Bj
WOENSDAG 19 NOVEMBER 1930 TWFRDE BLAD PAG fi
STADSNIEUWS
VAN HET STADHUIS
AFSLUITING ZLJLPOORTSBRUG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat in ver
hand met het verhouwen van de Zijlpoorts-
brug alle verkeer over deze brag, met in
gang van Donderdag 20 November a.s. tot
nadere aankondiging zal zijn afgesloten.
In het voetgangersverkeer zal worden
voorzien door middel van een hulpbrug.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN. Secretaris,
lalden. 19 November 1930.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door I.
J. Hoos. bij Hare Majesteit de Koningin, be-
roen is ingesteld tegen het besluit d.d. 3
November 1930, waarin» de door hem ge
vraagde vergunning tot 'iel »n de perceelen
Riinshurgcrweg Nis 171 en 173, kadastraal
bekend gemeente Leiden, ^ertie P. Nis 8I2
en 811. oprichten van een zetterij en druk
kerij is geweigerd.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN. Secretaris.
Leiden, 19 November 1930.
DE INBRAAK BIJ PASTOOR
SPRENGER TE LEIMUIDEN
Een uiteenzetting van burgemeester
Bakhuyzen in den gemeenteraad
van Rijnsaterwoude
OOSTERSCH CHRISTENDOM
OPENBARE LES VAN Dr. R. MIEDEMA
Dr. R. Miedema, Remonstrantsch predikant
te Amersfoort, toegelaten als privaat docent
aan de Leidsche Universiteit, om onderwijs
te geven in de geschiedenis van het Oostersch
Christendom, heeft heden zijn colleges ge
opend met het houden van een openbare les
over het onderwerp: „Karaktertrekken van
het Oostersch Christendom, aan de hand
van de documenten der Oostersoh-Christelijke
kunst".
Spr. begon met te wijzen op de beteekenis
van de bestudeering van het Oostersch Chi
ten dom. Deze is. vooral na den wereldoorlog
sterk toegenomen doordat de tegenstelling
Westersch-Ooostersch veel meer dan vroeger
de aandacht vraagt.
Niets staat aan de eenheidspogingen meer
in den weg dan de onbekendheid met elkan
ders geschiedenis en het zich daarin open
barend karakter. Vandaar dat bestudeering
van het Oostersch-Christendom noodzake
lijk is.
Ondanks de groote verscheidenheid van
kerken en groepen zijn er verschillende ka
raktertrekken waar te nemen, die zij met el
kander gemeen hebben en waardoor van
„het" karakter van het Oostersch-Christen
dom kan worden gesproken. In de Oostersch-
Christelijke kunst treedt dit karakter het
duidelijkst en zuiverst aan den dag. De kunst
weerkaatst de diepste motieven, de beste en
de heiligste waarden van een tijd en van
een volk. Zij leidt den mensch binnen bi hel
heiligdom van de ziel.
Vandaar dat de theologische wetenschap
hier een onafzienbaar gebied van, voor haar
doel. zeer belangrijke gegevens vindt, dat tot
dusverre door haar te weinig, en zeker te
weinig systematisch werd onderzocht.
Spr. gaat uit van de onderscheiding van
twee vormwerelden in de kunst, twee stijlen,
die fundamenteel tegenover elkander staan
en die door Scheffler de Gotische en de Griek
sche zijn genoemd, namen die meer bedoe
len dan wat tot dusverre onder Gotische en
Grieksche kunst werd verstaan. Zij geven
twee karakteristieke, tegenovergestelde uitin
gen van den menschelijken geest aan die
in de Gotische en in de Grieksche kunst hun
meest wezenlijke kenmerken openbaren.
De Oostersch-Christelijke kunst draagt dan
volgens hem, een uitgesproken Gotisch ka
rakter. Zij is gebonden aan de religie. Het
gaat steeds om den inhoud, niet om den vorm
Het beeld wordt tot zinnebeeld, tot symbool I
De rust cn vrede in het cijrp Rijnsater
woude. die door het geval vau de inlwaak
bij pastoor A. Sprenger te Leimuiden en
alles wat daarmee samenhangt, zoo geheel
en al is verstoord, is nog lang niet her
steld. .Met groote hardnekkigheid blijven de
geruchten, dat er „muziek in deze zaak
zit, overal hun weg vinden en toen wij dan
ook hoorden, dat de zaak opnieuw in den
gemeenteraad van Rijnsaterwoude bespro
ken zou worden ter gelegenheid van de
behandeling van de begrooüng 1931, zijn
wij daar dan ook op ai gestevend.
De voorzitter opende daarbij de gelegen
heid tot het houden van algemeene be
schouwingen, waarvan dadeiijk gebruik
maakte het raadslid Van Tol (lih.), de
voornaamste pcrs,on in de hetze tegen
pastoor Sprenger, waarbij de inbraak, die.
zooals destijds gemeld, door een zwakzin
nige word gepleegd, als gefingeerd werd
voorgesteld.
De heer- Van Tol zeide o.a., dat hij, se
dert de z.g. krankzinnige Van Beek in het
gesticht te Heiloo is opgesloten, twijfelt aan
de goede behartiging der gemeentebelan
gen. Hij uitte verschillende persionJijke be-
leedigmgen tegen de raadsleden en den bur
gemeester en beweerde, dat minstens twee
derden der bevolking achter hem stond.
De burgemeester zou o.a. gezegd hebben
dat de Rijnsaienvoudsche bevolking er een
van het allerminste kaliber is. Dikwijls
heeft Spr. heftige woorden gehad met den
voorzitter, maar dan was dit alleen, omdat
deze de belangen van de gemeente bena
deelde.
Dit betoog van den heer Van Tbl word
herhaaldelijk door de raadsleden onderbro
ken met heftige opmerkingen, zooals: „Jon
ge, jonge, wat een halskop; hij heeft het op
papier", „'t ls kwajongenswerk„Je haalt
ouwe k eien uit de sloot ,,'t Zijn allemaal
leugens'.
De voorzitter zag zich ten slotte genood
zaakt den spreker af te hameren, waarna
hij erop wees, dat de lieer Van Tol er geen
besef schijnt te hebben wat eigenlijk alge
meene beschouwingen zijn. Spr. achtte liet
beneden zijn waardigheid op de persoonlijke
opmerkingen van den heer Van Tol In te
gaan en verzocht den Raad zich in deze
achter hem te scharen.
De heer Compeer (r.k.) meent, dat de
manier, waarop Van Toi deze zaak steeds
opnieuw oprakelt, niet in het belang is van
de gemeente en dient een motie in, waarbij
de Raad zijn afkeuring uitspreekt over dit
optreden en besluit met langer over deze
zaak te discussieeren.
Deze motie werd onder groot applaus aan
genomen.
De begpjoting werd daarna aangenomen
zonder eenige discussie.
Na een onbeiangnjke rondvraag werd de
vergadering gesloten, docli de voorzitter ver
zocht dé raadsleden en ook de aanwezigen
op de publieke tribune nog even te blijven
omdat liij gaame een uiteenzetting wilde
geven van de zaak, die niet alleen Rijnsa
terwoude, maar bijna de geheele Nedenand-
sche pers in beweging heeft gebracht Spr.
wenschte daarbij echter geen enkele inter-
toch een zaak, waar de Raad zich moeilijk
over uitspreken kan.
In alle opzichten is behoorlijk de wette
lijke weg gevolgd en de directeur van het
gesticht te Heiloo heeft Spr. nadrukkelijk
verklaard, dat er niet aan te twijfelen viel
of Van Beek hoorde in het gesticht thuis.
Spr. komt dan tot de feiten van de in
braak zelf.
In den nacht van 21 op 22 Augustus werd
de pastoor, die te bed lag, plotseling over
vallen, waarbij hem een bedsprei over het
hoofd werd geworpen. Hoewel hij zeer ge
schrokken en in hooge mate van streek
was, heeft hij zoo gauw mogelijk zich aan
gekleed en den koster gewaarschuwd, niet,
zooqls het in het adres staat, heeft dus de
koster, nadat hij geschreeuw gehoord zou
hebben, dit ter kennis van de politie ge
bracht
De politiemannen hebben oogenblikkelijk
een nauwkeurig onderzoek ingesteld, waar
hij zij allereerst hebben gevraagd naar de
motieven, welke tot den overval zouden ge
leid kunnen hebben. Direct kon vastgesteld
worden, dat het niet was te doen om gehl
te stelen, maar veeleer om den pastoor per
soonlijk leed te doen.
Wie kon in dat geval als dader van de
misdaad in aanmerking komen?
De pastoor heeft een schaduw gezien van
dezen persoon en deelde mede, dat 't hem
voorkwam, alsof dit Willem van Beek was.
Intusschen was Spr. zelf ter plaatse ver
schenen en gaf hij onmiddellijk instructie
om den aftrek of te zoeken, maar dit was
vruchteloos en men kreeg steeds sterker
den indruk, dat Willem van Beek de dader
was. Hij werd van zijn bed gelicht en in
verhoor genomen, waarbij hij zich al gauw
verpraatte.
Hij sprak van een trapje, dat hij niet ge
bruikt had en toen de politie daar dieper
op inging, bekende hij het misdrijf gepleegd
te hebben.
De politie is hier maar niet rustig op
ingegaan, maar heeft de zaak ook daarna
nog degelijk onderzocht. Zij heeft tegen
Willem
nog eens over" en daarop heeft de zwak
zinnige de inbraak in finc«ses overgedaan
en gedemonstreerd waarbij onomstooteliik is
komen vast te staan, dat hij hem inder
daad gepleegd had.
Weinig misdrijven zijn zoo haarfijn en
zuiver uitgekomen als dit.
In de kleinste nnderdeelen staat de zaak
vast.
Daarom heeft het spr. zoo bedroefd, dat
door personen, die er dus heelemaal niets
van af wisten, een dergelijke hetze is op
touw gezet.
De vorige week is er een hollend paard
door het dorp gekomen en toen heeft spr.
aan den heer van Tol moeten denken. Ge
lukkig zijn er door dat hollende paard geen
ongelukken gebeurd en spr. hoopt, dat het
niet den heer van Tol evenals met dit beest
zal gaan, dat hij n.l. tot staan zal komen en
ver ziepde zal worden.
De zaak heeft zeer zware gevolgen gehad
oor Rijnsaterwoude. Er staan nu voor den
heer van Tol nog twee wegen open. Of hii
kan er ruiterlijk voor uitkomen, dat hij het
mis heeft gehad, of hij moet consequent
doorgaan en een aanklacht indienen tegen
den pastoor wegens het doen van een val-
sche aangifte.
Hierna gaf spr. aan allen, die d't mochten
enschen gelegenheid inlichtingen te vra-
•n, terwijl hij nok aan den heer van Tol ge
legenheid gaf zijn zienswijze od de zaak uit-
•n te zetten.
De hoer van Tol maakte hiervan geen ge
bruik. Hij zeide alleen: „Ik kan niet accoord
n met het gezegde door U".
De voorzitter sprak daarna nog den
DE INDISCHE WEEK 1930
Gistermiddag is in het groot-auditorium
der Academio de Indische Weck 1930 inge
zet met een voordracht van den heer Mr.
F. G. Schalkwijk, oud-rechter in West-Indië
over het onderwerp: West-Indische arbeids
velden voor Oost-Indisch' ambtenaren.
De rector-magnificus, prof. dr. J. Ph. Vo
gel, sprak een woord ter inleiding, waarin
hij wees op de beteekenis der Indische Week
en een overzicht gaf van het uitvoerige pro
gramma, dat dit jaar is samengesteld.
Mr. Schalkwijk, daarop het woord verkrij
gende, begon met erop te wijzen, dat de uit
zending van ambtenaren uit Nederland zich
nagenoeg uitsluitend bepaalt tot de Oost.
Meerdere belangstelling te wekken voor
West-Indië is dus het doel van spre-kers voor-
draohL Aan de hand van een landkaart ver
telde Sp. verschillende bijzonderheden over
Suriname, het klimaat, de voortbrengselen
en de bevolking.
In het tweede deel van zijn lezing behan
delde Spr. Curacao met de belangrijke haven
Willemstad als centrum en petroleum als
belangrijkste product.
Prof. André de la Porte sprak namens de
Senaatscommissie voor de Indische Weck
eenige woorden van dank.
De tweede voordracht gedurende de Indi
sche Week 1930 werd hedenmiddag in de
collegezaal van het botanisch laboratorium
gehouden door den heer Ir. D. de Jongh, di
recteur van Gouvcrnernentsbedrijven over
het onderwerp: Het verkeer in Nedcrlandsch
Indië.
Spr. vertoont allereerst een beeld van de
kaart van den Indischen Archipel, geprojec
teerd op die van Europa en bespreekt de ka
rakteristieke kenmerken van het verkeer in
den Archipel, een eilandenrijk van zeer
T-- groote uitgestrektheid met een zeer ongelijk
Beek gezegd. „Doe dat grapje verdeelde bevolking en derhalve ook pro-
er en Hnamn heeft He ductie-verkeer. Achtereenvolgens stond Spr.
stil bij Java, Sumatra, Borneo en de kleine
re eilanden.
Ook verschillende havens passeerden de
revue, terwijl in het kort een beeld werd ge
geven van het verkeer der K. P. M. als prac-
tisoh middel van interinsulair verkeer.
Tenslotte wijdde spr. nog eenige woorden
aan het luchtverkeer, dat sodert twee jaar
is ingesteld, zich voorspoedig ontwikkelt en
met het oog op de groote afstanden belooft
een belangrijke rol te zullen spelen.
Met een beschouwing over het postver
keer besloot spr. zijn toegejuichte rede.
ruptie.
Spr. richtte daarna een speciaal mjord :VM1!lch ui!'. dat hetgeen thans de pers-ver-
.an welkom tot de verschillende persverte-1 tcgcnwooi'digers in hun bladen zouden m°de
genwoordigers cn sprak zijn teleurstelling de-elon. zegenrijke gevolgen zou hebben^vonr
erover uit, dat in sommige bladen de zaak Koe('e verstandhouding onder de bevol
zoo sensationeel mogelijk is behandeld, zon- vr,n Rijnsaterwoude.
der zich tor bevoegder plaatse van de juist- Zoowel op de publieke tribune als m de
heici van hun informaties te verzekeren raadszaal volgde op deze woorden een luid
(met name „Het Volk'" -Red.). applaus.
Zii zoekt naar styleering als uitdrukking van Spr. gaat dan ontleden het adres, dat door i Wc mconen. dat na deze heldere uitecn-
hooger eenheid van bovenpersoonlijke, verschillende inwoners van Rijnsaterwoude ;"ttinc van burgemeester Pakhuyzen er nog
eeuwige normen Zii veronderstelt het is onderteekend en naar den officier van weinig mogelijkheden overblijven om geloot
mvsterium tremendum. justitie in Haarlem is gezonden. In dit adres j hechten aan de lasterpraatjes, welke om-
Zij is theocentrisch en neigt tot overschat-wordt van de ondertcekcnaars gesproken als j trejit^deze onverkwikkelijke zaak zijn ver-
ting van het psychische. In dit alles is r'
EEN VEELZIJDIGE KUNSTAVOND
het Zuid-Afrikaansch, waarvan wij zeer
hebben genoten.
„Ex Animo" besloot met „Maannaciht" van
Van der Star" cn „Des Zomers als het re
gent" van zijn directeur H. W. de Wolf, beide
met toewijding gezongen.
HET NIEUWE GEBOUW VAN DEN
COOP. BOEKENBANK.
Hedenmiddag had in tegenwoordigheid
van een groot aantal belangstellenden clo of-
ficieele opening plaats van het door archi
tect P. Kraan gebouwde nieuwe fraaie ge
bouw van de Coop. Boerenleenbank alhier
door Mr. O. Gczelle Meerburg, directeur van
de Coop. Centrale Raifeiscnbank te Utrecht
Voorts werd nog liet woord gevoerd door
Burgemeester J. L. Bosschietcr, door don
heer Tj. Kuypers, namens den Ring van
Boerenleenbanken in de Bollenstreek cn
door den heer T. Kralt, voorzitter van de
latselijke Boerenleenbank. Op de innch
ting van het gebouw en op de plechtigheid
van de opening komen we morgen uitvoe
rig terug.
BURGERLIJKE STAND
Groot—Guley z"—"m" j Kraan—Schmlta d
M A Ammerlaanv Ber*e Henegouwen d
M H Hummc—Kozeboom z SM de Haan—
Vavler z J Zwartv Wcerlee d G A Vor
hoof—Heemskerk z A de Zwijger—v dor
Weden d C M Kuipers—Kramer d C h
v Ballegooyv VTtjme d A La ter veerReu-
zer z C W Binkvan Oosten d H W Eull
Klein d C van Kempenv Stralen d M
Bouman—Rademake z C do Boer—Piket 2
GE TelieurKnoblich d C Broexe—v d
Zwet d M van Hout—Ravensbergen z _C
van BiemenNeuteboom z J J W
penBezie d M
86
Voornaamste Nieuws.
BINNENLAND
24.000 woningen
Te Utrecht ls een druk bozoclito protest-
vergadering gehouden tegen het inaal- en
menggebod.
raard—Verboi
55 j mn E Jas
jeLangezaal—v der
gt 77 J. wed G H KleineKallenberg 67
ved H G Dal 19 j. Jm A Kelderman
i mn H van Zeist 3 mnd dr w Smit
mn - St Winters 66 J. mn - M J H A H
seSmits 74 J. wed.
Uit den Omtrek.
ALPHEN AAN DEN RIJN
KERKDIENSTEN.
Hedenavond 7 uur Ned. Herv. Kerk Ju-
lianastraat Ds. Johs. Stehouwer.
Chr. Geref. Kerk 7 uur Ds. Zwier.
SCHAAKCLUB.
De Alphensche Schaakclub, opgericht 14
Oct. 1930, welke haar speelavonden heeft
in het zaaltje achter Kemp's Boekhandel
elke Dinsdagavond van 8 tot 11 uur, maakt
flinke propaganda voor uitbreiding van hel
ledental. Men verzekerde ons dat het een
groot genoegen is de club te bezoeken
gen van het Oostersch-Christendom. De
Oostersche theologie, die juist in de laatste
jaren bezig is zich op haar eigen karakter
te bezinnen in verhouding en in tegenstel
ling met het Westen, geeft de bevestiging
van deze karakteristiek. Daarbij treedt op
den voorgrond het verlangen naar eenheid,
dat in het Westen eveneens sterk wordt ge
voeld en waardoor de waardeering voor de
Oostersche elementen groeit. De Gotische
geest en de Grieksche geest blijven contras
ten doch door wederzijdsch begrijpen en
waarweeren zal groeien het weten, dat ze
elkander noodig hebben en aanvullen en dat,
ondanks het feit dat Oost en West twee zijn
en twee blijven, toch deze beiden in hooger
eenheid elkander kunnen ontmoeten.
Spr. besloot met de gebruikelijke toespra-
HET 8EROEPINGSWERK VAN DE
GEREF. KERK
In de vacature, ontstaan door de emeri-
taatsaanvrage van Ds. TI. J. Kouwenhoveu,
is het volgende tweetal gesteld: Ds. K.
Sietsma van Eindhoven en Ds. W. A. Wier-
si nga van Weesp.
Ds. Sietsma is 25 Augustus 1896 geboren.
Hij werd candidaat in 1924, deed 23 Novem
ber van datzelfde jaar zijn intrede te Schoon
hoven, terwijl hij in 1928 te Eindhoven werd
Jjeroepen, waar hij 9 Sept. zijn intrede deed.
Ds. Wiersinga werd 15 Sept. 1897 geboren.
Hij werd candidaat in 1921. Op 8 Oct. 1922
deed hij zijn intrede te Wormer, terwijl hij
in 1927 te Wecsp werd beroepen, waar hij 23
Oct. van dat jaar zijn intrede deed.
SCEERMWEDSTRIJDEN.
Hedenavond te 8 uur wordt in de scherm-
zaal van het politiebureau een schcrmwed-
strijd gehouden, tusschen het eerste equite
van de Leidsche Politie-sportvcreeniging en
het eerste equite van „Arena Studiosorum
Op dezelfde plaats en tijd zullen Donderdag
avond de tweede equites van genoemde v*.-
eenigingen tegen elkaar uitkomen.
MILITARIA
De alhier tot arts bevorderde semi-artsen
A. G, And'cr en J. J. Oosterom zijn bestemd
tot res. off. van gez. 2e kl. bij den geneesk.
dienst van het leger hier te lande.
De eerste ploeg dienstplichtigen der lich
ting 1930, van het bereden gedeelte van het
6e rcg. veld-artillerie alhier, vertrekt 31 Dec.
met groot verlof.
De alhier tot semi-arts bevorderdp
student P. A. M. Sengcrs is bestemd tot
res.-officier van gezondheid bij het reserve- j
personeel van den geneeskundigen dienst
tier landmacht.
handteekening van een inwoner van Lei
muiden, waar het misdrijf is gepleegd, op
het adres voor.
In het adres wordt verder gesproken van
den zwakzinnige Van Beek, als van iemand,
die geen kip kwaad zou doem De practijk
wijst dit echter anders uiL Hij werd gevaar
lijk voor zijn omgeving, zooals o.a. blijkt
uit enkele pogingen tot aanranding van
jongens en meisjes, waarvan door de po
litie proces-verbaal is opgemaakt
Dat de huishoudster in den bewusten
nacht niet aanwezig was, wordt uitgelegd
als een bewijs te meer, dat van een ge
fingeerde inbraak sprake kan zijn, maar
met evenveel recht kan Spr. deze omstan
digheid in het nadeel van Van Beek uitleg
gen, omdat hij daardoor gemeend zou kun
nen hebben zijn slag beter te kunnen slaan.
Dat de vader van den jongen meende, dat
hij te bed lag, is ook heel goed verklaar-
haar, als men weet, dat Willem van Beek
meermalen nog laat over straat zwierf,
als Spr. zelf heeft geconstateerd, zonder dat
zijn vader daarmede op de hoogte was.
De goedheid van den zwakzinnige wordt
aangetoond met het feit, dat hij meermalen
jongens en meisjes achter op zijn fiets
meenam. Dat is toch werkelijk geen bewijs,
als men in aanmerking neemt, hoe veel
vuldig het voorkomt, dat kinderen met
verkeerde bedoelingen door sommige indi
viduen op deze wijze worden megenomen.
Snr. vertelt dan verder hoe de heer Van
Tol bij hem is gekomen en hem mededeel
de, dat hij als afgevaardigde sprak van de
Protestantsche bevolking van Rijnsaterwou
de. waarop Spr. hem gezegd heeft, dat hij
van een scheiding tusschen Protestantsche
en Roomsch-Katholieke bevolking in een
dergelijk klein dorp niet wilde weten.
De hee>r Van Tol beeft toen gezegd, dat
er geruchten gingen, dat de inbraak gefin
geerd zou zijn. Dit was een zware beschul
diging, in de eerste plaats voor den pastoor,
in de tweede plaats voor de drie politie
mannen, die bij Spr. zeer hoog staan aan
geschreven. en ten slotte was dit ook een
zware aanklacht tegen den burgemeester
van Rijnsaterwoude. Daarom heeft Spr. da
delijk gevraagd waarop deze geruchten wa
ren gegrond. Bewijzen kon de heer Van Tol
echter niet aanvoeren. „Ik geloof het maar",
heeft de heer Van Tol gezegd, toen Spr.
hem vroeg wat hij er zelf van dacht
Toen is het onderhoud gekomen bij den
officier van justitie, die onmiddellijk na
afloop te kennen heeft gegeven, dat hij
op dergelijke gronden niet aan een nieuw
onderzoek wilde beginnen.
De zaak is ook in behandeling geweest
bij den gemeenteraad van Rijnsaterwoude,
waar hij niet thuis hoorde, maar waar het
feit, dat Van Beek moest vernleegd worden
op kosten van deze gemeente, de gelegen
heid openstelde om de zaak in het geding
te brengen.
Van Tol heeft daarbij gezegd, dat Van
Beek niet krankzinnig was, maar di.t is
LUSTRUMPLANNEN VAN
..DE VEREENIGDE ZANGERS"
Tn verband met het feit dat het Mannen
koor „De Vereenigde Zangers" alhier in
April 1931 zijn eerste lustrum zal vieren,
ligt het in de bedoeling van deze vereeni-
ging ter gelegenheid daarvan een bijzonder
programma uit te voeren, waarop zeer be
langrijke koorwerken voorkomen, n.l. „Mit-
temacht" van Bruckner, de „Altrapsodie"
van Brahms en het oratorium „Bonifacius"
van Zöllner. Het plan van de vereeniging
om op deze wijze boven het gewone niveau
uit te komen is alleszins prijzenswaardig
en verdient ten volle de steun van de Leid
sche muziekliefhebbers. Want het spreekt
vanzelf dat zonder deze steun de vereeniging
het niet ver zal brengen. In de eerste
plaats is noodig n' flink bedrag om de
groote orkosten te bestrijden. Het ligt n.l.
nok in de bedoeling om de Haarlemsche
Orkestvereeniging en een drietal eerste klas
solisten voor de uitvoering te engageeren.
Dit gaat met groote kosten gepaard en als
we dan ook zeggen, dat het adres van den
penningmeester is J. Boon, Hooigracht 43
en het gironummer der vereeniging 75974,
dan begrijpt een ieder daarvan wel de be
doeling.
Tenslotte dienen we nog mede te deelen,
dat zich een eere-comité heeft gevormd, dat
bestaat uit de volgende personen:
Ir. A. G. Bosman, C. L. v. Buuren, mej.
Coebergh, C. M. v. Hamelsveld, mej.
Harry v. d. Horst, J. W. Henny, mevr. v.
Itallie—v. Embden, A. de Koster, P. C. La
brijn, Ir. W. J. Modderman. Mr. G. H. E.
Nord Thomson, G. Ie Poole, Mr. P. A.
Pijnacker Hordijk, J. H. Schaper, Voor
schoten: Ir. A. M. Touw, Mr. J. W. Ve.r-
burgt, Prof. Dr. J. Th. Vogel, Jhr. Ir. A.
von Weiier. Wassenaar.
K. VAN K. RIJNLAND
HANDELSREGISTER.
Nieuwe inschrijving. 18 Nov. 5628. Tim
merfabriek „De Twee Sleutels". Leiden. Ves-
testraat 84. E.: M. van Dop, Rijswijk.
18 Nov. 5630. N.V. Chocolaterie Lido (f)
Leiden, Haarlemmerstraat 82. Hoofdz.. Am
sterdam, Zwanenburgwal 60.
Wijziging. 18 Nov. Fa. Wed. Jac. den Hol
der, Leiden, Noordeinde 55, handel in vis-
scherijartikelen Uittr. E.: Wed. A M den
Holder-van Duvl, Leiden d.d. 1 Oct, 1929.
N. E.: H. den Holder, Leiden.
18 Nov. P. G. van Rijn, Noordwijk-Binnen.
Douzastraat 3. winkelier in koloniale
- Rijn.
E.: A. G. van Rijn, Noordiwijk,
Gisteravond werd in de Gehoorzaal oen
Kunstavond gegeven ten bate van den Cen-
tralen Wijkarbeid der Ned. Herv. Gemeente,
waarvan Ds. Groot Enzerink vóór het afwer
ken van het programma doel en beteekenis
uiteenzette. Spr. bracht vervolgens dank aan
allen, die belangeloos hun krachten aan het
welslagen van dezen avond gaven en deelde
verder mede, dat de zangeres mej. A. Vee-
nenbos uit Alkmaar ongesteld was geworden
en dat men er pas op 't uiterste oogenblik
in was geslaagd mevr. Wiokcvoort Cromme-
lin als plaatsvervangster te krijgen. En ten
slótte uitte Spr. den
vruchten moge oplev
aibcid.
Het christelijk kerkkoor „Ex Animo" open
de hot programma met Gez. 50 vs. 1, 2 en 4,
in harmonisatie van Jan Zwart.
Met forsche klankontwikkeling werd deze
lofzang voorgedragen. De zetting van de
compositie lijkt ons evenwel wat vierkant en
weinig soepel. Een heel mooie cn genuan
ceerde voordracht gaf „Ex Animo" van
Bortnjanski's prachtige hymne „Du Hirte
Israels". Men zong zuiver en op toon en de
crescendo's, het weer afnemen in kracht en
de pianissimo's vielen te loven.
De heer F. H. Kriek van Leiden gaf ver
volgens een paar cello-voordrachten, die jam
mer genoeg, wat mat klonken. De heer Kriek
maakt ontegenzeggelijk een mooicn toon en
bezit muzikaliteit. Wellicht heeft hij nog
zeer weinig in 't publiek gespeeld en is hij
nog niet „Bühnenfrei". Wij zouden den raad
rlïn J2Z-- ",ie' uir-fli lLCt De belangstelling ook van buiten Boskoop
In kïtthi in''i overtui„In„ be(ooft weder gr00t ,c worden, gezien de vele
Wij zijn overtuigd, 'dat er een goed tnusi- aanvragen die het bestuur bereiken. Het
GEVANGENISLEVEN.
Door de vereen, tot stichting en instand
houding van drie arbeidskolonies van het
Hoogeland, zal Dinsdag 25 Nov. a.s. te 7Vo
uur een propoganda-Vergadcring gehouden
- worden in „Bethel". Als spreker treedt op
nsch, dat doze avond de heer A. i-Iofstede van Huizum-Leeuwar-
voor den wijk den; ook zal een film vertoond worden van
het gevangenisleven. Opening door Ds. St«-
homver, sluiting door Ds. Brouwer.
EVANGELISATIE.
De heer Baas, straatprediker te Amster
dam, welke 24 Nov. a.s. in de Geref Kerk
De Ruyterstraat zal optreden, spreekt ovei
het onderwerp „Visschers van menschen"
BOSKOOP
PLUIMVEEVEREEN. „NUT EN SPORT".
Op 25 en 26 Dec. a.s. hoopt „Nut en Sport"
in het veilingsgebouw een nationale tentoon
stelling te houden van hoenders, watervo
gels. konijnen, duiven, enz.
Het vraagprogramma is reeds aan alle be
kende fokkers toegezonden.
Het ongeluk bij Den Hulst.
(bi 7)
Het verduisteringsgeval te Den Haag.
(Blz 5)
Tweede Kamer: Ir. Albarda legt een ver
klaring af over de houding zijner partij Dij
mobilisatie. Voortzetting van de behande
ling van de Begrooting van Buitenlahdsche
(bl.z. 9)
„Zon en Schild", de nieuwe stichting van
de Vereen. Ned. Herv. Stichtingen, voor ze
nuw- en geesteszieken.
BUITENLAND
(bladz. 2)
Frankrijk en Duitschland en het Neder-
landsche voorstel ter Economische Confe-
Drastische bezuiniging in Italië.
De nieuwe Egyptische regeeringspartij en
haar program.
De toestand in Spanje.
AGENDA
Vrijdag, 21 November: In den Vergulden
Turk vergadering van de Leidsche IJsclub
8.30 uur nam.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 17 tot en
met Zondag 23 November a.s. waargenomen
door apotheek P. du Croix, Rapenburg 9,
Telefoon 807.
cus in hem schuilt, die de dingen goed aan
voelt en mooi kan vertolken. Hij werd ver
dienstelijk begeleid door onze jonge stadge-
noote mej. A. de Bnivn. Achtereenvolgens
werden ten gehoore gebracht 't „Pilgerchor"
en „Lied an den Abendstem", beide uit
Tannhöuser van Wagner, composit
zicih wel voor de cello leenen, al zijn ze er
niet voor geschreven. En ten slotte hoorden
we nog het bekende „Kol nidrei" van Max
Bruch, waarin heel veel viel te waardeoren.
Mevr. Wickevoort Crommelin beschikt over
een van nature prachtig geluid, dat uitste
kend is geschoold. Het optreden van deze
dame was voor ons een groote verrassing.
Haar kunnen bepaalt zioh niet tot één enkel
•genre. Het eerst hoorden we een prachtig
aria uit „Don Juan" van Mozart, met glans
en gratie voorgedragen. Wat klonk dat alles
licht en stralend en hoe voortreffelijk kwa
men de tintelende coloraturen tot hun recht.
Toen volgden twee mooie liederen van Grieg
„Solveigs Wiegenlied" en „Ein Traum", die
bekoorden door poëtische charme. Na de
pauze toonde de zangeres zich even voortref
felijk in de statige kunst van Bach. En ook
van dezen koos zij twee zeer verschillende
composities: „ïch hatte viel Bekümmernis'
en de jubelende Aria uit de Pfingstcantate
Door dat zij onverwacht optrad, was er
natuurlijk vooraf geen gelegenheid geweest
vooraf met mej. C. M. de Haas, haar bege
leidster, te repeteeren. Aan het spel van mej.
De Haas heeft men niet kunnen merken, dat
dit k prima vista ging. Het was vlot en
verzorgd en hield volkomen rekening met de
intenties der zangeres. Daarvoor onze hulde!
Met groot genoegen hebben we den heer
G. Grondsma uit Alkmaar als declamator
gehoord. Een prachtig, «waar en diep orgaan,
een onberisnelijke uitsnraak en articulatie,
een doorleefde dictie. Zijn repertoire was
veelzijdig. Eerst uit de Lucifer van Vondel
de passage, waarin Uriël aan Rafaël den
strijd en ondergang der Luciferisten mede
deelt. Het epos van dien strijd gehouwen in
het marmer van Vondels taaigraniet, werd
overtuigend voorgedragen.
Later volgde het. fragment „Petrus" door
den Fries J. A. Rispens, bewerkt naar de
bekende episode uit het Evangelie, waarin
Petrus zijn Heere en Heiland verlonobent. Er
volgde nog „De Tuinman en de Dood" van
P. N. van Evck en een stuk nroza „Het Wa
terland", waarin Ds. De Stonpelaar van
Warea de poëzie van Tiet Friesehe waterland
beschriift. En verder nog een drietal verzen
van Afrikaansehe dichters.
Uit alles bleek, dat de heer Grondsma Uit
stekend de kunst verstaat elk stuk tr/er-
tuigend in zïfn eigen sfeer te zei ten. F,én ding
is jammer! De heer Grond-ma had ook nog
eens moeten latpn hnoren, hoe krachtig en
stoer het Frinsch klinkt al was het
raagprogramma bevat meer dan 500 gulden
aan geldprijzen behalve de geldprijzen van
het Ned. Werkenbureau, bekers, medailles,
enz.
KATWIJK AAN DEN RIJN
HERINNERING.
We herinneren onze A.-R. mannen en
vrouwen er nog even aan, dat hedenavond
halfacht in de zaal achter de Geref. Kerk
Mr. J. A. de Wilde, van 's Gravenhage, lid
van de Tweede Kamer, een politieke rede
zal houden.
NED. HERV. KERK.
Donderdagavond a.s. te 7 uur zal Ds. L.
G. Bruün in de Ned. Herv. Kerk de week
godsdienstoefening leiden
^•jaan één fragment Pslamvertalfng. Alleen de
KATWIJK AAN ZEE
VAN EET DAK GEVALLEN.
In de Zuidstraat viel de jongen N. v. R.,
van het dak op .straat, waarbij de ongeluk
kige z'n pols brak. Dr. Eykelcnboom ver
leende geneeskundige hulp.
MISHANDELING.
Het geval van mishandeling, waarvan we
eenige dagen geleden melding maakten, cn
waarbij een vrouw zou mishandeld zijn dooi
den jongen van E. schijnt niet zoo erg ge
weest te zijn, als men ons van officieele zijde
mededeelde. Wij vernamen, dat van E. waar
schijnlijk niet eens de schuldige is geweest
en daarom haasten we ons dit te melden.
BEVORDERING.
De heer J. C. Tieleman, adjunct-commips
2de klasse ter secretarie alhier, is met in
gang van 1 Januari a.s. bevorderd tot ad
junct-commies 1ste klasse.
ZUIDOOSTHOEK-AVOND.
Voor een jammer genoeg slecht bezette
zaal sprak in het Gemeente-lokaal Ds. Rel el
an I-Ioornsterzwaag over het evangelisatie-
verk in Zuidoost Friesland, meer bekend
onder den naam van „de arme Friesche
heide". Spr. werd op gebruikelijke wijze in
geleid door den heer C. de Ru, waarna het
woord was aan Ds. Retel, die naar aanlei
ding van het gelezen Schriftgedeelte vertel
de, hoe men ook in de arme ZuidoosthTCk
steeds ijverig trachtte te zaaien het Woord
van het Evangelie. Evenals in do gelijkenis,
was ook hier het werk slechts: zaaien en
zaaien. Het toebareiden van den bodem
moest aan God worden overgelaten. En deze
hoek van Friesland had lang braak gelegen.
Spr. vergeleek daar den bodem met de men-
schjen die er op leefden. Oogenschijnlijk hei
den onvruchtbare grond. Oogenschijnlijk!
Want in den loop der jaren was door noes
ten arbeid in dipn armen hoek al veel ver
anderd, zoowel op geestelijk als op stoffelijk
gebied. Lichtbeelden verduidelijkten een en
ander.
We zagen de krotwoningen en plaggen
hutten, die, evenals op het scherm, plaats
maakten voor kleine boerderijtjes. Hier ge
dacht spr. de edele figuur van den ouden
baron Van Heemstra, die van ontferming
bewogen, hielp waar hij kon, die land kocht
cn boerderijtjes stichtte voor de besten on
der hen. Maar ook de geestelijke pionier
werd dankbaar herdacht, Ds. Noordhoff, die
onvermoeid arbeidde.
Op het scherm werd getoond de kleine,
armelijke, nu bouwvallige kerk, die de moe
derkerk was geweest van bijna alle gemeen
ten in de omgeving. Voorts zagen we cog
de dochterkerken.
Menig beeld gaf een juisten indruk van
de groote moeilijkheden, die er moesten
overwonnen worden, het gesproken woord
hielp daartoe mede. We hoorden van onmo
gelijke atefrmden, van schier onbegaanbare
wen-en, van veel vijandigheid ook.
We twijfelen er niet aan of deze avond
heeft een indruk nagelaten bij de weimge
aanwezigen, die dankbaar voor het gegoveue
huiswaarts keerden.
LISSE
REDE VAN HET TWEEDE KAMERLID
CHR. v. d. HEUVEL.
Op uitnoodiging der A.-R. Kiesvereeniging
„Nederland en Oranje" trad gisteravond als
spreker op de heer Chr. v. d. Heuvel, lid der
eede Kamer.
In zijn rede behan
delde spr. de crisis,
die in onzen tijd
overal doorgemaakt
wordt.
Schier op elk ter
rein gevoelt men de
ernst der tijden. Ve
len verkeeren in erroo
te moei'lijkhed. Het 's
wel waarheid ge-
•vpest wat d,e groote
Qconomcn geprofi
teerd hebben, dit de
welvaart, die na den
grooten norlog werd
cim. v. a. iikuvei, waargenomen,
slechts schijn was. De crisis moest komen.
En zij is gekomi-n De geheele wereld libit
aan verarming. De koopkracht is aanmer
kelijk gedaald. Er is overproductie. De
werkloosheid in alle linden is grooter dan
ooit. Vooral de r.grarische bedrijven, ais
land en tuinbouw, zijn diep geiioffcn. De
vee-handel thans nog niet in diezelfde mate.
Nederland is nog hot eonksle land v. ,:tr
het 6tei'sel van het vrije ruilverkeer wordt
gehandhaafd. Alle andere landen bescher
men hun producten door hooge invoerrech
ten. in- en uitvoerverboden, enz. Met Nerte;
landsche stelsel
land zich eraan h
Hoe hebben wij n1
houding te benalen?
Eerstens moeten we niet meedoen aan revo
lutionaire middelen. f,n's Voorzientehe; 1
moet onze kracht zijn. Wi| moeien ook nb
fatalistisch berusten, doch met allo kroch
ten pogen de ge- olgen te verz-chten.
Moet de crises doorzieken? Men durft ho:
te prefereeron, als ieder
Christenen nu onze
nie-t aan. alleen in de a
Men zegt. dat in de tachtiger en nee-en •w
jaren de Landbouwcrisis ook is doort-v, det
en ook toen is het terechtgekomen, dus
waarom ook nu niet? Wie zoo redeneert be
wijst niet op de hoogte te zijn van do voor-
