DINSDAG 4 NOVEMBER 1930 TWEEDE BLAD PAG. 7
zoeken wij niet onze kracht in den klas
senstrijd. Bij de moderne vakbeweging
meent men dat dc oorzaak van het kwaad
ligt bij de kapitalisten, wij echter streven
er naar dat werkgevers en werknemers
elkaar zullen vinden door reformatie. De
oorzaak van het kwaad ligt in de zonde.
Niet loopt de scheidingslijn tusschen bour
geoisie eenerzijds en het proletariaat ander
zijds, maar de lij.n loopt dwars door iedere
menschenziel. De Ghr. vakbeweging ziet
die zonde niet bij één groep alleen. De
sociale misstanden, dat zijn de sociale zou
den. Daarvoor zijn wij allen, aansprakelijk.
Die zonden kunnen wij bestrijden, door ons
te houden aan Zijn heilige ordinantiën. Zoo
moeten we tegen de maatschappelijke zon
den strijden.
Spr. wees hierna op de vede successen,
welke het C.N.V. reeds heeft bereikt, nl. de
collectieve arbeidscontracten, die 25 jaar ge
leden nog heftig door de socialisten werden
bestreden. Er is ee nwetsontwerp op komst
regelende de bedrijfsorganisatie. Dat is iets
anders dan socialisme en socialisatie.
Spr. eindigde zijn rede mei een krachtige
opwekking om lid te worden van liet nu
reeds plm. 80.000 leden tollende C.N.V.
I-Iierna wa sde beurt aan den heer A.
S t a p e 1 lc a m p, secretaris van den Ned.
Bond van Chr. Fabrieks- en Transportarbei
ders, met het onderwerp: „Onze taak in de
zen tijd".
Deze spreker wees weer op een ander ver
wijt gericht aan de Chr. vakbeweging. Er
zou tusschen deze beweging en de moderne
eigenlijk slechts zijn verschil in tempo. Niets
is minder juist dan dat. Het uitgangspunt is
een geheel ander. Ook zou de Chr. organi
satie slechts dienen om de arbeiders te be
waren voor socialistische en communisti
sche invloeden. Het zou eigenlijk slechts
een zoete-jongensbeweging zijn, in het leven
geroepen door predikanten en werkgevers.
Tenslotte zou het dan nog ook en alleen
maar gaan om een betere lx>terham.
Natuurlijk, zeide spreker, willen wij dót
ook, maar het is een gevolg van wat wij
willen. Wat wij willen is saam te vatten in
deze twee woorden: Bouwen en bewaren.
Spr. deelde mede, dat in de eerste helft
van 1930 de Chr. vakbeweging weer met
5000 leden is vooruitgegaan en waarschuw
de voor het lidmaatschap van een niet-Chr.
organisatie.
Tenslotte sprak Ds. Kalkman nog een
oogenblik op de hem eigene krachtige ma
nier. Ook hij wekte ertoe op lid te worden
Het was hier zoo noodig. Spr. illusteerde dit
met eenige voorheelden. Hij voerde ook nog
even aan de „bollenmeisjes-kwestie" en tee-
kendc enkele grove misstanden.
Doet wat ge kunt, eindigde hij, e-n onze
leuze zij: „allen in de Chr. organisatie".
Op gebruikelijke wijze sloot de voorzitter
de vergadering.
Vermeid zij nog, dat mej. v. d. Wel voor
het muzikale gedeelte zof droeg.
(Ongecorrigeerd).
GOED ATGELOOPEN.
Zaterdagmiddag omstreeks half twee
stond in één van de smalste gedeelten van
de Louwestraat de met een hond bespannen
boterwagen van den heer H. V. uit de Ha
venstraat. De wagen stond aan de ééne
z'jdc van de straat, terwijl aan de andere
zije, tegen den muur, een paar kinderen
leunden. Toen naderde een vrachtauto van
..De Landbouw" uit Leiden. De bestuurder
daarvan meende ruimte genoeg te hebben
en trachtte den hondenwagen te passeeren,
schijnbaar geen notitie nemende van de
twee kinderen. De stakkertjes raakten be
kneld tusschen auto en muur en werden
deerlijk aan het hoofd gewond
Het liep toch nog goed af. De kleinen,
kinderen van K. H. uit de Louwestraat,
hadden verpletterd kunnen zijn.
Bij het onderzoek, door de politie inpe
steld, bleek dat de schuld bij den chauf
feur berustte, tegen wien proces-verbaal
werd opgemaakt, en die verdiende straf
voor zulk een onverantwoordenolijke wijze
van handelen wel niet ontgaan zal.
Moge dit ongeval aanleiding zijn om voor
dergelijke nauwe straten, waaraan ons clorp
zoo rijk is, een verkeersregeling vast Ie
stellen. Al eerder is voor Louwestraat en
Nieuwsteeg door de politie één-richtingsver-
keer voorgesteld. Tot nu toe zonder ïesui
taat evenwel.
INGEBROKEN.
Bij Mej. Den H. uit de 2do. W. Taaistraat
is een kast in haar achterkamer oponp
broken. Een zwart geschilderd geldkistje
met inhoud- is spoorloos \erdwencn.
BRAND IN DEN TELEFOONDIENST.
Mej. B. d. D., dochter van den heer Den
D., Zuidstraat, teief. 36, kwam Zondagmor
gen mondeling op liet politic-bureau mede-
ten dat er in de schuur van haar vader
brand was uitgebroken. Een agent stevende
er met een „Minimax" op af. Hij consta
teerde dat de opgeslagen massa zaagsel en
„mot" in brand was geraakt, vermoedelijk
door vonken, die door een baret in een bo-
lendendcn schoorsteen in het brandbare
goedje waren terechtgekomen. Het liet zich
ernstig aanzien en de Minimax kon niet
.voldoende uitrichten.
Daar Zondags na negen uur 's morgens
niemand meer kan worden opgebeld, moest
de brandweer man voor man gewaarschuwd
worden. Pas om pl.m. 11 was de autospuit
den brand meester.
LEIDERDORP
VIJFTIG JAREN GEHUWD.
Onze dorpsgenootefi Daniël de Ridder cn
Naatje van der Zeijden zijn 9 November
a.s. 50 jaar getrouwd.
De 72-jarige bruidegom is ziekelijk, doch
zijn 69-jarige vrouw geniet nog een goede
gezondheid.
Dat zij nog menig jaartje voor elkander
mogen gespaard blijven!
MAANDOVERZICHT VLEESCHKEURING.
In de maand Oct. aajn ter secretarie aan
gegeven voor bedrijfsslachting: 11 runderen
en 12 varkens en voor noodslachting: 6 run
deren (waarvan 1 afgekeurd), 10 schapen
(waarvan 5 afgekeurd), 3 kalveren (afge
keurd) en 1 varken.
DANKSTOND.
Woensdag 5 Nov. a.s., des avonds 7 uur,
zal in de Geref. Kerk een dankstond voor
het gewas worden gehouden. Ds. J. J. Dijk
hoopt hierin voor te gaan.
BURGERL. STAND.
Bevallen: W. van Leewen-Goedhart, d.
Overleden: Cornelis van Tol, weduwnaar
van A. v. d. Neut, 79 jaar.
LISSE
DANKDAG VOOR EET GEWAS
Woensdag 5 Nov. 1930.
Herv. Kerk. 's Av. 7 u. Ds. v. Dijk.
Geref. Ke^k. 's Av. 7 u. Ds. Buys.
Chr. Geref. Kerk. 10 u. en 5 u.
Ds. Bijleveld, van Haarlem.
Geref. G c m. 9.30 u. en i u. Ds. Min-
derman.
BENOEMD.
De heer J. Dekker, benoemd tot hoofd der
Ned. Herv. School, hoopt 1 Febr. 1930 ln
functie te treden.
COOP. VEILING H. B. G.
Woensdag 5 November: Groote Plantgoed
veiling. Des namidqags 2 uur. Met beta
ling per 1 Maart 1931.
WINKELSLUITING.
Ingaande 1 November moeten volgens de
Alg. Politie-verordening alle winkels om
8 uur gesloten worden. Het is verboden na
dit uur publiek in de winkels toe te laten.
VERFRAAIING R.-K. KERKHOF.
Men is thans bezig met het R.-K. Kerkhof
te verfraaien Vanaf het middenpad worden
zijpaden aangelegd, terwijl in het midden
een plantsoentje zal worden aangelegd.
Octobc
iet telkenjare terugkeert
De particuliere handel vraagt nog steeds bolle
Het plantgoed was deze week belangrijk vlut
ger dan de vorige weken. Toen werd er vlu
verkocht maar nu waren do prijzen voor goet
kwaliteit 5 a 10 gulden hooger dan gedacl
Theeroos 2.20, 1
Darnln Tulpei
Bartigon 2.10. 1.
5.50, Herman Schlo-
Joost v. cT. Vonde
1.20, Mac. Klnley
50. 1.50; Rijzende Zo
Gretchen 1.20: le NOtrt
Witte
II) Coi
Glow 1.40, 1.11
Inglesc. Pink
liyacintbcn. l lnnocence 18-20 2.85; Lady D>
by 19 op 5.25; La Grandesso 17-18 2.20; Mt
conl 16-17 2.3H; Grand Maltre 19 op 6.75, 17-19
2.86, 12-14 2.05Eg. Prins Hendrik 17-19 9.50,
14-16 4.20; Mario 17-18 4.50. 16-17 2
City of Hi
4.60, 16-17 2.5(
sotus 18-19 5.30; Johann 18-19 4.60; QQu>
of the Blues 19 op 5.50; Dr. Lleber 16-18 2.
Grand Lila 17-18 2.90; La Victolre 17-18 5
Plantgoed per H.L. Mad. Krolage 15; Pr. I
zabeth 30; Bartigon 45; Sieraad v. Flora
Anton Roozen 20; Pride of Haarlem 12; Adolf
v. d. Helden 10; Wm. Pitt
Tonnaye 12. 15; Wm. Copland 24. 28;
rillo2520,F25
ir 60; Couleur Cardinal 70. 75; Prins
ïrjjk 55. 60; Fred. Moore 60; Gele
0.95, 0.50; Venus 1.10, 0.
1.15, 0.45. 0.14; Bar. Jos. Hulot 1.25, 0.60, 0.15;
Halley 0.54, 0.15; Brillant 1.20. 0.60
0.55,
'öc.-v. Beleren 1.15, 0.40; Brunhilde 1; Prince
.f Wales 1.35, 0.60, 0.20; Wilbrink 1.15. 0.45,
.17; Souvenir 1.05. 0.45; Prineeps 1.15. 0.40;
Liebesfeuer 1.75, 1.25; Princepine 1, 0.50; Clémen
u 1.10, 0.50; Willy Wigman 1.
NOORDWIJK
GEVONDEN VOORWERPEN.
ïen bos touw, een kinderschoentje, een
belastingplaatje, een postzak, een beige da
meshandschoen, een borstel van een stof
zuiger, een draadschaar, een gouden broche,
een model slangetje, een étui met tecken-
gereedischap, een rijwielbel.merk.
Inlichtingen uitsluitend des Woensdags
en Zaterdags van 12 tot f uur nam. ten
polilieburcele te Noordwijk-Binnen.
POSTCHEQUE- EN GIRODIENST.
Aan liet postkantoor alhier en de daar-
...ider ressorteerende bijkantoren werd ge
durende de maand October op de div. reke
ningen gestort een bedrag van f 242.450.2'.,
cn uitbetaald f 49.317.39.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Aan het postkantoor alhier en de daar
onder ressorteerende bijkantoren werd ge
durende de maand October 1930 ingelegd
f 70006.73 cn terugbetaald f 10.545.93. Het
laatste doordat dat kantoor uitgegeven boek
je draagt het nummer 6631.
ONTVREEMD.
De heer D. te Noordwijkerhout heeft hij
de politie aangifte gedaan van ontvreem
ding van zijn rijwiel, hetwelk hij voor het
R.-K. Juvenaatsgebouw alhier had geplaatst.
Onderzoek wordt ingesteld.
IN BESLAG GENOMEN.
Bij den heer O. alhier is door de politie
een 'hoeveelheid sterken drank in beslag ge
nomen, teiwijl tegen den eigenaar proces
verbaal wordt opgemaakt wegens liet ver-
koopen van sterken drank zonder de ver-
eischte vergunning.
NOORDWIJK AAN ZEE
PROPAGANDA VERGADERING
CHR. BESTURENBOND
In garage „Centrum" hield de Chr. Bestu
renbond gisteravond een openbare propa-
ganda-vergadering. Het Chr. Muziekkorps
„De Echo der Duinen" verleende hierbu
medewerking.
Na een kort openingswoord van den heer
C. v. d. Wiel, voerde als eerste spr. het
woord de heer v. d. Have, secr. van den
Ned. Chr. Bond van Personeel in Publ
Dienst Over: „De prioriteit van het begin
sel", allereerst geeft spr. een uiteenzetting
van het doel, waartoe deze vergaderingen
worden gehouden in ons geheelc land ge
durende de eerste hell't van November, n.l
als voorbereiding voor het huisbezoek in de
komende weken om, de ongeorganiseer
den en de verkeerd georganiseerden in de
Chr. organisatie onder te brengen.
In onze Beweging echter heerscht:
prioriteit van het beginsel", d.w.z. het begin
sel vooraan! De Godsdienst -mag geen ver
nisje zijn, doch moet, als het hoogste be
ginsel in de eerste plaats genoemd worden
Hierna sprak de heer Stokman, Hoofdhe-
sturder Ned. Chr. Landarbeidersbond over
„Onze taak in dezen tijd". Spr. toonde aan
de hand van verschillende cijfers aan, dat
de Chr. Vakbeweging nog steeds in om
vang toeneemt, en dat zij tot de grootste vak
centrale van ons land kan worden gere
kend. Maar spr. was van oordeel, dat dit
niet-beteeken-t, dat we voldaan kunnen.zijn
Integendeel nog heel veel Chr. arbeiders heb
ben in onze ver. nog geen plaats gevonden
Met een krachtige opwekking hierin nog
veel meer verbetering te brengen besloot spr
zijn toespraak. Op gebruikelijke wijze be
ëindigde de voorzitter hierop deze vergade
ring.
RIJNSBURG
RINGVERGADERING.
Dinsdagavond 11 Nov. houdt de Ring Rijns
burg en O. van den Bond van J. V. op G.
G. alhier de eerste Ringvergadering in dit
seizoen. Door de J. V. te Katwijk a. d. Rijn
zal behandeld worden het onderwerp: „Onze
Vereei'iging bedreigd door dé gevaren vai
onzen tijd", terwijl de J. V. van Noordwijk
Binnen zal inleiden: „Moeten we ons op
kernvorming toeleggen of de massa in onze
J. V. betrekken".
SASSENHEIM
PREDIKBEURT.
Vrijdag 7 Nov. 's av. hal ft acht, hoopt
Ds. Bijleveld, van Haarlem, op te treden voor
de Chr. Geref. Gemeente.
VOORSCHOTEN
DR. A. H. DE HARTOG
Onlangs gaven wij, in verband met haar
50-jarig bestaan, een portretten-galerij uit dc
geschiedenis der Vrije Universiteit.
Eenige lezers maakten ons hun leedwezen
kenbaar, dat op die fotopagina ontbrak het
portret van Dr. A. H. de Har tog, die, na
an 1869-1882 te Botterdam predikant te zijn
COLLECTE HET ROODE KRUIS
De collecte ten bate van de Nederl Vereen
Het Roode Kruis heeft in deze gemeente op
gebracht de somma van f 43.20.
ARBEIDSBEMIDDELING
In de afgeloopon maand werden 30 per
sonen als werklooze.n bij de Arbeidsbemid
deling ingeschreven. Drie hunner konden
worden geplaatst, terwijl 12 hunner zelf
weer werk wieten te krijgen. Op het einde
der maand waren er nog 10 werkloozen.
geweest, benoemd werd tot hoogleeraar aan
de V. U. 3 September van laatstgenoemd
jaar nam hij van zijn Rotterdamsc-he ge
meente in de Groote Kerk afscheid met een
predikatie over Rom. 8 38, 39.
Tijdens zijn professoraat trad hij nog vaak
voor zijn vroegere Rotterdamsche gemeente
op, die dezen trouwen leeraar zeer veel
achting en liefde toedroeg.
Ook als schrijver was Dr. de Hartog be
kend en gezocht. Onder 't pseudoniem „Ba-
tavus" schreef hij o.m. „Plukselblaadjes" en
„Neie Blaadjes".
Dr. de Hartog overleed 5 Februari 1895.
Zijn beeltenis hierboven, ons door een
lezer vérstrekt, zal ongetwijfeld bij menig
een vele oude herinneringen wakker roepen.
per jaar voor het gebruik van diens eigen
rijwiel.
Tevens stellen zij den Raad voor 't oude
houten brandspuithuis uit het dorp te vcr-
koopen aan den meestbiedende.
BURGERWACHT.
Voor de leden van de Burgerwacht hoopt
volgende week op te treden de bekende rede
naar Pater Ilenry de Greeve. De avond zal
worden opgeluisterd met zang en muziek.
EERSTE HULP.
Onder leiding van de doktoren Paul rn
Samplonius zal dezen winter weer een cur
sus E.H.B.O. worden gegeven in de openbare
school B. Reeds een 25-tal cursisten meldde
zich aan. Er zijn ook reeds een groot aantal
gediplomeerden.
CONSULTATIE-BUREAU
In verband met het overlijden van den spe
cialist Dr. Cornelis, uit Den Haag is thans
benoemd tot specialist aan het Consultatie
bureau der tuberculose-bestrijding alhier Dr.
H. Blanken te Zeist.
Dit is een aanwinst voor dit instituut Dr.
Blanken is de bekende oud-directeur van
„Sonnevanck" en was vóór dien praktizee-
rend geneesheer alhier.
wjjkICnUnenburg
aa d, J— va
sloot—Janse
Bohèmen-
OVERLEDEN: Plete
GEHUWD; A J Turi
Scnachop on ,J H Hoe
J C Emeis. NT
n g'fmta kwrmb ezx
WADDINXVEFN
GEMEENTERAAD
B. cn W. stellen den Gemeenteraad voor
den nieuw-benoemden bodc-concierge van 't
Raadhuis een vergoeding te geven van f50
WOUBRUGGE
BOTSING
Doordat de bestuurder van een luxe auto
aan het rechtsche verkeer gen voorrang gaf,
kwam deze op het kruispunt Kerkbuurt—
Kerkweg alhier in botsing met een vracht
auto bestuurd door den graanhandelaar B
alhier. Dc luxe wagen moest het onderspit
delven en bekwam belangrijke schade.
Persoonlijke ongelukken hadden evenwel
niet plaats.
ZOETERWOUDE
RAADSAGENDA
De gemeenteraad komt Donderdag 6 Nov.
des wm. te 9 u. 15 min. in openbare ver
gadering bijeen.
GEVAARLIJKE BALDADIGHEID
Twee jongelui hadden de brutaliteit om
op den onbewaaktén overweg aan den Ora-
medijk alhier, bij het naderen van den tr
komende uit Leiden op den spoorweg te gi
staan. Toen de trein hun op korten afstand
genaderd was, en zij nadat herhaalde signa
len door den machinist gegeven waren, roer
loos bleven staan, werd uit alle macht ge
remd cn de trein tot stilstand gebracht. Toen
de trein stil stond namen de vlegels lachend
de vlucht. Nadat een vrouw van het spoor
wegpersoneol de signalementen der jongens
aan de politie had opgegeven, is het den veld
wachters gelukt de vermoedelijke daders aan
te houden. Het waren de 18-jarige G. C. D.
uit Benthuizen cn A. R. uit de buurtschap
Gelderswoude alhier. Nadat zij door de vrouw
van don spoorwegbeambte en den machinist
van den trein waren herkend, bekenden zij
de laffe en niet minder gevaarlijke streek
louter uit baldadigheid te hebben uitgehaald.
Proces-verbaal is opgemaakt.
GEVONDEN VOORWERPEN
Een damesportemonnaie met inhoud. In
lichtingen daaromtrent- bij den gem.-veid-
wachter a. d. Rijndijk.
Gemengd Nieuws.
MARKTBERICHTEN
I'll EN AAN DEN RIJN. 3 Novcmbe
bouwveiling ..Alplien aan den Rijn'
spinazie 9.6014.30. postelein
winter), ƒ11—15.60. alles per 100 h
2.90—3.20.- kroten 3.30—3.90, andijvie
80. alles per 100 bos; bloemkool le sr
B, 2e srt. 811, groene kool ƒ3.20—3.
er 100 stuks; druiven 28—29 per 100
RODEGKA VEN,
uks, wegende plm. 86463 kf
'rijzen: Goudsche met'rijksmerk f 45—48. 2e s
40—43; «waqrdere tot f 49. Handel matig.
KATWIJK AAN DEN RUN. 3 November
„Katwijk
TREILER IN VOLLE ZEE GERAMD
ZES OPVARENDEN VERDRONKEN
Een onderhoud met de geredden
Men meldt ons uit Rotterdam
De Treiler „Lange Oog" van de firma
Beuker te Wexermuende, is Zondagmorgen
op de Noordzee door het Duitsche s.s. „VVa-
hchc van de Woermann-linie geramd, de
treiler is onmiddellijk gezonken. Zes der
opvarenden, dc kapitein, le en 2e machi-
2e stuurman, de kok en een der ma
trozen, zijn verdronken. Zes anderen konden
den gered en zijn door de Wahehe over
genomen.
De Wahabe is opgestoomd naar R'dam en
middels alhier aangekomen. Wij hebben
getracht, bij den kapitein van de Wahehe
nadere inlichtingen omtrent de aanvaring
te verkrijgen- doch de gezagvoerder zeide
geen tijd te hebben om ons te woord te 6taan
Met bleek echter, dat de geredden zich no-'
aan boord van de Wahehe bevonden. In een
der verblijven van de bemanning hebben
wij daar de zes mannen aangetroffen Twee
hen bleken te zijn gewond. De stoker
had brandwonden aan beide armen. Een der
matrozen had een gebroken arm opgeloo-
pen. De mannen waren gestoken in de
kleederen van Duitsch-Zuid-Afrika. wat in
deze temperatuur een zonderling effect op
leverde.
AUTOBOTSING
Men meldt ons uit W Derden:
Maandagmorgen j.l. vond er op den
Utrechtschen Straatweg ter hoogte van den
Houdijk een aanrijding plaat6. Twee auto'6.
die elkaar wilden passeeren. reden elkaar
aan in de zich daar bevindende bochu
waarschijnlijk tengevolge van te groote
snelheid. Van de eerste auto werden de voor
wielen in elkaar gereden, terwijl de andere
auto na ennig slingeren tegen twee palen
van het electriciteitsnet aankwam, deze af
knapte en op den kop in de sloot schoot. 0>k
van deze auto was de kop zoo goed als ge
heel vernield. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voor.
DE INBRAAK BIJ DE GOOISCHE TRAM.
Zooals we reeds hebben medegedeeld
heeft de politij^te Amsterdam de hand ge
legd op eenige jonge mannen, verdacht van
verschillende inbraken in die buurt in den
laatstcn tijd. De politie heeft met deze ar
restatie een goeden slag geslagen. Het staat
wel vast dat deze vier \verklooze jonge
mannen de inbraak hebben gepleegd in het
kantoor van de Gooische tram. De politie
is thans bezig te dreggen naar de brand
kast; die na opengebroken te zijn in het
Merwedekanaal is geworpen. Ook staat vast
dat dezelfde jonge mannen hebben inge
broken bij den goudsmid op den Midden
weg te Watergraafsmeer.
INBRAAK
Maandagmorgen is te Almelo ingebroken
in de woning van H. W. aan den Schapen-
dijk. Behalve wat zilvergeld wÏ6t(en) de da-
der(s) een gouden horloge en gouden en zil
veren sieraden te bemachtigen. Toen mej.
W. thuiskwam en tot de ontdekking kwam
van de vermissing is de politie gewaar
schuwd- die terstond een onderzoek instelde
en meent de(n) dader(s) op 't ©poor te zijn.
HOOGE WATERSTAND.
Mede ten gevolge van de zware regens der
laatste dagen is de stand van het boezemwa
ter in de provincie Friesland buitengewoon
hoog. Het Prov. stoomgemaal nabij Lemmer
is dientengevolge op last van Ged. Staten
weer in werking gesteld.
OP EEN TREIN GESCHOTEN
Dezer dagen, toen de personentrein
Zwolle .omstreeks 4 uur nm. de buurtschap
Wijn voorden onder Wij he passeerde, is
op den trein geschoten. De kogel drong in de
cabine van de locomotief, zonder echter'
iemand te wonden. De marechaussee stelt
een onderzoek in.
13.60—22.90. gele
10.'roode kool ƒ7.10—8.40. alles
peen 7—8.10 per 100 bos; peen
r 20 kg.; uien 1.60—3.10 per 100
•d 31000 stuks bloemkool. 1000 bos
een, 110 kisten peen, 900 kg. uien, 1500 stuks
ele kool en 1350 stuks roode kool.
LEIDEN, 4
19 lichte. Pri
lichte 52—53
Melk. Aam
rke
ember. (Coop. Groenten-. Fruit
ken"). Prijzen; anrljvi© 0.802.50, kr<
1.50. bloemkool le srt. 10—19. 2e s
witte kool 36. roode kool 4—:
kooi f5—10. groei
2—7.
kool 2—5. Chihakool 1
—2. rapen 3—4. pieterselie 1—2. prei 1—
2.10. radös 1—2. selderei 1.40—2.40. kropsla
1/6 bleekselderle 15—20, knolselderei 1—3.
wortelen 511, alles per 100 stuks; kroten
4J5. id. gek. 6—10. snijboonen 30—52. stok-
boonen 30—65, stamboonen 30J40. witlof ƒ19
—23. postelein 16—21. spinazie 18—25. wor
telen 2. spruiten le srt. ƒ1217. 2e srt. ƒ15,
aardappelen 45. alles per 100 kg.
Laatste Nieuws.
HANDELSBERICHTEN
ROTTERDAM 4 NOVEMBER
MAIS op termiln. Vroegkoersen van heden
per November 85%, per Januari 87%. per Maart
92. per Mei 93.
TARWE op termijn. Vroegkoersen van heden
November 5.65, per Januari 5.80, per Mai-.r
6 05,
Mei 6.35.
PPRMEREND,
;g„ stpg; 35 mei
721 schapen 344
Nov.
5. alles per
i 100—112 c. per
geldekoeien 190390.
den 100—200. stpg, nl-
ug per kg.; 4 5 magere
226 biggen 14—21.
I. matig. 320 ganzen
prijzc
irtiiei
nc fabrieksbaas met Rijksmerk ƒ40, 10 pn
yen kleine boerenkaas me RUksmerk 40. Ai
vcerd 26.000 kg. Handel matig.
Boter 1.201.90 per kg., wei
10. Aangevoerd 1458 kg.
Eieren. ICipelere
(Noord-Holt. Plulrr
ijzen; 120GT lcipeie:
B 6.50—8.50, 2r
ƒ1.15—
"ƒ9.7510.75 per 100 tt
i A 9.5012. 1700 idem
deneleren A 7. per 100.
d' 1256 eenden en 276 kippen.
ROTTERDAM. 4 N
inrkt werden lieden
7 veulens. 1229 ma
kalveren. 424 nuchtere kal-
iren, 69 schapen of lam
iverlooper»
i bokken of
Priizen pei
2—55 c., os:
-8085—90 C-
Prijzen per stuk van mager vee: melkkoeien
230—445. lcalfkoeien 225—440. stieren ƒ135—
75 pinken 130—190. graskalveren 66—110.
aarzen ƒ215—215. paarden 170—275. slacht-
aarden 160—190. hitten 75—170. v
irlijk. Handel kalm. Prijzen gelijk
gisteren. Eon best spoelingbeest
2% cent boven noteering.
ng aangevoerd, handel traag, de
rige week konden moeilijk bedou-
n vette kalveren ruim. handel
over het geheel lager. Een enkel
ig nog tot 7% v. boven noteering
■e markt was de aanvoer van melk
flink, handel redelijk en prijs-
en° knUko
houdend.
behoorltik nangevoerd. Iets williger
handel met onveranderde prijzen.
Graskalveren redelijker aangevoerd, handel
kalm. prijzen per pond 37. 40 en 42 cent.
Nuchtere fok- en slachtkalveron tamelijk aan
gevoerd, fokltalvcren duur. slachtkalveren han
del traag cn de prijzen lager.
Wer- en slachtpaarden. hitten en veulens min
der aangevoerd. haDdel stil, priizon Iets lager
Eiggen weinig ter markt, handel en prijzen
als vorige week
Schapen minder aangevoerd, handel en prijzen
ZOETERAVOUDE, 3 Nov. Eieren. Kipeleren
f 8.4 0—9.60; kuikeneleren f 7.80—8.20; eend
eleren f 7.90 per 100 stuks.
Pluimvee. slachtkippen f 0.70—1.10; ha-
niks
sehers
3 loggers, 4
i. Prijzen; tarbot f 1.251; tong
f 3,102,35; heilbot f 1.50—1.25 per kg.; griet
f 55—30; zetschol f 52—39; kleine schol f 31—9;
groote schelv. f 4942; middel schelv. f 37
24.50; kl. midd. schelv. f 24.50—17; kleine schelv
f 144.50; gr. gullen f 35—21; kleine gullen
f 15—5.50; wijting f 11—5.40; makreel f 14—11;
haring f 11—8.50 per 50 kg.; vleet f 3.50—2.40;
long f 2.40—0.70; koolvisch f 2.400.70 per st.
De 1
(450 manden) 3350. IJM 4
dt-ii) 9228. IJM 87 Spaf
den) 200;
2050. IJM 67 Ol
97 Bruinvisc.i (95
ka«n (115 mandei
De motorlogger
KW 65 900; ICV
haring VII *69 Ti
Dordrecht (85 manden) 211
(300 manden) 3350, IJM 20 Org
ƒ2150. IJM 55 Magpie (20 mar
KW 178 ƒ1100.
DE TENTOONSTELLING VAN
FRIESE LETTERKUNDE
EEN STUKJE GESCHIEDENIS
(Vereenvoudigde spelling.)
Het is een goede gedachte van het selskip
„-FryslAn" te Leiden en van de „Sintrale
Boekforkap" om 6, 7. en 8 November een
tentoonstelling te organiseeren van Friese
litteratuur in de zalen van het „Nut" aan
de Steen-schuur 21 aldaar.
Ongetwijfeld zullen de vele. Friezen die
in en om Leiden wonen, blij zijn met de
gelegenheid die hun hier geboden wordt om
het beste wat hun land de laatste jaren
heeft voortgebracht te kunnen zien, maar
ook niet-Friezen worden hier verwacht
Ook buiten de kring van Friezen wekt toch
het Friese werk belangstelling. Tot ver over
de Nederlandse grenzen wordt de Friese
taal bestudeerd en de Friese litteratuur ge
waardeerd. Vooral in een universiteitsstad
waar men immers belangstelling voor jong
en fris leven moet veronderstellen, zal men
met graagte gebruik maken van de geboden
gelegenheid de Friese litteratuur na 1915
te kunnen aanschouwen.
Deze tentoonstelling geeft het werk na
1915. De keuze van dit jaar zal de ingewijde
niet verwonderen. Want immers voor de
Friese letterkunde heeft '15 oen soortgelijke
betekenis als S0 voor de Hollandse. Toen is
aangebroken oen tijdperk van nieuwe bloei,
ên is voorgoed verdwenen wat ik zou willen
noemen de dialektschrijverij. Bij een klein
volk dat een harde strijd voor 't bestaan
van zijn taal heeft te voeren, is 't gevaar
o zo groot, dat alles wat in die taal ge
schreven wordt als van grote waarde wordt
gezien, dat men allerlei afwijkende eigen
aardigheden en gewoonten met een tikje
humor te boek gaat stellen en zo meent
litteratuur te geven. Wij zien dat bij 't op
komen van de Zuidafrikaanse en Vlaamse
letterkunde.
Ook in Friesland dreigde dat gevaar voort
durend, hoewel reeds door de eerste dichter,
Gijsbert Japiks (pl.m. 1650), waarachtige
kunst gegeven werd. Ook anderen deden dat
wel, zoals Troelstra of zoals de Friezen hem
liever noemen Pieter Jelles, en Schepers,
maar toch steeds was er ook een grote
stroom van geschriften die niet boven de
dialektschrijverij uitkwam. De z.g. jong-
friese beweging met als leider Douwe Kal-
ma, verzette zich krachtig hiertegen en
kwam tegelijk met een nieuw programma
voor de Friese taalstrijd.
Voor hem had reeds het Kristlik Frysk
Selskip in 1908 opgericht door Ds. S. Huis
mans en Dr. G. A. Wumkes dc friese strijd
principieel beschouwd en die gezien als een
roeping van God: het is in strijd met Zijn
scheppingsordinantiën dat 't Friese volk zijn
taal niet zou eren en zou heiligen in Zijn
dienst Na 1915 begint echter dat ideaal,
mee door t' werk van Kalma, voor de Chris
ten-Friezen klaarder vormen aan te nemen
en probeert men met kracht het te vervver-
lceliken en voor 't Fries te vragen plaats
op de school en op dc kansol.
Zo zien we „rechts en links" mede ten
gevolge van dc wereldoorlog een opleven
van de nationale idee in Friesland. Een
nationalisme dat echter niet zich wil afzon
deren en afsluiten van de wereld, neen '1
omgekeerde, men zoekt de verbinding van
het nationale cn het internationalisme. Men
vraagt voor 't Friese volk een plaats in de
rij der volkeren. Menigeen in en buiten
Friesland meent dat isolering de bedoeling
is van de Friese taalstrijd, juist het omge
keerde is waar. Men wil zelfstandigheid,
ontwikkeling van eigen karakter om dan
deel te nemen aan dit Europese leven. Mon
wil hetzelfde wat Aug. Vermeylen voor dc
Vlamingen wilde: om goed Vlaming zijn
om een goed Europeaan te worden.
Deze strijd weerspiegelt zich in de litte
ratuur. Men ziet op de tentoonstelling dan
ook veel geschriften, die hier aan gewijd
zijn cn die de Friezen op hun roeping wil
len wijzen. Er zijn brochures van Kalma
die de jongfriese beweging doen kennen,
er zijn er die wijzen op de internationale
roeping. Maar ook in 't meer litterraire werk
blijkt 't. Na '15 zijn vertalingen van buiten
landse, vooral engelse litteratuur ver
schenen. Ik noem hier oa. de Shakespearc-
vertalingen van Holtrop. de vertalingen van
Shelley van Kalma, de Augustinus-vertaling
van Folkertsma in het tijdschrift „Dc Hol-
Het Kristlik Selskip bracht de taalstrijd
over naar 't godsdienstig terrein. Men ijvert
voor de Friese preek, de Friese Bijbelver
taling. Ook daar zijn de bewijzen van aan
wezig. Tal van preken zijn uitgegeven en
door velen gekocht en gelezen.
De principiële artikels van Ds. Iluismans,
die ons te vroeg ontviel, zijn, om hem te
huldigen, verenigd in de uitgave „Ta in
Tinkstien"; Wybenga zorgde voor een psalm
overzetting; voorbereidselen voor Friese bij
beloverzetting werden gemaakt, o.a. door
Wumkes die uitgaf: „Ut dc Heilige Dotte"
en in een dagboek „Der stiet bis kreaun"
korte gedeelten van de bijbel overzette, zo
dat de Fries Gods Woord in zijn eigen taal
kan lezen. Ook een bundel meditaties ver
scheen.
Echter dit alles zou men in Holland voor
't grootste gedeelte niet bij 't litteraire werk
rekenen. Voor een volk dat nog worstelt
om fc>t zelfstandige ontwikkeling te komen
moeten dc grenzen ruimer genomen worden,
zoals de Hollandse litteratuur-historicus
wanneer hij spreekt over vroeger tijden im
mers ook dc grenzen van zijn belangstelling
uitlegt
Toch had de opleving van '15 ook A'oor
wat men in engere zin litteratuur noemt,
grote gevolgen. De jonge Friezen begonnen
in proza en poëzie hun innerlikste ont
roeringen te zeggen. Het eerste deel van
deze tijd was rijk aan lyriek en er ont
stonden sonnetten en andere verzen zoals
na Gijsbert Japiks niet geschreven waren.
Men zong van do liefde tot de mens en dc
mensheid; en van de liefde voor 't eigen
schone land. In deze verzen wordt vaak met
enkele streken 't Friese karakter en land
schap weergegeven. Dikwijls hangt er een
weemoedige sfeer in, maar nu cn dan klinkt
't vaste vertrouwen op een heldere toekomst
die eens zal aanbreken.
Ook is er het zoeken van Gods nabijheid
bij dc dichter van de Christen-Friezen die
zijn werk bundelde Fedde Scliurer.
Men zal deze bundels op de tentoonstel
ling vinden. Ik noem hier slechts enkele
namen en wijs dan op t' werk van Dr. O.
Postma, die niet tot de z.g. jongeren be
horend. in zijn werk toch dicht bij hen
staat. Zijn verzen zijn grotendeels van een
zachte weemoed doortrokken om het schone
dat in 't leven verloren gaat en waarvan
de herinnering blijft. Ook Kalma, Brouwer
Sijbesma wil ik noemen, van de laatste zijn
i'n verzen over 't Friese land van een klas-
siekc beheersing.
Ook dc prozakunst vond zijn beoefenaars.
De meeste Friezen hebben wel gehoord van
Brolsma die in zijn Heeckhof wel zijn hoogte
punt bereikte. Hij is vooral do schilder van
de worstelingen en noden van de „kleine
luiden"; hun strijd weet hij goed te ty
peren, terwijl dc humor hem niet vreemd
Een gebeurtenis inderdaad was de ver
schijning van de eerste roman van Simke
Kloosterman: „De Hoaras' fen Halsting" een
boerenroman met vaak lyriese natuurbe
schrijving. Enkele jaren later gaf ze een
historiese roman: It jubel jier. Ook andere
prozaisten zijn vertegenwoordigd; allen kun
nen hier niet genoemd worden.
Het toneel heeft altijd de belangstelling
van de Friezen gehad. Heel vaak stond 't
in dienst van dc propaganda voor een of
ander maatschappelik streven. Ook de jong
friezen schreven hun toneelwerk dat meer
klassiek van vorm is en zich vrijmaakt van
de tendens. Kalma is ook in dit genre wel
de vruchtbaarste schrijver.
Men begreep echter dat wilde men heel
't Friese volk bereiken en tevens 't Fries
ontwikkelen tot kuituurtank, dat dan over
allerhande maatschappeliko vraagstukken
diende geschreven te worden. En zo ont
stonden een reeks kuituurschriften die al
gemene en spesiaal Friese vraagstukken
behandelen, waarvan onderscheidene aan
wezig zijn, die doen zien dat inderdaad de
Friese taal geschikt is om op allerlei ter
rein gebruikt te worden. Wie daar nu nog
aan mocht twijfelen, overtuige zich.
Voor hem die studie wil maken van 't
Fries zijn om zich te oriënteeren, verschil
lende bloemlezingen aanwezig cn ook een
Friese litteratuurgeschiedenis „Boddcrs yn
de Fryske strüd". Dat de belangstelling vooi
't Fries ook aan onze universiteiten toe
neemt bewijzen twee belangrijke dissertaties
die dc laatste jaren verschenen, een over 'n
taalkundig onderwerp van Dr. Gosses en
een over een litterair van Dr. Haantjes.
Verder vindt men natuurlik ook tal van
tijdschriften ten toon gesteld. Iedere richting
heeft z'n eigen tijdschrift. Dat van het
Kristlik Selskip is „Yn us eigen Tael".
Veel werk ligt in Friesland in dc tijd
schriften verscholen, immers 't uitgeven in
boekvorm is vaak niet mogelik. Onze lezers
zullen zich ook biezonder interesseeren voor
t enige Christelike Friese weekblad dat
verschijnt: „De Stim fcr Frysl&n.
Ik hoop dat 't korte overzicht dat ik hier
bij van de tentoonstelling van de Friese
litteratuur gegeven heb. velen mag opwek
ken eens een kijkje te nemen; laten zo be
denken dat 't werk niet groot in omvang
kan zijn. Het Friese taalgebied is klein, ver
geleken bij 't Hollandse. Laat men <le Friese
litteratuur eens vergelijken bij dc Holland
se. Christelike letterkunde die gedragen
wordt door oen veel groter getal cn de ver
gelijking zal niet in 't nadeel van Fries
land uitvallen.
Laat ik nog iets mogen opmerken. Het
Friese taalgebied is klein zei ik, dat brengt
mee dat ,,'t afzetgebied" van de boekhandel
ook klein is en dat belemmert enigszins
een rijke ontplooiing van alle mogelikheden
van de Friese schrijvers, tenzij alle Friezen
zich voornemen om ook inderdaad niet al
leen kijkers, maar ook kopers te worden
van Fries werk.
K. FOKKEMA,
Leeraar Chr. H. B. S. te
Alplien aan den Rijn,
