r VRIJDAG 17 OCTOBER 1930 TWEEDE BLAD PAG. 5
DE RIJKSMIDDELEN
OVER DE MAAND SEPTEMBER
De Rijksmiddelen hebben in de afgeloopen
maand opgebracht f 40.808.257, d. i. bijna 7
ton meer dan in dezelfde maand van het
vorig jaar.
Van de 21 posten, welke op den staat der
Rijksmiddelen voorkomen, zijn er niet min
der dan li, die in opbrengst bij verleden
jaar ten achter bleven.
Dat ten slotte het eindresultaat nog gun
stig is te noemen, is te danken aan het feit,
dat de suikeraccijns met zijn opbrengst van
f 7.144.001 de ontvangst van Sept. 1929 met
f 2.168.338 overtreft
Ook de post „Inkomstenbelasting" gaf
bevredigend resultaat. Tegen de ontvangst
van f 4.271.890 ten vorige jare, valt nu te
boekon een ontvangst van f 5.029.412, dus
f 757.522 meer.
Aan vermogensbelasting werd ontvangen
f 776.711 of f "113807 meer dan in Sepl 1929.
En de tabaksaccijns, welke in de afge
loopen maand f 2.326.083 opbracht, gaf in
vergelijking met het vorig jaar een voordee-
lig verschil van f 253.509.
Bij den accijns op gedistilleerd, welke
f 2.791.982 in de schatkist deed vloeien, viel
bij vergelijking met 1929 nog een voordeelig
verschil waar te nemen van f 179.422.
En eindelijk was het n°g de opbrengst der
domeinen, welke eenigszins meewerkte tot
de betrekkelijk gunstige uitkomst der Rijks
middelen in September. De domeinen brach
ten od f 312.281 of 148.262 meer dan het vo
rig jaar.
Volledigheidshalve moet bij de opsomming
der posten, welke meer opbrachten dan ver
leden jaar. ook nog vermeld worden de post
„zout-accijns", welke met zijn opbrengst van
f 179.178 precies f 54.600 boven het vorig jaar
uitkwam.
Al deze zeven posten brachten samen bijna
4 millioen meer op dan in 1929. Hierdoor
was het mogelijk, dat hoewel 14 posten in
opbrengst bij verleden jaar ten achter ble
ven. het eindresultaat nog gunstig kan ge
noemd worden.
De Registratierechten tóonen wel de be
langrijkste daling in opbrengst. Verleden
jaar bedroegen deze rechten f 2.095.401 en
thans f 1.184.301 of 50 pet. minder.
Ook de Zegelrechten met hun opbrengst
van f 2.007.790 bleven vèr ten achter bij hot
vorig jaar. 't Verschilt wel 20 pet
Overigens waren het meer kleine nadee-
lige verschillen, die we bij vergelijking tus-
schen de opbrengst van dit en het vorig
jaar aantroffen. Evenwel, ook in dit oqz fit
bleek het waar te zijn, dat vele kleintjes een
groote maken.
Aan grondbelasting werd ontvangen
f 1.070.815 of f 33.857 minder dan in 1929.
De personeele belasting bracht in de schat
kist f 3.246.478, waardoor de opbrengst
f 731.800 bleef beneden die van het vorig
Ook de dividend- en tantième-belasting gaf
geen bevredigend resultaat. Zij bracht op
f 1.142.227, tegen f 1.501.960 in Sept. 1929.
Over negen maanden gerekend, werd op
deze post ontvangen ruim 15 millioen of 3
of f 41.724 minder dan het vorig jaar.
De invoerrechten beliepen in de afgeloopen
maand f 5.966.536. Hier valt slechts een na-
deelig verschil van f 27.000 te boeken, bij
vergelijking met verleden jaar.
Het stalistiekrecbt bedroeg f 345.069 of
f 55.C i ciiuder dan het. vorig jaar.
De accijnzen op geslacht en wijn bedroe
gen resp. f 989.450 en f 568.658. terwijl deze
in 1929 als opbrengst gaven resp. f 1122.278
en f 597.695.
Aan bieraccijns werd ontvangen f 1.509.985
tecen f 1.619.270 in dezelfde maand van het
vorig jaar.
De belasting op gouden en zilveren wer
ken geeft geen aanleiding tot bijzondere op
merkingen. Zii bedroeg f S0.766 of f 6350
minder dan veleden jaar.
De successierechten, welker opbrengst al
tijd min of meer wisselvallig kan genoemd
worden, brachten od f 3.735.090 of ongeveer
f 250.000 minder dan in 1929.
De Staatsloterij leverde op f 16.932 tegen
f 16.995 in het vorig jaar.
Aan loodsgelden werd ontvangen tf 354.482
of 41.724 minder dan het vorig jaar.
In negen maanden bedroeg het totall der
Rijksmiddelen f 380.310.471 of 7 nnilioen
meer clan het vorig iaar. En 't ziin vooral de
posten Inkomstenbelasting en suikeraccijns
die tot deze gunstige uitkomst hebben mee
gewerkt. De inkomstenbelasting toch bracht
5 millioen en deN Suikeraccijns 6 millioen
meer od dan in 1929.
Vrij zeker kan aangenomen worden, dat
aan het eind van dit jaar de werkelijke ont
vangst niet beneden de raming zal blijven.
Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat iedere
begrootingspost dè raming zal bereiken.
Daar is h.v. de post „Registratierechten".
Wanneer in de nog komende maanden geen
bijzondere meevallers te boeken zijn, dan
blijft deze post zeker beneden de raming.
In 9 maanden is slechts 60 pet. van de jaar
raming ontvangen.
Aan het eind van 1930 moge het totaal der
Rijksmiddelen alzoo niet beneden de raming
blijven, zeker is het, dat de algemeene ma
laise zich ook afteekent in den staat der
Rijksmiddelen.
BINNENLAND.
NIEUWE BRUG OVER DE WAAL
ONTWERP OPGEDRAGEN
Naar wij vernemen is het ontwerp van de
nieuwe brug over de Waal bij Nijmegen
door het departement van Waterstaat opge
dragen aan architect J. F. Staal.
LANDGOED ..EIKENSTEIN"
MINISTERIEEL RAPVERBOD
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft een kapverbod uitgevaardigd voor een
gedeelte van het landgoed „Eikenstam" te
De Bilt daar er plannen bestaan, een aantal
perceelen van dit landgoed, dat gedeeltelijk
eigendom is van van het R.-K. Herstellings
oord „Herwonnen Levenskracht" en van
een maatschappij tot exploitatie van bouw
terreinen te Utrecht, te veilen, waardoor
het natuurschoon ten zeerste wordt be
dreigd. Dank zij de actie van. de stichting
„Het Utreohtscihe Landschap" dat reeds
meerdere brokken natuurschoon wist te be
houden, is thans het gevaar, dat deze bos-
schen bedreigde, afgewend.
INTERNAT. SPOORWEGDIENST
REGELINGEN
CONFERENTIE KOPENHAGEN
Van 20 tot 25 October a s. zal te Kopen
hagen de jaarlijksche conferentie worden ge
houden van de Europeesche Dienstregeling
en Samenstelling der reizigerstreinen. Als ge
delegeerden zijn voor de Nederlandsche
Spoorwegen aangewezen de heeren Ir. Van
Dijk, directeur: J. Evers, chef van den Dienst
der Exploitatie; G. Giesberger en K. Bon-
gaerts, afdeelingsohefs bij den Dienst der
Exploitatie en C. Jansen, onder-afdeelings-
chef.
BOOTTREIN „LLOYD"
ROTTERDAM LLOYD RAPIDE
In aansluiting op het hedenmorgen te
Marseille aankomende mailschip „Tjerimai"
vertrekt de speciale trein met de mail en
passagiers van Marseille om 15.20 uur. Aan
komst morgen om 12.02 uur te Roosendaal,
13.35 uur te Rotterdam D.P. en 14.02 uur te
Ilaag H.S.M.
Kerknieuws.
EVANG. LUTH. KERK
Drietal: Te Nijmegen (alf.), P. Boen
dermaker te Hilversum, G. J. Duyvendak te
Bussum en W. J. Manger te Tiel.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Streefkerk, F. J. Pop te
Uitwijk (N.-B.). Te Klundert, J. F. Lysen
te Woubrugge.
Bedankt Voor Krimpen a. d. Lek, "W.
Rijnsburger te Polsbroek.
GEREF. KERKEN"
Aangenomen: Naar Westmaas, cand.
T. Fossen te Baarn.
Bedankt: Voor Nieuw-Weerdinge, H. vj
der Zande te Wapenveld.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Cand. N. Brandsma, van Arnhem, no -pt
Zendag 9 November as. intrede te doen als
predikant der Chr. Geref. Kerk te Bunscho
en, na bevestiging door Ds. J. Reesink, var
Noordeloos.
DS. A. DRIJER
Onze Zeeuwsche medewerker meldt ons:
Uit een schrijven, dat ik heden ontving van
Ds. A. Dryer, Gereformeerd predikant te
Kaapstad en archivaris der Gereformeerde
Kerken in de Kaapprovincie,
dat Z. Eerw. het plan koestert
jaar, mede de reis naar Nederland te on
dernemen, om navorschiingen te doen in ver-
j band met de Kerkgeschiedenis van Zuid-
Africa, mede in verband met „de Grote Trek-'
die kan men zeggen, de geboorte was van de
Zuid-Afrikaansche natie. Ds. Drijer hoopt
j dan weer eenige voordrachten te houden
indien men hem dat vraagt, ook des
deni dienst des Woords voor te
Velen zullen zich Ds. A. Drijer nog wel
herinneren, die ook 5 jaren geleden in ver
DE OPENING VAN DEN „BIJENKORF"
De opening van d*n „Bijenkorf wat gis ter voor Botterdam DE gebeurtenis. Reedt lang vóór de opening verdrong zich een gewel
dige menigte voor het nieuwe Warenhuis, toodat telft de bereaen politie in actie wat om de deinende mentcheniee zooveel
mogelijk in bedwang te houden. Deze foto werd kort vóór de opening genomen.
JUBILEEREND STUDENTENCORPS V.U.
Het studentencorps der Vrije Universiteit „Hil Desperandum Deo Duce" zal van 20 to! 23
October zijn tiende lustrum vieren. We geven hier een foto van den Senaat; van links
naar rechts de heeren J. C. J. Kuiper (Assessor I), H. van Andel (ab-aclis) J. H. Mulder
(Rector), C. Lugtigheid (Fiscus) en H. Fransen (Assessor II), achter staande II. C. Visser
(Vaandrig).
band met de Zuid-Afrikaansche Kerkna^
vorschingen, hier vertoefde. Hg hield ver
schillende lezingen over Z. Afrika en preekte
ook op verschillende plaatsen. In verband
met zyn gewaardeerden arbeid op kerkhis
torisch terre.in; heeft de Synode van de
Kaapprovinciën Ds. A. Dryer, van zyn Ge
meente losgemaakt, opdat deze zich geheel
aan de Kerkhistorische-onderzoekingen kan
wyden met het recht evenwel om des Zon
dags steeds op den kansel het Woord te
bedienen.
Dezer dagen verscheen er een groot folio
kerkhistorisch werk van zijn hand „.Die
grote Trek"', waarin een schat van geschie
denis over de verwante Z. Afrikaansche
Geref. Kerk voorkomt. Het is keurig uitge
voerd en voor Kerkhistorici een onmisbare
bron. Voorts is Ds. Drijer de redacteur van
bet Zuid-Afrikaanseh „Kerkelyk Handboek"
dat indezelfde dikte uitvoerig verschynt als
het Nederlandsche, dat bij Oosterbaan en Le
Cointre verschijnt. Ds. A. Dryer's komst
staat ook in verband met den arbeid van
wylen Ds. P. Huet, waarover Ds. Dryer
een Zuid-Afrikaansche studie het licht wil
doen zien. Het biedt jaarlijks een schat
van gegevens. f
Ds. Dryer is een zwager van den heer D.
de Villiers, de gevolmachtigde gezant van
de Unie van Zuid-Afrika te Den Haag. Het
doel van Ds. Dryer is ook„ om den Gerefor
meerden broederband met de Nederland
sche Gereformeerden weer dichter aan te
halen. Met groote dankbaarheid denkt Ds.
Dryer nog terug aan zijn Hollandsch tour
nee en verlangt er zeer naar, de banden
des geloofs weer te versterken.
PRED1KANTENFONDS-DAVOS.
Het Comité Davos deelt in een circulaire
mede, dat het streeft naar het doen aan
groeien van een bestaand reservefonds tot
een predikantsfonds-Davos. Bedoeld wordt
daarmee de instandhoudnig van de predi
kantsplaats, en alsdan steedB aldaar een
Nederlandsch predikant te hebben voor de
geestelijke verzorging van de Nederlandsche
patiënten.
ONGEVRAAGD ONTSLAG
Te Ellewoutsdijk (Z.) heeft, naar de
„Midd. Ct.'' meldt, de Diaconie der Ned. Herv.
Gemeente zich genoodzaakt gezien wegens on
regelmatigheden in zyn beheer den ontvanger
dier administratie uit zyn functie te ontslaan.
Deze administratie was sedert eenigen tyd een
punt van onderzoek bij Justitie en Classicaal
Bestuur, wat aanleiding gaf tot bovengemeld
ontslag.
KERKGEBOUWEN.
Te Hlllegom bestaat het plan bij het
kerkgebouw der Ned. Herv. Gemeente een
gebouw te stichten voor vergaderingen enz.
Daarover zal met verschillende organisaties
nader beraadslaagd worden. i
Te Nieuwendyk (N.-B.) heeft de
Kericeraad der Geref. Kerk besloten over te
gaan tot verbouwing van de kerk. De aanbe
steding zal binnenkort plaats hebben.
HOSPITAAL-KERKSCHIP.
Het hospitaal-kerkschip „De Hoop is gis
teren van IJmuiden vertrokken voor het ma
ken van zijn vierden kruistocht onder de
haringvisschero op de Noordzee.
ETHISCHE VEREENIGING
De najaarsvergadering der Ethische Ver-
eeniging zal Maandag 27 en Dinsdag 28
dezer te Amersfoort worden gehouden. Spre
kers zjjn Prof. Dr. G. v. d. Leeuw, ope
ning. Dr. G. W. Oberman, over: „De Levende
Kerk"; Prof. Dr. H. Th. Obbink over: „De
verlossingsgedachte in de verschillende gods-
dieneten"; Dr. W. J. Goedhard over: ..Wells'
Open Conspiracy",
.ZENDING.
Dr. D. Bakker. Volgens het „Zendings
blad der Geref. Kerken", is Dr. D. Bakker,
geneesheer-directeur van Dr. Scheurers hos
pitaal te Klaten (Java), voornemens in Maart
1931 met zijn gezin met verlof naar Holland
te komen.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN
Op verzoek is eervol ontslagen als hoog
leeraar aan de Rijksuniversiteit te Gronin
gen Prof. mr. J. S. van der A a, secre
taris-generaal van het Permanent Bureau
van de internationale commissie voor straf
recht en gevangeniswezen te Bern.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Toen ons vorig nummer, waarin een paar
pagina's gewyd zyn aan het gouden jubileum
van de Vrije Universiteit te Amsterdam, ter
perse kwam, ontvingen we nog een bijdrage
van de hand van Ds. J. O. Rullmann, waarin
deze historicus een overzicht geeft van de wor
dingsgeschiedenis en den groei der Universi
teit.
Tot ons leedwezen kunnen we den inhoud,
die ons toegezonden was voor het nummer van
heden, niet meer plaatsen na wat we gisteren
reeds publiceerden. We zouden daardoor tel
kens in herhalingen vervallen.
Maar gaarne willen we hier nog afdrukken
het slot van de bydrage, waarin Ds. Rullmann
als volgt schryft:
De Vrije Universiteit staat en valt echter
met haar Gereformeerd beginsel. Had het nu
van ons afgehangen, zjj zou reeds lang haar
principieele beteekenis verloren hebben. Want
ook het beste, dat God ons geeft, bezoedelen
wy door onze onheiligheden. Maar ondanks
onze zonde heeft de Heere de Vrye Universi
teit nog by haar beginsel bewaard. En op de
jaarvergadering te Middelburg in 1928 kon
Prof. Dr. J. Ridderbos, van Kampen, naar
waarheid getuigen, dat de geest die de eerste
stichters der Vereeniging voor Hooger C r-
wijs bezielde, om namelyk het volstrek e-
zag van Gods Woord boven alles te s. - .n,
nog de geest is, die de leidende organen dezer
Vereeniging bezielt; dat zij den band aan
het Woord onverzwakt wenschen te handha
ven, en niet van zins zyn, eenige afwijking
daarvan te gedoogen, onder welken schoon-
klinkenden naam deze zich ook moge aan
dienen.
Past het ons als Jongeren dankbaar te
erkennen de trouw en den IJver, het geloof
en het karakter der ouderen, die het beginsel
onzer Universiteit tot veeivuldige krachls-
cpenbaring gebracht hebben in hun levens
arbeid voor Kerk en wereld als de geest
der oude helden op het a.s. halve-eeuwleest
onder ons opwaakt, zal de oude beginsel-
trouw weer met nieuwen gloed en met nieuwe
kracht onder ons openbaar worden in vurig
gebed, in vlammenden ijver, in milde offer
vaardigheid voor deze planting van 's Heeren
hand. En bedacht op uitroeiing van al wat
riet uit het levensbeginsel onzer Universiteit
opkomt, zullen vre in geloofsgemeenschap met
de eerste stichters, die bet Woord Gods als
bet beginsel der wetenschap op onzen uni-
versitairen akker hebben geplant, dat beginsel
steeds breeder uitwerken, ook voor de groote
levens- en wereldvraagstukken, waarmee
onze tijd worstelt.
Want nog ontbreekt het ons niet aan
Professoren, bekwaam en gewillig om aan
onze Vrije Universiteit op don grondslag der
Gereformeerde beginselen te doceeren. Sci.enke
onze God hun dan den moed des geloofs. om
in den strijd der geesten steeds beslister
positie te nemen met het zwaard de Wo .ids,
en zóó geestelijke leiding te geven aan or.ze
moderne cultuur. Worde het hun gegeven dat
INGEZONDEN KSDEDEEI ING
EEN NIEUWE STAAT.
_j nieuwe staat „Ozilië" is dan ti-clï
werkelipRieid geworden. Eer dat zoon
regeering in elkaar zit kost heel wat hoofd
brekens. De grondslag van de nieuwe
republiek is zindelijkheid en daarom werd
Ozil met algemeene si
gekozen. Ozil kan namelijk peen vuil ver
dragen en stelt door bemiddeling van Zeep
fabriek „Het Bleekertje" zeeppoeder be
schikbaar die zijn naam draa.i voor slechts
10 ets. per pakje. Dat i> een leppoeder
waarbij de huisvrouw haast niets aan ile
wasch behoeft te doen „Ozil" I t tiet
alleen weL (Adv.»
alineer te megen doen in harmonische samen
werking; in eenheid van overtuiging, d;<t
Jezus Christus de Koning is cók op hei erf
der wetenschappen; naai het woord van Da
Costa:
Brengt aan dien Koning op uw kniefcn
.(O, koningen) uw heerlijkheid.
Zy voor Zijn voetbank, o genieën,
Uw schatting needing n ergeleid.
Gy wetenschappen en gij kunsten,
Gy krachten, machten, gaven, gunsten,
Door d' adem Gods in on- verwekt!
Weg met den dienst der heiligschennis;
Gy hoort den Goël toe, wens kennis,
Eerlang het aardrijk overdekt.
Naar de „Stand."verneemt, zal Z. K. H.
I'rins Hendrik a.s. Maandagavond aanzitten
aau het Universitair diner, dat ter gelegen
heid van de V. U.-feesten in het Faviljoen
Vondelpark gegeven wordt.
Naar wij vernemen, hoopt in de ure des
gebeds in de Keizersgrachtkerk te Amster
dam, op a.s. Maandagmorgen te kwart over
elf, voor te gaan, in de plaats van Ds. K,
Fernhout, van Vreeland, ^ie door ongesteld
heid daarin verhinderd wordt. Ds. J. D.
van der Velden, emeritus-predikant der Ger.
Kerk van Kralingen (Rotterdam), een der
eerste studenten van de Vrye Universiteit.
I
LAGER ONDERWIJS
NIEUWE CHR. SCHOLEN
Te Hilversum zal Maandag 20 Octo
ber a.s- des morgens te half 11. de nieuwe
school Neuweg 31 van de Ver. tot Stichting
en instandhouding van Chr. scholen voor L.
en U. L. O. geopend worden, waarbij verschil
lende autoriteiten zullen aanwezig zyn.
RECHT IS RECHT.
Te Ierseke heeft de Gemeenteraad, dief
onlangs weigerde gelden toe te staan voor
vernieuwingen in de school voor Gerefor
meerd Onderwijs, thans op aandringen vaa
Ged. Staten daartoe besloten.
RUIME KEUZE
Te Groningen hebben voor de betrek
king van hoofd der Geref. Parkschool aan c'.cn
Paterswoldscheweg 64 sollicitanten zich -ian-
gemeld.
PROMOTIES
Rttkaanlveraltelt te Lelden. Ge
promoveerd la tot Doctor In do Oodgreleerd-
«e»?;J,op een Proefschrift getiteld: „Harald
u k e en lUne beteekenis voor Kodadlenst-
wUsbeg-eerte en sedeleer". de heer G HorrcUef
de Haas. geboren te Beneden-Knöpe. predi
kant der Ned. Hervormde Gemeente te Zwolle,
der sr°D°""p" '9 bekend woordvoerder.
Gepromoveerd la tot Doctor In de Rechta->
geleerdheid, op een proefschrift getiteld: „Be-
naar aanleiding van
van Staat en Itecht", de
ialk, geboren te Delft
ACADEMISCHE EXAMENS
Ned. H
ter dam. ..^1UC11
ex., de heeren P. J. Hupkea en S. van der Vee
Techn. Hoogeachool te Delft. Ue-
alaagd: Blectrotechnlek: cand. ex.. de heer J.
P. Bourdrez te Den Hang.
Civiel lagenleur: prop. ex.. de heer C. van
Leeuwen, geb. te Rotterdam en de heer M. O.
J. Bloemarta geb. Breda.
Rökaunl"---"»"
aagd: Wis-
ïej. H. Winkel te Rot'terda
Hoogwoud. Afgew. S
Rijksuniversiteit te Utrecht. Ge-
alaagd: Rechtswetenachap doet. ex.. mei. J.
Aldershoff.
R 0 k a u n 1 v ere I te 11 te Oronln gen,
Geal.: Rechtswetenachap: cand. ex. mej. H. H.
Geneeskunde: doet. ex.. de heeren W J de
Jager en B. Maarslngh; artsex.. met lof. mej.
H. de Jorvg. geb. te Amersfoort. »n de heer
D. Brouwer, geb. te Sneek; aeml-artsexJhr.
H. C L van Viersacn Trip.
Wis- en Natuurkunde, hoqfdv. Natuurkunde!
doet. ex.. de heer T. DtJksterhula.
EXAMENS NATUURKUNDE.
Den Haag. 16 Oct. M. O. Akte K Geix.
f.tsh. b*ldc cand nl- l j j Kooning*
te Schtindel en de heer G. O. A Hock te Den
Haag.
EXAMENS-WISKUNDE
D e ÏU.H.a a 16 001 M Akte K 5. Hoo-
gere TV lskunde. Geöx. geel. 1 cand nl. de
heer L. J de Lange te Amersfoort
L. O. Art. 86. GcCx. 3 cand. gsiaagd geen.
EXAMENS-MACHINIST
Den Haag. 16 Oct. Geslaagd voor diploma
B. de heeren R. Vlsechcr te Groningen. M.
ula te Schevenlngen. j Geel te Amsterdam
1 J. F. de KetJxer te Rotterdam.
EXAMENS-SCHOOLRAAD
Geslaagd *ün de heeren D. W Verploeg.
hoofd te Lunteren; W. Klein Rcnrlnk ond.
met hoofdakte te Den Haag; F. n.-u, ld. te
Lolden; H. W. Dreöer. ld. s- Don Haag- H
J- Hllferlnk. ld. te Enschede; A. Po.^^" ld!
Klazlenaveen; G Schuitemaker. id. te En-
C. Fokkema. ld. te lUrd.-nvllk; E van
den Brink. ond. te Leeraum T K.-olatra id
te Utrecht: G. Deterson. ld te Russen; li. j!
VV Lutke Schlpholt, ld. te Heteren: K. Tostma.
mej. S. D Hlemstra, ond.
HET WEZEN VAN HET
KATHOLICISME
door Dr. J. SEVERIJN.
3
Deze meening:, dat de natuurlijke mensch
kan worden verheven tot den nieuwen bo
vennatuurlijkcn mensch van geloof en lief
de, staat derhalve weer op het algemeen
religieuse standpunt.
De schrijver treedt ons hier tegen met een
tweezijdige beschouwing van Christus'
lichaam, een dogmatische en een psycholo
gische. Psychologisch kan een mensch bij
het Lichaam van Christus behooren, dogma
tisch echter kan hij buiten de zichtbare Kerk
staan. Wij Protestanten zullen deze dingen
op onze manier zeggen, doch hebben tegen
zulk een onderscheiding geen overwegend
bezwaar. Het klinkt ons echter een weinig
niet-Roomsch in de ooren en wij kunnen
het niet anders verstaan, dan dat er dus ook
een psychologische weg naar Christus is zon
der bemiddeling van de Kerk, tenzij dan het
algemeen Katholieke, d. i. het algemeen re
ligieuse erfgoed.
Doch ook deze goederen kan de Roomsch-
Katholieke Kerk alleen dan naasten, zoo zij
de religieuse erfenis der volkeren vermeer
derd met den schat van Christus tot haar
wettig eigendom verklaart, zoodat het haar
Het tweede gedeelte stond in ons blad
van 16 October.
alleen toebehoort
In dit licht gezien Verschijnt aldus de
Roomsch-Katholieke Kerk als de draagster
van de religieuse Katholiciteit der geheele
wereld en van de organische levenskracht
om die religieuse Katholiciteit te Christi
aniseeren en tot haar dogmatische en
mystieke zuiverheid op te voeden en saam
te vergaderen.
De religie in de verschijningsvorm van
haar absoluut karakter is de Roomsche Ka
tholiciteit. zooals die belichaamd is in het
kerkelijk instituut en zijn geledingen en
genademiddelen.
De algemeen religieuse Katholiciteit Is
derhalve schoon wezenlijk Roomsch geprae-
destineerd als de ongezuiverde en ongevorm
de materie, welke door de werking van den
genadeschat der Kerk haar bestemming
wacht in de gestalte der zichtbare Kerk, zij
verhoudt zich tot deze laatste in een relatie
als de onzichtbare Kerk tot de zichtbare ge
stalte, met dien verstande dat beiden vallen
onder de aardsche begrippen van ruimte en
tijd.
De Roomsch-Katholieke Kerk eischt voor
zich z<?lf de waardeering op van de religie in
absoluten zin, het lichaam van Christus,
het Koninkrijk Gods te vertegenwoordigen
en daarvan d e aardsche gestalte te zijn.
c. Katholiciteit in Protestantschcn zin.
Wie niet Roomsch is, kan over de Room
sche Kerk niet oordeelen, wie niet Protes-
tantsch, wij bedoelen inzonderheid, wie niet
reformatorisch is, kan de Reformatie niet
verstaan. D.w.z., dat de Roomsche met den
reformatorische niet kan discussieeren over
het specifiek Roomscho en het specifiek
Protestantsche.
Nochtans achten wij het mogelijk op het
stuk dsr Katholiciteit met elkander van ge
dacht* te kunnen wisselen, omdat het
Katholieke grijpt ln het niet-speclfiek
Roomsche en niet-specifiek Protestantsche.
Ook do Protestant, wij bedoelen steeds
met dit woord de reformatorische Protes
tant, gelooft aan de Katholiciteit der Kerk,
zooals hij belijdt in het artikel van de eene,
heilige, algemeene d. i. Katholieke,
Christelijke Kerk.
Ook hij, zooals wij aantoonden, gelooft
aan de algemeenheid der religie en kent
een religieuse Katholiciteit, die zich in de
religieuse verschijnselen der volkeren open
baart: de wortel van alle religie als zoo-
Ook de Protestant gelooft in de religie van
Christus de absolute en alleen ware religie
te bezitten, zoodat de algemeen religieuse
verschijnselen wijzen op de werking van
een levenskracht, die alleen in het Christen
dom tot haar ware gestalte en vrucht kan
komen.
De algemeene religiositeit wordt in het
Katholiek Christelijke op haar ware niveau
gebracht d.w.z. de Christelijke religie heeft
krachtens haar wezen en openharing het
recht om de religie der menschlieid te zijn
in haar algemeene strekking.
Zooals nu de Roomsche beschouwing een
verband legt tusschen de algemeene religi
ositeit en het Roomsche gelóóf, spreekt uit
den aard der zaak dezelfde realiteit, waar
op de Roomsche beschouwing steunt ook
voor een relatie tusschen de algemeene
religiositeit en het geloof naar Reformator!-
sche belijdenis. De Roomsche Kerk moge
deze relaties voor het Katholieke erfgoed,
dat haar toekomt, willen houden, als ver
schijnsel in de geschiedenis der mensch-
heid, valt ook deze beschouwing onder de
termen eener vergelijking, waarbij andere
kunnen worden ingevoerd.
Het gaat om, of de Roomsch-Katholieke
Kerk het monopolie van het Christendom
heeft op zoodanige objectieve gronden, dat
ook de Protestant zijn protest moet staken
en zoo hij deel wil hebben aan den Christus
tot de Roomsch-Katholieke Kerk, zijnde het
Koninkrijk Gods op aarde, moet overgaan.
Daartoe nu is de leer der Kerk door de
Roomsche theologen gegeven, ontoereikend.
De historische bewijsvoering voor het pri
maat van den Paus h.v., de successio epis-
coporum, de bewering, dat de Roomsch-
Katholieke Kerk de alleenzaligmakende is,
e.d.g. is daarvoor te zwak.
Zelfs ook het exegetisch materiaal, dat
men aanvoert, kan geen genoegzame grond
zijn, om dit met de autoriteit der II. Schrift
te dekken voor het reformatorisch geloof.
Het ligt 'echter voor do hand, dat ^een
bezwaar, dat wij daartegen aanvoeren, histo
risch of exegetisch gedocumenteerd eenige
verzwakking zal brengen aan het stani-
punt van hem, die aan de Roomsche Kerk
de waardeering toekent, welke hij zich zelf
toeschrijft Even weinig zal ook een Pro
testant door de Roomsche argumenteering
worden verslagen.
De uiteenzetting van deze specifiek Room
sche leerstukken, nis nok die omtrent sacra
menten, Maria- en he:> vereering laten
wij rusten, wtJI di-< bier a prion
vruchteloos zou zijn.
De Katholiciteit in Protestantschcn zin ge
nomen kan, zooals wij zeiden, althans in
zooverre onderwerp zijn met eenige kans op
succes, in zooverre het meer algemeen ls.
Ook de reformatorische visie op het reli
gieuse leven erkent een algemeenen bodem
der religie en acht het billijk, dat onder
invloed van de openbaring des Kruises de
religie in het algemeen geen ander object
van religieuse erkenning en vereering hebbe
dan de transcendente Godheid, welke als
Schepper on Onderhouder der wereld het
eenig recht heeft op die erkenning.
De reformatorische theorie heeft op dit al
gemeen religieus beginsel zelfs de 'erkenning
van Zijn Souverciniteit in het openbare le
ven geeischt. zooals in het reformatorische
land na de Reformatie ook is gebleken. Wil
men hiertegen aanvoeren, dat de Reformato
rische Staatkunde dit algemeen religieus
beginsel al te zeer kerkelijk heeft toege
past. dan moet dit worden toegegeven, en
wellicht heeft dit in geen geringe mate bij
gedragen tot de doorwerking van de revo-
lutionnaire beginselen, die een Slaatkuridig
en sociaal leven deden beginnen op nre!i-
gieuscn bodem, dat ten slotte op een irreli-
gieuse levenshouding moest uitloopen.
In het reformatorisch beginsel werkte
derhalve een analogie met de Roomsch-
Katholieke visie nJ. deze, dat het algemeen
religieuse erfgoed de volkeren onder den
invloed van het Christendom tot een Katho
liek hooger niveau werd opgetrokken en
dat de Godheid als een rein spiritueel Wezen
werd erkend en door allen zou worden ge-
eend.
Dit beginsel erlangt zijn kracht ter ver
[dedigmg enkel cn alleen op groud \un het
absoluut karakter van den Christelijken
godsdienst, de volkomenheid en zuiverjeii
van de Christelijke Godsvoorstelling en van
den eisch aan den rein geestelijken Gods
dienst gesteld.
Wij zouden hier dus kunnen spreken van'
de Christelijke Katholiciteit van eon alge
meen religieusen levensdrang door invloed
van het Christelijk geloof op de religieuse
beschouwing, die algemeen goed werd voor
de natiën, waar het Kruis werd geplant,
zooals ook het leven dier natiën de zedelijke
vruchten daarvan deelachtig werd. af
schaffing van slavernij, verbeterde posrtid
der vrouw, algemeene rechtsbescherming,
waanieering der persomdükheid. etc.
Naast deze algemeen^Hristelijke Katho
liciteit echter moot oflflBcheid gemaakt
worden omtrent de Katholiciteit der Christe
lijke Kerk.
Ook hier ligt een aanrakingspunt met dé
beschouwing van hot Roomsch-Katholicismo
en wel daarin, dat dit laatste in de buiten
de Roomsche Kerk liggende wereld m -n
denke aan de bovenaangehaalde woorden
van Kardinaal de Lugo elementen of
zaden vindt, die grondslag en uitgangspunt
voor Christus' genade kunnen zijn.
Veel meer dan een aanrakingspunt kan
dit niet wezen, maar zooveel is toch in deze
beschouwing gemeengoed, dat de algemee
ne religieuse liodem van bet mcnscholijlc
leven inderdaad ontvankelijk is voor do
bevruchting uti de geestelijke werkzaam
heid van den II. Geest en z<>o een voedings
bodem kan worden voor het geloof in den
Christus.
(Wordt vcrvolgd.1
