UehkadM Suasd&cAz (wmti
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1930 DERDE BLAD PAG. 9
VRIJE UNIVERSITEIT
AMBTSAANVAARDING
PROF. MR. P. S. GERBRANDY
EENIGE OPMERKINGEN OVER DE
VERHOUDING VAN HANDELSRECHT
EN ARBEIDSRECHT
Hedenmiddag heeft Prof. Mr. P. S. G e r-
brandy het ambt van hoogleeraar aan de
Vrije Universiteit aanvaard met een rede
over bovengenoemd onderwerp. Spr. merkte
allereerst op, dat een gedeelte der socialis
tische litteratuur gedragen wordt door de
gedachte, dat wij ons bewegen in de riching
van een socialistische productie. Een merk
waardig voorbeeld van de wijze, waarop
deze gedachte wordt gewogen en tevens ge
koesterd is geweest het werk van Robert
Wilbraiidt „Sozialismus". Do grenzen der
sociale wetgeving worden daarin met zorg
aangegeven en daaraan wordt de gedachte,
dat ~een gansch andere orde van zaken be
hoort te komen en kan en zal komen, ver
bonden. Wie echter zoekt naar eenig bewijs,
dat -die pripcipieele wijziging, want dit be-
teekent in de rechtsverhoudingen eon prin-
cipiéele wijziging, kan en zal komen, wordt
teleurgesteld. Ideeën als van Wilbrandt doen
heel dé sociale wetgeving met gebrek nan
waardeering bezien. Dat gebrek aan waar
deering ls niet gerechtvaardigd en de onder
stelling van een man als Stephan Bauer,
die de arbeidswetgeving in beteekonis met
de receptie van het Romeinsche recht op
één lijn stelt, is juister en billijker. Voor 'n
gezonde rechtsontwikkeling is do arbeids
wetgeving van verreikende beteekenis ge-
Toch is hier een leemte, n.l. dat dit ge-
bied.vah ons positieve recht meer als sociale
politiek is gezien en minder als recht door
de juristen is verwerkt. Een merkwaardig
dualisme dat herhaaldelijk optreedt, is daar
van het gevolg. Intusschen geldt deze leemte
niet voor het geheele gebied. Een mooie uit
zondering vormt de leer omtrent het bcdrijfs
ongeval, waarbij wij van Sainckette de
ste poging ontwaren om aan de loer, dat
de verplichting tot schadevergoeding op
ongeval, waarbij wij van Saincklette de
seert de verplichting tot schadevergoeding
op de overeenkomst, welke den patroon ver
plicht den werkman heelhuids van het werk
te doen terugkeeren, jaren later wijst Saleil-
les op het clement, dat het hebben en ex-
ploiteercn van gevaarlijke ondernemingen
meebrengt en in 1925 constateert de Duit-
scher Weizert: „der Rechtsbegriff der Ge-
fêhrdungshaftung in seinen groszen Urn-
rissen ist allgemein anerkannter Bestand
teil jeder Rechtswissenschaft geworden". De
beginselen der ongevallenwetgeving zijn
daardoor met rechtsbeginselen, gelijk die in
het civiele recht erkenning vinden, tot een
goede eenheid versmolten, hetgeen voor het
aanvaarden dier wetgeving in liet volksbe
wustzijn als een vanzelfsprekende zaak be
vorderlijk is geweest en de werkingssfeer
heeft verruimd.
Deze eenheid en dit gezonde verband is
veel minder aanwezig op het gebied van
het zee-arbeidsrecht Bij de totstandkoming
van de wet op het arbeidscontract in het
Burgerlijk Wetboek is de materie van het
zee-arbeidsrecht uitgeschakeld. Bij Justitie
bestond toen het plan om te komen tot een
einheirich zee-arbeidsrecht, tot een soort
wetboek, dat alle stukken, die met deze stof
verband houden, tot één geheel zou verbin
den. ongevallen- en ziekteregeling hieronder
begrepen. Aan dit plan is geen uitvoering
gegeven. Stuksgewijs zijn sedert verschil
lende stukken, die tot dit gebied behooren,
bij afzonderlijke wet of wetswijziging ge
regeld en de opdracht, in 1921 aan de Com-
missie-Molengraaff gegeven, luidde dan ook
vrij beperkt om de arbeidsovereenkomst ter
zee te brengen in overeenstemming met de
eischen van den tijd. Dit heeft de Commis
sie niet weerhouden meer dan dit te geven:
één ontwerp, hetwelk de arbeidsovereen
komst ter zee in engeren zin regelt, maar
in verband daarmee en daarnaast een ont
werp, fretwelk in het vestigen van Kamers
voor zeezaken, waarin de bedrijfsgenooten
worden bijeengebracht, vooral wanneer men
op de geheele uitwerking let, biedt een
proeve van bedrijfsorganisatie in het zee-
vaartbedrijf. Voor wie de gedachte van be
drijfsorganisatie toejuicht een verheugend
teeken. Echter wanneer gelet wordt op de
wijze, waarop in casu die proeve is uit
gewerkt, reden tot teleurstelling. De twee
slachtigheid. het gebrek aan verband tus-
schen civielrecht en den grondslag waarop
de Kamers rusten moet hier opvallen.
Wie dit gebiedt betreedt, kan niet voorbij
zien twee zaken: a. de eenhc-id der bepa
lingen, die de arbeidsverhouding tot object
hebben, waarin elementen van gezag, ver-
bandsvórming, beroepsgémeenschap, heschcr
ming en trouw op natuurlijke wijze optre
den en haar een karakter, dat boven het
verbintenissenrecht uitgaat, verleenen; b.
het op natuurlijke wijze optreden van een
verband, hetwelk liet pogen doet opkomen,
dat verband wettelijke meerdere duurzaam
heid te verleenen en te maken, in beginsel
althans, tot drager der verschillende rechts
regelen. Hiervan is in de plannen der Com
missie weinig te ontdekken. Er is alleen
verband gebracht tusschen tie Kamer en het
arbeidscontract ter zee in engeren zin. Dit
verband is erg zwak; het eigenlijke reclits-
karakter der Kamers is zwevende. Vooral
het gebrek aan verband met het autonome
bedrijfsrecht is een ernstig bezwaar. Het
dualisme tusschen een civielrechtelijk en
een soort publiekrechtelijk deel, zonder sa
menhang, is een ernstige fout. Het is zeer
de vraag of niet steeds praemature ontwer
pen zullen komen, zoolang niet het arbeids
recht veel meer dan tot heden door de
juristen als een zelfstandig stuk is verwerkt.
Ook evenwel, wanneer de ontwerpen meer
op zich zelf en als dienstig aan een lieperkt
doel, worden gezien, blijven er zeer ernstige
gebreken kenbaar: de wijze, waarop de Ka
mers gekozen worden, door kunstmatig do
vakbonden tot kiescolleges te maken, is
zwak, hoewel daarnaast in de wijze va»
stemming de Commissie weer aan contrac-
tcerende partijen heeft gedacht Wat echter
vooral een zeer groot bezwaar' blij rt is do
onbelangrijkheid van de zaak der Kamers,
als staande te weinig in het middelpunt èn
an het bedrijfsleven èn van de strijdvragen
lie om om lossing roepen.
Telkens treedt op dit gebied het zeer
eigenaardige punt naar voren: „de sprong
van het private in het publieke recht". ,1»
Duitschlands wetgeving vindt men voorbeel.
den, hoe deze vraag is opgelost, tot navol
ging manen doze echter niet. Wij treffen
rond de arbeidsverhpuding regelen, die do
grenzen van het verbintenissenrecht over
schrijden, maar dat wil niet zeggen, dat hel
gebied van het privaatrecht (in casu het ge
bied van het handelsrecht) moet worden
verlaten. Wie dadelijk gereed is om dat t'
doen. loopt de kans, dat het verband met 't
levende bedrijf hem begeeft, de voortgaande
ontwikkeling eer geremd dan gediend wordt,
of dat de tweeheid, die men beoogt te be
teugel en, gemaskeerd blijft voortleven. De
gedachte, die Cleveringa toejuicht,
eigen wetboek van zeearbeidsrecht, heeft
derdaad goeden grond, maar kunstmatige
Kgmers scheppen, zooals de Commissie wil,
op gemakkelijke wijze een publiekrechtelijk
stuk plaatsen op een inderdaad civielrech
telijke basis, is onjuist. Het venband tus
schen arbeidsrecht en handelsrecht is hier
scheef gezien.
Zelfs hij, die staat op het standpunt, dal
het scheppen van een verband, hetwelk rus
tig verordenen de plaats doet innemen van
een heftig strijden over arbeidsvoorwaar
den, over invloed in het bedrijfsleven, toe te
juichen is, kan niet voorbijzien, dat hij (de
staking van 1912, de oneenigheid in de in
ternationale conferenties, uitingen van lei
dende figuren, een tot afbraak neigende
practijk en leer zijn daarvan'het bewijs), in
een wereld van spanning trepdt, welke een
rechtsregel niet willekeurig wijzigt of zelfs
beïnvloedt. De zeer belangrijke vraag blijft
of in den grond der zaak (dit ligt buiten het
recht in engeren zin), het verhand en de
eenheid door de bedrijfsgenooten worden,
begeerd. Wie van den jurist eischt, dat hij
een passenden vonm geve aan wat als een
reehtsverband in wording wordt gevoeld, die
overvraagt, de bedrijfsgenooten hebben al
lereerst zelf te handelen en eigener bewe
ging, dat verleent aan het autonome bedrijfs
recht zijn hooge waarde; door verheldering
der begrippen en bestudeering en verwer
king der regelen en rechtsfiguren, die hij
hier ontmoet, werkt de jurist mee; door dié
samenwerk g is ook in dé toekomst veel te
bereiken oip het gebied van het zée-hrbeicis-
EENHEID IN SCHRIJFWIJZE?
„FILIPPUS"
Do ejv. algemeene vergadering van het
Geref. Traktaatgenootschap „Filippus" zal
D.V. worden gehouden te Almelo op 9
October a.s., des morgens 10 uur, in de Ker-
keraadskamer Geref. Kerk Molenkamppark.
Alle belangstellenden zijn welkom. Ds. N.
Buffinga, van Rotterdam, zal den avond te
oren den bidstond leiden, terwijl Dr. C.
Bouma, van Den Haag, hoopt te refereeren
over: „Huisbezoek gesteund door lectuur-
verspreiding".
Kunst en Letteren.
VINCENT VAN GOGH-TENTOONSTELLING
In het Stedelijk Museum te Amsterdam
zijn gister de door het Museum Fokwang te
Essen toegevoegde schilderijen toegevoegd.
Het zijn twee belangrijke werken van Vin
cent van Gogh, een stuk van Gauguir uit
Tahiti en een schilderij van Manet.
Thans is ook een belangrijk werk van de
Toulouse-Lautrec te bezichtigen.
DE BERG HEEFT EEN MUIS
GEBAARD
DOORZETTEN HET PAROOL
Eindelijk, eindelijk heelt dan de mi-
nisier an Onuerwijs de Kiioop doorgeliaKt
en een nieuwe regeinig geuiig geinaata voor
ue spelling onzer woorueu. iueii mag ervan
zeggen \iui men wil, aan munster lerpstra
mag ue eer niet ontnouden dat hij w a i g e-
a a n heelt
Vanaf lödi, net jaar dat Kollewijn zijn be
kend arüKei sclireei in „Vragen van den
Dag' tdat is 4U jaar geleuen, ja de Pliry-
gicis i.e. de iNedenanders worden laat wijs),
i.s er over wijziging gesproken.
Minister Con van dei- Linden stelde in
19iü een Staatscommissie in en die lieelt
een rapport uitgebracht en een advies ge
geven, waarover ook door de Hegeenng wel
vaak is gesproken, maar dat nooit werd
opgevolgd.
ia later jaren ontvingen Prof. A. Kluyver
en Prol. J. VV. Muller ue opdracht een nieu
we regeling te ontwerpen, welke in 1921
werd gepubliceerd, danig besproken
maar nooit uitgevoerd.
In 1926 sclieeu delinitieve oplossing nabij:
een grondig overleg, waarin ook de inspec
teurs bij het onderwijs betrokken werden,
leidde tot overeenstemming tusschen vóór-
en tegenstanders der vereenvoudiging. Deze
oplossing zou hierin bestaan dat bij onder
wijs en examens voortaan de oude en de
nieuwe spelling gelijke rechten zouden heb
ben.
Dit voorstel van Minister Waszink werd
door de Ministerraad verworpen en alles
bleef, zooals het was.
Als we nu die lange lijdensweg overzien,
vanaf 1691 tot heden, dan doet het sympa
thiek aan, dat minister Terpstra althans
een besluit heeft genomen, waar zijn ambts
voorgangers steeds hebben geconimissied eu
gereueneeixL
Ja, wij willen nog verder gaan.
Zijn onze inlichtingen juist en we mee-
nen reden te hebben dit aan te nemen, dan
staat minister i erpstra vrijwel op Jiet stand
punt van zijn onnnddeilijKe ambtsvoorgan
ger minister Waszink en gevoelde lnj er
alles voor de zaak op te lossen in dien
geest. Dat onze tegenwoordige minister een
man is, die op precies het tegenovergestelde
van een enghartig, bekrompen standpunt
staat, heeft Z. Excellentie ook hier weer be
wezen, waar hij aan de deskundige, weten
schappelijke woordvoerders der \ereemou-
digue spelling ruimschoots gelegenheid
heeft gegeven,«nem over de wenschenjkheid
der Koliewijnspelling voor te lichten.
Nogmaals, zijn onze inlichtingen volko
men betrouwbaar, dan zou de nieuwe rege
ling door de minister niet con amore zijn
ingevoerd maar eenvoudig wijl de Minister
raad een volledige gelijkstelling tusschen
oud en nieuw niet wilde toestaan.
Bij deze stand van zaken bleet de minis
ter slechts de keuze: niets doen of een deel
uitvoeren van het bemiddelingsvoorstel der
Staatscommissie-1916. Z. Exc. heeft het laat
ste gekozen en wij verklaren van meening
te zijn dat hij onder nadrukkelijke aantee
kenmg dat de berg zijner spellingsherzie-
ning een onbeteekenend muisje van spel
lingsverbetering heeft gebaard recht op
erkentelijkheid heeft.
verbetering is miniem en Z. Exc.
heelde zich niet in, gelijk hij vermoedelijk
ook niet zal doen, dat zijn nieuwe voor
schriften de „eenheid in schrijfwijze der
Nederlandsche taal" zullen bevorderen. In
tegendeel, zij zullen de verwarring chro
nisch maken, omdat ze niemand bevredigen
en wetenschappelijk absoluut verwerpelijk
zijn, aangezien het geheel foutieve en on
houdbare parellelisme tusschen sexueel ge
slacht en genus, althans over een kort front
gehandhaafd blijft.
Echter, om in deze terminologie nog even
door te gaan: de verdedigingslinie van de
bchoudzuchtigen is doorbroken, officieel
doorbroken. De baarlijke nonsens van: ik
zit op d e n stoel, en jij gaat naar den win
kel, behoort nu voor de betergezinden tot
het verleden.
En al is het dan te betreuren dat de Re
geering de negende van Kollewijn niet
geheel heeft overgenomen en de overige
acht regels heeft genegeerd, het zou on
rechtvaardig zijn bij zijn teleurstelling om
het meerdere niet te willen erkennen het
weinigje goede. Als eerste stap op de weg
moet deze wijziging worden opgevat De be
dachtzame Nederlander gaat zoo gaarne
langs lijnen van geleidelijkheid. Welnu de-
ze heel kleine vooruitgang vure alle voor
standers van een rationeeler spellingsstelsel
aan, met kracht de strijd vourt te zetten.
.Doorzetten" blijve het parool. Het gaat om
een belangrijke opvoedkundige zaak, spel
lingsvereenvoudiging is een nationaal be
lang. En de V. S. wint het onvoorwaar-
OP 65-JARIGEN LEEFTIJD EEN
COMPLIMENT OVER HAAR TEINT
ZIJ VERTELT ALLE VROUWEN HAAR
GEHEIM
20 jaren Krnschen 20 jaren gezondheid
Stel U voor! Reeds grootmoeder en nog ie
worden gecomplimenteerd over haar teint!
Hoe dit komt? Haar brief zal het U zeggen.
Kruschen houdt haar jong en „fit". Dat
haar heele geheim.
„Toen ik dezen zomer met vacantie wi
werd mij gevraagd hoe ik toch aan dien
frisschen teint kwam of wat ik er
gebruikte. Ik gebruik Kruschen zooals het
wordt voorgeschreven nu reeds gedurende
20 jaar en het is de beste en eenige medi
cijn die ik ken. Voordien had ik steeds
last van mijn lever en gal en rheumatiek
in armen en schouders. Ik neem het regel
matig, zooals U voorschrijft, met boven
genoemd resultaat. Ik vertel het aan
iedereen, ook aan mijn kinderen, die nu
al volwassen zijn, want ik ben over de 65".
E. B.
Stel u niet tevreden met haar te benijden.
Volg haar voorbeeld. Kruschen zal U jong
houden net als het haar deed. De kleine
dagelijksche dosis houdt U inwendig jong;
U staat eiken morgen op zoo frisch
vroolijk als een schoolmeisje en voordat de
eerste maand voorbij is kan men het
bazingwekkende verschil zien in
uiterlijk. Kruschen spoort lever en ni
aan tot betere werking. Afvalproducten
den op natuurlijke wijze door die afvoer-
organcn verwijderd zooals de natuur dit
bedoeld heeft. Uw bloed wordt gezuiverd en
vloeit als een reinigende stroom naar eiken
vezel van het lichaam. Het heele organisme
wordt tot nieuw leven aangespoord, Uw
oogen staan helderder, Uw huid is frisscher.
U voelt zich en benut dit ook een ander
mensch. Duizenden ondervinden het dage
lijks. Waarom U niet?
Kruschen Salts is verkrijgbaar bij alle
apothekers en drogisten k f 0.90 en f 1.60
per flacon.
Op 't oogenblik kunt U Kruschen Salts
probeeren op onze kosten. Door heel Holland
zijn namelijk onder de apothekers en drogis
ten duizenden flesschen Kruschen verdeeld,
die verpakt zijn met een gratis proefflaeon.
U kunt deze gratis proefflaeon gebruiken,
zonder de gewone flesch Kruschen te openen.
En indien U, na de proefflaeon opgebruikt
te hebben met 't resultaat niet volkomen
tevreden bent, brengt dan de gewone flesch
ongeschonden terug naar den leverancier, bij
wien U ze gekocht hebt. Hij zal U onmid
dellijk en zonder omwegen Uw (geheeli
uitgave) 1.60 terugbetalen. Maar vergeet
niet. dat de gratis proefflaeon alleen verpakt
is bij de groote maat van 1.60 en dan nog
slechts voor een beperkten tijd.
Gaat dus naar Uw apotheker of drogist,
voordat hij deze groote proefpakken uitver
kocht heeft.
Gemengd Nieuws.
Nadeir vernemen wij, dot een der beruch
te inbrekens te Amsterdam op de daken ge
arresteerd, een zekere G. is, cLie onlangs
uit de gevangenis te Schevenhigen is ont
vlucht, terwijl de andere inbreker K. een
der medeplichtigen was van de groote in
braak bij d-e firma Begeer.
G- deelde de politie mede, dat hij nog
nimmer zoo geschrokken was als in den
afgeloopen nacht, toen het alarmsignaal bij
de firma Jullden in werkiing kwam.
OOK EEN BEZUINIGING!
Waar de eendjes bleven
Te Boskoop heereoht onder de verpleeg
den van het weeshuis groote beroering.
Over de oorsaak hiervain wordt ons het
volgende gemeld:
Door het Burgerlijk Armbeetuur ziin de
zen zomer aangekocht acht eenden, die tot
groot vermaak van de verpleegden in de
sloot rondzwommen.
Toen de dieren eieren gingen leggen, was
dat tevens voor do menechen een genot,
daar zij, wanneer de voorraad toereikend
was, elk een ei bij hun boterham kregen,
evenwel met dien veis tand e, dat dan de
kaas verviel, zoodat een en ander niet duur
der uitkwam.
Dat ging een heele tijd zoed, totdat op
eens, vanwege de bezuiniging, de eenden,
in verband met de kosten ven het voeder
opgeruimd moeóten worden, aan welk be
sluit uitvoering weid gegeven.
De eenden werden geslacht, en naar men
ons verzekerde, door eenige bestuursleden
opgegeten.
Dat een en ander veel kwaad bloed gezet
heeft, moge daaruit blijken, dat dezer dagen
in het weeshuis heftige tooneelen hebben
plaats geliad.
•N OUDE TRADITIE
Sedert menscheriheugcnis liep men altijd
des Zondags na 12 te Oudewater met het
busje deir R.K. armen bij de parochianen
daar ter stede, en kon men het eentonige
geroep van den collectant: „blief ie wat te
geve veur de arreme" aan de deuren hooren.
Op verzoek van verscheidene parochianen
aan hel R.K- Kerkbestuur zal dit voortaan
dips Zaterdags geschieden.
AUTO-ONGELUKKEN.
Te Wassenaar kwamen op den Rijksstraat
weg bij Zuidwijk tengevolge van slippen c.-n
personenauto, waarin gezeten waren v. D. en
P en ecu vrachtauto uit Rotterdam, waarin
eveneens twee personen zaten, met elkaar in
botsing met het gevolg dat de vrachtauto
werd beschadigd en de personenauto groo
tendeels werd vernield. Van D. brak eon
sleutelbeen en de andere personen liepen
kneuzingen en verwondingen op. Allen wer
den naar het Academisch Ziekenhuis te Lei
den gebracht.
Op den Rijksstraatweg nabij de Vechtbrug
te Muiden reden twee auto's, toen plotseling
een dezer auto's, een luxe wagen komend
van de richting Naarden door de gladheid
van den weg slipte en schuin over den weg
kwam te staan. De tegenkomer, een vracht
auto. reed den wagen precies in de flank
waardoor de laatste totaal vernield werd
De bestuurder, wiens naam niet bekend is
geworden, werd vrij ernstig gewond. IliJ is
per particuliere auto naar Amsterdam over
gebracht. De bestuurder van de vrachtauto,
zekere Boon uit Amsterdam, is licht gewond
Men meldt ons uit Grave (N.-Br.):
De ongeveer 16-jarige zoon van slager Lau
rent uit Wychen, stak per fiets plotseling
den zeer drukken verkeersweg Nijmegen
Grave over. Hij werd daarbij door oen zware
vrachtauto uit Oss aangereden. Beide beenen
werden den jongen verbrijzeld.
Dr. Ranters uit Grave was spoedig tor
plaatse en verleende de eerste hulp.
De jongen werd per auto naar het zieken
huis te Nijmegen vervoerd, waar een der
beenen werd geamputeerd. Zijn toestand is
zorgwekkend.
De chauffeur van de steenfabriek te Groen-
lo (Gld.) had op den weg naar Ruurlo hij
het uitwijken het ongeluk met een auto-
truck, waaraan een aanhangwagen, tegen
een boom te rijden. Hij zelf bekwam geen
letsel, doch een inzittende collega liep ern
stige hoofdwonden op en werd met hevig
bloedverlies in het St. Vincentius-gasthuis
opgenomen. De auto-truck werd zwaar be
schadigd.
BRANDEN.
Te Noord-Beemster (N.-H.) brak brand uit
in de boerderij van A J. van der Ban. Toen
de brandweer arriveerde, was alles reeds
uitgebrand. Er kwamen geen persoonlijke
ongelukken voor. Het vee is gered. De in
boedel en de landbouwwerktuigen verbrand
den. Verzekering dekt de schade. De brand
is vermoedelijk in den paardenstal ontstaan.
KALKZANDSTEENFABRIEK
STILGELEGD
Te Alphen aan den Rijn ie de kalkzand-
steenfabriek van de fa. Jongenburger
voorloopig 6topgezet; 24 arbeidens zijn hier
door werkloos geworden.
De Hiilvensuinsche architect, de heer A.
J. W. de Groot, heeft een uitvinding gedaan
op het gebied van kunstmatige golfopwek-
king.
Met de machine, welke in een speciaal
daarvoor gebouwd zwembad op het land
goed „Uytwijck" aan den Utrechtschen Weg
té Hilversum werd geplaatst, zijn schitte
rende resultaten bereikt.
Met dit systeem wordt het water niet
voortgestuwd, zooals bij verschillende Duit-
sche vindingen op dit gebied, doch door een
tank in den vorm van een halve golf neer
gedrukt, zoodot direct na de eerste neer
drukkende beweging reeds een golf ontstaat
De hoogte der golven wordt geregeld door
het overhalen van een handle en kan opge
voerd worden tot een springvloed. Binnen
enkele minuten na het in werking stellen
van de machine ontstaat, aan höt uiteinde
van het bassin een branding.
Radio Nieuws.
HUIZES i.
-• li Hftec
U.) KRO.
Iienatlg half
ui-x.rk doo-
or J*u*dlg»
Grumofoo». VPRO.
10.13 Voordracht. 10.30 Ziokenuurlje. 11.30 Öru-
nofoon. 12 Politieberichten. 13.15 Middagconcert
VA RA-lied je?. 2.15 Paedagoglsch Concert
-.n tehuis. 5.30 Bestuursnu-dedeeiingcn van hét
hoofdbestuur der VARA. 5.45 Kinderuurtje. 6.45
Uirtje voor de Vlachers op zee. verzorgd door
ien Centralen Boud van Transportarbeiders. 7.45
Politieberichten. 8 Populair concert. 9 Lezing.
120 de pomp. WekelUksch nieuws van Teun
----- 11.30
VERDRONKEN.
Te Schipluiden is de 61-jarige werkman
A. L. door de duisternis misleid in de Kas
tanjewetering geraakt en verdronken.
Te Oostburg (Z.) is het D.Vjarig kind van
B. in een zinkput op het erf van zijn vader
geloopen en verdronken.
HET ONGELUK TE GEULHEM.
Dezer i'agen verliet Jan Lieven, het laatste
slachtoffer van het ongeluk te Geulhem,
waarbij eenige leerlingen der kweekschool
te Haarlem in de rotswoningen door een
rotsblok werden getroffen of gedood, het hos
pitaal Calvariënberg te Maastricht.
De politie te Enschedé ie een dievenbende
op het spoor gekomen, welke in verschil
lende magazijiiMi diefstal heeft gepleezd.
Een groot aantal gestolen costumes, echoe
nen enz- zijn ree-Je in beslag genomen. Acht
personen zijn aangehouden.
liet onderzoek wordt met kracht voortge
zet. daar men vermoedt dat de bende rich
nog aan andere feiten heeft schuldig ge-
HOOG BOEZEMWATER IN FRIESLAND.
Tengevolge van den hoogen boezem water
stand in Friesland is het Provinciaal Stoom
gemaal nabij Lemmer op last van Ged. Sta
ten weer in werking gesteld.
Land- en Tuinbouw.
DE LAGE PACHTPRIJZEN.
Men meldt ons uit Kampen:
In verband met de malaise in den land
bouw zijn bij de verpachting van 33 erven
der gemeente Kampen de pachtprijzen met
9.4 pet, verlaagd.. Het gevolg van deze
verlaging zal zijn, dat de gemeente gedu
rende een termijn van vier jaren jaarlijks
f 1S.3S6 minder zal ontvangen.
DE BRABANTSCHE IMKERSDAG.
Te Tilburg was de Brabantsche imkersdag
zeer druk bezocht. Er waren 275 bijenvolken
aangevoerd, waarvan de prijs per opzetter
varieerde tusschen f 5 en f 9.
De aanvoer van honig was 2200 K.G.,
afkomstig vaji vijfentwintig imkers. De prijs
van de honig in flacons varieerde tusschen
f 1.10 en f 1.50 per K.G. en die van raathonig
tusschen f 1.50 en f 2.
PIEPNEUS EN BIBBERSNOET
Nadruk verboden. 1
15. Ringtingting! Daar werd gebeld: Er
klonken voetetappen en gepraat! Dadelijk
doken Bibbersnoet en haar vriendje weg
tusschen de koekjes, terwijl ik met één oog
voorzichtig onder 't deksel v.nn den theepot
door gluurde. Het waren Meneer Dikk er-
dak, Mevrouw Dikkeralak, en de jongeheer
Dikkerdak, die op visite kwamen....
16. Toen de visite netjes gezeten was,
kwam Mevrouw regelrecht niet het thee
busje op ons toe, om den theepot to vuMcn.
„Gerri'tje, hou je klaar!" fluisterde ik.
Mevrouw zette het theebusje neer en
lichtte het deksel van don pot
O, jongens, je had ze moet.-n zien schrik
ken. toen wij opeens wip! wip! met een ge
weldigen sprong langs haar heen wipten!
(Wordt Maandag vervolgd).
LANGS DE STERVENDE
ZUIDERZEE
Zullen de roode hengelaars vele
kiezers vangen?
Een vrome volksgroep.
Een schrijver en een teckenaar van de
•roode pers zwierven over en langs de ster-
veilde Zuiderzee om de heerschende ontevre
denheid over de Zuiderzeesteunwet om te
zetten in sympathie voor de S.D.A.P. En,
zeer waarschijnlijk zullen ze hier en daar
wel iets aan den hengel slaan, want Zuider-
zeevisschers hebben nog weinig ervaring
van roode politiek opgedaan en zijn dus nog
al goedgeloovig.
Daarbij komt een aangeboren hoffelijk
heid, welke den vreemdeling niet gaarne
onaangenaam wil zijn en de tegenspraak
niet scherper formuleert dan noodig is; en
ge kunt dus wel begrijpen, dat de roode
propagandisten vol moed op de stemmen
winst huiswaarts zijn gekeerd.
Zoo'n vi'eugdestemming hoeft natuurlijk
ook invloed op het oordeel, dat men in 't
publiek over de visschersbevolking geeft.
De Spakenburgers kwamen cr ditmaal al
heel goed af; hun vriendelijk dorp maakte
op de roode bezoekers, die zich waarschijn
lijk helden waanden toen ze te Amersfoort
in de autobus klommen, een prettigen in
druk. En van de bewoners zeggen ze ook
veel liefs. Allereerst van een paar visschers-
Boeisjes, die ook met de bus meegingen en
niet „onbeschaafd gichelden" toen de teeke
naar aan 't werk ging.
De schrijver zegt dan ook:
Dit maakte, dat onze eerste indruk van de
Spakenburgei's gunstig was.
En de volgende kennismakingen hebben
niet anders gedaan dan dien gunstigen in
druk buitengewoon versterken. Wij zijn uit
Spakenburg weggegaan met het prettige be
sef een pittige, beschaafde en vrome volks
groep tc hebben leeren kennen.
Men kan inderdaad niet slechter ervarin
gen uit een plaats vertrekken.
Deze lofprijzing zal de Spakenbuiyjers
goed doen, vooral als zij bedenken, hoe ze
vroeger wel uitgescholden zijn in Het
Volk, toen eenigen hunner, door langduri
ge werkloosheid gedreven, als werkwilligen
naar Amsterdam en later naar Zaandam
gingen.
Neen, ik verdedig niet, wat toen geschied
de; al kan ik, die de Spakenburgers en hun
toestand in die dagen zeker zoo goed kende
als de roode scribenten zich nu verbeelden,
zeer goed be gr ij pen, wat ze deden. Ik
wijs er alleen maar op, wat de lofspraak in
Het Volk waard is. Toen waren het alle
maal de verachtelijkste onderkruipers; nu
zijn het prettige, beschaafde en vrome men-
schen.
Het verheugt me dus buitengewoon, dat
deze bevolking ons blad zulk een goed hart
toedraagt.
Doch, laat ons verder gaan. De roode be
zoekers hadden een taak te vervullen. Iloe
ze dat deden vertelt de schrijver in Het
Volk aldus:
Al spoedig waren we ean de heven
in heftige politieke debatten gewik
keld. De Spakenburger bevolking is vrij
wel onbesmet orthodox-protestant en in
politieken zin uiterst rechts georiënteerd.
Wij namen daarom de vrijheid inzake de
verwerping van het initiatiefvoorstel-Duys
c.s., de rol hunner politieke vrienden te
schetsen: de knuppeJ in het hoenderhok!
Maar ook hier: ondanks de geweldige
agitatie, die zicli van sommigen meester
maakte ook in de heftigste discussies
geen kwetsend woord, geen onheusch ge
baar: liet was inderdaad een genoegen
met deze principieele tegenstanders van
gedachten te mogen wisselen.
Een van hon een fanatiek partijganger
verdedigde de stelling, dat de a.-r.
broeders dus ook zij zelf steeds
trouw hun leiding hadden te volgen.
„Indien nu uw politieke vrienden bij
een hernieuwde poging om de vischers
recht te doen den voet weer dwars zet
ten en u aan ellende overleveren ook
dan?".
„Ja!" zei hij vastbesloten.
Maar een storai van protesten stak op
uit do omringende visschers.
„Als dat waar was, dan waren we
heelemanl verloren!".
„Je haalt geloof en politiek door elkaar,
man! Als ze ons in den steek laten, zullen
ze merken hoe trouw we zijn!".
„Tot nu toe hebben jullie anders aardig
met je laten sollen", merkten wij op.
„Het is wol goed", kwam een ander,
„dat do rooien er ziel» mee bemoeien. Als
we het in de Kamer van rechts moeten
hebben, komt er geen steek van terecht!"
i,Diê 1b mesjokke", zei de overtuigde antii
minachtend.
„Waren jullie allemaal maar zoo me
sjokke, kameraad!"
Nu moeten we even samen afspreken, dat
het niet gemakkelijk is om een „praatje aan
de haven" precies en nauwkeurig weer te
geven. En ik maak er don schrijver dan
ook geen verwijt van, dat hij er een
beetjenaast is.
't Is te vergeven; de opdracht luidde na
tuurlijk: tracht het vertrouwen der visschers
in de protestantsch-rechtsche partijen (be
halve dan in Volendam, waar do bevolking
roomsch-katholiek is) te schokken; dan
vaart de S.D.AP. er straks wèl bij.
Mr. Duys heeft daar indertijd met zijn
onbekookt wetsvoorstel goed materiaal voor
geleverd; de rechterzijde heeft dat afgestemd,
wantnietwaar, dk voelt niets voor de
belangen der visschers. De Christelijke
pers is steeds voor die liclangen opgekomen;
Christelijke organisaties hebben jaar en dag
het beste voor de visschers gezocht; het
Kamerlid Duymaer van Twist stond al
onversaagd op de bres (en werd deswege
meermalen uitgelachen) toen de roode
Kamerleden nog nauwelijks beseften, dat
Zuiderzeevissehcrs ookkiezers zijn.
Doch dat alles beteekent immers niets.
Thans strijdt de S.D.A.P. vóór de visschers,
en wie het niet niet deze partij eens is, die
verwaarloost hun belangen.
De gewone gang van zaken. Het oude
spel. De beproefde methode, welke al zoo
vaak kiezerswinst opleverde. En dus ook
langs de Zuiderzee toegepast moet worden,
want waarlijk, in dit troebele water is liet
thans goed visschen.
AUe propaganda leyart la de politiek Kiest
op, dat geloof ik zeker. Al moet .ik wel eens
lachen om de hoopvolle conclusie, welke
de schrijver in de roode pers trekt uit een
gesprek met Zuidorzee-vissohers en waarin
hij dezen natuurlijk absoluut overtuigd
heeft, dat het heil alleen bij de S.D.A.P, te
vinden is.
En toen ik 't bovenstaande resumé
over het gesprak op een Spakenburger
botter gelezen had, toon lachte ik ook hij
mijzelf en legde de krant op zij.
Maar in die houding kon ik niet volhar
den, want de „fanatieke partijganger" neemt
geen genoegen met de weergave van het
gesprek en meent, dat het gebruikelijk is
een interview eerst te laten lezen aan den
man. wien het afgenomen is, voor liet ge
publiceerd wordt; om het nu maar eens
deftig te zeggen.
Deze zoogenoemde „fanatieke partij
ganger" (goede antirevolutionairen zijn
noch fanatiek, noch purtijgangoi 1) schrijft
ons. dat hij absoluut niet accoonl gaat met
de voorstelling van zaken Ln Het Volk
gegeven.
Op de eerste vraag (zie hoven! heeft hij
geen ja cezegd, doch opgemerkt, dat de
rechtsche kamerleden de visschers de voet
niet dwars zullen zitten; maar dat, als ook
thans tie pogingen mislukken, de rechtsche
visschers de overheid onderdanig zullen
blijven.
De storm van protesten heeft de schrijver
in Het Volk slechts in zijn verbeelding
gehoord: er waren slechts drie visschers
bij tegenwoordig.
Dat „geloof en politiek" door elkaar gc
haald worden, is ook niet gezegd.
Slechts merkte men op: laat de politiek
maar rusten, daar Korden jullie fess toch
niet over eens.
Voorts is niet gezegd, dat het goed is, dat
de „rooien" er zich mee bemoeien. De op
merking werd gemaakt: het is goed, dat
jullie je thans ook met de zaak bemoeien,
want alle Kamerleden behooren op onze
hand te zijn.
Ten slotte ontkent de disputeerende vis-
schor, dat het woord „mesjokke" is gebruikt.
We wilden onzen vriend, die ons uitvoe
rig over deze dingen schreef, niet teleur
stellen en bobben daarom zijn mededeelin-
gen thans weergegeven: doch hij vloio zich
niet, dat het helpen zul. Het gaat om de
propaganda voor de S.D.A.P. n om de
stemmen der Zuiderzee visschers. Vandaar de
vriendelijke woorden. Als de Spakenburgers
rechts blijven aanhouden, dau^penit liet
Volk hen .-traks geen pittigegKschaafdo,
vrome volksgroep, mnr.r aehtcrlijke dom*
pers, die met slaventrouw het rechtsche
vaandel volgen.
Onze briefschrijver- vreest die kwalifica
ties niet, want hij eindigt zijn brief mot dezo
woorden:
..Ik wil u met het bovenstaande inlichten,
dat wij nog niet ..rood" zijn; want als het
jinhli.k Het Volk leest, dan zou het
denken, d'.t er onder de visschers te Spa-
kenburg al „rooien" zijn. Nou, mijnheer, ik
merk er nog niks van".
Neen. wij hadden er ook nog niet veel van
bemerkt. I>e „pittige" visschers zijn niet zoo
politiek "nnoozel als sommigen mccuon
