J0*$
{vêi/01CesÓÏXX
Centrale voor Gemeubileerde Woningen
^PICUI
VEGTER'S WONINGBUREAU
£)e B. N. A. een „Vakvereeniging"
Hypotheek en Bouwcrediet beschikbaar
GELDEN beschikbaar
Hotel KUYS WITSENBURG
BINNENHUIS-INRICHTIN6EH
SCHILDERWERK
Inlichtingen f. M BOVEN
TOCHT
L. DAS
K. J. BOS ZOON
VESTIGT l) TE UILLKEBSBEBQ
J. C. HENRI VAN INGEN
OPENING
N.V. Adm. Mij.
„LEENVLIET"
N.V. HOUTHANDEL v/« Firma J. G. ALBLAS
óffert!
SOO
93%
Boi
n
Bot
92%
1375
3 H
21$
75*
30§
KDSB
Bk
67
Mj
fOij
163
66
MOl
pet
OEN
8.70
BOUWBLAD No. 83 (Verschijnt eiken Maamhuj)
MAANDAG 2.9 DECEMBER 1930
F*ÏqE SIERT DE W0MIN6
DOOR
iiuüHü'ramnncm irmujuitiniimn
- Q.
!X
rfl 7
i
X -
90
V -
X -
X 9'
X
'i 96
H
■ArlOO
97
<503
X 91
<*94J
H 98
95
-
80
X 74
K 81
67
90
91
91
X
Aio}
A101
X -
103
93
-
a 100
y\an 't eind van 't jaar
Wanneer dit Bouw-nuimmer onder de
oogen onzer Iezers komt, behoort het ka
lenderjaar 1930 bijna tot het verleden.
ZaJ Oudejaarsavond wel voor iedereen
een avond van dankbaarheid kunnen zijn?
Oudejaarsavond voor den bouwersstand.
Een onderwerp op zich zelf, dat echter ge
heel en al in verband gezien kan worden
xnet hetgeen in het bijna afgeloopcn jaar
het deel dezer sociale groep in het maat
schappelijk leven geword'cn is. En dan
herinneren we ons op detzen Oudejaarsavond
de vele moeilijkheden waartegen de bou
wers in het bijna verstreken jaar te strij
den hadden. Dat waren bezwaren, zoowel
yan socialen- als van economischen aard,
die elk op hun beurt er too hebben bijge
dragen, om het leven van den bouwer
steeds moeilijker te maken.
Oudejaarsavond leidt er toe om ernstig
na te denken over hetgeen het bijna ge-
eindigde jaar gebracht en ook niet ge
bracht heeft en gelijktijdig denken we
daarbij aan de toekomst.
Is het juist om een oudejaarsavond-
mijmering met zulke gedachten aan te
yangen?
O izeker, wc weten het zoo goed dat hot
Verkeerd is, de materieele dingen d'es le-
fvens als het hoogste te beschouwen. Zij
fajn middel, geen doel. Maar het is ook ver
keerd, het middel te verachten, omdat
aardoor het doel ook geschaad wordt.
De laatste maanden kenmerkten zich
door een geweldige depressie over de ge-
heele linie, waarvan de terugslag niet het
minst in de bouwvakken is gevoeld. Maar
is het niet opmerkelijk, dat in eenige we
ken tijd twee mannen van gezag, Sir Henri
Deterding en President Iloover hebben kun
nen getuigen van een merkbare opleving?
Hoewel de bouwvakken nog altijd hun
Jvoor-oorlogschen bloei niet hebben kunnen
herwinnen; hoewel ook nog tal van indus
trieën, met den bloei van die vakken ver
band houdende kwijnen, is het leven niet.
meer zoo donker, belooft de toekomst steeds
beter te worden.
Daardoor zal het mogelijk blijken, de
geestelijke goederen der natie te bewaren,
te bewaken cn te doen groeien.
Wij willen 1931 niet minder zoog te ge-
moet gaan «Jan we 1930 ziullen verlaten.
Kföige «lat zoo zijn, toch ligt Juist d a r-
5n voor de bouwwereld een aanwijzing, om
Wat straks voorbij zal zijn te bekijken in
het juiste licht en daarbij aichzelf niet te
■paren.
Laat ons vertrouwen en vertrouwend een
©ogenblik aan 't eind van 't jaar des arbeids
bewust en gelukkig zijn.
Het vraagstuk der onbewoonbaarverklaring
In haar nieuw ontwerp tot wijziging der
Woningwet heeft de Regeering aan de pa
ragraaf over de onbewoonbaar-verklaring
zeer weinig aandacht geschonken.
Behalve enkele verduidelijkingen, bevat-
ter^ de wijzigingen o.m. een herstel van een
onbillijkheid tegenover een eigenaar ecner
onbewooubaarverklaarde woning, die zelf in
die woning woont, en daarin ook wenscht te
blijven wonen. Volgens de huidige wet moet
hij in zoo'n- geval z'n woning ontruimen.
In de toekomst is het niet buitengesloten,
dat ten opzichte van hem, bij het besluit
tot onbewoonbaarverklaring een uitzonde
ring wordt gemaakt, zoolang dc bewoning
door dienzelfden persoon als eigenaar voort
duurt.
Verder wordt aan den Gemeenteraad door
een andere nieuwe wijziging toegestaan den
termijn van ontruiming telkens voor ten
hoogste één jaar in plaats van zes maan
den te verlengen.
Ten slotte de bevoegdheid aan Gedepu
teerde Staten om binnen zes maanden in
plaats van zes weken in hooger beroep
te beslissen op een beroep van belangheb
benden tot vernietigverklaring van een on
bewoonbaarverklaringsbesluit door den Ge
meenteraad.
Ziedaar het sobere lijstje der voorgestelde
weinig ingrijpende verbeteringen in de pa
ragraaf over dc onbcwoonbaarverklaring.
Is het wonder dat er belanghebbenden te
leurgesteld zijn? Wat zij clan nog meer ge-
wenscht hadden? „Ons Eigendom" vraagt
o.m.:
Vooreerst: een of meer nieuwe bepalingen,
waarin duidelijker dan in die der tegen
woordige woningwet moeten aangegeven en
omschreven worden de motieven, buiten
welke de Gemeenteraad niet liet recht heeft
gebruik tc maken van een bevoegdheid om
zoo diep in te grijpen in het privaat eigen
domsrecht van gebouwd onroerend goed als
bij onbewoonbaarverklaring geschiedt: ver
volgens: enkele voorschriften, waardoor de
betrokken eigenaar in staat wordt gesteld
beter cn tijdiger dan thans zich te verwe
ren, indien hij dit noodig acht, tegen een
voornemen of besluit, van den Gemeente
raad om zijn bezit onbewoonbaar te verkla
ren; en ten slotte: een helder omschreven
recht op schadeloosstelling bij onbcwoon
baarverklaring.
Laten we deze drie wenschen eens wat
nader bekijken.
Wat is het stelsel, waarvan de tegen
woordige Woningwet ten opzichte van on-
bewoonbaarvcrklaring uitgaat? Of, wanneer
moet een woning onbewoonbaar verklaard
worden, en tot wanneer mag zulks niet ge
schieden?
Het antwoord hier op vinden we ln ali
nea's 1 en 2 van art. 21 der tegenwoordige
Woningwet, luidend:
„1. Indien eene woning ongeschikt Is ter
Bewoning en niet door het aanbrengen van
verbeteringen in bewoonbaren staat kan
worden gebracht, wordt zij bij besluit van
den gemeenteraad, dc gezondheidscommis
sie gehoord, onbewoonbaar verklaard.
2. Gelijke verklaring wordt uitgesproken,
inclien na het verstrijken van den ingevol
ge artikel 17 gestelclen termijn de geëischte
verbeteringen niet zijn aangebracht, cn de
woning dientengevolge ongeschikt ter be
woning is."
Mrs. Soholtens en Lietacrt Pecrbolte sdhrij
ven in hun commentaar „De Woningwet"
over het systeem van onbewoonbaarverkla
ring volgens de Woningwet aldus (blz. 99):
„Het stelsel, waarvan in de Woningwet
ten aanzien van onbewoonbüarverklaringcn
wordt uitgegaan, komt hierop neer, dat on
bewoonbaarverklaring kan worden uitge
sproken: le indi'ën cenc woning onbewoon
baar is en niet meer door het aanbrengen
van verbeteringen in bewoonbaren staat kan
worden gebracht (art. 21, lid 1), en 2e indien
de ongeschiktheid ter bewoning kan worden
opgeheven door liet aanbrengen van verbe
teringen, doch dc belanghebbende nalatig
blijft, gevolge tc geven aan een tot hem ge
richte aanschrijving tot verbetering (art. 21
lid 2).
Uit de bepalingen van het eerste en twee
de lid, in onderling verband beschouwd,
volgt dus, dat, zoolang een woning tech
nisch nog te verbeteren valt, dadelijke on-
Heerenhuizen, Villa's, Winkelhuizen
door geheel Voorburg
WË Laan van Rustenhurg 2 Voorburg
Bemiddeling pratte. TEL. 78168 HAAQ
I Kleine HEERENHUIZEN
jH (spouwmuur) vanaf f 7000.
HEERENHUIZEN vanaf
f 8000beide nabij Station
Eleclrische Spoor,
bewoonbaarverklaring, zonder den belang
hebbende gclegenlieid/te geven om door het
aanbrengen van verbeteringen den toestand
van onbewoonbaarheid te doen ophouden, in
het algemeen door de'wet niet is toege
staan."
Uit de hierboven geciteerde alinea's van
act 21 der Woningwet vqlgt dus, dat dë ge
meenteraad tot onbewoonbaarverklaring
kan overgaan op deze twee motieven:
Ie wanneer 3e eigenaar de geëischte ver-
Beteringen niet heeft aangebracht, en de
woning dientengevolge ongeschikt is ter
bewoning.
2e. iiididh een woning ongeschikt is ter be
woning en niet door het aanbrengen van
verbeteringen in bewoonbaren staat kan
worden gebracht
Er zijn dus steeds deze twee, gezamenlij
ke elementen noodig: ongeschiktheid en
niet te verbeteren of niet verbeterd ondanks
aanschrijving. Ongeschiktheid alleen is niet
H ovih. t/h N.t.J.mn Schijndel SfCo. Hoofdkantoor: Opslagplaatsen, Zagen/ en Schaverij
ANNO 1833 Oost-Admiraliteitskade47b Rotterdam Nassauhaven - Boerenqat
Hij mist het recht als vereeniging van gelijkberechtigde
leden den een boven den ander, uit te verkiezen
Wel wat al te veel dezelfde namen
De bevoordeeling van enkele leden door
Aen Bond van Nederlandsche Architecten
in verband met de aanbeveling bij meer
voudige opdrachten, heeft ook de aandacht
van buitenstaanders getrokken. In het bouw
kundig weekblad beklaagt zich tenminste
een architect. Hij wijst op Eindhbven, waar
men een nieuw Raadhuis wil bouwen; hier
geen nationale prijsvraag; neen, de neuzen
zijn reeds geleld en weer.... ach u weet het
de ééntonige rij namen.
't Is merkwaardig, dat hiertegen niet meer
protesten loskomen. Was is de B.N.A. ook
weer? een vakvereeniging? Moet een „vak
vereeniging" dan niet gelijkelijk voor de be
langen van alle leden opkomen?
Een publiek lichaam, als het gemeente
bestuur wil geen scheele oogen maken. In
alle zaken zijn ze eigenmachtig en decretce-
ren op hun onafhankelijkheidszin. Maar in
hef aanwijzen van een bouwmeester voor
een raadhuis zijn het plotseling stakkerds.
Ze weten het niet en daar staat de B.N.A.
aan den kant te popelen cn trekt ze de
woorden uit den mond. Mag ik... mag ik.„
U uit de soep helpen? Mijn mcnschen slikken
alles. Ik zal u wel raden, de beste. We heb
ban reuzeuknappe lui en, als de burgers
later mopperen geeft niets, dan gooit u bet
maar op ons. punt.
En B. en W. grootmoedig, geven de hec-
fcen een kans. Even hoort men niets meer
en daar komt het bekende stelletje aange-
xnarcheerd. Den eenen keer hij, den anderen
keer een ander nummer een.
Eenen keer in Leiden was nummer een
te tü glad af en vond uit. dat hij niet alleen
niet aan een open, zelfs niet aan een beslo
ten prijsvraag mee wou doen, neen, hij al
leen zou het karweitje wel opknappen.
We weten niet of de B.N.A. in het geval,
'den Haag is gemoeid, waar ook een nieuw
Iraadhuis moet worden gebouwd. Maar de
beroemde namen hebben a! zoo'n univer
seelc bekendheid gekregen dat ze er vair
zelf uifgenoodigd worden. Wie behoort nu
tot de uitverkorenen? Ge raadt het nooit, n.l.
dezelfde die den B.N.A. in Leiden bij don
Beus nam en het mooiste komt nog. Deze
heer zal er nu eens over denken, of ïiij mee
zal doen. Dat. za' afhangen van twee andere1
belangrijke opdrachten, of die spoedig los
komen. Die opdrachtgevers zullen zich moe
ten haasten, want anders... ziet u. zal hij
zich verwaardigen, enfin. non'n Haagse!»
stadhuis, 'l is wel aardig, maar je kansen
lijn niet zóó groot als bij ecu vaste opdracht.
Naschrift.
Zooals in elke boutade een grillige over
drijving schuilt, geldt dit in meerdere mate
voor een sarcastische boutade.
Overigens wil het ook ons voorkomen, dat
het bestuur van den B.N.A. wel wat meer
variatie mocht brengen in zijn architecten
keuze. Hetzijn wataltevaak dezelf
de hamen.
Waarom vraagt de redactie van „Van
Bouwen en Sieren"' zich te beperken tot
enkele grootheden die terecht of ten on
rechte in 't vereenigingslevcn naar voren
kwamen? Er zijn nog vele bekwame mcn
schen, stille naturen vaak, ook onder de
niet-meer-jongeren, doch die snakken maar
een gelegenheid om zich te uiten... en er d<
kans nooit toe krijgen.
Bevordert men werkelijk de bouwkunst,
door steeds maar weer enkele -corypheeën
naar voren te schuiven en ze met werk te
overladen?
De B.N.A. mist als vakvereeniging van
gelijkberechtigde leden het recht om den
een boven den ander uit te verkiezen.
Laat dc Bond daaruit leering trekken, op
dat de ontevredenheid miet verder voort-
broeie.
BORGSTELLING BIJ UITVOERING
VAN WERKEN
Naar aanleiding van hot adres der aan
nemersbonden, inzake afschaffing van borg
stelling, arbitrage in geschillen en verlen
ging opleveringstermijn bij uitvoering van
werken besloten de Provinciale Staten van
Gelderland adressanten te berichten, dat
het naar haar meening aanbeveling ver
dient bij de uitvoering van provinciale wer
ken zich ten aanzien van de in het adres
der aannemersbonden genomen drie pun
ten te gedragen naar de desbetreffende van
rijkswege nieuw .vastgestelde voorschriften.
N.V.KON.VEREENIGDE
TAPIJTFABRIEKEN
ROTTERDAM
Mu. „NIEUW-EIGENHUIS" N.V.
Ij J. Pzn. Coensiraat 21, 's-Gravenhage, Tel. 73952
I Reiitc le hypoth. voor landerijen vanaf 4V6 voor
huize tl v.af 5 Bouwcrediet cn 2e hyp. vTaf GV£
gg le HYPOTHEKEN. Rente huizen 5%,
gj landerijen 4H °/o
If Bouwcredieten - Financiering - Voorschotten
B B. SEVINGA A Co.
Essenburgstraat 71a TeL 36566 ROTTERDAM
H.H. Automobilisten-
voldoende; het niet aanbrengen van verbe
teringen of het niet tc verbeteren alléén
ook niet.
Volgens Mrs. Scholtons cn I.ietaert Peer-
boTte moet in liet algemeen, zoolang een
woning technisch nog te verbeteren valt,
eerst de belanghebbende in de gelegenheid
zi]m gesteld om door het aanbrengen van
verBeteringen den toestand van onbewoon-
baarlieid te doen ophouden.
(Wordt vervolgd).
Politieke tuindorpen
Amsterdam is nog altijd bezig zich uit te
breiden. Een paar weken geleden wandelde
ik in de Watergraafsmeer: alles weer
nieuwe huizenblokken, deels bewoond, deels
onbewoond, zoover het oog reikt.
Dat is maar één plek waar er weer con
grootc aangroei komt, ja één plek alleen
Ln de Watergraafsmeer. Want bekijk eens
het uitbreidingsplan van deze voorstad, een
plan dat nog niet uitgevoerd is, cu ge krijgt
een indruk van het aanbod van woningen,
dat daar de eerste jaren mogelijk en ook
waarschijnlijk is. En de Stadioubuurt, dc
Hoofddorpbuurt, al die andere plaatsen
waar nog gebouwd wordt of zeker gebouwd
worden zal.
Er is wel niemand, die gelooft dat de uit
breiding in de Hoofdstad nog geruimen tijd
op den voet van tegenwoordig kan voort
gezet worden; het moet uitraken wanneer
het woningoversobot al te groot, wordt.
lil deze omstandigheden, zonder eenig
nader betoog, l^omcn eenige soc.-dem. Am-
sterdamsohe Gemeenteraadsloden kalmweg
op het denkbeeld om van gemeentewege
tuindorpen te stichten. Van welken aard, voor
wat voor klasse van mcnschen deze aan
winsten van Stadsuitbreiding wel moeten
zijn, vernemen we niet. Dc Iieercn voorstel
lers oerwijzen alleen naar het rapport der
Tuinsteden-Commissie uit het begin van
1929; een boekdeel, dat alle punten van
practisch belangin dc ruimte laat.
De 'Amsterdamsche correspondent van
Ons Eigendom gelooft dat dit liecle „ideaal"
van tuindorpen al wat uit den tijd is ge
raakt, Een tijd lang is het mode geweest
met dit denkbeeld te coquetteercn. Luiste
ren we eens wat hij hieromtrent verder zegt:
Het denkbeeld van tuindorpen heeft zich
zelf overleefd. Tenminste dat van gemeente
lijke tuindorpen voor arbeiders; er is, na
de ervaringen met Oostzaan, Nieuwendam
en dc Watergraafsmeer, niemand meer, die
zich er warm voor maakt. De groote massa
van de arbeidersbevolking woont veel te
graag in de stad. niet al to ver af en in
een buurt, waar «"at gezelligheid en drukte
is. En de bqter-gesitueerden, die lever een
eind buiten de stad zitten, in een vrij liüis
of huisje, hebben de politieke hulp van
geen soc.-democratische of andere raads
leden daarvoor te vragen; zij vinden gele
genheid genoeg, of als „echte" forensen, in
het Gooi of in de duinstreek, öf in de com
plexen, die door particuliere bouwers op 'n
paar plaatsen ten Westen of ten Zuiden
van de stad zijn of worden gesticht en waar
het, naar ik meermalen gehoord heb, vol
strekt niet onaardig wonen is.
Die complexen liggen grootendeels vlak
buiten het gemeentelijke grondgebied („pa
rasitair" noemt de stedebouwkunde geloof
ik zoo iets), en dat is iets, een aantrekke
lijkheid, waarvan bij gemeentelijke stich
ting oatuurüjk niets komen zou: des tc
minder liefhebberij zou er voor zulke pro
ducten zijn, vooral mi de forensen-belasting
in 1931 vervalt. Trouwens, voor een derge
lijke gemeente-bemoeiing van dezen aard
kan natuurlijk niet de minste reden be
staan en ze zal ook niet zijn bedoeld.
Politieke tuindorpen moeten „werken" op
een andere groep!
Firth „Staybrite Staal"
Gaat U naar Den Haag?
Dan naar
Voor logeergasten gratis Garage aan huis beschik
baar. Parkeerplaats voor minstens 20 wagens.
LOGIES MET ONTBIJT vanaf 3 GI«L
Hotel KUYS WITSENBURG
HAAGWEGRIJSWIJK-DEN HAAG
Roestvrij staal
Men vraagt onze aandacht voor een der
belangrijkste aanwinsten van don laatsten
tijd op het gebied van staalsoorten, die be
stand zijn togen roest en invreting, waar
van de uitvinding den naam Firth -over de
geheele wereld bekendheid heeft gegeven,
nl,
Firth „Staybrite Staal".
Het; onderscheidt zich in zijn gemakkelijke
verwerking (koud) en zijn verhoogden weer
stand tegen invretende invloeden; weerstaat
volkomen aünospherische invloeden en is to
taal onaantastbaar voor de invretende wer
king van zeewater en zeelucht. Firth „Stay-
briter Staal" wordt geleverd iji dunne bla
den (tot 6 maal 3 voet), dikkere bladen, sta
ven, profielen, draad en buizen. Wordt liet
blank geleverd, dan spreekt men van „Stay
brite Zilver Staal".
De uit dit metaal vervaardigde voorwer
pen beantwoorden uit een oogpunt van
fraaiheid eerst dan aan de te stellen eischen,
wanneer ze gepolijst zijn, maar dan blijft de
glans, zonder dat het gepoetst behoeft te
worden, permanent behouden.
Een grooten. voorsprong dus boveu gepo
lijst nikkel en zilver.
Kan van Firth „Staybrite Staal" gezegd
worden, dat het dezelfde vastheid heeft als
zacht staal, de dubbele rekbaarheid, welke
gelijk is aan die van vele met-ijzerhoudende
metalen en zelfs hooger. naar de allcenver-
togenwoerdigers voor Nederland, de N.V. J.
C. H. van Duyl's Mao'oinehnndei te Rotter
dam ons venei den, wanneer het geperst, ge
trokken en in den vorm gebogen wordt,
maakt het voor alle doeleinden geschikt. Het
is niet magnetisch, terwijl het een lioogen
olcetrischen weerstand heeft, daardoor ge
schikt voor veel industrieelo doeleinden,
waarvoor tot heden geen ijzerhoudende me
talen gebruikt konden woéden. Zijn uitzet-
tings-coefficient is iets hooger en zijn warm
i bogeleidlngsvermogen is lager dan die van
I de gewone roestvrije staalsoorten.
De koude bewerking van het „Stay brite
Staal" maakt thans tevens dc fabricage mo
gelijk van allerlei artikelen voor huishou
dclijk gebruik als ketels, potten cn pannen
in verschillende vormen.
De firma Van Duyl, Rotterdam, stelt haar
uitgebreide ervaring in de fabricage, in toe-
I passing van Firth „Staybrite Staal geheel
Lor beschikking van hen die er belang m
stellen*
Ijl A. VISSER ZONEN
Hg Meubelmakers Rotterdam
WoonhuisLambertusstr. 701
Werkplaats Schoutenstr. 131
HUIS
RECLAME
DECORATIE
Duurzaam Concurreerend
SCHUURMAN C00RS
DIJKSTRAAT 114. R'dam. TEL 10411
'.al) ftH WEEK
VULuENS HUURKOOPSYSTEEM
TE KOOP
Vrjje buisfes. ber
Kamers en Suite.
Vestibule, Trappen-
onis. Kenken en
boren s.Slaapkamers
Awt r.WtSstr. M»-c. RoHepftni.T»'. 1241
Bouwkundig Bureau,
J. C. Henri van Ingen
R'dam, Vlietslr. 8b. Tel. 117SS
VerzoTQinp van. In- en
Exterieur. HinderwetDrank
wet enz.
Alles tot het vak bchoorend
is gevaarlijk
Laat direct
RAMEN, DEUREN enz.
van MET AVI" voor
zien. (Metaal-Tochtvilt)
Brengt meer gezellig
heid in huis. Bespaart
kolen.
SIERLIJK-EENVOU
DIG - PRACTISCH
Vraagt gratis demonstratie
Taanderstr. 112r, R'dam
Tolefoon 36570
VUREK HOUTHANDEL
GRENEN ROTTE R D A M
HOUTLAAN 19 ^zkkOD
TELEF. 1302-1303 GESCHAAFD
i
Inlichtingen bebouwingaandenTerbregschewet
te Hillegersberg bij
Vlietsfraat 8 b Rotterdam Telefoon 11741
van het
Laan v. Meerdervoorl 203
DEN HAAG
Houders van gemeubileerde
woningen kunnen zich te onzen
kantore doen inschreven.
Wij zorgen dat Uw woning
woiit verhuurd.
Met onze agenten in Neder-
landsch-Indiö staan wij voort
durend in verbinding.
Nadere bijzonderheden verstrek
ken wij gaarne.
Kantooruren
Alle werkdagen van 9 tot 5 uur. Tevens
Maandagavond van 8 tot 10 nur.
WADDINXVEEN TELEFOON No. 6
OPSLAGPLAATS ROTTERDAM
aan den Zwaanshals No. 203-205 - Telefoon No. 40891
[)e kunstloosheid in huis is nu verdwenen
De huisvrouw uit de 19de eeuw had 't niet
gcmakkelijijk. De kleinere woningen nipt de
dikwijls bekrompen keukens gaven handen
vol werk, de hooge smalle trappen, de don
kere alkoven, 't was alles lastig schoon te
houden. In de gxootere huizen niet de met
marnieren sieencn belegde gangen, 't bree-
dere trappenhuis en de hoogere vertrekken,
hacl de huisvrouw toch nog veel te doen, al
liet ze 't zware werk aan de dienstboden
over, die soms halve dagen besteedden met
't schuren der withouten trappen of van de
marmeren gangplaten. Heele dagen werden
zoek gebracht met 't koper poetsen, dc gla-
zenspuit, de koperen doofpot, de zwavel
stokkendoos nu tot lucifersbak gepromo
veerd!, de driepoot .voor het strijkijzer, de
koperen kandelaars en olielcynpen, reli-
quieën, die in de laatste jaren, van de keu
ken naar de mooie kamer van 't huis wor
den verplaatst.
)Vie den grooten schopnmaak binnen zes
weken volbracht, kon geen goede huis
vrouw heeten.
't Werd in de 19e eeuw al de gewoonte dc
grootc wasch buitenshuis te doen. althans
bij de gegoede gezinnen. Viermaal, soms
tweemaal in 't jaar werd de wasch wegge
zonden om dan droog toegeslagen thuis te
komen. Vóórdat 't linnengoed in de kast
lag, verliep dikwijls een volle week.
Wat nam alles een tijd in beslag! De gan-
sche huiselijke arbeid was zóó omslachtig,
dat Moeder cn met haar, dikwijls ecu scha
re dochters, 't maar altijd druk hadden.
Maar dc gedachte aan
vereenvoudiging
is toch eindelijk geboren en de noodzake-
Jijkheid om aan den huiselijken arbeid niet
meer alle beschikbare tijd en energie te ge
ven, werd en wordt nu wel ingezien.
De 19de eeuw toonde in den huizenbouw
een inzinking, die wij nog maar enkele tien
tallen' van jaren te boven zijn. We kennen
zö iminers allen., die rijen arbeiderswonin
gen, óf met donkere airoven óf in tweeën
gedeelde verdiepingen, kleine bekrompen
kamers, zonder veel licht en zon, alle ge
maakt naar één model. De wat betere wo
ningen. het één-etagetype en de z.g. bene
den huizen met bel étage, beter, luchtiger clan
de voorgaande, maar toch ook architecto
nisch leeg en uitdrukkingsloos.
De groote re heerenhuizen konden nog
wel eens mooi zijn, vooral als dc strenge
vormen gehandhaafd werden. Maar de 19de
eeuw is ei ecu van kleurloosheid geweest,
waar het 't aanzien der sleden beUuf. De
straten werden eenvoudiger, kleur en lijnen
gingen ontbreken.
Toch is de kentering gekomen. De kunstr
loosheid in huis. meubelen gebruiksvoor
werp is verdwenen. Sinds tientallen jaren
werd gezocht naar een harmonische oplos
sing van de verschillende problemen van
den modernen stedenbouw, evenals naar
liet wellicht nog moeilijker op te lossen
vraagstuk „huis en bewoner".
Zij. die het huis van de 20 ste eeuw voor
den gecompliceerden mensch van heden tot
een vriendelijke woonplaats willen makén,
„een ding van schoonheid", als dagelijkse!)
verblijf, geven «ij in overweging het rap
port van de Studiecommissie voor practi-
schc woninginrichting eens te bestudeeren
en vooral niet tc vergeten het artikel van
mevr. R. do VriesBrandon, waaraan wij
deze beschouwing hebben ontleend, te lezen.
DE DUITSCHE CEMENT-
INDUSTRIE
De Duitsche cement-industria is in de af-
geloopei\.maand met 30 pet teruggegaan. De
verzendingen bedroegen in November 317.000
tons, tegen 31Ö.000 in October j.L en 199.000
tons in Nov. van het vorige jaar
Kerkbouw te Boekei
De Hoofdredacteur van „Van Bouwen en
Sieren" geeft ^u dc November aflevering een
beschrijving va nde door ir. J. Franssen.
architect tc Roermond, gebouwde kerk te
Boekei nabij Veghel. Deze kerk i« voorna
melijk in dc breedte uitgebouwd, waardoor
men kwam op een vrije overspanning van
ruim 20 M., waardoor men wel aangowezen
was op een overspanning in gewapend be
ton. De betonconstructie van hogen en ge
welven is in 't gezicht gelaten, alleen grof
afgeschuurd. Vel zoo eerlijk eigenlijk.
Veelvuldig is immers den laatsten tijd,
voorgekomen dat baksteen-hogen gemaakt
worden..., om een kern van gewapend beton.
De rest van het interieur is in schoon erk
van baksteen uitgevoerd.
Het geheel maakt, vooral wat de inwen
dige ruimte-werking betreft een uitstekende
indruk.
Kenigo foto's en weikUekeningen zijn bij
dit iuUJ».el opgenomen.
