BOUWCREDIETEN
w
TE KOOP
BOUWGROND Te K
Rotterdamsche Boaz-Bank N.V.
„COMFORT" Schakelaars
elstands-
eischen
en Schoonheids
voor Nieuwbouw
Het nieuwe haagsche raadhuis
Het gevaar van arbitrage
Hl Architecten
IDEAAL WONEN IN
•LAND'CENTRUM
BILTHOVEN BIJ UTRECHT
SCHITTERENDE WEEKWONINGEN
E HUUR of TE KOOP
Een belegging
VOLLEDIG INGERICHTE BADKAMER!
N.V. Administratie Mij AMSTERDAM
ÜJIlTHOVtr
OOP
Telefoon
1385-1386
Pompenburgsingel 13
ROTTERDAM
VRAAGT INLICHTINGEN EN CONDITIËN.
BOUWBLAD No. 73, PAG. 3
MAANDAG-20 OCTOBER 1930
Gtbruttt bfj TTw# Bltofrffefit taifaHafto uitfluitend
Z!J waarborgen absolute veiligheid,
comfort en vele andere voordeelcn
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
N.V. MAATSCHAPPIJ TOT EXPLOITATIE VAN
ELECTRISCHE APPARATEN „COMFORT"
ALBERTINESTRAAT 28, 's-GRAVENHAGE TEL. 70901
In welke gevallen voelt een bouwer, 'dat zijn bouwwerk naar vorm,
samenstelling of welstand aanstoot geeft? Kringloop van willekeur
en rechteloosheid.
lil tal van plaatselijke Bouwverordenin-
5en komt thans een bepaling in den volgen
en geest-voor:
„Het uiterlijk van een nieuw te maken
gebouw met al wat daartoe behoort, hek
ken, muren en dergelijke, moet zoodanig
zijn; "dat het noch op zich zelf, noch in
verband met de omgeving, uit een oog
punt van welstand aanstoot kan geven,
r Burgemeester en Wethouders zijn be-
voegd ten dien aanzien nadere eischen
|e stellen".
Een of andere vriendelijke Raad voegt
fcr wel eens aan toe, dat die nadere eischen
moeten betreffen:
i „Vorm en samenstelling der uitwen-
'dige: dèelen en terreinafscheidingen".
Vroeger liepen de Bouwverordeningen
ftlleen over vaste, welbepaalde en zekere
onderwerpen, als maten, samenstelling en
gebruikswijze van gebouw, bouwonderdee-
len en materialen, zoodat een overtreder
zich van zijn misstapt wel bewust was.
Maar de voorschriften worden langza
merhand vager. In welke gevallen voelt
een bouwer, dat zijn bouwwerk naar vorm
samenstelling of welstand aanstoot geeft l
Of wajineer moet hij objectief geacht wor
den zulks te voelen? Worden de meeste
teminenle schilders niet. tot hun wonder-
schoone scheppingen bezield door bouw
hallen van schuren e.d. vraagt Mr. K. J.
jvan Nieukerken in „Ons Eigendom tot al
gemeen genot?
Als het antwoord op die vragen niet vol
komen bevredigend is, dan komt 't toch
twel wat hard voor, om die bouwer te straf
fen voor een aanstoot gevend bouwwerk.
Maar als hij wegens overtreding met
kan gestraft worden, dan gold voor heim
ivoor .zoo'n Welstandsbepaling feitelijk ook
géén bouwvoorschrift, of liever niet voor
'de burgerij in 't algemeen; dan is met vol
daan aan de woningwet, die den Raad be-
VOORSCHRIFTEN
Ie maken betreffende o.a. de plaatsing van
gebouwen ten opzichte van den weg en
han' elkander, de hoogte, enz. welke op af
metingen en kwaliteiten neerkwam, waar-
han; ieder zich welbewust kan zijn, of en
Wartheer hij ze overtreedt.
Indien geen bouwvoorshrlft wordt over-
treden, dan behóórt een bouwvergunning
te worden uitgereikt; want de eisch eener
bouwvergunning is alleen in de wet ge
bracht, om de naleving der Bouwvoor
schriften te verzekeren. Als de bouw een
maal onderhanden is, zijn overtredingen
©ver bouwtwijze en matenalensamenstel-
ling bezwaarlijk toneer te ontdekken, ter
wijl afbreken ooi een eventueele overtre
ding te ontdekken, wel wat al te veel ge-
ftfetar^dan is het omgekeerd evenzeer te
heel gevergd, om iemand bouwplannen te
latëh vervaardigen, waarvan hij evenmin
Vooruit weet noch kén weten, of deze een
overtreding zullen vormen dan wel of op
rdeze wel of geen bouwvergunning wordt
herteend.
De reinste willekeur!
Een 'door den schrijver aangehaald voor-
Eeeld moge hier het bovenstaande verdui-
^erre'erzaanï burger wilde in Hollands
Schoone landouwen voor zijn echtgenoote
een echt gerieflijk landhuis bouwen, niet te
groot en niet te klein, alles gelijkvloers,
met parketvloeren, centrale verwarming,
ielectro-apparaten en alle verdere gemakken
op' een lapje boschgrond, waar zij straks
haar bloemetjes zou begieten en zich koes
teren in 't zonnetje.
Zijn eerst ingediende bouwplan werd
échter botweg geketst met de motiveering,
'dat aan de boven geciteerde Welstandsbe
paling niet was voldaan, en dat afgeschei
den van de op zich zelf te stellen aestheti-
sche eischen, het aanzien in verband met
de omgeving niet voldoende wordt geacht.
Do man kon echter in die bepalingen geen
öeSthetischen eisch ontdekken en wist ze
ker, dat de bouwkosten van zijn bouwplan
die van bekende belendende opstallen even
aarden, .zoodat hij naar het Gemeentehuis
toog om inlichtingen.
Hij voldeed aan den raad om een ander
plan in te dienen, en hierop antwoordden
B. en W. dat ook dit plan hun goedkeuring
nipt kon venverven: „een door ons inge
wonnen advies luidt ongunstig, wijl het
Architect J. G. Schneijder
De Commissaris der Koningin in Zuid-Hol-
Jand heeft aangewezen tot voorzitter van de
Gezondheidecommiesie met zetel Sliedrecht
den heer J. G. Schneyder, architect te Har-
dinxveld.
'pegen het roekeloos bouwen
In verhand met het in alle Fransche ste
den veelvuldig voorkomende afbreken van
nog goed bewoonbare huizen om er woningen
van een bedenkelijke architectuur voor m
de plaats te zetten, zal de minister var
stitie bij het wederbijeenkomen der Kamers
een amendement indienen tot wijziging der
bouw- en woningwet. Daarin zal worden be
paald, dat het recht om hulzen te koopen
om ze af te breken en er nieuwe voor in de
plaats te bouwen tot 1 Juli 1935 te Parijs
eh in steden van meer dan 50.000 inwoners
slechts kan worden verkregen: le. wanneer
het perceel, dat men wil afbreken, onge
schikt is om met twee verdiepingen te wor
den verhoogd: 2e. wanneer het een perceel
betreft, dat ouder dan vijftig jaar is; 3e.
wanneer het een ongezond huis betreft; 4e.
wanneer het een perceel betreft, dat voor
openbare diensten is bestemd.
Verwonderd trok hij opnieuw naar 't
Stadhuis, om inlichtingen, welke eischen
toch bedoeld waren; hij had er nooit een
vernomen. Maar dit wist men niet, aan zijn
verzoek om nadere opgave van aesthetische
of architectonische eischen kon men niet
•oldoen; de Provinciale Commissie behan
delde deze zaak. Dus wei'd die Prov. Com
missie daarop bezocht, doch deze achtte 't
niet op héér weg gelegen, om voor den
adspirant-bouwer een bouwplan te maken
't geheel deugde niet; 't moest er anders
uitzien; ja, hoe, dat kon ze niet aangeven;
dat lag niet op haar weg; zelf maar op
nieuw probeeren met een plan, dat inder-
lad in de omgeving paste.
Echter zijn vierde teekening vond ook
heil noch heul, zoodat hij het wettelijk
rechtsmiddel van hooger beroep tegen de
weigering van de Bouwvergunning op den
Raad aanwendde, die voorgelicht door
~t. en W. geen termen aanwezig achtte,
op grond van het feit, dat het bouwplan
niet voldeed aan de volgens de geciteerde
Welstandsbepaling gestelde eischen, op zijn
beroepsschrift afwijzend beschikte.
In welk opzicht het bouwplan in verband
met de omgeving aanstoot zou geven of aan
welke eischen van bedoelde welstandsbepa
ling 't niet voldeed, dat bleef onzen grond
eigenaar nog steeds ten eenenmale verbor
gen. Zijn plan was zoo eoht degelijk en on
pretentieus, dat 't onmogelijk iemand aan
stoot kón geven.
Vandaar dat hij zich wendde tot H.M. de
Koningin met verzoek de afwijzende beslis
singen van B. én W. en van den Raad ter
plaatse te, vernietigen wegens Strijd met
Wet en algemeen belang. Buiten de boven
reeds vermelde argumenten beriep hij zich
ook op een passage in de Memorie van
Toelichting tot art. XXIII van het aanhan
gige Ontwerp tot Wijziging der Woning
wet, waarbij de Regeering zelve de Wel
standsbepalingen in Bouwverordeningen be
critiseerde met de zinsnede, dat „oogen-
blikkelijk subjectief inzicht den doorslag
geeft, terwijl objèctief recht eisch is".
Doch ook de Kroon bleef doof, beschik
kende, dat strijd met Wet of algemeen be
lang haar inziens niet gelegen was in de
oncterwerpelijke toepassing van een „wel
standsbepaling".
Zoo was de kringloop van een willekeur
en rechteloosheid voltrokken. De grondeige
naar zal op zijn grond precies bouwen wat
de Gemeente wenscht; maar nog werd hij
'onbekend gelaten met wat zij eigenlijk
wenscht.
Mr. van Nieukerken wil die Welstands
bepalingen naar Wet en practijk nog eens
nader beschouwen.
De architecten M. J. en J. van Nieukerken willen ook uitgenoodigd
wojden. Ondanks de vele moeilijkheden, blijven deze architecten
uit volle overtuiging de vertegenwoordigers van de richting, die
'voortbouwt op de historie.
Do architecten- M. J. en J. van Nieukeiv
en zeggen in een adres aan den
Raad der gemeente 's Gravenhage dat
de samenstelling en' keuze van de Commis-
an Advies voor den Raadhuisbouw en
de daarop gevolgde keuze van de architec
ten die tot het maken van plannen zijn uit
genoodigd, beide een eenzijdig karakter
dragen, omdat enkel de z.g. moderne richting
vertegenwoordigd. Dit heeft hen eensdet-rs
gegriefd- omdat zij' als vertegenwoordigers
van een kunstuiting, die op de historie voort
bouwt, gepasseerdwerdén, maar meer nog,
bezwaren van algemeenën aard bij hèri doen
rijzen.
Tegen de bevoorrechting van de moderne
richting zou voor het algemeen belang al
leen dan geen bezwaar bestaan, indien deze
richting den toets der" aesthetische kritiea
in den loop der jaren had doorstaan en een
werkelijk voldragen en in den lande blij
vend, geliefd karakter zou dragen.
Doch dit is geenszins het geval, zeggen
ze. De moderne bouwkunst verkeert nog in
gedachten en windselen, telkens verschijnen
weer nieuwe uitingen, die weer even spoe
dig verdwijnen, en de vraag is zèer gewet
tigd of over eenige tientallen van jaren de
vervlakking, de armoede van vorm en dé
tails, dikwijls aan deze richting eigen, me
nigeen niet zal doen terugwenschen
rijkdom van gevoel, vorm, kleur, lijn
detail onzer aloude vaderlandsche, gezónde
i logische kunstuitingen.
Een gegrond vermoeden voor deze
wachting ligt reeds i-n de felle kritiek,
welke de. vertegenwoordigers van de mo
derne richting noodig hebben en dan ook
plegen uit te oefenen op hen. die niet aan
dat modernisme mededoen, maar daaren
tegen met welslagen durven streven naar
modernen uitbouw van onze Nederlantr-
sche historische kunstuitingen.
En dit gegrond vermoeden voor die ver
wachting ligt ook niet minder in de effect
volle wijze, waarmede ze zichzelf of zich
door hun vakorganisatie gesteund, in den
vorm van Schoonheidscommissies, Advies
commissies Stedebouwkundige Commis
sies en allerlei andere commissies, aan 'de
overheid weten te verbinden en in die
officieele hoedanigheid ons en anderen het
leven zuur maken, door bedillen en trach
ten onze kunstuitingen onmogelijk te maken.
Maar deze eenzijdigheid is niet in het be
lang van de bouwkunst; zij moet zich vrij
naar hot karakter der beoefenaren kunnei
ontwikkelen en daarom is uitsluiting van
een richting, .voortbouwend op de historie,
onjuist
Ondanks de vele moeilijkheden, die
telkens met Schoonheidscommissies heb
ben, blijven de heeren van Nieukerken uit
volle overtuiging de vertegenwoordigers
van de richting, die voortbouwt op de his
torie en welke men smadelijk Renaissance
noemt.
Zij weten wel, hun kunst wordt in de
kringen die thans die commissies voi
fel bekritiseerd; hun grootste werk,
Koloniaal Instituut, wordt doodgezwegen, of
als zich de gelegenheid een enkele maal
voordoet dat men vreest dat men die rich
ting zou voorstaan, als schande gekwalifi
ceerd.
Het kan hun onverschillig laten verklaren
zij- of men in die kringen ons doodzwijgt of
schande roept. Het staat er zooals zoovele
hunner gebouwen en het staat er als een be
wijs van ernst, van eigen karakter, van ken
nis. van toewijding en verzorging in zijn
détails en van begrijpen wat gebouwen van
onzen tijd behoeven met betrekking tot mo-
(lerno eischen en moderne outillage.
1-Iet Koloniaal Instituut in al zijn zeer uit
een loopende eischen is een geslaagd bouw
werk, dat niet alleen de goedkeuring heeft
van allen, die er in werken en gewaardeerd
wordt door den opdrachtgever, maar dat tot
ons volk spreekt en waarin en waaraan .,in
tegenstelling tot de algemeene vervlakking,
die hoogtij viert en aan ons volk in het alge
meen vreemd blijft en men niets aan ontdekt
telkens nieuwe détails worden opgemerkt.
Hun kunstuitingen hebben dan ook l„„
naar het uiterlijk- èn naar het innerlijk voor
komen èn naar hun technische-, praktisohe-
en gebruikswaarde, waar het niet minder op
aankomt, volkomen den toets van onbevoor
oordeelde kritiek doorstaan. En zij meenen
tevens aan de grootte onzer bouwwerken,
waarvan wij behalve het Koloniaal Instituut
o.a. de Ned. Handel Maatschappij, alle te Den
Haag, het kasteel Hoevelaken, enz., dan ook
recht te mogen ontleenen hun kunst
uitingen bij de keuze der uitgenoodigde Ar
chitecten vertegenwoordigd te zien.
En daarop dringen wij te meer aan daar
jze kunst in den lande en in den vreemde,
minstens- zoo niet meer sympathie heeft dan
de zoo gepropagaarde moderne kunst, mod'T
nisme waaraan maar al te vaak, indeeling
constructie, licht en luchttoetreding worden
verwrongen of opgeofferd aan de uitwendige
vóringeving.
Het komt hun voor, dat het ln elk geval
ten krachtigste aanbeveling verdient, dat
straks bij de uiteindelijke keuze van
bouwplan, ernstig en deugdelijk vergelijkings
materiaal aan de Overheid en het publiek
ten dienste staan, opdat de keuze op het
inderdaad mooiste en technisch beste plan
valle en niet bij voorbaat worde gericht op
een richting, welke nog niet tot stijl van
onzen tijd is uitgegroeid.
Zij verzoeken den Raad daarom wel te wil
len bevorderen, dat ook tot hen, behooren-
de tot erkend bekwame scheppers van
groote gebouwen van onzen tijd, wel een uit-
noodiging worde gericht.
/""'ongres voor Monumentenzorg
en Heemschut te Keulen
In de groote congreszaal van het Stede
lijk tentoonstellingsgebouw te Keulen-Dcutz
zijn ongeveer 300 monumentenverzorgers en
kunsthistorici bijeengekomen.
Een belangrijke lezing werd gehouden
door prof. Bonatz uit Stuttgart over „Stadte-
bautische Fragen der Domumgebung und
gesaltung der Rheinfront der Altstadt", een
referaat met als kern een voorstel tot ver
bouwing va nhet Zuidelijke Domplein en
wan het -Koorterras.
Prof. Richard Klopteck opende de bespre
kingen met een historisch overzicht van de
vrijlegging van den Dom en de verande
ringen van zijn omgeving, waarin hij zich
in hoofdzaak zeer met de plannen van prof.
Bonatz ingenomen toonde, vooral wat dè
hervorming van het stadsfront aan den Rijn
betreft
Geheel anders dacht hierover de burge
meester van Keulen, dr. Adenauer, wiens
gloedrijk betoog de grootste aandacht der
vergadéring had. In hoofdzaak was hij het
ééns met de voorstellen van prof. Bonatz,
maar hij wilde zich niet al te positief uit-
.sprekn, om te voorkomen, dat speculanten
vait zijn woorden partij zouden trekken. De
hervorming van het stadskwartier tusschen
Dom en Neumarkt moest volgens één afge
rond Iplan worden doorgevoerd. Zeer ver
heugend was het, dit hoofd van het bestuur
van een der grooste Duitsche steden te hoo-
ren verklaren, dat met het woord „verkeer"
in onze dagen „grober Mumpitz" wordt uit
gericht Burgemeester Adenauer verklaarde,
geen aanbidder van den modernen afgod
„Verkeer" te zijn. Keulen en de straten van
het oude Keulen vooral waren er niet al
leen voor de auto en zoolang het in zijn
macht stond zou hij verhoeden, dat schoon
heid het eenige van wezenlijke waarde
zijner stad zou worden opgeofferd aan
de auto. Hij achtte goederen van hooger
beteekenis te bewaken in het belang van
Keulen en ook van het ovex-ige Duitschland.
En toen de voorzitter van het congres, ge
heimraad prof. dr. Paul Clemen, hierbij op
merkte, dat de moloch Verkeer en zijn
monster de Auto hun rechten toch zouden
opeischen, en voorspelde, dat over 25 jaar
wellicht geheel het zuidelijk Domplein on-
derkelderd of ondertun-neld zou zijn-voor
autoverkeer en parkeerplaatsen, antwoord
de burgemeester Adenauer, dat de politie
hem reeds had voorgesteld, van het zuide
lijk Domplein een parkeerplaats te maken,
maar dat hij dit voorstel kort en goed had
afgeslagen. De auto's aldus de burgemees
tér, behooren niet thuis in onze oude binnen
steden. Hoe meer men den automobilist
geeft, des te meer gaat hij eischen; steeds
bfeedere straten, steeds meer paiikeerplaat-
sen. Het gemeentebestuur vaö Keulen beoogt
het verkeer van de oude stad af te leiden.
Voor,een doorbraak of voor het verbroe
den van straten der oude stad bleek de bur
gemeester niets te voelen. In de nieuwe
stadsdeelen konden parkeerterreinen wor
den ontworpen: voor de menschen van dé
zen tijd is het zeer noodig en gezond, af
en toe nog eens eenige minuten te moeten
loopen. „Laten wij ons met de grootste
kracht verzetten tegen het autoverkeer, en
zelfs niet bang zijn voor overdrijving, want
wees er van verzekerd: de automobilisten,
die zullen nooit bescheiden zijn!" Aldus
besloot burgemeester Adenauer zijn in
spanning aangehooi'd en levendig toege
juicht betoog.
Arbiters kunnen aan groote vakkennis een te kort aan rechtskennis
paren. Beter één vaste commissie.
In de bouwbedrijven wordt zeer te-1
reaht geijverd voor een ruime toepasse
lijkheid van arbitrage in bouwkwesties.
en beslissing van arbiters, die niet aan de
„doode wet" gebonden zijn, maar als goede
mannen naar billijkheid heslissen, en die
daarenboven vakkunidigen zijn, is naar alge
meene opvatting wel het Summum van
goede rechtspraak.
Maar hjer schuilt een
GEVAARLIJKE ADDER
in het gras, n.l. het gevaar, dat de arbiters
aan groote vakkennis een tekort aan rechts
kennis paren en zoodoende groot nadeel be
rokkenen aan de pai*tij, welke zij in het ge
lijk willen stellen.
Men leze onderstaande ware geschiedenis
zooals we deze aantroffen in het Centraal
blad:
Een woningbouwvereniging had den
bouw van een aantal woningen aanbesteed
aan een combinatie van aannemers, die voor
dit doel een coöperatieve vereeniging had
opgericht. Ofschoon het een belangrijk werk
betrof, beging zij bij de begrooting van haar
inschrijf cijfer een vergissing, welke dit be
drag bijna 20 mille te laag maakte. Geen
nood, op deze aanbesteding waren de A.V.V.
der drie vereen, toepasselijk verklaard
on dus vroeg men arbitrage aan bij den
Raad van Arbitrage voor de Bouwbedrijven
in Nederland.
De A.A.V. geven immers in 54 aan aan*
besteder en aannemer het recht om alle ge
schillen, welke ook (daaronder begrepen
die, welke slechts een der partijen als zoo
danig beschouwt), aan arbitrage te onder
werpen.
Voor arbiters vorderde zij bedoeld bedrag
bij wijze van schadevergoeding. Arbiters
gingen als goede mannen te werk; zij von
den, dat de billijkheid aan de zijde der com
binatie van aannemers was en wezen een
bindend advies tot toewijzing der vordering
Aanbesteedster weigerde echter te betalen,
weshalve de combinatie van de aannemers
aan dc Rechtbank veroordeeling vroeg van
de vereeniging tot nakoming van het bin
dend advies, dus tot betaling van 20 mille.
Ook hier hadden zij succes.
Maar toen de aanbesteedster van dit von
nis in hooger beroep kwam, bleek het Hof
van een andere meening te zijn. De z.g.
„schadevergoeding" aldus zijn arrest
is in 't wezen der zaak niet anders dan een
verhooging der aanneemsom. Aanbesteed
ster heeft niets onrechtmatigs gedaan, zij
heeft de eombinatic van aannemers geen
schade berokkend; er is dus sprake van
schadevergoeding. In werkelijkheid hebben
Arbiters de som, waarvoor het werk was
aanbesteed, verbeterd door deze te verhoo-
gen met een bedrag, dat daarin bij vergis
sing was weggelaten. Welnu, al leest men
55 der A.A.V. nóg zoo ruim, in geen geval
valt hieronder een gesohil over de hoegroot
heid der aanneemsom.
Dit bedrag staat immers bij de aanbe
steding rotsvast, het is een zóó essentieel
deel der overeenkomst, dat daarover geen
gesohil denkbaar is. De opvatting der arbi
ters omtrent htm bevoegdheid is ook on
juist, waar hun taak niet kan zijn, te tornen
aan hetgeen partijen uitdrukkelijk over
eenkwamen. Zij zijn immers aan de over
eenkomst gebonden, evenzeer als de partijen
het zijn.
Het vonnis der Rechtbank werd dus ver
nietigd en het advies onvci-bindend ver-
klaaid. De combinatie van aannemers
of liever haar curator, want zij was met dat
al gefailleerd bleef met den schadepost
zitten en moest daai'enboven de kosten van
de arbitrage en van de procedure in twee
instanties dragen. Met het gunstige advies
hebben arbiters haar een slechten dienst be
wezen.
Bij arbitragebepalingen vergete men toch
niet, dat het heel 'mooi klinkt, indien een
bestek aan de partijen verbiedt, geschillen
bij den gewonen rechter aan te brengen.
Maar men kan den rechter nu eenmaal niet
voorbijgaan. De wet bepaalt, dat een zi
arbitraal vonnis op een tiental gronden kan
worden bestreden voor den rechter, terwijl
men zich bij een bindend advies voor de
Rechtbank kan beklagen, dat het onbillijk
of niet redelijk is. Zeer zelden zal een roch
ter de arbitei's afvallen, indien deze op zui
ver technisch gebied zijn gebleven. Maar
-daarbuiten schroomt hij niet de beslissing
te vernietigen, indien zij onjuist is.
Noodzakelijk is, dat behoudens bij zui
vere technische geschillen een ervaren
jurist deel uitmaakt van iedere arbitrage
commissie. Het systeem van den Raad van
Arbitrage voor dc Bouwbedrijven om de
commissies te vormen met een of drie des
kundigen, die uit 45 heeren gekozen wor
den, is onjuist Dc juridische secretaris kan
zooals dit arrest leert geen onjuiste be
slissingen voorkomen. Terecht bepaalt do
geschillenregeling der nieuwe A.V., dat als
regel een jurist lid is van iedere commissie.
Nog beter is één vaste commissie, die ajle
bouwkundige geschillen behandelt,
-waarborgt niet slechts deskundigheid, n
daarenboven eenheid van beslissingen
snel reoht
TE KOOP
te BERGSCHENHOEK
2 WOONHUIZEN voor
geldbelegging of zelfbe-
woning. 3500.p. st
Te bevragen bij P.
BREUGEM, Bergschen-
hoek.
Bouwkundig Bureau
C. Henri van lngen
R'dam, VUetstr. Sb. Tel. 117S8
Verzorging van In- en
Exterieur, Hinderwet, Drank
wet enz.
Alles tot het vak behoorend
De beste Houtbeschermer
voor Binnen-en Buitenwerk
Wijnhaven 48 - Rotterdam
Telefoon 51287-51283
Telegr.-adr.Tesoleer-WIJnheven
Lees geïlL beschr. In „De Bouw
wereld, In- en Extérieur17bijblad van
„De Rotterdammer".d.d. 29 Juli 1929.
en vraagt Inlichtingen.
UW ADRES
.oor Uw
DRUKWERKEN
Drukkerij LIBERTAS
GOUDSCHE SINGEL 105 ROTTERDAM
Telof. 2495-2496-2497-2493
voorTriplexplaten
I Een goed adres:
Jac.P.v.d.Berg s
FIJNHOUTHANDEL
I Ridderstraat 9-15
Weenapleln 7-8
Telefoon 41490
1 ROTTERDAM
Gezond klimaat Prachtige natuur.
Comfort als In stad. Prima Onderwijs.
Lage belasting, Plm.100 Trelnaansl.dagei.
I Modern ingericht, met riant uitzicht en gratis Radio Apparaat met
luidspreker. Gelegen moolsto gedeelte Zwaanshalskado 26 t-m. 33.
Huurprijzen: vanaf f 7.25 tot I 9.— per week.
Bevragen: ROTTERDAM I
Woningbureau Zwaanshalskade No. 32a I
voor ZELFBEWONING of GELDBELEGGING
VRIJE BENEDEN- en BOVENHUIZEN
aan de VAN HOYTEMA- en WEISSENBRUCHSTR.
(bij Benoordenhoutschenweg) te DEN HAAG.
Tevens2 HEERENHUIZEN metGarages
en Kelder.
Bevragen op het werk en bij GESTEL A ANKUM
Graaf Florisstraat 60a, Rotterdam, Telefoon 34'32'
TE KOOP solied gebouwde Heerenhuizen
op Zandgrond en zonder Erfpacht, onder architeciuur
van ALB. VAN ESSEN,
Den Burghsfraat 3-5-7-9, Voorburg.
Bev.6 Kamers, Keuken, 2 W.C.'s, Badk. en fl. Zolder.
Boschrijke omgeving.
Vrije wandeling in de nabij gelegen rarken Arenfsburg
en Hoekenburg. Goede txamverbinding met Den Haag.
Te bevragen: Op het werk en
Koninginnelaan 48 - Telefoon 78147 en 54785
TE HUUR te Rotterdam
Gedempte Slaak 91 2de <ta_, i <o— p. mud.
Gedempte Slaak 93 iste étage f 42.50 p.mnd.
Schiedamscheweg 179 ïste étage 147.50p.mnd.
Schiedamsche weg 179-'de étage f45.-p.mnd.
Schiedamscheweg 95
Oranjestraat 44, benedenhuis met pakhuis, ook af-
Gverschie zonderlijk te huur f 7.50 p. week
B waar men „houvast" aan heeft
m en welke meer waarde heeft dan
U Effectenbezit.
U aanbouw
U I WflClll zijnde huizen
jj (11 portiekhuizen, w,o. 3 winkels en
jj een onder- en bovenhuis, aan de
Schenkkade hoek Van der
B Wijckstraat te 's-Gravenhage,
U dicht bij het Station Laan van Nieuw
S Oost-Indie.
|H Te bevragen:
op het werk, Telefoon 70619.
N.V. „DE VLIETEN",
Tomatenstraat 53, Tel. 38982.
W. O. SCHNETZ,
Nieboerwcg 231, Tel. 38057.
111
Uw IDEAAI
een WONING met
Kom nn deze week eens kijken
aan de
GOEVERNEURLAAN en
VAN ZEGGELENLAAN
te 's-Gravenhage met zijn moderne
Winkel- en Woonhuizen (4 of 6
kamers, met volledig ingerichte
badkamer). Maximum comfort
GOEVERNEURLAAN 626 TELEFOON 19118
'S-GRAVENHAGE
Schitterend villa's en boschterrein
tegen zeer lage prijzn. Vraagt ini
STRAATW.41, HILLEGERSBERQ.T.40465
OOK IN VERSCHILLENDE STADSDEELEN
WONINGEN TE HUUR
te Capelle a.d. Yssel en te Hlllegersberg, van f 5.— tot
12.— per M*. op voordeelfge voorwaarden.
Te bevragen: Q VERWAAL, HaVenSt^t 126, S.
