$limwe gnitëdje (üauraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
&SONNEKB BlfTi
Per kwartaal 3.21
(Besëhlkklnirskosten 0 15)
ter weck 1 9.23,
Voor het Ruttenland bij Weka-
lijksche rending -8.—
Bil dagelilksche tending
Alles hl) voorn itbctalinR
Losse ounirners S cent
met Zondagsblad 2 h cent
Zondagsblad diet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3230
Bureau: Breestraat 123 telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
DINSDAG 16 DECEMBER 1930
ADVERTENTIE?!*
Van 1 tot 5 regels f
blke regel meer 0.22Vi
Inget iedederilngeu r.:
van 1—5 regels *2^0
Elke regel meer .0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend ƒ0.18
10e Jaargang
lllill
Wie zich heden als Kwartaallezer op ons blad doet inschrijven, ontvangt
de tot 1 Januari a.s. verschijnende nummers GRATIS
Abonné's op te geven aan de Agenten of aan de Administratie
Dit nummer bestaat uit DRIE blader
*4* NIET ERG BIJBELVAST.
Dat Nederland een volk is, in welks ge
schiedenis en leven de Schrift een belang
rijke plaats innam en nog vervult, bemerk;
ge niet enkel uit het kerkgaan, uit theolo
gische gesprekken uit het gezinsleven.
Ook uit menig gezegde, dat ten onrechte
aldus werd geformuleerd, blijkt dat het te
ruggaat op de Heilige Schrift.
Zoo kan een spreker soms een term ge
bruiken, waarvan hij zelf menigmaal zich
niet bewust is, dat zij werd ontleend aan
den Bijbel.
Dat bleek o. a. uit de rede, die de heer
Lockefeer, in dc Tweede Kamer hield hij
de behandeling der begrooting van Binnen
landsche Zaken, toen hij sprak over de ern
stige crisisomstandigheden.
Aantoonende hoe de val van den een oor
zaak is van de ondergang van den andci
zei deze spreker: „Om een Latijnsch
spreekwoord te gebruiken: Abyssu.s
abyssum invocat: de eene afgrond roept dc
andere^fgrond op".
Hier was een herinnering aan de bekende
woorden uit Psalm 42: de afgrond roept tol
den afgrond, een zinsnede, die inderdaad in
het Latijn luidt, zooais liet Kamerlid aan
gaf.
Bewees deze vergissing, hoe een Bijbul-
wdord in het geheugen kan blijven hangen,
terwijl de plaats van herkomst is teloor
gegaan, een geheel andere, bepaald pijnlijke
indruk maakte hetgeen - onlangs in De
V.eldbode, werd opgemerkt door een
'zender.
Sprekende van de crisis, die overal in
landbouw heerscht, gaf deze schrijver te
kennen: „Het lijkt wei,of de geest van Pi
latus over Nederland is losgelaten, die
sprak: Op, wiqn wilt ge dat ik U loslate?"
Deze onjuiste aanhaling heeft betrekking
op het spannende moment als Pilatus, nog
slechts éen mogelijkheid ziende orh deii
Christus aan het geweld der Jodqn te ont
rukken, de opgewonden volksmenigte stelt
.voor de keuze: Bar-Abbas of Jezus.
Is het dan niet schrijnend als een derge
lijk moment, waarin de Joden den moorde
naar verkiezen hoven den Redder der men-
schen, gekozen wordt om daarin op onjuiste
Wijze een zeer banale beteekenis te leggen V
Natuurlijk nemen wij aan, dat de schrij
ver zich zijn onjuiste aanhaling niet bewust
is geweest.
Maar ook al ware juist geciteerd, dan nog
past voorzichtigheid bij het betrekken van
gebeurtenissen uit de Schrift op voorvallen'
van den dag.
De iijdensliistór;o van den Christus is te,
heiiig, te téer en te smartelijk, dan dat men
het dagelijksch leven ermede zou mogen
illustreeren.
Op deze dingen te wijzen is niet' zondej
zin.
Vooral in Christelijke kring loopt men ge
vaar, iets van den teederen omgang met hei
heilige te verliezen.
den, thans doet alsof de ware beteugelaars
eigenlijk ter linkerzijde moeten worden ge
zocht, maakt men het den Minister toch wej
een weinig moeilijk.
Intusschcn willen wij niet teveel zien naar
betgeen was, en met vreugde deze kentering
aanvaarden.
Uit de verandering in de geesten mag wel
worden afgeleid, dat de toestand ernstig is
en dat inspanning van alle krachten noodig
is om den gezamenlijken vijand te keeren.
Hier is nu een terrein, waar rechts en
links elkander de hand kunnen reiken om
de goede zeden en de volkskracht te be
waren.
De bestrijding der zedeloosheid is een
ationale zaak.
BINNENLAND.
EEN NATIONALE ZAAK.
Men zal zich herinneren, dat ten vorigen
jare bij de behandeling der begrooting van
Justitie verschillende sprekers ter linker
zijde zich ietwat miskend gevoelden, omdat
de Minister bij de bestrijding der onzedelijk
heid van deze zijde niet in dezelfde mate
.steun scheen te verwachten als van de
'rechtsche groepen.
Vooral van vrijzinnig-democratischen
.fcaht, stelde men het als .vanzelfsprekend
voor, dat niemand uit dien hoek zekere pro
ducten van pornografischen aard Lu besehei
mi lig nam.
Ditmaal heeft men gelijke houding in de
Tweede Kamer kunnen waarnemen.
Mevrouw van Itallie—van Embdën' betoog
de zelfs met ijver, dat de Nationale Vron
wenraad op dit gebied eerder vlas werkzaam
geweest dan de Christelijke Vrouwenbond
en was in het algemeen van oordeel, dat de
linkerzijde hier eerder wegwijzend was dun
do rechterzijde.
Het is niet de beste methode om, wanneer
een dolend mensch blijken van beterschap
toont, hem aanhoudend te wijzen op zijn
minder fraai verleden.
Maar als men van links, na tientallen ja
yen waarin de bestrijding der zedeloosheid
voor een doelwit van geestigheid en voor
een uiting van bekrompenheid werd gehou-
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIES.
De commissaris van de Koningin in de
provincie Zuid-Holland is verhinderd a.s.
Woensdag audiëntie te verieenen.
ONDERSCHEIDINGEN
Bij Kon. besluit is benoemd tot ridder in
de orde van Orahje-Nassau G. H. v. d.
Broeke te Oudenrijn, hoogheemraad va:
grootwaterschap Heycop, gemeente de Lan-
gevliet.
By Kon. besluit is toegekend de aan de
orde van Oranje-Nassau verbonden eere
medaille in zilver aan J. D. N i e s s
te Dordrecht; W. C. de Kort, te Tilburg;
de bronzen idem aan D. v. d. H e y d e n te
Maartensdijk.
DEPARTEMENTEN
Bij Kon. besl. is aan L. Slag ter eervol
ontslag verleend a.s referendaris bij het De
partement van Waterstaat.
VOOGDIJRADEN
Bij Kon. besl. is benoemd tot lid van den
Voogdyraad te 's Hage 1: J. A. Knetsch
controleur bij den Dienst der Werkloösheids-
"érzekering en Arbeidsbemiddeling, wonende
te Den Haag.
RIJKSVERZEKERINGSBANK
By Kon. besl. is aan mej. M. van V1 i et
eervol ontslag verleend als adjunct-com
mies bij de Rijksverzekeringsbank.
WATERSCHAPPEN.
Bij Kon. besl. zijn benoemd:
in Groningen, tot voorzitter van het wa
terschap de Lauwerpolder: J Boukuma, te
Usquert;
in Friesland, tot dijkgraaf van het «wa
terschap:Oudë Lindedijk: H. R. van der
Lende, te Spangen; de zeven-Grietenijnon en
Stad Sloten: P. R. J Vegelin van Claerber
gen,te Joure; tot dijksgerleputeerden van
liet waterschap de Zeven Grietenijnen en
stad Sloten: J. Woltrnan, te Ileereveen en
J. Eriks, te Oosterzee;
In Overijssel, tot heemraden van het wa
terschap Mastenbroek: H Selles. te Zwoller
kerspel en E. Moerhuis, te Zwollerkerspel:
tot heemraad van het waterschap Zalk: W
van den Voort Azn., te Zalk;
in Gelderland: lot heemraden van hef
waterschap van de Baaksche Beek: J. Wel
gemoed, te Hengelo (G.) en J. Rijpstra. h»
Zelkem; tot plaatsverv. heemraad van cli
waterschap: G. J. Holtslag, te Warnsveld
'n Noord-Holland: tot heemraad van het
Ambacht van West-Friesland, genaamd
„De Vier Noorder Koggen", vanwege dc
Wognummer Kogge: H. Klaver, ie Wognum
en vanwege de Middelkogge: G Stapel Gzn
te Benninghroek (gemeente Sijhekarspel)
tot dijkgraaf van den polder Westzaan, G
Haremaker, te Koog aan de Zaan; tot heem
raad van den polder Westzaan: G. Russch-
man. te Zaandam;
in, Zeeland: tot voorzitter van de water
keering van de calamiteuze polders Oud
Kempenhofstede en Moggershil C. L. Dorsl
Jzn., te Stavenisse.
NEDERLAND--BELGIE
INTELLECTUEELE TOENADERING.
Naar aan de „Msb." gemeld wordt heelt
de Belgische Regeéring 'n beurs'van fres
15000 ter beschikking gesteld van een doc
tor, een ingenieur, een apotheker, of een
gelieencieerde, of van een kunstenaar van
naam, van Belgische nationaliteit, die zijn
studies aan een universiteit of hnogeschool
in Nederland wenscht voort te zetten of al-
laar onderzoekingen of andere werkzaam
heden wenscht te verrichten.
HOFBERICHT
De Koningin Moeder en de Prinses heb
ben den nieuwberioamden commandant van
de zeemacht in Noderlandsch-lndië, schout
bij-nacht J. F. Osten, in afscheidsgehoor
ontvangen.
CHRISTEN OFFICIEREN-VEREEN.
ALGEMEENS VERGADERING
„Weerplicht en christenplicht"
In het gebouw van het Jaarbeursrestau
rant werd Maandag de algemeene verga
dering van dé Nationale Christen-Officieren
Vereer)iging gehouden.
De voorzitter Generaal L. F. Duymaer v.
Twist verwelkomde de afgevaardigden van
bevriende organisaties, in 't bijzonder Over
ste Tinbergen, die aanwezig was namens
den Minister van Oorlog.
Vervolgens wees hij op de houding van
Alharda in de Tweede Kamer.
De gevaarlijkste actie noemde Spr. de be
weging van „Kerk en Vrede", welke het be
ginsel der weerloosheid proclameert. Het
hoofdbesti ur heeft dan ook gemeend deze
kwestie aan de orde te moeten stellen.
Een deskundig persoon hébben wij aldus
spr. gevonden in den militairen theoloog Ds
Barbas te Hengelo.
Het financieel verslag wees uit, dat 1930
een batig saldo van 162.38 had.
Vervolgens bracht de lieer T. Ziedses des
Plantes het jaarverslag uit. De actieviteit
van leden en afdeelingen was zeer gering
Het aantal gewone leden daalde tot 163, dat
der buitengewone leden bleef stabiel.
Majoor Barbas deed daarna enkele mede-
deelingen omtrent het Georganiseerd Over
leg.
Naar aanleiding daarvan stelde de Voor
zitter de vraag of het G. O. eigenlijk' geen
franje is. daar weinig voor de officieren in
dit college tot stand kan komen.
Majoor Barbas merkte op, dat de onder
werpen die in 't G. O. behandeld worden,
door den Minister vastgesteld worden, ter
wijl inderdaad de vereenigingen zelf wei
nig zaken aan de orde kunnen stellen. Spr
vond dit niet in 't belang van de weermacht
en achtte het gewenscht er op aan te drin-i
gen. dat,meer gelegenheid gegeven wordt
zelf zaken aan de orde te stellen
rgadcring beslont een adres in dien
geest aan den Minister te richten.
Op voorste] van het Hoofdbestuur werd
in commissie benoemd, teneinde een rap
port samen te stellen naar aanleiding van
de referaten, van Dr, Severijn en Ds. Hagen
aangaande de geestelijke verzorging.
Benoemd 'werden Generaal Iloëll tot
zitter, en tot leden Dr. Van Nes uit Den
Haag en Prof, Dr. Van Haaften.
Bij acclamatie werden de twee hoofdbe
stuursleden de hceren L. F. Duymaer
Twist en J. C. van Reenon hérkozen.
Tenslotte werd medegedeeld, dat het refe
raat van Ds. Rarbas, in de middagvergade
ring te houden, in groote getale verspreid
ter bestrijding van de actie van „Kerk en
Vrede".
In de Middagvergadering.
hield Ds, T. Barbas te Hengulo een referaat
over „Weerplicht en Christenplicht".
Allereerst zette spr. uiteen wat ..christen"
beteekent. Eenerzijd.s wordt weerplicht en
christenplicht van elkander gehaald als on
vereenigbaar, anderzijds wordt het al* on
afscheidelijk va.n elkander gezien.
Dr. A! A. van Rhijn zégt tèrecht. dat niet
do vraag gesteld moet worden: „Wat. zou
Jezus doen?" maar „wat wil Jezus dat wij
doen." Het „wie vader en moeder om mij
nentwil niet verlaat is mijns niet waardig"
brengt alles op zijn juiste proporties terug
De heer Bosma zegt in zijn brochure: „dat
de Regeering het gewcldapparaat gebruikt
om tegenover andere Regeer! hgeif wensch of
door te zetten." Genoemde heer zegt dat
land den toovercirkel kan verbreken
door te ontwapenen.
Spr. gaf vervolgons een schets van de 19
eeuwen christendom in verband met het
vrraagstuk van den oorlog.
Cyprianus was voor legermacht en had.
dat de vijanden mochten worden verslagen
Het oudste christendom geeft geen aan.lei
ding om te zeggen, dat de christenen weer-
os waren.
Prof. van Riel zegt, dat de christen geen
soldaat werd maar, later, dat de Romcinsche
soldaten, die tot het christendom overgin
het leg:r bleven, omdat zij naar
Jezus' leer wel het Romeinsche rijk tegen
roovers en barbaren mochten verdedigen en
daarmee niet in strijd kwamen met de leer
van de liefde tot den naaste. Hiermee spreekt
hij zichzelf tegen.
De tegenstanders van bpwapenlng kun
?n aldus spr., niet bewijzen, dat de Oude
kerk principieel afwijzend stond tegenover
den oorlog, evenmin is het omgekeerde te
bewijzen.
Testamentische geloovigen hadden geen
uitzonderlijke moraal t.o. den oorlog.
Prof. Hearing geeft toe dat Jezus volgens
het Nieuwe Testament zich niet tegen het
soldatenleven verzot. Jezus stelt den hoofd
Kapernaum als een man met een
groot geloof; aanmerking op zijn soldaat-zijn
maakt Jezus niet. Was Jezus' koninkrijk
een wereidsch rijk dan hadden zijn k'nech
ten voor hem gevochten, maar dat was niet
JHR. MR. D. J. DE GEER
ZESTIG JAAR.
De minister van financiën, jhr. rar. D. J.
de Geer, heeft Zondag zijn GOsten verjaar
dag herdacht. Ingevolge den wensch
den heer De Geer bleef deze herdenking be
perkt tot den kring van familie-leden en
vrienden.
DE NIEUWE BURGEMEESTER
VAN GRONINGEN
Met Ingang van 1 Februari 1931 is tot
burgemeester der gemeente Groningen be
noemd de heer H. P. J. Bloemers, met toe
kenning van gelijktijdig eervol ontslag
burgemeester der gemeente Rheden.
ALG. NEDERL. VERBOND
STAMDAG
In verband met de reeds eerder gemelde
Stamdag, uitgaande van het hoofdbestuur
van het Algemeen Ncderlandsch Verbond,
en welke gehouden wordt op 20 Dec. e k
te Den Haag. kan nog worden medege
deeld. dat wegens ongesteldheid van de heer
Diekema, in zijn plaats het woord zal
worden, gevoerd door Prof. Dr. Eekhof te
Oegstgeest.
DE R. K. VOLKSPARTIJ
In zijn Zaterdag te Utrecht gehouden ver
gadering heeft hét partijbestuur der R.K.
Volkspartij in beginsel besloten met de
Democratische Partij (prof. Heeres) op poli
tiek terrein, speciaal met het oog op do
komende Staten- en raadsverkiezingen, tof
samenwerking te geraken. Het initiatief
daartoe is ontstaan na de Anti Vlootplanbe-
tooging op 2.8 September te Amsterdam, door
beide partijen georganiseerd. De besprekin
gen met de Democratische Partij zullen
worden voortgezet
HET APELDOORNSCHE
ZIEKENHUIS
TUBERCULOSEBESTRIJDING
IN ZUID-HOLLAND.
De districtsvorming in Zuid-Holland, in
1929 ingezet- n et de oprichting v.in het tu-
berculose-district Rotterdam-West. zal wor
den voortgezet met de opening van twee
nieuwe districten, Leiden en Dordrecht.
Door hel; bestuur der Prov. Z.-Hollandsche
er. tot hestrijd'ijg der tuberculose zijn in
'erband hiermede benoemd:
tot.districtsarts te Leiden Dr. G. Brouwe'
en te Dordrecht Dr. F. C. Brugning; tot
districts huisbezoekster te Leiden mejuffrouw
J. Nijland en te Dordrecht mejufrouw J.
Schillemans.
BOOTTREIN „NEDERLAND"
Donderdag in Holland.
De speciale trein met post een passagiers
in aansluiting op het motorschip Marnix
van St. Aldegonde zal Woensdagmorgen
10.20 van Genua vertrekken. Aankomst
Donderdagmorgen 7.57 te Arnhem; 8.48 te
Utrecht; 9.50 in Den Haag (S.S.); 9.39 te
Amsterdam (W.P.); 9.53 Amsterdam (C.S.)
10.1. te Rotterdam (Maas).
Vervolgens sprak spr. over de bergrede.
Prof Dr. Brouwer zegt, dat de bergrede
geen moraal is, maar absolute gehoorzaam
heid aan God's wil eischt. We zijn het er
mee eens! Men wil aan de zijde der ontwa
penaars een letterlijke opvattin? 1 op dit
eene punt. maar dat is met andere gezegden
uit de Bergrede onmogelijk! „Geef dengene.
i leenen wil" kan toch onmogelijk letter
lijk opgevat worden, daar diefstal dan ge
sanctioneerd zou worden. Een woord uit de
Bergrede hebben vrij tot het laatste hewaard
aldus spr. „Wederstaat den booze niet". Kan
dit letterlijk opgevat worden, immers neen
want Jezuswederstaat den booze wel, zie
maar.naar de uitdrijving der kooplieden uit
den tempel. De letterlijke opvatting voert
dus tot een ongerijmdheid.
Er zit dus moor aan vastl Voor den staal
geldt niet betzelfde als voor den enkeling
In do staat is een geordende maatschappij
die staat is de kerk. die zich laat lei
den door de liefde, maar die liefde sluit de
rechtvaardigheid niet uit: De zonde ligt niet
in 't. geweld.
De heer Bosma zit wol een beetje met de
overheid en hij'heeft het brandpunt trachten
te ontwijken door te zien een idioele overheid
een idieelen onderdaan Dit is echter een
droom en blijft een drhom zoolang de zonde
itrodrteni blijft werken. Men kan ti h van
>n kreupele niet eiscben. dat hij recht loopt
Spr. noemde nog twee bezwaren tegen het
streven van „Kerk en Vrede" ten aanzien
van den o. "log in vroeger tijd en den oorlog
in den modernen tijd.
De moderne wijze van oorlogvoeren wordt
AANBESTEDINGEN
WEG RIJSWIJK—HOEK VAN HOLLAND
Vanwege het Provinciaal Bestuur is aan
besteed het maken van het weglichaam en
en deel der fundeering en het rijwielpad
oor een gedeelte van den verkeersweg
RijswijkHoek van Holland met bijkomende
werken
Laagste inschrijver was de heer J. T. de
Waard, Sliedrecht voor f 72.200.
BAGGERWERK TE ÏJMUÏDEN
Bij onderhandsche aanbesteding is aan de
Erven L. Volker te Sliedrecht en A. Bos
te Dordrecht voor 508.000 opgedragen het
onderhouden van de diepte vóór den mond
van en in do Noordzeehaven en in de
kanaalgedeelten en havens huiten dè Slui
zen te IJ mui den.
BARON VAN KEPPELt
Te Uckel, bij Brussel, is in den ouderdom
van 80 jaar overleden, J. R. baron van
Keppel, oud-voorzitter der ravitailleerings-
commissie.
sterk bestreden, maar is volgens de deskun
digen op chemischg ebied en luchtvaartge
bied niet wreeder dan die van vroeger tijden.
Spr. citeert verschillende deskundigen.
Het tweede bezwaar tegen „Kork en Vrede"
was, dat de beweging inconsequent is. want
als zij dienstweigering wil. dan moet zij ook
weigeren belasting te betalen, daar zij in
direct het leger in stand houdt, tevens moe'
zij dan de gehoorzaamheid opzeggen aan een
overheid, die een weermacht in stand houdt
Spr. besloot met een citaat van Alb.
Schweitzer, die Zwitserland in de wereld
oorlog. het vredesciland noemde er zelf niets
liever dan levens wilde redden, maar toch
tegen eenzijdige ontwapening was.
Zoo moeten wij jok ons land hevelligon
door alle crisissen heen totdat de dag zal
komen, waarop het voor eeuwig vrede zal
zijn.
Bij de bespreking werden verschillende
wensehen geuit om de publiciteit welke aan
dit referaa1 gegeven zal worden, doeltref
fender te maken.
Onze lezers herinneren zich wellicht een
:uilleton, dat we schreven over bovenbe
doelde brochure, waarin de Scliliijfster scher
pe verwijten richt tot het Apcldoornsche
Ziekenhuis, dat haar oude, zieke man zou
verwaarloosd hebben en haar niet in de ge
legenheid hebben gesteld om de laatste
nacht van zijn leven bij hem te waken.
deze zaak schrijven B. en \V. van
Apeldoorn thans in de Memorie van Ant-
voord over de Gemeentebegrooting het vol
gende:
„De in het voorioopig verslag besproken
brochure is ook ons bekend. Het bestuur
van het ziekenhuis heeft deze, voor de goede
naam der inrichting hoogst onaangename
zaak, meermalen besproken. Ingewonnen
rechtskundig advies, alsmede de vele betui
gingen van patiënten, die kortere of langere
tijd in het ziekenhuis zijn verpleegd en gaar
ne blijken zouden willen geven van hun er
kentelijkheid en oprechte waardeering voor
de genoten goede behandeling, deden het be
stuur besluiten geen stappen te doen.
Du bedoeling van de schrijfster is vermoe
delijk de aandacht van het publiek te vesti
gen op het schotschrift (voor haar een bron
in inkomsten).
De in het voorioopig verslag gemaakte op-
erking had de bedoeling een gelegenheid
te bieden officieel de loopende geruchten te
gen te spreken en was allerminst critisch
bedoeld.
Het College is overtuigd, dat er geen reden
is om aan do lichtvaardig neergeschreven
beschuldigingen verder aandacht te schei)
ken, doch acht het daarentegen noodig in
het openbaar getuigenis te geven, dat hel
groote waardeering heeft voor de plichtsbe-
hting van het geheele personeel, dat zijn
ilijke en opofferende taak nauwgezet en
met liefde vervult.
De houding van het bestuur der inrich
ting heeft onze volle instemming; er is geen
redelijk motief tot het doen van verdere
tappen en het valt alleen te betreuren, dat
justitioneel ingrijpen tegen onverdiende
smaad in publieke geschriften zoo moei
lijk is."
We weten heel Wel, dat openbare colleges
zich wel eens met een groot gebaar van der
gelijke dingen moeten afmaken, maar vol
komen bevredigen doet deze tegenspraak
niet.
Het vraagtëeken achter „brochure", de be
tuigingen van patiënten en de toevoeging,
dat het schotschrift een bron van inkomsten
-nor du schrijfster is; dat alles doet heel
weinig ier zake en is een beetje klein.
En zelfs een kategorische ontken
ning van bepaald genoemde feiten ont
breekt. Dat maakt het verweer heel zwak.
Hoewel vele dingen met name genoemd
zijn, kan de justitie mogelijk niet ingrijpen
dat gelpoven we gaarne; maar de zaak D
ernstig' genoeg om bepaalde punten nauw
keurig tegen te spreken.
Nu maakt het de indruk, dat men du
schrijfster niet sympathiek vindt en daar
om de klachten eenvoudig ter zijde legt. HU
College wil er verder geen aandacht aan
schenken, doch uit niets blijkt, dat er van
eenig onderzoek sprake is geweest.
Wij zijn cr van overtuigd, dat de besturen
der groote gemeenten zelfs bij veel vager en
onbeduidender beschuldigingen deze punt
voor punt onderzocht en bij gebleken on
juist, weerlegd zouden hehben.
Hier blijkt niets van dat alles; en zonder
te beweren, dat bij de schrijfster gucn over
drijving in eischen of oordeel aanwezig was;
laat dit n iets-zeggen de antwoord plaats voor
de veronderstelling, dat er fouten begaan
zijn.
Het is jammer, ook voor de reputatie van
het Ziekenhuis, dat men ur zich, blijkbaar
zonder onderzoek, afmaakt met het gebaar:
nu ja, op klachten van deze vrouw behoe
ven we niet in te gaan. Dat is oordeelen
met aanzien des persoons, en daarom be
vredigt dit antwoord niet.
Leger en Vloot.
MUTATIE
Bij' Kon. besiuit is eervol ontheven uit de
betrekking van ondercommandant der marine
te Vlissingen en van het bevel over Hr. Ms
wachtschip aldaar kapitein-luitenant ter zee
H. Jolles en is heiast met die betrekking
en genoemd bevel kapitein ter zee C. Itiihl.
HR. MS. JACOB VAN HEEMSKERCK
Hr. Ms. Jacob van Heemskerck is gister
uit Carthagena vertrokken.
Gemeld wordt, dat de onlangs tot schout
bij-nacht bevorderde kapitein ter zee C. J.
E. Brutel de la Riviere, die eerlang uit Ne-
derlandsch-Indië hier te iande terugkeert,
bestemd zal zijn om vice-admiraal L. J.
Quant op te volgen als commandant dei
"ne te Willemsoord.
COMMANDANT .HEYDT
Luitenant ter zee le kl. J. W. A. A. Heydt
die dezer dagen benoemd is tot commandant
van Hr. Ms. torjredohootjaner Witte de With
zal binnenkort r.ls marine-adjudant van den
minister van defensie vervangen worden door
luitenant ter zee 1 kl. G. G. Bozuwa.
BIJZ. VRIJW. LANDSTORM.
Do inspecteur van den vrijwilligen land
storm heeft aan de commandanten dor lami-
stormgroepen en bijzondere korpsen verzocht
de officieren en onderofficieren, werkzaam
bij de bijzondere korpsen, er op te wijzen,
dat het op smalende of helecditrendo wijze
bestrijden of bespreken van een verkeerd
geachte overtuiging van anderen niet geoor
loofd is.
DE OUDSTE ALMANAK
DE ENKHUIZER BELEEFT REEDS DE
336ste JAARGANG.
Daar is toch iets, dat wringt, 'k Zou kun
nen zeggen: dat moeten de heeren zelf maar
uitzoeken, doch ik ben er nu eenmaal mee
begonnen.
Voor eenige dagen kondigde ik, vanwege
de singulieriteit, de 300ste jaargang van de
„Rotterdamsche en Enkhuizer" Almanak
aan. Verleden week Zaterdag deed het de
„Telegraaf" ook in een lang artikel. En
daarin werd o. m. op gezag der Rotterdam
sche firma verteld, dat men behalve du Rot
terdamsche en de „Enkhuizer", waarin de
watergetijen van deze plaats voorkomen, ook
een Zeeuwsche editie uitgeeft.
Men moet dus wel denken, dat mon dé
echte Enkhuizur te pakken heeft. Evenwel,
er schijnt in deze affaire belegen concurren
tie te zijn. Want nauwlijks had ik de Rot
terdamsche Almanak besproken, of daar lag
voor mij ,,De van ouds vermaarde Erve C.
Stichters Enkhuizer Almanak voor liet jaar
1931 enz. enz. 336ste jaargang. Te Haar.era
bij Gebrs. Van Staden N.V. Koudenliorn; 44.'!
Wat daarvan nu te denken?
Oneerlijke concurrentie? Spreekt de Rot
terdamsche firma ten onrechte van haar
Enkhuizer Almanak? Ik weet het niet.
De Ilaarlemsche firma schijnt het te meé-
ncn. Want zij schrijft ons:
„De zaak zit zoo. Door J. Stichter te Ara
sterdam werd in 159G begonnen met de
uitgave van den Enkhuizer Almanak.
Waarom deze uitgave destijds „Enkhuizer"'.
en niet „Amsterdammer" Almanak werd ge
noemd. vermeldt de historie er; het archief
niet. De heer Brouwer, Gemeente Archivaris
Enkhuizen, en de heer Dr. G. C. van Ba
len Blanken, Secretaris van het genootschap
West Friesland, schrijven het toe aan do
omstandigheid dat F.nkhuizen in 1596 als
havenplaats boven Amsterdam uitging.
Naast de „Enkhuizer".zagen in du volgen
de jaren de „Amsterdamsche" en de „Alk-
maarsche" Almanak het licht, nog later ge
volgd door de „Ilaarlemsche" en de „Rotter-
lamsche". Al deze Almanakken waren ge
lijk aan de Enkhuizer, slechts de titelpngï-*
"a's waren verschillend.
Inmiddels ging de uitgave via C. Stichter
(de neef van J.) over op diens erven en nog
later op twee ervan n.l. de Gebrs. van Sta
den. Na het overlijden van de laatste van.-
Staden werd de uitgave eerst nog eeniga.
tijd voortgezet door diens Weduwe met be
hulp van de toenmalige drukker, de heer
L. F. Nobels (firma Gebrs. Nobels) om ten
slotte door den laatste alleen te worden
voortgezet. De heer Nobels kocht namelijk in
1893 het recht van uitgave voor een bedrag'
van f 10.000 met firmanaam enz. enz. Met
het oog op den hoogen leeftijd van den heer
Nobels werd in 1929 de Firma Gebrs. van
Staden omgezet In een N.V.
De bij-uitgaven als Alkmaarsrhe, Haarlem
sche, 's-Gravenhaagsche. Amsterdamsche
enz. hebben in de loop der jaren opgehou
den te bestaan, omdat hun debiet ten koste
van don „Enkhuizer" steeds^ verminderde.
Naast de „Enkhuizer" bestaan zoover wij
wuten nog een drietal oude Almanakken,
n.l. dè Utrechtsche (Kemink Zoon), v.
Zwaarien en Thompson's (do Bont en Zoon),
en de Leidsche (vroeger Trap). Geen van
alle voeren of voerden de ondertitel „Enk
huizer Almanak". In een almanak van het
jaar 1923 van de Firma de Bont en Zoon
komt deze benaming nog niet voor, zoodat
"ze uitvinding van du Firma de Bont er
één van de laatste jaren moet zijn. Zelfs de
bijvoeging „Rotterdamsche" ontbreekt in
1923."
Dat laatste is juist en niet juist.
De twee almanakken gelijken wel niet als
twee druppels water op elkaar, maar bijna
wel als bladeren van één boom. Zulfs hebben
ze gemeen, dat het vroegere perkament ver
vangen is door imitatie en dat het roodé
lintje bleef.
Doch o. a. worden niet voor dezelfde plaat
sen de watergetijen opgegeven.
Juist is du bewering van de Haariemsche
firma, dat de Rotterdamsche uitgave niét
de ondertitel voert: Enkhuizer Almanak;
slechts in de aankondiging werd gesproken
van Rotterdamsche en Enkhuizer Almanak.
Eigenaardig is echter, dat die ondertitel
r o e g e r wel gevoerd werd. Immers, in
het Rotterdamsche archief vindt men dit
titelblad: „Enkhuizer Almanak voor het jaar
1833 enz. enz. Tu Rotterdam gedrukt bij T.
L Thompson G No. 104."
En, nog eigenaardiger, deze Rotterdam-
che uitgave heeft d uzelfde titelprent als
hans de Enkhuizer nog heeft, n.l. het Enk
huizer wapen, drie haringen in een ovaal,
••astgehouden door twee leeuwen.
Tegenwoordig voert de Rotterdamsche uit-
ive het wapen van de handel.
Omdat her een stukje historie betreft en
uit onze lezerskring naar deze dingen ge
vraagd werd, heb ik dit ecnigszins uitvoerig
behandeld. Het is m. i. belegen concur
rentie.
Rechtzaken.
POSTWISSELVERVALSCHING VOOR
53 CENT.
Voor de rechtbank to Amsterdam had
verantw-oorden de C3-J.irlgo H. .1 V.. weg
jlschheld In geschrifte.
Verd. had op 3 Jan. J.l. een postwissel
ingen, groot f 17.17. Hij moest echter van
LMJ een post
ld van zijn v
.aid. V. had latei
ontvangst had genomi
r van Justitie, reltenln
suderdom en de gerlngh
ierde een geldboete var
29 December,
RADIO-RUZIE
rechtbank te Ainstcrda
'H. P. S. to vorantwot
femleling.
op 20 April In de wonl
hechtenis. .UI tap ra;