DINSDAG 2 DECEMBER 1930
FFpcnr ri sn p/sn
BUITENLAND.
HET PROCES TEGEN
DE RUSSISCHE INDUSTRIEELEN
ENGELSCHE DEMARCHE TE MOSKOU
Minister Henderson heeft in het Engcl-
öohe Lagerhuis het navolgende medege
deeld:
De regeering heeft een diplomatieke dé
marche Dij de Sovjet-ltegeemig ondernomen
in vei'band met de bewering, dat Engeland
zou willen deelnemen aan een actie togen
Sovjet-Rusland. Voor zoo veer ue verKjaiungeii
van den Procureur beschouwd kunnen wor
den ais de gangbare meenung der Sovjet-
Regeering heeft ue Minister van Buitenland
sche Zaken aan deze uitbatingen aanstoot
genomen, aangezien zij ongemotiveerde be
schuldigingen aan jiet adres van de vroe
gere en tegenwoordige Engelsche regeerin-
behelsden. m dien zul heen ue Engoiccue
Ambassadeur te Moskou zich tot de Sovjet-
JRègearing gewend.
Up de vraag, welke verdere stappen er
zullen worden ondernomen, antwoordde
Henderson, dat allereerst het antwoord van
den EngeJschen Ambassadeur te Moskou
zal worden afgewacht
Voordat Sir Henry Deterding por auto
gisteravond naar den Hoek van Holland
vertrok, om vandaar weer naar Londen
over te steken, had het Persbureau Vaz
Dias de gelegenheid een kort onderhoud
met kern te hebben, naar aanleiding van de
beweringen dat hij betrokken zou zijn bij
een complot tegen Rusland.
Sir Henry Deterding verklaarde, dat hij
daarmede in geen enkel opzicht ook maar
dets te maken had.
Het proces, dat dn Rusland wordt ge
voerd, kan het beste worden beschouwd als
een film vertooning voor het Russische volk
om de meening te doen post vatten, dat de
Russische Kegeendng door het buitenland
[wordt aangevallen.
De Russische Regeering weet zeer goed,
dat wat door haar in verband met deze
kwestie wordt beweerd totaal uit de luoht
ds gegrepen.
Het Russische volk moet zich echter
grooto opofferingen getroosten en daarom
wordt alles in het werk gesteld, om dit uit
gemergelde volk te doen berusten m die op
offeringen.
De Russische Regeering zou het veel aan
genamer hebben gevonden, indien omtrent
het geheel e proces niets naar buiten zou
zijn uitgelekt".
De voorzetting van het proces
n het verder verloop van het proces te
gen de Indus tri eele Partij werd het verhoor
van Larisjew voortgezet.
Deze verklaarde, dat hem opgedragen
[was de industrie in het Donotzbekken te
eabuteeren. Het was hem bekend, dat men
daardoor de regeering kon dwingen het
Vijl jaarsplan op te geven.
Verder schilderde hij de sabotage van het
spoorwegwezen ter bemoeilijking dar kolen-
transporten. Bovendien had hij van een
buitenlandsche oliegroep' opdracht gekre
gen de petroleumindustrie te saboteeren.
De oliebronnen moesten eenvoudig in
brand gestoken worden.
Deze verklaringen van' Lanltsjew hebben
in Moskou buitengewoon groot opzien ge
baard.
In verband met de verklaringen van de
getuigen Ossadsji en Jurowsky zijn op be
vel van Krylenko nog zeven Moskovische
ingenieurs gearresteerd, welke in betrek
king zouden hebben gestaan tot de organi
satie van Ramsin.
In de avondzitting werd de gearresteerde
getuige ingenieur Nolde gehoord. Deze ver
klaarde, dat hij van den Bond van Russi
sche industrieel en te Parijs opdrachten ont
vangen had om den Russdschen uitvoer
naar het buitenland te belemmeren en daar
door Rusland op de wereldmarkt in een
moeilijke positie te brengen.
Nodde legde er den nadruk op. dat de mi
litaire interventie van Frankrijk slechts
succes gehad zou heben, wanneer de boeren
den strijd tegen de Sovjets zouden hebben
ondersteund. Hij heeft echter ingezien, dat
bij den huidigen binnenlandschen politie-
ken toestand een opstand tegen de Sovjet-
regeering onmogelijk is.
De tweede gearresteerde getuige, Karp-
tenko, verklaarde, dat hem opgedragen was
de organisatie van het Russische spoorweg
wezen, vooral in Zuid-Rusland, op zoodani
ge wijze te saboteeren, dat het verkeer tus-
schen Zuid-Rusland en Moskou in geval
van een oorlog venbrcfken zou zijn. Karp-
tenko legde er verder den nadruk op, dat
d Fransche generale staf vooral belang
gesteld had in den stand van het Russische
spoorwegwezen.
DUITSCHLAND'S SANEERING
Officieel wordt medegedeeld: De Presi
dent der Republiek heeft de hem door de
Rijksregeering voorgestelde verordening in
zake de economische en financieele sanee
ring op grond van Art. 48 van de Rijks-
grondwet gisteravond laat onderteekend en
ter publicatie in het staatsblad doorgezon-
DE KORTE INHOUD
Hiermede treedt op grond van Art. 48, lid
2 van de Rijksgrondwet een belangrijk en
omvangrijk stuk wetgevende arbeid ln
werking.
De noodverordening bestaat feitelijk uit
drie deelen.
Allereerst bevat zij in verband met aller
lei inmiddels opgedane ervaringen, zekere
wijzigingen in van de noodverordening van
Juli j.l., inzonderheid wat betreft ziektever-'
zekering, werkloosheidsverzekering en ge-
meentefinanciën.
Voorts bevat zij het economische en finan
cieele plan der Rijksregeering, dat intus-
schen door den Rijksraad is afgehandeld.
Er zijn slechts in zooverre bepaalde veran
deringen aangebracht, dat thans bepalin
gen, die een tegen de Grondwet indruischend
karakter dragen, buitengesloten zijn.
Het derde belangrijkste deel van de
Noodverordening omvat maatregelen ter ou-
dersteuning van den noodlijdenden land
bouw. In deze paragraaf worden zekere wij
zigingen der douanetarieven beoogd, ter
bescherming van dn binnenlandsche produc
tie. Verder zijn hieraan belangrijke bepa
lingen toegevoegd, betrekking hebbende op
een menggebod.
De gehcele noodverordening kan in negien
paragraphen gesplitst worden en wel:
Wijziging van de Noodverordening van
2G Juli 1930.
Veiligstelling van de begrooting.
Vereenvoudiging en standaardiseering der
belastingen.
Verlaging van directe belastingen en ver
keersbelastingen.
Financieel overwicht
Kwesties, betreffende Rijksbank, Goud-
discontobank en Emissiebank.
Woningvraagstukken.
Bescherming van den Landbouw.
Vereenvoudiging en bezuiniging op het
gebied der rechtspleging.
Naar voorts officieel wordt medegedeeld,
zal van een verdere gedetailleerde motivce-
ring van de Noodverordening in den vorm
van een officieele publicatie worden afge
zien, temeer daar het economische en finan
cieele plan reeds op 30 Sept. nauwkeurig
werd toegelicht
HET NIEUWE OOSTENRIJKSCHE
KABINET
Naar uit Parlementaire kringen verluidt,
zal naast Dr. Ender als bondskanselier in
het nieuwe Oostenrijksche Kabinet zitting
hebben Dr. Sohober als vice-kanselier. Vau-
goin zal „oorlog" hebben en als minister
van buitenlandsche zaken wordt Dr. Seipel
genoemd, terwijl Drexel (Chr. soc.) als mi-
nistor van sociale aangelegenheden ge
noemd wordt
DE RONDE TAFELCONFERENTIE.
Afscheiding van Burma.
De leden der Britsch-Indische conferentie
hebben in een plenaire zitting zonder stemming
hun goedkeuring gehecht aan de afscheiding \ah
Burma van Indië. Er werd een speciale com
missie benoemd om de maatregelen tot afschei
ding te bestudeeren.
RUSSISCHE SPIONNAGE IN BESSARABIE
In het dorp Crooman aan den Dnjestr had
de Roemeensche politie reeds lang een huis in
de gaten, waar uit Rusland afkomstige solda
ten woonden. Dinsdagavond werd dat huis om
singeld, waarbij o.a. een matroos werd gevan
gen genomen, bij wien men plannen voor de
verdediging van de Zwarte Zeekust en van de
verdedigingswerken van de stad Sulina vond,
die juist aan een Russischen soldaat zouden
worden overhandigd. Deze trachtte nog op het
laatste oogenblik te vluchten, doch werd echter
by het overzwemmen van den Dnjestr doodge
schoten.
DE BOYCOT IN INDIë
De Engelsche Minister voor Indië Wedg
wood Benn, deelde gister in het Lagerhuis
mede, in antwoord op een desbetreffende
vraag, dat de boycot van Britsche goede
ren in Indië zeer verschillend was geweest,
op de verschillende plaatsen en tijden. Ka
toenen goederen waren het strengste ge
boycot.
De boycotbeweging is op het oogenblik
bezig over Indië als geheel te verzwakken,
doch is te Bombay nog krachtig.
SOVJET-BANKBIUETTEN
OFFICIEELE GELDVERVALSCHING
De correspondent van het „Berliner Tage-
blatt" tc Washington maakte Vrijdag j.l.
melding van het opduiken van geheeie se
ries Russische roobolbiljetten van de laatste
emissie, die eigenaardig genoeg dezelfde
nummers cn sorieteekens vertoonden. De
biljetten zijn ongetwijfeld echt. De bankwe
reld stond hier voor een raadsel.
ln verband hiermede sprak dc „Vonvarts"
het vermoeden uit, dat de Sovjet-regeering,
ten einde inflatie verschijnselen te vermij
den, liaar bankbiljetten in duplo drukt.
De „Welt om Montag" deelt thans mede,
dat hot verschijnsel ook in Europa is gecon
stateerd. Te Berlijn zijn den laatsten tijo
herhaaldelijk roebelbiljetten ontdekt, waar
van niet de minste twijfel kan bestaan, dat
zij afkomstig zijn van de staatsdrukkerij der
Sovjet-regeering, doch die van andere ban...
biljetten derzelfde emissne niet te onde-
scheiden zijn. Ook hier stemmen nummers
en serietcekcns geheel overeen. Zoo bezit
bovengenoemd blad twee biljetten van 5
reebei van de serie AC van het jaar 1925,
genummerd 223310. Ook te Parijs moeten de
geheimzinnige tweeling-bankbiljetten zijn
opgedoken. Reeds een paar weken geleden
heeft de Banque de France een onderzoek
ingesteld, waarvan het definitief resultaat
echter nog niet bekend is gemaakt. Naar
verluidt, zou een expert van meaning zijn,
dat men hier te doen heeft met. een door
de Sovjet-Regeering zelf vervaardigde ver-
valscliioig.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE
IN 1932 TE WEENEN?
In vooraanstaande Volkenbondskringen
verluidt, dat op hot oogenblik overwogen'
wordt de groote internationale ontwape
ndngsconferentie in 1932 te Weenen bijeen
te roepen. In zijn komende Januari-zitting
zou de Raad van den Volkenbond besluiten,
om de conferentie te doen aanvangen op 1
Februari 1932.
AUTO IN RIVIER GEREDEN
Vier inzittenden verdronken
Uit Lubeck wordt gemeld: Gisternacht
reed een auto met vier jongelui in de Bene
den-Trave. De vier inzittenden, die tus-
schen de 19 en 22 jaar oud waren, verdron
ken. Hun lijken werden eerst hedenmorgen
opgehaald.
Aangezien bij liet ongeval geen ooggetui
gen aanwezig waren, neemt men aan, dat
de stuurinrichting van den wagen niet in
orde was.
Vastgesteld op 80 percent
Naar wij vemepien, is het maal gebod
voor de maanden December en Januari as.
vastgesteld en wel, zooals verwacht werd,
met clc verplichting, om in genoemde maan
den 80 percent imlandsche tarwe in het
meel te vermalen. De verordening verschijnt
heden in de „Reiohsamzeiger".
DRAAGVERMOGEN VAN BRUGGEN
In verband met het ongeluk op de briig
bij Coblenz ter gelegenheid van het bezdek
va.n den rijks-president aan het bevrijde ge
bied wordt thans in geheel Pruisen een on
derzoek ingesteld naar het draagvermogen
van alle bruggen.
CRISIS-GERUCHTEN TE PARIJS
De Fransche Minister-president Tardieu
heeft de geruchten, die gister in omloop
waren, als zou de zaak Oustric het aftre
den van nog meer leden der regeering ten
gevolge hebben, beslist tegengesproken.
DE WAS VAN DE SEINE
Uit Parijs werd Maandag gemeld:
In de laatste 48 uren is de Seine 70 C.M.
gestegen. Het niveau is thans nog slechts
zy2 c.M. beneden het peil waarop tot alarm
maatregelen moet worden overgegaan.
VOETBALLER VEROORDEELD
Een Londcnsche voetbalspeler is veroor
deeld tot dertig dagen gevangenisstraf, om-
TROTZKI TE OSLO7
Volgens een bericht van V. D. zou Trotzki
te Oslo aangekomen zyn, waar hij zich onder
den naam Braunstein zou hebben laten inschrij
ven in het Grand Hotel.
Het spreekt vanzelf, dat wij dit bericht on
der de grootste reserve weergeven.
Er wordt nog een eenigszins fantastisch ver
haal aan vastgeknoopt, volgens hetwelk Trotz
ki van Berlijn naar Oslo zou vertrokken zyn
met juist den D-trein BerlynStockholm, op
welken Donderdag een aanslag werd gepleegd, j
DE HONGAREN IN TSJECHO-SLOWAKIJE.
Opwinding over vertrapping der
minderheidsrechten.
De Hongaarsche afgevaardigden in het
Tsjechische Parlement hebben een klacht inge
diend bij den Volkenbond waarin erop gewe
zen wordt dat de Tsjechoslowaaksche Volks-
tellingswet de minderheidsrechten van het
verdrag van Saint-Germain niet respecteert.
In Slowakije werden de plakaten die ten doel
hadden de Hongaren in te lichten over de wij
ze waarop zij de vragen moesten beantwoor
den geeonfisceerd. Er hcerscht groote opwin
ding onder de Hcngaarsche bevolking in
Tsjechoslowakye.
Naar de „Trager Magyar Hirlap'' meldt,
heeft men te Bratislave 300 volksteilingseom-
misarisscn benoemd, echter geen van hen is
Hongaar of Duitscher. Deze commissarissen
hebben opdracht gekregen, dat zij iedereen in
het Slowaaksch moesten bevragen en slechts
met diegenen Ilongaarsch, die heeleman] geen
Slowaaksch spreken kunnen. Verder
schrijft het blad wordt pressie uitgeoefend
op degenen, die een Slowaaksch klinkende
naam hebben, opdat zij zich voor Slowaken
zullen opg-even. De Joden luidt verder de
opdracht moeten als Joodsohe nationaliteit
worden aangeduid of wol als Puitschers, want
het ijl het belang van Tsjechoslowakye, dat er
zoo weinig mogelijk Hongaren zullen blijken
te zijn. Volgens professor Radl, de bekende
minderheden evnert, is deze volkstelling, even
als die van 1921, niet op wetenschappelijke,
maar op politieke invloeden gebazeerd.
COMMUNISTISCHE ONLUSTEN TE
WASHINGTON
Bij de opening van de Winterzitting van
het Amerikaansche Congres bobben de
communisten een groote protestdemonstra
tie gehouden, waarbij zij trachtten het Ka-
pitool te bestormen. De politie slaagde erin
de menigte spoedig door middel van traan-
gasbommen te verdrijven.
In het Lagerhuis verklaarde Shinwel, de
Britsche Minister van Mijnwezen, in ant
woord op een vraag over het conflict in de
steenkolenindustrie, dat, voor zover was na
te gaan, Ln Engeland en Wales gisteroch
tend in die mijnen gewerkt werd.
In Schotland wafen ongeveer 18 percent
der arbeiders aan het werk gebleven.
Een ander Reu tertelegram uit Londen
meldt, dat de verzoeningscommissie, die te
Glasgow Zondag vergaderde, zonder tot
overeenstemming te zijn gekomen, werd
verdaagd.
DE „LUDWIGHAFEN" IN DOK
De „Ludwighafen" is thans te Balbao ge
dokt, nadat eerst de brand definitief ge-
bluscht was. Persoonlijke ongelukken zijn
tijdens den brand aan boord niet voorgeko-
DE DO. X IN HET ONDERZEEëRSDOK
Naar uit Lissabon gemeld wordft, is het
vliegschip Do. X het Lissabonsche ocider-
zeeërsdok binnengesleept, waar de door den
brand veroorzaakte schade aan den vleuged
hersteld zaJ worden.
De duur dezer werkzaamheden wordt op
twee a drie weken geschat.
AANSLAG OP ITALIAANSCHE GRENS
BEAMBTEN
Te Murawizza bij Goerts zijn zes Itaüaan-
sdhe grensbeambten, die in een auto naar
de standplaats hunner af dee ling terugkeer
den, door onbekenden beschoten, waarhij
een hunner doodelijk werd gewond.
De dagbladen veronderstellen, dat het
hier een poldtiekcn aanslag betreft
G. ALTMANN
Gemengd Nieuws.
HET WATER VALT
De val van Maas, Rijn. Waal en IJssel
duurt voort.
Voor Woudrichem ls de waterstand aan
merkelijk lager ge\\orden. De verbinding
tusschen Rijswijk—Woudrichem is weer
hersteld.
De Merwede is zooveel gevallen, dat de
sluizen aan de Waterpoort te Gorinchera
weer geopend konden worden. Er is dan
ook weer geschut.
Het water is zooveel gevallen, dat de
grensweg van Zutphen naai- Voorts weer
vrij is.
Omtrent den toestand van het water te
Deventer kan worden gemeld dat thans
overal val is ingetreden.
ONBEGAANBARE WEGEN.
Door den hoogen waterstand zijn de we
gen in Zeeumsch-Vlaanderen onbegaanbaar
geworden, temeer, waar bet bietenvervoer
de hermen heeft geruïneerd en overal groo-
DE STREMMING VAN HET RIVIER
VERKEER.
De A. N. W. B. meldt:
Deventer (Schipbrug) weggenomen. Over
tocht over de spoorbrug. Doesburg, Arnhem
en Lekskensveor bij Wageningon: Overtocht
normaal. Rhenen: Overtocht alleen voor
voetgangers en rijwielen. Pont Opheusden
Overtocht gestremd. Eek en Wielsohe Veer
(Amerongen): Overtocht normaal, dag en
nacht. Culembong, Beusichcm en Vianen:
Overtocht normaal. Tiel: Overtocht alleen
voor rijwielen en voetgangers. Zattbommel
Overtocht ieder half uur voor beide zijden.
Nijmegen. De dienst wordt onderhouden
met één pont. In verband hiermede opont
houd bij het overzetten. Gorinchem: Over
tocht normaal. Het verkeer van Nijmegen
over Graven naar den Bosch is gestremd.
Van Arnhem naar Emmerik rijde men het
beste over Zevenaar en 's-Heerenberg of
over Doeshuig en 's-Heerenberg. Do groote
weg RoermondMaastricht kan met auto's
thans door het water gepasseerd worden;
motorrijwielen eveneens over voetbruggen.
VERKEERSSTREMMING OP DE MAAS.
Woensdag en Donderdag a,s. zal het
scheepvaartverkeer op de Maas in de rich
ting Gorinchem en Den Bosch wegens her
stellingswerken aan de Wilhelminasluis te
Andel (N.-Br.) gestremd zijn.
MOORDPOGING.
Te Assen is in arrest gesteld een landbou
wer uit Nieuweroord (Dr.), die aan het
stroopen zijnde, een rijksveldwachter poogde
te vermoorden
Luchtvaart
DE INDIE-VLUCHTEN.
Het zesde postvliegtuig is gister
morgen uit Cairo vertrekken en des mid
dags te Bagdad aangekomen.
DE INDIE VLUCHTEN
Het vierde postvliegtuig is gisterochtend
uit Akyab vertrokken en. in den middag te
Allahaibad aangekomen,
Land- en Tuinbouw.
DE LANDBOUWCRISIS
Een motie van het Drentsch Landbouw
genootschap
De al&emeene vergadering van het Drentsch
Landbouwgenootschap hoeft de volgende motie
>rd de discussies over de crisis In he
fin bil
landbouwbedrijven moest worden overgegaan
vreezend dat dit aantal bU voortduring der
huidige omstandigheden binnenkort zeer zal
dringt met l<lem bij de Regeering aan op
onverwijlde invoering der maatregelen opgeno
men in het urgentieprogram der Centrale land
bouworganisaties en besluit deze motie ter ken
nis te brengen van do regeering, de volksver
tegenwoordiging en de pers.
PACHTPRIJZEN OP DOMEINGRONDEN
Op de vragen van den hoor Kersten betref
fende vermindering van de pachtprijzen der do
meingronden in den Prins Hendrikpolder (St.
Phillpsland) en het verstrekken eener opgave
van pachtprijzen der Kroon- en Staatsdomeinen
in de v-isc'
heeft de i
1. De jaarlijksche pachtprijzen
perceeltjes alle te zamen groot circa as nee
taren, verpachte Staatsgrondcn in den Prin
Hendrikpolder (St. Phillpsland) beliepen voo
de met 1 November 1930 geëindigde pachtjarei
Weerbericht.
Het dunne Pijltje geeft den vorigen stand aan.
Hoogste stand te Wisby 775.7.
Laagste stand te Akureyri 746.5.
Stand vanmorgen half twaalf 768.5.
WEER VER WACHTING
(Medeged. door het Kon. Ned. Meteorologisch
Instituut te De Bilt)
Zwakke tot matige Oostelijke tot Zuidoos-
telijke wind, nevelig tot licht bewolkt, droog
weer, lichte vorst des nachts in het Oosten,
iets kouder overdag.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 5.8 C.
3 DECEMBER
Zonsopgang 7.47 uur; Zonsondergang 3.52 um
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Van 's avonds 4.22 u. tot 's morgens 7.19 u.
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS!
3 D.-c. v-m n.iu v.in nra
lïeifzljl 856 21 36 Hellevoetsl. 0.48 130S
Terschelling 6 lö <8 52 Willemstad. 145 1405
Harlingen 6 56 19 29 Hrouwersh. 0 00 12 21
Helder le 2 06 4 36 Zierlkzee 031 121f
Idem 2e 14 28 -Wemeldlrtet 0 55 1311
iJmaiden 05S 1315 Vlisslngen 1127 23 49
H. v: Holland 0.10 12,32 r--"-—- 11 v?
1930 van 106 tot 217 p<
achtjaren 1931 tot en met 19!
103 tot 189.50 per H.A.
latstbedoelde pachtprijzen ovt.
ttermijn te hoog zullen zijn, ii
te zeggen.
m over 1930 en voorafgaande
er normale omstandlghoden niet
ivermlndering. uitstel
zal worden be-
i zUn de pachtprijzen
aan den ondergeteelcende
Een opgave van deze gronden la te vindet
in het jnarlijksehe verd-i.c
do Tweede Kan
de gedetailleerde opga
ven, voorkomende in de statistiek der domei
het laatst uitgegeven over 1927, waarvan
LICHAMELIJKE OEFENING
EEN DUURRIT OVER 25.000 KM.
De fir
-oor Nederland -
lerial'' heeft nJ. het plan opgevat
motorrijwiel „Ne
i dit motorrijwiel, typ<
-sfoori, Zwolle Deventei
hem, Amersfoort terug naar Bussum. Men zal
trachten 1000 K.M. in het etmaal af te leggen,
zoodat dus viermaal in dit tijdsbestek de rou*
wordt afgelegd. In totaal duurt de rit di
minstens 25 dagen en nachten. Reparaties oi
kunnen onderweg geschieden. Een drietal iq
enlging (K.N.M.V.)
Middelpunt der organisatie is Hotel „Roze-
oom" te Bussum, waar do start plaats vindt.
KORFBAL
KATHOLIEK
i
„Katholiek" ie de titel van een boek, door
den bekenden Dr- Gerard Brom in 1924 ge
schreven. Een nieuwe, hier en daar verbe
terde uitgave van dit werk versoheen eenige
maanden geleden. x) Deze opstellen bevatten
enkele voor dit doel nadar uitgewerkte lezin
gen, en de neerslag van een cursus aan de
openbare Haagsche Volksuniversiteit in het
ivoor ja ar 1923.
Van een geleerd man- als Dr. Brom, ie een
boek te verwachten, dat aan hooge kwalitei
ten voldoet, een boek, dat niet aan de opper
vlakte blijft, maar tot de kern der dingen
doordringt.
In die verwachting wordt ge niet teleur
gesteld.
Dit boek zij ieder aanbevolen, die uit de
eerste bron, van de bend van een der meest
bekwame Roomsche gelaerden- eens iets wil
lezen over de grondbeginselen der Roomsche
kerk.
Daarbij schrijft Dr. Brom een moeien stijl,
loodat ook uit letterkundig oogpunt dit boek
veel genot schenkt.
Ziin enthousiasme maakt hem wel eens
hoogdravend, zoodat de stijl ouderwetsch-
Theionsch wordt. Door minder vuurwerk en
geknal, door meer soberheid en rust zou het
boek aan innerlijk gehalte gewonnen hebben
't Spreekt «anzelf dat. wanneer Brom le
algemeen-ChristelijKe waarheden tegenover
den god-lonzen tijdgeest verdedigt, wij ge
heel aan zijn zijde staan en van harte in
hem een bondgenoot begroeten
't Spreekt echter even vanzelf, dat wij
al6 Protestant vele aanteekeningen bij dit
boek maakten- en herhaaldelijk met bem van
meening verschillen-
Zeer juist en niet ongeestig teekent Dr.
Brom de wanhopige tegenstellingen, te raid
den waarvan de moderne mensch leeft, er
geeselt hij onbarmhartig den schijnvrede, het
echijngeluk en de 6chijnbeschaving van den
tegenwoordigen tijd.
Een paar aanhalingen waarin we tevens
«en proeve van zijn stijl geven mogen ons
geoorloofd zijn.
De bloedige oorlog deed vele menschen in
ons veilig land opschrikken.
Maarde etrijd tusschen de natiën was
slechts een symptoom, een vorm van de
algemeene scheuring. Zijn klasseetrijd en
echtscheiding eigenlijk minder erg?
Alles zit vol verdeeldheid. De wereld is
versplinterd. Mensch tegen mensch is opge
jaagd, ja, in den enkelen mensch zijn de ver
schil lende vermogens ontwricht. „De men
sen 2) hebben de kapitelen van de zuilen
gerukt orn elkaar te treffen, en dreigen heel
de tempel van de beschaving leeg te plunde
ren voor wapentuig, tot ze eindelijk eens sa
men onder de wankelende gewelven verplet
terd worden"-
Elders vraagt hij of de menschen niet aan
het verkeerde eind beginnen, „wanneer ze
bonden van ongebonden personen stichten"
(bl. 36).
Is ook niet goed .getypeerd: „Onze tijdge-
nooten willen niet leerstellig, durven nok
nergens stellig zijn. Ze stoten zich even pijn
lijk aan de punten van de logica als aan de
hoeken van het dogma en worden uitsluitend
vatbaar voor liet argument van verbeelding,
ingeving of ervaring, al wat suggestief is en
subjectief. Zekerheid verslapt tot waar
schijnlijkheid, waarschijnlijkheid tot moge-
likheid; ordelen wordt te gewaagd, waar
deren, bij gebrek aan vaste waarde, heel be-
trekkelik: idealen moeten in de ideeën' ver
vagen, God verijlen in de godheid of eindelik
m het goddelike" (bl. 92).
Veel waars ligt ook in de opmerking: „De
ziel is in zielkunde verdampt en het schijnt
wel, of onze tijdgenoten met handen en voe
ten trappelen tegen de gemeenschap, omdat
hun persoon zo weinig weerstandsvermogen
heeft" (bl. 112).
Nu wij dit artikel schrijven in 'n Christelijk
dagblad, is 't niet onaardig ook even te
memoreeren, op welke rake wijze hij de
zwakheid en onwaarachtigheid van vele
neutrale dagbladen op de kaak stelt. Hij
schrijft: „Wie bij wijze van morgen- en
avondgebed een neutraal dagblad proeft,
vindt de kunstrubriek zonder zout van de
moraal, ofschoon de onderwijsafdeling w-eer
preken opdient, die van zalving of tenminste
van zoetigheid kleven; hij voelt onder kerk
nieuws de zending aangeboden, bij de weten
schappelijke berichten met walging af
gewezen".
Kort geleden men gunne ons deze uit
weiding hadden wij dezelfde ervaring-
In de rubriek „Kerknieuws" van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant een artikel, waarin
werd gewezen op don ernst van het leven en
den mensch naar oud-modernen trant
bet pad der deugd en de roeping tot karak
tervorming werd aangeprezen!
Tegelijkertijd werd echter in de rubriek
„Letterkunde" een boek met stichtelijke
stukjes in vrijzinnigen geest aldus ontvan
gen: „Ik houd van 't leven, da t zijn eigenzin-
nigen weg gaat, daarbij verrekkend en deer
niswekkend prachtig. Men moet er niet aan
tornen, niet teveel aan schikken en plooien,
gladstrijken en pluizen, 6tichton en verma
nen. De wereld is een oud, verworden, ver
ward maar weergaloos interessant ding. Men
moet een oude, antieke vaas niet schoon-
sChrobben on schuren, ze is zoo verrekkend
vuil. Ik wil de wereld zien als een schilderij
van Jan Steen. Wat een rommel, maar wat
een prachtige rommel! De hemel verhoede
de hand, die daarin orde wil scheppen. Zelf
moet men temidden daarvan sterk le
ven. Niet versoberen en verschralen. Even
min en vooral niet vertroebelen en bezoede
len. Niet de strakke pasmaat van moraal on
principe, niet de gemakkelijke pasmunt van
voorwendsels en leugens. Forsch en eerlijk
moet men leven, in breede lijnen. Ik zie de
wereld aan on vind haar prachtig. Tragisch-
Verworpen en verheven. De zon schijnt en
hét regent over goeden en boozen. en elk ge
tuigenis wordt uitgewischt. Ook dit".
Hoe hopeloos oppervlakkig en hoe onmen
schelijk wreed deze wereldbeschouwing-
Doch we keeren tot Brom's boek terug
Hij wijst er op, dat er onder dp menschen
een gejaagde meesiasvcrwachting i6, dat do
geheelo maatschappij blijkbaar noodig heeft,
een leider, een redder.
Sympathiek is ons, dat dan als eeni?-.-
redder en als eenige leidsman Christus ge
noemd wordt, en nader Zijn kruis al6 het
erezegende vredetceken tusschen den mensen
«n God, zoowel als tusschen de menschen
onderling, omhoog wordt geheven. „Het kruis
wordt onze in etrijd en nijd geradbraakte
wereld verzoenend tegemoet gebeurd Zon
der dat kruis ontaarden de mensen, bij de
mooiste leuzen van menslievendheid en
maatschappelikheid nog in een troep ver
scheurende dieren; door dat kruis voelen
de zielen zich gezamenlik op God aangewe
zen als onze ogen op het licht".
Wordt nu verder in dit boek de lof van
Christus en de rijke beteekenis van het kruis
bezongen?
Helaas dat juist missen we maar al t*
veel in dit boek.
Al heel spoedig wordt de Moederkerk
.trouwste Godsgetuige in de geschiedenis'
naar voren geschoven.
En voor de heilige Moederkerk i6 geen lof
te hoog en geen lied te verhev n-
Dan raakt de schrijver in vervoering.
Dan wordt zijn proza poëzie.
Dit houdt natuurlijk verhand met de
Roomsche kerkbeschouwing.
Het Roomsche kerk instituut is de eenige
middelares der zaligheid (Brom noemt de
kerk „Christus' ander zelf"). Zij duldt,
eeen andere kerken naast zich (Brom
spreekt dan ook alleen van „sekten"), zij is
de allereerste en voornaamste kenbron der
waarheid, zij leidt len mensch tot de Schrift,
tot Christus cn tot de gemeenschap met God
God leidt niet door zijn Woord den mensch
tot de kerk, maar de kerk voert tot de
Schrift en tot Christus. Heel de verhouding
van Schrift en Kerk is bij Rome omgekeerd
„De Schrift heeft geen gezag dan "door de
Kerk, die haar geloofwaardig verklaart: zij
is onduidelijk in zichzelve en wordt eerst
duidelijk door de uitlegging der Kerk; Jj
gaat niet vooraf en is niet het fundament
van de Kerk, maar de Kerk neemt de eerste
plaats in en maaJU ook den grondslag uit,
waarop de Schrift ru6t. De Kerk is eenige,
ware, volkomen middelares des heils; be
zitster cn uitdeelster in de sacramenten van
alle weldaden der genade; het middel der
genade bij uitnemendheid, de taa.t en het
rijk Gods op aarde" (H. Bavinck).
Bij Rome staat het zichtbaar instituut op
den voorgrond. In de door Christus op
aarde gestichte Kerk zijn de zichtbare en de
onzichtbare zijde onafscheidcnlijk verbon
den. Zooals in Christus een Goddelijke en
een menschelijke natuur is, zoo zijn er in de
Kerk een zichtbare en een onzichtbare zijde.
Rome weet dus niet van de kerk als ver
gadering der geloovigen.
Zij kent één groot heilsinstituut voor heel
de wereld, met één kerkelijke belijdenis, van
boven af aan heel de wereldkerk opg legd,
met éénzelfde kerk lijke taal en zelfde cere
moniën.
De regeermacht zegt Rome daalt re
gelrecht van 'Christus op den paus en zijn
clerus af. Daarum vormt de geestelijke
stand een afzonderlijke stand ver boven de
leeken verheven. De leeken zijn onmondig
en van de clerus volkomen afhankelijk. De
clerus vertegenwoordigt de Kerk. Als 'le
priester er is, dan is er de kerk.
Hoe blijkt ook uit Brom'e boek. dat Rome
geen onderscheid maakt tusschen Kerk en
Koninkrijk Go cis!
De Kerk is het Koninkrijk Gods.
De paus is de stedehouder in dat rijk.
Daarom komt aan den paus ook zeggen
schap toe op het terrein van den 6taat, de
maatschappij, de wetenschap en de kunst.
De Kerk moet volgens Rome het geheeie
loven beheerschen
In het licht van deze beginselen wordt 't
begrijpelijk, waarom een Roomsch geleerde
als Dr- Brom één loflied op de Kerk zingt,
en niet moede wordt haar voortreffelijkheid
e onmisbaarheid in het licht te 6tellen
Hoe wordt haar aanpassingsvermogen ge
roemd!
Om een enkel voorbeeld te geven: „Zoals
«en meester ir. de kunst een afgemeten
ruimte ro\ 1 met figuren neet te" vullen
alsof ieder ivoliuaakt los stond, terwijl een'
liefhebber daarentegen op het grooiote vlak
nog geen vrijheid van beweging kan weer
geven, zo edhikt Home's genie allerlei volken
ordelik binnen zijn schoot" (bl. 38).
Water neemt de kleur van den bodem aan
Zoo heeft zegt de schrijver de kerk
aan allerlei schakeeringen graag ontwikke
ling gegund, omdat een moeder het spreken.1
karakter van al haar kinderen één voor éen
geniet
Vroeger we zullen dat nu niet herhalen
hebben we reeds duidelijk aangetoond
(„Iets over de Roomsche Zedeleer", De Rot
terdammer van 23, 24 en 27 Januari 1930), dat
dit aanpassingsvermogen in vele gevalleD
zeer bedenkelijk is geworden. Vele strenge
kerkelijke geboden worden van hun kracht
beroofd door de uitzonderingsgevallen, door
de aansluiting aan de omstandigheden, door
het „geien en nemen"-6tandpunt
Natuurlijk wordt de éénheid van Rome's
Kerk hoog geroemd en triomfantelijk daar
tegenover gesteld de verscheuring uiterlijk
en innerlijk in het Protestantisme.
„Scheiding blijft het droevig wezen van
Hervorming, die zich van de eenheid lus-i
maakte (bl. 2S). „Het Protestantisme kende;
langzamerhand geen Christendom behalve
een hoop scherven, die iedereen weer op
manier probeerde te lijmen zonder ooit ae
heilige schat te herstellen" (bl. 29). Eenige
waardeering klinkt in de merkwaardige
spraak: „Ofschoon wij Katholieken meer ne-
|fnestellend dan belanghebbend tegenover
deze partijen staan, die allen rampzalig ge
dwongen worden het Christendom te kort t#
doen. zolang ze het ene verliezen om hei
andere te grijpen, betreuren wij in oim
rechte spoor meermalen geroerd hun buiten-
spongheden als verspilling van edelmoedig-
K.
„Katholiek", een schets door Gerard
Brom, tweede druk. Uitgevers J. J. Romen
en Zonen- Roermond 1930.
Dr. Brom 6chryft de nieuwe spelling.
