Wetenschap.
'erna a
aa t\^ri\4nciaaq
Gemengd Nieuws.
Radio Nieuws.
PIEPNEUS EN BIBBERSNOET
VRIJDAG
De Romeinsche sarcophaag, die voor en
kele weken te Simpelveld is gevonden, is
thans eigendom geworden van 's Rijks Mu
seum van Oudheden en behou !|en tc Lei
den gearriveerd. Hiennedc is een. werkelijk
unieke vondst voor het R'ik bewaard. Een
met relic's aan de binnenzijde versierde
Romeinsche sarcophaag is op zich zelf
al bijna een unicum, doch deze reliefs
zelf. van een voor ('cze streken buitengewoon
goed sculptuur, hebben groote kultuurhisto-
lischc bcteekenis. Ze vertconen or.s de doode
liggende op haar sofa in haar binner.kamer,
te midden van haar verdere meubels en voor-
werpen van. dagclijksch gebruik. Stuk voor j
stuk herkennen we in de voorgestelde voor
werpen bekende Romeinsche vormen, drie-1
voettafel, glas- en bronswerk, andere 6tuk-
ken, die in orginale van meer vergankelijk j
materiaal zijn, in het b'.'zonder van hout,
zien we hier voor het eerst in afbeelding
voor ons. Ook de buitenzijde van het huis
is op cc reliefs afgebeeld en laat zich duide
lijk herkennen als die van een Romeinsche
villa, een hoeve zooals ze in Limburg zoo
veelvuldig voorkomen. Zoo bieden dus deze
reliefs ons een voorstelling van het interieur
van zulk een hoeve gelijk we die tot dusver
no? niet bezitten.
De asch van de verbrande doodde rustte
hier dus als het ware te midden van haar
•huiselijke omgeving. Ook haar sieraden zijn
hior in deze kist medegegeven en roerend is
het daaronder aan te treffen een kostbare
k Jour bewerkte gouden ring, waarop een
inscriptie „Junioni meae" aan schijnt te
duiden, dat hij eenmaal het geschenk moet
zijn geweest van een liefhebbend echtgenoot
aan zijn vereerde, vrouw.
Reeds vroeger, wie weet hoevele eeuwen
geleden, is deze kist klaarblijkelijk al eens
jïevondèn en heeft men getracht haar te
"openen door eenvoudig een gat in het zware
steenen deksel te hakken. Door dezer hard
handige bewerking is waarschijnlijk de eene
helft van de kist toen reeds gescheurd;
deze. vertoonde althans eenige oude scheuren,
èc-hter gelukkig zonder dat daardoor do re
liefs hebben geleden. Men is D-ans op het
museum bezig den steen te drogen en de kust
weer geheel in elkaar te zetten. Er zullen
dus zeker nog eenige weken overheen gaan
alvorens de kist met zijn inhoud voor het
publick kan worden opgesteld. Dan zal in
het Museum een stuk te zien zijn, dat voor
ons land van buitengewone waarde is.
Dat het gelukt is dit stuk voor ons land
te bewaren, danken we in de eerste plaats
aan de Vereeniging Rembrandt, die dadelijk
bereid was de Museumdirectie te helpen
door de benoodigde som renteloos voor te
schieten.
Bestaat 50 jaar
Het Maandblad „Tegen de Kwakzalverij"
bestaat 50 jaar en verscheen deswege mc1
een feestnummer, waarin jubrlé bijdragen
"van een aantal gelegenheids-medewerkers
zijn opgenomen. In
De heer H. van Gelder, reeds meer den 40
laar redacteur, heeft nog altijd de leiding
van deze uitgave, welker administratie
adres luidt N. Keulemans, Kloveniersburg
wal o', Amsterdam.
HET OUDE SCHIP.
Is de oude bij de Van Hoornekade te
'Utrecht gevonden schüit veilig en wel naar
het Stedelijk Museum overgebracht, er doen
zich bij het conserveeren nog vele moeilijk
heden voor.
Over een deskundige, aan wien men zon
der df minste risico kan opdragen het schip
te restaureeren en conserveeren, kon tot he
den nog niet beschikt worden. Wel zijn cn
kele personen, die er verstand van hebben,
de schuit komen zien, om zoo mogelijk iets
te kunnen advisecren.
Ook weet men nog niet, welk conserveer
middel moet worden toegepast. In Noorwe
gen, waar men ook een dergelijke schuit ge
vonden heeft, zijn inlichtingen gevraagd
ch wat W1I5JI1
HET EINDE EENS ZWERVERS
Nabij het station der Ned. Spoorwegen te
Hoensbroek (L.) is een persoon van middel
haren leeftijd door een rangerende locomotief
overreden en gedood. Hij was niet in het be
zit van papieren, waaruit men zijn identiteit
kon vaststellen. Men vermoedt dat het slacht
offer een zwerver is.
EEN MODERNE STORMRAM.
Als gevolg van een verkeerde beweging
door een leerling-machinist reed op het sta-
tlonsemplacement te Roosendaal (N.Br)
een locomotief in de machineloods dwars
door den muur van het gebouw. Zoowel de
.machine als het -gebouw Hepen materlnele
schade op. Persoonlijke ongelukken kwu-
men niet voor.
We geven hier ten paar bladen uit t schetsboek van onzen
teekenaar, die gisteren in Scheveningen eens. een kijkje ging
nemen. Dat de hangende crisis overal onderwerp van gesprek
was, spreekt vanzelf, 't Manvolk beseft volkomen den ernst
der tijden.
ERNSTIG MOTORONGELUK DOOR
VERBLINDEND ZONNELICHT.
Men meldt ons uit Laren (N.-H.)
Op het kruispunt HilversumschewegNieu
we Rijksweg heeft een ernstig motor-ongeval
plaats gehad.
De 23-jarige motorrijder J. B., uit Hilver
sum, die met groote snelheid op den Hilver-
uumscheweg reed, vloog zender vaart te vermin
deren, tegen een vrrchteuto op, die aan den
kant van den weg 6tond.
In zorgwekkenden toestand werd B. naar het
Sint Jans-ziekenhuis vervoerd. Volgens oogge
tuigen zou de motorrijder, door het zonlicht
verblind, dezen vrachtwagen niet opgemervt
hebben. Ook de vrachtwaren, die toebehoorde
aan de N. V. Houtzaag en Rolvenhoek te Bloe-
mendaal, is ernstig beschadigd
ERNSTIGE AUTOBOTSING.
Men meldt ons uit Terneuzen:
Donderdagmiddag had oven buiten de stad
een ernstig auto-ongeluk plaats. De auto van
den heer De Ridder kreeg stuurdefect en reed
tegen een boom waardoor de auto omsloeg. Ge
noemde heer en twee dames werden gewond;
een dame zeer ernstig aan het hoofd.
Een passeerenle autobestuurder bracht de
gewonden naar Terneuzen terug, voor medische
behandeling. De auto werd zwaar beschadigd.
DE DOORBRAAK IN DE
SCHEVENINGSCHE BINNENHAVEN.
In de Scheveningsche binnenhaven bij den
toegang tot de nieuwe haven zijn vapwe-c De
Wit's Bcrgingsmaatschappü voorbereidende
werkzaamheden verricht voor de opruiming
van den yzeren damwand, die dezer dagen ten
gevolge van abnormalen waterdruk was be
zweken.
Verwijdering van de deelen van dezen ijzeren
damwand, die een lengte van 12 75 M. hebben
en ongeveer 4 a 5 M. in den bodem zitten, waar
boven zij geheel zijn omgebogen, kan practisch
niet anders geschieden d?,n door afbranding on
der water en onder de ombuiging, een werk,
dat door een in d'enst van De Wit's Bergings
maatschappij zynden Duitschen duiker is aan
gevat.
Te Amsterdam werd 's nachts aan de politie
van het posthuis Borgerstraat assistentie ge
vraagd voor een geval van gasverstikking in
de Van Lennepstraat by de Ten Katestraat.
Het bleek dat in een woning door het spelen
van de kat met een gasslang, deze los was ge
gaan en het gas de kamer instroomde. Hier
sliepen vyf kinderen die, toen hulp kwam op
dagen, welke door de moeder was ingeroepen,
bedwelmd waren. De Geneeskundige Dienst
was spoedig ter plaatse met eer ambulance
auto. De kinderen kwamen echter spoedig weer
hy, zoodat overbrenging naar een der zieken
huizen niet noodig bleek.
Op het laatste oogenblik werd hier waar
schijnlijk een drama voorkomen.
RIVIERPIRATEN EN „VOETENSPOELERS"
De jachtopziener v. d. L., te Wyk by Duur
stede had twee stroopers ontdekt in een roei
bootje by den oever aan de Duinen. Zyn po
gingen om dit bootje aan den kant te bren
gen, mislukten, waarop zijn zoon in het boot.'e
sprong. De stroopers voerer evenwel de rivier
op en zetten den jongen v d. L. over boord, in
het water. Hy mocht toen de boot vasthouden,
en zoo hebben zy hem naar den Maurikschen
kant getrokken door het yskcude water en op
de uiterwaarden afgezet. By de politie is hier
van aangifte gedaan.
Te Giethoorn (Ov.) werd procesverbaal
opgemaakt tegen den klokluider, omdat bij
in den nacht van 31 Dec. op 1 Jan. inplaats
van op 12 uur om 2 uur de klok had geluid
toen hij den overgang van Oud- in Nieuw
jaar moest symboliseercn.
Dit herinnert aan wat in een niet onver
maard stedeke in het Noorden van ons
lund vóór den oorlog moet gebeurd zijn,
waar het nu nog gewoonte is, dat de in
woners te tien uur 's avonds bij klokgelui
worden opgewekt onder de wol te schieten.
Een dier avonden geschiedde het echter, dat
tie aanmaning van den „beiaardier" den
inwoners wel wat vroeg voorkwam. Het
was namelijk negen uur toen de klokluider
het a'vondklokje luidde. Aan deze vergissing
moet het vuurwater niet geheel en al on
schuldig zijn geweest
DOOR EEN RAT AANGEVALLEN.
Te Ouderkerk a. d. Amstel werd een 2
jarig zoontje van den landbouwer W.
terwijl het op een matras, welke op den
grond was uitgespreid, lag te slapen, aan
gevallen door een rat cn zoodanig in het ge
laat gebeten, dat onmiddellijk geneeskun
dige hulp moest worden ingeroepen. Het
ondier werd door den vader ontdekt en met
een stok afgemaakt
HET HOOGE WATER
Men meldt óns uit Grave (N--Br.):
De Beersche Overlaat werkte met een diep
te van 25 c.M. De Elftweg, de groote verkeers
weg tusschen Den Bosch en Grave is onder-
geloopen. Auto's en andere voertuigen moeten,
door het water ryden.
De wegen naaf Lassel, Beers en linden1
staan blank en zyn voor het verkeer gestremd.
Uit Venlo wordt gemeld, dat de Maas blyft
vallen.
EEN AKELIG AVONTUUR VAN EEN
CHAUFFEUR.
Te Tiel werd een familiefeest gevierd.
Een der familieleden, die uit Resteren zou
komen, ontbrak nog en daarom werd een
auto uitgezonden om den betrokkene in
Resteren af te halen. De chauffeur van de
zen wagen beleefde, volgens de „Tel", ondei
weg een hoogst sinister avontuur.
De dijk, dio op sommige plaatsen een res
pectabele hoogte heeft, was glad en glibbe
rig en nabij IJzendoorn kon de bestuurder
den wagen niet meer houden. In volle vaart
tuimelde de auto den dijk af en botste tegen
oen aan den voet van den dijk staand huis
Met kracht wer'. de chauffeur door den
voorruit geslingerd, om vervolgens door di
vensterruiten in een der vertrekken van de
woning te belanden.
Het toeval wilde, dat hier juist een lijk
stond opgebaard. Door don schok viel de
baar om, zoodat do verongelukte chaulteur
en het lijk tezamen over den grond rolden.
Men zal zich 's mans ontzetting kunnen
voorstellen, toen hy tot bezinning kwam ei.
bemerkte, dat hij naast een lijk lag.
Met een gebroken pols en in overspannen
toestand werd de autobestuurder naar het
ziekenhuis te Tiel overgebracht
REDDERS GEHULDIGD.
Den 19den September is bij den mond van
de Theems het Nederlandsche stoomschip
„Foxhol" vergaan. Twee leden dor beman
ning werden gered door den kapitein en
twee leden van het Fransche schip „Norte
Dame des Ardents."
Thans is aan den kapitein een gouden
horloge met inscriptie uitgereikt, terwijl dp
leden der bemanning, die aan de redding
hebben deelgenomen een zilveren sigaret
tenkoker met inscriptie ontvingen.
HIJ KON GEEN ETEN MEER ZIEN
Hoe een vreemd geval van Indigestie
genezen werd
Een treuriger geval van indigestie is moei
lijk denkbaar. Het leven werd dezen onge-
lukkigen man ondragelijk. Het middel, dat
hij gebruikte, zal stellig ook Uw spijsverte
ringsorganen in orde brengen.
Leest eens wat hij ons schreef:
„Twee jaar geleden leed ik erg aan indi
gestie, gebrek aan eetlust en hevip-e rugpijn
Alle voedsel verzuurde in mijn maag. Na de
maaltijden voelde ik me miserabel ei
voor had ik al géén eetlust. Een mijner
vrienden raadde mij Kruschen Salts te pro-
beeren. Ik deed het en reeds na korten tijd
voelde ik tot mijn groote vreugde aanmer-
kel jke verlichting.
Ik ging met Kruschen door, totdat ik mij
volkomen hersteld voelde en een heel ander
mensch was geworden. Ik ben nu even ge
zond als twintig jaar geleden". WS.
U weet, hoe slecht een machine werkt,
wanneer hij verstopt raakt Het is 't zelfde
met Uw lichaam, wanneer Uw maagsap
pen niet voldoende vloeien. U*v voedsel, in
plaats van verteerd te worden, hoopt zich
in uw organen on en geeft zoo stagnatie in
Uw lichaam, waarbij tevens schadelijke zu
ren ontstaan.
Wat u noodig hebt is een afdoend middel
het middel van de natuur zelf de zes
natuurlijke zouten in Kruschen Salts en eik
dezer zouten heefteen eigen werking. Teza
men sporen zij de werking der organen aan
ieder op zijn eigen wijze.
Het eerste resultaat van deze zouten is de
vermeerdering van de speekselafscheiding,
waardoor de eetlust toeneemt. De volgende
werking heeft Ln den maag "laats, waar de
maagzuren weer het voedsel kunnen verte
ren. Ook in de spijsverteringsorganen be
werken eenjge van deze zou.cn de afzetting
van die zuren, die het reeds gedeeltelijk ver
teerde voedsel aantasten en geschikt maken
voor de afscheiding.
Zooals U ziet, is er bij Kruschen niets
geheimzinnigs, het werkt zuiver wetenschap
peiijk en volgens bekende regels. Probeert
't zelf ook eens!
Kruschen Salts is verkrijgbaar bij alle apo
thekers en drogisten k 0.90 en 1.60 per
"aCOn- (Ad..)
Aan Frankrijks westkust, bij den mond der
Gironde. ligt het plaatsje Royan. In de on-'
middellijke nabijheid daarvan vindt men een
oud ruw opgetrokken boerenhuis. Hier
woonde ten tijde van de z.g. dragonades
Ds. Jean Jarousseau en zijn gezin. Het was
een prediker, groot van geloof en eenvoudig
can. hart; niet uitmuntend in groote geleerd
heid, maar wel in zeldzame trouw.
De toestand van de Protestanten was
reeselijk. Zij waren vrijwel vogelvrij ver
klaard. Een wettig huwelijk konden zij niet
sluiten, want zij konden er niet toe komen,
dit door den Roomsch Katholieken geeste
lijke te doen inzegenen, want dan hadden zij
eerst ter biecht moeten gaan. In den zin
der wet misten hunne kinderen daardoor
den burgerlijken staat, waarop ze andei's
recht zouden gehad hebben. Maar liever trot
seer'en deze dappere Christenen de grootste
moeilijkheden, dan hun geloof te verlooche
nen, Van tijd tot tijd stak men met een on
schuldig lijkend visschervaartuig in zee en
dan hield de predikant midden op zee voor
de kleine schare getrouwen een godsdienst
oefening. Dc Doop werd toegediend aan de
inmiddels geboren kinderkens, huwelijken
werden gesloten, het Avon 'x.iaal gevierd. En
tegen den avond keerde het vaartuig naar
de haven terug. ,Uit het ruim klonk, zoo
lang men ver genoeg van den kant af was,
gemeenschaDoelijk gezang van Psalmen en
andere geloofsliederen, maar dit verstomde
bij het naderen van de kust en onder be
scherming der duisternis verliet de kleine
gemeente in kleine groepjes om geen arg
waan te wekken het schip
Ds. Jarousseau was. nr. een prediking,
's nachts in de open lucht, gevangen geno
men ..n werd door een soldaat in zijn wo
ning bewaakt. Binnenshuis mocht hij zicli
vrij bewegen, maar zoodra hij den voet bul
ten de deur zou zetten, liep l»ij gevaar door
een kogel tot de orJe geroepen te worden.
Toch moesten er ambtsbezigheden vervuld
worden. Er moest gedoopt, en het huwelijk
moest worden ir.'-ezegend van Izaak Guim
berteau en Suzanna Chabot Toen legde
Ds. Jarousseau den voorzitter van den
kerkeraa-l' Jacques Chardcmite plechtig de
handen op en ordende hem tot de gewijde
handelingen.
Den volgenden dag stak een klein vaar
tuigje, de „Grace-de-Dieu" in zee met het
bruidspaar, de doopouders, den doopeling,
cn eenige getuigen samen twaalf personen.
Het. weer was goed; er was weinig wind,
maar voldoend om te zeilen. Ver buiten de
kust werden de zeilen gestreken en lag men
te dobberen, op dé uitgestrekte waterplas.
Zoo goed mogelijk kweet ouderling Char-
demite zich van zijn taalt. Hij las een toe
passelijke preek en zegende toen liet hu
welijk in. Daarna schepte hij met de hand
BRANDEN.
Te Amsterdam brak door het omvallen
van een brandende petroleumkachel brand
uit in de voorkamer op do eerste^étage van
perceel Nieuwe Prinsengracht 74, welk.*
étage bewoond wordt door de familie N.
Kokernoot. Het vuur greep zeer snel om
zich heen en sloeg weldra naar buiten. Toen
de brandweer, die spoedig gealarmeerd was,
arriveerde, hadden de vlammen zich reeds
een weg gezocht naar de tweede étage, be
woond door den musicus M. van Oosten.
Ook daar grepen de vlammen snel om ziel»
heen. Aanvankelyk werd met twee stralen
van een motorspuit water gegeven. Dat aan
tal werd tot vier versterkt, toen kort daar
op bij het tweede alarm versterking kwam
uanrukken.
Men was weldra het vuur meester en
toen kon worden vastgesteld, dat op de
eerste étage de voorkamer, een tusschenka-
mer geheel cn de achterkamer gedeeltelijk
waren uitgebrand. Tweehoog bleek vóór een
tusschenkamer te zijn uitgebrand; de achter
kamer bleef daar gespaard.
Te Krommezijl (Gr.) werd de behui
zing van den rijwielhandelaar D. Luchten-
berg een prooi der vlammen. Mede gingen
veel nieuwe fietsen en ander materiaal ver
loren. Alles was verzekerd.
HET HUWELIJK OP ZEE
water uit de volle zee en doopte daarmede
den kleinen Bernard.
Toen werd de terugtocht aanvaard. Helaas,
de wind was "okeeni en er verhief zich een
geweldigen storm.
Als een notedop danste het scheepte on de
golven. Bovendien kwam er een dump uit zee
opzetten, die het uitzicht belemmerde. Wind
en stroomen grepen de ranke kiel 011 dreveu
haar met onverweorstaanharc kracht naar
de kust, waar el zoo menig «Varna was af
gespeeld. Daar lag een klip. bii hoogtij vol
doende onder water, maar die bij het ebben
kwam drno~ te ligeen. Daariiee-n werd de
„Gréce-de-Dieu" gestuwd. En hier ging men
voor anker. De wind ging wat liggen. Zou
er redding dagen? De hoon bleek üdeL De ed»
trad in en de wind verhief zicdi opnieuw. Er
ontstond oen vreeselijke branding en als
wopste horden omringden do schuimkonoen
het sc-heeo'e. Aanval na aanval had liet t*-
verduren. Ach, hoe huig zou de kracht van
die paar spanten en planken bestand blijken
tegen de woo'e van den oceaan? De opvaren
den verhieven hunne harten in smeekbeden
tot den Ileere, die wolken en zeeën gebie
den kan.
In c.ndei-worpeoheid aan Zijn wil wachtten
zij hun lot.
Tan de kust af werJien zij door hun vrien
den niet vereeten. Ds. Jaroysseau trotseerde
den kogel van zijn bewaker en spoedde zich
naar het strand. Nog een paar vrienden ston
den op den uitkijk met een kiiker. Vol nng
stige spanning volgden zij het drama, dat
zich voor hun ooeen afspeelde. Machteloos
stonden zij. terwijl daar hun «reliefde vrien
den worstel Jen met de golven met den dood
Ds. Jarousseau dreef zijn oaard in zee. Het
dappere dier worstelde zich eerst loopend.
daarna zwemmend door de. branding. Maar
het duurde lang voor ziin vrienden iets van
hem vernamen. De duisternis was reeds ge
vallen. Men stak een vuur aan. Zouden dan
allen door de zee verzwolgen ziin?
Eindelijk een stem: „Help. kinderen, help!*
't Was Ds. Jarousseau. die met zijn paard
uit zee oprees en op een aantal gestalten
wees, die op het strand lagen, 't M aren er
zes, die z.ieh aan den mast hadden weten
vast te klemmen.
't Was de schipper, ouderling Chardemite
Izaak Guimberteau, die krampachtig deiri
arm van zijn jonge, bewustelooze vrouw
omklemd hield. En nog twee anderen.
Zoo goed mogelijk werden ze verzorgd bij
het kampvuur. De jonge man knielde neer
bij rijn vrouw zwak blcsie streek nop
even ove riezicht Toen hield het hart
op te kloppen
Daar klonk op eenmaal een schaterlach:
„Ga nu de violen maar halen! Vandaag
vieren we bruiloft! Ik heb lang moeten
wachten, maar eindelijk, daarginds, waar
men niets dan lucht en water ziet, daar
heeft God ons getrouwd!!"
De arme Izaiik Guimberteau was var
droefheid krankzinnig geworden!
HUIZEN (298.8 M) KRO. 8—9.16 Gramofoon
11.30—12 Godsdienstig halfuurtje. 12 Tlldseln
12.01—1.30 Lunehniuzlek. 1.30—2.S0 Gramofoon
van Jen sender. 66 Platenconeert. 6.01—615
SnorcpraatJe. 6.166 36 Journalistiek Week
ovrezloht. 5.36— 0 45 Gramofoon. 6 45—7.15 Es-
peranto-curaus. 7.157.15 Spreker. 7.4G11 Con
cert. 11—12 Gramofoon. Ongeveer 9 uur Nieuw»-
berichten van .Va* LUae.
HILVERSVM (1875 M.) 8 Gramofoon. VPRO
richten. 12.20 Mlddagmuslek. 2 Gramofoon. 2.1$
Radlo-Volksunlvcrslteit. 2.45 Paedagoglecr.
King van den lender 6.45 Kluderuurtje. fe.U"
S.D.A.P.-kwartiertje. 6 3*> Literair halfuurtje
7 i: Gramofoon. 7.45 Politic-berioht-n 8 B(J o-
Pomp. 8.15 Concert. 9 Bestuursmededeellugcr.
9.15 ConoerL 10 VARA-Va-la en MededeelIngei.
Nadruk verboden.
103. Een toenbom! rinkeldekink! Daar
vlogen wc regelrecht dwars door do ruiten
zoomaar het slaapvertrek van meestei Mui
zenvreugd binnen! En het ergste was, we
kwamen precies boven op den meester cn
zijn vrouw terecht, die heel lief naast elkaar
lagen te slapen! „Help! Help!", gilde me
vrouw Muizenvreugd cn de meester was in
één sprong zijn bed uit
104. Nou je begrijpt, wat er toen gebeurde.
toen meester het liehi had aangestoken en
hij zag, wie de inbrekers waren! Hij pakte
zijn stok. di% hij 's nachts altijd naast zijn
bed had slaan, en daar kregen we niet zoo
zuinig nye voor ons broekje. En even later
zaten we in 't turfhok opgesloten, boven op
een hoop vleze, zwarte turfT
(Wordt Maandag vervolgd.)
FEUILLETON
LIEF EN LEED IN DE PASTORIE
door BRIGITTE
„We zijn in het dorp geweest" verkon-
digJe Hansje, „en ik ben heelemaal niet
bang voor de gans, Heller tvel, die h'iii.'
„Die ia ook nog zoo klein."
„En we zijn ook bij Gartz geweest," ver
leide Fneder, die hebben even koelen
„Hebben even koeien!" echode Ilc'.lor.
„Nu eten," maande vader. I
„Ze eten toch al zoo slecht," Het Dórtc
ziet hooien, „naar mij luisteren ze niet."
„Maar jongens, wat moet moedertje wel
van haar jongens denken?"
Maar Frieder betwyfelde het of ze zoo
ver kijken kon.
„In ieder geval moet je Dftrte gehoorzaam
zijn, om moeders wil," sneed de vader alle
verdere bedenkingen af, „en in 't vervolg
wasschcn jullie je handen voor tafel. Hy
alle drie zijn za. vuil."
„Ik kan me ook niet met alles bemoeien,
tei Dörte moedeloos, „hoe graag ik zou wil
len. Mijn kas klopt ook niet meer de laat
ste weken. Lang gaat het zoo niet meer
Zou de tante van de-jongens nu niet kun
nen komen?"
Hans schrok. Wanneer zijn schoonzuster
kwam. dan was er weer iemand die met
eisen ideeën en eischen kwam, die hem ver
hinderde om geheel in z'n werk op te gaan,
zich er in te begraven.
„Stil maar, Dórte," troostte hij, „Je moot
er nog wat aan wennen, dau zal liet wel
gaan."
Maar Dörte schudde twijfelend het hoofd
Het was vandaag ongezellig aan tafoi
Hans merkte het op en kon toch niet zog
gen waar het aan lag. Misschien om lat de
kinderen zoo onrustig waren. Ze zaten geen
oogenblik stil en speelden met wat ze op
hun bord hadden inplante van te riten.
Hij boog het hoofd stil voor het dankge
bod en stond toen op. „Eten jullie maar rus
tig verder, ik ga nog wat werken."
HU ging naar zijn kamer en maakte eeni
ge korte punten, die vanavond behandeld
zouden worden. Daarna bad hy met de kin
deren, die Dörte naar bed gebracht had en
ging in de kamer waar de vergadering
plaats zou hebben om daar de ouderingen
en gemcentevertegcnwoordigers te ontvan
gen.
Een kwartiertje vóór don vaetgestel len
tijd kwamen de eersten al, en om acht aur
schenen ze allen present te zyn.
„Werkelijk gezellig hier, dat moet Ik zeg
gen," meende er een waardeerend.
„En wat een mooie schilderijen. Wat be
teokonen ze eigenlijk, dominé, als ik vragen
mag?"
Hans verklaarde: „Het waren platen naar
de gelijkenissen van Jezus, door Burnand
geschilderd cn in steendruk uitgevoerd.
„Maai- nu verzoek ik de heeren vriende
lijk om p'aats te nemen, we zijn toch wei
voltallig?"
„Raadslid Schmidt ontbreekt nog."
Hans trok z'n horloge uit. „Het w acht
uur dóór. Ik open de vergadering." P.u hij
begon met een kort gebed, waarin hij God
bad, om hun 6amsii'::i te zegenen, cn dat
het tot Zijn eer mocht zyn.
Dan heette hij allen welkom en verzocht
om hun medewerking. Hy onderstreept0
kort de plichten, die ieder vertegenwoordi
ger van de kerk heeft de uitoefening van
het kerkelijk ambt in hun dagelyksch le
ven.
„Zeker," besloot hij, „zullen al deze din
gen voor ieder Christen vanzelfsprekend
zijn. Maar de gemeente ziet vóór alles op
haar eigcn gekozen vertegenwoordigers,
daarom moet hun leven zeer zeker als een
voorbeeld zijn. De heiliging van den Zon
dag en geregelde kerkgang, vriendelijkheid
tegen de huisgenooten, huisgodsdienst
oefeningen en een open hand voor oriueii
en zieken. - dat alles moet bij alle ouder
lingen en raadsleden gevonden worden, het
gebed aan tafel niet te vergeten."
Een hand ging naar boven.
„Wie vvenscht het woord?"
„Kleermaker Bieder."
„Meneer Bieder heeft het woord."
„Alzoo," begon hy, „met het tafelgebod en
zoo, dat kan ieder wel doen, als hij wil. Of
schoon het tot nog toe bij ons geen mode
geweest. Maar wat betreft do predikdicr*u
Dat is gemakkelijk gezegd: geregeld. Om
tien uur begint die en duurt tot legen half
twaalf. De heele voormiddag is weg. Wie
kan dat dan? De vrouw moet koken cn ieder
heeft ook z'n beetje vee, waar hij voor zor
gen moet. Ja, als het zoo ongeveer acht uur
was, dan kon men daarna buiten nog wat
doen, want met de Zondagsheiliging gaai
het hier buiten niet zoo gemakkelijk aas do-
miné wel denkt. Verder heb ik niets te zeg
gen.' Hij ging zilton.
„Heeft iemand nog Iets aan de woorden
van den vorigen spreker toe te voegen of ij-
te merken?"
Een gemurmel ontstond „Gelijk heeft hij."
„Ik verzoek om te bedenken, dat geduren
de den winter de preekdienst, wanneer dezi
om acht uur gehouden wordt, dikwyis met
licht moet plaats hebben," zm Hans.
„Nu, wat dan nog," kionk het door el
kaar, „waar\oor hebben we dan het elec-
trische lich. Het wordt anders toch niet ge
bruikt, maar natuurlijk, voor domine is
het te vroeg."
„Willen de heeren die Iets te zeggen heb
ben. om het woord vragen alstublieft?' Nie
mand gaf zich op. „Dan geef ik het in stem
ming. Wie is er vóór dat de dienst in 't ver
volg om acht uur
„In den zomer om zeven!" rtep er ©en
tusschendoor.
„Ook goed; dus dat de dienst in don ro
mer om zeven, in den winter om acnt uur
gehóuden wordt? Ik verzoek om de hand
op te steken,"
Alle handen vlogen naar boven. „Wie i6
er tegen? Niemand. Ik verzoek den scriba
het eenstemmige besluit in de notulen op
te nemen. Wie van de heeren is het?"
Meester Ring stond op en reikte hem h«t
notulenboek, dat reeds de gebruikelijke aan
hef bevatte. „Kassier en secretaris? U oefent
vele ambten uit," schertste Hans. „U hebt,
naar ik zie, meeneer Schmidt als aanwtz g
genoteerd dot moet dus doorgehaald .vordon
Misschien maakt U de notulen in 't vervolg
liever na de vergadering. Maar, ik ben t
dankbaar dat U olies zoo zorgvuldig van
te voren klaargemaakt heeft." F.n m?t ?en
vriendelijke knik gaf hij meester Ring het
boek terug.
„Dan heb ik nog een zaak te behandelen
die men mij heden van het Kerkbestuui
zond. De pachtcon'.ractpn moeten opnieuw
geregeld wordca Vanaf heden zal met rogge
waarde betaald moeten worden. dat wil
zeggen, voor een bepaalde grondsoort wordi
bijv. per morgen een pacht van een cente
naar (50 kg.) rogge vastgesteld. De pachter
heeft dan óf per morgen een centenaar rog
ge te leveren óf deze in geld uit te bdtalen,
berekend naar den marktprijs."
„Waarvoor dat nou weer?" bromde boei
Gartz.
„Ge moet billijk zijn, mUne heeren," zei
Hans. „Bij de steeds geringer wordende
waarde van het geld is dat niet anders mo-
gelijk. Nu gaat het in de eerste pi i.ars
hierom, de aan de kerk behooronde akkera
volgens het contract in klassen in te deck»
het Kerkbestuur schrijft vijf klassen voor.'
„Zooveel hebben wij er niet noodig.'
„Goed, dan vergenoegen we ons met min-
d°r. Ik stel voor, een commissie mot i!e
nieuwe regeling der pachten te belasten."'
Een kleine discussie ontspon zich, waar
uit tenslotte drie nainen naar voren kwa
men: n.l. boer Gartz, meester Ring en Mul
ler. Op aanraden van Hans werd toen nog
een arbeider gekozen, die Krüger heette. Op
da volgende vergadering zouden die vitr
verslag uitbrengen.
„Is er nog iels te bespreken? Neen? Dan
sluit ik de v-'rgadering in de hoop dat rij
niet tevergeefs gehouden is. dat wil zegden,
dat het kerkbezoek beter wordt, nu wij naar
den aJgemeenon wcnsch da dienst verzet
hebben. F.n nu w illen we bidden."
Nog een kort gebed, en éen voor één na
men ze afscheid.
Het was niet zoo geweest zooals Hans hot
in de stad gewoon was, en zooals hij het
gehoopt had. Zoo had hij nauwr'ijks ie'e
kunnen zeggen over dat wat hem werkelijk
aan 't hart lag, wij! hij voelde dat de men
schet daarvoor niet rijp waren.
Maar hij preekte zichzelf voor, dat men
niet terug mocht zien op den weg en dat
Rome ook niet op één dag gebouwd was.
HOOFDSTUK IV
Bij den dorpeherbergier Mejnert was het
vereeniging. Er waren verschillende veree-
nigingen in Neuendorf, maar die nu op den
vierden Adventszondag bij Meinerts bijeer.
was, was beslist de voornaamste.
Aleen do groote grondbezittere behoai-den
er toe, boeren, zou men vroeger gezegd hfb
ben, maar nu klonk dat niet 111001 ge
noeg meer. Grondbezitter klonk steeiscner,
beschaafder. Zij verachtten da stede. nj n
allen als „luilakken" die van de hand in de
tand leefden, en het leek hun meer kani-sch
dan tragisch, dat de monschen in de staó
nu niet genoeg te eten hadden. Ze konoon
het zich eenvoudig niet Indenken dat da
sladsche mansehött, die het toch altijd goed
was gegaan en die nooit zulke zorgen gehad
hadden als de boeren, dat het die werkc
lijk slecht ging.
Ze hadden een hekel aan de starlsche 'ui,
die bij hun maar kwamen smokkelen en
pingelen, cn zij kregen hot tóch maar zon
der dat ze er verder moeite voor geda in Jnd
den. Zij wisten niet hoeveel moeite cn ar
beid het veo cn de akkers gaven en hoeliaid
de boer werkte, om alles tot rijpheid te
brengen, wat dan de etedeling ge lacht-doos
opat.
En toch wilden *l| geen van allen boei
meer zijn Re henUdden de staische nv..
schen om de eemakkelilkoe-i waarmee zij
en en zich bewogen. Zij wilden liever
niet bij hen afsteken.
1
(Wordt vervolgd.)" j
