De Provinciale Staten van Zuid-Holland
fcwanien gister te 11 uur in 't gebouw d&r
Eerste Kamer in tweede gewone zitting bij
Na de opening
(Plattel.) het wooi
WOENSDAG 26 NOVEMBER 1930 EERSTE BLAD PAG. 3
PROVINCIALE STATEN VAN
ZUID-HOLLAND
de lieer Bran.
persoonlijk feit
voorzitter vraagt naar de aan
leiding.
De heer Br a at: Het gaat over de mede
deeling van den heer Schaper, dat hij wé,
behoorlijk afscheid heeft genomen via zijn
bezoek als gedeputeerde aan Hekelingen,
betgeen spr. betwist.
roorzitter acht dit geen ond'erwerp
yoor een persoonlijk feit en geeft een mo
iveering van de usance daaromtrent. Iets
mders ware het indien de heer Braat een
nterpellatie aanvroeg.
lieer Braat: Dan vraag ik een ln
lerpellatie hierover aan. Als deze dan meteen
wordt behandeld, is de zaak de wereld uit
voorzitter: Ik zal uw verzoek om
interpellatie te houden, in stemming
j/engen. Daarna kan zoo noodig worden be
dist, wanneer zij zal plaats hebben.
De interpellatie wordt toegestaan mot 30
igen 30 stemmen.
De voorzitter stelt thans voor de in
lerpellatie te houden na afloop van de
Igeuda dezer zitting (over 3 weken).
De heer Braat maak* tegen zoodanig u
stel bezwaar Wat- hem betreft is de za.'1
linnen enkele minuien afgeloopen. Spr. he^l'
foor zich maar anderhalve minuut noodig.
voorzitter: Ik adviseer de verge
Igring, zich aan dc usance te houden.
Het voorstel van den voorzitter wordt aan
;ci)omen mot, 71 tegen 4 stemmen.
Obstructie van den heer Braat
Bij punt 2 der agenda (missive van Gedej
Haten inzake wijziging der verordening ep
eheffi. van leges ten prov. griffie, vraag'
ie heer Braat stemming. Spr. wil gaarne
oplichten waarom, doch hij wil dc vergade
Ing niet ophouden (gelach).
In stemming gebracht, wordt het voorste'
net algem :cue stemmen aangenomen.
Bij punt 3 (missive inzake verkoop vui een
erceel bouwgrond tc Leiden) vraagt de heei
Iraat stemming, na voorlezing van hef
(treffende stuk door den griffier.
Het stuk wordt voorgelezen.
De heer Braat: Meneer de voo'zittor ik
il ovec de volgende punten geen stemming
icet vragen, maar heb dit middel te ba-,'
«•nomen, om tc demonstrccrcn, dat sve m<
J rnééi tijd kwijt zijn, dan voor de gebeeïc
ntmp'Hatie, in,, i n zij dadelijk ware gen j!i
len, noodig zou zijn geweest. (Teekenen van
ifkeuring).
De heer L. de Visser (Comm.) acht het
niddel van obstructie in bijzondere „-e.vaMen
oor een kleine ptwtij volkomen geoorloofd
lij acht echter het onderhavio trevjl een
ojsbruik van de zijde van den here Braat
riens interpellatie reeds is toegestaan.
Wij zijn nu alleen bezig me', de f speling
tn de agenda.
De heer Braat trekt zijn verzoek om
itemming over punt 3 in.
De overige punten der agenda worden het
j voor kennisgeving aangenomen, dan wel
nr de afdeelingen verzonden of in han
den van Gedep. Staten of van bepaalde com
pssiea gesteld.
/oorzitter verdaagt te 12.10 de ver
adering tot Dinsdag 16 December te elf
in hetzelfde gebouw. Mocht dit dan
vegens Eerste-Kamervergadering niet be-
ichikbaar zijn voor de Prov. Staten dan
lijn, wegens het bezwaar tegen vergaderen
n de Ridderzaal, maatregelen bereids ge-
roffen om bijeen te komen in den foyer van
iet Gebouw voor Kunsten en Wetenschap
pen.
AMSTERDAM
GEMEENTERAAD
bij de algemeene
Hen, en lr
Zakelijke
T(lnkoop, Lissf
blasting ware
Jut B. cn W.
i tegen i
bügedi"
hebben.
iteminlng
De zondcrllni
De hei
ligh ?dSCl
had hlei
lorstander
et 22 tegen
instellen to
afschaffing
20 stemmen,
ilstischcn hul
a de spannende stemmin gover de Zake-
Belasting op het bedrjlf was de belang-
llng voor o n d erwö s-geheel weg.
e redo van Klaas de Vries (v.d.) -as
echte Volk98choolredevooring. Do heer lloin
.Kol k-M uldor
ft al ncinlt heel
7,i op bezuiniging
iet in do Kin der
die in dez
vond.
slechte:
1 strek'
denkbet
indacht,
>ng
liss
kt niet
•mmlgen al
Tegen benoc
den 311 zich
ar anciënniteit verklaj
klem. de ouderdom ia
van geschiktheid
-P fsoc. dem.) hield
cnoemlng naar anciën
arm, en ook al was n
ïem eens, het was ti
B. en W.
'tin, blijkt
goed-I
ploitaliek,
legde cüfe
ijuis
fcoorlöke 1
"'cht Is de dokter te bcreili
Be patiënten krijgen voldot
Zondags één-maal eten. maar vier maaltUden.
Zooveel mogelij kwordt den verpleegden ooit
'ork gegeven. In gevallen van drankmisbruik
Wordt gestraft.
aantal van degenen die wegblijven is
totaal aantal niet heel groot
...euwe plannen zullen een bolangrllkc vei
fïtering brengen, cn ook eonlge selectie moge-
maken.
UIT HET SOCIALE LEVEN
BEDRIJFSORGANISATIE IN DE
TYPOGRAFIE
Maandagavond hield dc Haagsche Christel,
Werkgeversclub een algemeene ledenver
gadering, waarin als spreker optrad de
heer A. van llaeringcn, secr. van de Chr.
bond van drukkerspatroons in Nederland,
met als onderwerp: De bedrijfsorganisatie
n de typografie.
Na de gebruikelijke opening en het uit
brengen van 't jaarverslag door den secre
taris, waaruit bleek, dat de vereenigjng in
ledental goed vooruit gaat, werd den lieer
Van Haeringen gelegenheid gegeven zijn
lezing te houden.
De bedrijfsorganisatie in de typografie,
aldus spreker, die zich bij velen om ver
schillende redenen toch al niet in de sym
pathie mocht verheugen, heeft in de laatste
weken niet nan waardeering gewonnen.
Zelfs de vurigste bewonderaar za! wel ceni
germate in zijn liefde zijn bekoeld.
"i in het kort liet zakelijk verloop van
drabbelingen bij het afsluiten van een
we C.A.O. in do typografie te hebben
behandeld, wijst spr. er op, dat men in het
typografenbedrijf 17 jaar lang zonder in-
.•nging van derden zelf de peultjes heeft
gedopt.
De samenwerking waarop roen van beide
kanten vaak prat ging en welke meermalen
aan anderen ten voorbeeld werd gesteld,
heeft ven gevoelige deuk gekregen. Tocli
moet men er zich, ook na deze teleurstel-
wel voor wachten met het badwater
ook het kind weg te gooien.
Al zal spreker niet als een enthousiast
propagandist der bedrijfsorganisatie optre
den, toch geeft zij vele mogelijkheden om
maatschappelijk kwaad te koeren en on
recht recht te buigen.
Hoe is de bedrijfsorganisatie in dc typo
grafie?
Omstreeks 1913 maakte de zeer slechte
bedrijfstoestand een samenspreking noorl-
akelijk. Ze dankt haar oorsprong dus niet
an eenige ethische overweging, maar men
zag in dat er aan de algemeene bedrijfs
toestand alleen dan wat was te verbeteren
indien men gezamenlijke pogingen in het
werk stelde. Failliscmenten en liquidaties
van drukkerijen waren aan de orde van den
dag. De bedrijfsoutillage was heneden peil.
Tn dc bedrijfsverhoudingen heerschte de
grofste willekeur, regelen van arbeidsvoor
waarden waren onbekend. Jongensexploi
tatie vierde hoogtij.
Een landelijke patroonsorganisatie werd
opgericht en al spoedig bleek, dat het otn
een behoorlijke basis van prijsbereke
ning te komen, noodzakelijk was een uni
form loontarief in tc voeren. In 1913, werd
de groote staking in Amsterdam opgeheven
op voorwaarde, dat binnen één jaar een
algemeen landelijk loontarief zou worden
voerd. Hiermee was do eerste stap gezel
op den weg naar bedrijfsorganisatie, omdat
bij beide partijen voorzit do bedrijfstoestand
te saneeren ten behoeve'van alle bedrijfs-
genooten. Stap voor stap werd gezet op don
naar bedrijfsregeling. De C.A.O. is door
ad en goed gerucht voortgeschreden
Aan dio C.A.O. zat onverbrekelijk vast een
min of meer dwingende prijsregeling. Lang
zamerhand is de C.A.O. uitgegroeid tot een
compleet, wetboek voor den arbejd in de
typografie.
Door de C.A.O. wordt, ondanks het nume
riek groote aantal ongeorganiseerden,
85 pet. van de totale Nederlandsche bedrijf,s
capaciteit in de typografie saamgeboncien
Het grondbeginsel van de C-A.O. is hel
verplichte lidmaatschap. Georganiseerde pa
troons zijn verplicht georganiseerde arbei
ders in dienst te nemen en omgekeerd
mogen georganiseerde arbeiders alleen bij
georganiseerde patroons werkzaam zijn. Aan
consciëntie bezwaren tegen organisatie kan
worden tegemoet goknmen. Sommi£
men het verplichte lidmaatschap een kwaad
maar spr. zou het dan een noodzakelijk
kwaad willen noemen, daar het anders
niet mogelijk was in een bedrijf met 900.
1000 patroons eenige regeling te treffen, die
voor het geheel kans van slagen had. De
nadeelen zijn echter in de laatste weken
wel zeer duidelijk aan het licht getreden.
De. C.A.O. regelt loon en arbeidstijd,
rechtspostic van don arbeider, de opleiding
der jeugdige werkkrachten en de handha
ving der bepalingen door middel van recht
spraak, Over elk dezer onderdeden geeft
spreker een kort overzicht.
De vastgestelde 1 o o n e n zijn minimum-
loonen, welke op 24-jarigen leeftijd, na
volbrachte opleiding en afgelegd examen
wordt bereikt. De getalsverhouding stelt
vast hoeveel eerste-klassers er in een onder
neming percentsgewijze minimaal moeien
zijn en hoeveel tweede-klassei's en leerlin
gen er maximaal mogen zijn. Ontbreking
hiervan zou jongcnsexploitatie bevorderen
cn dus de heele loonregeling illusoir maken
De rechtspositie, is in hoofdzaak als
volgt: behoudens redenen van dringend ont
slag of onbekwaamheid, moet bij ontslag
van werknemers boven 23 jaar, die
stens een jaar in de onderneming werk
zaam zijn, het eerst worden ontslagen hij,
die het laatst in dienst is gesteld, tenzij
door zijn ontslag de goede gang van zaken
in de ondernoming zou worden gestoord.
De opzegtermijn is 14 dagen. Wil men een
arbeider persé zijn ontslag geven, zonder
dat er van slapte, dringende redenen of on
bekwaamheid sprake is, dan kan dat ge
beuren met toestemming van de Centrale
Commissie, het hoogste college in de orga
uisatio, mits met schadeloosstelling var
maximaal 4 maanden loon.
De rechtspositie van den typograaf is dus
wel zeer stevig, al bergt deze regeling ook
een waarborg voor te groot verloop
personeel in een werkplaats.
De leerlingenregeling. De werk
gever mag slechts jongens in dienst nemen
op voorwaarde, dat hij na een maximalen
proeftijd van 3 maanden met den vader of
voogd een zgn. leerlingenovereenkomst aan
gaat. De overeenkomst geldt voor 4 jaar.
waarin de leerling verplicht is buiten de
practische opleiding in de werkplaats, theo
'■ethisch avondonderwijs te volgen. Bij gun
stig examen wordt hij na dien tijd tot
tweede-klasser bevorderd cn is mede door
de getalsverhouding zijn positie in het be
drijf gewaarborgd.
Met dc handhaving der overeen
komst in de 37 districten waarin ons land
verdeeld is, zijn de zgn. districtcommissies'
belast. Do uitspraken zijn voor beide par
tijen bindend, behoudens hooger beroep op
de Centrale Commissie. Door de laatste
worden alle verzoeken om afwijking van
arbeidstijd, loon en ontslag afgedaan en in
bijzondere gevallen kan zij voor het geheele
bedrijf bindende regelen stellen. Blijft
patroon onwillig dp beslissing op te volgen
dan zijn de arbeidersorganisaties verplicht
nis uiterste maatregel, in die onderneming
de arbeid neer tc leggen.
Alle commissies zijn uit evenveel arbei
ders als patroons samengesteld. Alleen is
oorzitter altijd een werkgever. De on
partijdige zgn. derde, ontbreekt, maar toch
•den verreweg de meeste besluiten mot
algemeene stemmen genomen.
Buiten de C.A.O. kwam in 1929 het P e n-
i o e n I o lï d s tot stand. De vereeniging he
doelt den werknemers op 65-jarigen leeftijd
pensioen te verzekeren van minimaal
f 9 per week. Patroon cn arbeider betalen
samen de premie. De deelname is verplich
tend voor de leden van de aangesloten or
ganisaties.
Het Pensioenfonds noemt spr. een der
hoonste spruiten der bedrijfsorganisatie.
Het spreekt vanzelf, dat al deze rcgelin-
?n nieuwe lasten op het bedrijf leggei:
welke uiteindelijk weer op het product vei
haald moeten worden. Daarom waren maa
regelen tot prijshandhaving noodzakelijk,
■enerzijds tot berekening van den prijs en
nderzijds tot bescherming van het werk.
Het prijstarief is bindend voor orders boven
bepaald bedrag cn is gebaseerd op den
kostprijs van verschillende goed geoutil
leerde bedrijven. Dc geschillen worden dooi
speciale commissie's berecht en de straffen
zijn boeten en verbod van uitvoering.
Het zgn. periodieken-besluit waakt eener-
zijds voor prijsopdrijving, terwijl het ander
zijds maatregelen treft die het zeer moeilijk
maken, dat oen groot, vast werk, waarvoor
het machinepark speciaal is uitgebreid, zon
der eenige belemmering van den eenen
drukker op den anderen overgaat.
Wat is nu bereikt?
Door de organisatie is bet bedrijf van een
noodlijdend tot een loonend bedrijf gekomen
terwijl er voor den arbeider een behoorlijk
bestaan 'is te vinden. Orde is immers de
eerste voorwaarde voor een bedrijfssamen-
leving. Behalve het materieele is er een
groot zedelijk voordeel bereikt. Kapitaal cu
arbeid zijn op elkaar aangewezen. De voort
durende samenwerking heeft een sfeer vau
vertrouwen en begrijpen gekweekt.
Zonder hulp van huiten of overheidsbe
moeiing is dit alles tot stand gekomen.
Zeker zijn er groote nadeelen, maar alle
werk, dat door menschen gedragen wordt
is onvolmaakt. Nadeelen zijn vooral in de
laatste weken wel aan het licht getreden.
De consument voert dan nog aan, dat de
teindelijke lasten op hem afgewenteld
worden on hij onredelijk moet betalen.
Eenerzijds blijven er echter een groot aantal
ongeorganiseerden over en daar het bedrijf
niet gesloten Is, zou prijsopdrijving dit aan
tal sterk doen vermeerderen.
Dan is er nog' het gevaar verbonden aan
de sterke vakorganisaties, als hun machts
bewustzijn ontaart in machtswellust on on
redelijke eischen ten opzichte van loon en
arbeidsvoorwaarden worden gesteld. Do lei
ders van de vakbonden moeten zich ook
mededragers gevoelen van de verantwoor
dclijkheid van den algemecnen bedrijfstoe
stand. Denkt men daar alleen aan eigen
holang, dan is de ineenstorting onvermij
del ijk.
Verder gaat het individu onder in de col
lectiviteit. Zeker is dat een groot nadeel,
maar zoo is het in het liet geheele leven
Zou het echter mogelijk zijn, aldus spr. op
anderen weg dan langs het verplichte lid
maatschap de bedrijfsorganisatie in stand te
houden, dan zou een onderzoek daarnaar
zeker de moeite waard zijn.
Tenslotte wijst epreker er op, dat ook het
jongste conflict geleerd heeft, dat ook de
bedrijfsorganisatie geen absolutcn waarborg
biedt voor maatschappelijke vrede. Geen
Christen zal zich echter door die weten
schap laten ontmoedigen. Hij weot, dat di
vrede alleen zal heerschen als de zonde is
teniet gedaan, al zal hij geen poging onbe
proefd laten om ook de sociale gerechtig
heid en vrede te bevorderen. Spr. gelooft
ook nu nog, dat de bedrijfsorganisatie daar
mee een uitnemend middel is,
In de geanimeerde discussie welke volgde,
vindt spr. de gelegenheid op eenige punten
nader in te gaan.
De talrijke aanwezige,!dankten met ecu
spontaan applaus de heer van Haeringen
voor zijn keurige en duidelijke uiteenzetting.
zyn werk in Indië. Hij is de eerste, die de spe
cifieke sfeer van het tropenland voor Euro
peanen begrijpelijk maakte; daarna komt het
grafische werk v. Poortenaar, ten Klooster,
Paulides, Bauer. Deze laatste had in zijn af
beeldingen van de Arabische landen en Britsch
Indië een goede leerschool gehad.
De spreker verduidelijkte dit alles met een
reeks van diapositieven. Hij opencle de reeks
met een foto naar Frans Post, die in Brazilië
en West-Indië geschilderd heeft. Daarop kwa
men verscheidene andere plaatjes naar schil
ders uit de 17e en 18e eeuw. Vervolgens een
Weissenbruch en groote verzameling Nieu-
wenkamp's. Vertoond werden ten slotte reis
schetsen van Dr. Berlage en etsen van Poor
tenaar en Prof. Vogelsang eindigde met erop
te wijzen dat er voor den schilder in Indië nog
veel mooi werk te doen is.
De reeks lezingen is thans voor eenigen tijd
afgebroken en zal in Januari worden voort-
In de gehouden algemeene vergadering
in de Friesche Maatschappij van Landbouw
werd een tweetal moties aangenomen,
band houdende met de landbouwcrisis. In de
eerste motie wordt een zoodanige productie-
premie voor de teelt van suikerbieten ge
raagd, dat dPze teelt binnen normale gren-
;n loonend gemaakt wordt. Voorts wordt
aan de regeering verzocht, gelden beschik
baar te willen stellen voor een stelselmati,
onderzoek naar de wenschen der afnemers
aardappelen in de verschillende landen
teneinde de. teelt en den afzet hierop beter te
kunnen instellen.
In de tweede motie wordt aan de Tweede
Kamer der Staten Generaal verzocht het ont
werp-tarwewet spoedig aan te nemen, opdat
liet maal en nvnggebod voor inlandsche
tarwe tot stand kan komen.
INVOERRECHT OP VLEESCH
Be Minister van Financiën brengt ter k«
NEDERLANDSOH-INDIE
Land- en Tuinbouw.
berekening van t
gekoeld vleesch In
so r bedooldo prijst
vastere:
rech of w
I, versch of
PROEFBBOOD VOOR ONS PARLEMENT
NamenB de drie afdeelingen der Hollandschi
Mil. van Landbouw op het eiland Goeree e
Dverftakkee is aan de adressen van Minister
•n Kamerleden een wittebrood afgegeven, da
bereid is uit bloem, waarvan 20 pCt. afkomst!
ECONOMIE EN FINANCIEN
BINNENLAND
VEREEN. VOOR DEN EFFECTENHANDEL
Bü het bestuur der Vereoniging voor den
laanden, gerekend
srder is ook nog e
Zaterdag 27 Dcc
winstrekening ln-
blieeerdo balans
ip, langer geleden
MAIS. No. 2 Mixed "West 98'A 84YS
ROGGE. No. 2 toco «Ti 44—
MEEL. Sprlngclear 4.20 4.20
KOFFIE. De term|Jnmnrkt opende nauwelUk#
prijshoudend, daalde daarna op likwidatles als»
op verkoopen door den bande! en door
pa wegens e gemakkelijker bultenlandsehe
ten. steeg op dekkingen per Dec. en aan-
en door commissiehuizen en sloot prjjshou-
Loco prbehoudend.
Gemengd c
ecembor
Februari
vacantledag te beschou
LIMBURGSCHE STEENKOOLPRODUCTIE
De totale netto-productie der gezamenlijke
Steenkolenmijnen In Limburg gedurend e cU
nlllke
1030 bedroeg 1.100.800
1930 bedroeg 20.320 ondc
gronds totaal 37.320. Het
het bedrijf geregeld wer
gedurende de maand Oct
iOSO. 27. Over Oc-
VAN NIEVELT GOUDRIAAN
Nadeelige invloed door den toestand
in Zuid-Amerika
jrika
tteri
n.l. Brazilië, J
■aart. de vraag voorgele
soellükhedcn |n Zuid-A
laarvan te lijden heeft
chappij zelf uadcelige g
indt.
In antwoord hierop di
de M:
°o™ZuSid-
KATOEN*. De
aroarkt opende prflehoue
2 P- hooger en wae deaf
na ongcanlmeerd doch behield een gunstiger
grondtoon; er vonden
hedge-verkooper
SUIKER. Slot prijshoudend.
RUBBER. Slot
TARWE per
Maart
MAIS per Dec
25 NOVEMBER-
IO.OI
léde, „de
Argentln
Bdervlndt
loeilljkhedc
:rk dc nadeeligc f
mijn bedrijf daar\
VEREENIGDE CHEMISCHE FABRIEKEN
Winst 727.562 (v. j. 261.114)
Het jaarverslag de
>rdeelig saldo der gece
deelt mede.
i dooi
1 bijgevoegde
m van inlandsche t
ot brood is gebakk
jsbakkerö te Dlrks
landsche
n brief wordt gezegd, dat,
:ge der bakkers vastgesteld
ïing met 10 pCt. een goede
afdeelingen goed meenen te
proeven met 20 pCt.
we bereid.
door de coöperatieve
nd, zonder dat bijzon
en zijn om do kleur en
broodberelding geschik
gelegd in dc pops
mede eenige snee
vair buitenlandse
bultenlandsehe
jkropbrood
•an 34 pCt. Moor
pCt meel van li
uitgehuild.
LICHAMELIJKE OEFENING
AUTOMOBILISME
Japan
brulk,
40.000
0.000 automobielen in gé
IN DE SCHILDERKUNST
Men schryft ons uit Rotterdam:
De zeer belangwekkende reeks Indië-lezin-
gen uitgaande van het A. N. V., het Kon.
Ned. Aardrijkskundig Genootschap en enkele
andere organisaties, is voortgezet m,jt
voordracht van Prof. Dr. W. Vogelsang
uit Utrecht over de schilderkunst in Ned.-
Indië.
De spreker werd welkom' geheeten door den
heer J. v. d. Hoeven Jzn., die de verwachting
uitsprak, dat ook deze lezing, van een zoo
goed kenner van zijn onderwerp, weer op hoog
plan zou staan.
Prof. Vogelsang zeide zich te willen bepalen
tot het werk van Nederlandsche schilders in
Indië. De Hollandsche kunst uit Indië is zeer
jong, niet ouder dan dertig, ten hoogste vijf
tig jaar. Al het beeldend werk van vroegere
eeuwen is in hoofdzaak ethnografisch. Men
verlangt het curieuze van de nieuw ontdekte
landen aan de vrienden thuis te vertoonen.
Dat is echt menschelijk. De kapiteins van
schepen of meer bedreven personen van de
bemanning maakten teekeningen van het In
dische leven, als illustraties bij kronieken.
De rij wordt geopend door het „Eerst*
Boeck" van Willem Lodewijks, van 1598. Het
historisch journaal van Spilbergen is van 1605
en zulke geschriften blijven gedurende de 17e
en lSe eeuw verschijnen. Er wordt nadruk ge
legd op de costuums en vreemde gebruiken in
de illustraties, maar van het aanvoelen van de
Indische sfeer is geen sprake. Hetzelfde kan
gezegd worden van een kopergravure, een ge
zicht op Ceylon, die bewaard is gebleven.
Men wordt getroffen door de curiosa. Zoo
ging het ook met do Jezuïetenpaters, die Chi
na beschreven. Zij illustreerden de wonderlijke
cultuur. .Daaruit groeide de peinture d'alcove,
de chinoiseries, de dróleries en tenslotte onze
Romein de Hooghe heeft zwieriger gewerkt
en situaties verdienstelijk verduidelijkt in vele
prenten, maar men ziet, dat zyn inlanders
eigenlijk Europeanen zijn. Dikwijls hadden de
schilders, die tropische onderwerpen behandel
den, Indië nooit gezien en bepaalden zich tot
het uitwerken van gegevens door reizigers ver
strekt. Voor het tooneel der voorstellingen, het
groote landschap, had bijna niemand oog. Men
beeldde vulkanen en palmen uit, maar begreep
niet, dat het licht, de atmosfeer de stemming
geheel anders waren dan in Holland. Dat, in-
zichi ontbrak ook bij de verluchters van Valer,
tyn en Rumphms. Eerst de platen bij Raffles
„History of Java*' (1817) zyn ietwat an-Iers.
Wij komen ten slotte tot Jan Weissenburch,
die in het midden der negentiende eeuw In
dische buurtjes schilderde, waarvan men dade
lijk zag, dat ze niet bijvoorbeeld Kuilenburg
voorstelden. Nog lang echter bleef de beel
dende kunst ten achter by dc letteren-
In 1880 en 1890 echter begint Nieuwenkamp
GEEN AUTODIEFSTALLEN MEER»
Vit Zweden komt de redding voor de ge
daagde automobill
reft. De uitvlnde
lobillsten,
lnder Staa
srd, welke voo
De uitvinding bestaat
klein,- doos
dat aan de montageplank van
bevestigd kan worden. Door een
hofboom gaat een deksel open.
oat schuift naar voren en wordt
icn. D 17.1 plaat, die
'SSL
derrechtëlfllc gebr
De druk op den
gelijktijdig batter
motor staat stil.
dat hii zijn auto
de uitvinder
i het wegnomc:
opstoppingen in New-Tork i
blijkt wei uit een dezer dag
tistiek, waarin de enorme
dollar genoemd wordt. Dit
MOTORSPORT
Italië meer dan 104.000 motprwlelrijders
cieel geregistreerd.
MOTORRIJWIELEN IN JAPAN
Aan het einde van 1928 waren in Japan 10751
motorrUwielen. Volgens een schatting zou het
aantal ln begin van 1930 25.000 bedragen.
WATERSPORT
EEN NEDERLANDSCHE KANO-BOND.
De toeneming van het aantal Kano-vcr-
eenigingen heeft bij het bestuur van de
Amsterdamsche Kanoverceniging „De Plas
sers" het plan doen ontstaan om een lait-
delijken Bond op te richten. In verband
hiermede is aan een aantal soortgelijk»
vereenigingen een rondschrijven gezonden
om daartoe te geraken. Daarom wordt o.a.
verzocht om door het zenden van een adhae-
siebetuiging daaraan mede te werken.
Het bestuur van „De Plassers" is zich be
wust, niet alle adressen van de in ons land
bestaande kano-clubs te kennen, doch wacni
natuurlijk ook gaarne sympathie-betuigingen
aan het secretariaat Ringdijk 1 Amsterdai.
Oost (H. Kersken) van de vereenigingen, di
eventueel geen rondschrijven ontvangen
hebben.
Na het tferzamelen der betuigingen van
instemming met het plan, zal dan op eer
nader te bepalen dag een oprichtingsvergn
dering gehouden worden.
iperfosfaatfabrlok e
Chemische fabrlekei
nsterdamsche Super
i beschikbaar 232,
■eservefonda f 7000 e
gevoegd. Hel
;nd als volg
i pCt. (nihil)
ïsfaatfabriek heeft
'abrieken hebbe
211.925
gekeeld o
f 1S0.000
- totaal 494.765, hierv
aandcelen worden ultgoneerc
i 6 pCt. (onv.) 245.310,
s wordt 7.500 en nan he
000 toegevoegd. Van het re
wordt C pCt. (nihil) diva
de gewone aandeelen,
ereischt, naar de rekening
i boekjaar wordt 24.190 ove
tlèmes 7.735 wordt ul
lag deelt voorts mede,
Jim 1.000.000 hoogor i
hetgeen
van het
rgebracht
alm voldoende
doch
ln <3
ditmaal
ake
als dat de 1
geval was. Gedeeltelijk
schrijven aan ae groou*
welke eenige fabrikanl
deed geven, het zwavc
dat zU produceerden te verkoopen, inplaal
luperfosfaat j
i het f.
•achtlngei
ihoele jaar geregeld
die eind 1920 ln
SM"
ertroffen
rers worden
de gunstige
naaste toekomst, aldus deelt de DIre
ln het verslag mede, ziet er minder gum
!il zijn de eerste 4 maanden van het niei
bevredigend.
t UJdt dan ook geen twöfel, dat het
brulk in het a.s. voorjaar in geheel Eur
eiangrljk zal achterblijven bij dat van 193
GRONINGER SILO DE BOER EN
SCHUITEMA.
De commanditaire vennootschap de Gronlr
llo de Boer en Schuttema te Groningen 1:
taat van faillissement verklaard.
KOLONIËN
SUMATRA'S OOSTKUST
Dalende conjunctuur
gelelde-
Volgens een Aneta-telegrai
tra's Oostkust het beeld van
lük. maar duldelflk dalende
vooruitzichten voor de naaste toeki
dan ook ongerustheid. De groote cultures we
ken thans aan den rand van do rentabiliteit.
tandigheden wijzen er thans op dat
tuurltjk_ verloop zal hqbb«
Het
allei
Inlandsche vooral.
;sche, Is thans begoi
MOEARA ENIM
De Petrolcum-Maatschapplj „Moe?
stuk, bctaalbai
BUITENLAND
do nieuwe
Tabak: Verb
op Mk. 200 per
20 op 33 pCt.
Sigaretten: Verlaging materialsteucr jee
oude belasting) op stgarettentabak van MV
500 tot Mk. 450 per 100 K.G.; slgarottenbande
11.06
ROS Alt IO, 25 NOVEMBER.
'ARWE per Februari 8-40
[aart
1AI3 per December 3.3J
anunri 4.0»
LIJNZAAD per Februari
Rivierberichten.
ROTTERDAM: Autotramsport st; Kosa, Hel
ix- Dependantt Witkop. Marius. Booy. Heü-
drlka. Wol vis; Virga. Driesse
DORDRECHT: 1
DELFT: 2e Gezustcr
SCHEVE-VINGEN: L
WEST ZAAN; Udlllo,
MA/.SLACHT: Augu
LEIDEN: Almien, S.
LÜITSCHLAND:
Verhagen
Wygert. Jo-
zina. Zuurmond.
de Ridder.
Ben o it, Cornellase, Kranenburg 1
rmo. Verhuist; Alargaretha. L Ten
Kujcl; Imperator YVebsel, Yvonne Adolf, Nau«
elaers.
BELGlE; de st. Gerja, Stad Amsterdam 7, Stad
„msterdam 6, Bram. Zaanbrug. Amstel 4. Kat
wijk. Nelly 2, R«n Schelde 10. KUn Schelde 20,
1de 13. Enerle, Baars. Frama, van Don-
Helena 3. Steenstra, Op hoop
Anhllle,
Jo: daai
Smit:
en. De Kubber;
v. d. Vüvere Karl;
OtteD: Syra. Sch
Hop. Mol; Rufh
Somers; St. Joseph,
itaaf. Van Cauteren:
I. Bot; Madeleine, Nauwelaers; Icar, Tig-
•cn; Oranje Nasasu. Hovestadt; Bromo. Net
Mercator. Seeldrayers; Oscar. Verbeek;
n. v. d. Bosch, Ora et Labora. De Boer;
ivstaed. de Wilde. Malocha. Wittock. Gol-
x. Engelen; Jeco. Willema; Mannnelm 196..
•r; Frisco. Westerbceck; Vertrouwen. D«
Geèrtuida. Surlngh. Ebenhaëzer. van Strö-
donlc; Lupten, Lan
d. Abeele, Madeleine. Kriesels;
Rottlers; Edgart
inel, De Smet; Flu-
Padou.
i Julmai
nlor 11. van Hasselt; Brabo 31, Bruyn*: 5
■broeders, De Jonge; Nieuwe zorg. v. d. Oude
Lltje, Oomens. Emanuel, van Dongen: Zwerver
Dyken; Phen. Rhenan. van 't Hof: Karei MU-
Smet; Radium, Engels. Gonda, Fenks. 'Horna.
Bruynlnckx, Arjo, Verhoeven, Raymond; Vor,-
nen. Dipping 2, Giessen; Consulsta, va*
LOBITH. 25 November.
Gepasseerd cn bestemd voor:
ROTTERDAM: stoomschepen: Fiat Vol 9
Flat Vol. 13: Arnhem; Cornelia; Mount Everest.
Rynzecvaart 2: Franz Friedrlch; Legia; Cornell'
Prins; Maaskade; Asgard; Sensal; Theo; Dula;
AmiCitia. Lauter; Seam 4, KehJ; St. Maria, Rt-y-
mers; Damco 5, Timmerman; Cony, Melncn;
Neptunus 21. Uhrig; C. G. Maier 21. Neff]_*
sum 25. v. DongenS
Lehmann; D.A.P.G.
Bruin; W. v. Drlel to, RroeKnoven; w. v. J-riei
63, Arts; W. v. Drlel 64, v. Teeffelen; Schouwca-
bank, Kommer»; Velasquez, SchilperoordMann-
helm, Earwig; Roemer Visser. Meeuween: Doni
zetti, v. Aanrooy; WUJo. Avontuur; AMSTER
DAM: st. Kracht wijk; Llmmat, Stumpf; Franz
Joseph, Witjes; Wykdlenet SL Been; Wykdlenst
30, Knypenga; Wykdienst 22, SpHkerman;
VREESWIJK: st 't Koggeschip; DORDRECHT:
st Yaterveer; st Harmonie 1; OUDE TONGE:
Plonia Pleternclla. Schippers; UTRECHT: Trio,
v. VU et; AMERSFOORT: Leo. Daanen; VLIE-
REEDE: Jenni, Croen; GOUDERAK: Geest-
stroom, de Jonge.
BELGIë: Everdina, Bronkhoret; Kornet Bar-
jothLvsander, Becker; Arago, Jooa; Aljo.
Meaes - - - *-- - -
Horand, Brink; Toui
EMMERIK, 25 November.
Gepasseerd en bestemd voor:
DUITSCHLAND:
Phllaletls, Geriach;
Rath; et. Albatrc
Rheinfahrt 122.
MPRNMPPHMi 6. v. SchyndelSpecu-
t v. d. Wijngaard; st Else Rctchelj at- Een
cht; C. G. Maler 20, v. Heunei
nnheim 180. Schneckenbcrgcr
on; Mannheim 235, Lehman;
109.
De prUs v
ter will dit i
lakshandc]
Sbaren Pf lb sigaar zal
.eten worden verhoogd,
do goedkoopcro soorten
imdat de Invoerrechten
ar de waarde wordt ge-
- volgt, dat do fancy-tobak,
Onze tabakshandel werd al
pa6seerd door de groote conc
do veilingen kochten. Vanda:
Talrijke Dultscho
r Nederland finan-
het gegoven cre-
doze
hun afzei
nd zlon achteruitga:
kunnen uitblUv.
de nieuwe belas-
confltures niet
handel zal vermoedelijk zware verllezet
verder hun afzet zien achteruitgaanter
de credieten ten slotte nog verder zullen m
ten worden uitgebreid teneinde do markt i
Handelsberichten.
AMERIKAANSCHE MARKTEN
12; Seam 5, Schmidt; Nederland, v. Vllot; *t.
Kibo; Willem, Griep; Utopia, Dooyfts; st. M. Stln-
ncs 13; Morgenrothe. Maas; Willy Theo, Scbuilcn-
burg; Gretha, Obermeyer: J. Schurmann 84. Top
per; Geraldo, Tollman; Emma 3. Trouwborst:
Versean. Ney; st. K. Vaart 16; Montan 16, Ter-
echure; W. v. Driel 56, v. d. Velden; st. R Kar-
cher 9; Piotr Schram, Monster; Graf v. Haoreler.
Schweichcrt; Mars. Gerlrta; st. Pro et Contra;
Furot Bismarck. Dungei
Wykdlcnst
■■PBI Viod. Sul derm.-,
Geertrulda, Roeboring; st. Theodoi
W. N. 1 Peters;
gum. Willen:
W. IL
st. Barba; Koo, Mechel; Oeooan,
oschwyk: Wykdlenat 1. Tempo-
WATERSTANDEN
RIVIEREN
