H
jouwcre
„COMFORT" Schakelaars
ef „Corner
House''
fe Schiedam
De meubelliin van morgen
H.H. Architecten!
N.V. Industrieele Maatschappij
Gewapend beton opzetters
Abr van Stolk Zoonen
BOUWBLAD 1Vo. B5, PAO. S
1H
MAAUDAG 25 AUGUSTUS 1930
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar-
straat 27, Telefoon 15154, Den Haag.
Gebruikt bij Uwe ElectriscEe Installaties uIlsTultenï
Zij waarborgen absolnte veiligheid,
comfort en vele andere voordeelcn
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
NV. MAATSCHAPPIJ TOT EXPLOITATIE VAN
ELECTRISCHE APPARATEN „COMFORT"
ALBERT1NESTRAAT 28, 's-GRAVENHAGE TEL. 70901
"lllll
■■■llllllliilIIBlMillllllllllllll"
Bebouwing Rubensplein hoek Rembrandtlaan, hoek Graaf Floris-
strgat, hoek Burgemeester Knappertlaan. Uitvoerders A. JONKERS
en J. WOLS te Rotterdam.
In Schiedam voltrekt zich in de laatste
'jaren een zeer merkwaardige en buitenge
woon interessante gedaante-verwisseling,
ineen, laten we liever spreken van een groot
steedsche uitbreiding.
Het Westen vooral trekt de aandacht.
Waar eertijds de boer zijn vee naar de
malsche weiden bracht, is nu een woonwijk
verrezen, die er in alle opzichten wezen
mag. Bouwondernemers hebben hier impo
sante bouwwerken doen verrijzen, speciaal
vraagt Rubensplein onze aandacht, het mid
delpunt van het Westerkwartier, in de on
middellijke nabijheid van het schoone Ster-
rebosch, de roem van Schiedam, zoowel in
het barre winterseizoen als in het warme
zomergetij een genot om in te wandelen.
In dit nieuwe kwartier bestaat groote be
hoefte aan een goed ingericht café-restau
rant en lijkt het ons daarom ook zeer juist
gezien om aldaar op het Rubensplein een
dergelijke onderneming te vestigen.
Door een eensgezinde samenwerking tus-
schen den binnen-architect J. P. L. Hendriks
de bouwondernemers A. Jonkers en J. Wols
benevens den toekomstigen exploitant den
lieer S. J. Klerk, tevens eigenaar van het 't
bekende Grand Café Restaurant „Corner
House" te Rotterdam, (hetwelk bijna nooit
voorkomt) is er binnen een zeer kort tijds
bestek een hyper modern Grand Café Res
taurant verrezen, dat tot in de kleine steen
tjes Af is en alzoo den toets der critiek
glansrijk kan doorstaan.
We noemden zoo juist den binnen-archi-
tect, de voorgevels nl. van alle bouwcom
plexen op het Rubensplcin zijn architecto
nisch verzorgd door het architectenbureau
Granpré Molière, "Verhagen en Kok, waar
door een groote eenheid ontstond en men
tevens kan spreken van een gedegen vorm
geving.
Er is hard, zeer hard gewerkt geworden,
zoowel door den binncnarchitect, als de
ondernemers en den toekomstigen exploitant
kosten noch moeite zijn gespaard en alles is
in het werk gesteld om een zoo goed moge
lijk geheel te verkrijgen, dat dan ook wer-i
kelijk gelukt is,
r Het „Corner House" heeft twee ingangen
de eene met tourniquet, geeft toegang tot
het café en de billardzaal, waar 3 moderne
billards staan, de andere ingang voert u
naar de restauratiezaal, welke ook vanuit
Een groote trap voert naar de eerste ver
dieping met zijn diner- of feestzaal met
podium. De wanden en plafonds alhier heb
ben een Masonite paneelverdeeling. Het
Masonite, vobral in naturelle kleur is toch
een schitterend bekleedingsmateriaal, de
warme, rood-bruine tint voldoet buitenge
woon goed. De Steengaas Mij. te Den Haag
heeft gezorgd voor de allernieuwste plalond
constructie, die vrij hangend plafond is dan
ook werkelijk een unicum.
In het sousterrain vindt men -i kegel
banen, alwaar de laatste vindingen toege
past zijn geworden. Wij noemen slechts de
eloctrisch automatische aanwijzing, de ge
zellige zitjes waartoe de Masonitebekleeding
veel bijdraagt, de douches ter afkoeling van
do warm geworden kegelaars, de kleedka
mers, de wegneembare schotten enz.
Het Grand Café Restaurant „Corner Iiousemet belendende perceelen aan het
Rubensplein te Schiedam, dat eerstdaags geopend zal worden.
liet café te bereiken is.
Reeds dadelijk vallen de kostbare tapijten
op, die evenals de gordijnen en 't linoleum
geleverd werden door de fa. Hankc en
vraagt de mat-mahonie-binnenbetimmering
evenals de teakhouten buitenbetimmering
van de fa. Willemsen en Dijkman Uwe aan
dacht De jonge patroons van laatst ge
noemde firma leverde hiermede haar
eerste groote werk, dat prachtig uitge
voerd is.
In het café staat in het midden een groote
electrische vleugel, het nieuwste op het ge
bied van mechanische muziek. Ter afwis
seling zal men aldaar ook gramofoonmuziek
hooren voortgebracht door een „electric su
pers-installatie.
|~)e aesthetica der Architectuur
en de kunst der modernen
We vervolgen hier de rede door Prof. C. P. Wolff Schoemaker 1
gesproken in de aula der Techn. Hoogeschool te Bandoeng.
We vervolgen hier de rede door Prof. C
P. Wolff Schoemaker uitgesproken in c!e
aula der Technische Hoogeschool te Ban
doeng.
De schoonheids-effecten berusten op de
suggestieve kracht van het waargenome, of
anders gezegd op de geestelijke relatie tus-
echen object en subject.
Het aan architectuur inhaerent aesthetiscn
probleem werd door de meesterbouwers van
de laat-Middelceuwen eenvoudig terugge
bracht tot een wiskunstig vraagstuk.
In dien tijd van geestelijke oyerihitting,
toen naar gissing van kunsthistorici in een
soort van extatische roes gebouwd werd,
sprak men ook niet van stijl, maar heei
ONDERDEEL VAN DE GEOMETRIE,
als „Scientia geometrie", waarbij de verhou
dingen in kalm overleg door driehoeksyste-
men werden bepaald.
In documenten van dien tijd worden ar-
dhitectcn aangediend als „magistri geome
trie".
Het vormsdhema werd bepaald door doel
matigheid van aanleg en hechtheid der con
structie, waarmede het verticalisme en de
spichtige opzelstukken nauw verband hiel
den ter stabiliseering der structuur.
In de Gothiek is de vormgeving geheel uit
de constructie gegroeid en daardoor krijgt de
bouw een virtueole kracht.
De verheffing van het overwelfde kerk-
ruim en de rankheid van den opbouw waren
de trots van den Middeleeuwschen oonetruc-
•teur, wedijverend in koenheid en kundig
heid met zijn vakgenooten.
De gilden waren onderling zoo naijverig,
dat in hun tijd nooit iets over de bouw
techniek weid geschreven. De bijzondere
kunstregels of constructie-methoden hielden
zij geheim.
Op de Italia an soli e bouwmeesters van de
daarop volgende
RENAISSANCE
had de schoonheid der Gothiek geen vat.
Het waren de kunstenaars der Italiaansche
Renaissance die de Middeleeuwsohe kunst
der Germaansche volken „Gotliisch" noem
den, synoniem met „barbnarsch".
De renaissancemensohcn waren bevangen
door een enthousiast kunst6trevcn in be
paalde riohting en daardoor niet in staat tot
een objectief oordeel, waartoe ook ruimere
ervaring ontbrak, en zij verwierpen alles,
wat met hun kunstgevoel niet strookte.
Alleen in perioden zonder stuwend gees
telijk ideaal kan de veistandelijke functie
in kunst domineeren en zal de architectuur,
uitgaande van vormen-kennis, een cenigs-
zins formalistisch karakter krijgen.
Een gebouw is, op weinige uitzonderingen
na, een afgesloten, bevloerde en overdekte
ruimte of aaneenschakeling van ruimten,niet
zelden vele verdiepingen hoog. Beschermd
tegen weer en wind, leeft de mensch in die
ruimten en verricht daarin zekere handelin
gen. die de gebruikbestenrming bepalen.
De constructie van de omwending kan zijn
massief, maar met noodzakelijke doorbre
kingen, of wel zij kan bestaan uit een sa
menstel van dragende steunpunten met op
gelegde balken en voorzien van niet belaste
veldvullingen.
Op de formeele ontwikkeling der architec
tuur heeft de eerste, meer primitieve me
thode van stapelbouw mind ei- invloed geliad
dan de tweede methode van vakwerk- of
skeletbouw, die men zich oorspronkelijk in
hout. moet denken. Aangezien de architec
tonische vormgeving voornamelijk uitging
van steen als meest duurzaam materiaal,
dat bovendien door zijn niet vezelige struc
tuur een groote vrijheid van bewerking toe
laat, is de gedachte bij het volgende betoog
gericht op den Steenbouw.
I-Iet groote probleem, waarvan de oplossing
gezocht werd in de historisohe ontwikkeling
der öteenardhitectuur in de constructie
van de
RUIMTE-OVERDEKKING.
Het meest primitieve systeem is de vlakke
afdekking door aaneengesloten 6teenen rib
ben. Het statisch meest doordecht en con
structief meest vermetel systeem is de ge-
welfbouvv, visueel ook het meest indruk
wekkend.
De toepassing van steen in den vorm van
een op steunpunten liggenden balk noopte
tot enge beperking en liet wijdere ruimten
alleen toe bij verbreking daarvan door vele
steunpunten.
Zoo min als de Grieken er iets voor voe.-
den het gewelf in de monumentale kunst in
te voeren, zoo min waren de Romeinen be
reid den halvcn cirkelvorm als leidende lijn
in het gewelf op te geven.
Eerst de streng constructivistisch gezinde
bouwmeesters der Laat-Middeleeuwen ver
volmaakten in hun hoogtedrang de gewelf-
bouwteohniek.
Nadat omstreeks de 16e eeuw bij de
Noordelijke volken de uiterste consequences
in de gewelfbouw-techniek waren bereikt en
de kunst stuiptrekkend ontaardde in vor
men-virtuositeit, kwamen ook deze volken
onder suggestie van de vreugdevolle Itali
aansche Renaissance en stelde de bouwkunst
zich retrospectief in, bij gebrek aan nieuwe
vormgedachten tengevolge van uitputting
der constructie-mogelijkheden.
Is hoog bouwen
economisch?
Deze principieele vraag is door de Ameri
kanen onderzocht en deze komen tot de con,
clusie, die voor de hand ligt, dat deze vraag
geheel beheerscht wordt door den kostprijs
van den grond. Bij de hooge grondprijzen
in de Amerikaansche steden is becijferd,
dat de hoogste opbrengst wordt bereikt bij
75 verdiepingen.
De verhoudingen zijn ongeveer als volgt :8
verdiepingen geven 2,22 pet. rente, 30 ver
diepingen 8,5 pet, 50 verdiepingen 9,87 pet
en 75 verdiepingen ruim 10 pet. Bouwt men
hooger, dan daalt de opbrengst weer, om
bij 130 verdiepingen ongeveer 0 pet. te
worden.
Deze cijfers zeggen voor ons land niet
veel, doch wel is daaruit na te gaan, dat
hoog bouwen verhoudingsgewijze niet duur
behoeft te zijn, althans niet oneconomisch.
De op kegelgebied bekende heer Overeyn-
der heeft met raad en daad als adviseur be
langeloos de bouwers ter zijde gestann. Naar
men ons verzekerde zullen deze kegel uanen
dan ook moeilijk hun wedergade hier te
lande vinden.
Het stucadoorswerk zoowel voor hel café-
■d verzorgd
door de eerste rangs fa. C. Knippenburg en
W. v. d. Berg en Zonen te Rotterdam. Het
verlichtingsproblecm weed inderdaad op
een goede wijze opgelost en de daardoor
verlichte loktnen hébben daarom een sfeer
van gezelligheid.
Buiten aan straat vindt men een groot
overdekt terras met fleurige bloembakken
windschotten en een aangenaam aandoende
geolied zeildoeken overdekking.
De heipalen en het buitenhout zijn gele
verd door de van oyds bekende solide 'a.
Abraham van Stolk; het sanitair en het
lood- en zinkwerk werJ speciaal verzorgd
door de fa. P. H. van Leeuwen, te Zwjju-
drecht; terwijl de N.V\ J. W. Bruawasser
te Breukelen tijdig heelt zorggedragen, -lat
de gewapend beton opzetters klaot varen.
Voor een restaurant is een goede keuken
van belang, de exploitant heeft da onk eyn
goede keuze gedaan om zich een fornuis
aan te schaffen van de fa. P. J. Mays e.i Zn
te Scheveningen.
De aangrenzende panden bevat'.ra vrije
boven- en benedenhuizen
De benedenhuizen hebven op den beganen
grond 2 kamers-en-suite on keuken, op de
de belétage vindt men 3 kamers en-suite,
zijkamer, badkamer en v, randa.
De vrije bovenhuizen hebben 3 kamers-en
suite zijkamer en keuken. Daarboven vindt
men een verdieping, die naar keuze kan
worden ingericht.
Verder vindt men in dit complex nog
enkele winkels en een garage.
De verbindingen van dit Westerkwartier
met Rotterdam, het station Schiedam en
Vlaardingon zijn best Vanuit Rotterdam
doet men goed te nemen de autobus, ge
stationeerd op de Coolsingel, die gaat naar
het Fabriplein, deze bus komt langs het
Rubensplein, halte Rembrandtlaan. De be
langen van deze woonwijk worden ijverig
voorgestaan door de aldaar opgerichte ver-
eeniging Schiedam-West Of het actieve be
stuur wel steeds de volle medewerking van
het gemeentebestuur van Schiedam heeft is
ons niet hekend
De opening van het up-to-date Grand Café
Restaurant „Corner House" wordt door de
bewoners van Schiedam-West met groote
belangstelling tegemoet gezien en wij zou
den er aan toe kunnen voegen, dat ook vele
Rotterdammers en andere stedelingen de ge
legenheid te baat zullen nemen om eens
een kijkje te gaan nemen.
Platte grond van den Begane Grond Grand Café Restaurant Corner House" aan
het Rubensplein te Schiedam. De hoofdingang (tourniquet) is op het Rubens
plein hoek Rembrandtlaan.
Onze lezers kennen de mceningen van Prof. W. Gropius en Architect
Mies vau der Rote betreffende de meubellijn van morgen. Hieronder
volgt het oordeel van Walter Stölsing, meer in het bijzonder voor het
materiaal staal en zijn toepassing.
Staal domineert heden ten dage, ook daar
waar het nog in de minderheid is. Maar d
vormen, lezen wij in „Binnenhuis", de uit'
drukkingswijze, de taal om zoo te zeggen vaii
dit materiaal, zijn zoo typisch, zoo ken
teekenend, zoo in het oog vallend, dat hei
ook in de minderheid niet over het hoofd
kan worden gezien. Het beheerscht de ge-
heele nieuwe Lijn, of liever, de nieuwe Lijn
beheerscht het staal. In het staal heeft zcli
eerst het kenmerkende van onzen tijd vol
komen gemanifesteerd. Is dat een wonder?
Neen, want door het staal wat dat mo
gelijk.
Hout is starrer dan het buigzaam mate
riaal, welke elastische eigenschappen wtj
allen kennen door de aloude horlogevecren
Stalen meubelen vereenigen in zich de bo
dwongen spankracht van zulke veeren mè
haar geringe gewicht en haar grooter uithou
dingsvermogen ook bij heftige belasting.
En koud?
Aan het moderne stalen meubel is niets
van staal behalve het vormgevende medium
zelf. Al het overige bestaat uit beklecdingon
van stof uit kussens van leer of ander*
„warme" materialen. Dat zij van metaal zijn
bemerkt men slechts aan hun fabelachtige
lichtheid.
Do Nieuwe Lijn werkt zoo ongemeen
boeiend en bekoorend: zij treedt zoo eenvou
dig en pretentieloos op en is niettemin zoo
volmaakt van schoonheid.
Wij leven in de groote wereldruimte; de
wereid wordt door de techniek in onze klei
ne ruimten binnengebracht; onze kleine
ruimte is een rust- en haltepunt, maar zij
is niet meer een ruimte tegenover de
Ruimte, zij is ruimte v a n de Ruimte.
Daarom vergrooten wij onze vensters, daai
om maken wij de strenge gevels van onze
gebouwen losser, daarom construeeren wij
bouwwerken, die op glazen paleizen gelijken.
Dit is de zin der moderne architectuur: dat
tegelijk met licht en lucht ook het leven
door onze ruimten heenvloeit, het moderne,
bewogen leven, de Beweging zelf.
En daarom ook zochten onze moderne kun
stenaars naar een bouwmateriaal, dat hun
de mogelijkheid schonk om de overgeleverde
vorm van liet staan, van de starheid, van de
bewegingloosheid, te vernietigen.
Dit materiaal vonden zij in het staal, dat
tegelijkertijd hard is en duurzaam, tevens
week- en buigzaam. Dat is dc Nieuwe Lijn.
pening van hei
Grand Café-Resfauranf
„Corner House
één dezer dagen
Kegel-Concours van 6 tot 18 September a.s.
Schiedam
Telef. 69650
Prachtige WINKELHUIZEN met Belétage
Mooie VRIJE BOVENHUIZEN
TE HUUR gelegen aan het
RUBENSPLEIN te SCHIEDAM.
Ruime Winkels met Kelder en Belétage,
Belétage bevattend: Kamer en suite, 3 slaapkamers,
keuken en badkamer.
Schitterende vrije Bovenhuizen,
bevattend: Kamer en suite met keuken, 3 slaapkamers,
badkamer m. ziikamer, warande, zolder m groote bergplaats.
Alle huizen voorzien van vast bad en vaste waschtafels.
Zie nevenstaande foto.
Te bevragen:
Crand Calé Hestauranl „CORNER HOUSE", Rubensplein. Schiedam. Telef. 69B50.
DE QEHEELE MAHONIEBETIMMER1NG MET
TOURNIQUET IS VERVAARDIGD EN GE
LEVERD DOOR DE FIRMA
WILLEMSEN DIJKSMAN
RAEPHORSTSTRAAT 39-41
ROTTERDAM - TELEF. No. 40071
TIMMERLIEDEN EN TRAPPENMAKERS
houtvezelplaten
decoratie!, geluiddempend en
isoleerend.
EENIüE IMPORTEURS:
N.V. HOLLANOSCHt HANDEL AGENTUUR MIJ.
Postbus 491. ROTTERDAM. Til. 56488 56888.
De beste Houtbeschermer
voor Binnen-en Buitenwerk
Veikoopbuieau SOLIGKUM
De Rotterdammer",d.d. 2
en vraagt Inlichtint
Uw adres voor Uw
BESTEKKEN
en al Uw verdere
DRUKWERKEN
Drukkerij LIBERTAS
GOUOSCHE SINEEl >05 - ROTTERDAM
Telef. 2495-2496-2497-2498
Fa. P. J. MEIJS Zn. Nil
FORNUIZENFABRIEK Hofleveranciers
Wassenaarschestraat 3, telef. 50654
s'-GRAVENHAGE mmm
Fa. P. H. van Leeuwen - Zwijndrechf
Ringdijk 258 Tel. Dordrecht 2246
LOODGIETER, SANITAIRE ARTIKELEN
LEVERANCIER „CORNER HOUSE"
v. h. J. W. Bronwasser - Telefoon 24
Ned. Octrooi 16934 Breykelen
NV.
Houthandel, Rotferdai
m
