsen over onze marine, waarin
op persoonlijke ,frissche wijze van het
en leed onzer Jantjes heeft verteld.
DE LECTUUR.
J)e lectuur aldus een Fransche schrij-
is het zaad dat langzaam in de voren
emt; groeiend voor de komende oogst en
de kiemkracht de grond onvermij-
lijk zal doen barsten".
gVLAAKISCHE ARBEID" VERDWIJNT.
Het maandblad „Vlaamsohe Arbeid" werd
Januari 1Ü05 gesticht door eenige jonge
lamsche kunstenaars. Mede-oprichter van
tijdschrift was Karei van den Oever, die
ii 1905 tot 1912 al zijn werk erin publi-
irde. Verder hebben geregeld medege-
eikt: Jan Hammenecker, August van Cau-
lart (thans redacteur van „Dietsche W'a-
bda en Belfort"), Ernest Claes, Felix Rut-
(die an die jaren te Leuven studeerde),
ia Viola, enz.
Tijdens de oorlogsjaren verscheen „Vlaam
Arbeid" niet Maar in 1919 begon het
meuw onder leiding van Jozef Muls. in
b laatste periode werd het gesteund door
dragen van Wiens Moens, Marnix Gijsen,
toon Jacob, Paul van Ostayen, E der Per-
t, Frank van den Wijngaert, e.a. en de
ordnederlanders: Dr. II. P. Berlage, Fre-
rik van Eeden, Joh. Reddingius, Prof.
cub, Annie Salomons, Geerten Gossaert,
iter van der Meer de Walcheren, Vincent
eerdin, H. Marsman, Jan H. Eekhout.
n het laatste nummar, lierdenkings- en
elljk afscheidsnummer, deelt kir. Muls
einde mede: „VJaamsche Arbeid" heeft,
iea ik, tlians zijn taak volbracht. Ik moet
er afscheid van nemen, mijn werk ligt thans
op ander gebied. Een stuk van mijn leven
ligt hier afgesloten",
„VAN GINNEKEN'S HERFSTOFFENSIEF".
Gelijk ons blad heeft gemeld, heeft Prof.
Van Ginneken in een li-lal art. in „De
Maasbode" zijn beruchte ommezwaai in
spellingaangelegenheid trachten te motivee-
ren. Gelukt is het hem niet bepaald- De
Hooggeleerde Heer smijt de Kollewinisten
heel w#it liefelijks naar het hoofd, immers
het zijn toch maar „domme ezels niet waard
geschopt en getrapt te worden", haalt heel
wat geleerde en niet-geieerde taalwetenschap
overhoop, maar bewijzen dat Kollewijn's ver
eenvoudigde de taal zou schenden, dat heeft
Prof. Van G. niet gekund. Dat zal hij nooit
kunnen.
Ir. Rombouts spreekt in een uitvoerige
bestrijding in „Ons eigen blad" terecht van
des professors gal en zegt dat de schrijver
met kluitjes geleerdheid de goegemeente in
het riet tracht te sturen".
Inmiddels is Dr. Pater fr. Gcrlach Royen
in „De Maasbode" onder boven dit stukje
staande titel het tegenoffensief begonnen.
Het Engelsche stoomschip „Pendeen" is na
toestemming te hebben bekomen van de haven
autoriteiten te IJmuiden geassisteerd door
vier sleepbooten van de reederij Goedkoop,
naar Amsterdam opgevaren. Na lossing der
lading, bestaande uit lijnzaad, zal het schip
in een der droogdokken te Amsterdam worden
openomen voor onderzoek en reparatie.
Gemengd Nieuws.
DE PENHOUDER VAN LOCARNO.
Op de vredes- en volkenbondstentoonstelling
te Den Haag was ook een inzending van het
gemeentebestuur van Locarno. Echter ontbrak
daaraan de penhouder, waarmee de voorloo-
pige tractaten te Locarno waren onderteekend.
De penhouder is verloren geraakt, waar, weet
men nog niet.
De penhouder was verzekerd, zoowel tijdens
de tentoonstelling als op heen- en terugreis,
en thans is door de firma Blom en Van der
Aa, te Den Haag aan het Gemeentebestuur
van Locarno f 5000 voor de verloren geraakten
penhouder uitgekeerd, met welk bedrag het
Gemeentebestuur van Locarno zijnerzijds zich
volkomen heeft tevreden gesteld.
DE VERDWENEN f 13.000.
De rijwielhandelaar uit de Ilartenstraaj; te
Amsterdam, die door de politie dezer dagen
is gearresteerd naar aanleiding van het ver
dwijnen van de f 13.000 uit de fietstasch van
een loopjongen der firma D. W. Brand op de
Keizersgracht heeft nog geen bekentenis afge
legd. Toch meent de politie dat er voldoende
termen zijn de man. vocrloopig nog m arrest
te houden. De aanwijzingen toch dat hij wel
iets meer van het verdwenen geld weet, ne
men toe. De politie heeft aanleiding gevonden
tot een tweede arrestatie over te gaan. Met
dezen man heeft de rijwielhandelaar den
laatsten tijd veel in zaken relatie gestaan,
BEEN AFGEKNEPEN.
Schipper H. Pais uit Ten Boer (Gr.) arri
veerde met zijn schip in de haven te Zwart
sluis. By het vastmeeren raakte zijn vrouw
met haar been verward in het meertouw. Dit
lichaamsdeel werd geheel afgeknepen. De
vrouw is naar het ziekenhuis te Zwolle ver
voerd.
VERDRONKEN.
De 31-jarige G. de Vries, werkzaam aan de
steenfabriek Lombok te Winsum (Gr.) geraak
te met zijn fiets in het Winsumerdiep. Toen
men den man, die aan tbevallen lijdt uit het
water haalde, b.Iêek hy reeds te zijn c
leden. Hy waS gehuwd en vader van twee
kinderen.
BRANDEN.
Donderdagmorgen is de woning van B. Nij-
land a^ji de Oldenzaalschestraat te Almelo ge
heel door brand vernield.
Het naastliggende perceel kreeg veel water
schade, Alles was verzekerd.
EEN GEVAARLIJK SUJET.
Te Dossen (N.Br.) werd mej. van T.
danig door een bunsing, welk roofdier in
klem zat, in haar vinger gebeten, dat men het
ergste vreesde. Tlians is haar toestand vooruit
gaande.
HOOG WATER.
In de omstreken van Venlo heeft de Maas
de uiterwaarden overstroomd.
AUTO-BOTSING.
Door de gladheid van den weg is een auto
bus in een bocht van den Twuyverweg te
Broek op Langendyk (N.H.) komen te glip
pen, waardoor hy tegen een vrachtauto
botste. Er was groote materieele schade doch
gelukkig kwamen geen persoonlijke ongeluk
ken voor. De autobus was vol passagiers.
AUTO GESLIPT.
Op den Nieuwen weg onder Müiden is een
vrachtauto van de expeditiefirma Reïman,
Stok eji Kerken te Amsterdam op weg naar
Almelo tengevolge van de gladheid van den
weg geslipt. De carrosserie wend geheel ver
splinterd. De chauffeur bleef ongedeerd. Een
andere inzittende werd licht gewond.
Uit het Sociale Leven.
DB INTERN. OIR. VAKBEWEGING.
tiek de? bp het Internatlor
Bü de grepublh
de officlecle statl
'liristelllk Vakve
de landelijke vake
le Zoo b.v. de Duitsche Christelijke Kante
Handelsbedienden, die als kantoor- en li
delsbedicnden met de technici een eipen v
bond
deel uit
schillende
welke weer organisatorisch met het I. C. V. ver
bonden 7-ün. Deze vaklnternatlonales hebben b.v.
zitting in den bestuursraad van het Internatio
naal Christelijk Vakverbond.
De ciifers geven, voor zoover zj per 1 Jan.
1930 bekend waren het volgende beeld:
Totaal aangesloten bij het I.C.V. 1.46_.175:
Duitschland. kantoorbedienden 460.789; Dujlsch
land technici 20.000; Duitschland. spoorwegper
soneel 146.754; Nederland R.K. postpe--
3400; Luxemburg, spoorwegpersoneel 9
iinwerkers. Duitseh 2000; Pole- -
Tolen 20."-
Po-
.otaal-generaaï~2.iÏ6.108.
RECHTSTOESTAND RIJKSVELDWACHT
De Minister van Justitie heeft, om een gcor-
«,-orioo- in aangelegenheden van be-
- het personeel der rijks-
e maken. Ingesteld een
dat personeel _beneden
togeiijk
elk
an dis
lid i
Tot i
in
STAKING VAN WERKI.OOZEN
Donderdagmorgen hebben de 80 bij de werk-
erschaffing te Enschedé te werk gestelde
•erkloozen het werk gestaakt. Zij eischen hoo-
Land- en Tuinbouw.
niJKSHENGSTENKElIRINGEN.
De Staatscourant deelt mede, dat de RtJks-
hengsten keuringen zullen plaats hebben;
3 Februari te Kattendüke;
17 Februari te Maastricht en te Roermond:
n alle bovengenoemde plaatsen voor het type
ri8P!Februari te Ëlst. en te Tiel voor type
uig- én trekpaard:
19 Februari tc Rotterdam voor type tuig. en
rekpaard en afwijkende rassen;
19 Februari te Waalwijk type tulgpaafd:
ironingen als Rot
26 Februari tc Leeuwarden type tuigpaard.
HHHRI op fb:
re8 in den tuinbouw toelegt is bekend. Dat is
trouwens ook de eenige manier om het zoo be.
langrijke tuinbouwvraagstuk in bovengenoemde
streken tot een goede oplossing tc brengen. Bö
onderzoek is ons gebleken, dat gedurende de
laatste twee Jaren, dat is dus na de oprichting
van het voorbeeldbedrijf te Gorlnchem. Wou-
drichem Almkerk, Vuren en Dalem. Arkel. do
Werken' en Werkendam niet minder dan 3600
één ruiters, platglas dus. werden aangelegd,
terwijl alleen in de twee laatstgenoemde ge
meenten daarenboven 450 M2. staand glas is op
gericht. De glascultuur in de gemeente Hardinx
veld nemen de laatste Jaren met plm. 50%
H de 5e d
s in bes
iok in den tuinboui
TEGEN DE WET OP DE INHEEMSCHE
TARWETEELT.
Door de besturen-van den Algem. Ned. Bond
van Arbeiders(sters) in het Bakkers., Choco
lade- en" Sulkerbewerkingbedrijf; den Algem.
Nèd. Bond van Handels- en Kantoorbedienden,
en den'Centralen Bond van Transportarbeiders
is een adres gezonden aan de Eerste Kamer
der Staten Generaal te Den Haag. waarin
zij de bezwaren opsommen tegen den gekozen
BUITENLAND
HET BANKDISCONTO VAN
ZWITSERLAND VERLAAGD
Tot 2
BANCAMERICA-BLAIR CORPORATION
Door de Bancamerica-Blair Corporation wordt
riedegedeeld. dat tqt vice-president en comrais.-
De lieer Cushïng is een van de meest
de bankiers -in het Midden-Westen en
reeds sedert tien Jaar aan het hoofd
firma Brokaw Company. Bovendien
i. waarin uiteengezet wordt, dat
>rn de balansen 1925/1929 van f
schappij een herstelling" te doen
■ndat deze waren, opgemaakt
liste methode, tengevolge waai
geflatteerd waren, zijn aaneen
den vertegenwoordiger van he
i Kantoor ter vergadering, wa;
plaats van 200.000 ton per Jaar hoeft Ch»d-
bourne hun voor 1930-31 500.000 ton. voor 1031.2
750.000 ton bêteekent. Deze faciliteit he<"
Chadbourne wijselijk ten koste van Cuba
.ndere bietenbouwers
indlret
De beslui
-zoeken de Eerste Kamer dit voorstel niet
Economie en Financien
BINNENLAND
HANDELS- EN LANDBOUWBANK
Vergadering te Schoonhoven.
'e Schoonhoven is een vergadering gehou-
Itaat dat tot leden der plaatselijke
ie werden gekozen de heeren H. J. j
C. de Gruyter, N. C. Simons en A. J.
AMSTERDAMSCHE LIQUIDATIEKAS
Dividend 6 (v. J. 7l/2).
De Amsterdamsche Liquidatiekas zal voorstel
len over het afgélóopen boekjaar een dividend
uit te keeren van 6 .(vorig jaar 7J 1
EERSTE HOLLANDSCHE
LEVENSVERZ.BANK
Stijgende lijn.
In 1930 namen de verzekerde bedraden der
Eerste Hollandsche Levensverzekerlnghank
N.V. te Amsterdam toe met f 1.770-.0.00. on be
liepen op 31 DeDccmber 1930 ruim f 43.950,0110.
De premiereserve steeg in 1930 met ca.
f 490.000 en bedroes op 31 December J.l.
f fl.600.000.
NOORDWESTER HYPOTHEEKBANK
Stand per 31 December.
Op 31 December 1929 was het aantal uit
staande hypotheken der Nöc—u"""-
f 353.920. zoodat op
voor f 2.706.609.
mber 1930 uitstond
ïl" December' 1929 f 2.360.500. Er wei
uitgegeven in 1930 voor f 457.800. en terugg<
kocht en wegens uitloting ingetrokke
f 170.700. Op 31 December 1930 waren in omloc
voor f 2.617.600.
Uitgifte van pandbrieven.
De Noordwester Hypotheekbank N.V. be
richt. dat zij 41 pandbrieven uitgeeft in stuk-
THEERESTRICTIE VERLENGD
Naar de ..Fin. Times" verneemt, zijn de lang
durige onderhandelingen, die gevoerd zijn oir
de theerestrictie ook dit seizoen voort te zet-
Om aan het Verlangen van verschillende bo
langen te voldoen, zal de restrictie iets minde
sterk worden doorgevoerd gedurende dit soi
zoen. Voor de districten, die het vorig soUoer
de productie met 15 beperkten zal dit scl
PHARMAC. PRODUCTEN MIJ. PHILIPS-
VAN HOUTEN
Opgericht met kap. van 250.000.
Opgericht is de N.V. Pharmpceutlsche
ducten-Mij. Philips-Van Houten te Wccsp.
Oprichters zijn de N.V. Philips' Gloeilam
fabrieken en de firma C- J. v. Houten en J
Het doel der vennootschap ls lvet doeft
bijzonder het i
i industrieels zakei
soortgelijk doel beoogen.
Iet maatschappelijk kapitaal bedrua-t
l .u" 000, verdeeld in 20 aandeelen A. elk groot
f 100(9 en 230 aandeelen B. elk groot f 1090.
Bij het verlijden van deze akte zijn geplaatst
i in contanten volgestort 20 aandeelen A en
aandeelen B.
brikant te Kaarden; Jacob Siegfried van Mes
dag. fabrikant te Hilversum: J. J. Haver Droc-
ze, koopman te Eindhoven en J. Braun, koop
man te Eindhoven.
MEELFABRIEKEN
1 W A. SCHOLTENS AARDAPPEL-
Nu het jaarverslag van Scholtens' Aardap
pelmeelfabrieken ls uitgekomen willen wil onze
conclusie, vermeld In ons destijds gegeven ba-
fans-analyse, .herhalen.
- „Zff "heeft"" ~d"co storm over zich- heen laten
gaan;:., zij. kan tegen het tij toch niet op-
'roelen. Zoodfa de kentering daar Is, lükt het
is gewenscht' hot kapitaal uit te breiden .door
loyeéf mogelijk vrij van bankschuld.te komen
'tSsï likWfditeit~ te verhoogen. Verder zal
fi er óp uit moeten ztfn. or
fs'chrljvingspolitlek te bil
oor o.i. de dividendkanst
gesteld: niet alleen het verllessaldo over 1930
ad f 161.041 wordt afgeschreven, maar ook de
vaste eigendommen worden gehertaxeerd. om
dat de boekwaarde niet meer In overeeDstem-
"ming met de werkelijke waarde kan worden
genoemd. Deze Interne reorganisatie beteekent
een kapitaalsreductie van 50% zoodat dit van
f l.5Q0.000 op f 750.000 wordt teruggebracht.
Ïiuideljjker wordt dit door o.v. opstelling In
uizenden guldonp:
-'-Afgeschreven wordt opt Gebouwen f 906;
-Landbouwbedrijf f 5J): Dub. debiteuren f 35; a-n-
dere-activa f 34; verllessaldo f 161; samen f 1186
wélke verkregen wordt door: hoogere taxa
tie deelnemingen f145; afboeking afschrilvings-
"reserve f 20; afboekingOE'
i f 25; afschriJ-
het loopende ja;
o'g gespannen, zoodat er volgei
lig uitzicht op een winstgever
KOLONIËN
BUBBERUITVOER VAN NED. INDIE
Lagexe cijfers.
BATAVIA. 22 JJanuarl 1931. (Aneta). Volgens
de officleele statistiek bedroeg de rubber-uit
voer van Ned. Indië in 1930; JJava 6354 tons
(v. j. 5272). Buitengewesten 15.923 {v. j. i9.673),
totaal 22.377 tons „(v. j. 24.945).
20.000.000 10-jarige
De data v
verden gest
De dividei
CANADEESCHE SP00RWEGLEENÏN3
Ruim overteekeud.
Dillon Read
verteekenlng wi
uur geslo-en.
Verklaa:
deze uitgifte wordt het beding
KUNSTZIJDE-INVOER IN DE V. S.
Gestegen.
S 138.000 (122.000). Hlerv
25.000 (15.000) lbs.
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
den is. komt van de
schappijen en tabakkei
le afgeloopen
gen op kon
allerlei commentaren gelanceerd i
koersniveau in de gewenschte rl
invloeden. "Wij leven nu immers
een baisse-stemming en sombere
den over het algemeen meer ing;
Hike klanken. Die bandjirs kom<
de Westmoe8so --
het eene jaar
De tabak is éc
dat ongunstige
terieele schade aan auKen, woningen, etc.
zelf geen ihvloed' kuntten uitoefenen. Toch züi
koersen van "tabaksaandeelen iets.- lager.
21 Jan 1931 14 Jan. 193
Senembah 260 268
Het tweede bericht uit tabakskrinzen waf
van iets vroolljker aard: de Imperial Tobaccc
Ltd. Co. te Londen verhoogde over het crisis,
jaar 1930. haar dividend met fo en brachi
dit van 23% op 23%%. De Londensche Beurs ac
cepteerde deze verhooging als een hausse-mo.
tief, terwijl ook Amsterdam er nanleldlng^R
'feit op* zichzelf1 vl'nden'w(j zonder eerigê be-
teekenis: hoe downhearted de menschheid ooli
moge zjjn het tabaksverbruik. zU "het in der
vorm van "sigaren, sigaretten, PÜP of pruimta
bak neemt toe. Tabaksmaatschapptien zuller
dus van een depressie niet dien invloed on
dervinden als indere; wij mogen ze in zekere
mate „depression-proof" noemen.
Het derde nieuws, ditmaal van den Shang-
halschen vertegenwoordiger van de Amerlkaan-
sclie British America Tobacca Company is eer
nieuw plan om den zilverprüs te stabillseerer
hetgeen van
kracht iau -
op xilv
kere zr.
gouden
ger b
land i
lasten
de bai
i gaan. wetend',
ker-indUFtrie aldaar, terwijl hU tevens de Rut-
sen polste, waarmede hö een zoodanig onder-
houd heeft gehad dat ht) In New.York de ---n.
derhandellngen voortzetten wil. hetcéon bet
bekende kluitje in het riet kan worden ge.
d. De Sovjets zullen zich nimmer aan b in
leggen wanneer zö daarmede geen extra-
lellen kunnen behalen.
dat de V r S P nog belangrijke kwantl h- J
laan tecen den verhoogden prijs van f 8"*
ïuintaal. stokte de verkoop, zooals wit d-t
on Zijn, wanneer onze suiker-trust zün n«.
ngen naar boven brengt. Ingevolge de
bourne-overeenkomst tenminste wan-
deze uiteindelijk wordt geratificeerd
21 Jan. 1931. 14 Jan. 1931.
Op de rubberafdeeling was
s de Londenscho noteerlng li
n? met New-York lets iv.-ii'k.
van Landbouw In Indlë de hce
plan over eenige maanden t
Amsterdi
B r Rubber
Rubber
Indische Rubber
ikelen gestaan over de Amerlkaansche nlle-
ituatie: de productie van ruwe olie aldaar
.jeeft de neiging iets op te loopen. terwill (n de
Amerlkaansche telegrammen eveneens in de Te
legraaf gewag wordt gemaakt van het verzo»i:
der producenten in het veld van Oklahoma City
ra
it
zich door de grootri
want moeten de eerste hef loodje er by U-z-
gen. dan nemen de laatste tegen lagen pri.e
de verschillende belangen over.
21 Jan. 1931. 14 Jan. 19:
Alg. Exploratie
De algemeen*
emmlng ter beurze was niet
ities zijn echter grootendceir.
beroepshandel overgelaten, daar rceele
is de oanwezighei
behoeft''daarb9°rdet1 te ^denkc
meerdere activiteit van de beleggers. Het peil
van de meeste goedgefundeerde aandeelen is 'l
zoo laag gezonken, dat alleen ems'Jge legen-
slagen verdere zware reacties zouden kunne«
veroorzaken.
Fhilips-aandeelen waren sterk aangebeden,
erwtjl van één bepaalde zijde steun verleend
wordt. De berichten uit Eindhoven hlHven mis
troostig luiden: al beweert de Phillps-directie
ake
leidt.
.JPHH „oleldetülco
van ai'beiders t.en slotte toch tot
k^lilkp daling ln het getal werken/
elke substantlcele vermeerdering
we.-d destijds de groote trom geroerd; nu ver
stomt het gejubel. Wat bona.flde aandeelhou
ders noodig hebben, wordt hun onthouden tv.
een exa. te medcdeeling over den huldigen ganX
21 Jan. 1931. 14 Jan. 1931.
(Jnlelever 175 176%
Philips 1S4 177%
t gaf weinig verandering 1
kotterd. Lloyd ii-">
Kon. Netf. Paketv. Mtj. 159
Nievelt Goudriaan <1F
St. Mü- De Maas 75',
Anyterdameche Bank 172%
Rotterdamsche Bank 103
Twentsche Bank
Incasso Bank 108%
43%
78Vi'
1*6%
Boeken en Geschriften.
Britsch-IntMë, al 1
nd-.ard. :-i-mde
opt dat Amerika genoc
i gedeeltelijke betaling
i. die voor de schuldenaars
1 biedt, terwijl Amerika dai
sou krngen. als het plai
de kans. dat het voor de verleende facilil
beloond zal worden in de toekomst. Een 2
ver-speculatie dus. Doch buiten de zilversj
culatie bestaat de mogelijkheid, dat de exp,
vergroot wordt door de betere condities waf
in Europa dan zal gaan verkeeren en de
stegen koopkracht van do millioenen Oost-
Ilngen. Een voorstel, dat con gezonde leern
houdt ai betwijfelen wU of Amerika er h
yoor zal voelen.
Omtrent het Chadbourne-plnn hooren
hebben genomen niet de hoogere quota. J
SCHETS VAN HET BANKWEZEN, door Sir.
H. A. van Nim op. Directeur van de Amsteidani-
sche Bank. Uitgave van de Volksuniverslteits
Bibliotheek.
le geslaagd. Op heldere.
wordt een on ander verha
zen. zoowel In de geschle.
daagsehe praktijk. Langza
de schets rijker en vol!
in de heden-
niet direct onderhoudend is. wordt op zoodani;-»
wijze verwerkt, dat bet de drang om rai-er te
weten prikkelt en ook in dat opzicht n» de
schrijver dan ook ten volle geslaagd. Naast het
bankwezen, dat vanaf zün vroegste tüden
de geschiedenis wordt ontwikkeld, wove
SUIKERPROBLEMEN
Steeds lioogere productie
Z» doen bijna alle Europeesche landen,
'te onderscheiden zijn in landen, die een
edent hebben boven hun eigen consump-
daardoor moeten exporteeren en gebie-
i, die hetzij suiker-evenwichtig zijn dan
hebben te ini'porteeren. Doch heide klas-
breiden hun areaal -uit; Spanje heeft
oogst dit jaar zóó verhoogd, dat het zijn
en behoeftèn kan dekken; Italië boogt op
gelijk resultaat; Duitschland wilde zijn
«rt-excedent tot circa 800.000 ton in
stjaar 1930/1 vermeerderen (zijn suikcr-
>ductie wordt op 2.300.000 ton geraamd),
geen een export-accres van niet minder
240 pol. beteekent en dat zijn oorzaak
idt in het mneten kweeken van een zoo
dstig mogelijke handels- en betalingsbar
s om de verplichtingen van het Young-
'i te kunnen nakomen. In dit verband is
interessant te vermelden, dat het geheele
voersaldo van Duitschland over 1930 ca.
1.5 milliard bedraagt, tegen een even
ed in 1929; dit actieve saldo blijft echter
M>k. 1 milliard ten achter bij de Young-
rentebctalingen aan het buitenland,
kt suikersurplus voor uitvoer beschik-
ar voor de andere actieve Europeesche
den verschilde in 1929/30 niet veel bij do
dige raming.
He'
fanui
uitvoer 1929/30 ram. oversch. 1930/1
Duiitschland 235.000 ton 812.000 ton
Polen 452.000 428.000
Tsjeoho-Slowakije 600.000 761.000
Hongarije 133.000 109-000
België 25.000 71.000
Totaal 1.415.000 2.184.000
zoodat het accres hoofdzakelijk bij Duitsch
land schuilt
Men moet hieruit geen verkeerde conclu
sies trekken, want ook de suiker-passieve
landen verhoogden hunne arealen en dus
hunnen producties aanmerkelijk, blijkende
uit Licht's jongste raming voor' de komende
Europeesche beetwortelsuikeróogstcn.
prod. 1929/30 ram. 1930/1
Eur. zonder Rusl. 7.31S-000ton S.oOO.OOOton
Rusland 950-000 Ion 2.000.000 ton
Totaal 8.26S.000 ton 10.500.000 ton
Het accres van Europa zonder Rusland
bedraagt. 1.182.000 ton, dit was van de actie
ve landen (zie boven) 739.000 ton, zoodat de
toename bij de passieve landen 443.000 ton
zal bedragen. Neemt het suiker-verbruik niet
toe men verwacht integendeel in deze en
sisperiode eerder een afname dan zal
Europa meer dan 1 milliocn ton in andere
contrijcn moeten zien te plaatsen dan wel
de zialjtibare, voorraden daarmede moeten
verhoogen.
De wereldsuikerproductie, dus biet en riet
tezamen, bedroeg volgens de globale opga
ven in 1929/30 circa 28.000.000 ton en wordt
voor 1930; op circa 30.000.000 ton geraamd,
waarbij Cuba zijn productie tot 3.500.000 ton
heeft teruggebracht. Het suikerverbruik be
droeg in 1928/9 circa 2S.500.000 ton en wordt
voor 1930/1 op 28.000.000 iton geraamd, waar
door de toch al hooge zichtbare en onzicht
bare voorraden niet onbelangrijk worden ver
meerdert
De onzichtbare voorraden.
In een artikel, getiteld „Vrede", opgeno
men in het „Vaderland", wordt de schatting
van de Londensche firma Godelitz opgeno
men omtrent de onzichtbare voorraden; de
ze worden op 7.250.000 ton berekend tegen
een normale hoeveelheid van 14.500.000 ton.
Hieruit concludeert genoemde firma, dat bij
een veranderde beoordeeling van de naaste
toekomst van liet zoete product, de noodza-
kelijke aanvulliiïg van die onzichtbare voor
raden de zichtbare beduidend zullen doen
slinken. Het is allicht deze overweging, die
de contractcorende partijen van de Chad-
bourne-ovcreenkomst den moed gaf tot dc
speculatieve handeling om de gc-accumu-
leerde en de nog steeds stijgende voorraden
in handen vaai de producenten uit de markt
te nemen en over een periode van vijf jaar
te verdoelen, zoodat het accres geleidelijk
zal verdwijnen. Deze voorraden, die Dr.
Prinsen Gccrlings op 1 Januari 1930 op cir
ca 1.S48.000 ton aanneemt, zullen op 1 Jan.
jl. wel meer dan verdubbeld zijn,, zoodat
men .niet licht mag denken over de financie
ring van al deze stocks, die in de honderden
millioenen guldens zal loopen!
Wij kunnen ons niet geheel vercenigen
met dc redeneering van den schrijver van
het Vaderland-artikel. Hij vergeet o.i. te ver
melden, dat de groote verbetering in het
verkeerswezen en de toenemende pörfection-
neering van de bedrijfsorganisatie, waarbij
o.a. toezicht gehouden wordt om de in voor
raden belegde kapitalen te reduceeren, de
tendenz hebben de z.g. onzichtbare voorra
den te verlagen. Bij een artikel als tin bijv.,
waar de vindplaatsen duizenden kilometers
verwijderd zijn van de consumenten en het
transport meerdere weken in beslag neemt,
is beduidende voorraad-vorming noodzake
lijk. Men mag immers geen tekort aan
grondstof riskeeren hij mogelijke stagnatie
fin het yervser. XV&ar duizenden tawaren-
fabrikanten bestaan, vormen de totale on
zichtbare voorraden een substantieele boe
veelheid, die telkens aanvulling behoeven.
De Europeesche suikerverhruikers hebben
liun beetwortel suiker vlak bij de hand; het
transport vergt hoogstens enkele dagen, zoo
dat de grossiers zoo min- mogelijk rentever
lies en risico willen lijden door aanhouding
van betrekkelijk onnoodigc voorraden. Waar
dus vroeger de onzichtbare voorraden groot
waren, staat de overgang naar de-nieuwe
verbruikspolitiek (die algemeen gekwalifi
ceerd wordt als „hand to mouth-buying),
gelijk met een incidenteele productie ver
grooting, die de huidige suikercrisis heeft
verscherpt.
Als speculatie wordt ontketend
Iels anders is het, wanneer de speculatie-
beweging ontketend wordt, anlicipeerende
op toekomstmogelijkheden. Dan stijgen de
pi-ijzen en heelt onzichtbare voorraadvor-
ming plaats, die in haar tijdelijke uitwer
king gelijk staat met afzet-verruiming. Er is
echter een fundamenteel verschil tusschon
reëele onzichtbare handelsvoorraden en spe
culatieve „hoarding". De eerste zijn betrek
kelijk permanent, beïnvloeden de markt
slechts hij verandering van de handelsmen
taliteit, de laatste vloeit weder terug, zoodra
de houders hunne positie willen verande
ren.
De speculatie a la hausse ligt zoo goed als
in alle artikelen dood, niet het minst op de
effectenmarkt. Vandaar rente-verlaging, ge
lijkstaande met gewilde inflatie, en vandaar
de optimistische uitlatingen van vooraan
staande personen, die zich voor camouflage
willen leenen. De argelooze „gokker" moet
door deze schoonklinkende geluiden verleid
worden. Men zou versteld staan, wanneer
men eeng achter de schermen kon kijken,
wanneer men de termijn-transacties eens
kon analyseeren. Een speculatieve termijn-
1 transactie gaat gewoonlijk YJUt hand tot
hand, wisselt in. opwindende tijden zelfs me
nigmaal per dag van eigenaar en in dien
geheelen keten,- van den aanvang van het
teriüijn-contract af tot aan het moment, dat
de levering in natura moet plaats vinden,
zien wij de namen van ex-houders van di
verse pluimage: doktoren, kunstenaars, klei
ne beambten, kléine neringdoenden, verpleeg
aters etc. Dit is geen fictie; in paniektijden,
wanneer contracten door faillissementen van
de uiteindelijke houders niet kunnen wor
den uitgevoerd en de achtereenvolgende ex-
bezitters door hun voorgangers worden aan
gesproken, is een dergelijke bonte "verzame
ling gebleken. Wij vermelden dit om te la
ten zien, dat speculatie de handelswegen
doorkruist on bona fide berekeningen onmo
gelijk maakt.
De hoofdolijn van de Chadbourne-aclle
De hoofdlijn van de Chadbourne-actie
komt oj. hierdoor in hel volle licht; de bo
ven de markt zwevende voorraden worden
achtergehouden en op de gewenschte mo
menten geliquideerd, de productie moet wor
den beperkt, alles om een sleer van vertrou
wen te wekkeii, die niet den uiteindelijken
consument tot zaken moet verleiden en
waardoor de producenten-voorraden naar
anderen kunnen worden overgeheveld.
De rbcele eindverhoutliiig bestaat tenslotte
tusschen den primaireu producent en den
vvcrkelijken verbruiker; alle tusschenscha-
kels zijn kunstmatig en worden aangegaan
en geliquideerd zonder dc eindcijfers te ver
anderen. ls de productie grooter dan de con
sumptie dan dalen de prijzen, dan worden
voorraden gevormd, die slechts reëel ge
spuid kunnen worden, zoodra het evenwicht
is hersteld. Sluiten sommige landen hunne
grenzen door hooge invoerrechten, dan
wordt öf het verbruik verminderd, waaraan
de wereld-produet ie, wil deze de stabiliteit
bewaren, zich moet aanpassen, öf de behoef
ten van het beschermend land woiden (door
accijns-verlaging bijv., zooals in Frankrij'
vergroot, in welk consumptie-accres do
eigen voortbrenging wordt voorzien, hetgeen
voor de andere producenten beperking moot
beteekenen. Hoe men de situatie ook beziet,
de formule blijft juist, dat productie con
sumptie afname do voorraden-toenan -'.
Wordt de productie vermeerderd do -r
areaals-uilbreiding, door hooger rendement
per eenheid (gevolg, hetzij van gunstige kli
matologische factoren, door bemesting dan
w el door cultuurverbetering, zooals op Java)
en blijft de consumptie gelijk, dan moevn
de voorraden toenemen. Viert in een derge
lijke periode dc hausse-speculatie hoogtij,
dan kan een dergelijke onevenredige pixubic
tieverhooging zelfs nog tot prijsstijging lei
den door de toeneming der speculatieve po
sities, al wreekt zich dat later, vooral v. in-
neer de producenten speculatie voor real.toit
aanzien en in een waan hun productie ou-
parant paan uitbreiden. Dan wordt de kiem
tot een ernstige crisis gelegd. Uit deze for
mule blijkt ons nog een groote waarheid:
stijgt de productie en blijft do consumptie
onveranderd, dan zullen die der voorraden
stijgen. Doch bij wie zullen die voorraden,
terechtkomen? Verdwijnen zij bij specula
tief aangelegde personen, dan is ceri kiem
van nieuw kwaad gelegd, want dan krijgen
producenten hun handen vrij en zij vervol*
gen door concurrentienijd of door welke oor»
zaak ook den verkeerd ingeslagen weg. Wat
deert hun het wel en wee van die houders,
wanneer zij het risico niet meer behoeven
te dragen! Blijven de voorraden echter lui do
voorthrengers, dan wordt men t l sftne<M-nig
gedwongen; dan wordt men gedwongen op
den weg. die naar verbetering leidt In zul*
ke gevallen is ontketening van de specula»
tieve hartstocht een nieuw gevaar, dat gr en,
heretri kan brengen. De eenige oplossn-?
het risico ir latrn rusten op d-1 schouders
van hen, die 't e-.cmvicht verstoord hebbep.
(Wordt celnelgfl]
