ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1930
(Vervolg onderscheidingen)
KOLONIËN
C. D. de Graeff. Gou-
Ier Alg. Rekenkam
ië; mr. J. K. Onncn. hoofdai
tenlandsch verlof, laatstelijk procureui
het Hooggerechtshof van Ncd.-Indië:
labeek. hoofdlnsp., hoofd van den dien1
dingen^C
grÖP. Goi
di. J- H
Rechtshof
dir. der „Xlllmlj",
de Javasche Bank.
it van Atjeh
L. J. van Haare
i Justitie, onderv
Koloniale Bank.
:torü der Ned. Handel M|1;
tQdel. wacrn. hoofdInspocteu:
en tramwegen, bultengewooi
echn. Hoogeschool; C. A. Rtln
inf.. gewestelijk mil. comir.an
Igheden;
proc.-gcn. bil het Hof
orz. van den Raad van
W". C. Bonebakker, dir.
tot officier in de Orde x
tot officier in de Orde van Oranje-Nassau:
B. Roep. lid van het Coll. van Gedelegeerden
wezen; R G. A. Schrciner, hoofd va
huisdienst; G. F. de Bruyn Kops,
•hoofd van den dienst der in- on ui
en en acc W. de Vries Gzn.. hoofi
rïouvernementsaccountantsdienstA.
Lierop. res. ter beschikking van de
ïinnenlandsch Bestuur; Raden Adlpati
Ned.-Indië
>t den gewestel. dienst der vclksgez
i de res. Soerakarta en Klatcn; 1
hoofd van de afd. Nijverheid van
i Lnndb. Nijv. en Handel: J. J. Pri
DE GENERALE SYNODE DER
GEREF. KERKEN
hoofdadminisl
schikking van d
ilborn. gepen.
latstelijk hoofd
H. A. Vreebui
:echn. dienst b|i
afd. hoofd bü den dleni
iris. afgetreden
Curacao; H. C. Ellas. referend
van Koloniën: L. E. Dom vai
r. van het Inlichtlngaburenu
Koloniën; D. Scliulman. lult.-l
van het Ned.-Tnd. leger, gredet
dir. der
ial!ng da
met de zwaai
Dcll-Batavin
Mj.
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
A- J. L. Abrahami te Melverda. tijd.
>eschikking van den alg. peer.; mevr. n
i an Rooy. geb I.ange. griffier bij d>
Justitie te Soerabaja: F.
f iorhoofd bij het hoofdk:
Iradei
Bun
r bij i
F. K. Rijk?
griffie
A M. Ij.
Baad van
>eff, knn-
Chortbon
i Kot
-cijnzen: J. Tb. Poel
r In- t
ech-
i Bandoeng; E. J.
dors te Jogjal
WJz. gesubs.
lof; O. N. Gc
l.eeuwon-apoi
Schoch, dl rent
2de kl.. t
an Dan d ooi
-cy. directe
i Handel; J. J. Hofland.
in Midden-Jav;
ulkerfai
dr. J. L
ng Apotheek,
ioeral
bij d.
H. Baeh Kolllog. prak
n waterstaat en 's Lands Bui-
Werken: ir. F Oldenburgei
I bepaling, dat tic
t bepaling, dat het
f do zwaarden: A.
bij de
Mij.; A. f
Comma wl
zijn
Thurkow
nc in Suri
jclastlnger
intoso. 1ste lult. der
•rsiersel der orde zal
C. Kroof, gezagvol
i Curacao: Ch. J. 1
tot broeder in do Orde
J. F. A. Theewls. dir. van
te Zlcrikzee: E. Fleves. gepe
le commies bij de
Justitie te Seinara
ver bij d- No,1.-Ind. Ar'
H v Wijnor
I dig Instituu
d. Ned. Leeuw:
J. P.
Gemengd Nieuws.
EODDELIJKE VAL.
Tijflen6 het verrichten van werkzaamhe
den ie de timmergezel D. F.iósees le Ilaron
I (Gr.) van in een schuur ongetast hooi ge
vallen. Hij was spoedig een dijk.
ONGEVAL AAN BOORD.
I Volgons een ontvangen bericht uit Ilaitle-
pool (Engeland) is dezer dagen aldaar aan
gebracht de 13-jarige Pieter van der Kraan,
opvarende van den haringlogger Katwijk 111
(uit Katwijk), die tijdens de visscherij onder
de kust door den xvinoh gegrepen was cn
ernstig verwond werd aan beide beenen. Hij
is Ier verpleging in het hospitaal te Hart le
pool opgenomen cn zal eerst over eenige we
ken naar zijn woonplaats kuonon word n
yervoerd.-
In de zitting van gisteren werd het rap
port over den xerstrooiden-arbeid in N. O.-
lndië uitgebracht, zooals we reeds meldden,
door Z.Exc. II. Co lijn en het rapport over
liet rapport, dat Ds. \Y. Breukelaar uit
bracht. goedgekeurd.
Prof. Dr. C. v. Gelderen stelde voor bet
rapport in brochurevorm met diverse adres
sen te doen verschijnen en het uit te reiken
aan alle Gereformeerden die naar Indiè ver
trekken, alsook aan andere positieve Chris
tenen, die zulks doen.
Verspreiding er van op de meest doelma
tige wijze zal aan dc wijsheid van deputaten
worden overgelaten.
Voor den verstrooiden-arbeid zullen we
derom 9 deputaten worden benoemd, terwijl
de kerken zullen opgewekt worden eenmaal
per jaar voor dit werk te collecteeren. Voor
Makassar zal per jaar f 2000 subsidie gege
ven worden.
Do Voorzitter dankte den lieer Colijn
voor zijn uitnemend rapport, voor de samen
stelling waarvan hij tijd wist te vinden. De
warmte waarmede de heer Colijn het werk
aanbeval, bewijst dat de arbeid in het Ko
ninkrijk Gods hij hem voorop staat. Het is
de Gen. Synode een eere een Christen
staatsman in haar midden te zien, die zoo
zeer overtuigd is van de beteekenis van de
Kerk des Heeren.
Hoe meer onze invloed stijgt, hoe duurdoi
onze verantwoordelijkheid wordt Spr. bad
den heer Colijn Gods zegen toe op zijn ge
wichtvol werk, hem de verzekering gevende,
dat het Geref. volk hem gedenkt in het ge
bed, steeds weer als dc vijand een schot in
zijn richting lost. Spr. bad den heer Colijn
toe, dat God bij het klimmen der jaren
steeds meer voor hem een bron van troost
en licht moge zijn en eenmaal ook tot hem,
als hij van zijn post wordt afgelost, klinken
moge het woord: Wel, gij goede en getrouwe
dienstknecht, ga in, in de vreugde uws
Heeren.
De heer C o 1 ij n dankte voor dit vriende
lijk woord en verliet daarop de Synode.
Ned. Chr. Persbureau,
Prof. L. Lindeboom rapporteerde hier
na over een circulaire van de Ned. Chr.
Perscommissie, verzoekend, haar te w
melden, of men van haar diensten gebruik
wil maken en welke bodragen men daarvoor
wil geven.
De conclusie strekte tot afwijzing van dit
verzoek omdat dc Synode geen behoefte
heeft aan deze instelling en het niet op haar
weg ligt om deze publicatieonderneming te
steunen.
Prof. Dr. J. W a te rink nam met be
vreemding kennis van de conclusies. De
Kerken hebben in 1926 zelve de hulp van een
neutraal persbureau (Aneta) ingeroepen bij
een lastercampagne.
Dr. K. D ij k hoorde niet bevreemding het
woord van Dr. Waterink. Spr. citeerde uit
liet Utr. Dagblad van 26 dezer een bericht
van den specialcn vertegenwoordiger ter Sy
node van dit bureau, terwijl de aanwezige
journalisten hem vérzekeftlöffi dat zij geen
correspondiitU van deze instelling zijn. EUv
vendien als we over dit bureau gaan*spre
ken, wil spr. er op wijzen, dat er in dit pers
bureau mannen zitten van niet-positief Chr.
belijdenis.
Kerk-radio en -telefonie.
Ds. Joh. Jansen adviseerde de tweede
conclusie te doen vervallen, wat door de
commissie werd overgenomen. De Synode
sprak dus alleen uit, dat zij geen behoefte
heeft van deze instelling gebruik te maken.
Ds. J. E. Goudappel van Emlichheim
rapporteerde hierna over het verzoek van de
classis Batavia om de actie voor de Radio
zelfstandig te mogen voeren, zulks met het
oog op het speciaal Indisch karakter der
kerken van deze classis.
De commissie stelde voor, voor deze zaak
drie deputaten door de classis Batavia in
opdracht van de Gen. Synode te benoemen,
die voor deze zaak met de Ned. Radiodepu-
taten zooveel mogelijk contact moeten zoe
ken.
Ds. Goudappel rapporteerde ook over
Kerktelefonie voor zieken. Deze zaak zal
door middel van het persverslag onder de
aandacht der kerken worden gebracht.
Vooropleiding voor de Zending.
Prof. Dr. J. W a t e r i n k rapporteerJe
hierna over de Betere Vooropleiding voor
de Zending, waarbij tevens aan de orde wa
ren uitspraken van de Part. Synoden Gro
ningen. Drenthe, Gelderland en
Z u i d-H o 11 a li d-Z u i d, alsook van do
Classes Leiden en E n k h u i z e n. die al-
oor ccn betere vooropleiding zich uil-
spraken, al vroeg Zuid-Holland-Zuid naai
de financieele lasten voor de Kerken eerst
ernstig onderzoek te willen uitspreken.
n t h e verklaarde zich sympathiek met
dc gedachte een zendingsprofessor te benoe
men. Over de betere vooropleiding moet
eerst een principiocle beslissing vallen. Een
immissie ad hoe kan dan over de practi
he uitvoering advies uitbrengen. Dc com-
issie oordeelt dat de benoeming van twee
hoogleeraren in <lc Zendingswetenschappon
gewenscht is. Met óén beginne men en bo-
e dan een commissie voor regeling van
dc practische uitvoering.
Aan de discussie namen deel Ds. C.. II.
a v i n c k van Rotterdam, Prof. Dr. J. R i d-
irbo s. Dr. K. D ij k, Ds. W. Breuke-
i a r, Mr. A. J. L. v. B e e c k C a 1 k o e n cn
Dr. W. A. v. E s.
Ds. B a v i n c k wees op de uitspraak van
de Part. Synode van Zuid-Holland-Zuid, over
de kosten. Men kan wel raak votceren, maar
e moeten weten waar het geld vandaan
>men moet en hoeveel er bcnoodigd is.
Prof. Ridderbos -vroeg nader naar de
positie van den te benoemen hoogleeraar.
Zal hij gewoon of buitengewoon hoogleeraar
zijn?
Dr. Dijk is wat overweldigd door het rap-
jrt, dat reeds in de richting van twee
hoogleeraren gaat. Spr. is van de noodzake
lijkheid niet overtuigd. Waarom zijn cura-
van de Theol. School in deze zaak
niet gekend?Kan de uitnoodiging tot mede-
king aan de Vrije Universiteit nog stnun-
(zittende) deze Gen. Synode voor elkaar
komen?
Ds. J. Douma zou gaurno deze kostelijke
zaak een begin van uitvoering zien gegeven.
Heeft de commissie in haar rapport niet iets
te hoog gegrepen? Hoe lang moet een predi
kant cursus loopon, oer hij naar lndië gaat?
Ds. J. L. Schouten steldo eveneens d<;
raag, hoe deze zaak geestelijk cn financieel
voor elkaar is te krijgen?
Wie naar lndië gaat, ontvangt in Leiden
uitstekend onderwijs. Kunnen we in Leiden
niet iemand plaatsen die aan de betere voor
opleiding zich geven kan? Dan kost het voel
minder cn omzeilen we tal van moeilijkhe
den. We kunnen het tijdens deze Synode
onmogelijk voor elkaar krijgen. Als we met
de Vrije Universiteit gaan onderhandelen,
moet de zaak tal can instanties doorloopeu.
Waarom zijn curatoren in deze zaak heel
niet gekend?
Ds. W. Brcu keiaar juicht deze zaak
zeer toe. Dat curatoren er niet in gekend'
zijn, is een formaliteit waarop de zaak niet
stranden mag. Ook de financiën acht spr.
een kleinigheid. (Vroolijkheid). Het budget
der Geref. Zending draait om de vijf ton.
Wat beteekenen dan 10 mille? liet gaat, en
dat is voor spr. het belangrijkste, om de
pansie van het Christendom onder de niet-
Christclijke volken. De Geref. Kerken missen
hier te zeer voorlichting op wetenschappelijk
gebied en zij zijn aan haar eer verplicht
niet achteraan te komen.
Mr. A. J. L. v. Be eek Ca lk oen dacht,
toen hij Ds. Breukelaar hoorde, aan het
woord: „Geef mij een plaatsje onder de 19n
en ik zal dc wereld in beweging brengen".
Om het vinden van dit plaatsje gaat hot
echter. Wat Ds.. Schouten wil is spr. niet
heclcmaal duidelijk.
Dr. W. A. v. Es vroeg waarom de Zen-
dingskas de kosten van het professoraat dra
gen moet.
Hierna beantwoordde Prof. Waterink
de gemaakte opmerkingen. Ook hij wees op
de expansie-mogelijkheden van het Christen
dom. Niemand der sprekers heeft gezegd
dat er in het rapport wel wat van af kon
Wat hier gevraagd wordt is, als de Kerken
de opleiding gaan ter hand nemen, noodig.
Niets minder. Als regel zal een hoogleeraar
niet alles kunnen doceeren. Er zijn ecu
paar van die genieën, die God aan het men-
schelijk geslacht geeft. Maar ze zijn
schaarsch. Er is niemand die elenctiek kan
doceeren, speciaal in betrekking tot het le
ven van Javaan en Soembances. Dan moet
hij kennis hebben van het Oostersche leven,
krachtens de practijk. Een man kan toch
geen colleges geven in de zending, in de zen-
dingsheginselen, de zendingsmethodiek, in
de elenctiek en dan nog speciale cursussen
voor artsen en verpleegsters en zulks in Am
sterdam èn in Kampen?
Men realiseere zich dus dat als men dien
kant uitgaat, één man niet voldoende is.
Het rapport mikt niet te hoog. Met één
man moeten we beginnen? Geleidelijker kan
het niet. Nimmer is niets een begin van uit
voering. Meu kan in Leiden wel een man
plaatsen, maar dan gaan we een geheel an-
ueren kant op dan het rapport wil. Wat do
commissie wil, is heel geen novum. Immers
de Vereen, voor Hooger Onderwijs op Geref.
Grondslag heeft voor de Valeriuskliniek een
contract met de Vereeniging tot Chr. ver
zorging van Krankzinnigen in Nederland,
alsook met Geref. Schoolverband voor den
leerstoel in de paedagogick.
Hot is zendingswerk wat hier wordt voor
gesteld, dus moeten de kosten uit dc Gen-
Zcndingskas betaald.
Aan de replieken namen deel Dr. W. A
v. E s, Ds. J. Douma, Dr. II. K a a j a n, Ds.
H. Meyerinp en Prof. Dr. T. H 0 e k s tr a.
De laatste adviseerde om te besluiten één
professor te benoemen voor de eenvoudigo
zendingswetenschappen.
Prof. Lindeboom adviseerde om geen
Synode-contracta te houden, maar het vol
gende jaar voor deze zaak bijeen te komen
en elk jaar Synode te houden.
Na dupliek van Prof. W ate rink werd
besloten de beslissing aan te houden.
De Synode gnat Dinsdagmorgen met haar
arbeid verder. Dinsdagmiddag zal het Ge
meentebestuur van Arnhem dc Synode offi
cieel ontvangen.
Mr. A. J. L. v. Becck Calkoen zal volgende
dagen worden vervangen door zijn secundus,
Dr. G. de Rooy van Voorburg.
KWEEKSCHOOL MET DEN
BIJBEL
HARINGVLIET 48, ROTTERDAM
AFSCHEID EN INSTALLATIE
De Kweekschool met den Bijbel, Haring
vliet 4S te Rotterdam, heeft gisteren een
gcwichtigen avond doorleefd.
Ilaar scheidende directeur- rie heer H. J.
van Wijlen, had een moeilijken avond.
Haar nieuwe directeur dc heer J. Brink
man, tot dusver leeraar a. d. Kweekschool,
beleefde een blijden avond.
Toch zijn al deze adjectiva. hoewel ver
schillende stemmingen kwalificeerend, niet
absoluut zuiver en afdoende weergevend,
wat in elk innerlijk omging of voor elk
beteekenis bad bij de belangrijke directeurs
wisseling, bij afscheid en installatie. En
ook mag getuigd- dat de sfeer van heel den
langen avond, die in de Groote Doelezaal
van Rotterdam zoo velen bijeenhield, er
toch ook een was, beheerscht door gemeen
schappelijke heilige dankbaarheid.
Hoe men de zaak ook beziet, in ieder
geval concentreerde zich alles toch 't meest
om liet heengaan von een hoog gewaar
deerd en oprecht bemind Kweekschooldirec
teur, als de heer Van Wijlen zoo vele jaren
geweest is.
H. J. VAN WIJ LES
De Kweekschool Haringvliet 45 te Rotter
dam heette, in weerwil van de toegewijde
medewerking van zoo vele knappe leeraren-
in de wandeling kortweg „de Kweekschool
van Van Wijlen". En 't valt moeilijk zich
te realiseeren, dat a! zal in langen tijd
bij eenigerlei gesprek die combinatie
gemeld instituut en genoemden paedagoog
nog bestendigd worden! deze twee
voortaan gescheiden zijn. Alsook dat de heer
Van Wijlen, wegens het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd, nu rust zou
genomen hebben.
Zoo lange jaren heeft de heer Van Wijlen
in de wereld van ons Christelijk Onderwijs
een voorname en gerespecteerde plaats in
genomen en had zijn naam op zoo velerlei
georganiseerd terrein van bet schoolleven,
een welluidende» klank, dat we ons niet
kunnen indenken, dat hij nu retireeren
ging.
Als schoolmeester met wel zeer singuliere
gaven; als paedagoog- toegerust met buiten
gewone kennis, adel van karakter en rijke
levenswijsheid: als mensch, in al zijn op
treden gentleman en democraat beide; als
Christen een man van sterke levensover
tuiging, diep roepingsbesef en principieelcn
handel cn wandel; als werker in, om en
buiten de school, voor velerlei organisatie,
bij examina, in de pers iemand van on
gerepte trouw en zuivere toewijding; 1
al die werkzaamheden en kwaliteiten hcl>-
ben we den heer Van Wijlen al zóó vele
tientallen jaren als een rijk bezit gehad
en waren we zóó gewoon daaraan, dat we
ons moeilijk beseffen kunnen- dat voor hen»
de tijd van „emeritaat" is gekomen.
Dat emeritaat is wel zoo eervol als moge
lijk is. maar, al legde hij de directeurs-
functie neer, een definitief afscheid van de
meergenoemde Kweekschool en van de
Christelijk-onderwijswereld kan dit onmoge
lijk beteekenen. Ziin illuster voorbeeld zal
nog jaren in de Kweekschool lichten, zijn
fijne geest zal nog lang in haar voortleven.
En zijn retireeren zal evenmin een korter
of langer periode van doodsche rust kun
nen aankondigen, maar- als God hem het
leven en de krachten nog vele jaren schenkt
inluiden een nieuw tijdperk van rustig
werken aan wat hem voor het welzijn van
het Christelijk Onderwijs het meest na aan
het hart ligt.
't Zij ook onze redactie vergund den heer
Van Wijlen hartelijk te danken voor zijn
langjarigen en nauwgezette» Christelijken
arbeid op een allergewichtigst terrein en
voor zijn schier onvergetelijk exempel. En
we hopen, dat zijn tijd van rust moge zijn,
een werkzame jarenreeks, die ons Christe
lijk Onderwijs in den schoot werpen vruch
ten van een kostelijk na-zomersche rijpheid
en overtogen met het warme goud van een
schoonen levensherfst.
Een beteekenisvolle avond-
Een volledig en angstig precies saampe-
steld verslag van de vergadering, waarin
het afscheid van den heer Van Wijlen en
dn installatie van den heer Brinkman heb
ben plaatsgehad, kunnen wo hier niet ge-
Helaas is menig woord ons oor ontgaan en
het vele, dat we gehoord hebben is te veel,
dan dat we het alles zouden kunnen rele-
veeren. We bepalen ons daarom tot "t voor
naamste.
Nadat de heeren Van Wijlen en Brink
man met hunne families onder luid applaus
naar het podium geleid waren- (leed Ds. D.
Hogenbirk Jzn., Voorzitter van hot
Kweekschool bestuur. Psalm 100 2 aanhef
fen. ging hij voor in gebed en las een ge
deelte uit Psalm 139.
Daarna heeft hij een rede gehouden, die,
naar onderscheiden kant zich richtend, ken
merkte door fijnen en scherpen geest, op
rechte dankbaarheid, sterkenden geloofs-
troost en bemoedigend vertrouwen.
In zijn welkomstwoord heeft spr. zich ont
houden van namrn te noemen, wijl alle
aanwezigen toch „één in geest en streven"
waren, voorts wijzend op het gemengd ka
rakter van den avond, waarin een. lach en
een traan hun rechten hadden: een beeld
van het menschel ijk leven, dat staat onder
de wet van bet tarwegraan
In het afscheidswoord tot den heer Van
Wijlen herinnerde spr. aan de installatie
vóór ruim 19 jaren in het „Hoveniertje",
toen de optredende directeur van het voor-
lezersbordje met een verzoek orn „hooger
op" te gaan. naar den kansel verwezen werd
en daar een principieel woord sprak, dat
ingang vond. Na Christus gedankt te heb
ben, Die den hoer Van Wijlen tot zijn werk
bekwaamde en bekrachtigde, gedacht spr.
dankbaar de trouw, waarmee de nu schei
dende directeur, in gebondenheid aan In"
Woord Gods. op den Gereformeerden grond
slag steeds is blijven staan, waardoor dc
liefde voor dc Kweekschool niet verloren
ging. Als een vroom man, die doordrongen
was van de gedachte dat „we moeten vrome
schoolmeesters hebben", en als een vrien
delijk man tegenover het Bestuur, van wie
hij al de noodigc medewerking wist te ver
werven voor hët welzijn zijner leerlingen,
zoowel als tegenover zijn leerlingen- waar
bij zelfs de rokjes en de lokjes In zijn
vriendelijke bezorgdheid betrokken werden,
terwijl zijn hulpvaardigheid geen grenzen
kende. wist hij altijd een gemoedeli»k
sfeer te scheppen, waarin het leven der
liefde leefde en de wijsheid niet van verre
stond.
Gaarne had men den heer Van Wijlen
gegund, dat hij zijn wijze lessen nog had
mogen geven in een waardig schoolgebouw.
Dit heeft echter niet zoo mogen zijn. Maar
gelijk David den schoonen Salomonischen
tempel niet gekend heeft en nu eeuwen na
dat dit bouwwerk tot 'n ruïne werd zijn ge
wijde zangen ons nog bezielen, moge ook liet
werk van don scheidenden directeur onder
ons voortleven. Na hem namens liet Re-
stuur dc schenking van een haard te heb
ben toegezegd, werd hem toegewenscht eep
„sabhathrust", die hem steeds meer zou
mogen brengen dc weelde des harten In do
verdenking van het verkiezend welbehagen
Gods.
Hierna werd aangehev
alle dingen".
„Van U zijr
Woord tot den nieuwen Directeur.
Zich tot den heer Brinkman wendend,
zei spr. dat zijn roeping tot het directeur
schap moeilijk is. Hij heeft er niet om ge
vraagd en is door het Bestuur zelf voor do
benoeming geplaatst. De opleiding wordt
steeds ingewikkelder en dc verschijnselen
onder de huidige studeerendc jeugd vervul
len meeimalcn met zorg.
Spr. merkte evenwel op, dat de nieuwe
directeur reeds een plaats in h«-t liart van
Bestuur en leerlingen heeft. Hij heeft de
lijnen van het verleden slechts door le trek
ken naar de eischen van dezen tijd. En
verder zal hij hard moeten werken, wat hem
evenwel niet vreemd zal zijn. liet Woord
Gods waarop hij rekenen mag, is: ,-IIij,
Die u roept is getrouw".
Wees wat God van u mankt, zei spr.,
niet meer. ook niet minder. Ga heen in deze
uwe kracht, dat Is in de kracht der zwak
heid en worde ook in u bewaarheid: Als
ik zwak ben, ben ik machtig in dc sterkte
van Gods kracht.
Na deze toespraak werd gezongen Psalm
81 1 12.
BRINKMAN
Al scheidswoord.
De heer H. J. van W ij 1 e n heeft hierna
een woord gesproken, dat hem in het begin
wel moeilijk viel. Hij gevoelde dat het werk
van zijn leven ten einde is gekomen. Al be
hoeft hij van al zijn doen en laten geen tekst
en uitleg tc geven, gaf dit afscheid hem
toch ook het gevoel eenmaal voor God te
zullen moeten staan, om rekenschap van zijn
rentmeesterschap tc geven.
Toch ging hij een en ander van zijn lev.
en zijn werk vertellen, op de wijze zooals dat
van den heer Van Wijlen bekend is. En hij
mocht hierbij zeggen, dat thans niet ccn
overheerschend gevoel van smart hem ver
vulde. Hij heeft zooveel smart aanschouwd,
en zelf te v eel genade van God en menschcn
ondervonden, dat zijn eigen smart erbij in 't
niet verdwijnt. Allermeest leeft thans in
hem de stemming, dat de Heere God het
wel met hem gemaakt heeft. Voor bittere
zorgen en groote beproevingen is hij ge
spaard gebleven en hij heeft daarentegen
Gods leidingen en wijze bedoelingen in zijn
leven begrepen.
Zijn jeugd, zijn opvoeding, zijn opleiding
zijn onderwijzers- en directeursloopbaan na
gaande en daaruit menig moment naar vo
ren brengende, wees hij er op hoe dat alles
heeft meegewerkt aan zijn karaktervorming
en zijn paedagogische opvattingen- Hij sprak
zijn dankbaarheid aan God uit, dat hij
steeds een vrij cn een rijk man zich gevoelen
mocht. In den mond van dezen spreker heeft
dit wel een zeer bijzondere en gansch geen
banale beteekenis.
We kunnen niet in een verslag weergeven,
wat de spreker hier in deze omgeving mee
deelde, maar mogen wel zeggen, dat hij een
eigen levenshouding en levenskunst vor-
kreeg, waardoor hij ontelbaar velen ten ze
gen is geweest
Tegenover den schaduwkant dat zijn
Kweekschool nog steeds in een oud en te
klein gebouw bleef gehuisvest, stelde Spr. de
lichtzijden, dat verkregen werden het „pro-
motierecht" (de eigen vrije eindexamens) en
een leerschool.
Hierna richtte Spr. woorden van groote er
kentelijkheid cn dank tot liet Rijks- en Ge
meentelijk Schooltoezicht, de Begeering, zijn
collega's, de leeraren, het personeel van de
leerschool, den nieuwen directeur (vvien hij
de betrekking ten volle toevertrouwt en die
met zijn veelzijdige gaven de school ook vor
der zal dienen!), de leerlingen en oud-leer
lingen en het Bestuur, om te eindigen met
flank aan God, Die het alles zoo wel heeft
gemaak.t
Andere sprekers.
Na de pauze werd de heer Van Wijlen op
bijzonder waardeerende wijze toegesproken
door den heer A. R ie n k s, hoofdinspecteu»
bij het Lager Onderwijs, die uitsprak immer
groote bewondering gehad te hebben voor
den schoolman, die nu aftreedt Hij dankte
hem voor zijn frisch aanvatten van nieuwe
methode», waardoor hij veler voorbeeld was
cn voor het goede in liet nieuwe veler ver
trouwen wekte. En hij wenschte hem toe nog
lange jaren veel vrucht te mogen zien van
den invloed zijner groote persoonlijkheid.
Hierna richtte Spr. nog goede wenschcn tot
den nieuwen directeur.
De heer J. A. Wort man heeft daarna
namens de leeraren den heer Van Wijlen
hartelijk gedankt voor de aangename wijze
waarop zij iinmer hebben mogen saamwer
ken met hein, die steeds het goede voor de
School heeft gezocht, waardoor hij de a.-h
ting en vriendschap der docenten en dc Hel
de der leerlingen heeft verworven en behou
den. Ook memoreerde Spr. in 't kort velerlei
arbeid in het organisatieleven van het Chr.
Onderwijs, voor de pers en als spreker, dooi
den heengaanden directeur verricht Namens
zijn collega's bood Spr. daarna een tapijt
aan. Tot den heer Brinkman werden woor
den van gelukwensch gericht, waarbij hem
de verzekering werd geboden van welge
meende samenwerking.
Vervolgens bobben nog gesproken de boe
ren H. G. C K rei ken, als gemeentelijk
schoolinspectcur namens het Gemeentebe
stuur van Rotterdam; de heer R. Hoefman,
als voorzitter van dc Vereeniging van Oud-
leerlingen dor Kweekschool; de heer A. d e
Wit, als hoofd der Van Wljlenschool te Rot-
terdam-Delfshaven, die leerschool van da
Kweekschool is.
De heer J. Brinkman heeft aan het
einde met een zeer kort en zakelijk woord
het directeurschap aanvaard, den vertrok
ken directeur en de leeraren toegesproken
Spr. besefte, dat dc erkenning van onze ah
solute afhankelijkheid van God ons werk in
het voortdurend gebed betrekt en dat het
Christelijk Onderwijs alleen gediend kan
worden wanneer men weet instrument in
Gods hand te zijn cn wanneer het gebod
Gods een vreugde des harten is geworden.
Na een beroep gedaan te hebben op den
steun van de oudere levenservaring \an an
dere leeraren cn den heer Van Wijlen de
verzekering gegeven te hebben van zijn bij
zonderen eerbied voor diens persoon en ar
beid, besloot Spr. n»et do bede: „Heere, Uw
werk, behoudt dat in het leven!"
De Voorzitter hield er zich van over
tuigd. dat er nog heel wat meer in de har
ten leefde dan erop de lippen geweest was
en dankte daarom zoowel de sprekers als
de zwijgers.
Door Ds. J. van den Berg, van Capellc
a d. IJssel, werd daarna deze samenkomst,
die op een zeer laat uur gesloten werd. met
dankgebed geëindigd.
We voegen aun het bovenstaande nog toe.
dat behalve dc reeds genoemden onder de
aanwezigen zich nog bevonden do heeren A.
Smit Jzn., inspecteur I..O.; F. Eringa, oud-
inspecteur L.O.; H. J. Hijman en J. B. Vis
ser. schoolopzieners; W. M. Weber, namens
het Ministerie van Onderwijs; S. Stemerding.
directeur der Kon. Wilh.-Kweekschool, en A
Reitsma. directeur der Gem. Kweekschool,
beiden te Rotterdam; en gedelegeerden van
Geref. Schoolverband en de Vereen, voor
Chr. Nat. Schoolonderwijs.
Slapeloosheid
tengevolge van de zomerwarmte, overwint
men spoedig door het gebruik van een paar
Mijnhardts Zenuwtabletten. Bu.sje 75 ct
N.V. „DE LICHTSTRAAL"
EN N.V. „BEBOMIJ"
OM DER WILLE VAN DE SMEER
Het destijds in ons blad opgenomen ar
tikel over de N.V. „De Lichtstraal" en dc
N.V. „Bebomij" heeft in wijden kring de
aandacht getrokken en heeft inderdaad
goede resultaten gehad. Meer dan één ver
tegenwoordiger dezer loterijmaatschappijen
heeft voor de eer bedankt en tal van candi-
daten zijn bijtijds teruggehouden van het
nemen ecner „obligatie". Het spreekt van
zelf, dat de stagnatie in den verkoop der
loten aan de „Lichtstraal" niet zeer aange
naam was en zij heeft dan ook alle moge
lijke moeite gedaan de door ons vermelde
feiten tegen te spreken.
In verband hiermede schrijft een lezor
uit het Land van Heusdcn en Altena ons
het volgende:
„Met zeer veel belangstelling hebben wfi
hier indertijd Uw oordeel vernomen over de
N.V. „De Lichtstraal' en „Bebomij". Hier
in het Land van Heusden en Altena heeft
genoemde N.V. vasten voet en wij heben
daaraan ook de eer te danken van het bij
kantoor der „Lichtstraal" te Andel. van
waaruit een groot aantal Bebomij-obligaties
in deze landstreek geplaatst zijn. Het ver
wondert U misschien, dat het hier z<x> ge
makkelijk gegaan is daar het U bekend
moet zijn. dat de bevolking hier overwegend
protestant-orthodox Is en dus principieel
niet voor loterij is. Doch de verklaring
ligt hierin, dat degenen, die deze obligaties
verkoopen vooraanstaande personen uit de
Gereformeerde Kerk zijn, vurige debaters
voor de A.-R. Partij op alle mogelijke poli
tieke vergaderingen en uit dien hoofde
vasten voet hebben bij ccn groot deel der
bevolking. Ze weten natuurlijk zelf best,
wat de „Lichtstraal" is al zouden ze het
alleen maar weten uit JDe Rotterdammer"
waarop ze geabonneerd zijn. De kwestie
is, dat ze het niet willen weten wegen!
de schandelijk hooge salarissen, die zt „v#
dienen".
Toen het artikel van 26 Mei in Uw blad
verscheen en ook in andere bladen berich
ten gelanceerd werden, dat dc zaak niet
zoo hijzonder safe was. ging het niet den
verkoop minder goed. Hei mecronde 1 der
bevolking leest hier echter geen dagblad en
hoorde het bij geruchte. Doch geen nood de
heeren weten raad. De burgemeester een
dezer gemeenten, vroeg om inlichtingen
aan den Hoofdcommissaris van Politie in
Den Ilaag. Die inlichtingen waren blijkbaar
zeer gunstig, getuige het ingesloten knipsel
uit een locaal blaadje van 8 Aug. 19:10. Er
wordt reclame mede gemaakt cn de bedra
gen menschen tasten in hun beurs cn be
talen cn zeggen nog, dat het ccn schande
is. dat een goede zaak zoo belasterd wordt".
De in dezen brief genoemde, in het 00?
loopend opgestelde advertentie luidde als
volgt:
De N.V. „De Lichtstraal", Kon. Emma-
knde 175, 's-Gravenhage, maakt bekend,
dat zij de uitkeering garandeert van alle
door haar uitgegeven obligaties, waarvan
de aflossing maandelijks geschiedt.
Een informatie genomen bij den Hoofd
commissaris van Politie te 's Gra venhage
luidt zeer gunstig cn 1? voor belang
hebbenden te zien bij liet Districtskantoor
te Andel.
Wij hebben ons naar aanleiding van al
dit fraais met het bureau van den Haa~-
sclien Hoofdcommissaris in verbinding ge
steld. Men deelde ons daar mede over amb
telijke briefwisseling aan derden geen ge
gevens te kunnen x erstrekken. doch duide
lijk hlepk ons. dat de door ons getoonde
advertentie misnoegen opwekte en wij voor
ons zijn er zeker van. dat dit muisje nog
wel een staartje zal hebben.
Wat betreft de door onzen lezer gestelde
vraag hoe het mogelijk is. dat de Haagsche
Hoofdcommissaris zeer gunstige inlichtingen
heeft verstrekt antwoorden wij. dat dat
absoluut uitgesloten en dus in strijd met
de waarheid geacht moet worden. Wij ver
moeden, dat de inlichtingen van den hoofd
commissaris zeer oppervlakkig cn algemeen
zijn geweest. Men zou wellicht verwachten
dat zij positief ongunstig zouden hebben
geluid. Maar men inag niet vergeten, dat
de "Lichtstraal" zoo geraffineerd georgani
seerd is, dut er juridisch niets op aan te
merken valt en daarom kan de politie er
ook niet veel tegen doen en veronderstellen
wij (op grond van opgedane eriaring). dat
zij er zich met een algemeenheid van heeft
afgemaakt, waarmede dan \an het stand
punt der politie slechts gezegd wordt, dat
de betrokkenen nog niet met den strafrech
ter in aanraking zijn geweest. Hoewel wij
tot op zekere hoogte dit standpunt kunnen
begrijpen en billijken meenen wij toch. dat
in dit geval een waarschuwend woord op
zijn plaats zou zijn geweest en wij hebben
de politie dan ook verzocht aan deze affaire
nog eens haar speciale aandacht te willen
wijden.
De vraag rijst op, hoe het mogelijk ia, dat
een burgemeester van .geer gunstige" in
lichtingen durft spreken en den brief ter
inzage houdt Toch is dit pathologisch
heel goed te verklaren. Immers is bet dui
delijk, dat de mcdcderling in de adverten
tie zoo suggestief werkt, dat niemand aan
den burgemeester zal vragen of bet wel
waar is en of men den brief nu ook eens
zien mag. Het burgcmeesterlijk woord i-
voor de eenvoudigeu bet einde van ail-
tegenspraak
Wij zijn zoo vrij. hier uit te concludee-
ren. dat deze overheidspersoon 111 den
grond van zijn hart meer geloof hecht aan
onze mededeclingen dan aan hetgeen hijself
beweert. Een nadere kwalificatie laten we
gaarne aan onze lezers over
Mocht het artikel van 2". Mei sommig-r
lezers nog niet den juisten kijk op de licl.'
straal en de Bebomij gegeven hebben *1
vermoeden, dat thans hun oogen wel
gegaan zullen zijn.
Men heeft dezer dagen kunnen lerri
de „Bebomij" gefailleerd is en de
straal" hare verpllchtinger hipt
nomen. Wat nu weer preejesacl ter
manipulatie steekt weten wij niet,
dat de lotenhouders er niet tieter van
den. daarvan kan men zeker zijn.
pen
Naar wij heden vernemen, heeft gister de
heer J. J. Debets van I>oon, op verzoek van
v<ul Justitie I. nolt»rd«m. .vn
uttgobreide en gedocumenteerde aanklacht
ingediend hij den procureur generaal v an Iet
gerechtshof te 'a-G ra venhage. togen de N V
Bouw- en Administratie niaatadiapp,j ',.n#
Lichtstraal gevestigd aan de Koningin
Emmakado 175. Den Haag en haar directeu-
J; H. S. en W R. en tegen haar orgaan
raagt>aak .redacteur H. A K „wegens
bedrog, rwcndel en oplichting, bij herhaling
g«ple*sd."
