JUkttnrr |Trihsrijf UTouranl
ASONNEMCATi
Per kwnrtnal 13.25
(Bi-.si-hikklnirsknstpn f0!5)
>er we'pk ^5
Voor net Bollenland t»U Wekp
lilk.sebe tend inn -#*-.
3ll •liiirHiikM'ht tending „?«-
Alius nil vooruitbetaling
Lttor nummer» 6 -ent
met AondnesNari 3 A cent
ïondagshlnd «net Mz«inderlUk verKmeba
No 3196
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
DONDERDAG 6 NOVEMBER 1930
1 D V E R E N T I Ni
Van 1 Inf 5 regel» -
bike reirel meet O-22*
Inge» Aedede» Mneei. iwr" a
van 1—6 regels *-5®
Elke regel tneer .#-45
Bi) contract belanerlike korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekend t
10e Jaargang
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
EERSTE BLAD.
ENKELE VRAGEN,
DIE ZIJN GAAN RIJZEN
v.
5o. Mag een patroon zich verdedigen
tegen werkstaking
Het moet bevreemding wekken, dat
een dergelijke vraag nog moet worden
beantwoord.
Leiding en arbeid, wij zagen het, zyn
van Gods wege op elkaar aangewezen.
Een gemeenschappelijk belang verbindt
beide. Beide moeten in het bedrijf hui'
bestaan vinden. Geniet het bedrijf wei
vaart, zoo bestaat de kans, dat hiervan
door beide in goede verhouding word'
geprofiteerd. Natuurlijk bestaat de mo
gelijkheid, dat de patroon voor zich eeu
onevenredig groot deel opeischt, en d»-
arbeider een niet te verdedigen klein
percentage zich ziet toegewezen. In zulk
geval heeft de vakorganisatie der werk
nemers volle recht voor een betere ver
deeling op te komen. Dit wijkt echter al
van den gezonden regel, die uit econo
misch, maar ook uit ethisch opzicht
mag worden gesteld.
Bij een staking wordt de natuurlijke
band voor een tijd doorgesneden. Naar
de bedoeling van hen, die de staking
uitschrijven, niet voor goed. Men wi'
weer terug naar het. bed rijf, als de ge
stelde voorwaarden zijn ingewilligd.
Een staking Wordt dan ook geacht te
zijn niét een beëindiging voor altoos
van het dienstverband, maar een onder
breking.
Is die onderbreking opgeheven, dat.
ontstaat weer de vroegere toestand, dal
beide partijen belang hebben bij een
winstopleverende uitoefening van het
bedrijf.
Zou de vakbeweging bedoelen den pa
troonsstand uit te hollen, telken reize de
bestaansmogelijkheid van het bedrijl
wat te verkleinen, zoo zat de opzet vóór
den gemeenschappelijken bodem te on
dergraven.
Uitgezonderd de communisten, welke
den uitgesproken economischen chaos-
nastreven, wenscht niemand dit. Dol.
de socialisten niet. Het gemeenschap?
bedrijf weten dezen zeer goed onbereik
baar langs den chaotischen weg. Ot
door onteigening, of langs evolutionai
ren weg door medezeggingschap over
arbeidsvoorwaarden en commercieeie
en technische leiding willen zij hun doei
steeds meer benaderen. Zóó oordeelen
zij, dat door een hand aan hand gaan
van politieke en sociale actie een andere
maatschappij-orde eenmaal kan worden
bereikt.
Wij zagen reeds, dat de Christelijke
vakbeweging dit doel niet nastreeft.
Maar beide, christelijke en niet-chris
telijke beweging, uitgezonderd dan dt
communistische tak, vinden bii het stel
len hunner eischen de natuurlijke grens
in de draagkracht van de onderneming
Wij letten in dit verband vanzeifspre
kend niet op een uitstervend bedrijf
Elke eeuw kent beroepen, welke ver
dwijnen. Deze hebben hun tijd gehad en
vallen niet onder den gewonen regel.
Breekt nu een staking uit, dan gaat
het over de vraag, of het bedrijf ir-
staat is aan de gestelde eischen te vol
doen, zonder dat het bestaan in gevaar
wórdt gebracht. Hoe zulks kan worder
geconstateerd, hangt van vele factorei
af. Het handboek van de vakbeweging
waarin deze staan aangegeven, is nog
nooit geschreven. Maar de erkenning
der leiders, dat bijbrengen van genoeg
zame economische kennis dringend
noodzakelijk is, wijst er reeds op, dat
hier vaak meer een tasten en zoeken
aanwezig is, dan een onbetwistbart
zekerheid.
De practijk leert daarbij, dat er een
nauw verband bestaat tusschen de be
reikbare mogelijkheden in de vele on
derscheidene beroepen, welke in de
volkshuishouding worden opgemerkt.
Dat is dan de aXgemeene zijde van dit
vraagstuk, welke zoowel patroon als ar
beider aangaat.
Als nu een staking wordt aangekon
digd. een striid staat te ontbranden met
de arbeidersvakbeweging als aanvallen
de partij, kan men zich tweeërlei hou
ding aan den kant der aangevallenen,
de patroons, denken.
De eene kan zijn, die van de aanvaar
ding van het volstrekte weerloosheids
Standpunt, en de andere, die van het
zich in verdediging stellen.
In het blad van het Christelijk Na
tionaal Vakverbond schijnt de schrijver
er zich over verbaasd te hebben, dat
ook Christelijke patroons oordeelen het
laatste standpunt te moeten innemen.
Zelfs als het feit zich voordoet, dat
het bedrijf best kan voldoen aan de ge
stelde, rechtvaardige eischen, heeft de
aangevallen partij het recht zich te ver
dedigen. 't Zou niet verstandig zijn van
patroonskant het op den strijd te laten
aankomen wij spraken immers van
rechtvaardige eischen maar aan het
recht van verweer doet dit niets af.
Geheel anders staat echter de zaak
als de patroon oordeelt, dat de eischen.
waarvoor een staking is geproclameerd,
onredelijk zyn, door het bedrijf niet te
dragen, en strijdig met het algemeen
belang. Voor dezen is het dan niet een
vraag, welke hy uit gemakzucht of uil
vrees heeft te ontwyken, maar eene.
waarop hij een duidelijk antwoord moei
geven. Doet hij dit niet, dan veronacht
zaamt hij schromelijk de taak, hem ov
de schouders gelegd. Is hy daarby eer
Christen, zoo zal zyn hart bloeden bij
het te treffen verweer, maar hy weet
zich van Gods wege het bedrijfsbeheer
toevertrouwd. En als er gebeden wordt
om trouw in de plichtsuitoefening van
het dageliiksch leven, een trouw, gelijk
aan die van de Engelen in den Hemel,
dan valt daar zeker niet buiten de func
tie van den bedrijfsleider. De officieren
van den arbeid moeten het voorbeeld
geven, wanneer het erop aankomt het
door God toevertrouwde pand, ook in
het maatschappelijk leven, ongeschon
den te bewaren en te verdedigen tegen
aanvallen, welke men, na met de con
sciëntie te rade te zyn gegaan, onrecht
matig en onverdedigbaar acht. Lafheid
mag nooit de plaats innemen van plicht
Het wijst op een wonderlijke verwar
ring van denkbeelden, als een striju
instituut, als de vakbeweging is, vooi
zichzelf zou opeischen het recht va*
aanval, en van den aangevallene zon
verwachten, dat deze de weerloosheid
in practijk brengt.
Dezelfde verwarring, als geconsta
teerd wordt bij sommige Revolutionair»*
groepen, welke schreeuwen om ontwu
pening, maar zelf aansturen op de dic
tatuur van het proletariaat, waarbij hei
laatste wèl gewapend de macht voor
zich gaat opeischen.
Men had dan de dictatuur van de
vakbeweging. Sterke kansen met muni
tie voor de in den kamp gevoerde troe
pen en een tot weerloosheid gedoemde
aangevallen party.
Wy weten heel goed, dat van de voor
aanstaanden in de vakbeweging maar
zeer weinigen dit standpunt van de
dubbele moraal innemen, daarvoor is
veel te veel gezond verstand aanwezig,
maar als een theoreticus dusdanige
theorieën verkondigt, en daarmede pa
troons rechten wil ontzeggen, welke hy
zijn eigen vrienden toekent, zoo is dit
erg genoeg.
Stakingsrecht is aanwezig, wanneer
voldaan is aan de gestelde voorwaarden
van opzegging, maar verdedigingsrecht
is eveneens aanwezig. Recht om arbeid
te weigeren, en recht om arbeid aan te
bieden.
Maar er is meer. Het kan in het eco
nomisch belang, zoowel als in het
ethisch belang van het bedrijf zyn, dus
ook van de arbeiders zelf, als verweer
wordt geboden. Ook dit gaan wy thans
onder het oog zien.
H. DIEMER.
BEDRIJFSTELLING.
In Staatscourant no. 216 zijn opgenomen
de voorschriften betreffende de in 1930 en
1931 te houden bedrijfstelling, welke ten
doel heeft, het verkrijgen van een juiste
statistiek van alle binnen Nederland De-
staande ondernemingen, met uitzondering
van de ondernemingen in den landbouw.
De statistiek heeft betrekking ..op Je
plaats van vestiging, de soort, den rechts
vorm. en den omvang van de ondernemin
vliegtuigen en de trekdieren.
VOOGDIJRAAD.
By Kon. besluit is eervol ontslagen mevrouw
INTERN. HANDELSCONVENTIE
Naar wij vernemen is benoemd als ver
tegenwoordiger van de Nederlandschc Re
geering in de dtjor den secretaris-generaal
van den Volkenhond bijeengeroepen cont-r
renfie ter bespreking van de inwerkingtre
ding van de handelsconventie van 24 Maart
1930. welke conferentie zal hijernkompn te
Genëve op 17 November 1930. dr. J. A. Ne-
derhragt. administrateur, chef van de di
rectie van economische zaken, van het Mi
nisterie van Bnitenlandsche Zaken, voor
zitter van de commissie voor de herziening
J. B" Plant.nga-neg als lid van den Voogdij- rtpr handelsverdragen en van de eommissie
„.j r„„„..a„ voor de onderhandelingen over handels
I te Leeuwarden.
LEGER EN VLOOT.
By Kon. besluit is benoemd by het
personeel der landmacht, by het personeel van
den geneeskundigen dienst, tot reserve-officier
gezondheid tweede klasse de vaandrig B.
C. J. Lievegoed, arts
CONSULAATWEZEN.
By Kon. besluit is aan den heer W. Garen-
•érea Pearson eervol ontslag verleend uit zyn
■otrekking van vice-consul der Neerland, n
e Bairnw-in-Furness en is als zooH«.nip b*:-
ioemd huiten bezwaar van 's Lands schatkist
le heer J. FisheT. Het ressort van rut vice-
'insulaat strekt zich uit over het gtdeelre
ven Lancashire bekénd als North Luusdale.
an der heei Fisher moet in de Engelsche
al geschreven worden;
is de heer F. F Ricaurte erkend cn toege-
aten a!s consul-generaal van Columbia te Am
sterdam, vooi Nederland.
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den minister van
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
RECHTERLIJKE MACHT.
By Kon besluit is eervol ontslag verleend
aan de kantonrechter-plaatsvervangers B. H.
Vaags en J. Schellinger, beiden in het kanton
Meppel
RAAD VAN ARBEID.
By Kon. besluit is wederom benoemd voor
den tyd van 6 jaar tot voorzitter van den Raad
van Arbeid te Arnhem mr. G. C. Crommelin.
DIRECTE BELASTINGEN ENZ.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot inspecteur
der directe belastingen der inspectie Utrecht
H. J. Dijkman, adjunct-inspecteur u. H
mej. mr C. Langeraar. thans tyd. inspecteur
dier middelen, die is toegevoegd aan het hoofd
van de inspectie der directe belastingen te Nij
megen, en mr. B. R. L. Prins, thans tydelyk
inspecteur dier middelen, die is toegevoegd
RIJKSWATERSTAAT.
Bij Kon. besluit zijn bevorderd tot hoofdin
genieur van den Rijkswaterstaat ir. P. v. d.
Breggen te Brielle, ir. M B. W. des Tombe te
Nijmegen, ir. G. Gieltjes te Tprneuzen en ir.
A. Kloppers te Assen;
te Amsterdam ter inspectie directe belastin
gen A. F. Tuk, adjunct-inspecteur te Bever
wijk; te Schiedam L. Bosch, adjunct-inspecteur
te Schiedam; te Rotterdam W. Winkler, ad
junct-inspecteur te Rotterdam, te Haarlem N.
V. F Harmes, adjunct-inspecteur te Kerkrade;
te Utrecht, eerste afdeeling, A. J. Fray, ad
junct-inspecteur te Zwolle.
DE VOLKSTELLING
EEN BEROEP OP JEUGDORGANISATIES.
De minister van binncjilandsche zak-r
heeft aan de gemeentebesturen geschreven
Ten einde zoovpel mogeliik 1 ehulpzaam te
zijn bij het verkrijgen van geschikt volk'
tellerspersoneel heb ik mij gewend tot de
centrale jeugdorganisaties.
Na gehouden overlng hebben de besturen
lier organisaties zich bereid verklaard, d>
•e mannelijke leden hunner orgamsa
les (18 jaar en ouder) op te wekken, zich
/.outlet belooning voor dp fnnctie van volks
teller beschikhnar. te stellen:
Evenwel stelt de minister de volgend»
oorwaarden:
1. Leden der jeugdorganisaties mogen
Ipehts als teller worden aangenomen, indien
zich, tegen de door uw bestuur vast te stel'pn
redelijke hplooning, geen geschikte krachten
'schikbaar stellen.
2. De leden der jeugdorganisaties mntren
niet worden te werk gesteld op in verhand
et hun leeftijd minder geschikte plaats
Zoo door uw bestuur de medewerking vni
Ie hierhednplde leden der jeugdorganisaties
de oudere jetied, wordt ingeroeppn. kan wnr
den gerekend op volle en hrlanglooze toe
wijding, aangezien de vervulling van d»-
funrtip van vnlksteller, door hen als een eere
amht wordt opgevat.
Verder zij nog medegedeeld, dat de nvnls
r van waterstaat hpeft goedgekeurd, da*
hef rijkspersoneel, dienstdoende Dij bruggen
kluizen of havens, als teller dienst doet, in
lien daartoe een verzoek door uw hestuni
wordt gedaan In verhand met het tellen van
de bemanning van schepen is dit van belang
rerdragen
FEDERATIE ZANGERSBONDEN
ORGANISATIEVORM.
De Commissie, ingesteld op de vergade
ring te Utrecht, d.d. 28 Juni j.l., mot het
doel zich te heraden over „den organisatie
vorm van een Landelijke Federatie, met
behoud van de zelfstandigheid der plaat
selijke en gewestelijke bonden", kan als
resultaat van hare besprekingen meedeelen
dat tusschen den Bond van Oer«». Zangver
in Nederland en het K. N. Z. V. eenprzijd-
en de plaatselijke ei- gewestelijke bonden
ieder voor zich zelf, anderzijds, een schik
king is aangenomen, op grondslagen bents
tend, waaromtrent nadere inlirhtingpn te
verkrijgen zijn bij den heer J. R. Koi
n a c k e r, Beukelsdijk 199 b te Rotterdam.
HET EFFICIENCY-CONGRES
LAATSTE DAG.
De tweede en laatste efficiency-dag, die
gister te Amsternam gehouden werd, ving.
onder leiding van Mr J Alingh Print
aan met de behandeling van een prae
advies van Ir Ernst H. Hijmans. Spr be
handelde Transportdiagra-mmen voor mas
savervoer boven en onder dpn grond
De heer E11 i n g e r gaf vervolgens esn
uitvoerige besrhoüwing over de toepassing
van de „Statistiek in de onderneming".
De bibliothecaris van de Technische Hou
geschool te Berlitn, Dr Albert Predeck
bracht een interessant prae-advies uit over
de inrichting en meer speciaal de mecha
nische inrichting en gebruik van een tech-
nisrh-wetenschappelijke bibliotheek en li-
te rat mirwuzer.
v Ahr. Me ij behandelde hierop
„Burigeteomrole, hare verhouding tot h«*t
budget der gemeenschapshüishouding -tn
hare toepasbaarheid hij gemeenschapsbe
drijven en gemeenschapsdiensten".
De vraag cf de brutowinst, uitgedrukt i"
procenten van den kostprijs, maatstaf is voor
vergelijking van de winstgevendheel
verschillende producten werd heant
woord in het nr.ae-advies, uitgebracht door
Drs. A. M d e Groot
Tenslotte was het woord aan MUe Pati
lette Bernège voor het uitbrengen van
haar prae advies over de sociale heteeke-
nis van de efficiency in de huishouding.
HET NIEUWE RIJKSWEGENPLAN
GAAT 1 JANUARI 1932 IN.
Rtaatshlad no. 393 bevat het Kon. Resls*
Rn fi October 1930 waarbij wordt vastgp
eld een nieuw Bijkswegennlan.
Het nieuwe Bijkswegennlan treedt In wej-
ing op 1 Januari 1932 met ingang van
'eiken datum het hpstnnnde Rijkswegen
nlan, vastgesteld hij Kon. B°sluit van 4 Juni
'927. bui'en werkine wordt gesteld.
Wij laten hieronder dp voornaamste pun
ten volgen, waarin het Riikswegenplan van
1932 van dat van 1927 afwijkt.
De volgende nipttwe verhindineen zijn in
'>ef Riikswegenplan 1932 opgenomen:
r»o Konv—Van F.worksites. Medemblik—
Wieringen (Den Oever)—Zurig.
MaassluisNaaldw'jk als ziitnk van den
weg Rotterdam—Maassluis—Hoek van IIol
Rotterdam—Dordrecht met zijtak aansliti
tend op den wee Gorinchem Lent, (in plaats
van Eist, waarbij komen te vervallen »le
verbindingen van Rotterdam over de Lek
naar den weg Gorinchem—Lent en Baren
drecht—Dordrecht.
Moerdijk—Oud Gastel—Wouw.
Oud Gastel—St. Philipsland.
Utrecht—Laren.
Bnarn—Hoevelaken met een zijtak naar
Nijkerk.
Utrecht—Driebergen en verder naar Wou
denherg. aansluitend op een weg Huis ter
Heide—Ede— Arnhem.
Hoevelaken—weg Huls ter HeideEde-
Arnhem. waarhij vervalt de geprojecteerde
weg Amersfoortweg Huis ter HeideEde-
Arnliem.
Groningen—Drachten—Heerenweg—Zurig
waarhij tusschen Heerenveen en Drachten
gebruik wordt gemaakt van den geprojec-
teerden weg Heerenveen—Drachten—weg
Leeuwarden—Groningen.
Wildcrvank—Ter Apel—grens.
Emmen—Ter Apel.
BerkumOmmen, ter vervanging vaT
gedeelte Zwolle—Ommen van den weg. die
verder over Hardenberg naar Emmcn voert
AlmeloHardenberg.
Geleen—Heerlen—Valkenhuizon met twee
zijtakken naar de gens, één hij Kerkrade en
één bij de Locht Deze verbinding treedt in
de plaats van de geprojecteerde Sittard—
Heerlen— Kerkrade.
Maastricht—Heerlen.
Te vervallen komt ook de geprojecteerde
verbindingsweg Breda—Rijsbergen.
KAPITEIN BORREN'S
GRATIEVERZOEK
Kapitein Borren is tot één dag gevange
nisstraf veroordeeld Ziedaar het einde van
itiressante strafzaak, die eenige weken
geleden voor het Hoog Militair Gerechtshof
heeft gediend. Het Hof nam wel verzach
tende omstandigheden aan. Het liet door
schemeren, dat anderc-n te dezer zu;e veel
meer op hun kerfstok hadden en verklaar
de uitdrukkelijk, dat beklaagde zin politie
taak uitstekend had uitgeoefend. Maar toch
werd het schuldig over Borren uitgespro
ken, omdat het aan hem als bevelvoerend
militair te wijten was, dat een aantal per
sonen zich van het fort had kunnen mees
ter maken.
Van de arresten van het Hoog Militair
Gerechtshof staat geen beroep meer open.
Er bleef dus voor Borren, die blijkbaar niet
in het vonnis wilde berusten, niets anders
over dan het indienen van een verzoek tot
gratie, welk recht in artikel 68 var
Grondwet aan den Koning is gegeven. Hy
greep dan ook deze laatste reddingsplank
aan en daarmede is dit oude instituut, dat
reeds lekend was in den tijd der Romein-
sche keizers, weer in het centrum van de
belangstelling gekomen.
Er zijn velen, die het onrechtvaardig zou
den vinden, indien Borren al is het dan
maar één dag gevangenisstraf zou moe
ten ondergaan en door hun sympathiebe
tuigingen zijn vei zoek trachten te steunen
DE GRONDTOON
DE RADIOCENSUUR
BINNENKORT EEN BEROEPSCOMMISSIE
Bij de behandeling van de interpellatie
Bonn inzake de zendtijdyerdpeling heeft de
Minister van Waterstaat om. mpp.gedeeid
lat ingesteld zal worden een heroepseont
missie vnnr de radincensuur. Hoe nood'g
/.nik een eommissie is. is in den laatsten
tijd herhaalde malen gebleken. De wenseh
is daarbij uitgesproken, dat zulk een Iip
roepseommissie spoedig tot stand zou
komen.
Uit ambtelijke kringen verneemt hei
Hbld." thans dat een en ander nog wei
eenigen tijd in beslag zal nemen. De voor
'•ereidende maatregelen verkeeren welts
waar in epn vrij gevordprd stadium, doch
nllerperst dient nog een K.B. te wordpn n
gelokt, waarhij zulk een commissie wn»dt
ingesteld en daarna zal het nog wel eentger
tijd duren eer de leden zijn aangewezen
Het bericht dat de verschillende omroep
vereenigingen gevraagd zou zijn hiervoor
iiiristen uit hun kringen aan te wijzen, kon
men het blad niet bevestigen.
Aan de andere kant zijn er echter, die
deze houding van Borren en zijn suppor
P rs weinig op hebben. Met name in een
artikel in het avondblad van 25 October
vat. „De Telegraaf" heeft een der mede
werkers willen aantoonen, dat zoowel het
gratieverzoek als het steunen daarvan on
logisch is. Want aldus de schrijver van
het desbetreffende artikel gratie is niets
anders dan genade, barmhartigheid. Borren
mag echter geen welwillendheid vragen, om
dat zijn veroordeeling onrechtvaardig is.
Door genade te vragen zou hij zelf erken
nen schuldig te zijn. Het is veel beter één
dag onschuldig te zitten dan tenslotte vrij
te komen dank zij een onrecht va irdige
kniebuiging voor de hoogste autoriteit in
den lande.
Deze overwegingen zijn niet nieuw. Reeds
in de beroemde Dreyfuszaak weigerde Drey
fus aanvankelijk gratie te aanvaarden, om
dat hij onschuldig was. Ook Wasserman be
schrijft in zijn boek „Der Fall Maurizius'
het onrechtvaardige en oneerlijke van ee.i
gratieverleening aan een onschuldige. De
betrokken autoriteiten wilden niet hun
rechterlijke dwaling erkennen en. trachtten
op deze wijze hun eigen figuur te redden. 1 hnï»<i
Het komt ons evenwel voor, dat in het
onderhavige geval -ten onrechte dit be
zwaar tegen hel gratieverzoek is ingebracht
Waarom kvmt nl ons rechtsgevoel er tegen
op, dat Borren gevangenisstraf zal moeten
ondergaan? Niet. omdat het Hof een on
juist arrest heeft gewezen. Het staat toch
vast, dat ook kapitein Borren als comman
dant van de troepen zijn taak bij de over
rompeling niet naar behcoren heeft vervul t
Alleen maar Borren is niet de eenige en
zelfs niet de hoofdschuldige. De vele sym
pathiebetuigingen en de ondersteuning van
het gratieverzoek vinden dan ook uitslui
tend hun oorzaak hierin, dat één man
wordt gestraft, terwijl anderen ongemoeid
worden gelaten.
Wij meenen. dat bij dit uitgangspunt
geen enkel bezwaar tegen het verzoek om
gratie behoeft te rijzen. Het instituut van
gratie is, ondanks het verdwijnen der ab
solute monarchie, juist daarom altijd ge
handhaafd, omdat er een geschilkt middel
in werd gezien tot matiging van het strenge
recht Wetten zijn nu eenmaal uit den aard
der zaak algemeen. En toepassing van alge-
meene rechtsregels kan vanzelfsprekend in
hijzondere gevallen tot onbillijkheid leiden.
Alsdan kan door gratieverleening dit con
flict tusschen het strenge recht, dat nu een
maal gehandhaafd moet worden, eenerzij''s
en de billijkheid anderzijds worden opge
lost.
Zeker, lk stem aanstonds toe, gratie he-
LAND VAN HEUSDEN EN ALTENA
In het Land van Heusden en Altena is
een comité gevormd tot verbetering van de
verbindingen met deze streek. Een goede
aansluiting van de wegen in dit land aan
het groote wegennet, opdat de producten
uit deze streken op gemakkelijke wijze zijn
af te voeren, is wel één der hoofdbedoelin
gen van de actie.
In hoeverre onneming in het Rijkswegen
plan of het Provinciale plan mogelijk en
gewenscht is, zal tevens overwogen dienen
te worden.
Met het oog op het groote algemeene be
lang heeft de Bond van Bedrijfsantohon
ders in Nederland zich bereid verklaard,
zitting te nemen in het comité, dat onder
leiding staat van Mr. C. W. van OmmN
ren te Heu«dcn Als vertegenwoordigers
van den B B. N. zijn aangewezen de hee
ren E. L. d e K o k en H. L. B e e k w i 1 d e i
VERPLEGING NED. VISSCHERS
In overleg met het comité ter behartiging
van geneeskundige behandeling van Nederland
sche visschers te Dieppe (Frankrijk) geduren
de den tyd dat de haringvisscherij in het Engel
sche Kanaal (November--Januari) wordt uit
geoefend, heeft het hoofdbestuur der reeders-
vereenieing voor de Nederlandsche haringvis
scherij besloten, ook dit iaar twee Nederland-
sahe verpleegsters naar Dieppe uit te zenden ter
verpleging van Nederlandsche visscherspatiën-
ten in het ziekenhuis aldaar. Het hoofdbestuur
heeft van den minister van Buitenland«che Za
ken bericht ontvangen, dat gedurende het a.s.
visscheryseizoen in het Engelsche Kanaal, de
vice-consul der Nederlanden, de heer A. Me-
rens, tydelyk aan het vice-consulaat der Neder
landen te Dieppe zal worden werkzaam gesteld
Als wij met Dr. Kuyper over de grond
toon van ons Volkskarakter spreken, den
ken we onwillekeurig ook aan ons veelge
liefd en nooit verouderend Wilhelmus.
Daarin klinkt die grondtoon wel zeer luid
en met kracht door.
Doch niemand zal tot heden ooit ver
moed hebben dat 't Wilhelmus ook muzikaal
en radiografisch de grondtoon zou kunnen
zijn voor het lied der S. D. A. P Toch
schijnt dat inderdaad het geval te zijn.
Zaterdagavond had de V. A. R. A. tot 12
uur de beschikking over de Hilversumsche
zender op korte golf. En overeenkomst»:;
het karakter der S. D. A. P. werd de uit
zending besloten met het toekomstlied, da
Internationale terwijl, ook naar het ka
rakter der partij, die zooveel mogelijk naa»*
zich toehaalt. de uitzending tot na 12 uur
voortduurde. Het was reeds middernacht
geweest, toen de eerste toon van de rood»
psalm werd aangeslagen.
Doch, er gebeurde ook iets anders. Ir.
Itzerda heeft van de P. T. T. verlof om
van 12 tot 2 uur des nachts proefnemingen
te doen op dezelfde golflengte. En oOk
Zaterdagnacht deed hij dat. Hij bemerkte
wel. dat de golf bezet was, maar recht ih
recht, en hij maakte daarvan gebruik.
Zonder erg of opzet, wnarem zouden wa
het niet gelooven, schoof hij een gramo-
foonplnnt in en deze draaide, het
Wilhelmus.
De nachtelijke luisteraars spitsten de
noren ik niet want ik lig om dien
tijd altijd, enfin, geregeld, op één oor.
F.n overiepns, ik vind het erg genoeg als
de maaltijd „opgeluisterd" wordt met
lunch-"of dinermtiziek.
Doch dat daargelaten. Zaterdagnacht
kon. w het hooren wou, beluisteren, hoe
de „golv"" over elkaar heensloegen. Dj
V. A. R. A kwam voor de zooveelste maal
verzekeren, dat de morgen, waarop da
Internationale heerschen zal op aard. nog
steeds morgen blijft: en daar tus
schen door liet Ir. Itzerda zijn Wilhelmus
dreunen.
't Moet waarlijk niet slecht geklonken
hebben: het Wilhelmus de grondUton van
de Internationale.
Ik weet het niet: ik hoorde het immer*
niet en trouwens ik ben niet muzikaal
genoeg om het te heoordeelen. Maar i!c
hoop, dat het waar was. Dat znu immen
pen verrassende ontdekking zijn voor de
Ipiders der S. D. A. P. die zoo langzamer-
'nstloonen met hun propaganda.
Ze wpten geen weg met hun interna-
t i o n a 1 e uitspraken op n a t io n a 1 e con
gressen. want voor het forum der volk!1**
verfpgpnwoordigjne durven ze geen revo
lutionaire taal te laten hooren. En dus dan
sen ze op het slappe koord dpr onzeker
heid totdat ze zich een ongeluk vallen.
Laten ze de reddingsplank aangrijneit
welke de ingenieur hen toestak: het Wil
helmus nemen als grondtoon voor hun
Internationale Dan hebben ze tenminste
grond onder de voeten. Hun Engelsche
partiigenooten stemmen ook in met het
„God save the King" en ze zitten
mini«terszetel« en aan hoftafels.
Is dat geen mooi vooruitzicht?
teekent en is ook inderdaad barmhartig
heid, gpnnde. Maar dit wil niet zeggen, dat
dit reeht in de Grondw»t aan l"n Koning
is gegeven om geheel naar willnkpur hier
van gehruik te maken. Ook het bewijzen
van barmhartigheid moet berusten op re
delijke motieven Fr. het kan toch t.iet
women ontkend, da' één van de beweeg
redenen, die tot gratie aanleiding kunnen
geven, de striid is tusschen de eischen der
wet en de billijkheid. Waar nu in casu dp
wet het volle pond vraagt en aan de andere
kant ons rechtsgevoel Pr tegen opkomt, dat
één man wordt veroordeeld, terwijl ande
ren vrijuit gasri. is onzes inziens het gra
tieverzoek volkomen op zijn plaats Het
vragen van genade op grond van billijk
heid is waarlijk geen oneervolle houding.
Mr. H. BAVINCK.
AANBESTEDING
T ZUIDERZIEKENHUIS TE ROTTERDAM
Gistermorgen heeft in het Stadstimmer
huis aan het Haringvliet de aanbesteding
plaats gehad van de ruwbouw met bijko
mende werken van het administratie en op
namegebouw, deel uitmakende van het
Zuiderziekenhuis complex op een terrein,
begrensd doof den Dordtschest raat weg,
Groene Hillcdijk en Valkeniersweg.
Binnengekomen waren 26 biljetten. Inge
schreven was als volgt:
H. Nederlof en Zoon 497.460; D. Klaas-
sen 495.000; Van Amstel en Jansen, fa.
Key f 478.000: W. L. Eerkes, Amsterdam
477 000: Aann. v. Werken v.h. H. J. Neder-
horst, Gouda f 476.943: N V. Th. Smeulers
Aannemersbedrijf 472 000; Kruithof en
Scholte, Voorburg 468.864: Teehn. Bureau
H. .T. de Wilde. Gouda f 468.300: J. Dubbel
dam. Den Haag 467 428; Gehr. Kwaaitaal
f 466.000; fa. J. C de Waal 459.000: C. van
Leeuwen. Hillegersberg 450.95S; N.V. In
tern. Gew. Betonbouw, Breda 450.000; D
en H. v. d. Vorm. 441.000: Rat. Aann. Mii
v.h. J v. d. Wal en Zn., den Haag 438.800:
P. M. Blanke 434.975; J. van Dorp
431.680: Aann. Rpdr. v.h. Rollen. Hilver
sum 429.900: D T. Rian ken f 427.917: Om
men en de Groot f 424.337; Wolterbeek en
van Dorp 419.470: Dura 412 000: Ges-
man en Soetermever, Alphen aan den Riin
410.890; Voormolen 408.340: fa. H. C
Geerdink, Enschedé voor 402.100, en
399.100.
Waar de plaatsnaam niet is vermeld. Is
bedoeld Rotterdam.
Uit Oost-Indië
HET BEZOEK VAN DE G. G. AAN
INDO-CHINA.
Naar Havas meldt kwam de gouveneur-ge-
neraal van Ned.-lndië, jhr. De Graeff, gister
morgen. aan boord van het oorlogsschip .In
constant", te Haiphong aan. Aan lano werd d?
G. G. verwelkomd door den resident, den bur
gemeester van Haiphong en den militairen gou
verneur. Jhr. De Graeff vertrok vandaar per
extra trein naar Hanoi, de hoofdstad van In
dochina. Het station wa* met vlaggen versicrl.
terwyl inheemsche hoofden in gala-kleeder
dracht stonden opgesteld en den G. G. eeu
eere-saluut brachten.
Te Hanoi waren ter begroeting aanwezig de
secretaris-generaal van het Gouvernement, do
resident en de burgemeester, terwijl tal va i
Fransche en Annamitische notabelen jhr. De
Graeff opwachten.
Toen jhr. De Graeff buiten het station ver
scheen, speelde de muziek der troepen het
Nederlandsche volkslied en de Marseillaise.
Na de eerewacht te hebben geinspeeteerd
beeaf jhr. De Graeff, vergezeld door den aan
Z.Exc. toegevoegden resident Robin, zich per
auto naar het paleis van den gouverneur-gene
raal. De stad lag in schitterenden vlaggentooL
Langs den geheelen weg stonden troepen op
gesteld. Na een hartelijke begroeting inspec
teerden beide gouverneurs-generaals de eerre-
wacht bij het Paleis. Een dejeuner in intiemea
kring besloot de hartelijke ontvangst.
's Namiddags maakte jhr. De Graeff "n auto
tocht door de stad.
AANTAL VOLKSRAAD-CANDIDATEN.
BATAVIA. 5 Nov. (Aneta). De inheemsche
lijsten bevatten in kieskring West-Java at
enndidaten voor drie plaatsen, Midden-
Java 46 voor drie. Znid-Sumatra 4 voor eén
plaats. Menangknbau 6 voor één. Noord-Su-
matra 4 voor één. Borneo 2 voor één. Celeitcs
6 voor twee, Molukkcn 11 voor één. Volgens
voorloopige opgave werden in den kieskr ng
Oost-Java 81 candidaten gesteld voor vier in
heemsche plaatsen.
Voor de vijftien plaatsen voor Nederland
sche onderdanen zijn gesteld tezamen 71 can
didaten, voor tip nitb»",mscbo.ni>rierdanen
niet-Nederlanders 22 candidaten voor drie
plaatsen.
EEN ARABTSCH VERBOND.
SOLO. 5 Nov. (Aneta). In 'n vergadering
van Arabische vereenigingen is bpslnten tot
oprichting van een Arabisch Verbond. Twee
«■oreenigingen zijn reeds toegetreden.
GEEN DELI PLANTERS NAAR CURACAO.
MF.DAN, 5 Nov. (Aneta). De Sumatra
Cultuur Bond ontving van Jen minister van
koloniën het telegrafisch antwoord, dat et
geen gelegenheid bestaat tot plaatsing in 't
lands dienst op Curacao van ontslagen DeJt-
planters.
