tneraEe Synode der Gerei. Kerken
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1930
ft»i»»MtiiMiimiminnninHBmrmipnnmmBaBnnnniinnniBaa«annpnmmiiiCTBimnnnnnn|
DE ZITTING VAN WOENSDAG
De zitting van Woensdagmorgen werd aan
gevangen met het zingen van Ps. 111 3 en
5, waarna de praeses voorging in g
Appèl nominaal werd gehouden en de
acta van gisteren vastgesteld.
Gemengde huwelijken.
Ds. J. Jansen van Wierden rapporteerde
daarop nader over een verzoek van de Part,
Synode te Utrecht om te bevorderen, dat in
alle Geref. Kerken van Nederland een uni
forme regeling kome ten aanzien van de
bevestiging van gemengde huwelijken.
Naar aanleiding van dit verzoek werd de
Volgende conclusie voorgedragen:
De Generale Synode besluit op het ver
zoek der Part Synode van Utrecht niet in
te gaan, omdat de gevallen te zeer onder
scheiden zijn en zulk een algemeene rege
ling onmiskenbaar als een zekere kerkelijke
sanctie der gemengde huwelijken zou worden
beschouwd.
Dr. K. D ij lc bestreed, dat men met een
uniforme regel te stellen sanctie aan het ge
mengde huwelijk zou verleenen. Men heeft
ook regelen voor de tucht maar daarom
sanctioneert de Kerk de zonde niet, Spr. stelt
wijziging der conclusie voor, opdat iedere
Kerk zelf de vrijheid behoude zelf een re
geling te maken.
Ds. J. Jansen, de conclusies verdedi
gend, zeide, dat de commissie uit de Synode
te oordeelen had over een uniforme rege
ling voor het geheele land. De commissie
meent dat een dergelijke regeling er niet
moet komen, omdat men daarin een sanctio
neering van het gemengde huwelijk kan zien.
De praeses zeide het met dr. Dijk eens
te zijn. Als de Synode door een regeling het
gemengde huwelijk zou sanctioneeren, dan
doet een Kerkeraad het ook, als hij een re
geling maakt.
Prof. Ridderbos wees er op dat er
toch niets tegen kan zijn om regelen te stel
len voor iets dat vrij geregeld voorkomt.
Dr. H. Kaajan lichtte toe hoe dit voor
stel ter vergadering van de Part. Synode ge
komen is. "t Gaat er om in de plaatselijke
gebruiken eenig systeem te brengen.
Spr. bestreed de voorgestelde conclusie.
Evenmin als dr. Kuyper de drankzonde tole
reerde door een Drankwet te geven, sanctio
neert de Kerk het gemengde huwelijk, als zij
voor de bevestiging daarvan regelen stelt.
Ds. Jansen stelde daarop voor de laatste
regelen der conclusie te wijzigen, zoodat zij
thans aldus luidt:
De Generale Synode besluit aan het ver
zoek der Particuliere Synode niet te voldoen,
omdat de gevallen te zeer onderscheiden zijn.
Met algemeene stemmen werd deze con
clusie aanvaard.
De Krankencomm ie.
Prof. dr. G. Ch. A a 1 d e r s rapporteert over
de vragen van de Particuliere Synode van
Friesland (Z.G.) en van den Kerkeraad van
Veisen over het al dan niet geoorloofde der
krankencomm de.
De Generale Synode, overwegende dat de
Kerken zich blijkbaar nog niet genoegzaam
heraden hebben omtrent het vraagstuk van
de bediening van het IT. Avondmaal ten
huize van een kranke of oude van dagen,
acht daarom ook thans de tijd voor een uit
spraak in deze belangrijke zaak nog niet ge
komen, en besluit in dezen zin te antwoorden
aan dc Part. Synode van Friesland-Zuid en
aan de Kerk van Velsen.
Dr. IT. A. van A n d e 1 wees er op dat
deze zaak voor Indië van zeer veel belang
is en men daar een uitspraak zeer op prijs
zou stellen. De classis Batavia heeft jaren
geleden door den nood en de omstandigheden
gedrongen reeds een beslissing genomen.
Prof. Aaiders zeide, dat de zaak, die
Dr. van Andel aanroert een andere is dan
die hier hesnroken wordt, 't Gaat hier over
't brengen van het Heilig Avondmaal ten
huize van een zieke in een plaats waar het
normale Kerkelijke leven aamve-'g is. In
Indië staat men voor een geheel ander geval.
Dr. van Andel, repliceerde, dat 't in
heide gevallen gaat over het bedienen van
het Sacrament aan huis. Daarover wil Indië
graag een uitspraak.
Prof. A a 1 d e r s merkte hiertegen op dat
Indië een uitspraak zal kunnen krijgen, als
het deze zaak op de juiste wijze op het
agendum brengt.
Overeenkomstig de voorgestelde conclusie
werd hierop besloten.
Een internationale Synode.
Prof. A a 1 d e r s rapporteerde eveneens
over een verzoek van de Geref. Kerken in
Zuid-Afrika om het initiatief te nemen tot
het bijeenroepen van een internationale Sy-
De commissie is van oordeel dat hoewel er
zeer zeker ernstige bezwaren aan het bijeen
roepen van een dergelijke internationale
oecumenische Gereformeerde Synode ver
bonden zijn; er toch pogingen aangewend
moeten worden om een dergelijke Synode bij
een te roepen, omdat zij van uitnemend be
lang zou zijn voor het Gereformeerd Kerke
lijk leven en een wapenschouw zou zijn van
alle Gereformeerd denkenden in de geheele
wereld. Het beroep op haar initiatief mo- j
gen onze Geref. Kerken niet onbeantwoord i
laten, waarom voorgesteld als volgt te bc-
6l uiten:
De Generale Synode van de Geref. Kerken
in Nederland, vergaderd te Arnhem 1930,
kennis genomen hebbende van het schrijven
der commissie, namens de Geref. Kerk van
Z.-Afrika, d.d. 30 Juni 1930, aan Deputaten
voor de correspondentie met de buitenland-
sche kerken, spreekt uit dat zij in beginsel
bereid is aan een Synode van Gereformeerde
Kerken uit onderscheiden landen, die één
zijn in de Gereformeerde belijdenis, deel te
nemen en deze in Nederland samen te
roepen en te ontvangen.
Zij besluit aan de te benoemen Deputaten
voor correspondentie met de buitenlandsche
Kerken op te dragen een grondig onderzoek
in te stellen naar de mogelijkheid, wijze en
samenstelling van zulk een Synode; daarover
met de buitenlandsche Kerken, met welke
onze Kerken in correspondentie staan, over
leg te plegen en van een en ander op de
e.k. Generale Synode te rapporteeren, welk
rapport zoo mogelijk een jaar te voren aan
de Kerken hier te lande, alsmede aan de
buitenlandsche Kerken worde toegezonden.
Zij besluit deze conclusies ter kennis te
brengen van de Gereformeerde Kerk van
Zuid-Afrika.
Deze conclusies werd met algemeene stem
men tot besluit der vergadering verheven.
De zaak Dr. N. D. v. Leeuwen.
Prof. A a 1 d e r s las nog een rapport over
de handelingen van Deputaten der Gen. Sy
node van Groningen, voor de zaak van Dr.
N. D. van Leen won, destijds predikant te
Harkcma-Opoinde.
De handelingen van deze Deputaten wer
den op voorstel der commissie, die bij monde
van Ds. J. de Vries van Tilburg rapporteer
den goedgekeurd.
Toevoeging art. 84 K.Q.
Ds. H. M e y e r i n g rapporteerde over een
schrijven van den heer A. Groeneweg te
Charlois, waarin hij voorstelt art. 84 dei-
Kerkorde aan te vullen, met de woorden:
„het recht van beroepen, censureeren en af
zetten wordt alleen aan de plaatselijke Kerk
geschonken".
Besloten werd op het voorstel van
heer A. Groeneweg om art. Si K.O. aan te
vullen niet in te gaan, aangezien hij in ge
breke is gebleven de gronden aan te geven
ontleend aan de H. Schrift, de Geref. Belij
denis, of Kerkenordening, waaruit de juist
heid van zijn gevoelen te dezer zake blijkt.
Een schrijven uit Herwijnen met bezwaren
tegen het ontraden van het bijwonen van
Geref. predikatiën buiten de Geref. Kerk en
tegen het voorstaan van het arrsurantie-wc-
zen, werd niet ontvankelijk verklaard.
Zitplaatsen-verhuringen.
Ds. D. P. Koopmans rapporteerde over
een schrijven uit Koudum over zitplaatsen-
verhuring in de Kerk.
De volgende conclusie werd aanvaard:
De Generale Synode besluit inzake het zit
plaatsen-vraagstuk geen algemeene uit
spraak te doen en den klagenden broeder er
op te wijzen dat hij, zoo hij zich bezwaart
gevoelt over de wijze waarop in zijn Kerk
het zitplaatsen-vraagstuk geregeld is, zich
kan wenden tot zijn Kerkeraad en zoo noo-
dig tot de meerdere vergaderingen.
De orde voor den eeredienst.
Prof. dr. V. H e p p rapporteerde over
voorstellen van de Classes Alkmaar en Zaan
dam, alsmede van de Kerk van Buss
om Deputaten te benoemen met opdracht te
onderzoeken en dienaangaande op de vol
gende Synode te rapporteeren, welke orde
van liturgie voor de Kerken 't meest ge-
wenscht moet worden geacht, opdat langs
dien weg uniformiteit in de regeling van
den eeredienst in de Kerken worde bereikt.
Geadviseerd werd op dit verzoek in te
gaan en aan Deputaten te verzoeken hun
rapport een jaar voor de volgende Synode
bij de Kerken in te dienen.
Ds. Jansen van Wierden opperde bezwa
ren tegen 't maken van een regeling, waai
de onderdeden van dén eeredienst niet vast-
Ds. W. Breukelaar drong er op aan
staande deze Synode nog een regeling te
ontwerpen.
Dit voorstel werd door Dr. Dijk gesteund,
die er o.m. op wees, dat, wanneer men een
rapport een jaar tevoren aan de Kerken toe
zendt, het vermoord is eer dc Synode ver
gadert.
Nadat prof. Hepp de opmerkingen beant
woord had, werd, met enkele stemmen tegen,
overeenkomstig de conclusie besloten.
Zendings-consulaat.
Ds. J. A. C. Rullmann rapporteerde over
een bestendiging van aansluiting der Geref.
Zending bij het Zendingsconsulaat
Zonder discussie of stemming werd beslo
ten de aansluiting te bestendigen.
Ds. N. Y. vanGoor rapporteerde over de
bemoeienissen van Zendingsdeputaten, met
de zendende Kerken.
De handelingen der Deputaten werden
goedgekeurd.
Prof. Dr. A. G. Honig rapporteerde over
de exploitatie van het Zendirnrsblad. De op
lage steeg tot 75.600. De laatste drie jaar
heeft het Zendingsblad voor de Generale Kas
een winst afgeworpen van f 55.825.49T/2.
De handelingen terzake van Deputaten
werden goedgekeurd. De redacteur, ds. W.
Breukelaar ontving een woord van dank.
Dg- Zendingskalender verscheen in een
oplaag van 85.000 exemplaren. Zij leverde
een hate van f 7597.47 op.
De verzorger der Zendingskalender Ds. D.
Pol te Rijsoord ontving den dank der Sy
node en de handelingen van Deputaten in
dozen werden ook goedgekeurd.
Ds. W. Breukelaar rapporteerde hier
na over een schrijven van den Raad van
Toezicht op het Zendingshospitaal te Poer-
woredjo, inzake een generale regeling van
het toezicht op de ziekenhuizen.
De volgende conclusie werd voorgedragen
en aanvaard:
De Generale Synode besluit:
1. uit te spreken, dat alle zendende kerken,
die voor den medischen dienst op haar zen-
dingsterrcin een hospitaal onderhouden; tot
het oefenen van het noödige toezicht over
haar zendingshospitaal een Raad van Toe
zicht behooren aan te stellen;
2. te bepalen:
a. dat elke Raad van Toezicht behoort te
zijn samengesteld, zoowel op Java als op
Soemba, uit de leden van de Algemeene
vergadering in art. 15 der Zendingsorde ge
noemd, behoudens de leden, die rechtstreeks
zijn verbonden aan het hospitaal waarover
het toezicht gaat,
b. dat aan den Raad van Toezicht moet
zijn opgedragen toezicht te houden over de
behoorlijke naleving der instructie door liet
Europeesch personeel dat aan het hospitaal
verbonden is;
c. dat de Raad van Toezicht gerechtigd
gehouden moet zijn om, wanneer tusschen
het Europeesch personeel van het hospitaal
een wanverhouding ontstaat, die behoorlijke
samenwerking onmogelijk maakt, daarnaar
een onderzoek in te stellen en to trachten
een bevredigende oplossing te verkrijgen en
indien dit niet gelukt, zich met een gemo
tiveerd advies te wenden tot de zendende
kerk, terwijl in gevallen van zeer dringende
noodzakelijkheid de Raad van Toezicht een
voorloopige beslissing moet kunnen nemen
onder verantwoordelijkheid aan de zendende
d. dat in de instructie van het Europeesch
personeel der Zendingshospitalen moet zijn
opgenomen, dat men aan het toezicht van
den Raad van Toezicht onderworpen is;
3. de nadere regeling van het toezicht op
de zendingshospitalen met inachtneming van
het sub. 2 bepaalde over te laten aan de
zendende kerken;
i. aan de te benoemen Deputaten voor do
zending op te dragen geen instructtie naar
art. 12 der Zendingsorde goed te keuren,
waarin ontbreekt wat sub 2d is bepaald.
Medan's Zendingsplannen.
De Kerk van Medan heeft in beginsel be
sloten, het Zendingswerk onder de Javanen
op Sumatra ter hand te nemen.
De voor dit plan aangevoerde redenen zijn
de volgende:
le. Onder de ruim driehonderd-duizend
Javanen op Sumatra wordt tot op heden geen
Zendingsarbeid verricht, terwijl de mogelijk
heid daartoe in dc laatste jaren grooter ge
worden is dan ooit, doordat
a. de wijzigingen der z.g. Koelie-ordonnan
tie en de geloidclijke afschaffing der poenale
sanctie het getal .vrije arbeiders in sterke
mate jaar op jaar vermeerderen, vrij betee-
kent hier: zelfstandiger, menschwaardiger.
Contractanten waren vroeger zeker niet on
gehinderd te bereiken;
b. almeer wordt door stelselmatige koloni
satie de eertijds slechts tijdelijk blijvende
en sterk wisselende koelie-bevolking tot een
v a s te arbeidersklasse geconsolideerd. Er
ontstaat een bepaald type landverhuizers-
Javaan, wiens kinderen (z.g. anak De-li) na
tuurlijk nog losser zijn van der vaderen ge
boortegrond. Dit in verband met de moge
lijkheid van kerkformatie, op een zendings
terrein elementaire eisch;
c. de algemeene Zondagsrust, naar men
vurig hoopt, al volgend jaar, en zoo nog niet
dan, dan toch in de toekomst zal worden
ingevoerd.
Daar verreweg het grootste deel der Ja-
vaansche arbeiders afkomstig is van de Zen-
dingsgebieden der Geref. Kerken op Midden-
Java, wordt het als vanzelf sprekend, dat
dit braakliggend terrein door de Geref. Kerk
behoort te worden bearbeid. Dit werk mag
dus niet als geheel nieuw bescheuwd wor
den, doch veeleer als een frontverlenging in
den strijd der Geref. Kerken voor Gods
Koninkrijk. Deze arbeid kan bovendien pro-
fiteeren van den arbeid der Midden-Java-
Zending. Bij de te verwachten grootere im-
migratio van werklieden uit Java zullen nog
meer dan tot op heden Christen-Javanen
met hun gezinnen zijn, die zonder geestelijke
verzorging in deze verstrooiing zouden on
dergaan of door contact met de zending
kleine centra, Christelijke „cellen" kunnen
vormen en aanknoopingspunten kunnen ge
ven voor verkondiging van het Evangelie.
Voor de Zending op Midden-Java moet het
van belang worden geacht, dat haar werk
op deze wijze wordt voortgezet en onder
houden.
Indien met deze taak getalmd wordt, zal
ongetwijfeld Rome dit gebied inpalmen.
Gehoord de uiteenzetting van de noodza
kelijkheid en de urgentie van dit werk onder
al die. Javanen op Sumatra, die thans nog
zonder eenige bearbeiding zijn, en waarvan
er velen afkomstig zijn van het Zendings
terrein op Midden-Java, vond het denkbeeld
wel sympathie, waarom werd voorgesteld:
lë. goed te keuren, dat de Kerk van Medan
de geestelijke bearbeiding van de Javanen
op Sumatra ter hand neemt;
2e, aan de te benoemen Deputaten voor
de Zending op te dragen, op daar strekkend
gemotiveerd verzoek van de Kerk van Me
dan deze ten behoeve van haar Zendings-
arbeid te steunen met een bedrag van ten
hóógste f 3500 per jaar.
Ouderling Fey bracht een woord van
dank voor deze voorgestelde conclusie. De
Kerk van Medan wil het Zendingswerk niet
aanvatten zonder deskundige hulp. Daarom
is een goeroe indjil. gevraagd. Evenwel zon
der resultaat. Daarop is gedacht aan de be
roeping van een missionair predikant Kan
de subsidie uit de Generale Kas hiervoor
gebruikt?
Dr. van Andel wees erop, dat het hier
een besluit voor 3 jaar betreft. Dan kan men
weer zien. Het bedrag is gekozen met het
oog op den steun, die aan Soerabaja gegeven
Medan moet meer verkenningswerk en
colportage doen. De kosten daarvan draaft
zij zelf.
Het hier gevoteerde bedrag is voor oplei
ding van een missionair predikant, en het is
de eerste drie jaar voldoende.
De conclusies werden door de vergadering
aanvaard.
Een zegenwensch.
Aan het eind van de morgenvergadering
..-erd mededeeling gedaan van een telegra-
fischen zegewensch van de Cent-r. Diaconale
Conferentie, die te Groningen vergaderde.
Zij wend met een danktelegram beant
woord.
DE MIDDAGZITTING.
Nogmaals het leerboek.
In de middagzitting, die aangevangen werd
met het zingen van Ps. 86 5, rapporteerde
dr. H. Kaajan nader over de wenschelijkheid
van een leerboek voor de catechisaties.
Voorgesteld werd voor deze zaak geen nieuwe
Deputaten te benoemen, maar af te wachten
wat terzake uit de Kerken opkomt
Dr. K. D ij k was van oordeel, dat dit voor
stel niet klopt op het reeds eerder beslotene,
n.l. om de noodzakelijkheid van een nieuw
leerboek onverzwakt te handhaven. Die
noodzakelijkheid mag niet tot passiviteit lei
den, en daarom stelt. spr. voor een uitnoo-
diging te doen uitgaan aan allen die zich
bekwaam gevoelen een dergelijk werk tot
stand te brengen.
De heer J. v. d. Waals betoogde, dat de
catechismus op de catechisatie hoofdzaak
moet blijven.
Spr. zou zich kunnen vereenigen met een
leerboek, dat aan de catecliismus vooraf
gaat of er op volgt
Ds. C. B. B a v i n c k steunde het voorstel
•an dr. Dijk, terwijl dr. v a n E s het bestreed.
De wenschelijkheid van een nieuw leerboek
uit te spreken wil nog niet zeggen, dat we
ook moeten zorgen, dat het er komt. Men
moet den weg volgen, die steeds gevolgd is.
Laat ons afwachten wat de practijk oplevert
en wat bruikbaar is. Dan kan dat de aan
beveling der Synode krijgen.
Prof. L. Lindeboom ontraadde even
eens een soort van prijsvraag uit te schrij
ven voor een nieuw leerboek. De Synode
handhaaft de wenschelijkheid onverzwakt.
Die daartoe lust heeft kan nu een nieuw
leerboek ontwerpen.
Dr. IT. Kaajan was van oordeel, dat het
voorstel van dr. Dijk op 't zelfde neerkomt
als dat van de commissie. In beide gevallen
is men passief.
Wij willen geen Deputaten meer, maar de
zaak overlaten aan het particulier initiatief.
Er-werd hierna tusschen beide voorstellen
gestemd, welke stemming tot resultaat had
dat zich een gelijk aantal leden, tw. 27, voor
elk der beide voorstellen verklaarde.
Er zal een tweede stemming gehouden
worden.
De Nederlandsche Zendingsraad.
Dr. H. A. van Andel rapporteerde over
het verzoek van Deputaten om een uitspraak
inzake eventueele toetreding tot den Neder
landschen Zendingsraad.
De commissie stelde de volgende conclu-
le. de handelingen van Deputaten voor dc
Zending ipzake den .Nederlandschen Zen
dingsraad goed të keuren;
2e uit te spreken:
a. dat de Gereformeerde kerken prijs stel
len op contact en een zeker verband in zen
dingszaken met die corporaties; die op recht
geloovig standpunt staan; en zich zouden
kunnen aansluiten hij den Nederlandschen
zendingsraad indien deze een geheel eigen,
zelfstandig instituut vormde;
b. dat zij zich echter niet kunnen aan
sluiten bij den Nederlandschen Zendings
raad, omdat deze lid is van den Internatio
nalen Zendingsraad, die zonder nadere keur
alle zendingscorporaties wil vereenigen en
onjuiste opvattingen heeft inzake de taak
dor Zending op sociaal en politiek gebied
3e. aan de te benoemen Deputaten voor d<
Zending op te dragen den Nederlandschen
Zendingsraad met het sub 2 genoemde in
kennis te stellen en met dezen raad, indien
dit door hem gewenscht wordt, nader te
overleggen op welke wijze de bezwaren tegen
die aansluiting zouden kunnen worden
genomen;
4e goed te keuren dat de te benoemen De
putaten voor de Zending:
a. ingeval de Ncdcrlandsche Zendings
raad hen daartoe uitnoodigen mocht en zij
zeiven dit wenschelijk mochten achten, en
kelen hunner aanwijzen om als buitenge
wone leden zitting te nemen in den Neder
landschen Zendingsraad en aan diens arbeid
deel te nemen zonder dat daardoor de Gere
formeerde kerken in eenig opzicht door de
besluiten van den Raad worden gebonden of
daarvoor verantwoordelijk zijn
b. zoolang de medewerking sub a genoemd
duurt, een evenredig deel van de kosten van
den Raad te betalen uit de Generale kas.
Ds. N. Duurs erna betuigde zijn harte
lijke instemming met het rapport
Prof. dr. G. Ch. A a 1 d e r s maakte bezwaar
tegen de conclusie sub 2a. Spr. stelt voor die
passage te schrappen. De grondslag van den
Ned. Zendingsraad kan spr. niet bevredigen.
Prof. L. Lindeboom onderschreef de
opmerkingen van prof. Aalders inzake den
grondslag. Eerder is de samenwerking in
het z.g. „Deventer Kwartet" te verdedigen,
dan samenwerking in den Zendingsraad In
het dringen naar samenwerking zit een
groot gevaar. In ons isolement ligt onze
kracht, om des gewetens wille.
Dr. TI. A. van Andel, de sprekers be
antwoordend wees erop, dat in de tweede
stelling sub. b, voldoende uitgedrukt wordt,
waarom men niet toetreedt tot den Zendings
raad. Als men een zoo welomlijnde overtui
ging bezit, als vrij door Gods genade mogen
bezitten, bestaat het gevaar van het secta-
risme. Bij die welomlijnde -overtuiging be
hoort een ruim hart.
Dat ruinie hart verleidt ons om op het
verkeerde pad over te gaan, als we de vast
heid der beginselen loslaten. Wij geven ech
ter van de beslistheid van onze beginselen
niets prijs, als we in velerlei opzicht in den
'Zendingsraad samen kunnen werken.
Wij steken de handen uit, maai- spreken
meteen uit, dat er een beletsel is. Daarnaast
openen we de gelegenheid dat beletsel weg
te nemen.
Uitvoerig verdedigde spr. den grondslag
Ivan den Ned. Zendingsraad.
Als we kunnen samenwerken, moeten
we ook samenwerken. We moeten voor onze
beginselen uitkomen, overal waar dat kan.
En wij hebben een lichtend licht en een zou
tend zout te zijn.
Prof. dr. G. Ch. Aalders handhaaft zijn
bezwaren tegen den grondslag van den Ned.
Zendingsraad, die aanleiding tot ruzie zou
'kunnen geven.
Prof. ITonig zeide de grondslag van den
Ned. Zendingsraad voldoende te achten. Men
kan de beste grondslag uithollen.
Spr. wees er verder op dat het hier niet
gaat over samenwerking in confessioneele
zaken, maar over zakelijke dingen. Daarom
is een vergclijkijji met het Deventer kwar
tet zoo onjuist.
Dr. IT. Kaajan wees er op dat de Zen
dingsraad niet meer opgericht behoeft te
worden, maar reeds bestaat Bij de oprich
ting hebben onze menschen deze grondslag
aangeboden als basis van samenwerking.
Men stelde er zooveel prijs op dat ook de
Gereformeerden in den Raad zitting namen,
dat anderen over bezwaren heen gestapt
zijn. We hebben den Zendingsraad in vele
opzichten noodig en daarom is het beter dat
wij meedoen.
De praeses opperde bedenkingen van
kerkrechtelijken aard tegen aansluiting. Wij
zijn geen protestantsch Zendingslichaam.
Wat den grondslag betreft: deze wordt dooi
de samenwerkende Zendingscorporaties op
gegeten.
Spr. stelt voor 't laatste gedeelte van con
cltisie 2a te schrappen.
De heer K. Glastra van Loon merkte
op, dat 't bij samenwerking altijd de meest
positieve beginselen zijn, die 't loodje leggen.
Nadat prof. Lindeboom en dr. TI. A. van
Andel nog eens gerepliceerd hadden, en Ds.
W. Breukelaar opgemerkt had, dat 't all-
maar om adviezen gaat in den Ned. Zen
dingsraad en dat ook de Geref. Zending
vruchten kan plukken van den arbeid in
dien Zendingsraad werd over de conclusies
gestemd.
Het amendement van den praeses werd bij
zitten en opstaan verworpen, waarna de
conclusies ongewijzigd werden aangenomen.
Prof. Lindeboom verklaarde zich tegen.
De vergadering werd hierna gesloten.
ZITTING VAN HEDEN
Het promotierecht.
Vanmorgen werd aangevangen met het
zingen van Pb. 103 vs. 1 en 2, waarna gebe
dun werd.
Appèl nominaal werd gehouden en de acta
gelezen.
De p ra 66e6 deelde hierna mee, dat hij,
hoewel hij Diimedagavomid toezegde vanraor
gen de zaak van het promotiereöht weer aar.
de orde te zullen stellen, zijn toezegging niel
kon handhaven. Zooals bekend werd dien
avond een commissie benoemd, teneinde zoo
mogelijk een eenstemig advies te ontwerpen.
Dat geweneohte eenstemmig advies is er en
is vannacht gedrukt. Het zal aanstonds
rondgedeeld worden, waarna het i-n de mki-
dagzitting aan de orde zal worden gesteld.
De vergadering ging hiermee accoord.
Het advies luidt als volgt:
De Generale Synode, kennis genomen
hebben-de van d-e voorstellen inzake de in
stelling van het doctoraat, aa-n de Theol
School en van de desbetreffende rapporten,
van oordeel, dat de Kerken tot deze instel
ling niet behooren over te gaan dan met ge
noegzame eenparigheid, constateerende, dal
zulk een eenparigheid thans niet bestaat,
besluit:
le onder deze omstandigheid over de in
gediende rapporten geen beslissing te ne
men. en mitsdien de bovengenoemde voor
stellen zoowel die tegen als die voor de in
stelling van het doctoraat ter zijde te leggen;
2e. hartelijk dank te betuigen aan da cu
ratoren en hoogleeraren voor al den arbeid
door hen in dezen verricht.
CENTR. DIACONALE CONFERENTIE
GEREF. KERKEN
Groningen, 10 September.
De Centrale Diaconale Conferentie der
Gereformeerde Kerken is nu, na de feeste
lijke vergaderingen in het vorige jaar te
Rotterdam voor de 41ste maal gehouden.
Evenwel was er nog nooit te Gronin
gen geconfereerd. ITooger dan Zwolle
kwam men nog nimmer bijeen. De verga
dering van nu was dus een proef. Er mag
van gezegd worden dat, in aanmerking ge
nomen de groote afstanden zoowel als de
Synodale zittingen te Arnhem, de uitkomst
tot groote tevredenheid mag Stemmen. Er
waren niet minder dan 178 Diaconieën van
Geref. Kerken vertegenwoordigd in de Groo
te Bovenzaal van Groningens „Harmonie".
Begroetingssamenkomst
Aan den vooravond had een begroetings
samenkomst plaats, waar 't woord gevoerd
werd door de voorzitter der Regelings
commissie te Groningen, Notaris T. IT.
IT u m m e 1 e n, door D s. D. van D ij k,
van Groningen en voorts door de heeren
F. J. Rietveld, voorzitter, J. Andries-
sen, penningmeester van het Conferentie-
Comité; M. J. C. Besselaar, van Rotter
dam, en F. L. van derBom, van Amster
dam. Een dameszangkoor, onder leiding
van den heer L. Huizenga, van Gronin
gen, verleende op verdienstelijke wijze me
dewerking.
De Groninger Diaconie zorgde voor een
vriendelijke ontvangst en gul onthaal.
Conferentie.
De heer F. J. Rietveld, van Hilversum,
opende den volgenden morgen de Confe
rentie met het doen zingen van Ps: 25 2,
gebed en het lezen van Jesaja 42 1—12,
waarna hij een kort openingswoord sprak
Spr. richtte een kort welkomstwoord tot
de afgevaardigden, den adviseur en de hos-
pitanten.
Daarna wees hij er op, dat het hem
voorkwam, dat na de 40ste „Centrale" weer
een nieuwe periode aanbreekt, waarin weer
verder diaconale arbeid verricht wordt en
wel naar het algemeene Schriftuurlijk be
ginsel, dat de Diaconie in de Geref. Kerken
geroepen is dien arbeid te doen als zijnde
de arbeid van onzen eenigen Hoogepries-
ter. Dit voorrecht legt een ontzaglijke ver
antwoordelijkheid op. We zijn, aldus Spr.,
geroépen uitvoerders te zijn van de barm
hartigheid van Jezus Christus, die Hij aan
Zijn volk bewijst We zijn in 't belijden ge
makkelijker dan in het doen. Wij moeten
geven, alsof Christus Zelf geeft. En die ont
vangen, moeten ontvangen als uit Zijn
hand. Dat moet van weerskanten duidelijk
beseft worden. Dat er velen liever naar de
Overheid om steun gaan, om niet te „vallen
in handen der Diaconie" wijst op een rnisr-
stand. Zij moeten vallen als „in de handen
van Jezus Christus". Tot verheldering en
versterking van dat besef mogen onze Dia
conale Conferenties en ook deze 41ste „Cen
trale" medewerken. Dan zullen zij een ge-
waardeerden zegen afwerpe. We hopen, dat
God zulks geve! (A p p 1 a u s.)
Na goedkeuring van de notulen der vo
rige Conferentie, werd een stembureau
aangewezen, bestaande uit de heeren W. J.
Jungerius te Rotterdam-Delfshaven, R.
F a her te Groningen en J. H. Veen-
kamp te Amersfoort, voor de periodieke
erkiezing van Comité-leden. Blijkens het
proces-verhaal waren 164 stemmen uitge
bracht, waarvan 152 geldig. Gekozen wer
den als lid van hel Comité, resp. voor de
provincies Noord-TIolland, Zeeland, Noord
Brabant met Limburg en Drente achtereen
volgens de heeren F. L. van der Bom te
Amsterdam, H. van Drie 1 (aftr.), L. G.
G o r i s te Den Bosch en D. Apperlo te
Meppel.
Al de gekozenen namen hun benoeming
aan, doch de heer Go ris bleek naar Gro
ningen verhuisd te zijn, zoodat voor Noord-
Brabant en Limburg nog een vacature is blij
ven bestaan.
Telegram aan de Synode.
Aan de Generale Synode der Geref. Kerken
te Arnhem werd het volgend telegram ver
zonden:
„Diakenen der Geref. Kerken in 41ste Cen-
Conferentie te Groningen vereenigd,
bidden Uw hooge vergadering veel wijsheid
en een zeer runne mate der leiding des Hei
ligen Geestes toe.
„Zij volgen met belangstelling Uw be
raadslagingen betreffende het bevestiging®-
formulier voor diakenen en hopen hartelijk,
datm dezen een beslissing moge genomen
worden, waann het sinds jaren bestaande
verlangen van diakenen wordt bevredigd"
Door 'enkele Diaconieën waren vraagpun-
°m in ™°ellijke diacof.alo
zaken voorlichting te verkrijgen.
Zondagsarbeid.
Amsterdam-West zond de vraag in:
Mag de Diaconie haar medewerking verlee
nen, opdat een ondersteunde werk krijgc
waaraan niet-noodzakelijke Zondagsarbeid
verbonden is? In de practijk komen deze ge
vallen voor. De Diaconie was in haar over-
groote meerderheid van meening, dat zulk
een werkkring niet mocht worden aanvaard
Aan de werkloozen werd dan geadviseerd
liever ook verder den steun der Diaconie te
ontvangen, dan een functie als bovenge
noemd te ontvangen.
Aan de bespreking over deze vraag namen
deel afgevaardigden uit JJmuiden. Enschedé
Amsterdam-Zuid. Enkhuizen en Rotterdam.
De heer J. H. D o n n e r. van Rotterdam,
wilde er den nadruk op leggen, dat de Dia
conie zich wel bewust moet zijn hij haar
overwegingen, waar zij den betrokken per
soon, die als werkloozc zoo licht den demo
raliseerenden invloed van zijn positie onder
gaat, door haar adviseerende beslissing
hem voor een conflict plaatst. De Dia
conie moet toonen met het gezin mee te
leven, het Goddelijk gebod voorhouden en
trachten te helpen, dat de betrokkene ande
ren arbeid krijgt, waarbij geen niet-noodza
kelijke Zondagsarbeid gevergd wordt.
De Voorzitter oordeelde, dat aliereerrt
moet vaststaan, dat het geldt niet-noodznke
lijken Zondagsarbeid. Dan blijft de beslissing
aan den betrokkene. De diaken kan nooit
het geweten van den ondersteunde zijn.
Vraagt de betrokkene voorlichting, dan moot
Gods gebod worden voorgehouden en dan
moet het verder op God gewaagd worden in
het geloof. Aanvaardt de betrokkene dit ad
vies, dan wordt hij ondersteunde van do
Diaconie en is deze vraag dus opgelost. Aan
vaardt hij het advies niet, dan is er de Ker
keraad die met dien broeder te onderhande
len heeft. Dan valt hij ook buiten den kring
der Diaconie en kan de zaak veilig aan den
Kerkeraad worden overgelaten.
Particuliere vereenigingen.
Middelburg stelde de vraag: Is het
toelaatbaar, dat een Diaconie er haar goed
keuring aan hecht, dat een arme der Ge
meente behalve diaeonnlen steun ook nog
steun ontvangt van een vereeuiging, die bui
ten het Gereformeerd kerkelijk leven staat?
Aan de bespreking over deze vraag namen
afgevaardigden uit Middelburg, Rotterdam,
Amsterdam-Zuid, Scheveningcn, Zandvoort,
Delft, Katcndreeht, Hilversum, Enschedé,
Kampen en Enkhuizen, alsmede de adviseur
Dr. J. Hoek, van Den TIaag, deel.
Ten slotte werd na langdurige bespreking
onder applaus aanvaard de volgende door
Dr. Hoek voorgestelde conclusie:
..De Centrale Diaconale Conferentie, over
wegende, dat gevallen denkbaar zijn, dat da
Diaconie haar goedkeuring niet behoeft ta
onthouden aan aanvullenden steun, die door
vereenigingen buiten het Gereformeerd Ker
kelijk leven geboden wordt, mits er waar
borg zij, dat de Diaconie het opzicht over
dergelijke ondersteunde personen of gezin
nen behoudt, spreekt uit, dat de vraag der
Diaconie van Middelburg te algemeen ge
steld is om haar zonder meer ontkennend ol
bevestigend te beantwoorden".
Diversen.
Hierna werd door den Voorzitter nog
meegedeeld, dat de adviseur Mr. A. J. L.
van Beeck Calkoen. van Den Hasg,
wegens vergadering van de Presbyteriaan-
sche Alliantie te Llberfeld niet aanwezig
kon zijn, terwijl ook de adviseur Mr. R. van
Maare B.Jzn., van Arnhem, bericht van
verhindering zond.
Vóór de pauze werd van de Conferentie
nog een foto gemaakt, staande op de stoep
van het gebouw der Rijksuniversiteit.
MIDDAGVERGADERING
De middagvergadering werd geopend met
liet zingen van Psalm 25 4.
Aan H. M. de Koningin werd een telegram
van hulde en zegenwensch verzonden.
Zieken telefoon.
Zwolle deed de volgende actuoele vraag:
Voor wiens rekening komen de onkosten der
Ziekentelefoon ten behoeve van leden der
Gemeente, die deze kosten zelf niet kunnen
dragen? De commissie voor ziekentelefoon
te Zwolle vraagt ten behoeve van genoemde
leden de onkosten van huisleiding van «ie
Diaconie, ook al ontvingen die leden overi
gens nimmer eenige ondersteuning. Waard®
ziekentelefoon een uitbreiding van den
dienst des Woords is, meenden sommigen
dat genoemde onkosten niet voor rekening
van de Diaconie komen.
Aan de bespreking van deze vraag namen
deel diakenen uit Middelburg, Amsterdam
en Zeist.
De Voorzitter meende dat voor ver
schillende opvattingen wat te zeggen is.
't Hangt er maar van af, of de Kerkeraad
beschouwt dat hij den dienst des Woords be
paalt tot den kansel dan wel dien ook door
den ether wil doen verbreiden. In 't eerst©
geval heeft hij met dc kosten van zieken
telefoon niet te maken, in 't laatste geval
«vel. Spr. oordeelde dat de zaak het best te
regelen is door een broederlijke bespreking
tusschen Kerkeraad en Diaconie. De regc
ling zooals die te Middelburg, Zeist en el
ders bestaat, dat men een Commissie beeft
die hij Gemeenteleden gelden inzamelt voor
de bekostiging van ziekentelefoon voor hen
die dit niet zelf zouden kunnen betalen,
achtte Spr. uitnemend. Du zaak moet plaat-
;elijk geregeld worden.
De heer J, II. Donne r. van Rotterdam,
wees op het pasverschenen geschrift van Ds.
J. A. Tazelaar, van Rotterdam, over Zieken
telefoon, waarin ook de verhouding tus
schen Kerkeraad, Diaconie en Gemeente
leden behandeld wordt. Spr. kon ten volte
aanbevelen de daarin voorgestane opvatting,
dat de algeheele kosten, voorzoover de be
trokken Gemeenteleden die niet zelf kunnen
betalen, worden getonden uit een afzonder
lijke kas, waaraan verschillende Gemeente
leden bijdragen. Door contributies kan dio
kas in stand gehouden worclen. Spr. waar
schuwde ertegen een gezin object der Dia
conie te maken enkel om de bekostiging van
ziekentelefoon.
Kosten van emigratie.
Langeslag vroeg het volgende: Ligt het
op den weg van een Diaconie aan een broe-
ler der Gemeente een voorschot te geven
oor de reis naar een ander werelddeel?
Zoo ja, op welke gronden kan het worden
erdedigd? Zoo niet, welke redenen kan ze
dan voor een weigering bijbrengen?
"""aar de Diaconie van I-ongeslag niot ter
Conferentie vertegenwoordigd was en dus
toelichting van de gedane vraag kon
geven, gaf do Voorzitter als zijn mee
ning, dat beantwoording van de gestelde
yragen afhangt van de omstandigheden
waaronder zij opkomen, 't Kan zijn dat een
gezin naar elders verhuizen moet, om door
werkzaamheden aldaar weer in eigen onder
houd to kunnen voorzien. Wanneer in dit
geval de kosten daarvoor ontbreken heet
de Diaconie bij to springen of zelfs geheel
dc kosten voor haar rekening te nemen.
Maar dan moet ook beslist vaststaan, dat dio
'('huizing noodzakelijk is en niet langs an-
ïren weg heil voor het gezin te vinden is.
De vergadering kon zich met deze opvat
ting van den Voorzitter veivcnigen.
Diaconie en Overheid.
Ds. N. Bil ff inga, van Rotterdam, hield
ervolgens het referaat over: „Het principi-
eele verschil tusschen diaconalen steun en
ivcrheidssteun", waarvan wc reeds in ons
'orig nummer verslag gaven.
Het referaat was zóó helder er. klaar, dat
niemand zich voor bespreking aanmeldde.
De Voorzitter sprak een woord van
afscheid in verband met het aftreden van
de heeren B. van den Bosch, van Mep
pel, en C. v a n V e n o t i 6 n, van Roermond,
die zoovele jaren deel van het Comité hel)
ben uitgemaakt cn wier adviezen van zoo-
eel beteekenis waren.
Spr. richtte voorts nog enkele woorden
tot de vergadering waar ook hijzelf uit het
Comité treedt. Mij heeft zeven jaren de Con
ferenties mogen leiden en dankte God Dio
hem krachten gaf en de Conferentie voor
haar broederlijken geest, waardoor hij het
werk doen kon. Voorts uitte hij de beste
"venschen voor de verdere Conferenties.
De heer J. H. Donner sprak als tweede
Voorzitter woorden van hartclijkan dank tot
ten heer Rietveld, die als mip vod ken
nis en ervaring aan de bespreking van pi in-
ripieele en practische zaken zoo voortreffe
lijk leiding wist te geven, waarbij steeds het
«hema, dat hij der vergadering voorhield ge
weest is het werk te doen van den barmhnr-
tigen Hoogepriostcr Jezus Christus. F.n daar
bij heeft hij steeds een wonderlijke hnrmo-
van verstand en hart getoond. Spr.
dankte hem voor de door hem al dio jaren
gegeven kostelijke leiding en «vensehte hem
toe ook in zijn verder leven zelf den zegen
an den barmhortigen Hoogepriostcr te mo
gen ervaren.
De Voorzitter dankte daarna allen
die aan het welslagen der vergadering had
den meegewerkt: de Diaconie van Gronin
gen en haar Regelingscommissie. den nd\i-
seur Dr. J. IToek, don referent Ds. N. B uf-
finga en alle aanwezigen.
De, Buffinga eindigde met dankgebed. J
