TFoV.iD.iiUIBCil
Üifutüe Uetïtëcïje Courant
P VAN OER K00I1S ZONEN 1
't\\/estland, Neerlands
Groententuin
Om den afzet van het
tuinbouwproduct
[)e W.S. M. en wat zij be-
teekend voor het Westland
Belangrijk bericht omtrent
Zaadhandel, MONSTER
LAND- EN TUINBOUW No Ö5. Verschijnt eiken Donderdag
Westlatii-nummer, ÜOXDERDAG 9 OCTOBER 1930
Geuzenstraat, Telefoon 31418
g ROTTERDAM 1§
fjl rtandei in FOURAGE g
m en RUIGE PAARDENMES1
BROEIRAAMLIJSTEN
jJ GOED en GOEDKOOP m
Vraagi prijs bij
m H. DE JONG, H.-I.-AMBACH1 m
rj| Oostenöam 0 52 - Telefoon 41 g
m L DE JONG
m RIDDERKERK, Lagendijk 43. m
Toen ik eenïgen tijd geleden per vliegtuig
over het Westen van Nederland trok en uit
de hoogte we gingen echter niet zoo bij
zonder hoog op alles daar beneden neer
zag, troffen me twee streken bijzonder: Aals
meer en Westland.
Dat leken wel landstreken van glas.
En al deed het schitteren van het zonlicht
in die ontelbaar vele glasruiten de oogen
pijn, toch keek ik met welgevallen naar die
nijvere gedeelten van Holland.
Wat een vertier! Wat een drukte!
Wat een intensief gebruik van den grond!
Westland best land!
Daar worden produkten geteeld in zoo'n
kwantum, van zulk een kwaliteit, dat de
weerga daarvan moeilijk is te vinden.
Daar wonen van die krachtmenschen,
prachtmenschen die meer kunnen dan een
ander.
Die meer gewassen van hun grond kunnen
halen dan anderen.
Later, toen we van wat minder hoog stand
punt een blik, nu niet op, doch in het West
land sloegen en met deze en gene eens een
praatje maakten, troffen wij ze aan, die in
normale omstandigheden van ruim een H.A.
een aardig bestaan haalden.
In normale omstandigheden, schrijven we;
thans zijn ze zeer abnormaal, die omstandig
heden.
Iemand, met een vrij beduidende opper
vlakte glas, kassen en warenhuizen, die op
één knecht na, met zijn zoons werkte, had
in dit seizoen 7 a 8000 gld. minder ontvan
gen dan het vorige, terwijl de kosten niet la
ger waren.
Maar ondanks der tijden tegenheden blij
ven ze werken met taaie volharding en al
drukt de druk, ze zoeken naar plaatsen waar
ze zich kunnen expanseeren, uitzetten, om
zoo den druk te ontkomen.
Daar zijn mannen in het Westland, die al
les doen om voor dat Westland nieuwe af-
zetterreinen te zoeken.
Ze waagden het een oogje op Helvetia te
el aan en hadden succes.
Ze waagden het nóg verder te kijken, naar
Insulinde, en hadden succes.
't Is zoo gemakkelijk neergeschreven, dit:
ze hadden succes. Maar vraag niet wat een
reuzenvoorbereiding het kostte, wat een
overleg het eischte, wat een regelingen gé-
troffen, wat een moeilijkheden overwonnen
moesten worden.
Mannen die dit kunnen brengt het West
land voort.
We zagen de produkten van dit land per
schuit, per wagen, per auto naar de prac-
tisch ingerichte veilingsgebouwen brengen
even dacht ik wat zal zoo'n wagen vol
van de fijnste groenten opbrengen? en
overpeinsden bij ons zeiven, dat voor het
langzame watervervoer volop gelegenheid is,
doch voor het veel snellere en dus betci*e
vervoer per as, onvoldoende gelegenheid is.
Met andere woorden: het wegen vraagstuk
Is voor het Westland urgent, blijft urgent.
Al zijn er enkele mooie wegen, we hebben
op onze autotochten wel eens rimpels ge
trokken.
Boven ons hoofd ronkten de vliegtuigen
van de K. L. M., de Trouwe helper bij den
export.
Wat een kostelijk (en toch niet kostbaar)
middel om de fijne produkten in verschcn
toestand bij den verren buitenlandschen con
sument te krijgen.
Maar dan moeten de wegen ook zóó zijn
dat ze snel en zonder oponthoud bij de vlieg
tuigen gebi-acht kunnen worden.
Meei'dere malen kruisten wij de tram, de
Westlandsche.
Wat beteekenis deze heeft voor deze nij
vere streek zal wel niet nader uitgelegd be
hoeven te worden.
Natuuidijk zoi-gt een tuinbouwwinterschool
voor de noodige theoretische kennis, die ge
kruist met pi-aktische ervaring het aanzijn
geeft aan betere inzichten in het bedrijf, be
tere cultuur, betere werkwijzen.
Als, zooals het geval is, de directie ervan
In handen is van een, die niet alleen de
theorie kent doch ook een open oog heeft
voor de praktijk, moet zoo'n school wel diep
en weldadig ingrijpen in het Westlandsche
bedrijfsleven.
Wie hoorde niet van de interessante proe
ven, die Ir. Riemens nam met electrische
bodemvcrwarming?
Westland in een land op zich zelf (niet
vóór zich zelf, bij lange niet).
't Heeft onze warme belangstelling, 't Is
daarom dat we dit speciale Westlandnum-
Vanuit dc cabine van de vliegmachine,
vanuit de coupé van dc auto, vanuit de re
dactiekamer van ons bureau brachten en
brengen wij hulde aan de bloeiende streek
tusschen de residentie en de Maas en
schen haar vooi-spoed toe.
God verhoore de beden, die uit de meeste
Westlandsche harten ten hemel stijgen om
betere tijden en geve uithoudingsvei-moger
zoolang Hij nog meent druk te moeten uit
oefenen.
Een typisch Westlandsch landschap. De haven van Naaldwijk.
door FV. Valstarvoorzitter Centraal Bureau v. d. Tuinbouwveilingen.
Wie het Westland bezoekt krijgt den in
druk, dat in die belangrijke tuinbouwstreek
een welvaart en voorspoed heerscht. Ver
buiten de grenzen van eigen land spreekt
men over het welvaren da Westland en vak-
genooten uit tal van landen organiseeren
studiereizen naar dit tuinbouwparadijs, zoo
als een buitenlander het eens uitdrukte, om
te zoeken uaar hetgeen het Westland bi-acht
op het hooge peil", waarop h.et Uians etaat,
W;at bii een bezoek aan het Westland hee.
sterk in het oog valt, zijn de modern inge
richte veilingsgebouwen, waar dag in dag uit
de producten worden verkocht en van waar-
uit deze worden vei-zonden.
Indei-daad heeft
et veilingsver
koopsysteem naast
andei-e factoren
ontzaglijk veel bij
gedragen tot den
bloei en de ont
wikkeling van den
tuinbouw in het
Westland. De af
zet van het pro
duet, de Westland
sche tuinder heeft
dit na bittere er
varing leeren ver
staan, is een min
stens even gewich
tige factor als de
cultuur.
Aanvankelijk ti-ok de tuinder zich van dien
afzet niet veel aan. Men verkocht thuis zijn
product voor zoover daarvoor vraag was voor
export, tenvijl men het overige in consignatie
zond aan handelaren, die het op de binnen-
landsche markten verkochten.
Reëel ging het daarbij altijd niet toe en
talrijk waren de klachten over de wijze, waar
op de tuinders hun product afleverden. Reeds
in Salomo'* dagen was het zoo, dat wie rijk
illen worden in velerlei .verzoeking en in
den strik vallen.
Ook zij die tot het Adamsgilde behoorden
- zoo werd het tuindersgilde vroeger g«-
uoenjd bezweken helaas maar al te veel
voor de verzoeking om bij de aflevering van
het product bedi-og te plegcxx.
Reeds in 1715 verzekerde de Magistraat
an den Haag „dat het niet geobserveert is
geworden, als meede dat van jaer tot jaer,
or de buitenluidcn als meedc door ingeze-
1 de bossen aspei-ges zeer dun gebonden,
gelevert en 'verkocht zijn, waer uit niet
anders als dcsoi-dres, oneenighedeu cn
disputen komen te ontstaan". Nogmaal werd
aangedrongen op eerlijke aflevering; blijft
men in de oude kwaal vervallen, dan zal de
Magistraat tot strengere maatregelen moeten
overgaan.
Beterschap schijnt deze vei-maning niet
cel gebracht te hebben. In tien keurc va.i 14
November 1749 adviseex-t de Magisti-aac van
's-Gravenhage „alle buitenluidcn, mitsgaders
alle dc geenen die tot het Adamsgildo alhier
behoren dat voortaen gedurende het zeisoeii
ran de aerdbijen niemand van hun het zij
op de markt- en andere dagen binnen do«cr
steedo, dezelve zal mogen te koop brengjr;
te koop ontfangen, aen of binnen hunne
huizen, stallen of langs de straten te ko- p
stellen, presenteeren of verkopen, aan wie
het ook zoude mogen zijn, dan in potten ge
merkt met het stadswapentje, houdende de
maet van een vierendeel van eer. pint, op den
•net als de zoetemelk alhier werd verkogt,
als meede dat niemand van dezelve, voortaan
den 1 Mei tot den laetsten Juni toe het
zij op markt- of andere dagen alhier eenige
asperges zal mogen te koop brengen, te koop
ontfangen, acn of binnen hunne huizen, stal
len of langs de straten koop stellen, pre
senteeren of verkopen, aan wien het ook zou
de mogen wezen, ten zij de zelve gebonden
zijn in bossen houdende in de ronte de maet
•rn negen Rhijnlandsch? duimen: zullende
niet aleen alle de potten, die kleiner zijn, en
nvnder houden dan dc voors vastgesteld-?
maet aan stukken geslagen, en alle de as
perges, die niet in bossen gebonden, en van
de hierbovengenoemde maet zijn, verbeurt
verklaert werden, maer daer en boven voor
ieder kleiner pot of bos door de controven
teurs betaeld moeten werden, een boete van
drie guldens te appliceeren de eene helft ten
behoeve van den heer Baljuw, en de andere
helft ten behoeve van het Gilde".
Meer dan een eeuw later bestond het toen
levende geslacht van tuinders, al werden
geen sporen van het Adamsgilde meer
vonden, toch nog uit Adamskinderen.
Dit bracht de tuinbouw in het Westland
aan den rand van den afgrond. Al waren de
Westlandsche kweekers toen reeds goede
vaklieden, zij waren slechte verkoo
pers. Het bedrog en de knoeierij nam toe
naarmate de vraag naar het proluct
grootte.
Ongekend was in Engeland na de zeventi
ger jaren de vraag naar vroege aardappelen,
het in dien tijd belangrijkste exportartikel
van het Westland. Zóó groot was de voor
spoed, dat die tijd de gouden tijd werd
genoemd.
Dit leidde tot allciiei misstanden en knoeie
rijen, waardoor de vraag geheel verloren
ging. De Normandische Eilanden Jersey en
Guernsey namen de plaats van het Westland
op de Engelsche markten volkomen in
het was met den voorspoed in het Westland
gedaan.
Men moet ook zijn product op een eerlijke
wijze alle veren, zoodat men zijn klanten niet
verspeelt Dit hebben de Westlandsche kwee
kers begrepen toen het te laat was. Bittere
armoede was daardoor het gevolg en het
heeft jaren geduurd voor het Westland ui
het moeras geraakte, waarin men door eigen
schuld terecht gekomen was.
Door bovenmenschelijke inspanning is men
er ten slotte in geslaagd het verloren vertrou
wen te henvinnen en den afzet van het pro
duct in betere banen te leiden.
Het veilen van het product heeft tot die
verbetering geleid. Toen de nood op het
hoogst was en de Westlander redeloos i
land reddeloos scheen, hebben enkele kloeke
mannen het initiatief genomen tot de op
richting van de vereeniging Westland, welke
zich ten doel stelde het product te veilen
Op het vaandel door deze mannen opge
stoken, waar om hen zich aanvankelijk
slechts enkele tuinders schaarden, stond als
devies:
„Er worde in en voor 't gche'ele IVestlaniï
een vex-ecniging opgericht, die zich "ten doei
stelt de verzending van goede en deugde
lijke producten te bevorderen."
Hierdoor werden veilingen gesticht.
Daarin is he$ Westland geslaagd en daar
van plukt het nu levend geslacht de rijke
vruchten. Bitter is om iederen duim grond
waarop dc veilingsgebouwen in het West
land zijn gesticht, gestreden moeten worden
Het heeft vele jaren geduurd, voordat het
Westland begreep, dat het dien weg op
moest en de afzet van het product voor den
tuiubouw oen even belangrijke zaak was,
als het telen van het fruit cn de groenten.
Aanvankelijk scheen alles samen te span
cn om het jonge veilingstekje van het
leven te beroovcn. De handel kantte zich
fel tegen dezen nieuwen verkoopsvorm e.n
verreweg de meeste tuinders hadden nie:
andex-s dan smaad en hoon voor hen, die
den nieuwen verkoopsvorm voorstonden.
Maar de aanhouder wint.
Het veilingssysteem drong door en kon
in steeds grootere mate zijn gnstigen in
vloed op den afzet van het product uit
oefenen. Niemand, die oogen heeft om te
zien, of hij waardeert nu de groote beteeke
nis, welke het veilen voor den afzet van 'i
product heeft gehad.
Het veilen bracht het Westland weer wel
vaart. Voor het veilen van het product be
hoeft als weleer geen lans meer te worden
gebroken! Het veilen zit er bij den tuindex
in, omdat het gebleken is, de 'beste en voor
den tuinder voordeeligste wijze van verkoop
te zijn.
Niet het veilen als verkoopsvorm
vooral bepaalde de hooge waarde van deze
wijze van afzet van het product. Waar het
in 1890 bij het oprichten der veilingen in t
Westland omging, was de kwaliteit van
het product Dat was de inzet, dat was het
doel, dat men zich had gesteld. Niet voor
het veilen, voor de kwaliteit van 't product
zijn zij, aan wier initiatief het Westland
zijn veilingen dankt, den strijd begonnen.
Dit is en moet voor het heden en de toe
komst het ideaal zijn, waarnaar moet wor
den gestreefd en dat in het volle teckcxi
der belangstelling moet staan. Daarom zal
het in de toekomst bij den afzet van hei
product gaan. Alleen met 'n prima produci
zal het Westland, dat op zoo hoogen trap
van ontwikkeling op tuinbouwgebied is ge
komen, zich kunnen handhaven.
Bitter zal het het Westland berouwen, als
de gedachte zou postvatten, dat het veilen
en het veilen alléén, het veilingsvcrkoops-
svsteem als zoodanig waarborg was voor
een goeden afzet van het product. Alleen
als het veilen middel en de kwaliteit en
de verpakking van het product doel is ex:
blijft, zal het Westland ook in de toekomst
vruchten blijven plukken van haar veilingen
waaraan deze zoo rijk gezegende tuinbouw
streek voor een zeer belangrijk deel haar
bloei en ontwikkeling te danken heeft.
P. KOK ZONEN, De Lier, Tel. 2
Een zeer goed adres voor
Kassenbouw in Uzer
Vanaf 1895 werden meer dan 2400
kassen gebouwd. 24 x bekroond
door Jhr. Ir. J. Boëll,
4 tramweg Maatschappij.
Het^ is ïeeds bijna 50 jaar geleden, dat
in 1881 eenige vooruitziende mannen het
initiatief namen om een concessie aan te
vragcix voor een stoomtram van 's-Graven
hage naar het Westland.
Het toen geopperde denkbeeld vond van vele
zijden waardeering en is geheel uit parti
culier initiatief gesticht een Maatschappij
die ging exploiteercn de lijnen 's Graven-
hage-Naaldwijk en 's Gravenhage - 's Gra-
venzande.
Het was een zeer eenvoudig trammetje
dat een gedeelte van het Westland uit
zijn isolement zou verlossen.
Het personenvervoer was hoofdzaak,
doch werden tevens medegenomen tuin
bouwproducten en andere goederen, die,
voor zoover bestemd voor verder dan 's
voor de Teelt 1931
In den afgeloopen zomer legden wy de hand op een
warenhuis
TOMATEN Ailsa Graig,
wat zeldzaam geschikt was voor de Zaadwinning.
Bij een zeer sterk, gezond gewas, was het ook zwaar ge
laden met mooie, gave en kloeke vruchten, welke in rijpen
toestand gelijkmatig donkerrood en sterk waren.
Door de meest vooraanstaande Kweekers en Exporteurs
werd het gewas en de vrucht:
In alle opzichten uitmuntend genoemd.
De opbrengst van bovengenoemd warenhuis, groot 100 R
Roeden, (Kweeker de Heer G. v. d. Bos te Tinte bij
Bnelle), was vanaf 5 Juni tot op 13 Sept.:
21736 pond A. en B. 5351 pond C en 1148 pond CC,
Na 13 Sept. rekende de Heer v. d. Bos nog te plukken
pl.m. 1800 pond, zoodat de totaal opbrengst dan komt op
ruim 30000 pond of wel goed 300 pond per R Roede.
Vergeleken bij de Tomatenopbrengst in het algemeen, is
dit totaal zeer hoog te noemen.
Teneinde aan onze zaadwinning nog meer zekerheid te
geven, namen wij, nadat alleen de mooiste en kloeke
vruchten geoogst waren, mede op verzoek onzer afnemers,
nog deze voorzorg, dat wy de rijpe vruchten na het pluk
ken, stuk voor stuk hebben gekeurd op mogelijke afwij
kingen, en werd de partij dientengevolge geheel gezuiverd
in bewerking genomen.
Als resultaat dezer maatregelen kunnen wy thans weder
het beste uit het beste
met zeer hooge kiemkracht aanbieden, waarvan de uit
komst U zeer zeker in alle opzichten tevreden zal stellen.
Gezien de sterke aandrang die er is, om KWALITEITS-
TOMATEN te telen, meenen wy, gesteund door onze
zekerheidsmaatregelen en jarenlange ervaring, U te
mogen adviseerenTeelt in 1931 niet anders dan
Onze AILSA GRAIG-Tomaten
dan staat U sterk in KWALITEIT en OPBRENGST.
KANSEN.
Gaarne notceren wy Uwe gewaardeerde orders, welke
naar Uwe keuze, nu, of later, met de grootste zorg zullen
worden uitgevoerd.
Aanbevelend,
TELEFOON No. 22
Directeur der A'.V. Westlandsche Stoom-
Gravenhage. aan de z.n Loosduinsche-
vaart aan de Hollandsche Spoor werden
overgegeven 1 r overlading en doorzending
Nadat in 18S5 liet net was uitgebreid met
een lijn Loosduinen-Kijkduin, kwam :ix
1897 de lijn s Gravenzande-Hoek van Hol
land tot stand.
Intusschen was in deze van oudsher nij
vere streek, die bekend is door haar drui-
venteelt, de cultuur van diverse gewassen
onder glas meer ter hand genomen en ging
men inzien, dat voor een loonende exploi
tatie der tuinbouwbedrijven het noodig
was, om de producten in het buitenland af
te zetten.
In verband met de gunstige ligging van
de streek ten opzichte van Hoek van Hol
land was Engeland het meest aangewezen
land om de producten Jieen te zenden.
Betrekkelijk spoedig kwam men lot da
conclusie, dat het voor de ontwikkeling
van den tuinbouw noodzakelijk was, om de
producten ook naar Duitschland, België,
cn andere landen te kunnen cxportceren.
Voor een snel en economisch vervoer was
daarvoor noodig dc mogelijkheid om da
producten zoncer overlading op den hoofd
spoorweg te kunnen brengen.
Het eenvoudig stoomtrammet je met zijn
scherpe bogen en licht materieel was daar
voor echter nie*. geschikt.
Nadat verschillende jaren noodig waren
geweest voor het maken van plannen en het
vinden van een financieele oplossing voor
hot vraagstuk, zijn ten slotte de bestaande
lijnen der Westlandsche Stoomtramweg-
Maatschappij omgebouwd tot een verewivou
digde locaalspooi weg en is tevens het net
belangrijk uitgebreid, waardoor vanaf 1912
de mogelijkheid bestond om de tuinbouw
producten op de verschillende tramstations
direct te verladen naar het buitenland.
Algemeen was men van nieening, dat
hierdoor een stap was gedaan waardoor de
belangen van den tuinbouw ten zeerste zou
den zijn gebaat
Toch werd in de eerste jaren van deze ge
legenheid tot directe belading slechts een
zeer gering gebruik gemaakt; langzamer
hand is het vervoer per wagon toegenomen
en heeft dit ten slotte een hooge vlucht be
llet stichten van nieuwe moderne geoutil
leerde veilingterreinen met spooraansluitm-
gen, waardoor het mogelijk werd de produc
ten op snelle exi economische wijze te ver
laden, heeft zeker ertoe hijgedragen dat de
export zoo belangrijk is toegenomen.
In het jaar 19rJ werden te Dcltt aan de
Nederlandsche Spoorwegen overgegeven
1JÜÖU wagens beladen met groenten, die met
daarvoor speciaal ingelegde groentontrei-
nen naar Duitschland en België werden
doorgevoerd.
Het grootst aantal wagens dat op één dag
te Delft voor doorvoer werd aangebracht,
bedroeg 17t> wagens groenten, die met 4
speciale treinen der N. S. werden afgevoerd
Uit bovenstaande moge blijken, wat do
W. S. M. beteekent voor het groentenver-
voer van het Westland.
(Jok in omgekeerde richting is het ver
voer van goederen niet zonder beteekenis;
in 1929 werden het Westland ingebracht
14222 wagens, welke hoofdzakelijk waren
beladen met brandsloffen stroo en kunst
mest. De omstandigheid, dat in een streek
die zoo doorsneden i« met waterwegen als
het Westland van 1917 tot 1919 valt te
constateeren een toename van het aantal
vervoerde wagens van 5M)S tot 27278 wijst
erop, dat de aanwezigheid van dezo stoonx-
tram belangrijk moet hebben hijgedragen
tot de ontwikkeing van de stra k.
Oorspronkelijk was ookAhet reizigers-
vervoer per tram van grooWbotoekenis.
Nadat ile autobus ten tooncele is ver
schenen. heelt het ieizigex>vervoer zich
voor een groot gedeelte verplaatst naar
net meer moderne vervoermiddel, dc auto-
Met de autobussen der W S. M. wer
den in 1929 :n totaal verv <er 1-4.19.071 rei
zigers, terwijl de tram vervoerde S-S0.949
reizigers en moge daaruit blijken, dat ook
op dit gebied de W. S. M voor .ie streek
een vervoermiddel van beteekenis i*
