De Geref. Kerken in België
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1930
DERDE BLAD PAG 9
EEN CLASSISVERGADERING
IN ANTWERPEN
NA BIJNA y/2 EEUW IN DE
ZUIDELIJKE NEDERLANDEN
DE KERK KENT GEEN GRENZEN
Het is «en treffende tegenstelling; terwijl
(je staatkundige machthebbers van België
zich nanv Frankrijk oriëntecren cn de grens
lijn aan Qnze kant zoo scherp mogelijk
markeeren; wenden de Geref. Kerken van
Holgiü de bük noordwaarts en is er ver
heuging, dot de broeders van Noord en
Zuid morgen in elassisvergadering to Ant.
werpen hopen samen te komen.
Ongetwijfeld wordt dit bijeen zijn wel
vergemakkelijkt door stamverwantschap en
eenheid van taal; doch ze zijn niet het be-
heèrpchengo beginsel, De beslissende fuctor
is: eenheid van belijdenis; één geloof, één
doop, cén Heiland.
Want de Kerk moge in haar verschijnings
vorm vaak aan taal en land gebonden zijn;
zij gelooft de gemeenschap der heiligen en
wepselit deze ook, zooveel het knn, tot open
baring 1o brengen.
Heltidenisgrenzon kunnen samen wo n e
beletten en balommeren, landsgrenzen niet.
De classis Dordrecht, waartoe de Relgb
sohe Geref, Kerken bobooien, demonstreert
deze eenheid over de gronzon heen, door
eau c-lassis-vergqdGring te houden in Ant-
vv e r p e n.
Dat worrlt dus een historische, dag.
Iminers, op grond van kerkelijke lvistoric-
bvonnen «staat vast, dat sedert 1585 geen
e.lassicale vergadering van Geref, Kerken ill
Zuid-Nederland werd ge-houden.
Geen wonder, dat de dienaren des Woords
jn België behoefte go voelden om bij deze
gelegenheid de broeders en zusters in Ne
derland, niet alleen de Kerkelijke Gorefor-
meerden, maar alle belijders van dc Gere
formeerd o waarheid, iets nader bekend te
maken mot de toestand cjezor gemeenten in
Zuid-Nederland.
En aan hun beschouwingen verleenden
we natuurlijk gaarne plaats, omdat heel
Christelijk Nederland er ongetwijfeld belang
in stelt,
Dc schrijvers der bijdragen zijn de resp.
predikanten der Belgische Gopcf. Kerken.
Het eerste artikel van Ds. J. S. te M. en
handelt over:
„Dit is vajq den Hcerc geschied."
Nieuw leven oppnbaart zich in dc Gere
formeerde kerken van België'. Waar gedu
rende 345 jaar (1) er geen sprake meer was
van eon Classicale Vergadering van kerken
op eigen bodem, zoo zal D. V. en Deo odju-
YOSté (met 's ITeeren hulp) een begin daar
mee gemaakt worden te Antwerpen, op 6
November eerstkomende.
„Dit is van den Heere geschied", zoo mo
gen wij dankbaar uitroepen.
Wijl er een stilstand gekomen was (de
kringetjes en de in :t verborgen gebleven
kerkjes der Diaspora niet te na gesproken!)
in de Evangelieprediking, en Rome door
haar oppermacht het Protestantisme te lande
had gefnuikt en verwoest, de belijders der
Geref. leer bad uitgemoord, verjaagd of
verbannen, zoo heeft de Heere zich toch
niet onbetuigd gelaten. Hij gaf ons volk
opnieuw de gelegenheid de oudo leer hun
ner Vaderen te vernemen en nu mogen de
Geref. Christenen zich verheugen in 't bezit
van drie kerken (Antwerpen, Brussel en
Genl), twee Evangelisatiopostcn (Laken en
Denderleeuw) en, ja, ook van do in wording
zijnde kerk té Mechelpn, clc stad van don
Kardinaal, cle stad waai' 't hart der R, kerk
klopt, do stad waaruit het eorsto Edikt
gehouden te Antwerpen in 1579. Tot deze
werden opgeroepen de predikanten of afge
vaardigden der kerken. Gent stuurde Ds.
Gilles Massjg. Uic aangesteld word als „mo
derator". Deze predikant was leeraar der
Waalsche kerk aldaar, wier deknaam was
„La Glaive" (het Zwaard). Hij arbeidde
ook veel te Antwerpen, cn Mcchelcn kwam
hij eveneens meermalen ter hulp. Antwer
pen zond de predikanten Louis d'Outre-
leau, Isebrand Balk (Trabius), Libertus
van Esch (Fraxinus), Jan Cubus. Pierre
Loyseleur (Villerus), Mechelen Ds. Plan
cius, tja geleerde Plancius, om wiens leven
te redden, na zijll prediking te Bonheyden,
Picter Panis, ouderling der Mecholschè Ge
meente, zich als offer gaf en onthoofd werd
in 1577 (2). Ds, Plancius werd later predi
kant te Antwerpen,
Wo kunnen niet goed uitmaken of Ds.
Roilius van Gont ook deelnam aan dc Clas
sis. Er moet een correspondentie bestaan
tusschon hem en Ds. Libert van don Esch,
die later tot predikant in Den ITaag weixj
aangesteld; doch, waar zijn die goscbrift.cn
gebleven
In 1580 werd een Clpssicale Vergadering
gehouden te Mcchelcn. Met zekerheid kun
nen we zeggen, dat hierbij tegenwoordig
was Ds. Ponnelius van Middelburg, daar hij
toon als leeraar in een der kerken van Me-
Qhelcn optrad, .en wel in de St. Rombnuts*
kerk,, en dc Mechelscho Gemeente diende
gedurende enkele maanden. Middelburg had
dien predikant „geleend", - Brussel zond als
afgevaardigden P. Plancman en A. de Tem
merman, zooals blijkt uit volgend schrij
ven; (3)
Eersaemo, weerde onde se er bomynde
broeders, gesien hebbende hot grhrvvcn der
Gomeynta van Mechelen, van de classicalc
versaomcl.vngo die den 28 doeses hynnon
Mecholon sal gebonden werdon, hebhem wy
tot ervoordoringe van dier pansdiniick
niet willen in ge breek o syn, maer bobben
tifgeveerdiclit epde gchicken by dwgen tot
bywooningo (lorselver, meester Pietore Plane-
man enije Aert do Temmerman, onse trauwo
ende lieve broederen, met zoeker insiructio
der pointen, die wy vermeynen van onsent-
wege noodich te. sync in der classe te ver
handelen; biddende (Je broeders den voor
schreven onsen gedeputeerden gehoor ende
geloovc te geven als of wy-sells dasr tegen-
woordirh wacren; gelovende oock, van on
sent wo ge, voor gort ende gceffectueert an
to nemen wat by hunlieden met 't samen
den broederen d''r ciasse sul raejaaem ge
vonden onde bcslootcn werden.
Eersarme, weerde broeders, die Vader
onses Heeren Josu Christi wil met pynoh
heyligcn Gheast onder ulieclort trgonwoor-
dich syn tot nuttelicke ende stieht§licke
vplvoeringe doses wooreks. Amen.
Datum den 27 Juny 1580 in Brussel,
U. L. dienstwillige medebroeder
Daniël A?ornlpny,
dienaer des Goclliuken Wooi-ds in der Gcre-
foi*meerden gomeyntcn Christi bynnen Brus
sel. by lasten domei ver.
In 1581 had to Antwerpen weer oen Clas
sicair Vergadering plnnte, met dezelfde pre
dikanten, doch ditmaaJ was Ds. d'Outrelean
als „moderator" aangesteld. Dmzc predi
kant ontmoeten wo ais secretaris der Synode
van 1582; hij werd later predikant der Waal-
ache gemeente te Middelburg- Lót Mcchelcn
kwam ter vergadering Ds. Aut. de la Garde
of Francois Lunlsbercli.
In 15S2 werd na een Classieale Vergade
ring te Mechelen, besloten tot het drukken
van 1200 „OndonvyaiQgo jn de Chr. Per of
Catechismus". Deze werden gedrukt door
Jacob Hcynclrickx, stadsdrukker, Li 153;".
Bovendien worden 18 Nieuwe Testainoi.ton
opnieuw rijkelijk ingebonden. vei .gr /..'Ai xj.el
een „dedicatie aan Mijne Heeran di j vari de
Weth".
Toen Antwerpen vi"l, bezat het 1(1 predi
kanten, waaronder du twee beroemde jyje«
chclaars Thomas van Thlolt en Gaspar vau
der TIeyden.
Om een gedacht, te geven van den toestand
te Antwerpen op gereformeerd g.»biod, is het
voldoende dit aan te stlppom, dat roods in
1578 men verplicht was, op den dorden
Zondag van Maart, op vijftien verschillende
plaatsen te prediken cn hét vondinnal
te houden, en op den daarop volgenden;
Zondag moest mon nog in .la „Citu.luüe
drie tafels bijvoegen om h?; H- Sacrament
te bedienen.
Mocht op de Classicaio Verga lering van
6 November a.s. der Gerei. Ivu ken, le eoi-
sto sedert 345 jaren in Zuid-Nederland, de
ITeere God Zijn rijken zege- uitstorten, op
dat daaruit voortvlooio al wat onze kerkuil
ten goedo kon komen, /ij mogen worden
gesticht en gesterkt er. aangemoedigd om
dc banier der Konings hoog ;e houden en
nog velen daardoor mochten komen tol de
konnis van onzen ecnigeu en alg-* toegzaimn
Zaligmaker.
(1) Antwerpen toch. hot laatste bohvork
van het Protestantisme in België zog offi
cieel nl haar predikanten nis bannelingen
vertrekken in 1585.
(2) Zie vovigo stukjes over Pi eter Panis
in „Stok en Staf",
(3) Origineel in de Arch, te Mechelen,
Invent, des Arch. Nr. MLXXIV.
(4) Ds. Lautsberch ontving als dank van
de stad Mechelen en als hulpgeld 12 gld.
4 st., op 20 Augustus 1581.
De Geref. Kerlt te Gent
tegen 't Protestantisme werd gegeven, waar
uit de eersto Luthersche geschreven belij
denis werd verspreid, de stad die der Refor
matie gaf; haar eersten martelaar.
Het is een wonder in onze oogen!
In gedachten keeron we terug naar het
verleden- Wie zal uitmaken waar. wanneer
en onder welke smartvolle omstandigheden
de laatste Classicale Vergadering van Geref.
kerken in Zuid-Nederland plaats had'? Wel
licht namen de vluchtende kerken hun
archive mede naar Noord-Nederland, Zwit
serland, Engeland, enz.'? Voor Antwerpen
b.v. werden bijna al de archiva, met be
trok kjng op (Ie stad, verbrand en verwoest
tijdens de Spa&nsc.he Furie aldaar; wat
Brussel betreft eveneens bijna alle geduren
de het bombardement der stad door Bode
wijk XIV. Wellicht vindt, men nog iets in de
Staatsarchieven van Brussel. Gent, enz.
Ware het aldus, dan kon mon wellicht voor
enkele steden zeggen wanneer aldaar Clas-
sicale Vergaderingen werden gehouden,
maar zou men toch niet kunnen komen tot
het besluit: tladr werd de laatste gehouden.
Toch hebben we enkele gegevens omtrent
Classicale Vergaderingen. Zoo werd er eene
DE GEREF. KERK VAN ANTWERPEN.
Veel Hollanders zullen in de afgeloopen
maanden kennis gemaakt hebben met Ant
werpen. Want wie, die de tentoonstelling
bezocht hoeft, zal niot tevens van die gele
genheid gebruik gemaakt hebben, dc voor
naamste bezienswaardigheden dezer sclioono
stede te gaan bezichtigen?
En wel in dc eerste plaats de ca the draal
met haar wonderschoonc toren, de toren,
die door Emm. dc Bom, de stadsarohivurius
bezongen wordt als een wonder van mach
tige grootheid, die slank ten hemel opstijgt
als een gebed van steen en ui (spitst met
sierlijk juwoolig gelijn, met arabesken en
rhytmisch spel van teèro pinakels. Een toren,
die zingt bij dagen cn bij nachten, waaruit
de klokken bimbammen bij Zondagsvrede,
droef luiden bij droeve gebeurtenissen, som
ber klagen of zwaar brommen als de nood
over de stede hot hoogst is.
Antwerpen is een stad met een rijk his
torisch verleden, met een verleden, dat
vooral den Protestant moet toespreken.
Marnix van Sint Aldagoude, de dichter van
het Wilhelmus, is haai- burgemeester ge
weest en haai' verleden is gekenmerkt door
geloofsvervolging, inquisitie, brandstapels,
beeldenstorm, plundering, Spaansche Furie,
opstanden, omwentelingen, belegeringen ei
bombardementen.
Tot op heden toe is Antwerpen gebleven
een stad van bewegelijkheid cn rumoer; van
feestelijkheid, optochten, straalbetoogingen
en vooral Zondags is zij „een fleurige ker-
misstacl. vol muziek".
En in het centrum dezer stad staat nq de
kleine Gereformeerde kerk, een eenvoudig
gebouw en hoe onaanzienlijk in vergelijking
mot de machtige Roomsche Culhedraal!
Maar een plaats, die bij de leden onzer
kerk geliefd is, omdat zij daar als ge
meente samenkomen on omdat daar wordt
verkondigd hot Evangelie van do vrije ge
nadé cn van de rechtvaardiging van (len
zondaar door het geloof alleen.
In de kerk worden ook gehouden de jaar
feesten van de Zondagsschool, van dc J.-V.
en de M.-V. en voorts alle andere voor dn
gemeente belangrijke bijeenkomsten. Dan ia
liet do jongeren cn de ouderen evenmin
ooit. te veel tafels en banken te verplaat
sen en voor tafellinnen, bloemen en aller
hande versnaperingen te zorgen. Het groote
nut van deze bijeenkomsten is, dat men eb
kander nader loert kennen, waaraan men
des te meer behoefte heeft, naarmate men
zoo weinige Gereformeerden in een zoo
grnotc stad wpont.
Intqaachen is ook sinds eenige maanden
liet work der Evangelisatie wear stelsel
matig ter hand genomen. Met steun van
de Daputaten voor de Evangelisatie der
Geref. Kerken in België heeft Antwerpen
met de kerk van Bmpsel samen een evan
gelist, den heer Jonkers. Deze bewerkt een
bepaald klom gedeelte der gtaü door huis
bezoek, liagtaatvaisprciding en aanbieden
van de Open Poort. Ovpc eeoigen tijd hopen
wij in de buurt een eigen lokaal to bezit»
teen om daarin Evangelisatie-bijeenkomsten
te houden.
Zoo gaat de Kerk van Antwerpen met
vertrouwen op God (,e toekomst tegemoet
ei) liet besluit der claasis Dordrecht om in
Antwerpen de classisvergndPring van No
vember te houden werkt er toe mede dit
vertrouwen te versterken, daar uit dit be
sluit blijkt, dat de Hollandscho Kerken
don kerken in do Zuidelijke Nederlanden
een warm hart toe dragen.
Antwerpen. H. J. WINTER.
DE GEREFORMEERDEN TF. MECBELEN,
Een aantal leden, behoorende tot de kerk
van Antwerpen, woont in Mechelen, dat on
geveer 20 K.M. van eerstgenoemde stad
verwijderd ligt. ITet is praktisch onmogelijk,
dat deze leden in Antwerpen ter kerk ko
men; dit geschiedt slechts als het Heilig
Avondmaal gevierd wordt. De andere Zon
dagen is cr steeds proeklezcn, tenzij dat er
eens non dominee of candidaat is, die een
liefdedienst wil vervullen, wat altjjd zeer
door de broeders eu zusters te Mechelen
gewaardeerd wordt.
Men komt bijeen ton huize van eeq der
broeders, wiens kantoor dan in een kerk
veranderd wordt. Toch stelt men reeds lang
pogingen in het werk opt te konten tot
bauw van QQO eigen lokaal, daar men een
Roomsche er niét spoedig toe krijgt een
eodsfüeusloeter-ing in een particulier huls
bij te wonen. Ook zal hot, zoodra men over
oen eigen gebouw beschikt, mogelijk zijn te
gamt evangeliseren on bijeenkomsten- to
houden.
Een bouwterrein ia reeds gekocht en be
taal--'. een gedoelta der bouwsom heeft men
L i,ihi.}.-d vr.it CCQ leemug verkre
gen. Men zal echter nog oen leen&g van
ecnige duizenden guldens noodig hebben,
alvorens men tot aanbesteding zal kunnen
overgaan. Nadere inlichtingen over rente on
garantie rullen gaarne verstrekt worden.
Gov de Hc.ere, dat de gebeden der
Mee!. Macho broeders en zusters spoedig ver-
hosrd mogen wqj-doi), opdat ook in de stad
van den aartsbisschop weldra een gebouw
vorrilze. waar L'der vrij kan binnenkomen
om to hoeren verkondigen het Woord van
God in zijn voile rijkdom en troost!
H. J. W.
DE GEREF. KERK TE BRUSSEL.
„Ze is de kerk ven heel Nederland".
Nu door het toenemend verkeer de af'
standen meer cn meer wegvallen, en daar
door ook Brussel niet meer tot de veraf-
gelogen sleden kan gerekend worden, is het
noodzakelijk, dat ook het kerkelijk levon
van Brussel getrokken wordt binnen den
gedachten kring van leder Gereformeerd
Nederlander.
Misschien zult. ge zeggen, als de kerk van
Brussel dat meent, dan stelt ze haar pre-
tentie toch hoog, want hoe zal het mo
gelijk wezen, dat het lot van iedere kerk
aan elk Gereformeerde ter harte gaat en
waar dat niet kan, waarom dan voor Brus
sel een uitzondering gemaakt?
Het antwoord daarop moet wezen; Toch
niet te hoog.
De kerk van Brussel Is een andere kerk,
dan die men in Nederland vindt
Onze kerk draagt ook wel een eigen
cachet, maar heeft daarnaast dit bijzondere,
dat ze niet alleen van zich zelf is. maar
dat ze tegelijk van heel Nederland ia,
Bekendheid met don toestand van omse
kerk zal u dit doen erkennen.
Om u hiervan op de hoogte te brengen,
moet or een beroep gedaan worden op uw
voorstellingsvermogen,
Denk u een groote stad van 800,000 In
woners iets groot er dan Amsterdam als
een volgebouwde cirkel met een middeljiin
van ongeveer 16 K.M. In het hart van die
cirkel ligt het brandpunt van wereldleven
en maar cnkfcle honderden nieters daar
vandann vindt ge Jict mooie kerkgebouw,
waarvan do foto hierbij gaat en waarin
Gereformeerd Nederland al vóór eenige
jaren getoond heeft, met liefdevol hart aan
Brussel te denken.
Welnu, aan den buitenrand van d'e raus-
achtige cirkel kunt u ongeveer tweehonderd
leden, groot en klein, van Brussels kerk
zoeken.
Hoewel zulk een gebied In Nederland al
onder, meerdere kerken is verdeeld, vormt
hier de stad nog maar een klein deel van
het kerkelijk terrein. Daartoe behooren oolk
do meest Zuidelijke en Oostelijke provincies
van België, zoodat ocflt hier ii) "België op
afstanden van 100 K.M. en meer nog leden
gevonden worden.
En alsof do uitgestrektheid nog niet vol
doende was, heeft dc Synode der Gerefor
meerde Kerken al sinds eenige jaren de
geestelijke bearbeiding van Nederlanders in
Noord-Fj-ankrijk aan dc kerk van Brussel
opgedragen, zoodat. hier attestaties liggen
van loden, die 500—900 K.M, verwijderd
wonen van ons kerkgebouw. Dat is het
uiterlijk.
Wat verder do samenstelling der gemeente
betreft, knn men zeggen dat ongeveer hot
dorde deel van Belgische nationaliteit is,
terwijl in liet overige haast alle provincies
van Nederland hier hun vertegenwoordigers
vinden.
Daar is in den laatstcn tijd een groote
trek naar liet buitenland, en de stad Brus
sel krijgt van vreemdelingen steeds ruim
haar aandeel. Het aantal Nederlanders kon
men zelfs schatten op 30.000. Bij zoo groot
getal wekt het wel eens verwondering, dat
er maar zoo weinig tot onze kerken be
lmoren. Het is daarom de geschikte plaats,
op to wijzen, dat het bestaan van onze
kerk een zegen is, voor ons niet alleen,
maar ook voor Nederland om op te vangen-
allos wat zich in haar gebied vestigt. Op
Gereformeerd Nederland rust dus ook de
plicht orn zooals het zijn kinderen binnen
"e landegrenz.cn 'g Zondags naar de kerken
ijst, nok bij vertrek van een zijner leden
Brussels kerk op de hoogte te stellen
Natuurlijk is de organisatie als bij de
Gerpf. Kerken in Nederland, waartoe onze
kerk, reasorteorond onder de classis Dor
drecht, behoort.
Men vindt er een .Tongelings-, Meisjes- cn
Knapenvereeniging. Op een Bijbelclub wordt
een gedeelte van de Heilige Schrift bespro
ken. Gezellige vergaderingen worden gehou
den, waar oen onderwerp wordt behandeld
'iet, zangkoor eenige nummers geeft, en
getracht wordt naar meer verband tusschon
de zoover uit elkaar wonende leden.
Zoo beeft de Ileere ons Zijn zepen niet
onthouden.
Hij gaf in deze groote wereldstad aan
is een eigen Gereformeerd milieu.
Wel zijn er velen die denken, dat zoodra
men de grenzen over ig, bet niot zoo nauw
meer genomen wordt, maar aan ben zij
dan de verzekering gegeven, dat hier als
in Nederland getracht wordt. onder ge
wijzigde omstandigheden naar nauwgezet
leven, overeenkomstig den wil van God.
Brussel. J. MAASKANT.
DE GEREF. KERK TE GENT.
Hier was eens een Geref, HoogeschooL
Wie in don laatsten tijd de aanplakbil
jetten van de notarissen te Gent las, kon
daarop undor meer vinden de aankondiging
van den verkoop van een uitgebreid pand
aan de Onderbergen.
In dit pand wordt, beneden, allerlei be
drijf uitgeoefend: publieke verkoop van
oude meubelen, autogarago, bibliotheek en
andere meer; terwijl het in zijn verschil
lende verdiepingen, onderling verbonden
door eon doolhof van trappen en gangen,
in till van vertrekken huisvesting biedt aan
driehonderd menscjion.
Dit gebouw is gen somber getuige van
voorbijgegane heerlijkheid. Eenmaal toch,
hot was in de jaren 1580-1584 was daarin
gevestigd ecy Gereformeerde Hoogeschool.
Zóó had de Hervorming zich een plaats
hier veroverd.
De geschiedenis ook van de stad zelf
spreekt duidelijk daarvan.
Als jn 1567 den Gentenaren gevraagd
wordt te zweren, dat „zij de oude Roomseh
Catholyke Religie zouden onderhouden",
weigert het grootste gedeelto djen eed af te
loggen. In 1579 heeft de Gentsche Kerk
tenminste zeven of acht predikanten, die
baar het Evangelie verkondigen. Als de
stad in 1584 is overgegaan aan den koning
van Spanje, zijn er niet minder dan 9000
Gereformeerde gezinnen, die. de stad ver
laten, om elders veiligheid en vrijheid van
godsdienst te zoeken. Er bleven nog zooveel
bewoners over als de stad huizen teJdC-
Toen heeft zich over haar weer al meer
uitgebreid het donker van het Roomseh»
Katholicisme, dat hier niet als in de Noor
delijke Nederlanden getemperd werd door
da lichtwerking van het Geref. leven.
1-Iot hapt bloedt hij cle gedachte aaij, wat
hier gevonden werd, en wat van dit alles
'overbleef. Maar met innige dankbaarheid
mogen we terugdenken aan do nieuwe
act;e, diq in de vorige eeuw is begonnen,
orn voer het Evangelie hier weer plaats te
Tot een zeer groote volksbeweging ten
gunste van het Evangelie heeft dat werk niet
geleld en zal de arbgid ook nu, naar men-
schdüjk* berekening, niet leiden. Daarvoor
heeft uo onkundo en het bijgeloof, da vre»3
voor menseden en het traditionalisme te
vcei de harten ingenomen.
Maar wanneer we vergelijken den toe
stand van 75 jaren geleden. Toen Ds. Aart
van Schelven zijn Evangelisstiearbeid mar
begon, en den toestand nu, dan is de ver
andering groot, Er zijn nu velen, al zijn
zij weinigen tegenover de massa die den
Heiland kennen naar het Evangelie.
Wat bijzonder het Gereformeerd kerke
lijk ieven betreft, de zelfstandige openba
ring daarvan dateert van 1924. De kring
van Gereformeerden, die bier was, kreeg
toen versterking uit Nederland. Saambiji»
ding werd gezocht, en spoedig werden ge
regeld des Zondags godsdienstoefeningen
gehouden.
Dit kerkelijk laven kon door Gods hulp
zich. handhaven en ontwikkelen.
In December 1926 verkreeg liet vaster
vorm door de institueering, terwjjl ruim 2
jaren daarna op dien weg kon worden
voortgegaan, door dc beroeping van een pre
dikant en het in gebruik nemen van een
oigen kerkgebouw.
Dit gebouw i6 een getuigenis van den
nieuwen tijd. Het doet blij terugzien op de
hulp van God, die tot nu toe ondervonden
werd op allerlei wijze, ook door veel moeite
cn leed heen; en het spreekt bemoedigend
tot wie in het Gent van nu het Evangelie
hebben te belijden in leven en woord.
Klein is nog de kerk; grooten en kleinen
saam Gi leden; maar het getal is reeds
grooter dan het twee jaar en een jaar ge
leden v/as.
Daarbij zijn cr, wat don Evangelisatie-
arbeid aangaat, naast de groote bezwaren,
dje boven genoemd werden, ook verschijn
selen, die met goede verwachting vervullen.
Reeds jaren is van onderscheiden kant ge
werkt voor d" bekendmaking van liet
Evangelie. TaJlooze Bijbels en gedeelten
daarvan hebben onder bet volk hier hun
weg gevonden. Bij velen is do houding
tegenover „het Bock" anders geworden en
heeft di> schuwheid plaats gemaakt voor
belangstelling.
Ook is het van beteckenis dat velen in
den oorlogstijden Nederland zijn geweest
Terwijl zij vroeger alleen kenden do Room
sche wereld, zooals die hier is. en waarin
van de kracht van het Evangelie zoo wei
nig wordt bespeurd, kwamen zij in Neder
land in een geheel andere wergld, niet
Roomseh, maar wel Christelijk, of ook
Room?ch, maar toch geheel verschillend
van hier.
Telkens bemerken wij, dat velen daar
door tot vragen zijn gekomen, en bij hun
De Geref. Kerk te Antwerpen.
ziekte ook naar den Bijbel grepen. Moer
dan een is daardoor gekomen teot het volle
licht van liet Evangelie, cn van dezen gaat
weer op meer dan één wijze invloed op
anderen uit.
Eu nog een ander verschijnsel is, dat ook
door Rome het godsdienstig verval open
lijk wordt erkend, en dat als wapen hier
tegen wordt aangeprezen het gebruik van
de Schrift voor cle prediking en het gods
dienstonderwijs.
Wel is er niet de volle erkenning van
do waarde der Schrift, maar het feit, dat
er zoo gesproken wordt over den Bijhal,
t mag ons niet voorbijgaan. Hoe meer he*;
Woord Gods gebracht wordt hoe meev
duisternis en nevel zal wijken cn het licht
'opgaan, Ds invloed kan niet uitblijven.
Zoo zien we in meer dan één opzicht de
gunst van God openbaar worden ook over
Gent, en dragen wij aan Hem Zijn Kerk
hier op met de bede, dat van de vroegere
heerlijkheid steeds meer zal mogen werden
gevonden.
Gen' B. W. GANZEVOORT.
EVANGELISATIE TE DENDERLEEUW.
De arbeid onde? de hsvplkinn van
het platteland.
Onder het Vlanmsehc volk vindt het
Evangelio van Gods genade meest ingang
bij hen die buiten geboren werden. Dat
leerde ons een lange ervaring. Buiten be
wegen do mcnschen zich nog in een gods
dienstige atmosfeer. Zij worden er door
allerlei bijgeloof boinvloed, doch zo zijn nog
„alleszins gelijk als gedsdiensiiger". Zij die
in onze steden in het Evangelie arbeiden,
kunnen vaststellen dat degenen, die tot de
kennis van het Evangelie komen, en bij wie
innige bekeering des harteen voorkomt,
meest op hot platteland geboren werden.
De overtuiging dio Wij opgedaan hadden,
dat vele menschel) van buiten voor gods
dienstige overwegingen niet oqverschil lig
waren, had ons reeds lang rloen uitzien
naar een gelegenheid om aan de bevolking
Ve Geref. Kerk te Brunei
liet platteland het Evangelie, los van
alle mcnschclijke bijvoegsolen, te verkondi
gen Denderleeuw werd ons wonder
baar door den Ileere op de hand gelegd.
Op zekeren dag nu oen zevontal jaren
(geleden overhandigde een Spoorweg
arbeider, die onze samenkomsten te Brussel
bijwoonde, ons een „Open brief aan de Gees
telijken san Denderleeuw'. Die brief was
opgesteld door den zoon van den pas
overleden burgemeester van die plaats. Zie
hier wat de aanleiding van dat schrijven
geweest was.
De overleden burgemeester behoorde tot
een polieke partij, die dc goedkeuring
der hoogere geestelijken niet kou wegdra
gen. Het was cle Christelijke Volkspartij
vijj) priester Daans. Godsdienstig waren
zij zuiver Roomseh KathMick. doch de R.-K.
burgerij was tegen die partij gekant.
zocht immers do stoffelijke toestand van
het volk te verbeteren - wut in hooge
matg noodig was doel) die beoogde ver
beteringen bedreigden cle geldkast van de
uitbuitende Vlaqtpsghe burgerij.
Bij de hooge geestelijken werd er aange
drongen op de veroordeollng van die
Volkspartij. Vele goestelijkon begonnen, op
den preekstoel tegen dc Christelijke Volks
partij to prediken Het ging zoo ver
dat vele mcnschen, inzonderheid mannen,
geen vout moer wilden zotten in de kerk.
waar zij bijna ioderen Zondag aangerand
werden. Zonder God waren zij niet, maar
zonder kerk dreigden zij to worden.
Burgemeester Jioriuu was gestorven. Hij
ock kwam, terwjlle van dat optreden dei-
geestelijken niet meer ter kerk. Hij werd
ziek, en zonder dat men het vermoeden
kon. overleed hij, vóór dat zijn vrouw. Mie
innig godsdienstig was, gelegenheid had, de
pastoor of een. der kapelanen te roepen.
Dc geestelijken weigerden het lijk in de
kerk te laten brengen. Zij zochten een slag
te slaan, die diepen indruk op de gemec
deren der menschel) zou maken, on de
Volkspartij zou schaden door de vrees, die
het optreden der geestelijken zou aanjagen.
De zoon van den overloden burgorm «iajer
was door de handelwijze der geestelijken
zoo gekwetst, dat hij een open brief liet
drukken en onder het volk liet verspreiden.
Eon exemplaar van dien brief werd ons
door djen werkman overhandigd. Uit de
hand van een man uit Denderleeuw had
hjj hem ontvangen.
Ik besloot dadelijk eon woord van deel
neming aan den zoon en aan zijn moeder
te schrijven. Ik wees er op dat de toon van
haat, dio in zijn open brief weerklonk, niet
paste bij een Christen. Ik kon mij best zijn
verontwaardiging voorstellen, doch hij moest
het woord van Christus gedenken: „Hebt uw
vijanden lief". Ik beloofde, hem een bezoek
te brengen, om van hart tot hart met hem
en zijn moeder ovey die dingen te spreken.
Zóó geschieddeIk stelde vast dat de ge
moederen in Denderleeuw aan 't gisten wa
ren, meer dan qoit Was «int geen aangewe
zen weg? Met aan die menseden het Evan
gelie te brengen, bond men hen vaster aan
God. Daar zij losser waren van de Room
sche kerk, waren heel wat struikelblokken
uit den weg geruimd, die het aannemen van
's Ileoren E vang"! ie, los van menschelijke
bijvoegselen, hadden kunnen bolommeren.
We zouden er dan Zondagmiddag moeten
licoiï gaan. De meeste mannen werken te-
Brussel. In dc week zijn zij dus afwezig, 'x
Zondags treft men ben In den middag
thuis. Wij begonnen dus met er den Zon
dag, in den namiddag been te reizen. Een
veertiental zangers vergezelden ons. Wij na
men in onze Evangelisatie-auto een orgeltje
mede.
In den beginne begaven wij ons naar de
Zijpstraat/aarj het station gelegen. Daar aan
hei Sh Annakapelletje haalden wij ons orgel
tje uit de auto, de zangers schaarden er zich
vni, en het Christelijk lied weerklonk ovrr
Jtfe straat van het Vloamsche dorp. De men-
'schen kwamen benieuwd nader. Na een paar
I liederen gezongen te hebbon, verkondigden
i wij hun het Evangelie van Code rijke gena-
do in Christus.
j Zoo geschiedde het minstens om de veer
tien dagen, daar we Qok nog in andere dor
pen het Evangelie brachten. Later gingen
wij er too over. sanxenkosten te beierden nan
den anderen kant van h«t dorp. daar waai
de Dender het dorp Denderleeuw van Licde-
kerhr scheidt.
Zóó werkten wij in dat groot" dorp. duf
..rich lïTCt de» dag, ter wille van zijn belnng-
I rijke Station, meer en meer uitbreidt. Ten
j slotte kwam er een kink in de kabel, De
nieuwe burgemeester üct ons op zekeren dag
v/eteii, dftt 1)5j aan de politie het hovel gege-
j cn had, onze osmienkpnistei) te verhinderen,
j De Hoera g"f uitkomst. Een man. die iede-
ren Zondag in het midden van het volk
stond, en in wiens hart de Heere gewerkt
■had, bood ons zijn huiskamer aan. Ze was
uiet groot, doch cr konden ecu dertigtal
menschon plaats vinden. lederen Zondag en
i«déren Vrijdag werd het Evangelie in die
huiskamer verkondigd. De kamer was soms
zóó vol, dat de toehoorders zich gedwongen
zagen buiten te blijven staan, waar zij nog
enkele klanken konden opvangen.
Na een paar jaren speciaal m die buurt
gewerkt te hebben, werden w ij andermaal
gedwongen onze samenkom sten te staken.
Ditmaal was ziekte er dg ooi zaak van. Pp
schoonzuster van onze., broeder Jozef De
Neef, bij wien wij vergaderden, werd zoo erg
ziek, dat zij het rumoer niet wrdragen kon.
De samenkomsten zouden dus moeten onder
broken worden, in afwachting van betere
dagen.
Weer gaf de Heere uitkomst. Een andere
broeder, die eertijds een hej-Jurg gebonden
had, waaraan een kleine zaai gebouwd was,
die voor danszaal gebruikt werd, bood ons
aan, bij hem ia dat zaaltje te vergaderen.
Wij namen dat voorstel met dank aan.
Zóó geschiedde het, dat wij eon paar jaren
ten huize van onzen broeder Snel vergader
den. Daar waar vroeger de zonde gediend
wei*d, zocht men nu den I-Ieere, waar eer»
tijds het lied dezer wereld weergalmde,
klonk nu het lied der verlossing. Met veel
zogen mochten wij in die buurt werken. On
derscheiden mensdien kwamen er tot goloof
en bekeering. doch wij konden er tenslotte
oin verschillende redenen niet meer samen-
Het werd noodig tot uitbreiding van het
werk, dat men naar ids beters uitzag. Dank
zij de offervaardigheid van onze Hollatidsche
broeders en zusters konden wij een stuk
grond koopen in liet centrum van het dorp.
Wij werden in staat gesteld oen kerkje te
bouwen waar ongeveer tweehonderd mcn
schen kunnen plaats vinden. Daar vergade
ren wij nu geregeld den Vrijdagavond in oen
Evangelisatie-samenkomst den Zaterdaga
vond voor catechetisch onderwijs en op Zon
dagmorgen en Zondagmiddag. Wij mochten
het vorige jaar in September bezit nemen
van het nieuwe kerkje. In het begin van dit
jaar legden zestien genezen Roomschcn be
lijdenis af van hun geloof in den Christus
dor Schriften,
Wij hopen dat onder 's Hoeren zegen an
deren woldra belijdenis zullen afleggen .Zoo
groeit de kring der Gereformeerden van
buis uit Roomschen in Denderleeuw. Iels
ontbreekt er 0113. Een school niet den Bijbel.
Wij moeten de kinderen onzer leden voor bij
geloof en voor zonde- en weralddienst beun-
ren. Daartoe moet een degelijk Christelijk
onderwijs tot stand komen. De Ileere die zoo
wonderbaar leidde zal ook in dezen uit
komst geven.
Brussel
Di. A. LAUWERS,
