Trasispsreereode
VRÜDAG 29 AUGUSTUS 1930 EERSTE BLAD PAG. 2
AGRARISCHE CONFERENTIE
TE WARSCHAU
IN HET TEEKEN VAN BRIAND'S
PAN-EUROPA
Wolff meldt uit Warschau:
Woensdag zijn de leiders van de aan de
agrarische conferentie deelnemende delega
ties bij den Poolschen minister van land
bouw bijeengekomen voor een zitting, waar
in de agenda van de conferentie vastgesteld
en de president gekozen is. Om halfelf had
dan do officieele opening der conferentie
Zaleski verklaarde, dat men, door reke
ning te houden met do esscntieclc behoeften
der agrarische volkeren eonigennate
kunnen bijdragen tot de oplossing van
moeilijke probleem van den internationalen
handel. De conferentie beweegt zicli binnen
het kader der besluiten van den Volken
bond. Anderzijds stemt de gedachte, de deel
nemers aan de conferentie te veroenigen,
overeen met de gedachte, waardoor Briand
tich liet leiden in zijn plan voor Pan
Europa.
De voorzitter der conferentie, minister
Janta-Polezynski, verklaarde, dat de agenda
der conferentie twee reeksen van problemen
omvat. Dc eerste betreft de regeling der we-
dcrzijdsche betrekkingen van de deelnemen
de staten, de uitschakeling der schadelijke
concurrentie en de beperking tot een mini
mum van haar negatieve uitwerking op den
landbouw, en ten slotte het onderzoek dor
mogelijkheden van de reorganisatie en nor
maliseering van den uitvoerhandel.
De tweede categorie betreft de verstand
houding tusschen de bij den uitvoer van
landbouwproducten belanghebbende staten
wier doel de gemeenschappelijke bescher-
mine der gemeenschappelijke belangen is.
De overeenstemming tusschen de agrarische
staten vormt geenszins een tegen de in-
dustrieelc staten gericht agrarisch blok.
Deelnemende staten zijn: Polen, Roemenië
Zuid-Slavië en Hongarije.
ANDREE IN AMERIKA BEGRAVEN?
VERZOEK VAN ZIJN SCHOONZUSTER
Mevr. Andree te Pittsburg, schoonzuster
van den Poolreiziger Andree, heeft het mi
nisterie van marine gevraagd, tot de Zweed-
sche regeering het verzoek te richten, het
stoffelijk overschot in de Vereenigde Staten
tc doen begraven.
De minister van marine, Adams heeft het
verzoek doorgezonden aan het medisch bu
reau der marine, dat een brief voor hot
Zweedsche gezantschap voorbereidt.
HEVIGE HITTE IN ENGELAND
Ook in Engeland heerscht groote hitte. Te
Al dershot werden Donderdag 12 eoddaten
door de warmte bevangen. De ziekendienst
te Londen was den geheelen dag bezig met
het vervoeren van hitteslaohtotffens. In de
middaguren bereikte het kwik in de scha
duw 03 graden, de hoogste temperatuur in
19 jaar geregistreerd. Tien menschen zijn
door de warmte bezweken. In tal van fabrie
ken, waar uitsluitend vrouwelijke werk
krachten aan den arbeid zijn, mocht in bad-
cost uum gewerkt worden.
Voorts komen uit alle dealen des lands
berichten over mannon en vrouwen, die ten
gevolge van de hitite flauwvallen cn beroer
ten krijgen.
DS KITTE IN FRANKRIJK
Terwijl de temperatuur te Parijs Dinsdag
reeds 31 graden was, steeg de thermometer
gisteren nog hooger en wees in de schaduw
een gemiddelde temperatuur van 33 graden
aan, terwijl op eenige plaatsen de tempera^
tuur zelfs tot 37 graden steeg. De gevolgen
van deze buitengewone hitte waren in do
l'Tanaohe hoofdstad duidelijk merkbaar aan
de betrekkelijke kalmte op de anders zoo
drukke boulevards. Talrijke personen vielon
op straat flauw ^an de hitte.
DE HITTE IN SPANJE
Uit Spanje worden zeer hooge temperatu
ren gemeld. Te Madrid weid gisteren in den
loop van den dag een temperatuur van 50
graden gemeten. Togen den avond brak
echter boven de Spaaneche hoofdstad een
hevige storm los, die weldra de kracht van
een orkaan kreeg en in verscheidene stads-
deelcn groote schade aanrichtte.
BRITSCH-INDIE TEGEN
ENGELAND
Onderhandelingen met den onderkoning
Alle leden van het uitvoerend comité va
het Indische nationalistische congres, d
Woensdag werden gearresteerd, werden ve
oordeeld tot zes maanden eenvoudige gevan
genisstraf.
Om te voorkomen, dat door deze veroor
deeling gebrek aan leiding zou komen, ii
gisteren een nieuw uitvoerend comité ge
vormd. Hierin hebben zitting tien Moham
medanen, zes Hindoes en drie leden van het
vroegere comité, die niet gearresteerd wa
ren. liet voorzitterschap wordt bekleed door
een advocaat uit Lucknovv. Khaliku Elaman.
Uit Madras wordt bericht, dat de Eng&l-
sche regeering ook het nieuw gevormde uit
voerende comité in strijd met de wet ver
klaard heeft.
Reuter meldt uit Delhi, dat de stad een
rouwdag gehouden heeft, in verband met Je
arrestatie van de leden van het uitvoerend
comité.
Tej Bakadursaproe en Jayakar zijn naar
Allahabad vertrokken, nadat zij een onder
houd hebben gehad met den onderkoning
omtrent de beste middelen, om Inclië den
vrede weer te geven.
De onderhandelaars zullen de meening
vail Gandhi, Pandit Motolal en Javvarkarla
Nehroe vragen over eenige belangrijke
gelegenheden, waaromtrent ze een aantal
stukken meenemen. Daarna zullen ze weer
naar Simla vertrekken voor een nieuwe bp
spreking met den onderkoning.
Tot dusver zijn zij tevreden over de onder
handelingen in Simla.
Tc ronde-tafel-conferentio
Een Reutertelegram uit Londen meldt, dat
het bericht van uitstel van de ronde-tafel
conferentie officieel wordt tegengesproken.
De voorbereidingen om deze conferentie in
het begin van November te doen plaats vin
don, zijn in vollen gang.
De stammen in hot Noord-Westen
Veelvuldige besprekingen tusschen de
stammen in dc grensdistricten van
Noord-Westen zijn oorzaak van het uitblij
ven van vijandelijkheden. Uit Peeja
komt het bericht, dat afdeelingen van de
Mohmands onderhandelen met den berc
den hadji Turangzai.
Uit Oost-ïndië
KONINGINNEFEESTEN TE BATAVIA.
BATAVIA, 28 Aug. (Aneta). Batavia be
reidt geweldige Koninginnefeesten op 31 Aug
voor, welke beloven de hoogste verwachtin
gen te zullen overtreffen. Dat blijkt o. a. uit
üo reeds feestelijk uitziende versieringen
van Noordwijk en Rijswijk, waar het kanaal
omboord is met oranjezuilen, versieringen
van nationale vlaggen en guirlandes, terwijl
vele voorbereidingen voor de illuminatie
worden getroffen.
HET BEZOEK VAN SIR CLEMENTI.
BATAVIA, 23 Aug. (Aneta). De geheele
pers bevat uitvoerige artikelen waarin Sir
Clcmenti, de gouverneur van de Straits
Settlements, die momenteel Nederlandsch-
Indië bezoekt, op zeer hartelijke wijze wol
kom wordt gehceten. De gouverneur bezocht
heden den Volksraad en het Bataafsche Ge
nootschap voor Kunsten en Wetenschappen
op het Koningsplein. Hedenmiddag vertrok
Sir Clementi voor een kort verblijf per vlieg
tuig naar Bandoeng.
Gemengd Nieuws.
DIEFSTAL VAN BLOEMBOLLEN.
Te Roelofarcndsvocn heeft men bij den
heer P. A. een partij van 1000 K.G. bloem
bollen King Alfred gestolen. De uitgeloofde
premie ad f 100 blijft ook in deze zaak ten
volle gehandhaafd.
KIND VERBRAND.
Het 8-jarig kind van Hofs te 's-Heercn-
berg (Ged.) is door het spelen met lucifers
brand geraakt. Het is aan de bekomen
brandwonden overleden.
HET KASTEEL TE BORN
IN VLAMMEN
In den afgeloopen nacht is te Born bij
Slttard het monumentale keesteel van baron
Barboudo Roosteren door een hevigen brand
in puin gelegd.
Gisteravond omstreeks half 11 is door on
bekende oorzaak brand uitgebroken in het
middenschip van 'het kasteel. Het vuur greep
snel om zich heen en sloeg over naar den
rechterachtervleugel. De brand nam voortdu
rend in hevigheid toe en het duurde niet
lang. of het vuur had zioh ook meegedeeld
aan de heide voorvleugels cn den linker
achtervleugel.
Het geheele kasteel was in korten tijd één
vuurzee.
De brandweren uit Sittard en uit Geleen
waren spoedig na hot uitbreken van den
brand ter plaatse. Aanvankelijk werd hot
vuur met succes bestreden, doch omstreeks
middernacht raakte de motorspuit van Ge-
leen defect en moest het hlusschingswerk met
deze spuit gestaakt worden.
Inmiddels was telefonisch assistentie ge-
vraagt van de brandweer' te l-Ieerlcn en
Maastricht.
Het was inmiddels half 3 in den nacht
geworden toen deze assistentie verscheen
met 5 spuiten. Onmiddelijk werd het vuur
met volle kracht aangepakt, doch in tusschen
was het kasteel reeds grootendeels door het
vuur verwoest.
Onder groote belangstelling van de om
wonenden heeft het blusschiivzswcrk den ge
heelen nacht voortgeduurd. Er is Slechts
weinig gered.
Vele antiquiteiten en de fraaie ridderzalen
zijn aan het vuur ton offer gevallen.
De schade wordt geraamd op ongeveer
250.000. Zij wordt door venzekering gedekt.
Het kasteel dat door de familie baron Bar-
böude Roosteren bewoond werd. was geduren
de de laatste jaren geheel gerestaureerd.
Het kasteel was schitterend gelegen en da
teerde uit de 16e eeuw. Het behoorde tot de
oudste kasteelen van ons land. Nu staat noa
slechts een ruïno.
Als bijzonderheid kan gemeld worden, da:
een antieke kast, waarvan slechts twee
exemplaren van hetzelfde model bekend zijn,
('de tweede kast is in het bezit van den ex-
keizer van Duitschland) gered kon worden.
Alleen deze kast heeft een waarde van onge
veer 100.000.
VLIEGTUIG-ANTENNE PAKT EEN
TRAMDRAAD.
Bh" het landen op het vliegveld Croydon is
een K. L. M. vliegtuig niet dc antenne (een
metalen draad met een bal bezwaard, die uit
het vliegtuig hangt! in aanraking genomen
niet een stroomdraad van de electrise:.e tram.
Le draad brak, doch hrt vliegtuig kon door-
vliegen en maakte een normale landing.
MOORDAANSLAG OP ZIJN VROUW
Omstreeks middernacht is de Oude Zij cis
Achterburgwal tc Amsterdam in opschud
ding gebracht, doordat een man een aanslag
pleegde op zijn vrouw, met wie hij in on
min leefde en die hem verlaten had.
Na een korte woordenwisseling haalde de
man plotseling een voorwerp to voorschijn,
dat hij met kracht in de richting van zijn
vrouw wierp. Het voorwerp bleek een flesch
gevuld met zwavelzuur te zijn. Het bijtende
vocht trof de vrouw in het. gelaat, aan dc
borst, alsook aan beide handen, doordat zij
een afwerende beweging had gemaakt.
Dc vrouw werd in vrij ernstigen toestand
per auto van den gemeentelijken dienst naar
het Binnengasthuis vervoerd en daar ter ver
ploging opgenomen. De dader werd vrijwel
ter pl,aatsc door op het tumult toegesnelde
agenten van politic gearresteerd cn naar hel
bureau Warmoesstraat overgebracht. Daar is
de man, die in min of meer overspannen
toestand verkeerde, in bewaring gesteld.
DE GEVAARLIJKE ZEE.
Vier baders te Scbeveningen gered.
De 19-jarige J. v. d. V., wonende aan do
Brueghelstraat, begaf zicli aan het Stille
Strand te Schevcningen te ver in zee cn
werd dool- den stroom meegetrokken. Hij
werd door middel van een reddingsboei ge
red door A. G. W., 29 jaar, wonende aan do
Tomatenstraat.
Een 23-jarig meisje, dat in zee baadde en
kramp kreeg, is door het publiek, dat ge
bruik maakte van de aanwezige reddings
middelen, gered. Het meisje was een pogen-
blik bewusteloos, doch bekwam geen letsel.
Verder zijn door het publiek gered een
onbekende vrouw cn een ongeveer dertien
jarige jongen, die nabij een golfbreker baad
den en door den stroom werden meege-
VREESELIJK AUTO-ONGELUK
EEN DOODE EN GEWONDEN
Men meldt ons uit Sittard:
-Donderdagavond omstreeks 11 uur is op
den Rijksstraatweg, op dc grens van da
gemeenten Geleen cn Sittard, een vreeselijk
auto-ongeluk gebeurd.
De vrachtauto, toebehoorende aan de limo
nadefabrikant P. v. Rooy, uit Limbricht,
welke met biertonnen geladen was, is met
ontzettende vaart tegen een uit. de tegenover
gestelde richting komende zwaar geladen
hooiwagen gereden. De botsing is zoo hevig
geweest, dat de hooiwagen ondersteboven
werd geslingerd en de vracht van ongeveer
2000 K.g. hooi over den weg werd versprekl.
De vrachtauto slingerde over den Weg cn
bleef verpletterd liggen. De biertonnen wer
den eenige meters verder in het lanci»terug-
gevonden.
De voerman van den hooiwagen Jozef
Vrouwenraeten uit Puth-Gennep, werd op
slag gedood. De chauffeur Paul de Rhaag
uit Limbricht, werd in zorgweltkenden toe
stand naar het Fransche Klooster te Sittard
overgebracht.
Onverantwoordelijk rijden vnn den chauf
feur is de oorzaak van dit ongeval.
GRONINGEN'S ONTZET
De herdenking van Groningens Ontzet in
in 1672 is gister met groote opgewektheid
gevierd, dank zij het heerlijke weer. Er
werd druk gevlagd, zoodat de straten en
pleinen in het centrum een feestelijk aan
zien hadden, Concerten, een concours-hip-
pique en vuurwerk trokken de belangstel
ling.
BEJAARD GETUIGE PLOTSELING
OVERLEDEN
De bejaarde arbeider* II. v. d. W. te Win
schoten moest door den politierechter als ge
tuige worden verhoord in een burenkwestie.
Deeenvudige mart was zoc van streek, dat hij
de rechtzaal werd uitgeleid cn direct over
leed.
EEN SLACHTOFFER VAN DE WARMTE.
Op den N.Z. Voorburgwal te Amsterdam
is gistermiddag een bejaard man vermoede
lijk door de wai-mte onwel geworden. Hij
werd een melkinrichting binnengedragen.
Kort daarop is hij overleden. Het bleek een
bewoner van Heemstede te zijn.
DE „GRAF ZEPPELIN'1 NAAK SCHIPHOL
Op 11 Octobtr?
Men meldt ons uit Amsterdam:
Naar wij vernemen ligt het thans in de be
doeling dat het luchtschip „Graf Zeppelin'"
nuar Nederland zal komen op 11 Öctoler a.s..
en lian een landing op Scr.iphol za! uitvoeren,
ben definitieve beslissing zal echter eerst de
volgende maand worden genomen.
DE KINDERVERLAMMING
Een 23-jarige verpleegster in het van Iter-
son Ziekenhuis te Gouda, die belast was met
de verpleging van lijders aan kinderverlam
ming ia zelf door deze ziekte aangetast.
DE WARMTE
Wegens de warmte zijn verschillende werk
zaamheden aan de Zuiderzeeweerkcn stop
gezet.
Verschillende tuinbomvarbeiders cn tuin
ders aan den Langendijk werden door de
warmte bevangen en moesten per schuit naar
huis worden gebracht.
EEN BUITENKANSJE.
Door V. te Vir.kevccn is een flamingo ge
vangen. De prachtige Nijlvogel was aange
schoten in een der vleugels. Het dier was
ontvlucht uit een park tc Utrecht. Dc van
ger werd rijk beloond.
KERKINBRAAK.
In de Herv. Kérk te Noorden is Ingebroken
Niets wordt vermist De politie stelt oen
ijtyerig onderzoek in.
HET EINDE VAN EEN BIJENPARK.
Naar wij vernemen beeft de afdeeling Am
sterdum van de Maatschappij tot Bevorde
ring der Bijenteelt van het Gemeentebe
stuur aanzegging gekregen, dat in verband
met de stadsuitbreiding het door genoemde
afdeeling geëxploiteerde terrein aan don Zui
dölijken Wandelweg, hoek Ilaringvlietstranl
waarop een 24-tal tuinen zijn aangelegd,
waarvan alle huurders tevens bijenhouders
zijn op 1 Maart a.s. moet zijn ontruimd
Hiermede gaat een mooi en bekend stukje
natuur voor do Hoofdstad verloren.
GENERALE SYNODE
GEREF. KERKEN
(Vervolg van blz. 5.)
ZITTING VAN VRIJDAGMORGEN
De zitting werd hedenmorgen geopend met
het zingen van Ps. 145 2 en gebed.
Hongaarsche Studenlcn.
De P ra cs es verwelkomde hierna Ds.
II. A. Munnik Jr., van Zwolle, die verslag
deed omtrent de financieeie steunverlening
tier Hongaarsche Geref. studenten. Depivta-
tcn voor deze zaak hebben slechts eenmaal
vergaderd. Overigens werd de arbeid schrif
telijk afgedaan. "Vele Kerken collecteeren
voor deze zaak, doch da particuliere contri
buties liepen sterk achteruit. Slechts vier
studenten konden steun ontvangen. De ar
beid droeg overigens goede vrucht. De stu
denten, die in ons land enkele jaren college
liepen, namen, teruggekeerd in hun land,
een vooraanstaande plaats in.
Ouderling G. de Bakker, van Kraling
sche Veer. rapporteerde over dit verslag en
stelde voor dit goed te keuren, opnieuw I)e-
putaten voor deze zaak te benoemen, die zien
namens de Synode tot de Kerken zouden
wenden met verzoek de banoodigde gelden
voor dit werk bijeen te brengen, terwijl te
vens een opwekking van de Synode zelve
voor dezen arbeid zal uiltgaan cn de Classes
er deputaten voor zullen benoemen.
Aldus werd besloten.
Makassar als Zondingsterreiii.
Van Ds. A. Rincnalda was een tele
gram ingekomen, luidende: „Soerabaja ver
izoekt stad Makassar als 'Zendingsterrein te
mogen bezetten", -waarop later een verkla
rend en motiveerend schrijven is gevolgd.
De Classis-Batavia betuigde adhaesie aan
deze plannen.
Ouderling J. Beume r, uit Indië, rappor
teerde over deze zaak. Daarna werd doordc
Synode de volgende conclusie gekomen:
De Gen. Synode, met groote blijdschap en
dankbaarheid kennis genomen hebbende van
dc groeiende Zendingsliefdo en de daaruit
voortspruitende Zendingsplannen der Gercf.
Kerk van Soerabaja, besluit:
1. de bezetting van Makassar als Zendings
terrein door dc Kerk van Soerabaja goed te
keuren;
2. aan de Deputaten voor de Zending op te
dragen uit de Generale Zondingskas het Zen
dingswerk op Makassar na een daartoe
strekkend gemotiveerd verzoek te steunen
met een bedrag van ten hoogste f 3509
's jaars.
Javaansch Chr. Boekenfonds.
Over het Javaansch Chr. Boekenfonds
werd gerapporteerd door Ds. W. Breuk
laar. Na eenige bespreking werd beslot
aan de te benoemen Deputaten voor de Zen
ding op te dragen na ontvangst van de i:
lichtingen die van de Algem. Vergadering
van missionaire predikanten op Java
vraagd zijn, betreffende dit fonds, in ove
met de vergadering van de afgevaardigden
der Zendende Kerken, te overwegen als
steun aan dit fonds noodig zal zijn en bij
aldien genoemde vergadering met hen van
oordeel zou zijn, dat steun noodig is, dit
fonds met een bedrag van ten hoogste f 1000
te subsidieeren en de Westersche Kerken u"
te noodigen dat ook zij dit fonds steunen.
Verstrooide Gereformeerden in
Ncd. Oost-ïndië.
De P a e s e s verwelkomde den inmiddels
ter vergadering gekomen Minister van Staat
H. Colijn.
De heer IT: Col ij n bracht daarop rapport
uit over den arbeid van Deputaten voor de
verzorging van de verstrooido Gereformeer
den in Ned. Oost-ïndië.
Het rapport verhaalt van de moeilijke po
sitie der verstrooide Gereformeerden in In-
sulinde en de groote offers die de Indische
Kerken zich voor dezen arbeid getroosten.
Het totaal antai verstrooide Gereformeer
den in indië bedraagt 4097.
Het rapport deelt voorts een en ander me
de over de kerken van Bandoeng, Batavia,
Medan, Se ma rang en Soerabaja. Te Makas
sar en Ma lang worden stappen gedaaji in ie
richting van kerkinstitueering.
De Indische Kerken hebben een eigen w
kelijks verschijnend kerkblad; een eigt
preekenserie Uit de Levensbron" en et
eigen Handboek.
De Indische Kerken toonen verrasser
hun roeping te verstaan Ln deze groote w
reld en offeren zelve boven vermogen. Daar
om moeten de kerken in liet moederland
daarvoor met blijdschap offeren.
De heer Colijn wilde aan dit rapport een
persoonlijk woord toevoegen. Spr. herinnert
Weerbericht.
BAROMETERSTAND
Hoogste stand 77-1.0 te Karistadt.
Laagste stand 757.4 te Janmayen.
VERWACHTING
Zwakke tot matige meest Oostelijke tot
Zuidoostelijke wind, helder of licht bewolkt,
droog, warm of zeer warm weer.
FIETSERS LICHT OP:
Van 3031 Aug, van 8.23 nam. tot 5 39 vm.
INGEZONDEN MEDEDEELINS
oksels en voeten
bahandele men met Purolpoeder. Dit is het
meest afdoende middel daarvoor. Het kost
45 en 60 ct. per bus en is evenals Purol,
verkrijgbaar bij Apoth. en Drogisten.
aan het verleden zools hij dat in Indië mee
gemaakt heeft. Na anderhalf jaar oaitdektfe
üe heer Colijn eerst, dat er nog een tweed#
Gereformeerde in zijn omgeving bestond,
Aoht jaar moest spreker wachten eer zijn
oudste kind den heiligen doop ontvangen
kon. Iloe geheel is dit nu veranderd. Spr.
verhaalt van zijn jongste bezoek aan Inüae,
toen hij bij elke kerk een Zondag mocht
doorbrengen. Nu is er opgewekt kerkelijk én
gezond geestelijk leven.
Dit stemt tot on/troering en dankbaarheid.
Maar het. vergroot ook zeker onze verant
woordelijkheid.
Spr. herinnert aan dc groote beroeringên
in ende geestelijke veranderingen bij de Azia
tische volken. Dat heeft Indië niet onberoerd
gelaten en terugslag gevonden bij bet Euro#
peesche volk.
Men is daar het stuur kwijt en daarom
is een principieele, onwrikbare kem in
Indië broodnoodig. De krachtige actie der
Gereformeerden heeft waardeering gevonden
en het is maar niet toevallig dat liet- fort
van Makana den Geref. tot kerkgebouw ge-
Jonge mannén van de culturen, die met
religie niets te maken willen hebben, zien
niet in de vakvéreeniging maar in de Geref.
Kerk vail Medan hun pleitbezorger voor
Zondagsrust. De enorme afstanden in In
dië, door Spr. met voorbeelden geïllustreerd,
maken, dat de acht predikanten weken aan
een van huis zijn en hun getal noodzake
lijk moet worden uitgebreid.
Daarom zullen Deputaten gaarne zien, dat
het ressort van Medan in tweeën It ge
deeld, in Siantar een kerk kan i ge
ïnstitueerd en daarvoor de geh. /den
bijeengebracht.
22000 gulden per jaar hebben is., ...aten
•noodig om den arbeid onder do verstrooiden
te kunnen uitbouwen.
UIT HET SQCIAIE LEVEN
Op 26 en 27 Augustus Werd te Keulen éen
congres van de Christelijke bonden van
Overheidspersoneel gehouden, dat door het
Internationaal Christelijk Vakverbond was
bijeengeroepen en waarop tcjt de stichting
van een ChristelijkeInternationale yén
Overheidspersoneel werd besloten.
Tien bonden uit Duitschland, België, Ne
derland, Oostenrijk en Zwitserland waren
vertegenwoordigd.
Het Dngelijksch Bestuur der nieuwe Inter
nationale wordt gevormd door de heeren P.
Dedcnbach (Keulen), voorzitter; A. Wolfs
(Antwerpen), secretaris; en L. Vermeulen
(Den Haag), penningmeester.
Op het congres werdén rapporten uitge
bracht over de rechtspositie van het per
soneel in overheidsdienst en over den toe
stand der vakbonden van overheidspersoneel
in de verschillende landen.
De Internationale vertegenwoordigt thans
een ledental van rond 80.000.
SPELEN MET LUCIFERS.
Uit Doetinchem wordt gemeld:
Gisteren is het 8-jarig kind van den heer
I-Iofen te 's-Beerenberg door het spelen met
lucifers in brand geraakt. Hedenmorgen is
het kind aan de bekomen brandwonden
overleden.
AUGUSTINUS
SINT AUGUSTINUS, door Louis
Bert rand. Geautor. vertaling in 't
Nederlandsch door Frans J. Wahlen
Verlucht met houteneden van
J. Franken Pzn. 2e verbeterde druk.
Ui'tg.: W. L. en J. Bruese's Uitg. Mij.
Rotterdam 1930.
SINT AUGUSTINUS, door Giovanni
Papini, Geautor. vertaling uit het
Italiaansoh door Ellen Russe.
Uitgeverij „Foreholte", Voorhout,
1930.
Gister was het vijftien eeuwen gele
den dat do bisschop van Hippo stierf na een
rijk, welbesteed leven in den dienst van zijn
Zender, op hoogen leeftijd, n.l. 7G jaar oud.
De Rolterdamsche uitgeefsterefirma Bros
se bezorgde ons een vertaling door Frans J.
Wahlen, een R.-Kathol, journalist, van het
standaardwerk van 't lid der „Académie
frantpiise" Louis Berlrand, terwijl die ver
taler dit hoek tevens bewerkte voor de rijpere
jeugd met don ondertitel: „Op zoek nnar de
waarheid", ook verschenen bij Brusse en
eveneens verlucht met de mooie expressieve
houtsneden van .1. Franken Pzn,
Reeds was er een 2e druk noodig van de
door Wahlen bezorgde vertaling van Ber-
frauds veelgelezen Fransche biographie van
den onslerfolijkcn Kerkvader.
Bij „Foroholte" verscheen eveneens een
uitvoeriizo levensbeschrijving van hem, een
vertaling van een werk van Giovanni Papini
den bekenden auteur van „I-Iet leven van
Christus" dat voor eenige jaren zoo'n fabu-
leuzen opgang maakte. Aan het werk Van
Berlrand ligt o.i. meer voorstudie ten grond
slag dan aan dat van den Italinanschen
auteur, die in een reeks van beknopto hoofd
stukken het leven en den arbeid van Augus
tinus min of meer filmachtig ons voorbij
laat trekken.
Berlrand geeft blijken van ten buitenge
wone konnis van den tijd en de plaats, wan
neer mi waar de kerkvader leefde en arbeid
de. Hij heeft ter voorstudie de plaatsen,
waar de bisschop leefde en werkte, bereisd.
De topographic is tot in de details ver
zorgd en zoo boeiend geschreven lis ge al
leen in een roman zondt verwachten. Ge
ziet bij Berlrand den lijder, strijder en over-
winnanr, die Augustinus was, tegon den
achtergrond van land en volk, van 't
aardrijkskundig cn geestelijk milieu, waar
in hij verkeérde. Aan het werk vajl Bel trand
zou ik de voorkeur geven, ook wat de schit
terende vertaling betreft, boven dat van
Papini, die, naar uit de vertaling blijkt, een
heftig gepassionneerd auteur is, te veel
rhetor, te weinig bezonken. x)
Alleen geeft 't werk van Papini een uit
voerige chronologie van A.'s leven en werken,
met een bibliographic betreffende lectuur
over A. en voorts een menigte aantceke-
ningen, die ons een indruk jjeven van de
belezenheid, waarmee dé studie van Papini
gepaard ging.
Urn billijk te zijn tegenover den uitgever
W. D. Me in oma te Delft vermelden we hier
diens uitgave van „Augustinus" Belijdenis
sen" vertaald en ingeleid door Dr. A. Sizoo.
een vertaling, die van bevoegde zijde ge
prezen is boven die van Frans Erens, inder
tijd bij Van Looy verschenen
Onderlusschon, zoo vertelt de heer Wah
len in een „woord vooraf", heeft de Maat
schappij voor Goede en Goedkoops lectuur,
te Amsterdam een populaire uitgave van de
Belijdenissen in voorbereiding; 'ai nieuwe
vertaling van J. A. van Lieshout, priester
van de orde der Augustijnen.
De rubriek „Letterkundige Kroniek", doet
misschien niemand verwachten daar een
bespreking te vinden van het leven van een
kerkvader.
Wij zouden die meer verwachten op dei
plaats, waar theologische of kerkhistori
sche werken worden besproken. Toch wa
gon wij 't er op, voor ditmaal op Augustinus
leven hier de aandacht te vestigen, nu zijn
sterven is herdacht geworden.
Vooreerst: Augustinus' „Coaifeesiones
(Belijdenissen) vormen een genre van lite
ratuur dat eeuw nu eeuw nagevolgd zal
worden.
Augustinus is in de diepgaande analyse
van eigen zielsleven een voorlooper van den
nieuwen tijd n:\ ds Middeleeuwen, dien we
Renaissance hoeten. De individu komt dan
naar voren; wordt als 't ware ontdekt en
da ziel van dien enkeling vraagt haar rech
ten. vooral ook in de literatuur, die voor
taan geven zal: biographische zelfontleding
der Tnenschclijke psvehe. Maar dan i6
Augustinus in zijn „Belijdenissen" ook de
vader van de oudere en nieuwere roman
tiek, die allocs weer in lyriek cn romantiek
J) Papini is met name tegenover do Retor-
matoren Roomsch-bevooroordeeld.
de onthulling wil van 't verborgene ziele-
bestaan, die experimenteert op de gehei
men, op 't raadsel der psyche. Wc denken
b.v. aan een Rousseau in de 18e eeuw, die
z'n „Confessions" sdhrijft en we zien in de
19de eeuw met name né 1880, het individu
alisme zioh te buiten te gaan met wellust
aan het avontuur in de nachtlanden, in 't
donkere onderbewuste van den menschelij-
ken geest Nog zitten we middenin deze neo
romantiek.
Bertrand spreekt van Augustinus' „ner
veuze overgevoeligheid, die ook nog de onze
is, dc overgevoeligheid der perioden van
uiterste beschaving, waar de gevolgen van
verkeerd denken de oorzaken van allerlei
lijden vermenigvuldigen, Iel den drang naar
wellust opzweepend: „de ziel der Ouden
was rauw en vol eigenwaan."
En vooral kleingeestig was zij. Die van
Augustinus is teerhartig, ernstig en op
recht, begeerig verlangend naar 't zekere en
naar genietingen, die nooit bedriegen. Groot
is die ziel en wonderlijk vol muziek: de aller
geringste aanrakingen vibreeren er in diep
gaande trillingen en geven daar iets weer
van den klank van 't oneindige.
Vóór zijn bekeering heeft Augustinus de
zelfde onrust als onze romantici; die naar
geestigheid en droefheid zonder oorzaak, de
groote vlagen van vertwijfeling, waaronder
onze vaderen schier bezweken. Hij, Augus
tinus, staat heel dicht bij o-nö."
Ruim vijftien eeuwen liggen tusschen ons
en hem, en toch: wij, lezende in zijn „Be
lijdenissen", vinden er in een ziel, op zoek
naar de waarheid, worstelende met dezelfde
weerstanden, die oolc eet. ziel in dezen tijd
benauwen: de begeerlijkheid der oogun en
de grootschheid des levens, de hartstocht
der zinnelijkheid en de hoogmoed des geestes.
En toch: aldoor op zoek naar de waarheid,
die hém zocht. Een moeder, Monica, die hem
nacht cn dag droeg in haar gebeden, zoodat
een bisschop hot zeggen dorst: Een Icind van
zooveel gebeden kan niet verloren gaan.
Prof. W. J. Aalders zegt van hem: „Men
heeft Augustinus herhaaldelijk den eereten
modernen mensoh, d.i. een mensch van on
zen tijd genoemd, omdat- hij zoo geheel per
soonlijk leeft. Juist daarom leefde hij zoo
zwaar. Want zijne was niet de subjectivi
teit, die op stemmingen leeft en zich van
de objectieve wereld isoleert Augustinus
heeft te doen met God en menschen cn daar
om met stof en geest, intellect, en wil. enkele
en wereld, vrijheid on wet, deze wereld en
de toekomende. Alle functies van den geest
worden mobiel gemaakt; alle sferen van
leven geordend, verlicht, bezield, eenvou
dig inderdaad eenvoudig, omdat deze man
zooals hij zelf belijdt, God en de ziel be
geert te kennen."
God en de ziel om die te kennen heeft
hij de wijsbegeerte doorvorsoht, werd hij be
koord door de leer der Manicheeërs, waarin
plaats was voor een god des lichts en een
god der duisternis, twee machten, welker
bestaan hij zooveel te gemakkelijker aan
vaardde, naarmate hij in eipen zieleleven te
worstelen had met z'n duistere hartstoch
ten en, zich aan haar overgevend, wist to
zullen ontwaken uit dien roes met den walg
der onverzadigdheid. Licht en duisternis
kampten orn z'n ziel en vele jaren lang
houdt hij zich als Manicheeër theoretisch
vast aan het dualisme, dat ook zijn leven
beweegt.
Dat dualisme vindt hij eindelijk ook terug
in do filosofie van Plato; maar dan is hij
boven het Manicheïsme uit, ontnuchterd
door de practijk der aanhangers van die leer.
Totdat hem, door Plato heen, het Evan
gelie van Johannes grijpt, de proloog vooral'
die zingt van het Woord, dat bij God en
nochtans zelf God was, het Woord, de Lo
gos, waardoor alle dingen zijn geschapen
cn dat alle dingen draagt. Maar dan is hij
er nog niet; want al komt hij, wiisgeerig,
't Christendom steeds nader, hij beleeft het
nog niet. Langzamerhand vindt hem de
Waarheid en hij haar, want de eeuwige
Liefde is op zoek naar zijji ziel, maar hij zit
nog vast aan de begeerlijkheid des vlee-
sches.
Gp zekeren dag hoort hij een vriend ver
tellen van hen, die als kluizenaars een le
ven van ontbering in zelfverloochening lij
den om Christus' wil. En de temperament
volle leeraar in dc welsprekendheid, die
Augustinus toen was, wordt door dat ver
haal zoo getroffen, dat hij zijn vriend Aly-
pius bij den arm grijpt en mot ongewone op
sewondenheid uitroept
„Wat beleven we? Wat is dit, dat gij ge
hoord hebt Ongeleerdcn staan op en roovcn
don hemel, En wij, met onze geleerdheid
zonder hart. zie. wij wentelen ons ermee in
vleesch en bloed!"
En danlaat Bertrand 't ons vertellen:
„Plotseling springt hij op. Als de stoot van
'h wilden stormwind waart 't door hem
heen. Weer vlucht hij. tot achter in den hof.
Daar volt hij op de knieën onder 'n vijge
boom. En dóór, met 't gelaat ter aarde,
breekt hij dan snikkende in heete tranon
uit. Als do olijfboom van Jeruzalem, die de
nachtwake des Goddelijkcn Meestere over
lommerde, zoo zag ook de vijgeboom van Mi
laan dikke druppels bloedzweet'i vallen op
zijn wortels.
En Augustinus, nu hijgend, buiten adem
onder de triomfeerende omhelzing der ge
nade-, schreeuwt daar zijn harteklaeht uit:
„Hoelang nog'? I-IoeJang nog?..,.. Morgen?
Altijd morgen?.... Waarom niet terstond?
Waarom niet op dit oogenblik 'n einde ge
maakt aan mijn schandelijkheid?
Op datzelfde oogenblik begon 'n kinder
stem, uit 'n naburig huis, op zangerigen
toon telkens weer te herhalen: „Neem, lees!
Neem, lee6!"'n Wonderlijke trilling
voer opeens door Augustinus: dat refrein.,
wat was dat? Was 't misschien een dier
droefgeestige liedjes, zooals kleine jongens
of meisjes uit de streek gewoon zijn te zin
gen? Hij kon 't zich niet herinneren. Nooit
had hij 't van te voren gehoord:Oogen-
blikkelijk, gis op goddelijk bevel, staat hij
van den grond op, rent naar de plaats, waar
Alypius nog altijd was gezeten en waar hij
de Brieven van den IT, Paulus had laten
liggen. Snel doet hij 't boek open: en 't eer
ste vens, dat zich aan zijn oogen voordoet,
is: „Doel aan den Ileere Jezus Christus en
verzorgt het vleesch niet tot begeerlijkhe
den". Het vleesch!'t Gewijde vers doel
de direct op hem; hij, Augustinus, was nog
zóó vleeschelijk! Dat bevel, 't was een ant
woord uit den hooge!
Met zijn vinger bij die woorden, sloot hij
't boelc. Alle duisternissen van den twijfel
vlogen heen.
'n Groote vrede daalde ongemerkt over
hem neer; alles was nu gedaan! Met '11 kalm
gelaat deelde hij Alypius nu ook mede, wat
er zoo juist geschied was en begaf zich zon
rler dralen naar de kamer van Monica, oin
het ook haar te vertellen. De heilige was
niet buitengewoon verbaasd. Sedert lang had
ze alles vóóruit geweten: „Daar waar ik
bon, daar zult gij ook zijn." Maar haar blijd
schap liet ze toch losbansten. Haar zending
was nu vervuld. Wél mocht zij nu haar
danklied uitjubelen cn heengaan in Gods
vrede."
Als ge Bertrands boek in de schitterende
vertaling van Frans Wahlen, leest, denkt
ge bij uzelve: Wat een eerbiedige, doch niet
temin diepe liefde moet de ontwerper van
dit levensbeeld hebben dnorgloeid voor zijn
onderwerp om zoo veelzijdig den levensgang
van don grooten kerkvader psychologisch-
voortreffelijk te kunnen belichten.
Hier iö allicht ihetori6dhe overdrijving!
Een enkele maal is 't beeld wat Roomsch-
eenzijdig gekleurd: over 't geheel is het
prachtig van objectiviteit.
In een tijd als de onze, die vol zit-van ni-
velleerende tendenzen, doet het goed met
eerbied en bewondering op te zien naar
grootsche karakters, helden van den géést,
die na vele eeuwen nog zoo klAi'e taal tot
c.ns spreken, waaraan wij, lobberde êcner
overzadigde cultuur, houvast kunnen hébben
Ook Augustinus leefde in een overgangs
tijdperk; liet Romeineche wereldrijk waggel
de op z'n laatste fundamenten. De oude
kerkvader hoorde stervend 't bolwerk van
Hippo door de Vandal erf bestormen.
Maar hij had gezien de „Civitas Deï", de
stad Gods, zooals hij zijn hoofdwerk noemde,
waaraan hij jaren van studie had gewijd.
En dus kon hij gerust sterven, hij, die
hartstochtelijk de waarheid had gezocht, en.
door voel dwalingen heen, had ontdekt, hij
had God geschouwd in de extase der erva
rene „unio mystica", hij had de stad Gods
gezien.
„Civitas Deï! Vraagt gij vanwaar zij is'?
God heeft haar gesticht. Van waar zij géluk
kig is? Zij geniet God.
Bestaande wordt zij gevormd; beschou
wend wordt zij verlicht, irtklevcnd wordt zij
verblijd; zij is. zij ziet, zij bemint; in de
eeuwigheid Gods is zij sterk; in de waarheid
Gods glanst zij, in de goedheid Gods is zij
blijde".
Wij, kinderen dor Reformatie, gedenken
dankbaar Augustinus, den man, die groot was
als I iterator-rhetor, die al de wetenschap
van zijn tijd omsloot in zijn gcnialen geest,
die als bisschop van Hippo duizenden lot een
vader was, die in alles Christus wenschte
gelijkvormig te worden, die liet, sterven I,
ons verzekert, dat Christus Zijn Kerk in
stanid houdt, omdat zij is de eeuwige Civitas
Deï, die onverderflijke stad, waar 't eeuwig
feest, eeuwig bruiloft zal zijn. waarin nien
uitrusten zi!, zien, en beminnen".
Van dat einde, dat geen einde is, zoo zegt
Prof. W. J. Aaide re, van die ruet vol bewe
ging, die gelijkheid zonder eenheid laat zicli
eigenlijk niet spreken. Au,eustiniis weet dit.
Maar zwijgen nog vee! minder. Wat dan?
„Laat ons niet sproken; laat ons niet zwij
gen. Laat ons jubileeren!"
Ziedaar het laatste woord der Christelijke
mystiek.
A. WAPENAAR.
