Lef
ore
£en studie over woninginrichting
op
Moderne Winkel
en Woonhuizen
"XPOoouatn^MTOfftn WPJ
M6T
5I€RT D6 WONING
BOUWBLAD No. 72 (Verschijnt eiken Maandag).
Éi
MAANDAG 13 OClOBLll 1930
0K]<?gK]
wtpcwlë.M
ESTSBDBQJJB gj
Een ontmoedigend rapport der Commissie van rationeéle Woningbouw
IV
Ter toelichting van de bedoelingen der
Commissie zijn aan dit rapport de ontwer
pen van twee keukens toegevoegd. Zooveel
mogelijk is met de gangbare maten reke
ning gehouden, terwijl bij de eene keuken
het kolen- of gasfornuis achter in de ruimte
is opgesteld bij de andere uitsluitend voor
een gasfornuis is bestemd, geplaatst desge-
wenscht zonder wasemkap dicht bij het
nrenster.
ZOLDER
In de woningtypen, waar zolders aanwe
zig zijn, moet de kap zijn beschoten, en de
ruimte goed verlicht en geventileerd.
Het doel van een zolder is deze vrijblij
vend te kunnen bestemmen of vervormen
tot logeerkamer, dienstbodenkamer, doch
tevens als strijkkamer, werkzolder; een en
ander met toebehooren. Een hijschbalk is
aan te bevelen, waarbij dan de afmetingen
der onderliggende ramen zich moeten aan
passen.
Behalve de normale luchtverversching
door ramen en deuren behooren in moderne
woningen de navolgende ruimten nog af
doende geventileerd te worden.:
Gemeenschappelijke gangen, ingesloten
portalen, en trappen, badkamers, W.C.'s,
keuken, douche- en vergietkasten, provisie
kast
Een luchtverversching door vensters of
kanalen is te verkiezen boven een ventila
tie met gebruikmaking van speciale hulp
middelen.
ELECTRISCHE LEIDINGEN.
In alle vertrekken, keukens en gangen
behoort een minimum van 1 luchtpunt en
1 stopcontact (stofzuiger) te worden toege
past.
Bij alle trappen en slaapkamers van
eenige afmeting behoort een hotelschakelaar
te worden aangebracht. Indien een W.C.
geen eigen kunstlicht heeft, moet met de
plaatsing van het portaallicht daarmede re
kening gehouden worden.
Ook hier heeft natuurlijke verlichting
verre de voorkeur boven het kunstlicht.
Behoudens een huisbel, die wellicht be
ter niet electrisch is, zal in het woonhuis
met hooge huurwaarde tenminste een clec-
tri'sche bel zijn aan te leggen van eetkamer
naar keuken en van één der slaapkamers
naar de keuken.
Bovendien kan electriciteit nog voor ver
warmingsdoeleinden worden gebruikt.
In de eerste plaats voor het verkrijgen
van een zekere hoeveelheid warm water,
middels een boiler, waarvan de inhoud met
electriciteit. betaald met nachttarief, wordt
verhit. Een voordeel is, dat een kwantum
warm water beperkt is, hetgeen verkwisting
tegengaat. Dit vormt slechts een nadeel voor
hen die te allen tijde nagenoeg onbeperkte
hoeveelheid warm water eisclien, hetgeen
aan huurders, die slechts de hier bespro
ken huur betalen, niet veroorloofd kan wor
den. Deze voorziening neemt dan ook hand
over hand toe daar waar dit nachttarief
en deze aanleg van gemeentewege ter be
schikking worden gesteld.
In de tweede plaats kan electriciteit voor
centrale verwarming worden gebezigd. Hoe
wel dit zoowel wat ruimte als wat gemak
betreft aan te bevelen ware, is het bezwaar,
dat er, als bij alle centrale verwarming,
geen natuurlijke luchtverversching door
den schoorsteen plaats heeft, doch vooral
dat de kosten verre die van vaste brand
stof overtreffeh en dat krachlleiding er
voor noodig is. Deze soort centrale ver
warming zou echter voor den bouw geen
zware kosten met zich brengen en voorna
melijk een zaak der huurders zijn.
Krachtleidingen vallen in 't algemeen
buiten het hier bedoelde woningtype.
G a s. In iedere keuken is een gasaan-
sluiting voor het gaskomfoor aan te bren
gen en wel een 1 dms. hoofdleiding vanaf
den meter door huis en dms. nevenaan
sluitingen naar de keuken en badkamer
(geyser) en als minimum nog een in een
der hoofdvertrekken. Alsdan zij de afmeting
der hoofdleiding door huis zoodanig, dat de
mogelijkheid bestaat hier en daar nog een
aftakking voor een gaskachel of komfoor
aan te brengen, b.v. in de hoofdslaapkamer.
In ieder geval bestaat de mogelijkheid
dat de huurder in dien zin aan den huis
heer nog wenschen te kennen kan geven,
zonder dat de doorsnede-maat der hoofdlei
ding te klein zou zijn om die wenschen tc
kunnen vervullen.
Ook gas kan voor verwarmingsdoeleinden
worden gebruikt. Voor warmwater met be
hulp van een automatische geyscr, welke
echter nog niet zonder regelmatig toezicht
betrouwbaar is, doch die vooralsnog zeker
buiten den bouw valt en dus hier buiten
beschouwing kan blijven. Gas zal voor zui
nige centrale verwarming voorloopig niet1
in aanmerking komen, hoewel het wat be
knoptheid van aanleg, gemis aan brandstof
ruimte, van stof, van contrólq zeker aan
beveling zou verdienen, zoolang niet de ge
meenten besluiten daarvoor een uitzonder
lijk laag tarief toe te staan. Als nadeel
geldt dat ook hier geen luchtverversching
plaats heeft. Dat er normaal alleen een
dagverwarming noodig is, en 's nachts af
koeling plaats heeft, noemt de een voor-, de
ander een nadeel. Deze verwarming zou,
evenals de elcctrische, bovendien het voor
deel hebben dat zij niet gemeenschappe
lijk voor een geheele blok huizen, doch voor
iedere woning afzonderlijk gemakkelijk zou
zijn toe te passen. Hot spreekt vanzelf, dat
alsdan deze installatie-kosten voor den
huurder en niet voor den verhuurder, dus
niet voor den bouw zouden zijn.
KOUD- EN* WARMWATER
Wat betreft het koud- en warmwater en
tapplaatsen zij verwezen naar hetgeen bij
de behandeling der vertrekken en der
warmtebronnen daarover is opgemerkt.
Wat het warmwater aangaat, zal dit
voorals nog in de behandelde woningtypen
door den huurder moeten worden aan go
vraagd en betaald. Hiervan is de bijzon
dere bouw uitgezonderd, b.v. gemeenschap
pelijke woningbouw, flatgebouw en der
gelijke.
In Amsterdam bestaat bij enkele bouw-
tomplexen in de huren van X 50 tot f75 per
maand waarover hier sprake is, een ge
meenschappelijke warmwatervoorziening
naar ingebouwd bad en twee ingebouwde
vaste waschtafels, welke voorziening is on
dergebracht in een kelder onder de wo
ning van den bouwopzichter. die twee ke
tels en een reserveketel onderhoudt en
stookt. De in de huur opgenomen kosten
worden geschat op ruim f 3 per maand,
doch het groote verbruik valt den verhuur
der tegen. Het is echter duidelijk dat bij
zulk een nieuwigheid het evenwicht tus
schen verbruik en kosten eerst op den duur
kan worden gevonden. Met name zou daar
bij een practische, niet kostbare meting van
de verbruikte hoeveelheid noodzakelijk zijn.
In een andere woninggroep in Amster-
rTTTTYTTVTVTVVVTTTTTTr^
US Steeds J
uit voorraad leverbaar!
geworden, en de aanleg verkwisting van
gelden. Een bewijs dat voor lagere huren
deze oplossing heden ten dage faalt; en de
bouwondernemer huiverig zal zijn voor ver
dere proeven.
Bij hoogere huren komt in Amsterdam
centrale warmtevoorziening voor. veelal
met warmwater. Wat hierboven over hel
warmwater werd medegedeeld, geldt ook
voor centrale verwarming. In de venvach-
Dezer dagen werd bovenstaande, eigenaardig geconstrueerde drieklioeks-
brui7, lang 78 Meter en ontworpen door Br. Ir. Fils van de Duitsche
Jtijksspoorwegen, opengesteld voor het verkeer over de Roer te Düren.
dam is, per 10 perceelen, elk van 4 wo
ningen. deze warm water voorziening verbon
den aan een centrale verwarming, waar
voor van huurhuizen van f 75 tot f 100 per
maand f20 verplicht inbegrepen is voor
beide voorzieningen tezamen. De kosten
van den aanleg van centrale verwarming
en waimwater waren f 3000 per perceel, in
clusief verhoogde bouwkosten, het verbruik
per blok 200 ton kolenverbruik a f4000.
Stooktijd van 15 October tot 15 April, ter
wijl ook de bediening ten laste van den
verhuurder komt Speciaal voor het over
matig verbruik van warmwater (300 tot 400
L. per dag per gezin; een gemeente-electri-
citeitsboiler bevat maximum 225 1.) heeft
de exploitant zich verplicht gezien een cir
culaire aan de huurders te zenden, aan
dringende mede te werken tot zuiniger
verbruik, terwijl hij mondeling verklaarde
niet op veel resultaat te hopen en bij op
nieuw inhuren genoodzaakt te zullen zijn
aanmerkelijk meer vergoeding te eischen.
Ook hier wreekt zich'voor het verbruik het
ontbreken van een geldelijke bereikbare
en doelmatige meter, die paal en perk zou
stellen aan dit blijk van gemis van gemeen
schapsgevoel der bewoners. Alleen bij de
allerdunrste huurklasse van dit rapport
ware voor den vooruitzienden en stoutmoe-
digen huizenbouwer wellicht nog eens een
proef te wagen.
Voor het geval een huhrder op warm
water prijs stelt, komen als bronnen daar
voor in aanmerking: spiraal in het fornuis,
automatische drukgevser, boiler verwarmd
door gemeentelijken electrischen nacht-
stroom enz. De keuze hangt te zeer af van
de bewoners en den aard van het vraag
stuk om algemeen te kunnen wofden be
handeld. Het plaatsen van een boiler in de
voorgestelde keukens biedt technisch geen
bezwaar.
Hetzelfde geldt voor de wijze waarop het
water wordt betrokken, daar waar geen
waterleiding is. daar waar geen motorische
kracht is te verkrijgen, en derg. gevallen,
die ten plattelandc nog veelvuldig voor
komen.
CENTRALE VERWARMING
In het algemeen zal centrale verwarming
bij de hier behandelde woningtypen en
huurprijzen niet zijn toe te passen. Slechts
wanneer men bij de hoogste huren uiterst
kleine woningen zou ontwerpen, ware er
wellicht voor zulke installaties geld beschik
baar. Daarbij moet in 't oog gehouden wor
den, dat het beginsel om verschillende wo
ningen vanuit een centraal punt te verwar
men nog in een tijdperk van studie ver-
Aan systemen en proeven ontbreekt het
niet, doch de rentabiliteit is daarbij nog
steeds een zeer onzekere factor. Wanneer
in enkele gevallen over „afval"-warmto van
fabrieken en derg. wordt beschikt dan zal
de mogelijkheid zeker meer naderbij
komen.
Ook wanneer op geldelijk bereikbare wij
ze het verbruik aan warmte voor ieder ge
zin is te moten wordt de kans grooter,
dat bouwondernemers aan deze dringende
behoefte voor den modernen tijd trachten
te voldoen. Voorloopig zullen deze het ech
ter aan de huurders overlaten door een be
scheiden verdieping-verwarming (door ex
tra fornuis, of keteltje naast het fornuis)
aan eigen verlangen tegemoet te komen.
Doordat dit in een huurhuis nooit door do
bewoners zal geschieden, komt deze wijze
van verwarmen in dit rapport niet voor.
In Amsterdam bestaat een bouwblok voor
pl.m. 40 gezinnen met huren van f40 tol
f50 per maand, dat is voorzien van cen
trale verwarming, waarbij in iedere kleine
woning het ruime woonvertrek (en de beide
daarmede samenhangende vertrekken daar
door indirect) centraal wordt verwarmd. De
verhuurder, die de huur niet hooger wenseh-
te dan de naburige blokken, stelde een fa
cultatieve huurverhooging voor van f 30.—
tot f50 per jaar indien centrale verwarming
werd verlangd, met het resultaat dat slechts
een 3-tal huurders daarvan gebruik wensch-
te te maken. Hiermede was de toepassing
dier centrale watervoorziening onmogelijk
ting, dat het sociale gevoel alle geïnteres
seerden tot zuinig stoken zou nopen, is
men teleurgesteld nu het voordeel dier per
soonlijke zuinigheid slechts voor een zeer
klein deel aan de beurzen van de spaar
zame huurders ten goede komt.
Zoolang meetwerktuigen voor de hoeveel
heid warmte door iederen radiator af te ge
ven, wegens de kosten nog niet voor dit
doel geschikt zijn, zal moeilijk bij huur
prijzen, hier in bespreking, zulk een overi
gens moderne eisch in vervulling gaan. De
exploitanten in Amsterdam bouwen in 't
algemeen liever arbeiderswoningen dan hui
zen voor financieel beter gestelden, daar de
eischen dier laatste groep onevenredig stij
gen met de betaling van een weinigje meer
huur. Deze ietwat bittere ervaring mag in
dit rapport niet ontbreken, op straffe van
onvolledigheid.
Zooals reeds in den aanhef van het rap
port is medegedeeld, is de beperking der
aan de Commissie opgelegde taak, hoe nut
tig wellicht voor de totstandkoming van
tenminste enkele verbeteringen, weinig be
vredigend wanneer daarbij niet tevens een
blik in de toekomst zou mogen worden ge-
Daardoor alleen immers kunnen die ver
wachtingen worden uitgestippeld, die in de
eerste plaats in vervulling moeten gaan,
willen de nooit bevredigende woningeischen
en de steeds zich vervormende woningbouw
leiden tot een nog bruikbaarder peil.
Het is niet te ontkennen, dat hiermede
een stap in het halfduister wordt gedaan,
dat vele wenschen niet direct hun verwe
zenlijking kunnen vinden, hetzij door niet
geschikte uitbreidingsplannen of door daar
aan nog niet aangepaste verordeningen, of
een bewoning die zich aan de vervulling
dier wenschen nog niet ten volle over de
geheele linie heeft willen of kunnen aan-,
passen.
Van organisatie en mechanisatie mag niet
te veel worden verwacht; de vele voordee-
len daarmede in de laatste jaren bereikt,
doen verwachten dat straks, wanneer het
voor de hand liggende zal zijn verkregen,
slechts in vertraagde mate kan worden
voortgegaan.
Doch het gevaar, het evenwicht tusschen
eisch en prijs een oogenblik te verstoren,
mag naar het oordeel der Commissfie niet
beletten, de gedachten te laten gaan over
een betere huisvesting en een volmaakter
Bij 't verlaten van den vasten bodem van
het direct bereikbare, doet zich echter de
moeilijkheid voor. de grenzen te bepalen,
waar de verbeeldingskracht te groot en de
verwezcnlijkingskans te gering wordt, om
nog van een geslaagde gedachtenvlucht te
mogen spreken.
Het zou bijvoorbeeld te ver voeren als de
Commissie in haar studie zou betrekken
een voor haar doel wenschelijke standsuit-
Ijreiding, stratenplan of verkaveling.
Met even weinig kans op goeden uitslag
zou zij zich tot taak stellen een hoogbouw
naar voren* te brengen der allermodernste
étage-woningen met gemeenschappelijke
voorzieningen van de nieuwste zakelijkheid.
Zij zou daarmede voor vraagstukken ko
men te staan die ver buiten haar gezichts
veld liggen.
Toen stelde de Commissie zich de vraag
of alle plannen in het rapport genoemd
niet zoodanig zijn te verbeteren, dat zij, af
gescheiden van de geldelijke gevolgen, aan
meerdere eischen voldoen.
Of wel resultaat ware te verwachten van
een verhooging der bouwsom met 10 pCt.
en te zien hoeveel verlangens daardoor zijn
te stillen.
In beide gevallen echter doet zich de t.vij-
fel voor: in het eerste geval hoever met
inwilliging der eischen te gaan als nu niet
meer op geldelijke gevolgen wordt gele»,
ten tweede warom de prijsverhooging te
stellen op 10 pCt niet op 5 of 15 pCt
als toch eenmaal het bereikte einddoel
voorloopig niet voor verwezenlijking in
aanmerking komt?
Bij beide werd bovendien het wederom
behandelen van alle gevallen uit het voor
afgaande deel van het rapport, beschouwd
als een te omvangrijke stof voor een aan
hangsel als hier bedoeld.
Ten slotte heeft de Commissie ziclï be
perkt tot een nadere beschouwing van de
drie typen reeds in den aanvang genoemd,
n.l.:
1) het ééngezinshuis,
2) de étage- of portiekwoningen.
3) de hoogbouw met gemeenschappelijke
trap en lift.
Zij heeft aan de te vervullen verlangens
slechts de grens gesteld van „redelijkheid".
Deze grens is niet scherp te trekken en
grensgeschillen zijn daardoor niet uitgeslo-
^repen uit de Kunstgeschiedenis en
de Geschiedenis van het Meubel
„Zelfs de origineelste zal er niet in slagen een meubelvorm te tee
kenen, die iets anders is dan een doorvoering of een ontaarding van
van eeuwenoude motievenWilliam Morris 1893.
Eenige de aandacht trekkende middeleeuwsche zitmeubelen
De geschiedenis van het zitmeubel in het
algemeen, kan als een deel der kuituurge
schiedenis der menschheid beschouwd wor
den, omdat naast de materieele behoefte
aan rust, allerlei bijzonderheden betref
fende verschillende volks- en standsge-
bruiken daarmee zeer nauw verbonden
Een interessant voorbeeld was de aan
spraak van adellijke dames aan het Fran-
sche hof, op een tabouret. Ceremonieel wa
ren deze rechten reeds in de 16e eeuw
geregeld en voornamelijk de ver doorge
voerde hofetiquette onder Lodewijk de XIV
gaf op dit punt aanleiding tot de meest
bijzondere uitingen.
Het zou ons echter te ver voeren, om
hier op deze, hoewel belangrijke, zijde van
het onderwerp dieper in te gaan.
Aan alle middeleeuwsche meubelvormen
is duidelijk tc bemerken, dat het ambacht
van meubelmaker in de speciale beteeke-
nis, die we nu aan het woord hechten, wiet
bekend was. De timmerman was de hout
bewerker en maakte dus ook meubelen,
evengoed als deuren en vensters.
Over de scheiding tusschen deze beide
ambachten, schrijft Dr. Berlage in: „Over
stijl in Bouw- en Meubelkunst" o.a.
„Deze scheiding is ook alweer gekomen
toen het beginsel niet meer zuiver bleef,
voor het maken van het meubel niet meer
de bewerking uit liet volle hout werd toe
gepast en in een meubel meer een bijzon
der teer bewerkt kunststuk werd gezien,
dan wel een voorwerp voor aanhoudend
gebruik."
En verder:
„Maar dat niet alleen; het lijmen werd
I nu regel, en al moet worden toegegeven,
dat de lijm als bindend middel hij het ma
ken van een meubel niet altijd kan wor
den gemist, toch mag deze niet alleen gel
dende worden. Want in dat geval wordt
een goede natuurlijke houtbewerking uit
zondering. De meubelmakers, en het kwaad
is algemeen, hebben het zoover in de tech
niek der gelijmde samenstelling gebracht,
ook al onder den drang der mededinging,
dat zij den houtnaad onzichtbaar kunnen
maken."
Het laatste vindt Dr. Berlage blijkbaar het
toppunt van verwording van het vak van
meubelmaker. Inplaats van „vindt", moes
ten we eigenlijk schrijven „vond", want
het genoemde werk dateert van vóór 1908.
Bovendien heeft de scheiding tusschen het
ambacht van timmerman en dat van meu
belmaker gedurende de laatste 25 jaren
zich zoo geintensiveerd, dat van vergelijking
moeilijk meer sprake kan zijn.
De eenige verwantschap ligt in het ge
bezigde materiaal hout doch daarom
kan er in verband met het doel, zeer zeker
plaats zijn voor verschillende bewerkingen,
welke tenslotte zoozeer uiteenloopen, dat
van twee afzonderlijke ambachten sprake
moet zijn.
Een analoog geval treft men aan bij de
F 7.50 PER WEEK
VULGENS HUURK00PSYS1 EEfft
TE KOOP
SCHIFBRGEK
Vestibule, Trappen-
tocialam SfiüJ".,,',1,
K. J. BOS ZOON
HOUTHANDEL
VUREN ROTTERDAM
HOUTLAAN 19
TELEF. 1302-1303
GESCHAAFD
Zoekt U een woning wendt U dan tot
Woningbureau SCHIEDAM WEST"
Van Ruysdaellaan 4a - Schiedam
Telejoon 69529
i i
Met lijn 2 tot aan de Beetsstraat
naar de Goeverneur- en van Zcg-
gelenlaan, met zijn
bevattende 4 a 6 kamers, met vol
ledig ingerichte badkamer. Huur-
T prijs van f30.— tot f75per
maand. Te bevragen:
N.V. Administratie-Maatschappij
„AMSTERDAM"
Goeverneurlaan 626, Den Haag, Telefoon 19116
ten, doch, waar deze in de Commissie zelve
uitbleven, verwacht zij deze evenmin bij
beoordeling door anderen. Immers het is
niet moeilijk deze grondtypen met 10-tallen
andere te vermeerderen, die elk, volgens
het standpunt van den enkeling, evenzeer
hun vóór en tegen zouden hebben.
Een enkel woord nog over net standpunt,
ingenomen door den vertegenwoordiger der
bouwbedrijven in de Commissie. Deze gaat
principieel en daardoor meer dan de an-
dere leden, van de stelling uit. dat dit aan
hangsel niet anders dan zéér theoretische
waarde heeft, omdat de toepassing van de
resultaten in de naaste toekomst immers
niet mogelijk is.
Eenmaal dit standpunt ingenomen, heeft
hij het zich nietemin tot een eer gerekend
toch zijn kennis en ervaring ten beste te
geven voor deze plannen, hetgeen door dè
overige commissieleden ten zeerste is ge
waardeerd. Wordt vervolgd.
metaalbewerking. Ook hier was het aan
vankelijk de smid die kunststukjes van
middeleeuwsch drijfwerk wist te vervaar
digen, doch ook hier kwam spoedig split
sing en de edelsmeedkunst zal men toch
geen ontaarding kunnen noemen van het
smidsvak, omdat hierbij vaak verschillen
de deelen met elkaar gesoldeerd worden
„zonder dat men den naad kan zien."
Ontstaan uit het ambacht van timmer
man. die voornamelijk verbindingen maakt,
welke bestand moeten zijn tegen invloeden
van weer en wind daardoor moeilijk ge
lijmd zouden kunnen worden is het lo
gisch, dat ook de middeleeuwsche meube
len, die door den timmerman werden ver
vaardigd, onder toepassing van dezelfde
constructies als gebezigd bij buitenwerk,
werden samengesteld.
Inplaats van een beginsel, zouden we hier
liever willen spreken van een sleur, want
toen eenmaal bleek, dat met lijmen veel
meer bereikt kon worden, en dat de con-
ventioneele timmermans houtverbindingen,
berekend op weersinvloeden, winddruk, enz.
bij de vervaardiging van meubelen niet
noodig waren, werd deze constructie-me
thode grootendeels verlaten.
Overigens wordt en terecht het be
zigen van bouwkundige constructievormen
als: kroonlijsten en kolommen voor meu
beldetails veroordeeld; het willen toepas
sen van verbindingen, ontleend aan de
bouwkunde, is hiermede in strijd.
Dat het toepassen van lijmverbindingen
wel eens tot exressen aanleiding heeft ge
gevenvooraanstaande vereerders van
het constructie-dogma lieten wel de kop
pen der eiken lazijden niet-verdekt, door
een mahonie la-voorstuk zichtbaar
Het leven en daarmede de opvattingen,
J.v. KON. VEREEN IGDE
T API JTF A BRIEKEN
ROTTERDAM
Mu. „NIEUW-EIGENHUIS" N.V.
II J. Pzn. Coenstraat 21, 's-Gravenhage.
Voor alle plaatsen des lands gelden beschikbaar voor
b le Hypotheek. Rente voor Landerijen vanat 4^ o/0
I en voor Huizen vanal 43.j'
2e Hypotheek en Bouwcrediet vanal o/0.
- Inlichtingen en opname der onderpanden gratis.
WEGENBOUW.MATERIAAL
Belgisch Quarziet. Ook voor Tegelfabrikatle
N.V. SILICA en OVENBOUW MIJ.
Raamweg 17 - 's-GRAVENHAGE - Teleloon 17733'
H.H. Automobilisten!'
Gaat U naar Den Haag? j
ban naar
Hötel KUYS WITSENBURG
Voor logeergasten gratis Garage aan huis beschikbaa- f
Parkeerplaats voor minstens 20 wagens. i
LOGIES MET ONTBIJT vanal 3 Old.
Hotel KUY3 WITSENBURG
HAAGWEG - RIJSWIJK-DEN HA*
uit zich nu eenmaal in beweging en do
slinger gaat altijd van het eene uiterste
naar het andere door den gemiddelden
stand, door het nulpunt.
Zoowel in den uitersten als in den ge
middelden stand is de slinger maar een
ondeelbaar oogenblik, veel langer daaren
tegen in de tusschenstanden evenzoo de
opvattingen. Ook de Gothischc periode kent
tegen het einde haar buitensporigheden.
Men denkc hierbij slechts aan den taber
nakel van Adam Kraft (pl.m. 1507) in de
I/>renzikerk te Neurenberg, welk kerkmeu-
bel een hoogte van 64 voet bereikt.
Intussehcn dient er bii het hestudceren
van middeleeuwsche meubelvormen dus
rekening mede gehouden te worden, zoo
als trouwens uit bovenstaande wel duide
lijk zal zijn. dat zij meer producten zijn
van den timmerman, dan van wat we nu
zouden noemen een meubelmaker.
Dit vak bestond aanvankelijk niet, om
dat het meubel als zoodanig niet bestond,
vooral in de vroegere middeleeuwen ston
den de behoeften o( het gebied van com
fort in 't algemeen nog op een zeer inag
peil: de inrichting der woningen was hier
mede in overeenstemming en bijgevolg ook
het meubilair.
Afgezien van de zeer eenvoudige tafels,
kisten en banken, die in de woningen
voorkwamen, lca.j van eigenlijke meube
len. waaraan me* kunstzin en kunstvaar
digheid gearbeid is. eerst alleen bij de kerk-
mventaris gesproken worden.
Evenals de doorvoering der constructies
en verbindingen uit de architectuur, bij
net vervaardigen dier middeleeuwsche meu
belen zeer logisch verklaard kan worden,
even logisch is het, dat ook de kunstvor
men der architectuur in het middeleeuw
sche meubel tem gevonden worden.
Te gemakkelijker is dit te verklaren,
omdat juist in de Gothiek, vorm en con
structie nauw met elkaar in verband ston
den. De monumentaliteit der kerkmeube-
len was geheel in overeeenstemming met
het grootsche kathedraal-interieur.
Hoewel de Gothiek bij uitstek een ker
kelijke stijl was. -kon de invloed op de cc-
wone gehruiksmeubelun niet eerder merk
baar worden, voor dat do opkomst van den
derden stand meer een feit geworden was.
In de houten huizen, ook in de steden
vaak met riet gedokt, bestond slechts wei
nig luxe en comfort.
Het verdwijnen dezer primitieve behui
zingen en he» plaats maken voor steenen
huizen, gepaard met den ufcpven genoem
den opkomst van den derflh stand, ont
staan der gilden en nog verschillende an
dere welvaartsfactoren, waren aanleiding
t"t het steeds smaakvoller inrichten der
woningen. In deze periode moest de Gothi
schc stijlopvatting echter reeds langzamer
hand wijken voor die der Renaissance
Demping van de Vijzelgracht
Door eenige soc.-dem. AmstenJamsche
raadsleden wordt den Raad voorgesteld ,1e
behandeling van het voorstel tot demping
I van de Vijzelgracht aan te houden, totdat
het schemaplan tot verbetering van de ver-
I keerstoestanden in de omgeving van de Vij-
zelgrncht. tot verbreeding van de brug over
Ide buit'n Singelgracht aan den raad zal zija
1 voorgelegd.
