l/ebAac&ó Qumnömjckeh&
PIEPNEUS EN BIBBERSNOET
MAANDAG 27 OCTOBER 193(T bERDE BLAD PAG. 7
BINNENLAND.
RUSSISCH GRAAN
NIET NAAR BELG1E, WEL NAAR
NEDERLAND?
We vernemen, dat 22 Russische schepen
met graan op reis naar Antwerpen onderweg
last ontvingen naar Rotterdam te gaan.
De Belgische regeering moet n.1. maatrege
len getroffen hebben om dumping van Rus
sisch graan tegen te gaan en laat deze
maatregelen reeds heden ingaan.
Zal onze regeering werkeloos toezien, dat
onze landbouw door deze Belgische maat
regel opnieuw getroffen wordt?
Dat mag niet.
Laat onze regeering dadelijk maatregelen
nemen en niet eerst eens beraadslagen.
De nood der boeren eischt het.
DE BRUG OVER KE1ZERSVEER
Zaterdagmiddag is het 93" ton wegende
brugdeel, bestemd ivoor Keizersveer van
Dordrecht naar de Moerdijksche brug ge
sleept.
Om 12 uur werd het gevaarte, dat op een
10 Meter hooge stelling op twee elevator-
bakken is geplaatst, door vier sleepbooten
van de werf Penn Bauduin te Dordrecht
Via den Dordtsohen Kil ging het daarna
naar het Hollandsoh Diep. Ei- moest met zeer
veel beleid gemanoeuvreerd worden, daar
het smalle vaarwater en vooral ook op het
Hollandsch Diep, wegens de zandbanken.
Nadat de brug 's nachts voor het draai
bare deel van de Moerdijkscihebrug had ge
legen, werd Zondagmorgen vroeg dit brug-
gedeelte over z'n trotschen collega aan den
Moerdijk heen gezet
In 7 minuten was dit moeilijke karwei af-
geloopen en kon de tocht naar Keizersveer
worden voortgezet
DE RECHTSPOSITIE DER
HOOFDARBEIDERS
MOTIE AANGENOMEN.
Het Verbond van vakorganisaties van
hoofdarbeiders heeft Zaterdag in Den Haag
een congres gehouden ter bespreking van
de rechtspositie der hoofdarbeiders.
Dc heer W. Drop sprak over het con
currentiebeding en de Arbeidswet, Prof. Dr.
J. A. Veraart besprak publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie en Mr. P. J. Oud be
handelde de ontwikkeling van het collec
tief arbeidscontract
Aan het slot van de vergadering werd
jyolgende motie aangenomen:
Het congres enz.
spreekt als zijn oordeel uit, dat de vol
komen onvoldoende wettelijke regeling van
de rechtspositie der hoofdarbeiders een be
wijs is van de veel te geringe belangstel
ling, die de sociale wetgever voor deze
groep van arbeiders aan den dag legt:
Het acht eer dusdanige regeling van de
sociale verzekering en de arbeidsbescher
ming noodzakelijk, waarbij beter dan tot
Iheden, met de belangen der hoofdarbeiders
rekening wordt gehouden en vraagt met
a. een meer afdoende wettelijke voorzie
ning in den opzeggingstermijn, vooral na
langdurig dienstverband;
b. bepalingen met betreking tot een rede
lijke wachtgeldregeling in gevallen van re
organisatie, rationalisatie en ontslag buiten
eigen schuld;
c. nietig-verklaring van het concurrentie
beding;
d. regeling van de sociale verzekering,
met inachtneming van de bescherming der
belangen van de hoofdarbeiders, overeen
komstig hun speciale behoeften;
e. verdere toepassing van de arbeidswet
en wijziging van het „bazenbesluit";
f. bijzondere aandacht voor de hoofdar
beiders bij de voorbereiding eener wettelijke
bedrijfsorganisatie.
Het congres is mede van oordeel, dat
overtuiging van de noodzakelijkheid der
aaneensluiting nog in te geringe mate bij
de hoofdarbeiders is doorgedrongen, wat de
DE BRUG VOOR KEIZERSVEER
Zaterdag had het vervoer plaats van de 930.000 K.G. zware brug voor het Keizersveer.
Deze foto werd genomen toen het gevaarte het Hollandsch Diep had bereikt. Op den
achtergrond de groote spoorbrug bij Moerdijk.
verdere ontwikkeling van deugdelijke re
geling der arbeidsvoorwaarden in collec
tieve arbeidscontracten in den weg staat.
Het wekt daarom ook de nog ongeorgani
seerde hoofdarbeiders op, zich krachtig in
hun vakbonden te onganiseeren."
Het congres was zeer druk bezocht door
leden uit alle deelen van het land.
KASVOORSCHOTTEN
KON. HOLL. LLOYD
De Nationale bond van handels- en kan
toorbedienden „Mercurius", de Nederl. R.K.
Bond van Handels- Kantoor- en Winkelbe
dienden „St. Franciscus van Assisie" en de
Nederlandsche Vereeniging van Christelijke
Kantoor- en Handelsbedienden hebben een
adres gericht aan de Tweede Kamer der
Staten Generaal, waarbij in verband met
het wetsontwerp tot het verleenen van kas-
voorschotten ten behoeve van den Koninklij
ken Hollandschen Lloyd het denkbeeld
wordt bepleit om .an de beschikbaarstelling
van kas voorschot ten de voorwaarde te
binden, dat de Directie over d. arbeidsvoor
waarden van het personeel overleg plcge met
de betrokken organisaties van het personeel
UIT HET SOCIALE LEVEN
ALGEM. NED. CHRISTELIJKE
AMBTENAARSBOND
CHR GEVANGENISPERSONEEL.
In bet Gebouw voor C.S.B. te Utrecht,
kwam de vakgroep Gevangenispersoneel in
Rijkswerkinrichtingen in den Alg. Ned, Chr.
Ambtenaansbond in congres bijeen.
De voorzitteir, de heer H. v. d. Veen, van
Haarlem, deelde mee, dat het ledental der
vakgroep gestegen is tot 135, een aantal, dat
nog voor uitbreiding vatbaar is.
De secretaris der vakgroep, de heer A.
Wed zin ga, van Leeuwarden, 6praik over
de werking der plaatselijke dienst commis
sies, sinds twee jaar ingesteld voor 16 van
de 35 gestichten.
Dé dienstcommissie bedoelt te zijn een
commissie van advies, louter over de inwen
dige zeiken van een gesticht. Beslissende
stem heeft zij oiet. Spr. gaf een overzicht
vau het resultaat dor commissies. De direc
teuren staan er sympathiek tegenover, uit
gezonderd Veenbuizen. Het is zeer wel mo
gelijk, dat het aantal dienstcommissies
wordt uitgebreid.
Eenige aanwezigen stelden vragen erf had
den opmerkingen. In zijn beantwoording
wees de heer Wedzinga er op, dat, als een
dienstcommissie tot een verbetering heeft
besloten, en het Departement weigert de
gelden er voor, dat de commissie niets kam
doen. De verantwoordelijkheid voor de ge
volgen is dan echter van het personeel af.
Spr. verklaarde zich tegen vooroverleg
tusschen de ongaindsati-es en achtte het zeer
gevaarlijk, a'ls een directeur een eenstem
mig advies van de dienstcommissie zonder
meer negeert
Het groepsbestuur zal ijveren voor meer
verlof dogen en aan alle gestichten dienst
commissies instellen.
De heer S. van der Bosch, van Leeu
warden, sprak over: ,.De slaapwachten."
Spr. gaf een historisch overzicht over den
arbeidstijd en herd mierde ei aan, dat de
groote grief, dat alle uren in de inrichting
doorgebracht niet als diensturen gelden,
niet weggenomen is.
Over de kwestie der slaapwachten is thans
6poedig een beslissing te verwachten. De
bijzondere commissie van overleg heeft deze
met de dienstcommissies voorbereid.
Naar 6pr. meende, wordt aan het departe
ment niiet voldoende de beteekenis van dc
elaapwacht als dienst te beschouwen inige-
J De wensch der organisaties in dezen ont
moet vooral financieel bezwaar, wat hier
niet mag domineeren.
De invoering van de 51-urage werkweek
en de vraag om alle uren in de inrichting
ten volle te berekenen is een billijke eisch.
Langzamerhand wordt de 48-urige werk
week vrijwel algemeen. Een compromis mag
nooit tot gevolg hebben, dat het ideaal van
d' 48-urige arbeidsweek wordt prijs gegeven
Bij de discussies wees de inleider er
op, dat vreea voor inkrimping van p»
neel bij aanvaarding van het voorstel van
de bijzondere commissie van overleg onge
grond is De organisaties zullen tevreden
zijn wanneer de 4S-urige werkweek en volle
berekening van aJle uren in de inrichting
doorgebracht, wordt bereikt. De vraag of
nachtwerk met 50 pot zal worden vergoed
werd dan ook ontkennend beantwoord.
Spr. deelde voorts mee, dat de A.N.C.A.B.
een amendement op het voorstel der sub-
o -mmiseie heeft, met welk amendement men
zich na eenige bespreking vereenigde.
Mededeeling werd gedaan, dat de oplei
dingscursus langer dan drie jaar zal duren
wat voorkr men kan worden als het alge
meen gedeelte wordt prijsgegeven. Men had
bezwaar tegen een langeren cursusduur. De
voorzitter werd in dezen vrijheid van han
delen gegeven.
Na sluiting ging de heer Vermeulen In
dankgebed voor.
NED. CHR. BOND VAN
VERZEKERINGSAGENTEN EN ZIEKEN-
FONDSBODEN.
Deze Bond hoopt Vrijdag 31 October des
middags te 4 uur, in „De Eendracht" te
Rotterdam, zijn algemeene jaarvergadering
te houden. Aan de orde komt o.m. het voor
stel om het orgaan, „De Verzekeringv
1 Agent", voortaan per maand te doen
uitkomen.
In de avondvergadering zullen een twee
tal referaten worden gehouden door den
heer R. Gaasterland, van Amsterdam, bonds
voorzitter, over „Is het onzen bond geoor-
loofd als verweermiddel tegen onrecht
matig ontslag een eigen verzekeringsmaat
schappij te bezitten?" en door den heer J.
K. Rietdijk Bondssecretaris over „Kan op
practischen grond zulk een verweermiddel,
bij elk voorkomend geval afdoende worden
aangewend, zoodat het voor alle bonds
leden dezelfde practische waarde heeft?"
Gemengd Nieuws.
EEN ONTZETTEND
FAMILIEDRAMA
ZIJN DOCHTERTJE VERMOORD
Men meldt ons uit Hilversum:
Gisteravond laat heeft de bewoner van per
ceel Neude 331 een zekere Hoogstraten ge
poogd zichzelf en zijn 6-jarig dochtertje van
het leven te berooven. Zijn vrouw was den ge-
heelen dag uit geweest om een zwager te
LJmuiden te bezoeken. Toen zij Toen zy gis
teravond laat thuis kwam, nam zij een sterke
gaslucht waar. Zy snelde naar de slaapkamer
van haar dochtertje en vond daar haar man
op den vloer en haar kind in bed liggen. Dade
lijk opende zij het raam en riep om hulp.
Hoewel dr. Ten Brink spoedig probeerde met
een zuurstofapparaat de levensgeesten by het
meisje op te wekken, mocht dit niet gelukken.
De man zelf bleek bewusteloos.
Hy is naar het Diaconessenhuis vervoerd,
waarheen ook het lijkje van het kindje is ge
bracht.
De reden voor de gruwelijke daad Is nog
niet bekend.
De man, die nog steeds bewusteloos H
wordt bewaakt.
De politie hoopt na het bijkomen van den
an opheldering van het geval te krijgen.
VERDRONKEN.
Te Zaandam is uit de Zaan het lijkje op-
_?.haald van het 9-jarig zoontje wan Kamp,
dat vermist werd.
OVER BOORD GESPRONGEN.
Bij Lobith is het s.s. „Helmuth" gezonken.
Van de acht opvaronden sprong de 30-jarige
gehuwde matroos S. overboord om naar oom
der nabij liggende schepen te zwemmen. Dit
gelukte hem niet, want spoedig verdween de
ongelukkige in de diepte.
De overige opvarenden wisten zidh met be
hulp van de sloep en door in een onmiddel
lijk toegesnelde roeiboot te springen, in vei
ligheid te stellen.
AUTOBUS DOOR TREIN GEGREPEN.
Te Medemblik hoeft op den onbewaaktcn
overweg een botsing plaats gehad tusschen
het locaal treintje en een autobus wan Boon.
De bestuurder zag den trein komen, doch
kon niet meer remmen. Door vol gas te ge
ven dacht hij nog te kunnen passeeren, doch
zulks bleek niet meer mogelijk. De bus werd
gegrepen achter de cabine en geheol versplin
terd. Het chassis bleef echter intact, evenals
de motor, terwijl de chauffeur ongedeerd
bleef, zoodat de wagen op eigen kracht kon
wegrijden. Van de locomotief werd de kop
lamp en de cylinderkraan verbrijzeld. Per
soonlijke ongelukken kwamen, niet voor. Het
verkeer ondervond geen vertraging. De bus
was op weg om een verongelukte auto op te
BRANDEN.
Te Eindhoven is woning en schuur van C.
aan den Kasteelweg afgebrand. Twintig stuks
vee werd met moeite gered. Een paard en 70
kippen kwamen in de vlammen om. 40.000
kg. hooi werden mede verbrand.
Men slaagde erin twee kinderen, die reeds
slapen waren gelegd nog tijdig naar bui
ten te brengen. Dc brandweer had moeilijk
werk, aangezien het water aan ver moest
worden aangevoerd.
Te Aarlanderveen zijn twee gevulde hooi
bergen. van van D. en K. tot den grond afge
brand. Oorzaak onbekend. Van D. was ver
zekerd, K. niet
Gisteravond omstreeks 9 uur is te Oostburg
de groote nieuwe steenen landbouwschuur van
J. B. Been, te Groede, afgebrand.
De vermoedelijke oorzaak is kwaalwilligheid.
DOOR DEN TREIN GEDOOD
Vermoedelijk door een der beide vroege
treinen ie op den onbewaaktcn overweg bij
den Kruinendijk naibij Beverwijk een man
overreden en gedood. Eenst geru im en tijd
later ie het verminkte lijk gevonden. Het
slachtoffer bleek te zijn zekere J. T.,
woonwagenbewoner.
INBRAAK.
Te Achterberg in de gemeente Dongen (N.
Br.) werd ingebroken bij van B. Alles was
overhoop gehaald, doch niets werd vermist
ZAL HET BATEN?
Vanuit Medemblik is opnieuw aan den
Minister verzocht, te voorzien in het gevaar
van den onbewaakten overweg bij den
dijk, zulks in verband ook met het feit dat
j.l. Vrijdagavond een autobus onder den
trein geraakte. Gelukkig werd daarbij
niemand ernstig gewond.
DE DOODELIJKE DAMP
Te Ouderkerk a. d. Amstel kreeg men
'e-morgens geen gehoor bij de bejaarde
weduwe H. de L. Er kwam een sterke gas
lucht uit de woning. Men trof de vrouw
bewusteloos aan, terwyl een kraantje van
bet gasfornuis open stond. Met behulp van
een zuurstofapparaat is de vrouw bijge
bracht en in het ziekenhuis opgenomen.
DOODELIJK MOTORONGELUK
Zaterdagmiddag te ongeveer vyf uur kwam
een jongeman, zekere E. v. L. uit Laren
die met groote snelheid op zijn motorrijwiel
uit de richting Naarden lings den Rijks
straatweg reed, nabij Hakkelaarsbrug in
botsing gekomen met een tegenkomenden
auto. De botsing was zoo hevig, dat de motor
rijder zwaar verminkt over den weg werd
geslingerd. Een geneesheer kon slechts den
dood constateeren. De motor vloog in brand
de auto kwam in het water naast den weg
terecht. De bestuurder van den auto, zekere
J. C. v. P uit Amsterdam, bekwam een been
wonde on is naar een der Amsterdamsche
ziekenhuizen vervoerd. Het lijk van den
motorryder is naar het lijkenhuisje overge
bracht. Blijkens het ingesteld onderzoek
moet hy met een snelheid van wel 120 K.M.
gereden hebben. Hij was 22 jaar oud.
SLACHTOFFER VAN DEN DRANK
Te Sliedrecht vond men Zondagmorgen op
een stoep nabij zijn woning het lyk van den
31-jarigen H. de B. Overmatig gebruik van
sterken drank schijnt de oorzaak van dit
drama te zyn. Het lyk is door de politie in
beslag genomen.
EEN DOODELIJKE ONTPLOFFING
Te Dalfsen (Ov.) had Zaterdag by den
smid Haaverman een ernstig ongeluk plaats.
ad een laschapparaat schoonge
maakt en wilde nog eenige werkzaamheden
daaraan verrichten, toen het toestel plotse
ling uit elkaar vloog, met het treurig gevolg
dat de smid op slag werd gedood. De r
was omstreeks 40 jaar en laat vrouw en
kind achter.
DOODELIJKE VAL VAN HET DAK
Te Amsterdam zag een politie-agent dat
?n man, die werkzaamheden verrichtte op
het dak van een perceel op den hoek van de
Van Wou.^trant en de Sint Willibrordus-
straat, plotseling naar beneden stortte. Hij
ras onmiddellijk dood. Het slachtoffer was
3 jaar oud.
DOODELIJKE VAL VAN EEN TRAP
Het kind van B. E. te Lonneker (Ov.),
INGEZONDEN KEDEDEEUNG
Dr. H.NANNING'S
HAEMOFFERRIN
Bloedvormend versterkingsmiddel.
f2 60p.K fiesch. ƒ1.60 pVfc toch
Radio Nieuws.
DINSDAG 59 OCTOBER
HUIZEN (1S75 M K.R.O. S—9.15 Flalencon-
v^rt. 11.3012 God*dienstiif halfuurtje. 12.—
Tijdsein. 12.0112.15 Hol-.f.ebenchten. 12.15
1 IJ Lunchmuzielc. 1.452 liramofoonmuxlelc. 2—
Vrouwenuurtje. 3—3 30 Knip-. naai- en etor-
erslerlnjfsc
i:dor. 56 liramofiK
-C.15 Radlo-pi
atje. 6.1
Schrift-
erbeterlng. 7.157.45 LAndbouwholfuurtJe. 7.4..
-8 PolUleberlchU-n. 8—9.20 Concert. 9 209-30
ersbortchtcn. 10 30—12 Graroofoontnuxlc*.
k. 10—10.15 Monrenvrijd.ng. 10.3012 couc*
Tijdsein. 22 30 Halfuurtje voor de vrou-
34 Knipcursus. 44.30 Oramofoonmutlek. 4.1'»
5 Pluno-studiemuzlek. 5.Radio Klnderkoor-
ran?. 3.30—7 Concert. 7—7.30 Enfrelscha lM i
H AT GIJ NIET WILT, DAT C GESCHIEDT
Steeds meer breekt xleh de overtuiging baan.
In verscheidene
elke omroepluisteraar recht he<
i door storende appai
Tc HEB EEN WAGEN VOLGELADEN
Te Dongen (N. Br.) werd proces-verbaal
opgemaakt tegen den bestuurder van een
autobus, die meer dan 60 passagiers vervoer
de, ofschoon de wagen slechts voor 33 perso
nen bestemd was.
AMSTERDAM IN DONKER.
Te Amsterdam" is Zaterdagavond te onge
veer half 11 door een storing in een kabel
huisje aan den 0. Z. Achterburgwal by de
Pylsteeg het stadsdeel tusschen Damstraat
en St. Annastraat in bet donker gezet. De
café'e er restaurants in de buurt, o.m. „Kras-
nanolsky". hadden geen licht. In het kabel-
huisje zelf deden zich verschijnselen voor,
welke het waarschuwen van de brandweer
rechtvaardigden. Deio kon echter weinig uit
richten. Te halftwaalf heerschre er nog vol
slagen duisternis. In verschillende huizen en
café's werd dit euvel zooveel mogelijk door
middel van kaarsen en petroleumiampen
verholpen.
AARDBEIEN IN OCTOBER
Nadruk verboden.
41. Nu; eigenlijk had dat ku'ken wel een
beetje gelijk, en de vrede woe gelukkig weer
gauw geteeken-d. We klauterden één, twee,
drlie, over het kippengaas heen, en waren
epoetüg met de kuikens aan H spelen, 't Al
lereerst werd beeloten, een wedren te h >u-
den. Wij, muizen, kropen allemaal op den
rug van een kuiken, en.daar ging hot er
op loei
42. Het doe', was hot kippengaas aan Ion
overkant. Slangensteert en Siippoljas kwa
men aJlebei tegelijk he' eensie aan, roodet
ze 't met z'n tvvee<-n no0 eens over moesten
doen. Daar kreeg ik opeens een reuzen-in
val: terwijl Slingerstaart en Stippeljus zich
vol spanning voor den laatöten rit gereed
hielden, .onden Bibbensnoet en ik etiLletjes
hun staarten aan elkaar!
(Wordt Woensdag vervolgd).
HET WEZEN VAN HET
KATHOLICISME
door Dr. J. SEVERIJN
(6. Slot.)
Maar dan verder. Dc stempel, welke de
humanistische ontwikkeling van het cul
tuurproces der nieuwere geschiedenis op het
Protestantisme als groot geheel heeft gezet
en waarom het in zooverre terecht veroor
deeld mag worden, is niet alszoodanig Pro-
testantsch. Of won niet de humanistische
geest ook in het Roomsche land hand over
hand veld, ging niet de revolutionnaire geest
van Frankrijk uit, dat dc reformatorische
elementen had verdrongen of uitgeroeid?
Bleven Italië cn Spanje vrij van deze smet
ten en wist Rusland zijn bodem vrij te hou
den van den gesmaden geest der vrijheid,
hoewel toch daar de reformatorische invloe
den geenszins groote veranderingen hebben
gebracht?
Het Roomsche land vertoont inderdaad
niet minder de ontreddering van het mo
derne cultuurproces dan het Protestantsrhe
en daarom komt het ons voor, dat de beoor-
deeling der Reformatie niet zuiver is.
Afval van de Christelijke religie heeft
Rome zoowel als de Reformatie te betreuren
en te bestrijden, doch Rome ziet dit als af
val van de Moederkerk en betrekt dus het
Protestantisme onder zijn oordeel, terwijl
zijn Katholicisme het geloovig Protes
tantisme toch weer tot de Kerk rekent.
Wij zien de Kerk anders, tegelijkertijd
breeder en minder exclusivistisch, maar ook
smaller en meer geestelijk. Het kan niet wor
den tegengesproken, dat het persoonlijk ka
rakter des geloofs, dat in het Protestantisme
op den voorgrond treedt, bij het ontbreken
van den massalen band des geloofs aan het
terugtreden van het Katholieke in het Pro
testantisme bevorderlijk is en gedeeldheid
en scheiding voortbracht
Vergeten mag echter niet, dat het begin
sel der scheiding in het Protestantisme al
tijd weer verwant bleek aan het eigen refor
matorisch karakter: het zoeken van de in
nerlijke beleving des geloofs en de zuiver
heid van de belijdenis. Uit den aard der
zaak wekt dit een reactie, die uitgaat naar
hot katholieke en die reactie openbaart zich
tweezijdig. De eene zijde openbaart zich in
het hoogkerkelijk streven, dat in Duitsch-
land steeds meer de Roomsche Kerk nadert
(G. Heiier aangehaald blz. 8) en ook in ons
land is dat hoogkerkelijk streven bewust en
onbewust waar te nemen bij de strijders
voor de Hervormde Kerk. Vooral de z.g. Con-
fessioneele richting ijvert daar voor. Een an
dere zijde dezer reactie wordt gezien in de
propaganda voor de vereeniging van alle ge
reformeerden.
Het eigenaardig onderscheid tusschen deze
twee richtingen wijst op het verschil tus
schen de Roomsch-Kerkelijke begrippen en
die der Reformatoren. Rome stelt de Kerk
als gemeenschap voor als zelfs bestaande,
vóórdat de leden openbaar worden, zooals
wij boven reeds ter sprake brachten. De
hoogkerkelijke beweging volgt practisch
denzelfden weg. Het reformatorisch beginsel
spreekt van vergadering der gcloovigen.
Daarom komt het hoogkerkelijk streven
op voor het 'eenheidsinstituut, de Hervormde
Kerk als de nationale en door de historie
aangewezen kerkelijke gemeenschap, wier
gebreken niet worden ontkend, doch welke
nochtans de Kerk zal zijn, zoo mogelijk na
eenige restauratie. De restauratiepogingen
ecliter geven reeds duidelijk blijk van een
verzoenende houding jegens clo tegenstellin
gen, die aan de verroomsching zal ten goede
komen en aan haar karakter als refonnato
rische Kerk niet schade zal brengen, liet
hoogkerkelijk streven zal als vnnzell dc
norm der katholiciteit tusschen de richtin
gen moeten stellen en derhalve nivelleerer.d
Het eenheidsstreven der Gereformeerden
daarentegen gaat van de belijdenis uit als
accoord van gemeenschappelijk geloof on
bedoelt herstel van een in het geloof refor
matorische kerkgemeenschap, als vergade
ring van de gescheiden en de niet-geschel-
dene gereformeerden. Het hoogkerkelijk
striven ontkomt niet aan de consequentie,
om de Kerk als heilsinstituut te beschou
wen, het streven naar eenheid der gerefor
meerden gaat uit naar de gemeenschap van
hen, die eenzelfde geloof deelachtig zijn
De grenzen van het begrip Katholiek.
Overzien wij nogmaals het geheel, dan is
het duidelijk, dat het begrip katholiek zeer
betrekkelijk is.
Daar is een groote cirkel, die het katho
lieke in alle religieusc levensopenbaring om
vat, de algemeene religiositeit, of liever de
werking van metaphysisch beginsel, waar
uit de rcllgieuse verschijnselen opkomen.
Vervolgens het Roomsch-Katholieke be
grip, dat zich stelt op het plan van het
Christelijk Katholieke, doch tengevolge van
de leer omtrent de menschelijke natuur, in
liet voor- en buiten-Christelijke In het gees
telijk leven der volkeren Katholieke waan
den ziet.
Voorts het Protestantsch-Katholieke dat
zonder de algemeenheid der religie te ont
kennen, het Christelijk Katholiek nauwer
neemt en door den invloed des Evangelies
in dc erkenning van den Christus als de
Zoon van God bepaald ziet.
Aangezien het Protestantsch-hoogkerke-
lijke streven geen bezwaar heeft om op do
zen katholieken bodem een kerkgemeen
schap op te richten of to onderhouden komt
'net in botsing met het gereformeerd-protes-
tantisme, dat bij de erkentenis van het
Katholiek-Christelijke in allen, die daarvan
In hun levensbeschouwing de kenmerken
dragen, de kerkelijke gemeenschap slechts
kan aanvaarden op grond van de belijdenis
des geloofs, welke veel sterker geconcen
treerd op verschillende leerstukken het in
nerlijke leven rakende, den kring nauwer
trekt.
Deze trek van het gercformeerd-Protes-
tentisme brengt het gevaar om tot secta-
risme te vervallen. Wij willen dit niet ont
kennen en geven zelfs toe. dat het daaraan
niet ontkwam. Ook hier behoort men een
grens te stellen tusschen kerkelijke gemeen
schap en secte. Zouden wij hier van een
bepalend dogma willen spreken, dan zou
dat zijn, de reformatorische leer der recht-
vaardigmaking en het daarmede onmiddel
lijk sanmhangende dogma der praedestina-
tie, dat door Calvijn het hart der Kerk werd
genoemd.
In dit reformatorische leerstuk ligt wel
licht de scherpste tegenstelling met hot
Roomsch-Katholieke kerkbegrip en met hoog
kerkelijke strevingen. Juist dit reformatori
sche leerstuk zal echter steeds in breederen
of smalleren kring zijn levenskracht bewij
zen en het reformatorisch Protestantisme in
stand houden. De leer omtrent aard en we
zen van de Kerk als openbaring van Chris
tus' lichaam wordt daardoor zoozeer be
paald, dat zij onvereenigbaar zal blijken te
zijn met een kerkbegrip op een meer algo-
meenen grondslag, terwijl het voor het open
bare leven de erkenning van katholieke fac
toren niet uitsluit.
Wetenschappelijk en theologisch heeft het
Calvinisme steeds de algemeenheid van de
religie erkend en het heeft daarin een fun
dament om zijn sociologie en staatkunde op
te bouwen en daarover het licht der open
baring te doen schijnen. Het is opvallend,
dat b.v. Voetius met betrekking tot het open
bare leven verschillende trappen van in
vloed en heerschappij der Christelijke gc-
loofsbeschouvving aanneemt
Geheel in overeenstemming met deze
grondbeginselen beschouwt het Calvinisme
de Kerk als de gemeenschap des geloofs,
van waaruit de regenereerende invloed op
het volksleven uitgaat Ook hierin treedt hot
spiritueele karakter van het reformatorisch
beginsel aan het licht
„Maar ook Gods bovennatuurlijke open
baring, al de waarheden, welke boven na
tuurlijk begrijpen uitiraan en die wij door
onmiddellijke goddelijke openbaring hebben
geleerd, vooral door Gods openbaring in Zijn
Zoon, bereiken ons bewustzijn niet in hun
oorspronkelijke natuur, in hun van zichzelf
getuigende en onmiddellijke kracht, maar zij
komen weer tot ons door middel van men
schelijke voorstellingen en begrippen." (blz.
239).
Hierin is een waarheid uitgedrukt, die bij
zonder geschikt is om het verschil in refor
matorisch en Roomsch-Katholiek standpunt
aan te toon en.
Ongetwijfeld is het geloofsgoed in veel
breederen kring in menschelijke voorstellin
gen en begrippen het aangeleerde eigendom
V8n vele mcnschen. Ook dit is een katholieke
Invloed van het geloot In dp kerkelijke ge
meenschap, zoo goed als daartmiten, komt
een dergelijk kennen in meerdere of min
dere mate voor. Wij noemen dat historisch
geloof.
Het reformatorisch-Christendom belijdt
echter een onmiddellijke mededeeling des
II. Geestes In het hart van den Christen van
deze „bovennatuurlijke" eaken, houdt deze
geestelijke beleving voor zaligmakend geloof
en onderscheidt zich daarmede door de in
nerlijke cn persoonlijke kracht des gcloofa
Deze onzienlijke werking des H. Geestes be
paalt juist het Reformatorisch standpunt ten
aanzien ook van de Kerk en belijdt een
Kerk, omvattende alle degenen, die dat in
de mate huns geloofs bezitten.
Ook deze beginselen loeren geenszins de
objectieve waarde onderscheiden van de
meer algemeene geloofskennis en een daar
naar gericht zedelijk leven, integendeel daar
aan wordt ongetwijfeld groote waarde ge-
Dat persoonlijk geloof nu wordt door de
Roomsche Kerk niet geloochend, doch zij
legt haar leiding den personen op. „Persoon
lijke godsvrucht moet geregeld worden door
de Kerk", (blz. 250). Voor den reformatori
sche» Protestant is de H. Schrift regel dos
geloofs. (Ned. Geloofsbel. Art. VII). Èen an
dere autoriteit des geestelijken levens kent
do Pntestant niet en daarin komt weer
onderscheid tusschen Reformatie en Rome
uit.
Onverdraagzaamheid.
„De godsdienstige waarheid als zoodanig
onverdraagzaam handhaven, is een
'•'delijke plicht, welke Juist door de absolute
waarheid en waarachtigheid worth geëischt."
'blz. 10»).
Over dit punt valt niet te twisten. Zelfs
hliikt in de wereld niet alleen de godsdion
stiee overtuiging der waarheid dezen ka rak
j tertrek te openharen, maar ook andere gee-
tesstroomingen. Men denke aan het Le
ninisme. Een geestelijke overtuiging wil
heerschon. De religie editor is aan haar we
zen verplicht te hoersrhen door geestelijke
kracht en geen heerschappij te oefenen ho
ven de macht welke God geeft. Ook dit is
zedelijke eisch der gehoorzaamheid.
Met dioa zedelijkgn eisch is het ip oyef
eenstemming, als men iemand niet tegen
zijn wil mag dwingen tot zijn geloof. (Zie
blz. 195/196 en noot.) Of kettervervolging ech
ter met de middeleeuwsche toestanden uit
de wereldhistorie is verdwenen en het nieu
were geslacht geen geloofsvervolging meer
zal zien, zouden wij niet dun en beweren.
Ook de revolutionnaire vrijheidsgeest achten
wij daartoe in staat.
Zooals wij reeds gezegd hebben gaan wij
op de Roomsche leerstukken, waarover <m
boek verder schrijft niet in. Wij meenden
ip enkele hoofdpunten te moeten wijzen m
.erbaud met de strekking van liet inderdaad
n sympathieken toon gestelde werk. lbo
strekking wordt wel heel duidelijk uitgespro
ken op blz. 197:
„Waar hot Proto-tantisme het geloof be
waard heeft in Christus, den rnenschgewor
den God, blijft altijd de mogelijkheid tot her-
eeniging met de Kutholieke Kerk. En omdat
wij geloovcn dat veel niet-Katholieken op
onzichtbare wijze reeds met de Kerk ver-
ecnigd zijn, w il ons de overtuiging niet ver
laten, dat deze onzichtbare vereeniging eer*
in alle schoonheid zichtbaar worden zal.
Hoe bewuster en vollediger wij allen bezield
rijn door den Geest van Christus, lioe zeker
der het uur van genade zal naderen, u.uir.u
blinddoeken zullen v^|r-n van alle oogen,
waarin wij alle voor^wdeelen en misver
stand en bitterheid zullen ter zijde stellen
en waarin wij elkander weer de broeder
hand zullen drukken."
Zoonis wij hebben aangetoond Is het eer
ste punt, waarop de schrijver d.- niogvlnk-
heid aanneemt van hereeniging ongetwijfeld
een gemeenschappelijk geloofsstuk tussch.-n
hem en de reformatorisch belijdende, het is
voor beiden katholiek gcloofsbezit. doch voor
den laatste te weinig bepaald voor een ker
kelijke gemeenschap
Wat het tweede «tuk aangaat, dal spreekt
van den Geest van Christus, dc Protestant-
scho belijder kan deze woorden onderschrij
ven en als zij in vervulling mogen gaan nr.ar
zijn hope, ral de vereeniging juist tegenge
steld uitvallen als de schrijver zich voor
stelt
Katholiek is er gemeenschap, doch het
kerkelijk dogma verdeelt
