Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
ABONNEUENTi
Par kwartaal ƒ3.25
(Beschikklneskosten f 0.15)
)er week t 8-25.
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending 6-—
Bij dagelij ksche tending «?•-
AJlea bil vooruitbetaling
Losse nummers S cent
met Zondagsblad cent
Zondagsblad alet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3173
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
VRIJDAG 10 OCTOBER 1930
ADFCRTENTlCNi
Van t tot 5 regels ft
Like regeJ meer .0^2Vs
Inget Hedederllngei. tt-
van 1—5 regels *2»30
Elke regel meer „0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
10e Jaargang
Oil nummer bestaat uit VIER blader f"ie-Er wordt Z6"'6 gcsn pc,sini
ONDEMOCRATISCH GEDOE.
Volgende week deponeeren de sociaal
democraten eenige balen bekrabbend papier
met ongeveer anderhalf mill toen handte
keningen in de bewaarplaatsen van de
Tweede Kamer.
Wel ke waarde aan deze hand teekeningen
toegekend moet worden, weet ieder, die de
propagandisten (de goeden niet te na ge
sproken) heeft zien of hooren werken. Daar
over thans niet meer.
Doen wel een enkel woord over het on
democratisch karakter van deze agiatie,
zoowel principieel als in de praktijk.
Het is nog maar kort geleden dat ons
vïlk zich in volle vrijheid bij de stembus
kon uitspreken over de vraag: landsverde
diging of eenzijdige ontwapening. Een
stemming op de basis vain algemeen kies
recht» waaraan ieder volwassen Nederlan
der kon deelnemen, doch onder gewaar
borgde controle.
En. mocht mer in ernst willen volhou
den dat minister Deckers thans met een
novum komt; welnu, over een paar jaar
gaat weer de stembus open en als de
kiezers het willen van heel het vlootplan
komt niets. Het blijft een plan, dat zelfs
niet in de wet vastligt.
Een referendum kan zijn nut hebben in
een land met een beperkt kiezenscorps: ten
onzent is het principieel een ondemocra
tisch gedoe om een absoluut ongecontro
leerde „volksstemming" uit te lokken
Er is echter ook een zeer groot practiech'
bezwaar en hot is teekenend voor de men
taliteit der S.D.A.P., dait ze hierover'zelfs
nidt nadenkt Komt dat misschien omdat
de partij hoof tzak el ijk steun', op do groote
bevolkingscentra, waardoor do leiders gein
kijk op het platteland hebben; waar be
doeld bezwaar zich veel sterker doet gelden?
W^t toch is het geval?
Een der grondzuilen van een eerlijke ver
kiezing is: de stemming is geheiml
/De kiezer» die in welk opzicht ook van een
lander afhankelijk is, behoeft niet uit vrees
,Voor de gevolgen zijn geweten geweld aan
ifce doen. Niemand mag inzage van zijn
fctembiliet vorderen en onder pressie be
hoeft dus niemand te stemmen.
Is dit ook her», geval bij het petitionne
ment? In de groote stad vrijwel, hoewel niet
Igeheel. Want wie zal zeggen, hoeveel hand
tekeningen 'verzameld zijn in schaftlpka-
ilrn en aieliere, waarbij moreele dwang ge
oefend werd door overmacht of organisatie?
Doch op 1 platteland is het veel erger.
;Niet het minst door de valsche voorstelling,
dat wie niet teekent een militairisj en oor
logszuchtige is.
Indien minister Deckers moordplannen
had. gelijk op straat uitgeschreeuwd werd.
wip zou daar dan niet tegen zijn?
Onder die hypnotische pressie heeft me
nigeen geteekend, vooral mot de bijgedach
te. Laat ik heit maar doen, kwaad kan het
n»-oit en ik moet toch ook van iedereen
(leven.
Dat het zoo gegaan is» wordt voldoende
bewezen door de ervaring, dat zoowel vóór
als tegenstanders huiverig zijn om er voor
uit te komen, wat gebeurd is. Ieder moet
dat maar voor zich zelf uitmaken, zeggen
zij; ik bemoei er mij niet mee.
Ook daarom is het petitionnement zoo
waardeloos, omdat teekenea ofniet-teeke-
ncn een publieke dead is, waar iedereen
zijn oordeel over geven kan. Een stemming
is geheim; een lijst waarmee men leurt, be
perkt" reeds daardoor de vrijheid.
Een zoodanige actie verdient da naam
van „ondemocratisch gedoe."
EEN BROCHURE, WELKE TE-
LEURSTELT
We hebben lm die laatste dagen zooveel
moeten hooren over de anL-militairistisihe
actie van „Kerk en Vrede", welke zich
giondit op Gods Woord, dat wij met meer
dan gewone belangstelling grepen naar de
brochure van Ds. J. J. Buskes Jr. en getitid
„Anti-mitlitaiirisme en Nederl Geloofsbelij- j
denis".
Het.spijt ons te moeiten zeggen» dat deze
brochure ons in hooge mate teleurstelt,
vooral nu ze komt van de -.and van een
begaafd prediiker, die de 6tof beter dan ve
len beheerscht,
Want, diit zal die schrijver en zijn mede
standers ons toch wel willon toegeven: de
gangbare opvatting onder hen, die Gods
Woord aanvaarden is, dat de Overheid van
Godswege tot landsverdediging geroepen is
en daarom het zwaard niet te vergeefs
draaet.
Wie nu meent, dat de satanische wijze,
waarop tegen woord de oorlog gevoerd
wordt, tot afwijzing van elk verdedigings
middel moet leiucn, kan niet volstaan met
de eenvoudige verklaring: ik denk er an
ders over: doch heeft tot plicht langs
Schriftuurlijken weg te bewijzen dat de
traditioneele opvatting in strijd komt met
Gods Woord en dat zijn overtuiging op dat
Woord gegrond is.
Dit bewijs, dit betoog zoo men nil -
aoekt men geheel tevergeefs bro-
De schrijver, die zijn beschouwingen vaM-
knoopt aan het ontslag als onderwijzer van
:en heer Schuror in De Lemmer, zegt er
niet meer van dan dit:
„Schurer meent en ik ben het van harte
met hem eens, dat de moderne oorlog een
zoodanige is, dat hij als middel om inter
nationale geschillen 'te beslechten onvoor
waardelijk en zoo beslist mogelijk moet
worden afgewezen.
Evenwel en dit is van zeer groot be
lang heeft Schurer zijn eigen beschou
wingen over het oorlogsvraagstuk, beschou
wingen, welke van die van vele anderen in
«neer dan een opzicht afwijken".
En verder heet het: „Er is bij hem geen
cprake van een principieele verwerping
van de verplichting der overheid tot verde
diging van eigen land. Hij vraagt alleen, dat
lek middel, dat bij de vervuiling van deze
verplichting gebruikt wordt, getoetst worde
aan het Woord w n God.
De moderne oorlog kan z.i. deze toets m-
mogelijk doorstaan".
Dit is alles, wat wij in de geheele bro
chure hebben kunneD vinicn. Een getuigcD
*oor do opvatting, welke men is toegedaan,
zonder eenige bewijsvoering om te over
tuigen,
Nu voorzien wij, dat de geachte schrij
ver ons zaltegenvoeren: dat was mijn be
doeling ook niet, evenmin als het mijn be
doeling was vooi de Commissie van Beroep
Bovendien, de brochure draagt tot onder
titel tusschen haakjes: Het geval Schurer.
Dit is natuurlijk volkomen juist en de
schrijver heeft het volste recht de kwestie
zoo te behandelen. Doch, ondanks ddt, moe
ten wij zeggen: net is een brochure, welke
teleurstelt.
Want. wie een geschrift in het licht geeft
ondeT de titel- „Anti-militairisme en Ne
dorl. Geloofsbelijdenis", die wekt de ver
wachting, dat er een principieel en wel ge
fundeerd betoog, zal volgen.
En dit nu ontbreekt geheel.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Kon. besl. is aan den res. officier van
gez. 2e kl. dr. M. Barkey Wolf vergunning
verleend tot het dragen van het Herinne-
ringskruis van het Roode Kruis van Por
tugal;
is benoemd tot ridder in de Orde van den
Ned. Leeuw G. den Hartogh, hoofdinspec
teur der dir. hel. te 's-Gravenhage.
CONSULAATWEZEN.
Bij Kon. besl. is de heer S. H. Browne Jr.
erkend en toegelaten als vice-consul van
de Ver. Staten van Amerika te Rotterdam,
voor de prov. Zuid-Holland, Zeeland, Noord
Brabant en Limburg.
DIRECTE BELASTINGEN ENZ.
Bij Kon. besl. is aan G. den Hartogh,
hoofdinspecteur der dir. bel. te 's-Graven
hage, le afd. op zijn verzoek, met ingang
van 1 Januari 1931, eervol optslag verleend
uit 's Rijks dienst
BURGEMEESTERSBENOEMING.
Bij Kon. besl. is benoemd tot burgemees
ter van Drunen en Oudheusden mr R. J. T.
van der Heyden.
LABORATORIUM VOLKSGEZONDHEID.
Bij Kon. besl. is, te rekenen van 1 Sep
tember 1930, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend aan dr. G. Korthof, als bacteri
oloog aan het Centraal Laboratorium voor
de Volksgezondheid.
POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.
Bij Kon. besl. is, met ingang van 1 Oc
tober 1930, de referendaris 2e kl. dér P. T.
en T. P. van West benoemd tot referenda
ris der P. T. en T.
DE KOMENDE VOLKSTELLING
VOORBEREIDINGEN.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft de gemeentebesturen medegedeeld,
dat door hem pogingen worden aangewend
om personen te vinden, die tegen geringe
vergoeding of gratis, genegen zijn bij de
aanstaande volkstelling als tellers op te
treden. Indien deze pogingen slagen, zul
len nadere mededeelingcn volgen. De Mi
nister wijst er voorts op, dat onder zijn
aandacht is gebracht de wenschelijkheid
om in de kerken op de groote waarde van
een juiste invulling der kaarten de aan
dacht te vestigen. Hoewel hij hieromtrent
geen voorschriften vvenscht te geven, meent
hij toch dezen maatregel aan de gemeente
besturen in overweging te moeten geven.
DE AFGEBROKEN V.A.R.A.-
UITZENDING
ONGEPASTE CRITIEK DE OORZAAK.
De redactie van „Het Volk" heeft zich
gewend tot den heer E. P. Weber, secre
taris der radio-omroep-controlecommisrie,
met de vraag de redenen te mogen ver
nemen die deze censuurcommissio er toe
bewogen hebben, om Woensdagavond de
radio-rede van den heer Zwertbrock of te
breken.
De heer Weber deelde hierop mede
aldus „Het Volk" dat de passage in do
rede van den Vara-secretaris, waarin hij
critielc uitoefende op liet beleid der Regee
ring inzake den zenderbouw, tot de afbre
king aanleiding had gegeven.
Deze critiek werd door de radio-censuur
commissie geacht te zijn in strijd met de
openbare orde.
VEILIGHEID BINNENVAART
WETSONTWERP INGEDIEND.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend houdende bepalingen omtienl onder
zoek naar scheepsrampen op ie binnen-
Aanleiding tot het indienen van dit ont
werp heeft de minister gevoraen in di
omstandigheid, dat hier te lande een oj
a.'Ugddlijk onderzoek berustende statistiek
van scheepsrampen, overkomen aan binnen-
vaai-tuigen, niet bestaat, zoodat geer, vol
doende inzicht kan worden verkregen in cl-:
mate van veiligheid in de binnenvaart en ir
de van sommige zijden bevestigend beant
woorde vraag, of het noodzakelijk is maat
regelen te treffen, welke dm veiligheid, meer
bepaaldelijk wat de navigatie betreft,
lioogen.
De minister acht het daarom wenschelijk
voor binnenvaartuigen eer. regeling te tref
fen, welke, terwijl in groote lijn -liet onder
zoek krachtens de schepenwet wordt gevolgd,
een deskundig onderzoek naar aard cn
oorzaak mogelijk zal maken.
Ter veimijiiing van kosten wordt van de
diensten der scheepvaartinspectie zoove'ei
mogelijk partij getrokken.
INVOERRECHTEN NED.-INDIE
HEFFING VAN OPCENTEN.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend tot tijdelijke heffing van opcenten
on de invoerrechten in Nea.-Inaië.
Ook de tijdelijke heffing van opcenten op
de invoerrechten, welke in Indië gevorderd
worden, beboert tot de evcnbedoelde voor
zieningen.
Door het aantal der te heffen opcenten te
bepalen op 10 beoogt het onderhavige wets
VGorstel uit de invoerrechten een versterking
van 's lands middelen met rond f 9 millioen
te putten. Hiertoe zullen alle in Ned.-Indië
aan een invoerrecht onderworpen artikelen
bijdragen met uitzondering slechts van de
ai+ikelen gambir, gedistilleerd, zoutgeest en
wijn.
Daar de heffing van opcenten op de
invoerrechten als een tijdelijke maatregoi
bedeeld is, zou bet wijders in het voome-
-n van den minister liggen haar voorshands
tot één jaar te beperken en nader van jaar
tot jaar te doen beslissen of en ir. hoeverre
het financiële aspect medebrengt, dat zij
bestendigd worde.
Deze regeling treedt 1 Januari 1931 in
werking.
DIPLOMATIE
NED. GEZANT TE ROME.
Onze gezant te Rome, jhr. mr. A. van der
Goes, met verlof hier te lande, is voor be
langhebbenden bij zaken in Italië te spreken
in een lokaliteit van het Ministerie van bui-
tenlandsche zaken te 's-Gravenhage, Plein
23, op Zaterdag 11 October a.s. des v.m. van
10 tot 12 uur.
CHRISTENDOM
EN ONTWAPENING
VOOR HEN DIE TWIJFELEN.
Nu nog slechts een zw&kke echo aan het
bombastische anti-vlootplan-geschreeuw her
innert, achten wij het nog juist vroeg ge
noeg, om eens de aandacht te vestigen op
het geschriftje: Christendom en Ontwape
ning van den Leidschen hoogleeraar B. D.
Eerdmans.
Aanvankelijk bedoeld als 'n wederwoord op
de anti-militairistische beschouwingen van
prof. H e e r i n g, stonden de verdiensten
van dit kleine werkje bij voorbaat vast.
doch eveneens staat het vast, dat de mislei
dende actie, welke gedurende de laatste we
ken tegen het „monsterachtige" vlootplan
van minister Deckers is gevoerd, in niet ge
ringe mate tot vergrooting der beteekenis
van de vastberaden woorden heeft bijge
dragen.
Om eenigszins een idee te geven van de
wijze, vaarop de Kerk en Vrede-man zijn
kortzichtige denkbeelden moet zien wanke
len meenen wij goed te doen, enkele der
voor ons meestzeggende argumenten te ci-
teeren.
„Wij aanvaarden, zoo zegt Prof. Eerd
mans, de maatschappij met het privaatbezit
hoewel het Evangelie voorschrijft: Verkoop
al Uw bezit, en geef het als aalmoes weg
(Luc. 12 33). Zou dal ook niet een goed mid
del zijn om de oorlog met wortel en tak uit
te roeien?
Wij dulden onze maatschappelijke organi
satie met werkloozenkassen, verzekering
tegen ouderdom, invaliditeit, ziekte, brand
enz. enz., hoewel we in Matth. 625-33 lezen:
Wees niet bezorgd voor Uw leven, uw
lichaam en Uw toekomst.
Wij waardeeren de beveiliging, die politie
en justitie ons willen verzekeren, door het
kwaad te keeren en te straffen, alsof daar
niet geschreven staat: „Wederstaat den
booze niet (Matth. 5:39). Zelfs in het bock
van Heering („De Zondeval van het Chris
tendom") heb ik geen voorstel aangetroffen,
om de gewapende politie af te schaffen als
eisch van het Chr. geweten. Doch t.o.v. de
internationale vrede meent Heering nu op
eenmaa' dat er geen andere weg is, dan die
der volstrekte dienstweigering. Thans wordt
het voorgesteld, alsof liefde voor onze onaf
hankelijkheid, gehechtheid aan óns vader
land, eerbied voor ons veelbewogen natio
naal verleden behooren tot het minderwaar
dige. I-Iet wordt daarbij voorgesteld, of
vvaardeering van het huis van Oranje ken
merk is van een akelig conservatisme. Een
Christen, zooals Heering zich die denkt,
houdt bij het zingen van het Wilhelmus zijn
mond gaarne dicht."
Tot zoover Prof. Eerdman. Wij behoeven
daar eigenlijk niet veel meer aan toe te voe
gen. Het absurde van de gcdachtengang van
Prof. Heering ligt er dik boven qp. Wij beve
len deze bescheiden brochure dan ook van
harte in ieders belangstelling aan, maar
met name in die van hen, welke nog moch
ten twijfelen, want deze sobere bladzijden
zeggen toch altijd nog iets meer dan felge
kleurde fladderende dundoeken in straat
demonstraties!
GEREF. TRAKTAATGENOOT
SCHAP „FILIPPUS"
JAARVERGADERING TE ALMELO
Gister hield het Geref. Traktaatgenoot
schap „Filippus" te Almelo de algemeene
vergadering. Na de opening door den voor
zitter, Prof. D r. T. Hoekstra, bracht
de secretaris, de heer A. Boot, van Gro
ningen, verslag uit over de jaren 1928—'29.
In de laatstgehouden bestuursvergadering
werd Prof. Dr. T. Hoekstra tot le voor
zitter gekozen, Ds. J. Gispen tot 2e voor
zitter, A. Boot tot le secretaris, Ds. J J.
Berends tot 2e secretaris, Ds, I. Mulder, tot
le penningmeester, Mr. L. Stadig tot 2e
penningmeester.
Als reizend agent werd de heer A. J. ter
Hoeve te Arnhem benoemd.
Aan de G.E.R.K.O.S. werd niet alleen
f 100 gezonden, doch werden ook 210.000
traktaten gratis afgestaan voor de Olym
piade te Amsterdam.
Slechts één schrijver gaf gehoor aan het
verzoek, om zijn pen in dienst van „Filip
pus" te stellen.
Aan de bespreking van dit verslag wordt
door verschillende heeren deelgenomen.
Den secretaris wordt dank gebracht voor
zijn veelvuldigen arbeid.
De penningmeester, D s. J. Mulder, van
Leeuwarden, geeft een overzicht van hel
getal leden over de jaren 192G—'29. In 1929
was dit aantal 4121 en 4021 op 1 Jan. 1930
Op 1 October jl. was dit 3975.
Het aantal corporatiën was 203 in 1928
en 210 in 1929 en op 1 Jan. 1930 was dit
aantal 216. Op 1 Oct jl. bedroeg dit 220.
De kleine achteruitgang in ledental wordt
hoofdzakelijk veroorzaakt door overlijden,
malaise enz. Het financieel verslag wijst
voor 192S aan als eindcijfers: inkomsten
f 16.276.11, uitgaven f 15.4S6.S0, batig saldo
f 789.31; voor 1929: inkomsten f 17.217.77.
uitgaven f 1G.967.33, batig saldo f 250.44.
Den penningmeester wordt dank gezegd
en gedechargeerd.
Verder brengt Ds. Mulder verslag uit over
de gratisverspreiding; in 192S bedroeg het
aantal tractaten 252.275 (dit aantal was zoo
groot in verband met den arbeid van de
Gerkos), in 1929 52.925.
In 1929 werd voor dit doel ontvangen
f 826.S6 en uitgegeven f 729.48, batig saldo
f 97.38.
Op de vraag of op deze gratis-versprei
ding wel eens vrucht wordt gezien, kan ge
zegd worden, dat ze niet ijdel is, hartelijke
dank wordt meermalen en van verschillen
de zijden ontvangen. De vrucht zal gezien
worden.
De tractaatverspreiding onder de hoogere
standen zal ter hand worden genomen.
Namens het hoofdbestuur van „Jachin"
spreekt de heer P. Koster, van Valther-
mond, de vergadering toe.
In de middagbijeenkomst wordt meege
deeld, dat als hoofdbestuursleden herkozen
zijn Ds. J. Gispen en A. Boot, beiden vaD
Groningen, en gekozen de heer J van Dijk.
an Leeuwarden.
D r. C. B o u m a, van Den Haag, spreekt
hierna over: „Huisbezoek, gesteund door
lectuurverspreiding", welk referaat reeds
werd opgenomen.
De heeren Ds .W. de Jong, em.-predikant,
Ds. J. J. Bouwman, Ds. J. Mulder, J. Mo-
harh, van Amsterdam, en B. Westera, van
Nijverdal, vragen welk karakter het huis
bezoek, de lectuurverspreiding e.d.g. moe
ten dragen.
D r. B o u m a merkt op, dat geen alge
meene regel is te stellen hoe het bezoek
aan te vangen, men moet aanvangen met
de menschen zooals ze zijn; men richte zich
op het hart, doch tracht© ook verkeerde
gedachten weg te nemen, al mag het geen
doel zijn om reeds met 5 minuten een hef
tig debat te hebben.
Rcf. acht het beter lectuurverspreiding in
te krimpen en huisbezoek uit te breiden-
Ecri t'urkrvrps" voor de hoogere kringen
acht Kof. zeer goed. Ook na de samenkom
sten blijft huisbezoek noodig.
De voorzitter dankt den referent, spreekt
een slotwoord, laat zingen Ps. 84 vs. 6 en
sluit de vergadering, nadat Ds. Bouwman
in dankzegging is voorgegaan.
RAAD VAN STATE
De eerstvolgende openbare vergadering
van de afd. van den Raad van State voor
de geschillen van bestuur zal worden ge
houden op Woensdag 15 October a.s. des
'"""to. te 10.30 uur.
DE SLACHTOFFERS DER R 101
Aan Hr. Ms. gezant te Londen, Jhr. Mr.
de Marees van Swinderen, is opgedragen,
de Nederlandsche regeering te vertegen
woordigen bij de begrafenis van de slacht
offers van dc ramp met de R 101.
EEN NIEUWE BOND
In een gisteravond in Den Haag gehou
den bijeenkomst is de Nederlandsche ver-
eeniging van pensionhouders en kamerver
huurders opgericht Het. doel is, de belan
gen der leden op economisch en maat
schappelijk terrein te behartigen.
DE RUDOLPHSTICHTING
EN DE KINDERPOSTZEGELS.
Het bestuur dezer Stichting ontving de
verblijdende mededeeling, dat haar als
aandeel in de opbrengst van de kinderpret
zegels was toegewezen de som van f 888.67.
VRIJE UNIVERSITEIT
TE AMSTERDAM
INAUGURATIE VAN TWEE
HOOGLEERAREN
Een gewoon en een buitengewoon
hoogleeraar
Prof. Dr. J. F. Koksma aanvaardde
hedenmiddag het ambt van gewoon hoog
leeraar in de Faculteit dor Wis- en Natuur
kunde om het vak Wiskunde te doceeren.
Daarbij hield hij een inaugiireole rede over:
,J3enaderinc/sproblcv,cn bij irralioneele ge-
De vraag naar de natuur der irrationale
getallen heeft van Pythagoras af tot in
moderne getallenleer toe, een groote a
aantrekkingskracht op dc wiskundigen
uitgeoefend. Ook vele phantasten, aange
trokken door hef probleem in den beken
den vorm van kubusverdubbeling en cirkel-
quadratuur trachtten het met elementaire
hulpmiddelen op te lossen.
Reeds vroeg trachtte men het irrationale
getal bij benadering voor te stellen door
een rationaal; ook in de moderne theorieën
neemt deze vraag een belangrijke plaats in.
Huiwitz bewees, dat ieder irrationaal ge
tal a bij benadering is voor te stellen door
oneindig veel breuken zoodanig, dat deze
minder van a verschillen dan
V y1
Hier naast stelt spreker de resultaten
van Lionville. Thue en Siegel, die voor een
algebraïsch irrationaal getal de benadering
aangeven, die met oneindig veel rationale
getallen ten hoogste mogelijk is.
Het begrip transcendent getal besprekend,
komt spreker tot de publicaties van J. Pop
ken in 1928, die een positieve ondergrens
afleidde voor de verschillen van de getal
len e en s" met een willekeurig algebraïsch
getal. Hierbij aansluiten de onderzoekingen
van C. F. Siegel in 1930 gepubliceerd, die
het transcendentiebewijs een positieve wen
ding geven.
Siegel geeft methoden om voor de abso
lute waarde van lineaire combinaties van
een aantal irrationeele grootheden een posi
tieve ondergrens af te leiden. Deze lineaire
combinaties spelen in de theorieën der
Diophantische approximates van H. Weyl
over do gelijkverdecling van getallen mo
dulo 1, welke methode spreker aan voor
beelden toelicht. Belangrijk zijn de toe
passingen op meetkunde, astronomie en
physica.
De gedachtengang van Weyl vonden we
in sommige problemen van de theorie der
Diophantische ongelijkheden terug, die door
J. G. van der Corput, te Groningen is op
gesteld. Spr. staat hier uitvoerig bij stil
en schetst de beteekenis van een drietal
daarbij optredende methoden om uit te ma
ken of een stelsel ongelijkheden oneindig
veel geheele oplossingen bezit.
Uit al deze theorieën blijkt, hoe al onze
kennis van het irrationale getal in den
grond bestaat uit de kennis van ongelijk
heden tusschen rationale getallen.
De meetkunde werpt hierop een ander
licht In de rekenkunde is het irrationale
getal te benaderen, in de meetkunde te
bereiken, soms te construeeren.
Als eenvoudigste eigenschap der dingen
kunnen we beschouwen de telbaarheid, die
een eigenschap van alle dingen is. Een
hoogere rang neemt de ruimtelijke eigen
schap in. In het irrationale getal zien we
hoe de arithmctische functie vooruitgrijpt
op de hoogere, de ruimtelijke. We zien dit
overal ook bij de hoogere eigenschappen,
die we ruwweg kunnen indeelen als phy-
sisch, biotisch, psychisch enz. Steeds grijpt
een lagere eigenschap vooruit naar die van
hoogeren rang, studie der hoogere functies
is zonder kennis der lagere onmogelijk.
Zoo blijkt ook hier de eenheid der Schep
ping. doch tevens het belang van de wis
kunde voor het geheel der wetenschap. Zij
onderzoekt immers de fundamenteel
ste eigenschappen door God in den kosmos
gelegd: getal en ruimte.
Prof. Dr. M. van Haaf ten, directeur
van de Hollandsche Societiet van Levens
verzekeringen, heeft het ambt van oui-
tengewoon hoogleeraar in de Verzekerings-
wiskunde aanvaard met het uitsproken
van een rede over: „Notatie en metho
de in de elementaire verzeke-
ringswiskund e".
Het karakter van de Vrije Universiteit
brengt op zich zelf niet mede, dat het hqo
ger Onderwijs aan deze instelling een ande
re richting zou moeten inslaan dan aan de
openbare universiteiten. In hoofdzaak is het
naar immers niet te doen om de richting,
waarin de wetenschappelijke arbeid gaat,
maar om den Gereformeerden grondslag.,
waarop die arbeid staat
Voor den invloed naar huiten is het echter
noodig, dat do Universiteit haar naam weet
hoog te houden door de wijze, waarop zij
medewerkt aan den algemeenen ophouw
der wetenschap, en een van de middelen
daartoe is, om naast het gewone onderwijs
ook aandacht te besteden aan die gebieden
■an zuivere of toegepaste wetenschap, welke
de andere universiteiten tot dusverre braak
lieten liggen.
Uit dit oogpunt beschouwd was liet in
stellen van een leerstoel voor vei-zekerings-
•iskunde een gelukkige gedachte; want in
Nederland bestond deze tot dusverre nog
niet. Wel bezit de Rotterdamsche Handels-
hoogescliool een buitengewoon leeraar, die
2vens wiskundig adviseur ecner levens-
erzekeringsmaatschnppij is, maar deze
heeft officieel niet de verzekeringswiskun-
de, maar de verzekeringswetenschap te do
ceeren, en zijn onderwijs kan slechts in be
perkte mate een wiskundig karakter dra
gen. Leerstoelen in de verzekcringswiskun
de heeft men echter reeds in alle met Ne
derland vergelijkbare landen als Noorwe
gen. Zweden, Denemarken, Zwitserland en
België, om van de groolero rijken niet eens
te spreken. Alleen Nederland ontbrak in
deze rij.
F.n toeli is de verzekeringswiskunde juist
in Nederland geboren. Haar vader is Jobon
EEN ENGELSCH PRINSESJE
EN KRUIPENDE INTRIGANTEN
In een „Oproerige Krabbel" vertelt de
schrijver van een F.ngelsch prinsesje, dat
in 't geboorteboek op no. 13 zju komen te
staan; doch welk „ongeluk" werd afge
wend» door de inschrijving uit te 6tellen,
zoodot een arbeiderekind bij bet „ongeluks
getal" werd ingeschreven.
Daarop schrijft hij:
„Intusschen zoude ik liegen als ik ont
kende, dat ik mij verheug, nu het prin
sesje aan het dertien-ge va ar is ontsnapt.
Met wurm staat al op veertien ongeluk
ken genoeg. 16 er op zichzelf een grooter
ramp denkbaar dan geboren te worden
met het noodlot als speelpop te dienen
voor een volk. en bij voortduring te wor
den gebruikt voor de ophitsing der me
nigte door de kruipende intriganten, dia
haar e.xploiteeren?
Al6 i k het althans voor het kiezen had»
ware ik liever o 13 dan no. 11 in dat En-
gelsche dorp!
Ja, het is zeker verechikkelijk om als
speelpop te dienen en te worden gebruikt
voor de ophitsing der menigte door de
kruipende intriganten, die haar
exploiteeren.
Doch, waarom spreekt de Hollandsche
sociaal-democraat toch zoo bitter en hate
lijk over zijn Engelsche partijgenooten, die
aan het hof des Konings logeeren?
De sociaal-democra tie ie toch intennatio-
de Witt Op grond van zijn één jaar voor
zijn dood uitgegeven verhandeling, getiteld
„De Waerdye van Lyfrenten naer Propor
tie van Losrenten", wordt hij internationaal
als de grondlegger van de levensverzeke
ring erkend.
Getogen is de verzekeringswiskunde ech
ter in hoofdzaak in Engeland. Hier waren
het vooral Halley, De Moivre en Simpson,
die een grooten invloed op haar ontwikke
ling hebben gehad.
De sterke band, welke wij op dit terrein
steeds met Engeland gevoelen, ligt echter
ook in niet geringe mate in de omstandig
heid, dat in 1898 op het Tweede Interna
tionale Congres van Verzekeringswiskundi
gen is overeengekomen om voor het verze-
keringswiskundige teekenschrift als schrijf
wijze of notatie algemeen de Engelsche no
tatie te gaan gebruiken, behoudens eenige
wijzigingen.
Deze universeel© notatie, zooals zij thans
wordt genoemd, omvat de intrestrekening
en de eigenlijke verzekeringswiskunde, wel
ke nauw met elkander samenhangen. De
moderniseering, welke de Intrestrekening
sedert 1898 heeft ondergaan, maakt op dit
gebied een uitbreiding en herziening der
notatie noodzakelijk, zooals door Spr. is
uiteengezet in zijn „Leerboek der Intrest-
rekening" van 1929. Doel van zijn rede is
thans om na te gaan, welke consekwenties
hieruit voortvloeien voor de verzekerings
wiskunde in engeren zin. Het blijkt, dat
de naar analogie van de Intrestsymbolen
nieuw te vormen verzekeringssymbolen
grootheden voorstellen, welker gebruik zoo
wel de berekening van tarieven als de uit
eenzetting van de grondbeginselen verge
makkelijkt Spr. hoopte, dat de stoot tot
een met dit alles verband houdende her
ziening der universeele notatie ven Neder
land zou uitgaan, en meonde, dat in den
kring der Vrije Universiteit, waarvan zoo-
velen verdienstelijken arbeid op het gebied
van internationale samenwerking verrich
ten, wel eenige belangstelling voor een der
gelijk voornemen zou bestaan.
In de gebruikelijke toespraken, welke de
rede besloten, kondigde de hoogleeraar de
opening van een avondcollege in de begin
selen der verzekeringswiskunde aan öp 5
November.
IN DRIFT ZICHZELF VERGETEN
Men meldit one ui* Rotterdam:
Woensdagavo id heeft in een pand aan de
Mart Stevrustront zich een vreeselijk drama
afgespeeld. Omstreeks kwart voor tien was
het gezin K. aldaar in de huiskamer bijeen,
toen plotseling de drie zoons met elkaar aan
het stoeien gingen. Ze gedroegen zich hier
bij nogal luidruchtig, en draafden hard om
de tafel heen. Ondanks herhaald verbou
van den vader, werd hieraan geen gevolg
gegeven.
Toen de vader» de 56-jarige schilder J. G,
K., zijn zoons nogmaals verbood, en men
nog niet naar hem luisterde, ontstak deze
daarover zoo in woede, dat hij plotseling
een broodmes nam, dat op tafel lag, en het
op een afstand van anderhalve Meter met
volle, krocht naar zijn stoeiende zoons wierp
De uitwerking was verschrikkelijk. De 20
j'arige M. J. K. kveeg het mee in den buik,
Gezondheidsdienst gewaarschuwd, welke de
jongeman in levensgevaarlijken toestand
naar het ziekenhuis aan don Cooleingel ver
voerde. Daar bleek, dat hij reeds zooveel
van bloedverlies had geleden, dat onverwijld
moest worden overgevaan Int bloedtransfu
sie. (liet overbrengen van bloed van iemand
andere in de bloedvaten van een gewonde
of ziek»;). De moeder van den getroffene
6telde zich hiervoor onmiddellijk beschik
baar. Zij heeft een groote hoeveelheid 1/oed
moeten afstaan» waarom ook zij in het zie
kenhuis werd opgenomen.
Hoewel de vader aanvankelijk ontkende,
met een mes te hebben gegooid, on het deed
voorkomen, alsof de jongeman er per once-
luk was ingevallen, bleek dit later onju.s;.
Vannacht om 3 uur is hij gearresteerd on in
bewaring gestold. Hot mes cn de kleeron
van don jongeman zijn in beslag genomen.
De toestand van dón jongeman is zeer
zorgwekkend.
