DINSDAG 14 OCTOBER 1930
TWEEDE BLAD PAG. 5
DE ZUIDERZEEVISSCHERS
PROTESTVERGADERING
TE DEN HAAG
GROOTE OPKOMST
Groote aantallen Zuiderzeevisschers zijn
gisteren naar den Haag getogen om deel te
nemen aan een groote protestvergadering,
welke in Diligentia is gehouden. De zaal
bleek veel te klein. Maar dat hinderde niet:
men was er en demonstreerde toch mee-
Het was de bedoeling van het Centraal
Comité van Zmderzcevisschers, aan den
vooravond van de behandeling van het ont
werp van wet tot wijziging van de Zuider-
zeesteunwet, de visschers bijeen tc brengen
om gezamenlijk hun grieven en wen^chen
nog eens naar voren tc brengen.
Wie niet in Diligentia kon, ging naar
een tweede vergadering in Veritas.
Toch mooeten veie honderden teleurge
steld worden en konden niet toegelaten
worden.
In Diligentia werden onder de aanwezi
gen opgemerkt mr. J. Draayer, referen-
daris aan het departement van Waterstaat
namens den Minister, de leden der Tweede
Kamer mr. Heemskerk, mr- Duys en
van Zadelhof, benevens ir. G. F. H.
Ho uber, secretaris der genoemde com
missie.
Opening-
De heer B. De mm er, voorzitter van het
centraal comité opende de bijeenkomst en
wees er op, wat 'tbeteekent voor deze vis
schers. wanneer de Zuiderzee droog gelegd
zal zijn. Men heeft wel eens gevraagd, waar
om de visschers eerst thans beginnen met
hun protesten te doen hooren. Maar zij
hebben steeds gewacht op de vervulling
van de beloften van de regeering. En spr.
wil den minister-president er aan herinne
ren dat hij zelf gezegd heeft bij een andere
gelegenheid, dat een belofte door ccn vorige
regeering afgelegd nog royaler gehouden
moest worden, dan eene door de huidige
regeering gedaan.
Maar men is op Waterstaat altijd nog
doof geweest voor de stem der visschers- In
dit verband wees de heer Demmer op de
ervaringen der subcommissie B.
Deze commissie, onder presidium van mr.
Vissering, stelde een ontwerp vast, dat de
visschers bevredigde. Zij hadden dan ook
gegronde verwachtingen dat de regeering
dit ontwerp zou overnemen.
Daar kwam echter niets van. In het ont-
werp-Zuiderzeesteunwet was van het advies
der subcommissie B niets te vinden.
Mocht het thans aanhangig wijzigings-
ontwerp onverhoopt worden aangenomen,
dan zal de strijd voor recht worden voort
gezet
Spr. hoopte echter, dat de stem der vis
schers heden gehoord en verstaan zal wor
den.
De visschers spreken.
Togn kwamen de visschers zelf los. In
ronde, klare taal hebben zij hun grieven ge
uit en hun wenschen gemotiveerd.
Als eerste spreker trad op de heer Gor
ter uit Medemblik.
Spr. schetste den toestand, waarin de
visschers verkeeren sinds de werkzaam
heden voor de drooglegging begonnen zijn
en merkte daarbij op dat de Regeerrmg
het nog maar steeds bij beloften heeft ge
laten wat betreft de vergoeding der ge
leden schade en de verzorging der gedu
peerde gezinnen.
Daarna sprak de visscher Van Doorn
uit Elburg, namens de Zuid-Oostkust der
Zuiderzee. ..Ook deze spreker wenschte
schadevergoeding voor het waardeloos wor
den van schuiten en materialen en wees
eveneens op het feit dat van de zijde der
Regeering nog practisch niets is gedaan,
om eenigszins aan de nijpende toestand der
visschers tegemoet te komen. Wel zegt de
Regeering, dat zij ingeval van vernietiging
of onteigening schadevergoeding toekent,
maar is de Zuiderzee dan niet onteigend?
Voorts sprak de heer Van Doorn over
de groote moeilijkheden, waarvoor de vis
schers met het oog op hun kinderen zich
geplaatst zien. Wij kunnen immers voor
hen maar niet plotseling een andere be
trekking fabricecren
De Zuiderzeesteunwet is geen schadever-
goedingswet, doch slechts een Bedeelings-
wet.
Wij willen geen armenzorg, dat Is goed
voor de noodlijdende tuinders uit Noord-
Holland, die hebben al grond genoeg zon
der de Zuiderzee! Maar de vrije Zuiderzee
visschers zullen zich zelf wel redden!
Wordt hun echter de zee afgenomen, dan
hebben zij ook recht op volledige schade
vergoeding.
In gelijke geest spraken daarna nog af
gevaardigden uit Bunschoten Lemmer
en andere plaatsen. Allen waren het er
over eens: Deze wet mag nooit tot stand
komen. Wil den visschers recht worden
gedaan ,dan moet ze in principe worden
veranderd. Geen armenzorg, geen steun ver
leening maar alleen ,doch ook niets anders,
dan een schaderegeling.
In allerlei toonaard werd dit betoogd en
gewezen werd daarbij met nadruk op het
feit, dat zij, die in hun jonge jaren zuinig
zijn geweest en wat bijeen hebben ge
spaard, dit nu niet hebben gedaan voor
zich zeiven en hun gezin doch slechts voor
den staat Want de wet zegt, dat de vis
scher, als hij wat bezit, weinig krijgt
Heeft hij veel, dan krijgt hij heelemaal
ïiiets. Zoo worden de luie en de nijvere
visschers naast elkaar gezet
Alle toespraken vonden luiden bijval in
de vergadering en aan het slot kon dan
ook de voorzitter met recht getuigen van
een wel geslaagden middag.
Ook „Amicitia" stampvol.
In „Amicitia" het vroegere vereenigings-
gebouw „Veritas', wps de toeloop eveneens
enorm. De groote bioscoopzaal waar de aan
wezigen schouder aan schouder stonden
kon alle demonstranten niet bevatten. Een
tweede zaal vulde zich dan ook weldra.
De vergadering stond hier onder leiding
van den heer J. de Veen uit Enkhuizen.
Hier traden dezelfde sprekers op als in
Diligentia. Na elke redevoering werd luide
met het gesprokene bijva.1 betuigd.
Het ongewone schouwspel van de talrijke
in costuum gekleede visschers trok ook
uiteraard veel belangstelling van buiten.
Land-en Tuinbouw.
DE NEDERLANDSCHE TUINBOUWRAAD
Naar we vernemen heeft de Ned. Tum-
bouwraad aan do regeering verzocht het
bedrag van f 27.500, dat op de Staatsbegroo-
ting is uitgetrokken voor vertegenwoordiging
van den Nederlandsehen tuinbouw op buiten-
londsche tentoonstellingen, aanmerkelijk te
yerhoogen.
DE VISSCHERSHAVEN VAN VOLENDAM
Een kijkje in de Visschershaven van Volendam, die gisteren tjokvol lag, daar alle
visschers naar Den Haag gereisd waren om de vergadering inzake de Zuiderzeeiuet bij
te wonen.
MAALGEBOD INLANDSCHE
TARWE
BELANGRIJKE CONFERENTIE VAN
DE REGEERING
PARTICULIER INITIATIEF
Gister heeft de minister van Binn. Zaken en
Landbouw een bijeenkomst gehad met vele or
ganisaties van het meel- en bakkersbedrijf om
te beraadslagen over een eventueel maalgebod
voor binnenlandsche trawe.
Teneinde een zoo vruchtbaar mogelijke be
spreking te kunnen voeren had de minister aan
de organisaties een nota gezonden waarin de
voornaamste punten, waarover de Regeering
wilde spreken, waren samengevat.
Zoo lezen we in deze nota het volgende.
De toestand waarin de landbouw is gekomen
verplicht de regeering te overwegen of maat
regelen kunnen en dienen te worden genomen
om aan de hoogst ernstige gevolgen van deze
crisis zooveel doenlijk hunne scherpte te ont-
Voor zooveel den tarwebouw betreft is de
aandacht der regeering in het bijzonder geves
tigd cp de instelling van een verplichting tot
vermaling van inlandsche tarwe tot een zeker
percentage bij de bereiding van broodbloem ge
lijk in eenige andere landen reeds in toepas
sing wordt gébracht.
De regeering zoude zich de bevoegdheid kun
nen assumeeren om te verbieden of al dan
niet voorwaardelijk toe te staan het vervoeren,
voorhanden hebben of afleveren van tarwe
bloem waarvan de samenstelling niet voldoet
aan bepaalde eischen.
Onder deze eischen zoude de eerste plaats
innemen het voorschrift, dat tarwemeel en
tarwebloem een bepaald percentage meel of
bloem, gemalen van inlandsche tarwe moet
bevatten.
Aan dit voorschrift kan worden voldaan op
twee wyzen: Door vermaling van buitenland-
sche met binnenlandsche tarwe in zulk een
verhouding, dat de vereischte" samenstelling
van het tarwemeel wordt verkregen, of door
menging van buitenlandsch met het vereischte
percentage binnenlandsch tarwemeel.
Men zou dit resp. maalplicht en mengplicht
kunnen noemen. De maalplicht drukt dan in
het bijzonder op de maalderijen, de mengplicht
op de meelimporteurs.
Het percentage zal moeten worden vastge
steld met inachtneming van kwaliteit en hoe
veelheid der beschikbare binnenlandsche tarwe.
Teneinde te voorkomen, dat het onvermeng
de buitenlandsche meel in den handel komt,
zal aflevering daarvan slechts moeten kunnen
geschieden aan erkende maalderijen en erken
de importeurs die, willen zij worden erkend,
onder meer aan zekere voorwaarden, wat be-
drijfsboekhouding betreft, moeten voldoen.
Er is gezegd, dat op bovenomschreven wijze
geen ander meel dan dat, waarin mede bin
nenlandsche tarwe is verwerkt, in omloop kan
komen. Nochtans zijn er bedrijven, die tech
nisch en economisch daardoor in moeilijkheden
zouden geraken. De mogelijkheid dient daar
om te worden geschapen om onder zekere
voorwaarden aan die bedrijven vergunning te
verleenen voor verwerking van onversneden
tarwemeel.
Er moet worden voorkomen, dat buitenland
sche overeenkomstige tarwe als binnenland
sche kan worden aangeboden. Hierin is door
een eenvoudig voorschrift betreffende het aan-
toonen van de herkomst der tarwe te voorzien.
Voor het welslagen van de regeling zoude
de regeering zich de medewerking moeten ver
zekeren van een bij uitstek deskundig orgaan
voor bijstand en advies met ruime bevoegd
heden, waarin de dadelijk bij deze aangele
genheid betrokkenen hun vertegenwoordiging
kunnen vinden. Dit orgaan, ingesteld met het
uitsluitend doel om de regeling tot het ge-
wenschte nuttig effect te brengen, zou ondc*
meer controlebevoegdheden moeten erlangen
en zich voorts in het algemeen steeds volledig
op de hoogte moeten houden van al hetgeen
op de uitvoering der regeling betrekking
heeft.
Voor de bestaande meelimporteurs zoude,
naar bekend is, het meel- en menggebod moei
lijklieden baren. De importeurs toch zijn nie
ingericht op eenige bewerking of zelfs opslag
van de door hen ingevoerde waar. Ook kunnen
zij niet meer onvermengd leveren het bepaal
de merk meel, waarin zij tot dusver bande
dreven. Immers het moet thans voor een be
paald percentage uit andere tarwe zijn ge
malen. Deze consequentie is inderdaad een be
zwaar, aan een maal- en menggebod verbon
den, doch zij zou niet mogen leiden tot een
afzien van de geheele regeling, in aanmerking
genomen het ver-strekkende belang daarvan.
Ter vergadering waren vertegenwoordigd de
volgende organisaties en lichamen: Bord van
Clir. Bakkerspatroons in Nederland, Ned. Bak-
kersbond, Ned. R.-K. Bakkersbond, Ned. Ver
van Werkgevers in het bakkersbedrijf, Ver.
van werkgevers in het Israëlitisch bakkersbe
drijf in Nederland, Centrale Bond van Neder-
landsche Verbruikscoöperaties. Ned. Ver. van
Meelfabrikanten, N.V. Meelfabrieken, Algem.
Ned. Molenaarsbond, Ned. Bor.d van Craan-
en Meelhandelaren, Ned. R.-K. Bond van Mo
lenaars en Graan- en Meelhandelaren, Ned.
Ver. van Meelagenten, Bond van Ned. Meel
importeurs, Ned. Ver. van Meelimporteurs cn
de Nijverheidsraad.
Door belanghebbenden werden bezwaren ge
opperd tegen en vragen gesteld met betrek
king tot de toepassing van een maalgebod,
zulks aan de hand van bovenbedoelde nota.
Namens de zes organisaties van bakkerspa
troons werd aan belanghebbenden voorgesteld
alsnog een poging te doen om langs de.i weg
van het particulier initiatief te bewerkstelli
gen hetgeen men zich voorstelt, dat de regee
ring met een maalgebod wil bereiken.
BIJENMARKT
Zaterdag werd te Eindhov
honigmnrkt geopend, die zeer druk bezocht
was. Vooral dames schijnen op
heid gesteld te zijn, daar deze zeer talrijk
waren opgekomen.
BLOEMBOLLENTEELT
Gezien de goede resultaten zullen in de
Kerknieuws.
Be
epe
GEREF. KERKEN.
Te Rotterdam, J. Attema
te Wolvega. Te Oudega (Small.), W. van
der Heide te Zoutkamp.
Bedankt: Voor Schiedam (vac.-C. van
der Woude), A. J. Bouma te Heerenveen.
Voor Harlingen, C. W. Keur te Oudewater.
Voor Zuidwolde (Gron.), S. Neerken te
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Gouderak, G. C. Seve-
rijn te Waarder (by Woerden). Te Nyega
en ETahuizen, cand. C. D. Buenk te Zeist.
Bedankt: Voor Zeerijp, P. Beijer te
Overschild.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal: Te Ryn^burg, P. J. de Bruin
te Veenendaal en D. Driessen te Amsterdam
Oost. I
Beroepen: Te Lisse, A. H. Hilbers te
Enschedé, i
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Cand. F. de Boer te Den Haag, die door
de classis Franeker der Geref. Kerken met
algemeene stemmen toegelaten werd tot de
bediening des Woords en der Sacramenten
hoopt Zondag 16 November a.s. zy'n intrede in
de Geref. Kerk van Achlum te doen, na be
vestigd te zijn door Dr. J. Hoek, van den
Haag-West.
Ds. C. v. Meyenfeldt van Feyenoord
(Rotterdam) gekomen, werd Zondag j.l.
bevestigd als predikant der Geref. Kerk van
Alkmaar door Ds. J. H. Donner, van Broek
op Langendyk met Joh. 1: 6 en 7. Na de be
vestiging werd toegeziongen, Morgenzang
vers 3. (gewijzigd). Ds. von Meyenfeldt hield
des avonds een intreepredikatie over 1 Cor.
3. 22 en 23. «Zyn thema was „de rijkdom
van de Gemeente van Christus", waarbij hy
wees op le. den omvang, en 2e den grond
daarvan. Aan het einde werd de 1 eeraar
toegesproken door ouderling D. Kieft namens
den Kerkeraad en door Ds. Donner namens
de classis Alkmaar. In dezen dienst werd
Psalm 132: 6 toegezongen. Burgemeester J.
Wendelaar en een tweetal wethouders woon
den de intreepleohtigheid by.
Ds. Th. J. M u d d e, van Tweede-Ex-
loërmond, nam Zondag j.l. afscheid van de
Ned. Hervormde Gemeente aldaar met een
predikatie over Filipp. 1 27. Onder de aan
wezigen bevonden zich de Burgemeester van
Odoorn, vertegenwoordigers van Chr. School
besturen en Schoolhoofden, van den Chr.
Werkmansbond in de provincie Drente, van
den Ring en de Prov. Commissie van het
Ned. Jongelingsverbond en de ambtgenoot
en Kerkeraad van Musselkanaal. Aan het
einde werd de naar Brummen vertrekkende
leeraar hartelijk toegesproken door verschil
lende van bovenaangeduide afgevaardigden
en ten slotte door Ds. H. A. ten Hove, van
Musselkanatf. De Gemeente zong Ps. 134 3
toe.
- Ds. S. J. de Roest, gekomen van
Garyp, deed Zondag j.l. intrede by de Ned.
Hei-v. Gemeente van Menaldum, die een jaar
vacant was geweest. Des morgens had de
bevestiging plaats gehad door Ds. C. Kroon
van Woudsend, die sprak over Hand. 1: 8b.
„En gij zult Mijne getuigen zijn''. Ds. de
Hoest hield - een intreepredikatie over Jac. 1
21b: „Ontvangt met zachtmoedigheid het
Woord, dat in U geplant wordt, hetwelk
uwe zielen kan zalig maken". Na de pre
dikatie werd het woord gevoerd door Ds. J.
Kramer van Berlikum, die den predikant
namens de Gemeente en namens de collega's
in den Ring welkom heette. Toegezongen
werd Ps. 121:4.
Cand. G. F. Voorhoeve, van Nijmegen
werd Zondag j.l. by de Ned. Herv. Gemeente
van Overdinkel (O.) na een vacature van
slechts zes weken, door zijn vader Ds. C.
L. Voorhoeve, emeritus-predikant van Vlis-
singen, wonende tc Nijmegen, in het ambt
bevestigd met Exodus 3: 11, 12a.
Des middags verbond Ds. G. F. Voorhoeve
zich aan zijn gemeente met een predikatie
over Jes. 55: 10 en 11. De gebruikelijke toe
spraken tot den jeugdigen predikant volg
den. In beide diensten was het kerkgebouw
geheel gevuld.
HULPPREDIKERS
Te Glanerburg is de Kerkeraad der
Ned. Herv. Gemeente voornemens over te
gaan tot de benoeming van een hulppredi
ker, wat beschouwd moet worden als voor
bereiding om te komen tot de stichting
een tweede predikantsplaats.
RECHTS EN LINKS.
Te Eindhoven heeft, naar de N.R.Ct.
bericht, de Kerkeraad der Ned. Hervormde
Gemeente besloten, zoo spoedig mogelijk eer
vrijzinnig hulpprediker te benoemen. De Ge
meente Eindhoven, die zich in de laatste 20
jaar vervijfentwintigvoudigd heeft, had
ouds één vrijzinnig uredikant. Thans wordt
zy >>ediend door 1 vrijz. predikant en 1 conf.
predikant en 1 conf. hulpprediker.
PROCES VAN EEN GEKOZEN
OUDERLING.
Voor de Antwerpsche rechtbank wordt
thans, volgens de .Maasbode", een proc<
gevoerd, dat in het kleine Protcstantsclie
kerkdeel in België groote opschudding heef
veroorzaakt.
Een ouderling heeft namelijk een proces
ingespannen tegen den Kerkeraad
An t w e r p e n en de Synode, omdat zyn
verkiezing tot ouderling door dezen nietig
werd verklaard.
De betrokken persoon, een Antwerpenaar,
werd in Januari 1927 by derde stemmin:
met 17 op de 33 stemmen tot ouderling
gekozen. Toen de uitslag bekend was, kwa
men bij het consistorie talrijke klachten
binnen, waarbij den gekozene van een losban
dig leven beschuldigd werd. Het consistorie
besliste tot uitsluiting. De ouderling ging bij
de Synode in beroep, maar oeze handhaafde
het besluit, dat in de „Kerkbode" werd afge
kondigd.
De Antwerpsche Protestant spande daarop
een proces in tegen de Piotestantsche Kerk
in België wegens laster en eerroof en eischte
300.000 francs schadevergoeding. De Antwer
penaar beroept zich op het feit, dat lie twee
voornaamste aanklaagsters haar beschuldi
gingen hebben ingetrokken.
De verdedigers der Pretestantsclie Kerk
verklaren, dat, volgens artikel 16 der Belgi
sche Grondwet, de Staat zicli niet mengen
m ig in kerkelijke benoemingen en dat bt
dien de beschuldigingen wel een oogenblik
wei-den ingetrokken, dcch later weer
krachtig-!
De rechtbank zal later uitspraak doen in
dit proces, dat zeker zonder precedent is.
KERKINSTITUEERING
Te Drogeham heeft een bijeenkomst
plaats gehad, waarin de Christelijke Gere
formeerde Kerk aldaar geïnstitueerd is. Na
dat de consulent, Ds. A. Gruppen, van
Zwaagwesteinde, een korte predikatie had
gehouden, werden ouderlingen en diakenen
gekozen.
Daarna werd het woord gevoerd door Ds.
H. Velema, van Drachten, de nieuwe con
sulent der Gemeente, die er zijn blijdschap
over uitsprak dat er te Drogeham nog een
overblijfsel is dat vasthoudt aan de aloude
waarheid.
Namens de Classis Leeuwarden sprak Ds.
B. Oosthoek, van Dokkum, die de Gemeente
verwelkomde in het Kerkverband.
HERDENKING
Te Dubbeldam is in de Ned. Herv. Ge
meente een herdenkingsdienst gehouden
verband met het 300-jarig bestaan der Ge
meente. Ds. H. Meyer, pahtor loci, die eerst
enkele historische herinneringen gaf en daar
na de Gemeente bepaalde by den noodzakelij
ken dank en ootmoed. Dr. C. W. Th. Baron
van Boetzelaer van Dubbeldam, ambachtsheer
der Gemeente, zei, dat hy een groot deel
zijn leven in Indië doorgebracht had en daar
door zich weinig met Dubbeldam had kunnen
bemoeien. Hy wees op het voorrecht der Ge
meente en wenschte dat zy veel zal bydragen
voor het werk der Zending. Ds. C. Heemskerk
en Ds. R. Torenbeek, beiden van Dordrecht,
spraken daarna nog resp. namens het Class.
Bestuur en de Gemeente van Dordrecht. Een
bariton-zanger en de organist verleenden
voorts medewerking.
MANNENVEREENIGINGEN -
Te Den Ham is, op initiatief van Ds. J.
H. Broek Roel of s te Vroomshoop een Geref.
Mannenvereeniging opgericht, met aanvanke
lijk 31 leden. t
NED BIJBELGENOOTSCHAP.
Te Apeldoorn hebben vorige week 27
afgevaardigden uit de afdeelingen der pro
vincie Gelderland van het N. B. G. verga
derd. Het aantal afdeelingen steeg van 26 tot
31 door oprichting van een nieuwe afdeeling
te Ede, Putten, Eerbeek, Varsseveld, Ze-
De secretaris van het hoofdbestuur, Ds. D.
E. Boeke, vertelde dat het totaal aantal le
den en begunstigers in Nederland gegroeid
was van 18.000 tot 20 000 en wekte Gelder
land op hierin niet achter te blijven, maar te
zorgen voor evenredigen groei.
Nadat verkiezingen hadden plaats gehad,
de belangen der afdeelingen en de winter
plannen besproken waren, kreeg Ds. W. J.
Manger, Luth. predikant te Tiel, het woord
voor zyn inleiding: „Bijbeltentoonstelling als
propaganda-mogelijkheid.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Het gouden jubileum. Naar wjj ve.-
>men. zal Ds. K. Femhouk, van Vreeland,
verhinderd zyn in de ure des gebeds op
Maandagavond 20 October a.s. in de Keizers-
grachtkerk te Amsterdam voer te gaan. Wie
hem nu vervangen zal, is ons momenteel nog
niet, bekend.
In de vergadering van Woensdagmiddag
22 October a.s. waarin de Minister van
Staat A. W. F. Idenburg zou spreken, die
echter, gelijk we reeds meldden, eveneens
door ziekte verhinderd is. zal nu optreden
Ds. T. Ferwerda, van Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT.
Dr. A. Smy?rs, byzonder hocgleeraar
in de theorie en do geschiedenis der muziek
aan de Universiteit te Utrecht, heeft gister-
nuddag zijn ambt aanvaard met een reut,
getiteld: „Nederlar.d-che Muziekgeschiedenis
UNIVERSITAIR JOURNALISTIEK
ONDERWIJS.
In de bestuursvergadering van den Neder-
landschen Journalisten-Kring heeft de Voor-
itter mededeelingcn gedaan omtrent eca
conferentie, welke het dagvlijksch bestuur van
Kring de vorige week heeft gehad met
afgevaardigden van den Raad van Beheer,
den Senaat en de hoogleeraren der Neder-
landsche Hnndels-TToogesehool te Rotterdam
i. zake de mogelijkheid van het openen van
onderwijs, de journalistiek betreffend, aan die
Hcogeschool. De besprekingen hebben een
zeer aangenaam beloop gehad en de zaak if
thans verder by de bevoegde colleges de:
Hcceeschool in onderzoek.
Het Kring-bestuur sprak er zyn groote waa.--
cecring over uit. dat men 'on de zyde der
Rotterdamsche Hoogeschool op dc-ze wijze
overleg met den Kring heefr gezocht.
Voorts werd medegedeeld, dat de Raad van
Bestuur van het Leidsche Universiteitsfonds
mede ernstig de mogelijkheid overweegt, on;
ook te Leiden dergelijk onderwys in eeniger-
lei vorm te doen geven. Besloten werd, dat
bet Kring-bestuur zich tot het bestuur van
het Universteitsfonds zal venden met ver-
zeek, omtrent een cn ander samenwerking
net den Kring te zoeken.
Een bekend ingezetene van Den Haag
beeft toezegging van een zeker bedrag,
gedurende vijf jaar, gedaan, teneinde de
invoering van onderwijs inzake journalistieke
onderwerpen te vergemakkelijken. Hut
kringbestuur zal nader onderzoeken, of het
overeenkomstig den wensch van den schenker
is. dat een subsidie eventueel over verschil-
lende hoogescholen wordt verdeeld.
MIDDELBAAR ONDERWIJS
CHR. HUISHOUDONDERWIJS.
Te Dokkum is thans c.efinitief besloten
tot de oprichting van een Vereer.iging tot
fc<vordering van het Chr. Industrie- en Huis-
houdonderwijs. Deel is l et stichten en
instandhouden van oen schoei voor onderwijs
in bet huishouden, landbouw'.aishouden, -,-roa-j
weiyke handwerken en maat-.chappelyk werk.
De oprichtingsvergadering stond onder lei
ding van den heer J. Strikwerila, directeur d?r
Chr. Kweekschool te Dokkum.
LAGER ONDERWIJS
HOOFDBENOEMINGEN
Oostvoorne (1 Jan. '31 te openen Chr.
Nat. School). Drietal: A. Oudhof, ond. te Am
sterdam; P. Verhoeff, hoofd te Berkel (Z.-H.);
en A. van Waneren, ond. te Hollandsche Veld.
Dongen (Herv. Chr. School), J, J.
Anspach, ond. te Eindhoven. Aang.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN j
Amsterdam (Dr. A. Kuyperschool, Mos
straat 7, hoofd J. J. Oranje), J. B. Wicherts
te Bennekom.
Breda (Prinses Julianaschool, Van Cooth-
plein 56, hoofd W. Bruinzeel), mej. L. O. de
oJng te Leiden. Voor tydelyk.
Nieuwerkerk a. d. IJssel ('s-Gra-
venweg), A. J. van Rutten, aldaar. Voor tijd. 1
Heerjansdam, mej. L. Seehofer, al
daar. j
Hoofddorp (hoofd J. J. Dengerink)', J.
Nydam te Franeker.
Terneuzeen Herv. School, hoofd D. .T.
van Wyck), mej. N. S. van der Maden te Le-
melee (O.).
MR. SAMUEL VAN HOUTEN t
EEN GROOT. MAAR VERGETEN
STAATSMAN OVERLEDEN
Hedenmorgen is op 93-jarigen leeftijd
overleden Mr. Samuel van Houten.
Idet hem is een groot staatsman heenge
gaan, die echter in de laatste jaren tevergeefs
heeft getracht om met zijn „Staatkundige
Brieven" invloed op de Nederlondsche poli
tiek uit-te oefenen.
Wetenschap.
DE REGENPROEVEN VAN DEN HEER
VERAART
Een deskundig rapport
De chef van den Meteorclogischen dienst
der Luchtvanrtafdeeling te Soesterberg, le
luitenant-vlieger E. Visch, heeft naar
leiding van de reger.proeven op 6 Oct j.l.
den heer Veraart een rapport ingezonden,
waaraan het volgende is ontleend:
Het stormachtige weer was niet bepaald
gunstig voor het plaatselijk neerslaan van
wolken en het niet gelijktijdig starten der
drie vliegtuigen maakte hel moeilyk oi
voldoen aan den wenschelyken factor, het
gelijktijdig uitwerpen van ondergekoeld ys,
want de geweldige hooge stapelwolken, welke
op verscliillende punten hooger dan 4000 met*r
reikten, belemmerden een goed horizontaal
uitzicht.
Na ruim 10 minuten rondgevlogen en
wacht te hebben, besloot ik het ijsgruis
te werpen, daar zich toen juist in my'n
nabyheid een gunstige wolkenformatie, zeer
gcichikt voor ons doel, vooraefd. Voor zoover
ik dat kon nagaan, was dit net een wolken
formatie waaruit op natuurlijke wyze reg<
alt. Evenals bij my'n vorige waarneming zag
ik de wolkentopper, snel stijgen, terwijl de
bewolking een donkerder kleur aannam. De
hc-ogte, waarop wij ons bevonden, liet niet
toe, dat wy' nog tijdig tot onder het wolke
konden dalen om aldaar plaatselijk
neerslag waar te nemen.
De regenbui, welke door kapt. van Weerden
Poelman is waargenomen onder de wolken
waarop wy het ijsgruis hebben uitgeworpen,
is later ook door my waargenomen, toen vqj
beneden het wolkendek gedaald waren. Zy"
erplaatste zich snel landwaarts in O.N.O.
De stormachtige wind zal volgens my'n
meening een nadeeligen invloed uitgeoefend
hebben op het zich terstond ontlasten van de
wolken.
De door my waargenomen regenhui reikte
verder landwaarts in, tot op den grond en
heeft ongeveer tien minuten geduurd.
Rapporteur merkt voorts nog op, dat de
groote snelheid der vliegtuigen een nadeel is
om plaatselijk groote hoeveelheden ijsgruis
uit te werpen en dat daarom de uitwerp-
inrichting moet verbeterd worden, b.v.
ooor een houten kist met schuif in den
bodem, terwijl thans telkens geringe hoe
veelheden uit de raampjes moeten worden
geworpen.
Gemengd Nieuws.
DE ONTSNAPTE GEVANGENEN
BIJ LEIDEN GESNAPT
DOOR ZIJN HAREN VERRADEN.
Maandagmiddag werd de Leidsche politie
uit het café „Het Haagsche Schouw" bij
Leiden, telefonisch gewaarschuwd, dat 4e
twee gevangenon, die Zondag uit de straf
gevangenis te Schevcningen waren ont
vlucht. zich in een weiland in de buurt van
dit café ophielden.
Morgens had een landhouwersknech:
te Wassenaar in de hooischuur twee vei
(lachte personen ontdekt. Zij bedreigden den
knecht en zeiden, dat het hem niet goed zon
vergaan, indien hij hen verraadde.
De knecht vertelde zijn patroon van het
geen hij ondervonden had.
Deze, inplaats van do politie op te bellen,
joeg ze uit de schuur en het erf af.
Toen de politic dit ter oore kwam, waren
de beido mannen verdwenen.
In de schuur werden door de politic ver
schillende achtergelaten voorwerpen ge
vonden, zoodat men vrij zeker wist met de
Sclieveningsche uitbrekers tevens do da
ders van een inbraak te Wassenaar, op het
spoor te zijn.
Zij hadden ook een bezoek gebracht b!j
'n boter- cn kaashandelaar aan den
Schouwweg waar zij door het kelderraam
ien broodje met kaas hebben weggehaald.
's Middags zag een jongen, op een
ituk land bij „Het Haagsche Schouw" bij
Leiden twee mannen, die gevangeniskle
ren droegen. Mij bad reeds \an de ontsnut.-
ping uit de strafgevangenis te Sclieveniu-
n geboord, cn dacht dadelijk dat de man
nen, die hij gezien had. do twee ontsnapte:,
wel eens konden zijn. Hij begaf zich zoo
spoedig mogelijk naar genoemd eafr en dan;
belde men. zoonis gezegd, de Leidsche nv
litie op. Eenige Leidsche rechercheurs hesn
ii zich onmiddellijk daarheen, u -vol..i
door een politieauto, waarin eer inspect-»
n eenige rechercheurs hadden plaats gen.
Mr. S. ven Houten werd 17 Februari 1837
ale zoon van een Groninger houtkoop?:-,
Doojjegezind van godsdienst en eciit liberaal
in de politiek, geboren. Na de gewone school
opleiding te Hoogezand, studeerde hij aan de
Groninger Universiteit, promoveerde in 1859
en vestigde zich als advocaat te Groningen.
Spoedig'werd hij lid van de Raad en Wet
houder.
Twee en dertig jaar oud voor het
dertigste jaar ging het niet werd hij
lid der Kamer en bleef dat vijf en twin
tig jaar. In een veelbewogen tijd trad hij
daarna op als Minister van Binnenland
sche Zaken en bracht als zoodanig tot
stand de Kieswet-Van Houten, die hij zelf
als mcnschelijk volmaakt prees.
Hij was een echte Groninger niet alleen,
maar hij was vooral een echte type van
den Groninger liberaal, die van den gods
dienst niet wil weten en als hoogste doel
van den Staat zich stelt: stoffelijke wel
vaart, rijkdom, geld verdienen.
Mr. S. van Houten is daarom altijd ge
weest een strijdbaar atheïst, een vurig ver
dediger van het Nieuw Malthusianisme en
radicaal op zijn manier. Bij zijn intrede in
de Kamer gold hij voor dc roodste van
alle rooden In 1871 werd zijn geloofsbelij
denis in de Kamer gekarakteriseerd als
een verheerlijking der commune.
Twee jaren tevoren, heel kort na zijn in
trede in de Kamer, stemde hij echter tegen
een amendement van den heer Heemskerk
Azn., om in alle gemeenten, met uitzonde
ring van de 23 meest bevolkte den kies-
recht-census op het minimum te bepalen.
In 1874 bracht zijn particulier initiatief
de eerste sociale wet. dc wet-Van Houten,
houdende maatregelen tot het tegetóaan
van overmatige arbeid en verwaarloöxing
van kinderen. De stemming over dat door
hem uitnemend voorbereid en knap verde
digd wetsontwerp toonde, dat de Kamer
ook toen reeds niet bang was voor een wet
van deze aard, zelfs waar zij uit deze toen
zeer roodc hoek kwam.
Het wetsontwerp werd aangenomen met
04 tegen 6 stemmen. Bij de C tegenstan
ders ging het niet tegen de zaak. maar
tegen de manier waarop zij werd geregeld.
Dr. Kuyper, die hun woordvoerder was,
erkende uitdrukkelijk liet kwaad en be
voegdheid van den Staat om daartegen
maatregelen te nemen.
Berucht is zijn geschrift: „Bijdragen lot
den strijd over God, Eigendom en Familie".
Voorts schreef hij „De staatsleer van Mr.
Thorbeck»5*' eo „Staats- on Strafrechterlijke
Opstellen". Ongeveer 25 jaar was hij lid
der Tweede Kamer Van 19011907 had hij
voor Friesland zitting in de Ee; to Kamer.
In laatstgenoemd jaar werd zijn mandaat
niet hernieuwd, omdat de sociaal-democra
ten dezen „aartsconservatief" niet meer bo-
geerden
In 1923 trad hij nogmanls op met een
nieuwe partij en gelukte het hem Mej. Mr.
E. C. van Dorp als zijn ortegenwoordigstcr
de Tweede Kamer te krijgen Doch reeds
spoedig loste de trroep-Van Houten zich op
in den Vrijheidshond.
De heer Van Houten, die als vergaande
radicaal in de Kamer kwam, verbet het
polïlieke tooneel ale een starre conservatief.
>vas niet veranderd, doch de toestanden
hadden zich gewijzigd. Hij. de type van
den liberalen individualist, die er zijn eigen
catechismus op nahoudt on op anderen
hoog neerziende, zijn politieke meening als
de onfeilbare beschouwt, is op zijn plek
blijven staan.
En, werd toen onder den voet gcloopen.
Hij was een groot staatsman; hij is als een
vergeten burger gestorven.
non. Bij aankomst bleek, dat de ontvluchte
:e van oenen reeds verderop waren gegaan,
vaarom de Lejdsrho recherche haar tocht
oortzette. F.enige agenten volgden den auto
per rijwiel. Toen de Leidsche recherche on-
ler Valkenburg gekomen was. zag een hun-
ier, die achter den nut<Mar«-d een haarbos
can een manspersoon l»(^n een boschie
uitsteken, in een laantje, dat toegang gat
tot een boerderij.
Hij begaf zich daarheen cn toen bleek
het dat de beide gevangenen zich in dtt
boschje verschol'»:i hadden. Zonder ecn'.g
verzet gaven zij zich over Zij zijn toen in
Jen Leidschen politieauto gebracht om naar
Den Haag te worden vervoerd, waar dc cnra
lissaris van politic hun aunhouding had
Bij den tol onder Valkenburg kwam ech
ter de auto van de politie uit Wassenaar
aan. waar inmiddels ook bericht van de aan
gheid der gevangenen was gekom<>o.
Men liet hen toen. omdat de Wassenaarsrlia
politieauto grooter is daarin overstappen. Zo
ron nog in hun gevangenisonderkleeren
hadden du« blijkbaar geen bovenkloeren
i.»»i to verkr.icen. 't Is dus nog de vraag
«ij wel hulp van Luiten hebben gehad.
