jJliruuir £riïisrijr QmtmX
Daaeliiks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
VERBAND VAN ANTI-REV.
PROPAGANDACLUBS
KIN«
ABONNEUBflTl
Per kwartaal 3.25
(Beschikkingskosten 0.15)
jer week 0.25.
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending .B-—
gy dagelijksche tending h7»—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7 cent
Eondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3171
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936
WOENSDAG 8 OCTOBER 1930 1
ADTEHÏENTIENi
Van 1 tot 5 regels fl-i7V4
Elke regel meer ,0.22V"'
Ingee. ïededcelingei. ?-_•
van 1—b regels *2.30
Elke regel meer ,0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan het bureau
wordt berekendƒ0.10
10e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE blader
EENZIJDIGE BENADEELING
Naar aanleiding van een mededeeling in
„De Tijd", dat het onderzoek der Staatscom-
missie-Rutgers, dde een wijziging der Lager
onderwijswet had voor te bereiden, niet' het
gewenschte resultaat zou hebben opgele
verd, wijst „Het Vaderland" op enkele
punten, diie zij als uitkomst begeert.
Dat men in dien kring toch nog zonderlin
ge ideeën koestert omtrent het wezen en de
uitwerking der paciificatiegedachte, wordt
men uit het geleverde betoog al spoedig ge
waar.
Want wel wordt de verkregen schoolvreIe
aangeduid als een kostelijk goed, maar de
middelen tot verbetering der wet, die w. r-
den aangeprezen, moeten uitsluitend wor
den verhaald op de voorstanders der bijzon
dere school, speciaal die der Piotestants che
confeseioneele scholen.
Het ideaal, dat „Het Vaderland" zich
den arbeid der Staatscommissie heeft voor
gesteld, is een verzwaring der voorwaarden
voor de oprichting van bijzondere scholen.
Bij alle ruimte en vrijheid, die het open
baar onderwijs op grond van de geldend'
onderwijswetgeving geniet, in weerwil vai
den grooten voorsprong dien de openbare
school op de bijzondere heeft, zou de positie
van bet Christelijk onderwijs nog ongunsti
ger moeten worden en als onmiddellijk ge
volg de openbare school gesterkt.
Als we zulke ontboezemingen vernemen,
verstaan we toch niet al te best wat een
dergelijk platonisch minnen van de school-
vrede beduidt.
Het is een belijden met de mond, maar een
verloochenen metterdaad.
De onderwijsstatietiek leert van jaar tot
jaar, dat de klagers over de kleine bijzon-
d-.re scholen alle reden hebben om tbt zich
zelf in te keeren, want de openbare school
brengt de laagste en het grootste
aantal lage getallen.
Toch loopen bij elke poging tot opheffing
van een openbare L liput-school, wier Chris
telijk pendant de Lageronderwijswet zelfs
niet kent, de mannen van Volksonderwijs
te hoop en roepen ach en wee, terwijl „Het
Vaderland" met bereidheid op haar puin
hoopen bezuinigingsoffers diende te plengen
Of ook wij dan niet van oordeel zijn, dat
er weieens een bijzondere school werd op
gericht waaraan geen nijpende behoefte be
stond?
Natuurlijk wel.
We wijzen alleen maar op de scheeve ver
houding, dat iets dergelijks de heeren aan
de overzijde allerminst plaoht te bezwaren
in de dagen, toen men nog geen pacificatie
kende.
En ook nu is men daar blijkbaar nog on
wetend omtrent openbare scholen, die veel
eer als strijdmiddel dan als voorziening in
een levensbehoefte in het aanzijn worden
geroepen.
Onder dergelijke verhoudingen geven wij
de voorkeur aan vrijheid van 6choolstich
ting zij het ook dat deze weieens een en
kele maal bezwaar mei zich brengt boven
beperkende voorwaarden en dwingende
banden, die in vaardige handen weinig
goeds beloven.
Eenzijdige benadeeling is niet de meest
geschikte factor tot bevordering der paci
ficatie.
schied en geschieden nog gedurig, zonder
dat de gemeentebesturen door „normale
eischen" van het onderwijs of door de zui
nige gedragingen der bijzondere school wor
den aan banden gelegd.
Werken dan deze feiten, die zooveel me-
nigvuldiger en van zooveel grooter omvang
zijn, niet schrikaanjagend op de redactie
van „Het Vaderland"?
Als er met één maat gemeten wordt, moet
het wel.
MET EEN MAAT.
„Het Vaderland", "lat .in zijn reed6 aan
gehaald hoofdartikel de gedrukte tijd, die
we doormaken, te baat neemt om aan de
pacificatiegedachte te tornen, maakt daarbij
melding van hetgeen wij schreven over de
beslissing der Kroon op een aanvrage van
een Schoolbestuur om gelden toe te 6 taan
voor aanschaffing van een projectielantaam
Men zal zich herinneren het Haagsche
orgaan laat ons hierin recht wedervaren
dat wij het niet voor deze uitgave opnamen,
maar bezwaar maakten tegen het feit, dat
de openbare school telkens weer als norm
dient Voor de uitgaven der bijzondere.
Maar als het blad deze aanvrage, waar
door zij werd opgeschrikt, als uitgangspunt
kiest voor haar stelling, dat de mentaliteit
nog wel wat beter moet worden en dat deze
een gevaar is voor de pacificatie, is het
evenwicht in dit redactioneel betoog toch
wel wat verstoord.
Voorop ga onze verklaring, waarop oök
ons vroeger artikel 6teunde, dat onze school
besturen zich de min gunstige toestand der
publieke kö6&cn dienen bewust te zijn en
financieels zelfbeperking clienen te toonen.
Dat dit gelukkig over het algemeen ge
schiedt, weten we van nabij en ten over
vloede waakt daarvoor wel het systeem on-
2er Lageronderwijswet.
Bij het oordeel over deze dingen is even
wel objectiviteit geboden.
En deze objectiviteit wordt gemist, wan
neer men zegt opgeschrikt te zijn door de
aanvrage eener bijzondere school en op
grond van deze schrik dus wel onkundig
moet worden geacht van precies dezelfde
uitgave, die tal van gemeenten voor het
openbaar onderwijs deden.
Wie het laaste eenmaal wi6t, wordt do
schrik omtrent het eerste bespaard.
Zulke en andere soortgelijke uitgaven
#■001- het openbaar lager onderwijs zijn ge-
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij. Kon. besluit is aan na té noemen
sonen verlof verleend tot het aannemen
de achter hun ramen vermelde vreemde
teekenen
Mr. Dr. W. M. Westerman, referendaris
der gemeentesecretarie van 's-Gravenhag
ridder 5e kl. in de Orde van Sint Sava vz
Jcego-Slavië en ridder in de O rue van de
Kroon van België;
B. J. Velthuis, te Amsterdam: riddi
in de Orde van Sint Sava van Joe go-Sla vie;
Wa. Ga. Koes, echtgenoote van H. H. vai
I>am, te 's-Gravenhage, ridder 4e klassi
in de Orde van Sint Sava van Joego-Sla-ië
H. H. v. Dam te 's-Gravenhage: ridder 4e kl
in de Orde van Sint Sava van Joego-Slavi'é;
Jhr. E. R. van der Wijck, kamerheer
H. M. de Koningin-Moeder, te 's-Gravenhage:
commandeurskruis met de kroon van de Orde
van Adolf van Nassau van Luxemburg;
Mr. Dr. G. A. W. ter Peikwijk, secretaris
van 's-Gravenhage:officierskruis in de Orde
van de Ster van Roemen:ë';
de adjudant in bui1 -ewoncn diens1
kamerheer van H. M. de Koningin, de eervol
ontslagen res.-kolonel der artillerie Jhr. A. G
Sickinghe, commandeur met kroon der Orde
van Adolf van Nassau van Luxem!
Ir- benoemd tot ridder in de Ord
Nederlandschen Leeuw de generaal-majoor
der infanterie van het leger van N.-I. A.
de W ater.
CONSULAATWEZEN.
Naar wij vernemen is de heer P. C.
Huizen bij beschikking van den Minister
Buitenl. Zaken van Noorwegen benoemd tot
honorair vice-consul van Noorwegen te
IJmuiden, voor het district IJmuiden
omstreken, loopende van de kust van Noord-
wijk aan Zee tot Egmond aan Zee.
POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.
Bij Kon. besluit zijn, met ingang van
October 1930, bij het Hoofdbestuurder P.,
en T. benoemd tot hoofdcommies B, W. A.
Gastelaars, thans commies bij genoemd hoofd
bestuur; tot commies J. J. W. van der Kamp.
thans adjunct
RIJKSADVIESCOMMISSIE VOOR
WERKLOOSHEIDSVERZEKERING.
De minister van Arbeid heeft aan E. Ku-
pens te Amsterdam, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als lid van de Rijkscommis
sie van Advies voor de Werkloosheidsver
zekering en vóór het tijdvak eindigende- 31
December 1931 benoemd tot lid van boven
genoemde commissie C, van der Lende, te
Amsterdam.
PROV. STATEN N.-BRABANT
GELDLEENING T'AN HOOGSTENS
4.000. 000.
Gisteren kwam de Provinciale Staten var.
Noord-Brabant in tweede gewone zitting
bijeen. De verschillende voorstellen werden
uir de afdeelingen gezonden.
Zonder beraadslaging of stemming werden
goedgekeurd voorstellen: tot machtiging van
Gird. Staten om leeningsovereenkomsten aan.
te gaan met gedeeltelijke afwijking van he1:
Statenbesluit van 12 Juni j.l. tot het aangaan
a 'n geldlec-ning van hoogstens f 4.900.00J
tot geleidelijke, voldoening der kosten var.
varing van dijken, verbetering der afwa
tering en ieconstructie van wegen cn tot
wijziging van het leeningspercentage in twee
besluiten tot het aangaan van kasgeldlee-
ningen.
Te 11 uur verdaagde de voorzitter dï
•ergadering tot Donderdag 30 October, des
•.rn. te half 11 uur. Do Staten gingen daama
n de afdeelingen.
PROV. STATEN VAN ZEELAND
VERVULLING VACATURE.
De voorzitter van het Centraal Stembureau
heeft benoemd verklaard tot lid van de
Provinciale Staten van Zeeland, in do vaca
ture ontstaan door het bedanken van den heer
J. J. Wallien, den heer W. J. Talsvna te
IJzendijke.
DE STORING OP DE 298 M. GOLF
WELDRA TOT HET VERLEDEN.
Het hoofdbestuur van P. T. T. stelt thans
pogingen in het werk om de storingen op
de 298 Meter-golf zooveel mogelijk weg te
werken. Het stelt zich daartoe in verbin
ding met de administraties van de stations,
die de storingen veroorzaken. Hot feit, dat
Nederland langen tijd de 1071 Meter heeft
gebruikt en de 29S Meter 's avonds braak
lag, is namelijk voor verschillende omroep-
stations aanleiding geweest om deze golt
te bezetten. Nu Nederland zelf die golr,
welke ons land is toegewezen, gaat gebrui
ken, zullen de andere stations plaats moe
ten maken. Verschillende stations zijn reeds
gewaarschuwd, zoodat de 298 Meter-golf
binnenkort geheel vrij van storing zal zijn.
DE ..MARNIX VAN
ST. ALDEGONDE"
VOOR Z'N EERSTE INDIE-REIS
VERTROKKEN.
De nieuwste aanwinst van de Stoomvaart-
Mij. „Nederland", het motormailschip „Mar-
nix van St. Aldegondc", is gister voor zijn
eerste reis naar Ned.-Indiö vertrokken.
VER. VOOR VOLKENBOND EN
VREDE
JHR. VAN KARNEBEEX VOORZITTER?
De Vereeniging voor Volkenbond en Vrede
houdt Vrijdag 7 cn Zaterdag S November
te Hoorn haar jaarlijkschc algemeene ver
gadering onder leiding van den voorzitter
der Vereeniging, Prof. Mr. A. Anema, die
aan de beurt van aftreding als zoodanig is
en in verband met de statutaire bepalingen
niet voor herkiezing in aanmerking komt.
liet hoofdbestuur der Vereeniging biedt voor
de vervulling van deze vacature een voor
dracht aan, die slechts den naam bevat
van Jhr. Mr. Dr. II. A. van Ivamebeek ,die
zich bereid verklaard heeft een eventuecle
benoeming tc aanvaarden.
Aan de orde is in deze vergadering een
voorstel van de afdoeling Den Haag, krach
tens hetwelk de Vereeniging bij de Interna
tionale Union der Volkenbondsvereenigin-
geri een voorstel aanhangig zal maken be
treffende de ontwapening langs internatio
nalen weg. Het hoofdbestuur, in herinne
ring brengend, dat een voorstel in dezen
geest reeds zijnerzijds hij het congres der
Union te Madrid in 1929 aanhangig werd
gemaakt, doch toen in de algemeene reso
lutie van dat congres werd verwerkt, ver
klaart zich bereid desbetreffende stappen
te doen.
Eveneens stelt de afdeeling Den Haag
voor, dat het hoofdbestuur voor elk jaar
een werkprogramma zal vaststellen betref
fende actueele vredes- en Volke.nbondsvraag
stukken, welk programma de GO afdeelingen
in behandeling zullen nemen, ten einde de
leden regelmatig in de gelegenheid te stel
len zich daaromtrent een meening te vor
men. De vraagstukken zullen daarna in de
algemeene vergadering aan de orde worden
gesteld, zoodat de vereeniging daarom
trent haar standpunt kan bepalen en lei
ding kan geven om dienovereenkomstig een
openbare mcening te vestigen. Het prae-
advies van het hoofdbestuur op dit voor
stel is gunstig.
De verdere voorstellen, die door de afdee
lingen aan de orde, zijn gesteld, hebben
vooral betrekking op de propaganda de
Vereeniging.
In deze algemeene vergadering zal ook
rapport worden uitgebracht omtrent de
werkzaamheden van de Union der Volken-
bondsvereenigingen, die haar jaarlijksch
congres te Geneve van 5 tot 9 Juni cn
najaarszitting van haar raad te Danzig
van 13 tot 15 October heeft gehouden, en
betreffende het Internationaal Vredesbu
reau te Genève.
Ten aanzien van het vraagstuk der Ver.
Staten en Europa, bezien in het licht van
het plan-Briand zal in verband met het
geen ter voorafgaande Europeesche confe
rentie en op de laatste Assemblee van clcn
Volkenbond dienaangaande is verhandeld,
een inleiding worden gehouden door Mr.
J. Limburg, die als gedelegeerde van
derland de Assemblee heeft bijgewoond.
INGEZONDEN MEDEDEELING
JAARVERGADERING TE UTRECHT
REFERAAT VAN DEN HEER
J. SCHOUTEN „OORLOG EN VREDE"'
In het Jaarbeursrestaurant te Utrech
kwam heden het Verband van Anti Revolu
tionaiire Propaganda clubs in Jaarvergade
De morgen verga dering wa6 gew'jd aar
huishoudelijke zaken.
In de middagvergadering refereerde d>
Voorzitter, de heer
.1. Scho
P. T. T.
LUCHTPOSTVERVOER IN NED. INDIË
Evenals de Nederlandsclie administratie,
stelt ook de Indische administratie alles ir
het werk om de overkomst van de correspon
dentie te bespoedigen. Zooveel mogelijk
wordt hierbij gebruik gemaakt van lucbt-
diensten.
Naastden rechtstreeksohen luchtpost
dienst NederlandNederlandsch-Indië, wel
ke uiteraard de snelste verbinding vormt, is
nu ook voor de corres, mdentie welke met
de gewone mail wordt verzonden, eenigt
spoedijjing verkregen door gebruik te
ken van den wekelijkschen lucht-dienst Wel
tevredenPal em bang—Me dan v.v., in aan
sluiting op de uitvarende en thuiskomende
schepen van de Mij. Nederland en Rott
Lloyd. De tijdwinst, welke hiermede wordt
verkregen, bedraagt voor Palerhbang cn
Pladjoe 2 tot 4 dagen, voor Weet- en Mid
d-en-Java 2 dagen en voor Oost-Java 2y2 dag.
Het luchtrecht voor dit luchtvervoer be
draagt 10 cent per briefkaart en 10 cent p.v
20 gram voor de overige stukken. De cor
pondentie moet van een aanwijzing „van
Medan af per vliegtuig" worden voorzien.
PROEFGESPREKKEN MET NOORWEGEN.
Dezer dagen zullen van Nederland uit
proefgesprekken gevoerd worden met eern-
ge plaatsen in het Noordelijk gedeelte van
Noorwegen, als Bodö, Narvik, Tromsö en
Vadsö. Indien deze proefgesprekken een
gunstig verloop hebben, kan de uitbreiding
van het telefoonverkeer tot geheel Noorwe
gen spoedig verwacht worden.
VER. VAN K. VAN K. EN FABR.
VERGADERT TE UTRECHT
HET GOOISCHE RESERVAAT
OVEREENSTEMMING BEREIKT.
Tn een gister onder voorzitterschap van
den Commissaris der Koningin gehouden
bijeenkomst is volkomen overeenstemming
bereikt inzake het Gooische reservaat. In
de koopsom, die ongeveer 3 millioen zal be
dragen, zal Amsterdam voor de helft, de
Provincie voor 1/6, de Gooische Gemeenten
1/3 deelnemen.
DE REVOLUTIONAIR SCHMIDT
ZIJN AANHOUDING IN ITALIË
GEWETTIGD.
De Minister van Buitenl. Zaken heeft de
heer Mondeis op z'n vragen betreffende het
onbehoorlijk optreden der Italiaansche regee
■ing tegen den heer Schmidt en diens reis
gezellin mevr. Kamerman geantwoord, dat
bij nadere informaties gebleken is, dat de
Ital. Regeering het volste recht tot aanhou
ding beeft gehad, aangezien dc heer Schmidt
bij de Ital. politie als communist stond ge
signaleerd, wat te verklaren is uit het feit,
dat genoemde heer tot de thans opgeheven
Rotterdam, over het
lenverp: „Oorlog
Vrjde".
.an het schema
i dit referaat, op-
lomcn in het laat-
Nederland en Oran-
e". 16 het volgende
n tl eend.
Recht en macht
De zonde ie de oor-
alle
•echt, strijd en
log, van alle versto
ring van den vrede. Zij gaf ook het aanziju
aan de tegenstelling tusschen recht en
macht. Wat elkan-der dekken moest, werd
elkanders vijand. Er ou'stond een hevige
botsing van allesbeheei-schend principieel
karakter. De macht, welke het recht moest
dienen cn in al zijn glorie tot ontplooiing
had te brengen, werd ontworsteld aan de
heerschappij ran het. recht, en aangewend
tot het dienen vain het dwaze en ongerech-
tige eigen ik, van het eigenbelang, van den
haait. Het diop-iingrijpende en vreeselijke ka
rakter van deze tegenstelling wordt ons
eerst recht duidelijk bij het lezen van de
Heilige Schrift.
In de plaats vam het recht trad de eigen
richting, in plaat6 van de macht in dienst
van het recht, kwam de macht in dienst van
de tirannie.
De Overheid.
De Overheid i6 met een macht bekleed,
welke de burger niet heeft, althans niet be
hoort te hebben. Voor wie gelooft in de FI i-
lige Schrift is dit niet twijfelachtig. Alle.n
reeds Romeinen 13 geeft op dit punt afdoen
de bescheid, aan wien het anders zou wil
len 6telJen. De dgen richting is door God
veroordeeld. Het rechter zijn in eigen zaak,
het zelf wreken van onrecht, van toege
bracht leed, is, behoudens in geval van nood
weer, in strijd met Gods geopenbaarden wil,
.Wie deze macht van de Overheid erkent,
zal zijn medewerking hebben te verleenen
om haar daadwerkelijk in 6taat te stellen
deze te gebruiken. De macht van de Over
heid, in den zin van haar bevoegd zijn, te
erkennen, en tevens werkzaam te zijn om
•haar de macht, im den zin van het daadwer
kelijk vermogen tot gebruikmaking harer
bevoegdheid, te onthoude is feitelijk ont
kenning van de Overheidsmacht, is onge
hoorzaamheid aan dc Overheid, ongehoor
zaamheid aan God. De Overheid kan baar
roeping niet vervullen zonder justitie en
politie. Deze zijn juist de middelen, waar
door zij in staat is haar taak te vervullen.
Staten.
De gegevens van Schrift en historie beide
stellen in b^t licht, dat het wereldrijk, de
6taatsgemeenschap die aller leven omspant,
in strijd is met den door God verordineerden
gang voor liet leven. De Staten zijn er door,
Gods daad. Zij hebben een eigen leven, een
eigen bijzondere taak en moeten in staat
gesteld worden deze taak te verrichten
Daarom heeft de Overheid de roeping om
de zelfstandigheid der staategemeenschap
te beschermen. Haar taak beperkt zich niet
tot de rechtsbescherming van het rolk naar
binnen, zij om .ut tevens die rechtsbescher
ming naar buiten. En aangezien ook in l et
volkonleven de tegenstelling lusschen re-.ht
pn macht aanwezig is en telkens gepoogd
wordt met macht het recht te schenden of
tea* zijde te stellen, heeft i Overheid voor
de vervulling van deze haar roeping even
eens machtsmiddelen noodig, bestaande in
de defensie, al naar gelang de situatie is
gevormd door leger en vloot, of door een
"an beide.
Volkenrecht en Volkenbond.
Naast de aangelegenheden, welke alleen
of in hoofdzaak voor de eigen staatshuis
houding beiteekenis hebben, zijn er aangele
genheden, waarbij het levenslot van ecnige
Staten of van aille Staten betrokken is. Deze
aangelegenheden behooren gemeenschappe
lijk geregeld te worden op den grondslag
van het recht. Er is een volkenrecht. Er zijn
algemeene rechtsbeginselen van Goddelijker!
oorsprong, wa iraan het verkeer tusschen
Overheden en Staten gebonden is, waaraan
de internationale verhoudingen behooren te
worden aangepast, dp den grondslag van die
algemeene rechtsbeginselen "ooet het recht
voor de internationale verhoudingen worden
opgetrokken en ontwikkeld, moeten waar
borgen worden verkregen voor de handha
ving van en de ongehoorzaamheid aan dit
recht Daarvoor heeft de Statengemeenschap
te zorgen. Daaraan moeten de Overheden en
Stalen naar vermogen medewerken.
Uit dat oogpunt gezien kan dc Yolkenb nd
van groote beteeken is zijn en verdient hij
krachtigen steun.
De Volkenbond behoort te worden gezien
als fle werkplaats voor de Statengem.cn-
schap ton bate van de internationale rechts
ontwikkeling cn de rechtspraak in interna
tionale geschillen. Mij heeft tot taak de be
vordering van de samenwerking der Staten
voor de gemeenschappelijke regeling der
aangelegenheden, welke krachtens aard
karakter tot de internationale gerekend d
Pi
NAAR EERLIJKE POLITIEK
EN: VÓÓR EERLIJKE POLITIEK
Twee nieuwe bladen uit een en dezelfde
streek liggen voor mij: de Nieuwe Maas-
sluische Courant en een waarschijnlijk on
regelmatig periodiek, dat de schoone titel
voert: Naar eerlijke Politiek, uitgave van de
Kiesvereeniging van die naam te Vlaar-
ne>t elkaar meer
te
Oorlog en zijn voorkoming.
Onze beschouw ing over den oorlog maakt
ons niet ongeschikt om hem te bestrijd n.
Zekegr, er zijn Christenen, die vervallen tot
passiviteit, maar zij handelen niet nas
Heilige Schrift.
Het geloof in de Heilige Schrift geeft
waarachtige kracht voor den strijd. De ge
hoorzaamheid van het Woord Gods maakt
den strijd tegen alle zonde-openbaring tot
een heilige roeping en stelt in staat tot h»t
betoonen van een activiteit welke zonder
weerga is in de geschiedenis der mcnsch-
heid. Dat dit zoo is leert het historieboek
van het Christendom. Wie waarlijk
vaardt de oorlogsheschouwing van de Hei
lige Schrift, wordt een geharnast bestrijder
van het beginsel des oorloge.
De oorlog is saamgeweven met de bedee
ling der zonde. Buiten de zonde is oorlog
ondenkbaar. Dit beteekem niet, dat alle oor
logvoeren zonde is. Er moet onderscheid n
worden tusschcn rechtvaardige en onrecht
vaardige oorlogen.
De vraag of o,l dan niet tot het voeren
van een oorlog zal worden overgegaan is
een vraag van recht, waarvan de beantwoor
ding gebonden moet zijn aan de regelen,
welke de internationale r-ehteorde daarvoor
stelt. Naarmate die rechtsorde tot verdere
ontwikkeling kan worden gebracht, zal zij
bijdragen fot hei voorkomen van oorlog,
het oploseen van geschillen langs vredelie
ven den weg, 't zij door toepassing van recht
spraak. 't zij door gebruikmaking v..n arbi
trage. Naarmate de regeling van het inter
nationale recht voortschrijdt en waarbor
worden verkregen voor de handhaving daar
van, zal beperking van bewapening moge
lijk •.••orden, zullen de machtsmiddelen door
vechsmiddelen kunnen worden vervangen.
In het vorenstaande werd op de hoofdpun
ten reeds tevens onze houding aangegevt
tegenover de beweging voor onzijdige, n
tionale ontwapening.
Deze beweging wordt in onzen tijd sterk
bevorderd door de werking van een onbe-
heerscht sentiment, dat alle aanraking met
de werkelijkheid verloren heeft, en sl
op humanitair-eocialistische en doopersche
opvattingen.
Uit liet humanisme is voortgekomen
ongegrond pacifisme, dat voor de beteek<
van het zelfstandig nationale weinig of geen
oog heeft cn mede daardoor komt tot de ver
oordeeling van de defensie, welke immers
dient om onverhoopt dat zelfstandig na
tionale te beschermen.
Het beroep, dat zoowel voor de eenzijdige,
nationale ontwapening als voor de dienst
weigering gedaan wordt op de Heilige
Schrift, het Eva/igelie, de Bergrede, het ze
de gebod, de Kerk en het Christelijk gew.
ten, moet worden afgewezen, omdat de
Heilige Schrift niet eiken oorlog verwerpt,
noch den krijgsdienst afkeurt, en zij haar
het zwaard gegeven heeft tot bescherming
van het. recht der onderdanen in het inwen
dige leven \<\n den staat en t t bescherming
van het recht des volks in het volkenleven
On wapeningsactie en propaganda voor
dienstweigering ondermijnen het gezag van
de Overheid, vorderen consequent gedacht,
dot, de Overheid van haar plicht afstand
doet, veroorzaken het afnemen van de
rechtszekerheid en het toenemen in kracht
van de aan het recht vijandig* macht.
In ons land is van militairisme geen
sprak?, noch van een organisatie voor le
ger en vloot welke het militairisme sterkt,
of te boven gaat het noodzakelijke voor de
volvoering van de overheidstaak.
Niet onder alle omt fandighedem is do vre
de „het hoogste goed". Recht en waarheid
gaan hem in waar.de en beteeken is te boven.
Ons vredeswerk is: aanvaarden het begin
sel des rechts en verwerpen het beginsel des
oorlogs.
Rechtzaken
HOOGE RAAD
N.V. HANDEL-, INDUSTRIE- EN
LANDBOUW-MAATSCHAPPIJ.
De advocaat-generaal bij den Hoogen
Raad, mr. v. Lier, heeft conclusie genomen
in de zaak van den officier van Justitie le
's-Gravenhage fegen C. F. I-Iünd Jr. en T.
Riel, die door den kantonrechter te 's-Gra
venhage en in hoogcr beroep door de recht
bank aldaar waren ontslagen van rechts-
"ervolging van dc lien ten laste gelegde
irrt reding der Loterij wet. liet betrof hier
het als directeuren der N. V. Handel-, In
dustrie- en Landbouw-Maatschappij te 's-Gra
venhagc uitgeven van een premie leening.
De conclusie luidde tot vernietiging van het
vonnis en tot veroordeeling van gerequirecr-*
den lof 2 maal 25 gulden boete.
Arrest 3 November.
DOOD DOOR SCHULD.
De advocaat-generaal bij den Hoogen Raad
mr. v, Lier, heelt geconcludeerd tot vernieti
ging van een arrest van het Hof te 's-Gra
venhage, waarbij M. A. A. A. D. is veroor
deeld tot 1 maand hechtenis, wegens het
doodrijden van een meisje le Nicuwec-Am-
stel, en fot verwijzing der zaak naar een an
der Hof.
Arrest 3 November.
HAAGSCHE RECHTBANK
DE PORTUGEKSCHE BANK BI L J F. TTEN-
KWESTIE.
Tn verband met het feit. dat het door de
Haagsche rechtbank bevolen verhoor or.
vraagpunten niet heeft kunnen plaats hebber,
cmdat de opgeroepen gedaagden niet waren
verschenen, is de bekende civiele zaak tu^f-ho,,
de Bank van Portugti! al eischendo pir-ij cc.
de heeren Marang can IJsselvecre. Alvez
Kciss, Hennies en de gebroeders Sousa de
Santos Bandeira, van wie de Bank wegens
£c°r hor uitgegeven emissies rortugersche
bankbiljetten een schadevergoeding van on-
g .voer 10 millioen gulden vordert, weer op
de rol van de eerste kamer dei Haagscc.0
rechtbank geplaatst.
De eischende partij, die nan het .voord wa:-,
vrceg een uitstel van 4 weken, r.et^eu de
rechtbank heeft toegestaan,
De twee bladen vorn
dan één tegenstelling:
de eerste courant is een voortzetting; de
tweede een beginneling;
de eerste is uitgesproken anti revolutionair;
de tweede sociaal democratisch met een
exponent of tusschcn aanhalingsteekens;
de eerste is vrucht van samenwerking en
concentratie; de laatste symptoom van on-
ecnigheid en divergatie;
de eerste zou als motto kunnen voeren:
vóór eerlijke politiek; de laatste noemt zich
zeer nadrukkelijk: NAAR eerlijke politiek
zulks niet tegenover andere partijen en bla
den, doch tegenover eigen vooraanstaande
partijgenooten en leiders.
Over 't eerste blad heb ik niets bizonders
meer te zeggen; slechts om bovenstaando
stellingen en vooral de laatste te bewijzen,
herhaal ik het bericht dat de Nieuwe Maas-
sluische Crt. in de plaats treedt van het
anti-revolutionaire weekblad „De Maasslui-
zer" en deel uitmakend van de West
lander voortaan twee keer per week.
verschijnt.
Het andere nieuwe blad kwam geheel an
dere tot 6tand. Het is een protest orgaan te
gen de plaatselijke leiding der S.D.A.P.. wel
ke partij ook wel zeggen kan: Komen die
tijden, dan komen die plagen. Want, de tij
den van invloed en machtsontplooiing zijn
gekomen en de plagen van verdeeldheid, ma-
ijver cn veiflauwing der grenzen meteen.
De S.D.A.P. is weer in een soortgelijke po
sitie als vroeger gekomen: vreeselijk afge
ven op tegenstanders om daardoor de aan
dacht von verdeeldheid in eigen gelederen
af te lei-den. Doch. met net verschil, dat het
vroeger de „Sturm und Drang' periode was
en thans oververzadigdheid en te groo'e
voorspoed.
Wie de roode pers leest, weet hoe me
nigmaal de overheensc.hende opinie ver le
dig d moet worden tegen malcontenten van
diverse soorten; in Vlaarddngen ziet men er
thans een svmptoon van.
Op zich zelf niet schrikkelijk belangrijk.
In Den Haag heeft men indertijd dezelfde
tweespalt gehad: zal er in het Volksgebouw
der S.D.A.P. al dan niet bier verkocht wor
den. E» na een kleine deining hebben
daar de minst-prlncipieelen hun zin gekre
gen: er wordt bier verkocht.
De minst-prlncipieelen zeg lk, want on
der het goede, dat de S.D.A.P .gedaan heeft,
behoort zeker de strijd tegen het alcoholisme
in vele streken des lands. Doch de tijd is
reeds iong voorhij, dat alle sociaal-democra
ten drankbestrijders waren.
En dus: gaat men ook in het Volksgebouw
te VlaariMngen bier verkoopen.
Maar dit feit en alles w..i er mee samen
hangt, grijpt zoo diep itn. dal er een twe de
roode kiesvereeniging is gesticht; dat er een
„polemiek- en advertentieblad" (eigenlijk
omgekeerd) werd uitgegeven; dot men
straks met aporie candidoton' voor de Ge
meenteraad komt en in het algemeen „Naar
eerlijke politiek" zal streven.
„Naar eerlijke politiek" wil men streven
in de S.D.A.P.; maar vrienden, daar is g en
beginnen aan; maak dan liever een nieuwe
S D.A.P.
Naar eerlijke politiek? En d« anti-vloot-
planagitatie is pas achter de rug....
MEVROUW VAN LUIPEN CONTRA
DE VOLHARDING.
In deze zaak, welke gister weder op de
iol van de eerste kamer der Haaoci.e
rechtbank voorkwam, heeft Mr. Nathans,
Jsman van mevr. v. Luipen, een conciu>ie
.men, waarna aan de tegenpartij eca
termijn van 14 dagen is toegestaan.
Zooals men weet vordert mevr. v. Luipen
..cecns door haar beweerd onrechtmatig
ontslag als verloskundige van de Volharding
een schadevergoeding van 50.000.
HET FAILLISSEMENT-KLOPPENBURG
De eerste kamer der Haagsche Rechtbank
heeft het bereids in de zit tine van
September jl. door crediteuren met bijkans al
gemeene stemmen geaccepteerde acoor.l in
het faillissement van den vroegeren directeur
der Provinciale Bankvereeniging, den heer
Kloppenburg, gehomologeerd.
VERDUISTERING.
De i
iflp^atsle jaren
G. B.. die
den kost verdiende als znnPP in dc opera,
vas wegens slapte in dit bedrijf /..mier
vork gekomen. Hij huurde daarop een ka-
ara waarop hij verschillende go.sloren dc-.l
p zicht afleveren, doch telkens nis de le\e-
ancier om antwoord kwam bleek de kamer
weder ontruimd cn het geleverde meegeno
men. Op 22 Aug. jl. had hij o.a. e»-n radio-
tostel met luidspreker en kast ter waarde
>an ruim f 200 op deze manier i:i zijn bezit
gekregen en deze voorwerp.-n te eigen bate
te gelde gemaakt.
Verdacht van verduistering subs, oplich
ting had hij zich deswege te verantwoorden
Na getuigenverhoor vorderde «le officier
i jusl
dachtc, die
.Het
De verdediger vei
de gelegenheid te
weer tc hervatten,
oordeeling.
de
malen veroordeeld is,
isstraf.
►eht, ten einde verd. In
ïllen zijn oude beroep
n voorwaardelijke ver-