ELIDA
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
mam
EERSTE BLAD.
HET
IDEALE
GESCHENK
«tSONNCCSBIITl
Pu kwartaal f3.25
tHusf.hlkUlneskostpn 0 151
ytt week I 3*25
Voot hel Buitenland bi) Weke
tUkarhe «en-hint
01) daitelilkM'he tending »?•-
Allee bM vooruitbetaling
L»».vte nummert 8 jen!
met Zondagsblad J A cent
gonriafaKblad die» atzoiKleiliJk verknjgbaai
No 3219
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
A -
WOENSDAG 3 DECEMBER 1930
»OVBBÏENTIENI
Van tol S n>reli ftrtVJ
hike regel .neer „0.22V»
Ine*» 4edp<1p<'Inget.
van 1—6 regels 2.30
Elke regel meer .0.45
BU contract belangrijke korting.
Voor hef bevragen aan bet bureau
wordt berekendf 0.10
10e Jaargang
■ill
Wie zich heden als Kwiartaallezer op ons blad doet inschrijven, ontvangt
de tot 1 Januari a.s. verschijnende nummers GRATIS
Abonné's op te geven aan de Agenten of aan de Administratie
Dit nummer bestaat uit DRIE blade?
ALTIJD POLITIEK.
De kranten hebben bericht, dat Dr .Colijn
jich niet langer beschikbaar kan stellen voor
het presidentschap van de volgende .bijeen
komsten der conferentie voor gemeenschap
pelijke economische actie, als wier president
hij door den Raad van den Volkenbond is
aangewezen.
De heer Colijn, die met leedwezen ziet, hoe
weinig resultaten er bereikt worden, is,van
oordeel, dat hij zij-> tijd thans beter en doej
matiger in Nederland beste,den kan, omdat
hier voor een partijleider in de komende
traanden ook wel iets te doen is.
Hel bericht zou twee opmerkingen kunnen
Uitlokken. Eerstens, een pessimistische ver
luchting, dat de arbeid in Genève zoo weinig
positieve resultaten oplevert; tweedens, vol
doening over het feit, dat Colijn's leiding
dermate algemeene instemming vond, dat
heel de wereldpers zijn heengaan hartelijk
betreurt.
Doch daarmee kon en moest het dan ook
uit lijn.
Niet alzoo echter in de roode pers. *t Zou
toch pok Jammer zijn, wannéér er niet de
minste politieke munt uit geslagen kon wor
den. En het „Volk" komt dan tot deze poli
tieke toepassing:
Misschien heeft tot het besluit van den
heer Colijn ook meegewerkt het feit. dat
v hij voorzitter ls van de anti-revolutionaire
partij.
Op den duur kwam de 'heer Colijn toch in
een scheève positief dóórdat hij in Genève
uit alle macht den vrijhandel verdedigde,'
terwijl zijn partijgenooten in Nederland
steeds verder aandringen op protectie.
Waarlijk, het Is origineel bedacht Doch,
jammer voor het blad, ls het absoluut bezij
den de waarheid, 't Is tótaal mis. Behalve
dan natuurlijk hét eerste, dat Dr. Colijn als
partijvoorzitter hier werk heeft. Doch dat
staat duidelijk in het bericht te lezen.
Volkomen mis is, wat van Colijn en wat
van dè partij gezegd wordt Dr. Colijn be
hoort niet tot hen, die, als de redactie van de
roode pers, het vrijhandelsdogma aanhan
gen, al zou ons land daarmee ook te gronde
gaan: zijn belastingwetgeving getuigt daar
van evenals de verklaring, waarvan Ir. van
Dusseldorp in zijn brochure gewag maakt,
én welke kort gezegd, hierop neerkomt: het
voeren van een actieve handelspolitiek kan
om redenen van zelfbehoud geboden zijn en
strijdt niet met den geest van Genève.
In de tweede plaats is de bewering onjuist,
dat „zijn pörtijgenooten steeds verder aan
dringen op protectie".
Feit is, dat in de anti-rev. partij de mee
ningen over beschermende réchten genuan
ceerd zijn, precies als in de S.D.A.P.; maar
protettionisten vinden er evenmin herberg
als vrijhandels-dogmatici, die vrijhandel noe
men, wat "eenzijdig, vrije invoer is.
HELDER ALS KOFFIEDIK.
Reeds vestigden we de aandacht op de
conclusie, welke de „Volkskrant" trok uit
een nog nadere toelichting van Albarda s
standpunt, dat er namelijk nog wel een
schikking tusschen Roomsch en Rood moge
lijk zal zijn. De S.D.A.P. kan misschien nog
wel „regeeringspartij" worden.
Jammer- voor de „democrat ischeRoom
sche pers, komt het „Volk" deze schoone
illusie weer wreed verstoren. Ook dit is een
vergissing zegt het blad. Onze tegenstan
ders schijnen ons standpunt maar niet te
kunnen begrijpen.
Daar heeft het blad wel een beetje gelijk
aan. Maar, het moet niet vergeten, dat eigen
partijgenooten en waarlijk niet de domste
vleugel, er ook nog niet achter zijn. Dut
blijkt duidelijk uit wat het blad der link
schp socialisten weer schrijft:
De heer Albarda heeft in de Kamer
gezegd-
be S. D. A. P. beschouwt gewapende
landsverdediging als nationale zelf
moord. Op onze medewerking daartoe
kan derhalve niet worden gerekend
Wat nu verder, vraagt „De Socialist"
Wij zullen „geen medewerking" ver
lee.neu. Beteckent ons stemmen tegen de
mobilisatiekredieten dan, dat we verdei
de bourgeoisie haar gang zullen laten
gaan?
De konsokwnntie is en blijft, dat wij
in geval van mobilisatie of dreigende
oorlog in Nederland, de nederlandsche
arbeidersklasse oproepen om die mobili
satie te saboteef-èn en oorlog te verhin
deren mét alle middelen, ook al vallen
ze ver huiten de wettelijk geoorloofde.
Dat is tenmiriste duidelijke taal en daar
moe wordt de kern der kwestie geraakt
Wat „Het Volk" schrijft, draait.al maar oni
dit punt heen, zelfs als hetduidelijk zegt
te zijn, gelijk"1 met deze verklaring:
Het kan toch bekend genoeg zijn, dat
wij elke gewapende landsverdediging ai
wijzen. Zoo wijniettemin de mogelijk
heid van toestemmen in een mobilisatie
van beperkten omvang op den voet van
een veiligheidswacht open laten, is het,
omdat zulk een beperkte veiligheids
wacht, gelijk ook in de ontwaponinas
wet onzer Kamerfractie Opgenomen, gee
nerlei gewapende landsverdediging zou
beteekenen, doch uitsluitend een grens
wacht om bijv, over de grensvluchtende
legerdeelen van vechtende legers te ont
wapenen en te interneeren.
Op zichzelf is dit een duidelijk antwoord,
maar dé vraag, welke '„de Socialist" stelt,
blijft oók hier .onbeantwoord.
Nog steeds zijn de toelichtingen helder
als koffiedik; al is het voor ons klaar als de
dag. welke co'nsekwenties uit dit héên:en
weer-gepraat getrokken moeten worden.
VERWACHTINGEN OPWEKKEN.
Een deel der roomsch-kath. pers, n.l. dat
deel, dat zich beter democraten, waant dan
de rest, ondervindt in deze dagen hoe nood
lottig het is als men beloften doet, Wélke
niflk in vervulling kunnen jj&sUi,...
Voor eenigen qjd leek het wel, of de
roomsch-kath Kamerfractie met behulp van
de rpode groepen minister De Geer naar
huis zou sturen, als hij geen herziening
bracht van de ambtenaarssalarissen.
Het' antwoord van den minister, gegeven
namens heel de Régeering, was voor het he
den absoluut afwijzend en niemand van de
roomsche fractie kon zich thans de weelde
veroorloven steun te verleönen aan een ove
rigens weinigzeggende roode motie.
Geen wonder, dat de linkervleugel der
roomsch-kath.-partij thans heel wat verwij
ten hóórt over slap en reactionair optreden.
Dat is verdrietig en zoowel „Morgen" als
„Volkskrant" vinden dat ze onbillijk beje
gend worden: ze hébben toch gedaan, wat
ze konden. En, de procedure in het Georga
niseerd Overleg zal toch werkelijk verbeterd
worden.
We stemmen dat gereedelijk toe, maar
hadden de „roomsche democraten" niet meer
aan ambtenaren en onderwijzers beloofd?
Had dit deel der roomsche pers niet dreigend
de vinger opgeheven en zelfs mee gedaan
aan het onwaardige spelletje om op reke
ning,van den minister van financien te
schuiven, wat voor de verantwoordelijkheid
van de geheele regeering komt?
Dat is de klemmende vraag en daarom
laten de teleurgestelden zich niet lijmen met
de overigens volkomen juiste verklaring.
Wij kunnen ons indenken dat er eem
ge teleurstelling is over het feit, dat er
niet direct iets gebeurt aan saiarisverbe
tering. Dit is menschelijk, ofschoon het
voor meiischen die de realiteit onbevan
gen beoordeelen, toch wel begrijpelijk
moet zijn.
Een groot deel van ons volk, speciaal
in de landbouw en ook onder de industrie
arbeiders, ziet zijn inkomsten scherp ver
minderen, en dit leidt tot consekwenties,
die geen verdere toelichting behoeven.
Volkomen juist. Maar de dingen, welke
nu geen verdere toelichting behoeven, zijn
nog voor korten tijd in diezelfde pers ah
unnoodige zuinigheid verworpen.
Dat is de narigheid!
De redeneering, welke in dit citaat ge
volgd wordt, is volkomen juist; maar hel
kwaad steekt hierin, dat men deze waar
heid aanvankelijk verdoezeld heeft, dat e*-
beloften zijn gedaan en verwachtingen ge
wekt, welke nu, niet in, vervulling kunnen
gaan.. En uitgestelde hoop krenkt het
hart
Dat wist Salomo reeds, dóch die was
dan ook wijzer dan alle menschen.
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN
Bij Kon. besl. zijn benoemd tot ridder in
de Orde van Oranje-Naeeau mevr. T. ter
Horst-De Boer, dircertice van „Kunsi-
arbeid-Terhoret", te Jogjakarta en P. Th.
Werktijdenbesluit Kantoren
VOOR-ONTWERP BIJ DE H00GE
RAAD VAN ARBEID
MEMORIE VAN TOELICHTING
De regeering heeft thans bij den ,Hoogen
Raad van Arbeid een' voor-óntwerp 'werktij;
denbcsluit voor kantoren aanliarigig ge
maakt.
Aan de memorie van toelichting, die dit
voorontwerp vergezelt, ontleenen Wij' 'het
volgende: -
In paragraaf 6 van Hoofdstuk 4 der Ar
beidswet 1919 zijn bepalingen vastgelegd
betreffende de arbeidstijden in kantoren-
waarbij aan een nadère regeling bij, alge-
meenen maatregel van bestuur zijn overge
laten: a. Zondagsarbeid voor vrouwen; b
arbeid'na één uur des namiddags op Za
terdag; c. voorschriften in zake msttijden.
De wet zelf bepaalt: a. dat een. jeugdig
persoon niet op Zondag mag werken;
dat een man of een vrouw clie op Zondag
meer dan vier uur al-beid verricht een vrijen
dag in de week moet hebben; c. dat 's Za
terdags na één uur niet gewerkt mag wor
den, behoudens uitzonderingen; d. dat ,e?n
jeugdig .persoon niet tusschenzes uur pa
middags, en acht uur voormiddags mag
werken;..e.. dat de; maximunvarheidsduur is
SV^.Jiur per dag en 4S urén per week, be
hopdens uitzonderingen.
Bij het onderzo-k naar de bedrijfsbehoef
ten, waarmede de ter uitvoering, der wet
te stellen bepalingen .hehhèji rekening te
houden, is gebleken, dat een groep van on
dei-nemingen in zoo bijzondere omstandig
heden verkeert tén aanzien van de tijden
waarop noodzakelijkovergewerkt moet
wordeii, dat voor déze de mogelijkheid die
de 'wet laat om de in- de wet gestelde' gren
zen te •overschrijden, niet toereikend is. Dit
zijn de- ondernemingen in zee-
havenplaatsen waar de kantoorar-
beid afhankelijk is van de onzekere tijd
stippen van aankomst van zeèschepen. Al
vorens de wet voo^ die kantoren kan wor
den ingevoerd moet dan ook een wijziging
worden aangebracht. Dit behoeft echter geen
reden te zijn om met dg invoèring, op de
overige kantoren, te wachten tot de wet ge
wijzigd zal zijn.
Het is daarom de bedoeling het bepaalde
in paragraaf 6 van, Hon frist uk IV der Ar
beidswet 1919 en dit 'werktijdenbesluit voor
kantoren in werking, te; d.oen treden uiter
lijk op 1 Mei 1931 voor ar,beid'in alle kan
toren behoudens in de kantoren van roede-
rijen van zeeschepen en voor de zeevaart
werkenhÊ-jmdetTLOBtiagon van- sUiwadoors,
cargadoors, expediteurs, veem en, scheeps
bevrachters en sleepdiensten; in de kanto
ren van de groothandelaren in ruwe katoen
en katoenen garens te Rotterdam en in de
kantoren - van Noordzcevisscherij-onderne-
mingen, zeevisch-veilingen, zeevisch-hande
laren en zeevisch-expediteurs. Voor -deze
kantoren is'een voorstel tot wetswijziging
in voorbereiding.
Wat wel en wat niet mag.
Wat nu het ontwerp-werktijdenbesluit
voor. kantoren zelf betreft, art. 2 daarvan
bepaalt, dat een vrouw in kantoren op
Zondag arbeid mag verrichten als het ver
koop van plaatsbewijzen voor openbare mid
delen van vervoer, 'het verkoopen van toe
gangsbewijzen voor publieke vermakelijk
heden enz. en het verrichten van admini
stratieve werkzaamheden daarmee onmid
dellijk verband houdende, en voorts arbeid
in kantoren van bad- en zweminrichtingen
betreft.
Art. 3 bepaalt welke arbeid een man of
een vrouw in kantoren op Zaterdag na één
uur des namiddags mag verrichten. Hier
onder vallen verkoop van plaatsbewijzen en
toegangsbewijzen, arbeid in kantoren van
bad- en zweminrichtingen, spaarbanken,
banken van leening, notarissen, deurwaar
ders en advocaten; in advertentie- en
nieuwsbureaux en in kantoren van dag
bladondernemingen die een Zaterdagavond
en Zondagochtend- of Maandagochtendblad
uitgeven; in reisbureaux arbeid tusschen 1
en 3 uur namiddags, in kantoren voor den
geld- en effectenhandel arbeid tusschen 1
en 2 uur namiddags, bestaande in het uit
betalen van loonen, uitkeeringen uit zieken
kassen enz., voorts arbeid in verband met
den verkoop of de verzending van op dien
dag aangevoerde visch, schaal- of schelp
dieren; .arbeid bestaande in het behandelen
van op dien dag ontvangen 'en te verzen
den brieven en telegrammen en het bedie
nen van de telefoontoestellen; arbeid in
Joost en, arts te Sittard; is toegekend io
de Orde van Oranje-Nassau verbomen
eeremedaille, in zilver, aan H. J. Windau.
pakhuisbaas bij de firma Van Vollenhoven
''oortman, te Rotterdam; in brons, aan:
II. Marks, touwslagersknecht bij-de firma.
G. van der Worp, te Zutphen; L. H.
Schalker, magazijnknecht bij de N.V.
G. H. Bührmann's Papiergroothandel te
Den Haag.
De heer H. Heyman, minister van Nij
verheid, Arbeid en Maatschappelijke Voor
zorg in België, is benoemd tot grootkruis in
de orde van Oranje-Nassau.
WATERSCHAPPEN
Bij Kon. besl. zijn benoemd:
in Friesland: tot dijkgraaf van het water
schap der contributie-Zeedijken van West-
dongeradeel, J. B. Ha nine ma, te Her-
na ard;
in Gelderland: tot watergraaf van het
waterschap van den Ouden IJssel W. H.
n m e 1 i n k, te Doetinohem; tot heein-
van het waterschap van den Ouden
IJssel, J. il. Teeu ween,' t 'Gendringen;
tot plaalsverv. heemraad van het water
schap van den Ouden IJssel, A. Hans, te
Gendringen;
in Noord-Holland: tot dijkgraaf van den
polder Ketvvoude, C. Doornenbei, t
Monnikendam;
Zeeland: tot voorzitter van het water
schap voor de Uitwatering door de Sluizen
hij Nummer F.en in den Hoofdnlaatpolder,
B. J. M. Th oma es, te Hoofdplaat; t,-t
dijkgraaf van den Al-te-klei,npo!der (Noord-
Beveland), Th. Maat, te Kats.
OCTROOIRAAD
Bij Kon. besl. is de heer J. A H. Ra voo,
thans tijdelijk ingenieur hij den Octrooi-
raad, in vasten dienst als zoodanig beno md
Prijs $lechtsf 2,65
kantoren van begrafenisondernemingen; ar
beid in kantoren behoorende bij hroourahric-
ken of hij fabrieken of werkplaatsen waar
in krachtens het werktijdenbesluit voor fa
brieken of werkplaatsen 1923 op Zaïerdaj
na één uur des namiddags aj-heid wordt
verricht; arbeid in bankkantoren die
band houdt met hét behandelen van giro
rekeningen enz., alsmede arbeid noodig
dc afwikkeling van beurstransacties
dien dag.
Verder mag op, Zaterdag na één uur
namiddags arbeid worden verricht in kan
toren in verband met veilingen van
land- of t u l Ti b u w jTr'o d u c te n en
voorts in kantoren gevestigd in de gemeen
ten Alkmaar,. Hoorn, Leiden, Roermond
Sittard. Stavoren. Utrecht Venlo, UzendiJ
ke, doch ten hoogste tot vier uur des na
middags. Indien iemand dergelijken arbeid
op Zaterdag na éen uur verricht gedurende
meer dan twee uren mag hij of zij in
week geen arbeid verrichten hetzij op ten
minste één anderen werkdag na één uur
des namiddags, lietzij op Maandag vóór
halféén des namiddags.
In artikel 4 wordt de arbeid op Zaterdag
namiddag toegestaan Voor de schoonmaak
sters en schoonmakers (hiermede mag oo
dien tijd het gewone kantoorpersoneel niet
belast worden), terwijl artikel 5 den zater
dagmiddag irheid toestaat van concierges,
portiers, wakers, stokers en aanlach,tsliedeti
Tn artikel 7 worden overeenkomstige be
palingen gegeven als het z.g. Bazenbesluit
-vyr fabrieken - en werkplaatsen, met
'prmcipieele verschil. dat gebruik gemaakt
is van de bevoegdheid gegeven in artikel 91
onder b. der wet om de werktijd- en admi
nistratieve bepalingen niet toe te passen
op personen met een in geld vastgesteld
jaarlijksch loon in de onderne
ming van f 3000 of meer. 'Speciaal wor
den hier voerts genoemde de. personen, die
wetensrhappelijken arheid verrichten van
eenigszins hoog peil. waarbij gedacht is aan
gfgesturleenfën van een Handelshoogeschool
of een Universiteit nok al bedraagt hun
salaris nog geen f 3000.
Artikel 8 breidt de bepalingen van artikel
7 ook uit tot een „beschermd" bediende die
het hoofd der ondememiing bij ziekte ver-
Vangt
Artikel 10 regelt meer bepaald de rust
tijden. Als regel wordt voorgeschreven
dat de arbeidstijd in een kantoor eiken dag
na ten hoogste 5% uur arheid moet worden
afgewisseld door een onafgebroken rusttijd
van een half uur.
De arbeidstijd voor kantoren is niet, zot)
als die voor. fabrieken of werkplaatsen zn
winkels begrensd binnen hepaalde tijdstip
pen van aanvang en einde. Echter wordt
in artikel 11 van het ontwerp werktijden
besluit voorgeschreven, dat een vrouw, me
in een kantoor arljeid verricht een dage
lijkschen onafgehrokpn rusttijd mort heb
ben van ten minste elf uren, waarin de tijd
tusschen 11 uur des namiddags en des
voormiddags begrepen moet zijn.
Tn artikel 12 wordt de mogelijkheid ge
schapen om af te wijken van het algemeene
voorschrift omtrent de rusttijden. De daar
bij gevolgde procedure is nagenoeg geheel
gel"k aan die, wplke in artikel 52 der Ar
beidswet met betrekking tot afwijkingen
van den normalen arbeidstijd is vastgesteld
Vuor wakers en voor stokers van venva:
mingsinstallaties wordt het geven van
nauwkeurig vastgestelde rusttijden niet m>
gëliik en niet noodig geacht. De tijd eedu-
rende welken zii aanwezig moeten zijn is
voor een belangrijk deel met rusttijd gelijk
te stellen.
Verder worden bepalingen gesteld met
betrekking tot arbeidslijsten en -roosters,
welke in hoofdzaak overeenkomen met wat
te dezen aanzien voor andere inrichtingen
reeds geldt
Ten slotte opent artikpl 18 de mogelijkheid
om voor hepaalde kantoren onder bepaalde
omstandigheden zonder vergunning af te
wijken van de vastgestelde rusttiiden, b.v.
wordt voor deze kantoren epn vesschuiving
van den arbeidstijd, waarbij niet langer
dan 8Vo uur ner dag en 48 uur per week
gewerkt wordt, zonder nadere vergunning
mogelijk.
EERSTE KAMER
Naar wij vernemen, ligt het in hot voor
nemen van den voorzitter der Eerste Ka
mer om de lprlen bijeen te roepen op Dins
dag 16 December.
RAAD VAN STATE
BARON VAN HTTGF,NPOTH TOT AERDT
HERDACHT
In de vergadering van den Raad van
State van gistermiddag heeft Mr. Dr. F. A.
C. Graaf van Lynden tot Sandenburg, vice
president van dien raad, het lid van den
Raad van State, Mr. Dr. G. F. M. Baron
van Hugenpoth tot Aerdt herdacht, die
Zaterdag j.l. op bijna zeventigjarigen leef
tijd hier ter stede is overleden.
'IELPT ALLEN MEE
1NS BLAD
!N DE GEZ'NMEN TE BR^NGEf'
WAAR HET BEHOOBI
ONTWERP-TARWEWET
VOORLOOPIG VERSLAG
Blijkens het voorloopig verslag der Tweede
Kamer over het ontwerp-tarwewet (maal- en
menggebod) kon men zich in de afdeelingen
der Kamer vrij algemeen vereenigen met
het denkbeeld om maatregelen te nemen tot
steun van dat deel der landbouwende be
volking, dat in hooge mate de nadoelen van
de heerschende crisis ondervindt, al. bestond
omtrent de wijze waarop de steun zou moe
ten worden verleend geen eenstemmigheid.
Verscheiden leden merkten op, dat de re
geering met .dezen maatregel niet zal kun
nen volstaan. Wordt b.v. aan den landbouw
in de veenkoloniën en ook aan de suiker
bietenteelt niet spoedig krachtige steun
geboden, dan zijn de gevolgen niét te over
zien. De toestand wordt nog erger door dum
ping-praktijken van het buifenlaind. Het zóu
onverantwoordelijk zijn indien geen maat
regelen werden genomen.
Overigens waren verscheidene leden van
oordeel dat het wetsontwerp in zijn tegen-
woordigen vorm moeilijk voor aanneming
vatbaar is.
Eenige richtlijnen hadden toch in de wet
kunnen worden neergelegd. Althans had
men bepalingen' kunnen opnemen ter vast
stelling van de grondstoffen, die voor ver
werking in het meel in aanmerking komen.
Krachtens het onderhavige wetsontwerp zou
ook de verwerking van aardappelmeel
kunnen worden toegestaan, hetgeen ver
scheidene-leden evenwel een onoverkomelijk
bezwaar zouden achten. Ook had het maxi
mumpercentage inlandsche tarwe, dat ver
werkt zal moeten worden in de wet kunnen
worden bepaald. Dit zou dan aanvankelijk
niet te laag moeten worden gesteld omdat
de oogst 1930 maar over enkele maanden
meer kan worden afgeleverd en het grootste
gedeelte van den oogst nog aanwezig. Uit
de memórie van toelichting blijkt zelfs niet
of men een maal- don wel een menggebod
of wel beide zal krijgen, dan wel een ander
voorschrift.
Sommige leden waren van oordeel dat
geenszins voldaan wordt a&n de b^ide stel
lingen in de memorie van toelichting ge
noemd, dat de geboden steunmaatregelen
zoo weinig mogelijk een kunstmatig
karakter zouden moeten dragen en dat zij
opge-heven moéten kunnen worden, zoodra
de toestanden zich weer als normaal laten
aanzien. Immers het tegengaan van een
proces dat op zichzelf een natuurlijk gevolg
zou zijn van de heerschende omstandig
heden, namelijk de omzetting van akker-
bouwbedrijven in veeteeltbedrijven, draagt
een kunstmatig karakter. De eene maat
regel zal den anderen uitlokken en eenmaal
hiermede begonnen zal men er niet mede
kunnen ophouden. De ervaringen daarmede
in het buitenland opgedaan moedigen aller
minst tot navolging aan. Wanneer met steun
van de tarweteelt zal worden begonnen zal
hulp aan de verhouw van andere gewassen
niet zijn te ontgaan. Ook voorden ver
bouw van r o gg e en andere produc
ten zal steun worden gevraagd. De
voorgestelde maatregel kwam den hier aan
het woord zijnde leden dan ook weinig
doordacht voor. Hii mist bovendien het ka
rakter van een crisismaatregel. Daarin zou
althans kunnen worden voorzien door een
datum te bepalen waarop de wet automa
tisch zal vervallen.
Andere leden betoogden dat de grondge
dachte van. het ontwerp hnn juist voor-
kwapi. Wanneer door de crisismaatregelen
van 'andere landen een bedrijfstak tijdelijk
in de verdrukking komt, is het wijs beleid
dien bedrijfstak door maatregelen van over
heidswege staande te houden. Speciaal geldt
dit voor den landbouw, waarin 60 pGt van
de hevo'king direct en indirect een bestaan
vindt. Voor soortgelijke steunmaatregelen
ten behoeven van den verbnmv van rogge
konden deze leden geen aanleiding vinden,
omdat rogge veel als veevoeder in eigen
bedrijf wordt gebruikt.
Van andere zijde werd opgemerkt en met
cijfers aangetoond, dat van dit wetsontwerp
waarschijnliik een ve v h o o g i n g van
den broodprijs het gevolg zal zijn; dit
nu beschouwde men als een ind'reeta be
lasting op een uiterst belangrijk volksvoed-
sel. Gevraagd werd of de regeêrirtg van don
voorgestelden maatregel een eenigszins be
langrijke stijging van den broodprijs ver
wacht. Voorts werd betoogd dat wanneer
steun aan den tarwehouw moet worden ver
leend. dit beter kan geschieden door het
verleenen van leeltnremie. Dit is een
voudiger en ook bUliiker omdat de bonoo-
digde gelden dan door de belastingbetalers
worden opgebracht en daarbij met draag
kracht rpkening kan worden gehouden. Van
andere ziide werd hiertegenover echter on
gemerkt dat aan maatregelen als een teelt-
nremio het nadeel is verbonden, dat geen
vprsrhil wordt gemaakt tusschen goede en
slechte kwaliteit. Ook zal de contrólo veel
moeilükhodon opleveren.
De hoofdfout van 't ontwerp is zon meen
den sommige leden, dal -.ozocht i« invr een
regeling die de schatkist geen ge.Ul zou kos
JAN SALIE EN JAN RAP
(Ingezonden door LUCTQR.)
Jan Salie zat te visschen aan de vliet;
Van verre hoorde hij gerucht van radren,
Maar peinsde: Laat de heiren zich
[vergadren,
One weerloos Holland deren zij toch niet.
Daar kwam Jon Rap den hengelaar ter zij,
En vroeg hem, of hij mee mocht visschen
[vangenr
Al gloeiden hem van propagandaluet de
[wangen,
Met Salie was hij toch van de partij.
Zoo zetten zij zich beiden aan den kant
Wat zou je doen, zei Salie, wen de Reiren
Zich naar ons weerloos Holland zouden
[keeren,
De grenzen schonden van ons Nederland?
Jan Rap was met zijn antwoord spoedig
[klaar:
In naam des Vredes zou 'k den vijand
[dwingen
Terug te keeren met zijn speledingen;
Er. op mijn woorden week het valksgevaar.
Jan Salie trok le schouders twijflend op.
Maar, zei hij: Zoo 't gezag u riep tot
[strijden,
Wijl 't leger onze grenzen niet wou mijden, -
En 't ree zich maakte voor een harden klop?.
Och zei Jan Rap: 't Gezag? 't Gezag zijn wij;
Laat de anderen achter onze rijen loopep!
Van ons alleen is 't volksgeluk te hopen:
Wij zijn van militaire smetten vrij.
Geen man, geen cent voor vliegtuig noch.
[affuit!
't Gezag, dat zich gezag noemt, worde
[onmachtig!
Slecht6 onze bonden worden oorlogs
[krachtig,
En 's lands gezag worde eens der honden
[buit F
Jan Sali i zag hem medelijdend aan:
Begrepen! zei hij, gij wilt oorlog keeren,
Dat de overheid zich voor u zal verneeren,
En op uw tijd wilt gij iw slagjen slaan. 1
Maar zoo gij ooit kwaamt op de hoogste i
[troon,
Dab zoudt gij ?eker heir .u vloot
[versterken,
De lucht 7ou davren van uw oorlogs
[werken,
En 't krijgslied zongt gij op de hoogste toon.
Novemberalarm 1930.
ten. De gelden zouden door andere groepen
der bevolking moeten worden opgebracht en r
dit is de oorzaak vgn de oppositie, die tot
uiting komt in de van verschillende zijden te
berde gebrachte bezwaren. Het is naar de
meening der hier aan het woord zijnde leden
duidelijk, dat de voorgestelde maatregel liet
bestaan van velen in den lande zal ver
nietigen. Voor de m c e 1 i m p o »\t e u r s ach,-
ten zij dit geen vraag meer. Een groot deel'
van den Nederlandschen meeihandel' toch'
is gebaseerd op een z.g. kwaliteitsartikel* en
door de voorgenomen maatregelen zal loet
waarborgen van een bepaalde kwaliteit tot
de onmogelijkheden gaan behoorem Öé'tneel
importeurs zullen met handen en voeten
zijn overgeleverd aan de graanmaalderijen^ i
aan welke een monopolistische positie wordt
verschaft. En een maatregel die de eene
groep bevoordeelt en een andere ten gronde
richt achten de hier aan het woord zijnde
leden staatkundig en economisch verkeerd.
Van andere zijde-werd gewaarschuwd dei
bezwaren door de meel importeurs aange
voerd niet te hoog aan te slaan. Gevraagd
werd hoe de regeering over deze bezwaren
denjit. In geen geval, zoo betoogde men, mag
de regeering op de vlucht gaan voor be
zwaren van Amerikaansche meelmolenaars.
Verscheidene leden meenden dat liet'
hoofdbezwaar tegen dit wetsontwerp
gericht is tegen een mengverplichting, welke
in de Memorie van Toelichting als een mo
gelijkheid is genoemd. Mocht daaraan nfet
zijn te ontkomen, dan zal zulks moeten
worden aanvaard, maar dan zal een bijzon-
dere regeling moeten worden getroffen voor'
bepaalde industrieën die afhankelijk zijn
van den toevoer van speciale soorten meel.
Als zoodanig noemden deze leden het ban
ketbakkersbedrijf, de arwtstijfselfabrieken.'
de vermicelli en macaronifabrieken. de be
schuit- en biscuitsfabrieken.
Sommige leden waren van oordeel dat een.
menggebod voor het bereiken van het be
oogde doel niet noodig is. Zij vroegen, waar
om aan de meelimporteurs en de graanmaal-
derijen niet de verplichting kan worden op
gelegd een zeker percentage bloem van in
landsche tarwe af te nemen. De regeering
zou dan tegen een vooraf bepaalden prijs die
eenigszins is te varieeren in verband mét
de kwaliteit de aangeboden tarwe vam de
landbouwers moeten koopen. Daarvoor zo.u
gebruikt gemaakt kunnen worden van de
medewerking van den graanhandel. Men kan
het dan verder aan den handel overlaten
deze bloem naast elkaar al dan niet ver-t
mengd in het verkeer te brengen. Gevraagd
werd hoe de regeering over een dergelijke
regeling denkt.
Ook werd gevraagd of het niet mogelij-k..
is certificaten te verstrekken aan dc tarwe-
leelers naar verhouding van productie of
beteelde oppervlakte. De leveranciers van'
tarwemeel zouden dan verplicht ktin'nen
worden dezP certificaten On te knopen om
ze naar een vast te stellen percentage over
te leggen bij de aflevering van het betref-'
fende bakmeel. Verder vroeg men of het
juist is dat de bakkersorganisaties
tegenover de commissie-Ixivink hebben ver
klaard dat geen technische bezwaren tegen
een mengplicht bestaan.
Nog werd de vrees uitgesproken dat de
voorgestelde maatregelen represailles van
het buitenland zouden uitlokken, fi!sm*de
dat dit wetsonwerp een omslachtige
administratie in het leven zal roepen.
Naast een Riiksgraanbure.au zol men vér-'
moedelijk kriigen een Riiksmeelmolen en
een Rijksmeelhureau. Een groot aantal amb
tenaren zal moeten worden aangesteld om
de noodige controle uit te oefenen. Evenals
in den oorlogstijd zal dit wedefom ten ge
volge hebben dat de eene fabrikant, die toe
vallig een positie heeft in adviesburT.nx'
voordeel heeft hoven zijn concurrenten, pe
demoralisatie die deze maatregelen ton ge-
lgc liehhcn zal zoo meende men de vool>
elen die men op het oog hóeft te niet doen.
