INDHOV
Bontmantels Maison LOUIS DEVENS V
ossen enz.
veiUqjz weq0n I
HANDEL IN MDUSTOI)
Sparen is de bron van
Volkswelvaar t
De bladeren
vallen!
Slot- indrukken
Lage fabrieksprijzen
3 jaar Garantie
Enorme Collectie
Elegante Modellen
Desgewenscht Termijnbetaling
Annex N.V. Handelmaatschappij „SUTURU M"
OUDE BOGERT 30 - TEL. 4987 u
Veulen, Perslaner, Sealelectric, Nutria, enz. Magazijn eiken dag tot 10.30 irur n.m. isopend
Woensdag M October 19S0.
Eindhovennummer pag. XII.
De groote onbekendheid die bij het mec-
rendeel onzer bevolking nog bestaat op het
punt van ontwikkeling, werkingssfeer
sociale beteekenis van het spaarbankwezen,
doet ons gaarne gevolg geven aan de uit
Uoodigdng van in zijn
Eindhoven-nummer iets over dit onderwerp
in het algemeen en o f v de ontwikkeling en
•paarsystemen der Eindhovensche Nuts--
•paarbank in het bijzonder te vertellen.
Het was in het jaar 1817 dat op initiatief
Van eenige departementen der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen, hierbij met woord
en daad gesteund door Koning Willem I,
de eerste spaarbanken in verschillende
plaatsen van ons land werden opgericht. Het
tijdstip voor oprichting was gunstig geko
zen. Na de vele en langdurige troebelen der
Revolutie en der Fransche overheersching,
was de rust in het land teruggekeerd ei
gemeen bestond de verwachting dat men een
tijdperk van economische ontwikkeling en
welvaart tegemoet ging. De heilzame invloed
'die de sinds de 17e eeuw in Schotland wer
kende spaar- en hulpbanken hadden uitge
oefend op de bevordering van nijverheid,
spaarzaamheid en verbetering der zeden,
speciaal onder den z.g. derden stand, werk
te de oprichting van spaarbanken hier te
lande in de hand.
Hoofddoel bij deze oprichting was: de va
derlijke zorg voor den minderen man Men
wilde den „kleinen luyden" die een spaar
duitje bij elkaar hadden gegaard, de gele
genheid geven dit duitje op veilige wijze op
te bergen, zoodai ze er niet onwillekeurig
meer aan zouden komen en wilde hen bo
vendien nog een klein voordeel geven in
den vorm van rentevergoeding. Aan het
groote economische belang wat in de bevor
dering van het sparen is gelegen, werd in
die dagen nog weinig gedacht. Min of meer
waren deze eerste spaarbanken instellingen
,van liefdadigheid. Niet zelden gebeurde het
dat dooi de spaarbankbesturen een huogere
rente werd vergoed dan door de spaarbank
.van ha$r inleggerskapitaal werd gemaakt.
Eigen gebouwen hielden deze instellingen
er niet op na. In een schoolokaal of koffie
huis, liefst in een wat achteraf gelegen loka
liteit, zoodat men ongezien kon binnentre
den en weer vertrekken, hielden de spaar
bankbesturen hun zittingen. Eeens per week,
[vaak ook op ongeregelde tijden werd gele
genheid geboden spaarpenningen in te leg
gen. De terugbetaling der gespaarde geiden
wenschte men in die dagen vooral niet te
bevorderen, wat sommige spaarbanken
trachtten te bereiken door wekelijks gelegen
beid te geven voor inlagen, slechts maan
delijks voor terugbetalingen. De weigestel-
den werden van inleg uitgesloten, dikwijls
werd een maximum inleg vastgesteld, ver
band houdende met den toenmaligen loon-
standaard.
Bij het lezen van deze regelen vergete men
niet hoe anders de toenmalige levensomstan
digheden waren in verhouding tot nu. Het
verzekeringswezen was veel minder ontwik
keld, de möreele plicht van den werkgever
om zijn werknemer, die vaak jarenlang te
gen een zeer matig loon zijn diensten had
bewezen, op zijn ouden dag of bij invalide
worden, niet in den steek te laten, werd
nauwelijks erkend. Het spaarbankwezen in
de eerste helft der vorige eeuw was min ol
meer een armenzorg.
Dat de toenmalige spaarbankbesturen, in
'den regel bestaande uit bekende en aanzien
lijke familie's ter stede, een zeer groot soci
aal nut hebben gesticht, staat vast Te be
treuren echter is het, dat zij, toen de sociale
omstandigheden zich wijzigden, niet met hun
tijd meegingen maar bleven staan op het
standpunt van hen die de eerste spaarban
ken oprichtten.
De Indertijd aan hun doel beantwoorden
de instellingen raakten verouderd. Het aan
moedigen van het sparen door allerlei daar
toe dienstige middelen werd niet of slccin.-
in geringe mate als taak der spaarbank be
schouwd. De Hollandsche spaarzin dreigde
te gronde te gaan wegens gebrek aan ecu
krachtige geest die haar leidde en ontwik
kelde.
Qnder deze omstandigheden was het in
grijpen van den Staat der Nederlanden tnet
de oprichting van de Rijkspostspaarbank in
18S0 alleszins toe te juichen. Een merk
waardig feit is het, dat tegen veler ver
wachtingen, met het in het leven roepen
van deze instelling, voor vele spaarbanken
een tijdperk van nieuwen bloei begon. De
Rijkspostspaarbank met haar tallooze kan
toren, welke spaargelegenheid boden, maak
te een schitterende reclame voor het sparen
in het algemeen, waarvan ook de particu
liere spaarbanken profijt trokken.
Naast de door de oprichting der Rijkspost
spaarbank voor het sparen in het algemeen
gemaakte reclame, komen nog eenige fac
toren voor vermelding in aanmerking, lef
verklaring van de groote ontwikkeling van
hot particuliere spaarbankwezen in de laat
ste vijftig jaar. In de eerste plaats de giuo
te verbetering in de sociale en economische
omstandigheden onzer arbeidersbevolking en
van drie caitagoriën welke wat hun inkom ;n
betreft, aan de arbeidersgroepen grenzen, ais
lagere ambtenaren, kleine middenstanders,
enz. Als tweede factor moet hier genoemd
worden het verblijdend feit dat vele spaar
bankbesturen tot het inzicht zijn gekomen
dat de ideeën van de oprichters hunner
spaarbanken langzamerhand verouderd raak
ten, dat de taak van een goed beheerde
spaarbank een andere was geworden dan
honderd jaar geleden, dat niet langer kon
worden volstaan met het nu en dan gele
genheid geven tot inleg en terugbetaling,
den zich in den loop der jaren de voor
naamste particuliere spaarbanken in Neder
land. Uitdrukkelijk zij hier vermeld dat
door den Nederlandschen Spaarbankbond
als eisch voor toetreding wordt gesteld, dat
de zich Spaarbank noemende instelling zich
als uitsluitend doel stelt de bevordering van
het sparen, en winstbejag uitsluit. In 1924
werd door den Nederlandschen Spaarbank-
bond opgericht „Het Nederlandsche Spaar
bankbureau", een bureau van advies cn
controle voor Nederlandsche spaarbanken.
Alle spaarbanken wedke bij cLlt bureau zijn
aangesloten, voeren aan haar gevel een
zwart marmeren bord, waarop in gouden
letters staat geschreven: „Aangesloten hij
het Nederlandsch Spaarbankbureau". Dit
bord geeft den spaarders de zekerheid dat
zij te doen hebben met een instelling die
geen winstbejag beoogt, en die bij de be
Ieg;f ïg van de haar toevertrouwde gelden,
elk risico tracht uit te sluiten. Een derge
ren te worden gesteld, en tallooze kleine
spaarders zijn in den loop der jaren van dit
misbruik het slachtoffer geworden. Wij
meenden goed te doen in dit verband de
aandacht te vestigen op de zekerheid welke
het bord „Aangesloten bij het Nederlandsch
Spaarhankbureau" den spaarders geeft.
Wij noemden als een der factoren van de
ontwikkeling van het bijzondere spaarbank
wezen in Nederland de moderniseering van
verouderde instellingen. Op welke wijze
werkt nu een moderne spaarpank en welke
spaarsystemen worden door haar toege
past? Deze vraag kan niet gemakkelijke.* he
antwoord worden dan door te voldoen aan
de toezegging, door ons in den aanvang
van dit artikel gedaan, een en ander te ver
tellen'over de wijze waarop de Eindhoven
schen Nutsspaarbank haar doel, dit is de
bevordering van het sparen onder alle be
volkingsgroepen, tracht te bereiken.
Waneer men deze instelling vergelijkt met
Een gevaarlijke tijd, die herfsttijd!
Vallende bladeren verhoogen in
niet geringe mate het slipgevaar
onzer wegen.
Maar juist nü - in den herfst bij
nat weer - kunnen wegen bewijzen
wat ze waard zijn!
Let eens op, hoe veilig zelfs in
deze „ongunstige" maanden een
goed aangelegde Hollandsche
klinkerweg is.
Hoe hecht het wiel zich vastgrijpt
aan het klinkerdek en hoe snel en
veilig U rijden kunt!
Holland is een land van veel regen
helaas! Maar juist nü - in den
herfst bij nat weer - kunnen wegen
bewijzen, wat ze waard zijn!
Op klinker-wegen rijdt U veilig
altijd
Daarom moeten Hollandsche
wegen: „Klinker-wegen" zijn!
maar dat door moderniseering van verouder
de instellingen in ruime mate kon worden
bijgedragen aan do verbetering der econo
mische positie der bevolking.
De opichting van den Nederlandschen
Spaanbankbond in 1907, die zich ten doel
stelt de behartiging der gemeenschappelijke
belangen der particuliere spaarbanken cn
de verbetering en uitbreiding van het bij
zondere spaarbankwezen in Nederland, kan
verder als een der belangrijke momenten
in de ontwikkeling van het spaarbankwezen
genoemd worden. In d<?zuu bond vereenig-
lijke instelling kent geen aandeelhouders,
haar bestuursleden zijn niet gesalarieerd,
doch verrichten hun werkzaamheden uit
sluitend uit sociale overwegingen, en de go
maakte winsten gaan naar de reserve tot
meerdere zekerheid voor de spaarders.
De naam „Spaarbank" is in Nederland,
anders dan in verschillende andere landen
waar zij wettelijk is beschermd, vrij, en aan
door ieder worden gebruikt. Helaas is van
deze naam dikwijls misbruik gemaakt door
instellingen die niet voldoen aan de eischen
welke aan een bona-fide spaarbank behoo
de hierboven beschreven spaarbanken der
vorige eeuw, blijkt al dadelijk dat men is
afgestapt van hpt oude idee dat sparen iets
is wat liefst in het geheim moet geschieden
in een achteraf gelegen buurt pf verborgen
lokaliteit, In plaats van een enkel uur per
week, staat het kantoor der Snaarhank uoor-
loopend den geheelen dag voor het publiek
open op een voor allen gemakkelijk te be
reiken plaats. Waar eertijds de te verrich
ten werkzaamheden uitsluitend door belang-
looze spaarbankbestuurders werden ver
richt, eischte de moderniseering aanstelling
van bezoldigd personeel. De verhoogde on
kosten welke hieruit voortvloeien, blijlcn
ruimschoots te worden goedgemaakt door
de vergrooting der resultaten.
Het in de vorige eeuw algemeen tngeno-
men standpunt dat men de terugbetaling
van ingelegde gelden zoo moeilijk mogelijk
moest maken, is geheel verlaten. In de prac-
tijk blijkt dat meer menschen er toe over
gaan hun gelden op de spaarbank te bron
gen, naar mate de terugbetaling der ge
brachte gelden ruimer is geregeld. Boven
dien is het aantal manieren waarop Qen
spaarder over zijn saldo kan beschikken uit
gebreid. Spaarders hebben de gelegenheid
uit hun saldo te gireeren naar andere reke
ningen. Velen, wier financieele zaken niet
zoo omvangrijk zijn dat zij er een eigen
postrekening op na houden, vinden in d«ze
geboden p genheid een middel om pree
tisch hetzelule te bereiken wat rekeninghou
ders der postgiro kunnen doen. Tlhurie aan
geboden quitantie's kunnen bij de spaarbank
betaalbaar worden gesteld, welke regeling
het den menschen mogelijk maakt thuis uiet
een klein bedrag aan contanten te volstaan.
De voordeelen hiervan zijn duidelijk: kans op
diefstal of verlies wordt uitgesloten, boven
dien wordt een rentevergoeding genoten
over de gelden die voorheen renteloos thuis
gen.
Spaarders die door gestadig bijbrengen
een dergelijk saldo hebben weten te verkrij
gen dat door hen een grootere rente kan
worden gekweekt door belegging in een so-
lied effect, biedt de spaarbank haar koste-
looze bemiddeling bij het aankoopon van
een effect en al onthoudt zij zich hierbij van
het geven van een bepaald advies, toch kan
zij voorkomen dat een onerva i inlegger
door aankoop van minderwaardige fondsen
schade lijdt.
Heeft een spaarder op bepaalde tijden
vervallende, regelmatig terugkeerènde schul
den te voldoen als hypotheekrente, huis
huur of levensverzekeringpremie, dan kan
hij door regelmatig op de spaarbank te ko
men storten, er voor zorg dragen dat op de
bepaalde datum voldoende saldo aanwezig
is, waarbij de spaarbank automatisch voor
de voldoening der vervallen schuld zorg
draagt
Ter bevordering van het sparen in de ge
zinnen, vooral ook onder de jeugd worden
door de Spaarbank aan haar inleggers gra
tis spaarbusjes uitgereikt, waarvan de
sleutel op de spaarbank blijft berusten,
een methode die in het huisgezin den
grondslag voor spaarzaamheid tracht te
leggen.
Het gebrek aan gelegenheid in vele ge
zinnen tot het opbergen van papieren en
voorwerpen van waarde, deed het spaar-
bankbestuur er toe besluiten over te gaan
tot het verhuren van .kluislokeiten. Dén
inleggers wordt tegen een zeer matige ver
goeding de gelegenheid geboden tot het
veilig opbergen van allee!ei zaken die voor
hem waarde hebben.. Wanneer men de
verhuurde loketten zou openen, zou men
daaruit te voorschijn zien komen spaar
bankboekjes, trouwboekjes, contracten, po
lissen, pensioenacten, effecten en andere
voorwerpen die veilig opgeborgen dienen
te worden. Door deze gelegenheid te bie
den tracht de Spaarbank den zin voor orde
en regelmaat te bevorderen.
De vele moeilijkheden die er vooral voor
arbeidersgezinnen aan het op tijd betalen
van 'belastingschulden zijn verbonden, deed
het Spaarbankbestuur er toe over gaan
ook op dit punt den spaarder een helpende
hand te bieden. Zij die van de geboden be
middeling vvenschen gebruik te maken le
veren hun biljetten in bij de Spaarbank,
storten regelmatig op hun spaarbankboek
jes, zoodat de Spaarbank, wanneer de ver
valdag der ingeleverde biljetten is versche
nen, de biljetten kan betalen.
Gezien het zeer groote arbeiderscontin
gent onder de Eindhovensche bevolking,
zocht de Nutsspaarbank samenwerking met
diverse industrieën. Het mag een verblij
dend feit genoemd worden dat verschillen
de industrieele ondernemingen doordrongen
zijn van het groote belang wat er gelegen
is in de bevordering der spaarzaamheid
onder haar personeel. Een regeling kwam
tot stand waarbij op diverse fabrieken op
verzoek van den werknemer bij de uitbe
taling der loonen en salarissen wekelijks
of maandelijks een bepaald bedrag wordt
ingehouden, wat op de spaarbank wordt
gestort. Op deze wijze worden de werkne
mers in de gelegenheid gesteld op een voor
hen zeer gemakkelijke manier langzamer
hand een saldo te vormen, waaruit desge-
wensoht huur, belastingen en andere perio
diek vervallende schulden kunnen w )r l n
voildaan.
Dat er tusschen spaarbanken en gewone
bankinstellingen, ook al bewegen zij zich
op enkele punten op eenzelfde terrein, een
principieel verschil blijft bestaan, zal na
het bovenstaande duidelijk zijn. Waar een
gewone bankinstelling er in de eerste
plaats is om handel, industrie en kapitaal
bezit haar diensten te bewijzen, is het de
taak der spaarbanken de kleine bezitters
bij hun financieel beheer ter zijde te staan
en hen die zich zelfs geen klein bezitter
kunnen noemen, te helpen dit te worden.
Tenslotte nog eenige cijfers en data de
Eindhovensche Nutsspaarbank betreffende,
welke mogen aantoonen welk een ruim
arbeidsveld deze instelling in een snel
groeiende fabrieksstad als Eindhoven heeft
gevonden. De Eindhovensche Nutsspaar
bank werd opgericht bij notarieele acte d.d.
12 September 1924. Gedurende de eerste
jaren van haar bestaan hield zij alleen des
Zaterdagsavonds zitting in bepaalde hier
voor aangewezen lokaliteiten. Eind 1927
kreeg zij de beschikking over een eigen
zeer gunstig gelegen bankgebouw en ging
zij over tot dagelijksche openstelling en
moderniseering van haar bedrijf. Bedroeg
de totale omzet van spaargelden, dit is de
"sgggp N fia BH B H BH lll'llllllillllllllillllllllllllllllllllllllllllll111111111111111111111111^
som van inlagen en terugbetalingen, over
1927 ruim f 100.000—, in 1929 werd reeds
meer dan 4 millioen gulden omgezfet ter
wijl de omzet over 1930 vermoedelijk de
6 millioen gulden zal overtreffen. Sinds de
dagelijksche openstelling steeg het aantal
spaarders van ongeveer 1500 tol bijna 8000,
terwijl jaarlijks ongeveer f 400.000,— meer
werd ingelegd dan terugbetaald.
„Men wordt jiiet rijk van wat men ver
dient doch van wat men overhoudt." Het
stemt tot vreugde uit bovenstaande cijfers
de conclusie te mogen trekken dat er in
Eindhoven reeds velen zijn die van de
waarheid van dit gezegde zijn doordrongen
en de spaarzaamheid betrachten. Immers
de voordeelen die het sparen met zich
brengt zijn niet uitsluitend materieele.
Hiernaast staan geestelijke. Sparen voor
komt wroeging over nutteloos verkwist
geld, het maakt, de menschen economisch
OTjaifhankelijk, het verlicht de zorg voor
den ouden dag, leert zelfbeheersching en
voedt op tot orde en matigheid. Alle begin
is echter moeilijk en dit geldt vooral bij
sparen. Is eenmaal een begin gemaakt, dan
wordt het steeds gemakkelijker daar men
al sparende doordrongen wordt van de
groote resultaten welke men kan bereiken.
Steeds meer menschen van het belang
van sparen voor maatschappij en individu
te doordringen is het uitsluitend doel wat
de Eindhovensche Nutsspaarbank zich
stelt, overtuigd als zij is dat i
Sparen is de bron van volles-welvaart.
De taakverdeelingvan dé leden van het
Gemeentebestuur.
College van Burgemeester en Wethouders ia
als volgt:
1. Wethouder voor financiën en water-,
gas- en electriciteitsbedrijven.
2. Wethouder voor arbeidsbemiddeling,
werkloozenzorg en andere sociale aangele
genheden, niet onder andere 'volgnummers
vallende en keuringsdienst voor waren.
3. Wethouder voor publieke werken, rei-
njgings- en ontsmettingsdienst, straten-,
woning-, ontginnings-, kanaal-, waag- en
weegbedrijven, bad- en zweminrichting en'
keuringsdienst voor vee en vleesch.
4. Wethouder voor onderwijs, armwezen,
geneeskundigen dienst, volkshuisvesting en
grondbedrijf.
5. Burgemeester: al het overige.
Moeilijk is het in een kort bestek al de ge
meentebedrijven afzonderlijk te memoree-
ren. Een uitzondering willen we evenwél
maken voor
Gemeentewerken
o. i. op hét ©ogenblik de meest drukke tak
van dienst. Tot dezen dienst immers behoo-
ren de volgende bedrijven met financieele
zelfstandigheid: Gemeentewerken, Reini
gingsdienst en Brandweer, Stratenbednjf,
Kanaal bedrijf, Bad- en Zweminrichting,
Marktbedrijf en Waag- en Weegbedrijf.
Enorm druk mag het afgeloopen jaar voor
dezen dienst genoemd worden.
Het wil voor een gemeente als Eindho
ven wat zeggen in één jaar het bestrate
oppervlak met 255.138 M2 te zien toene
men en het rioolnet met 17.024 M riool
waarvan belangrijke stamriolen en over
kluizingen. Vooral de verbetering van de
straatverlichting is een voornaam punt en
dankbaar kan men constateeren dat het
lichtnet zich steeds uitbreidt.
De woningvoorraad vermeerderde in 1929
met 2144 woningen, terwijl aan het einde
van dat jaar nog 1737 woningen in uitvoe
ring waren. Het tekort aan woningen be
droeg op dat moment zonder reserve, be
rekend A'olgens do gemiddelde gezinssterk
te in 1929, 1598 woningen. Dat de particu
liere bouwnijverheid er eveneens mag zijn
moge blijken uit de legesbouwvergunnin
gen welke ruim f 84.000 opbrachten.
Ook het grondbedrijf floreert; in hetzelf
de jaar werden ongeveer 145 H. A. grond
aangekocht ter waarde van plm. 3% milli
oen gulden; verkocht werden 138.812 M2
bouwrijpe grond voor bijna 1 millioen gul
den. Het totale bezit der gemeente voorzoo
ver ingebracht in het grondbedrijf, bedroeg
op het einde van het jaar ruim 987 H. A
waarop 1459 woningen met een boekwaarde
van ruim 10 millioen gulden.
Met opzet hebben wij deze belangrijke
gemeentedienst genoemd. Ons economisch
leven zal zich niet kunnen ontplooien, han
del en industrie kunnen, hun vleugels niet
uitslaan bij gebrek aan woningen. Nimmer
zullen de bronnen van welvaart, welke zij
vormen, kunnen vloeien, indien het perso
neel, indien de arbeiders in die bedrijven
werkzaam geen gelegenheid kunnen vin
den zich te vestigen.
Naast meerdere gemeenten is het zeker
Eindhoven wel geweest, dat gezien heeft
op het gebied van Volkshuisvesting eeri
belangrijke verplichting en taak voor de
gemeenschap te vervullen te hebben Meer
dere arbeiderswoningen zijn hier de laat
ste tijd verrezen, waarop de stad met vol
doening kan neerzien. Naast de strenger»
voarwaarden vai. hygiëne en zedelijkheid
welke het gezinsleven toch als eisch stelt
zijn ook de voorwaarden van welstand ea
raiioneele bcbouwinigswijze niet verwaar
loosd, strenge eenvoud in den opbouw
wordt verzacht door een levendige groe-
peëring, welke veroorloofde aardige in
kijkjes te vormen. Het devies van het ge
meentebestuur is dan ook steeds geweest
bouwt goede woningen, waar het zonlicht
in- en uitwendig kan toetreden en de ze
genrijke gevolgen zullen niet uitblijven.
Illlllllllllllilllllllll
Bij den Overweg Oud huis Schetske Vraagt zonder verplichting zichtzending
