ZATERDAG 27 DECEMBER 1930 EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND.
De 44-urige arbeidsweek voor de arbeiders in
openbaren dienst te Hamborg
Nadat de Hanvburgsche senaat een diep
gaand onderzoek had ingesteld naar dc moge
lijkheden tot bestrijding der werkloosheid, h
hij tot de conclusie gekomen dat een verkor
ting van den arbeidstijd der arbeiders in
dienst van de Hamhurgschc openbare bedrij
ven het meest doeltreffende middel tot be
strijding der werkloosheid is. De betrokken
arbeiders-organisaties verklaarden zich
coord met het denkbeeld van den senaat
hebben dezen hun medewerking toegezegd.
Met ingang van 4 Januari 1931 zal dc arbeidsi
tijd in alle' openbare bedrijven cn onderne
mingen worden verminderd tot 44 uur per
week en voor de daardoor vrij komende loon
bedragen zullen nieuwe arbeiders in dienst
worden genomen. De stad Hamburg zal door
dezen maatregel reeds dadelijk 1500 werkloo-
zen te werk kunnen stellen.
SALARISVERLAGING OOK VAN
PREDIKANTEN
De senaat van de Evangelische kerk van
den oud-Pruisisclicn Dom te Berlijn heeft be
sloten dat de salarissen van de in dienst der
kerkgemeente on kerkelijke organisaties
staande predikanten, ambtenaren en beamb
ten, overeenkomstig de bepalingen van de
verordening van den Rijkspresident verlaagd
zullen worden.
NOODLOTTIGE STORM.
Uit Tampico wordt gemeld: Vijf personen
verdronken in zee tijdens een geweldigen
storm, die van een hevigen Noordenwind ver-
gezcild ging-
Drie Araerikaansche zeelieden kwamen om,
toen zij werden weggespoeld van het dek van
een kleine boot, die teruggesleept werd naar
dc haven.
BANDITISME IN DUITSCHLAND.
Te Keulen is een filiaalleider, nadat hij
zijn zaak gesloten had, door vier jonge man
nen, die met een auto reden, onder bedrei
ging met een revolver beroofd van het geld,
dat hij bij zich had, n.l. 330 Mark.
In Gross Hailmannsdorf is een 00-jorige
hoer in zijn woning, terwijl hij 's middags op
zijn divan lag te slapen, door twee boeren
gewekt, doordat ze hem met een knuppel op
het hoofd sloegen. De gemaskerde kerels
dwongen hem onder bedreiging met een re
volver zijn brandkast open te maken en de
500 Mark, die er in was, aan hen over te
geven.
ONTVOERING TE SHANGHAI
Naar de „Times" uit Shanghai meldi. is
gisteren in de stadswijk, die vooral door bui
tenlanders wordt bewoond, de Gliineesche
bankdirecteur, Tsjoe, door zes gewaponde
mannen overvallen.
Zij doodden den chauffeur, verwondden de
dochter van den bankier en nog twee perso
nen en ontvoerden Tsjoe in zijn eigen auto.
Toen de politie ter plaatse verscheen, was
van de roovers geen spoor meer te ontdekken
SUCCESVOL DEBAT VOOR CHESTERTON.
Over echtscheiding.
De Engelsohe r. kath. bekeerling en jour
nalist G. K. Chesterton, die op het oogenblik
een reis door Amerika maakt om overal v<
drachten en lezingen te houden, is ook
New-York in deibat getreden met den beken
den modernist Cosmo Hamilton over de echt
scheiding.
Chesterton, die de echtscheiding verwerpe
lijk achtte, won het debat met 2042 stemmen
tegen 1082 op Hamilton.
OPSTAND IN SMYRNA.
Dooden en gewonden.
Volgens een bericht uit Smyrna is in deze
provincie en wel in de plaatsen Menemen,
Enmag en Nesim, een opstandige bewe
ging uitgebroken, welke tegen het tegen-
woordige Turksche bewind is gericht en een
herstel van den vroegeren toestand beoogt.
De beweging was door 6 sheiks, die een
geheime organisatie hadden gevormd, voor
bereid. De opstandelingen werden door de
gendarmerie omsingeld.
Er ontstond een vuurgevecht, waarbij 3 lei
ders der opstandelingen gedood en een ge
wond werden.
Van de gendarmen werden de comman
dant en enkele manschappen gedood.
Vele opstandelingen zijn in hechtenis ge
nomen.
LORD MELCHETT ERNSTIG ZIEK
De voorzitter vail do grootste Engelschc
•workgeversfederatie, de bekende Lord Mcl-
ohett (Sir Alfred Mond) is ernstig ziek. Naar
verluidt zou zijn toesta,nd zelfs zorgwekkend
rijn.
DE MOEILIJKHEDEN IN INDI9
JWederom een dorp door roovers overvallen
Naar uit Rangoon gemeld wordt, hebben
300 roovers een dorp in het Noorden van
Burma overvallen, waarbij zeven personen
werden gedood en talrijken werden gewond.
De politie moest zich terugtrekken, aange
zien haar muniticvoorraad was uitgeput. Uit
Rangoon is versterking onderweg om de or
de te herstellen.
Uit Londen wordt nader bericht: De on
lusten in Burma nemen een ernstiger ka-
Erakter aan. In een aantal dorpen werden
inboorlingen en ook politie-ambtcnaren
door de opstandelingen gedood.
Spoorwegstations werden geplunderd en
.telegraafverbindingen gestoord.
Het verkeer op de spoorlijnen moest des
toarhts worden gestaakt De opstandelingen
trekken zich na iedere actie in de jungle
terug.
BOTSING TUSSCHEN POLITIE EN
VLAAMSCHE DEMONSTRANTEN
Te Gent vond een groote demonstratie
plaats ter huldiging van den Vlaamschen
leider prof. Daels. Hierbij kwam het tot ern
stige incidenten tusschen Vlaamsche studen
ten en hun politieke tegenstanders, waarbij
het meermalen tot handtastelijkheden kwam
en het heet toeging. De politie, die ingreep,
kreeg het eveneens zwaar te verantwoorden
en een groot aantal politieagenten werd ge-
Wond, terwijl ook vele" Vlamingen ernstige
Verwondingen opliep. Verscheidene personen
Werden gearresteerd.
Ook een soldaat, die fn uniform het mili
taire saluut aan de Vlaamsche kleuren had
gebracht, werd in arrest gesteld.
Den geheelen nacht bleef het te Gent on
rustig.
DE TOESTAND IN SPANJE RUSTIG.
De Marokkaansche troepen die naar Valen
cia waren getransporteerd in verband met de
samenzwering, worden naar Marokko terug
gezonden.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
Sian journalisten medegedeeld, dat de toestand
in geheel Spanje rustig is,
BRESLAU ONDER CüRATEELE
Officieel wordt medegedeeld, dat op initia
tief van de regeeringspresident van Rrcslau
voor de stad Breslau twee st-aatscommissari!
sen zullen worden benoemd, die het toezicht
zullen oefenen op het financieele beheer der
stad. Weliswaar geeft de toestand der finan
ciën van Breslau geen reden tot directe be
zorgdheid en kan de financieele toestand zelfs
beter genoemd worden dan van menige
dere groote stad, maar de gemeenteraad
Breslau weigert de nieuwe belastingen in te
willigen, die noodig zyn voor de saneering
van de financiën- der stad.
INDIANENOVERVAL OP EEN PLANTAGE
In de binnenlanden van den Noord-Brazili-
aanschen staat Para gelegen rubberplantages
van Ford zyn door Indianen overvallen. Er
werden 21 personen gedood en verscheidene
anderen ontvoerd. De regeering van Para
heeft een passagiersvliegtuig uitgezonden
de op de plantage werkzame Amerikanen
veiligheid te brengen.
Ter verhaasting van het vijfjarenplan.
Het volkscommissariaat van arbeid heeft
n aantal nieuwe verordeningen uitgevaar
digd, om de arbeidsprestaties te vevhoogen
een zoo streng mogelyke discipline onder
de arbeiders door te voeren.
Arbeiders, die de regels der discipline
systematisch overtreden, worden onmiddellijk
zonder schadevergoeding ontslagen en
mogen gedurende zes maanden ook in geen
ander bedrijf werkzaam zyn.
Wanneer cr by overtreding der discipline
boos opze-t in liet spel is, zullen de arbeiders
voor het gerecht ter verantwoording geroe
pen worden.
Wanneer een arbeider zijn chef er niet
tydig von in kennis stelt, dat een door hem
vervaardigd product gereed is, verliest hij
het recht op zijn loon.
Deze draconische verordeningen zijn een
aanvulling van de vroegere verordeningen,
volgens welke het verboden is, vrijwillig van
betrekking te veranderen, en werden uitge
vaardigd. om het tempo van de uitvoering
het vijfjarenplan te verhaasten, waarop
in de plenaire zitting van het executieve
comité der bolsjewistische partij werd aan
gedrongen.
HEVIGE AARDBEVING IN ARGENTINIË
Talrijke slacht-iffcrg.
Uit Buenos Ayres wordt gemeld, dat een
hevige aardbeving het Noord-Westen van
Argentinië heeft geteisterd.
De stad Lapcma moet geheel verwoest zyn.
Volgens dc voorloopige berichten zijn 35
personen om het leven gekomen en ongev
70 gewond- Men vreest echter, dat het aantal
slachtoffers nog grooter zal blijken, daar de
berichten nog onvolledig zijn, wijl de tele
fonische en telegrafische verbindingen ge
stoord zijn.
Een hulpexpeditie ls onderweg.
NIEUWE VORM VAN WERKLOOZEN.
steun.
De gemeenteraad van Bernau bjj Berlijn
heeft een nieuwen vorm van werkloosheids
steun ingesteld. Werkloozen zullen n.l. in het
vervolg 10 K.W. electriciteit cn 3 IMS. gas
per maand gTatis van de geméentebedrijven
ontvangen.
ELECTRïSCHE CENTRALE AFGEBRAND.
LONDEN, 27 December. Op Kerstavond
heeft een hevige brand de nieuwe electrische
centrale te Portishead grootendeels vernield,
zoodat de sfad Bristol gedurende eenigen tijd
zonder verlichting was. Ongeveer 4000 liter
olie gingen in de vlammen op. Het vuur
sloeg tot 25 meter hoogte uit. Gedurende een
half uur vormde het gebouw één groote
vlammenzee. Eerst na 4 uren gelukte het de
brandweer uit Bristol het vuur meester te
worden. Alle juweliers in Bristol sloten ty-
dens den duur van de duisternis hun zaken.
De bioscopen moesten de voorstellingen stop
zetten. 23 jaar geleden is de electrische cen
trale van Bristol eveneens op Kerstavond
geheel afgebrand. 1
ZESTIEN VLIEGTUIGEN DOOR BRAND
VERNIELD.
Uit Chicago wordt gemeld, dat op het
vliegveld Palwaukee in een hangar brand
uitbrak, waardoor alle zestien in deze hangar
staande vliegtuigen werden vernield.
De schade bedraagt 150.000 dollar.
GRATIEVERLEENING TER GELEGEN
HEID VAN HET KERSTFEEST.
Het Saksische ministerie van Justitie
heeft ter gelegenheid van het kerstfeest aan
185 personen gratie verleend. In de meeste
gevallen werden gevangenen in vrijheid ge
steld, in vele andere gevallen werden straf
fen verzacht door verandering of verminde
ring van den straftijd.
DE POOLSCHE TERREUR IN
OOST-GALICIE.
De Krakauer geïllustreerde Koerier weet,
klaarblijkelijk naar aanleiding van een offi-
cieele statistiek over de resultaten der „Paci
ficatie-actie" in Oost-Galicië te melden, dat
de autoriteiten groote hoeveelheden wapens,
van alle soorten, in handen zouden zyn geval-
In totaal zijn 342 personen gearresteerd.
Onder de gearresteerden bevinden zich 52 stu
denten, 15 rechters, 28 ambtenaren, drie leera
ren, 6 afgevaardigden) 27 advocaten, 30 boe-
VLIEGTUIGEN IN VLAMMEN
Uit Chicago wordt gemeld, dat op het
vliegveld Palwaukee in een vlicgloods
brand uitbrak, waardoor alle 16 in deze
loods staande vliegtuigen werden vernield.
Dc schade bedraagt 150.000 dollar.
DE GOUVERNEUR VAN DE BANK VAN
ITALIË OVERLEDEN.
De gouverneur van do Bank van Italië,
senator Renaldo Stringher, is overleden, Hij
was lijdende aan aderverkalking cn suiker-
dekte. Gedurende ongeveer 30 jaar nam hij
bij dc Bank van Italië een leidende positie in.
HET KERSTVERKEER IN ENGELAND
Juist bijtijds om bet drukke verkeer van
racantiegangers met dc Kerstdagen moge
lijk te maken, is de mist. die 'boven Londen
hing, opgetrokken. Het gelieele verkeer
erd boheorscht door de massa's vacantic-
gangers, die Londen verlieten om de Kerst
dagen bij hun familie door te brengen.
Dc spoorwegen en andere verkeersonder
nemingen hebben begrijpelijkerwijze bij
zondere maatregelen moeten nemen.
Ondanks de economische crisis zijn de
hotels aan de zee en in de andere vacantie-
verblijven voor de Kerstdagen geheel gc-
uld met gasten.
TRAGISCH ONGEVAL
BIJ DEN KERSTBOOM
Op Eersten Kerstdag vond te Dusseldoip
Hamra 'n tragisch ongeval plaats. D.vbeide
kinderen van de familie Windhoevel gin
gen 's ochtends om 6 uur zonder dat hun
ouders het bemerkten in hun nachthemd
naar do een verdieping lager liggende woon
kamer om de voor hen bestemde onder den
kerstboom gereedliggende geschenken te be
wonderen. De kinderen staken eenige kaar
sen van den kerstboom aan, met hot ge
volg, dat de haren cn het nachthemdje ir>
brand vloeen. Op het geroep der kinderen
snelden de ouders naar de woonkamer,
waar zij het kind in een deken rolden. De
kleine had inmiddels echter reeds zulke
ernstige brandwonden opgcloopen, dat zij in
den loop van den middag in het ziekenhuis
waarneen zij vervoerd was, overleed.
REEDS ZESTIG LIJKEN GEVONDEN
LONDEN, 27 Dec. Volgens de laatste be
richten uit Buenos Ayres werden tot nu toe
uit de puinlioopcn van dc door de aard
beving vernielde stad La Poma zestig lijken
te voorschijn gebracht. Men verwacht, dat
zich oog meer lijken onder de puinhoopon
bevinden. De stad La Poma is geheel ver
woest. Alleen van dc kerk staat nog een
gedeelte. Er werden 10 schokken gevoeld,
en in de straten zijn diepe scheuren cn
gaten ontstaan. Hierdoor cn ook door den
hevigen regenval wordt bet opruimings-
werk zeer bemoeilijkt.
EEN FICTIEVE ONDERNEMING
Dc Parijsche bankier Oustric, die zich
sedert November in voorloopige hechtenis
bevindt, is Woensdag door den rechter var
instructie verhoord, aangezien wimiddoli
een nieuwe aanklacht wegens bedrog en
oplichting door den President van de Parij
sche beurs tegen hem was ingediend. Deze
aanklacht heeft betrekking op ac vorming
van een groote maatschappij, die in het
jaar 1928 werd opgericht. Dc beschuldigers
beweren cn hun beweringen worden dooi
dc in opdracht van het gerecht de zaak
onderzoekende finanieele deskundigen be
vestigd, dat de oprichting van deze onder
neming fictief was cn dat 't gelieele totale
aandeelenkapitaal tot een bedrag van 210
millioon franc, nooit heeft bestaan. Een
boekhouding heeft de nieuwe onderneming
in liet geheel nooit gehad. Oustric bedien
de zich slechts van deze onderneming om
zijn eigen bankspcculaties mogelijk te ma
ken. Na afloop van het verhoor vaardigde
de rechter van instructie wegens deze aan
klacht een nieuw bevel tot in hechtenis
houding van Oustric uit, aangezien voor 't
eerste bevel van inhechtenisneming reeds
een verzoek om vrijlating was ingediend.
COMMUNISTISCHS DEMONSTRATIE
ONDANKS VERBOD.
Naar aanleiding van dc aankondiging der
communisten te Duisburg, om op den voor
avond van het Kerstfeest oen werkloozen
demonstratie te houden, had de politie een
verbod uitgevaardigd en de straatsurveil
lance versterkt. Niettemin werd door de
communisten toch gedemonstreerd. Zij wer
den door de politie uiteen gedreven en 72
personen werden gearresteerd, die eerst gis
termorgen weer op vrije voeten werden ge
steld.
Tijdens de godsdienstoefening op Heili-
genavond in den Dom te Bremen vond een
incident plaats, doordat bij het begin van
den dienst drie of vier opgeschoten jongelui
begonnen te schreeuwen en o.a. riepen;
..geef ons werk". Toen de politie arriveerde
waren de schuldigen reeds gevlogen. Een
door de communisten aangekondigde werk
ioozendemonstratie op den vooravond van
Kerstmis was door de politie verboden.
Te Passing, ongeveer 8 KM. ten Westen
van Munchen, had de pastoor van de Ka
tholieke Kerk een dreigbrief ontvangen,
waarin hij gewaarschuwd werd, dat hij
tijdens dc Keistmis van den kansel zou
worden afgeschoten. De brief werd in han
den gesteld van de politie, die er voor zorg
de. dat eenige in civiel gekleede politie
mannen tijdens den dienst in de kerk aan
wezig waren.
Toen de dienst begonnen was trachtten
eenige jonge communisten de kerk binnen
te dringen. Door kerkgangers werden zij
echter naar buiten gedrongen, waarbij zij
eenige harde klappen opliepen.
In den Berlijnschen Dom vond tijdens de
ochtendfeestmis op eersten Kerstdag een
incident van geheel anderen aard plaats.
De 39-jarige „evangelist" Fritz Schulz, die
den dienst bijwoonde, wierp plotseling een
der kerstboomen om, roepende „weg met
dit heidensch tuig". De man, die in opge
wonden toestand verkeerde, werd buiten
't kerkgebouw gebracht cn ter beschikking
van de politie gesteld.
DE OCEAANVLÜCHT VAN HET
ITALIAANSCHE MARINE-ESKADER.
Het eskader van 14 ltaliaansche marine
vliegtuigen, dat onder leiding van den Ita-
liaanschen Minister van Oorlog, Balbo, naar
Brazilië zal vliegen,, heeft Eersten Kerstdag
de laatste etappe van de vlucht in Afrika af
gelegd. Te 7.55 uur plaatselyken tijd, vertrok
liet eskader op Eersten Kerstdag van Villa
Cisneros en te half vyf dès middags streek
het eskader op het water neer te Bolama, de
hoofdstad van Portugeesch Guinea.
De volgende etappe gaat nu, dwars over
den Atlantisclien Oceaan, naar Natal, in Bra
zilië. Dit traject van ruim 3000 myl zal het
moeilijkste gedeelte, van de tocht zyn, waarbij
aan het eskader de zwaarste eischen gesteld
zullen worden. Men schat den tijd, dien het
eskader voor dit traject dat over de Fer
nandez Noronha-eilanden gaat noodig zal
hebben, op 18 uur. Generaal Balbo wil daar
om starten by volle maan, en wel. indien de
weersgesteldheid dit toelaat op 5 Januari a.s.
Elk vliegtuig met 4 koppen bemanning aan
boord, zal worden voorzien van 3500 K.G. ben
180 K.G. olie, 50 K.G. water en levens
middelen voor 4 man.
Jteeds twaalf maal is een Oceaanvlucht over
het Zuidelijk gedeelte van den Atlantisclien
Oceaan gemaakt, maar nog altijd door afzon
derlijke vliegtuigen, zoodat voor deze eerste
vlucht van een geheel eskader groote belang
stelling bestaat.
AUTOBUS IN EEN KANAAL GEREDEN
MILAAN, 27 December. Tengevolge van
den dichten mist is ee nautobus waarin
zich 2 personen bevonden, in het Naviglia-
kunaal gestort. Do chauffeur kon 30 perso
nen redden. Twee personen verdronken.
Hun lijken werden geborgen.
Schrale Lippen
Schrale Neus
PUROL
KERSTREDE VAN DEN PAUS
De Pau6 heeft Donderdag in de Consisto-
riezaal van het Vaticaan voor de hooge
geestelijkheid een rede van veertig minuten
gehouden.
Hij sprak met dankbaarheid over de toe
neming der missie. Vervolgens zei hij, dat
aan de enorme werkloosheid slechts een
einde kan komen door dc Christelijke so
ciale ordening van den toestand, welke
broederlijke samenwerking vereischt in
plaats van strijd. Overigens is het Christen
plicht om op de Voorzienigheid te vertrou
wen. De Paus richtte zich voorts tegen het
dulden van principes, die de wet ondermij
nen en waarschuwde tegen de gevaren van
de bolsjewistische propaganda cn t gen de
de bolsjewistische propaganda en tegen de
volgens het verdrag van Lateranen niet
geduld zou worden cn nu toch wordt toe
gelaten.
Vervolgens resumeerde de Paus zijn vre-
deswenschen, die hij tot de geheele wereld
richt en die een vrede in Christus bedoelen
te zijn. De vrede in Christus kan echter niat
bereikt worden zoolang de wereld slechts
aan stoffelijke goederen denkt. Vrede is
geen confuus pacifisme. Een andere dwaling
is de mooning, dat er slechts één uiterlijke
vrede is. zonder een innerlijk sterk ontwik
keiden vrede. Er kan geen vrede onder dn
volken zijn, zoolang er van binnen cn van
buiten gevaren bedreigen, waartegen geen
toereikend verweer bestaat.
De Paus zeide aan een nieuwen oorlog,
die immers ook zelfvernietiging zou betee-
kenen, niet te gelooven en eindigde met de
aankondiging van een nieuwe encycliek,
die betrekking zal hebben op het huwelijk.
HOTELBRAND IN AMERIKA.
Zeven personen om het leven gekomen.
Te Whiting in den staat Indiana (Ver.
Staten) brak brand uit in een hotel. Het
vuur greep met groote snelheid om zich
heen. Zeven personen, die zich reeds naar
bed hadden begeven, werden door het vuur
verrast en konden niet meer gered worden.
Zij kwamen in de vlammen om..
HET KERSTFEEST IN DE SOVJET-UNIE.
Gedurende de Kerstdagen is te Moskou
in de verschillende bedrijven gewoon door
gewerkt
Vele kerkgebouwen waren druk bezocht
De autoriteiten hadden evenwel bezwaar
gemaakt, dat de leden van de Staatsopera
de kerkdiensten met gezang zouden op
luisteren.
NOODWEER BOVEN SARDINIË.
Sinds vier dagen wordt Zuid-Sarrlindë
door hevige winterstormen geteisterd. Over
stroomingen hebben groote schade aange
richt liet spoorwegverkeer is op vele tra
jecten gestoord. Het hooge water komt
thans verder dan in het voorjaar toen het
dorp Uta werd verwoest
HET BANDITISME IN ENGELSCH INDIë
Uit Rangoon wordt gepield, dat op eenige
plaatsen in Burmah ernstige onlusten zijn
ontstaan, doordat een bende van ongoveor
300 personen naar twee dorpjes trok, den
burgemeester onthoofde en verschillende
huizen plunderde. Verschillende inwoners
zouden zijn gedood en vijf kanonnen zouden
zijn gestolen. Nadere bijzondorheden om-
tront de oorzaken der onlusten ontbreken.
Zes personen gewond.
Tengevolge van een ontploffing van een
groote hooge-drukketel In de chemische fa
briek van de Scottish Tye Cy. te Grange
mouth werden zes personen gewond.
De ontploffing vond plaats in een zaal,
waarin ook de ammoniak-installatie stond
opgesteld. Het bovenste deel van de ketel,
dat ongeveer twee ton woog, werd tenge
volge van de explosie door het dak heen
weggeslingerd en viel op de rails van den
spoorweg, die geheel vernield werd. Ge
lukkig is een in de nabijheid gelegen ge
bouw, waarin een groote benzinetank, stond,
onbeschadigd gebleven.
BOMONTPLOFFING TE DELHI
LONDEN, 27 December. Vrijdag word op
het station te Delhi door de ontploffing
van een bom een man letterlijk in stukken
gereten, terwijl twee andere personen ern
stig werden gewond. De gedoode zou een
schijnbaar in de wachtkamer vergeten
pakje wegbrengen, toon een in dit pakje
geborgen bom ontplofte.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Assen (Evangelisatie), J.
3. Jörg te Steenwyk. Te Puttershoek, F.
van Asch te Randwijk. Te Zevenbergen
(toez.), D. J. La zonder te Werkendam.
Bedankt: Voor Asperen. A. van Willigen
te 's-Grevelduin-Capelle (N.-B.). Voor
Scherpenisse, J. H. van Paddenburgh te
Elspeet. IVoor Ylst, A. Dönszelmann te
Almkerk.
EVANG. LUTH. KERK
GEREF. KERKEN
Aangenomen Naar Zuid-Beijerland,
Joh. de Boer te Brouwershaven.
BEROEPINGSWERK.
Te Amsterdam ligt, het, naar de
„Stand." verneemt, in de bedoeling van do
confessioneelc kiesvereeniging „Vriedenkrin-
gen", om bij het opmaken van een drietal
voor de vervulling van de predikants-vaca-
ture-Prof. Dr. A. H. de Hartog in de Ned.
Hervormde Gemeente het daarheen te lei
den, dat op diit d»i!etal zal worden geplaatst
Dr. S. F. H. J. Berkelbach van der Sprenkel
(ethisch), Ned. Herv. predikant te Rotter
dam. Besprekingen met het bestuur der
kiesvereen. „Het Evangelie" (ethisch) zul
len nog plaats hebben, doch verwacht wordt,
dat van die zijde het streven om Dr. Ber
kelbach van der Sprenkel in de hoofdstad
te beroepen, zal worden gesteund.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Cand. W. M. van Re ij enda m, van Ber
gen op Zoom, hoopt Zondag 11 Januari 1931
bevestigd te woiclen als hulpprediker bij do
Nerl. Hervormde Gemeente van Glaneilbrug
door Ds. C J. Lassdhuit, aldaar, en op den
middag van dien datum zijn intrede doen.
VOOR EMERITI-PREDIKANTEN.
Vanwege den Bond van Nederlandsche
Predikanten is onder den titel „Oudejaars
avond-collecte 1930" een geschriftje versche
nen ter aanbeveling van de inzameling ten
bate van dc emeriti-predikanten cn predi
kantsweduwen. Vele emeriti-predikanten zijn
na een tocgewyd leven in den dienst des
Evangelies oud cnarm geworden. Door
de organisatie van een speciale Oudejaars
avondcollecte, wordt nu getracht in den nood
leniging te brengen. Vorig jaar werd, naar
het Hoofdbestuur meedeelt, als vrucht van
die coilecte f 58.850 uitgekeerd aan 110 pre
dikantsweduwen en 20 emeriti-predikanten.
Het inkomen der weduwen en alleen-levende
emeriti ken worden aangevuld tot f 1500,
dat der gehuwde emeriti tot f 1SO0. Voorts
is cr van A. v. H. S. (mevrouw Van Hoog-
straten-Schoch) een treffend schetsje, dat de
aandacht op den nood vestigt. Het ge
schriftje, dat keurig uitgevoerd on mei
kele teekeningen verlucht is, beveelt de
naderende collecte hartelijk aan.
KERKINSTITUEERING.
Te Kantens (Gr.) is Zondag j.l. door in
stelling der ambten de plaatselijke Gerefor
meerde Kerk geïnstitueerd. Nadat door Ds.
J. F. van HulsteJTi een kort historisch over
zicht iwas gegeven aangaande het Evangc-
liesatiewerk dat door de Geref. Kerk te Mid-
d-elstum hier verricht was, cn de vruchten,
die het had afgeworpen, bepaalde Z.Eerw.
de nieuwe Gemeente bij Matth. 5 13. Van
dc aanwezige deputaton van de Classis
Warffum. voerde Ds. J. Lustigheid, van Uit-
huizermeeden, het woord. Namens do Clas
sis Warffum werd de Kerk van Mididelsium
dank gebracht voor al den arbeid in dezen
verricht.
„DOENDE WAT DES KERKERAADS IS".
Doordat alle Kelkeraadsleden bij de Ned.
Herv. Gemeente van Stolwijk bedankten
voor hun functie als zoodanig, deed het
Classicaal Bestuur van Gouda aldaar wat
des Kerkeraads is. Daar door omstandighe
den dit bestuur deze functie niet langer
wenscht te vervullen, is nu, aldus meldt (te
„Ned.", deze eigenaardige toestand aan do
orde, dat in Stolwijk het Provinciaal Kerk
bestuur van Zuid-Holland aldaar zal moe
ten doen wat des Kerkeraads is, gelet op
Art 1 m. 5 Synodi Rogl. van de Kerkeraden.
EMERITAAT.
Ds. B. Torenbeek, predikant der Ned.
Herv. Gemeente te Dordrecht, verkreeg van
het Prov. Kerkbestuur van Zuid-Holland
eervol emeritaat, zulks cp eigen verzoek, we
gens 40-jarige ambtsvervulling. liet emeri
taat gaat S Maart 1931 in.
VERKIEZINGEN.
In de Ned. Hervormde Kerk:
By de notabelen- en .ouderlingenverkiezin
gen in de Classis Harderwijk der Ned. Her
vormde Kerk zyn op bijna alle plaatsen^ de
candidaten van den Geref. Bond en de Con
fess. Vereeniging gekozen of herkozen.
ONGEWONE AVONDMAALSVIERING
Uit Kopenhagen wordt gemeld, dat de
Luthersche bisschop Ostenfeld voorstelt, i
tijdens- de gebedsweek een interconfess
neele Avondmaalsviering in de kathedraal in
te richten. In 1844 is tijdens een vergade
ring van de Evangelische Alliantie te Ko
penhagen in de Fransch-Gereformeerde Kerk
aldaar eenzelfde plechtigheid gehouden.
KERKELIJKE PERS.
Het jaarboek van de Evangelische pers in
Duitsch-land deelt mee, dat er 4000 kerkelij
ke tijdschriften in Duitschland zijn, w.o
1714 gemeente- en synodale bladen. Al deze
bladen hebben zelfs een grooter oplaai? dan
het getal lezers van de dagbladpers (20 mil-
lioen), waarvan nog 7 tmdllioen afgaan, die
Roomsch of niet-Evangelisch rijn. Om met
minachting van het „Zondagsblaadje" te
spreken, hiervoor bestaat dus, gezien het
genoemlcB aantal, volstrekt geen reden.
KERKORGELS.
Men schrijft ons:
De tweede Kerstdag 1930 zal voor de Ge
reformeerde Kerk van Numansdiorp onver
getelijk blijven door de ingebruikname van
een nieuw pijporgel.
's Avonds halfzeven opende ouderling
Wust de bijeenkomst
Het vriendelijk kerkgebouwje was goed
bezet, hoewel het winterweer enkele leden
der Kerk verhinderde aanwezig te zijn.
Machtig klonk het volle werk tuj het
voorspel van den lóOsten Psalm. Het was
aan den zang der aanwezigen te hooren dat
ze ditmaal voor het eerst rloor een
schoon instrument werden begeleid.
Het orgel heeft een zeer bescheiden dispo
sitie, maar twee factoren werken samen
dat het een groot klankvolume heeft en
wel: de pijpen rijn van zeer wijde mensuur
en vervaardigd! van z.g.n. zwaartoon-imetaal,
terwijl een suporoctaaf niet weinig bijdraagt
tot versterking van het geluid.
De verdeeling der registers in bas- en dis
kant is oorzaak, dat het instrument zich bij
uitstek leent voor solo-spel en aldus de in
druk wekt twee klavieren te bezitten.
De geheele dispositie is: Preslant S', Bour
don 8'. Violadi Gamba 8', Octaaf 4', op het
manuaal en Subbas 16' op het Pedaal. Als
mechanische registers zijn aangebracht: Su
per octaafkoppel en Pedaalkoppel, terwijl
een reguleerbare Tremulant het geluid van
een enkel register zeer verfraaid.
De wïndvoorziening geschiedt eloctriscn.
Het orgel is gebouwd door dc firma A. S.
J. Dekker te Goes.
Op den avond zelf is het woord gevoerd
door ouderling M. de Kievit en A. van de
Ree en door den organist B. de Graaf f.
Ook heeft een zangkoor met orgelbegelei
ding enkele koorwerkjes uitgevoerd.
Het evias een mooie avond.
WONINGBOUW VOOR GELOOFS-
GENOOTEN.
De Presbyterianen te Londen hebben een
eigen bouwmaatschappij, welke in de laat
ste vijf jaren 17 gezinswoningen heeft ge
bouwd en van zins is er nog 15 te stichten
voor de behoeftige leden der Kerk.
ONTKERSTENING.
De „Christl. Volksfreuiid" meldt, dat men
in Noord-Amerika een anti-bybelgenootschap
opgericht heeft, dat tot doel heeft den by bel
van de school te verwijderen, uit de hotel
kamers te laten verdwijnen, het gebruik by
openbare gelegenheden te bestrijden en een
verbod van verbreiding onder soldaten, ma
trozen en gevangenen te bewerkstelligen.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS
LANDBOUWHOOGESCHOOL TE
WAGENINGEN.
Tot assistent is opnieuw benoemd kÏc heer
H. J. de Fleuter te Wageningcn, voor den
duur van bet jaar 1931.
FRIESCHE STUDENTENDAG.
Te Leeuwarden is onder leiding van
D r. G. A. Wumkes een Friesche Studen
tendag gehouden. Er waren 45 studenten
uit Amsterdam, Groningen, Leiden, Utrecht
en Wageningcn bijeen.
Dc Voorzitter uitte rijn blijdschap over dit
feit, dat mag worden aangemerkt als een
nieuw levensteeken van het Friesche volk,
want steeds is dit het geval geweest, als de
Weerbericht.
Het dunne pijltje goeft den vorlgen stand aaa
Hoogste stand te Stockholm 7G7.6.
Laagste stand te Stornoway 733.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 756.2.
WEERVERW ACHTING
(Medeged. door het Kon. Ned. Meteorologisch
Instituut te De Bilt)
Matige, tijdelijk krachtige Zuidelijke tot
Zuidwestelijke wind, betrokken of zwaar
bewolkt, waarschijnlijk met regen, zachter,
in het Noordoosten aanvankelijk nog Zuid
oostelijke wind, temperatuur om het vries
punt en nog kans op sneeuw.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind van de Bilt 26 December 10.30 v.m.
aan alle posten: Weest op uw hoede.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 3.6 C,
28 DECEMBER
Zonsopgang 8.08 uur; Zonsondergang 8.55 uur
29 DECEMBER
Zonsopgang 8.09 uur; Zonsondergang 3.56 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP TTERBEN
28 DECEMBER
Van 's avonds 4.25 u. tot 's morgens 7.39 u.
29 DECEMBER
Van 's avonds 4.26 u. tot 's morgens 7.39 o.
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
28 Dec. v.m. nm.
Dolfzijl 3.57 16.44 Hellevootsl.
Terschelling 1.16 13.58 Willemstad
Harlingen 150 14.22 Brouwerrh
Helder le 9 31Zlerikzee
Idem 2g 00.05 Wemoldlngo
T.Tmmrten RSa 9.1 ftt
8,19 20.46
9.14 1.49
7 31 lw 58
7,47 20 27
Tr J 8.35 2103 Vlissingen° 6*33 19J6
H. v Holland 7.41 20 03 Torneuzon 7 06 19 43
Rotterdam 9.20 22.10 Iïanswoert '7.37 20.21
29 DECEMBER.
Delfzijl 4.it
Terschelling 2.0Ï
Harlingen
Den Helder le gettJ
- Held..
IJmuldcn
Hoelc van Holland
Rotterdam
10.31 vm. r
-.-Tm. 1.09 r
9,29 vm. 22.02 t
8.36 vm. 21.05 r
0.12 vm.; 23.10 r
m. 20.18 j
m. 20.43 r
m. 21.20 r
studeerende jeugd wakker werd voor het
vaderland en rijn geestelijke schatten. Dit
was zoo in den Franschen tijd, toen die
jeugd te Franeker, onder den invloed van
Prof. Wasserubergh, de poczie van Gysbert
Japiks las. Het was evenzeer het geval na
de Restauratie, bij den Belgischen opstand,
bij den val van het Athenaeum en in de
dagen van Pieter Jelles en Lütsen Wage
naar. Zoo was het ook omstreeks 1900 aan
de Vrije Universiteit en in 1914 met de leer
lingen van Sipma te Sneek. En het is op
merkelijk, dat dikwijls de nationale vlam
hooger oplaait, wanneer Friesland in maat
schappelijk opricht er slecht voorstaat.
De heer P. Sipma, lector aan do Rijks
universiteit te Groningen voor do Friesche
Taal en Letterkunde, hield nu een referaat
over: „Folk en Tael
Hoe kan men uit de taal aard en wezen
van enkeling en volk afleiden? Hierbij, al
dus zette hij zich aan de beantwoording van
deze vraag, dient men rekening te houden
met uiterlijke en innerlijke omstandogheden,
met de materieele en ideëele cultuur, met
de geschiedenis. Dit geldt in het algemeen,
maar voor ons is de vraag: is het Friesch
de uiting van het Friesche wezen en wat is
daarvan de verklaring?
Spreker trad even dieper in enkele eigen
schappen van den Fries en op die weerspie
geling daarvan in het Friesch. Verder werd.
gewezen op klimaat, natuur, grond, woning,
klcedinig, bedrijf en met enkele woorden ge
sproken over het boerenbedrijf; ook de taal
spreekt hier overvloedig van. Vervolgens
noemt Spr. eenige bijzonderheden van de
taal, eerst de kindertaal, maar voornamelijk
van de taal der volwassenen. Uitvoeriger
werd dan stilgestaan bij de talrijke Friesche
spreekwoorden. Heel wat andere punten
kon Spr. alleen maar noemen. Tenslotte
werd de weerspiegeling van de geschiedenis
in de taal in korte trekken geschetst. Wat
het Friesch betreft imoet nog ontzaglijk veel
worden gedaan, eerst verzameld en gerang
schikt, later verklaard. Daarvoor moeten er
medewerkers komen. Hot laat zich aanzien,
dat die er in groot,en getale weldra zullen
zijn.
Dr. G. A. Wumkes hield hierna een In
leiding over: „De eerste bladzijde van Fries-
lands geschiedenis", n.l. het verbaal in ds
Annales van Tacitus, bk. 4, hoofdstuk 72
74, over den vrijheidsstrijd der Friezen te
gen de Romeinsche tirannie onder keizer
Tiberius (28 na Chr.). Na de mcdedeeiing,
dat op aandrang van den Onderwijsraad een
bloemlezing van teksten uit de Friesche ge
schiedenis wordt bewerkt, bepleitte Spr. ds
wenschelijkheid om in de Friesche studie
clubs dergelijke teksten volgens een vasts
methode te bestudeeren. Voorop gaan de be
langrijke mededeelingen van Tacitus. Al het
overige uit den keizertijd is legendarisch en
fragmentarisch. De stamgeschiedenis der
Friezen, der „Urfriezen", behoort tot ds
praehistoria De Friezen zijn eerst onder
den dwang van Rome opgekomen cn ge
groeid tot een krachtig volk met een ven
maarden naam, evenals de stammen der
Hebreen uit den bloeitijd van Farao. Nanet
voorlezen van den tekst in Friesche verta
ling beziet Spr. de episode historisch-kri-
tisch, archeologisch en psychologisch. Hij
laat verder zien hoe deze episode behandeld
is door Friesche schrijvers als Hamoonius
e.n Colmjon, vervolgens hoe z-; nooit ter
sprake komt bij het onderwijs op de volks
school en tenslotte wat rij te beteekenen heeft
voor den tegenwoordige» strijd om dc ware
volksvrijheid,
