Nay
WOENSDAG 30 JULI 1930
TWEEDE BLAD PAG. 5
JOHANNES AMOS COMENIUS
(1592—1670)
DE OPGRAVINGEN IN 1929
AANSTAANDE HERVATTING VAN
HET ONDERZOEK
II. Slof)
Een persbericht van 18 Juni jl. meldde,
dat de anthropoloog, Prof. J. Matiegka, te
Praag, binnenkort naar Nederland hoopt te
vertrekken om te Naarden opnieuw eenige
graven te openen. In Juli 1929 heeft deze
hoogleeraar een bepaald skelet uit den gra-
venbodem der voormalige Waalsche kerk te
Naarden voor het echte skelet van J. A. Co
menius verklaard.
Onze landgenoot, Prof. van den Broek, te
Utrecht, beaamde de juistheid der vondst.
De toestemming tot deze opgraving werd
niet gemakkelijk verkregen; eerst na her
haald en dringend verzoek werd zij door
den Burgemeester van Naarden, die prin-
cipieele bezwaren tegen haar had, gegeven.
Reeds in November 1929 brachten Prof.
J. Waterink en R. A. B. Oosterhuis in het
Paedagogisch Tijdschrift voor het Chr. On
derwijs op verschillende gronden
bezwaren tegen de echtheid
der vondst in. Oosterhuis maakte aanneme
lijk, dat niet de eerste rij van S graven,
die dwars voor de plaats van den vroegeren
preekstoel, ligt, het overschot van Comenius
bevatte, maar dat dit in een der beide
graven moet liggen, die alléén rechts van
den preekstoel voorkomen Comenius zou
aldus in de schaduw van den kansel zijn
begraven. Het spreekt vanzelf, dat cïc nuiv
mering der graven bij Matiegka een andere
is dan bij Oosterhuis In de v ilgende twee
schemata is dit verschil duidelijk aangege
ven: graf 8 is daar telkens het aangewezene,
dbch de lokalisatie verschilt in l en li.
Men zou dit meeningsverschil kannen op
lossen door de graven 1 en 2 van het sche
ma Matiegba te openen, maar geen der on
derzoekers begeert dit en van Christelijk
standpunt is verder onderzoek ook moeilijk
goed te keuren. Prof. Matiegka schreef
Maart, jl.: ik hen volkomen overtuigd, i
wij de overblijfselen van den dierbaren
A. Komensky hebben geïdentificeerd. Iiij
acht zich zeker van zijn zaak; waarom zou
bij aandringen op iets, wat bij den buiten
staander het idéé wekt. dat hij zich minder
zeker zou gevoelen? Er is verdér geen on
kel symptoom, dat de Tsjechische regcering
niet volledig de meening van haar deskun
dige deelt. Noch van Prof. Waterink noclr
van Oosterhuis is een impuls lot hernieuw
de opgraving uitgegaan en ook de Burge
meester van Naarden zal het initiatief hier
toe niet hebben genomen. In zijn toespraak
tot Minister Benes in Januari van dit jaar
heeft hij zich namelijk op het standpunt ge
plaatst, dat. dc vondst der deskundigen juist
j zijn. Hoewel de kerk thans het eigen-
m van de Tsjechoslowaaksche republiek
is volgens de begrafeniswet nochtans dc
jsteinming van den Burgemeester vooi
leze opgravingen noodig. Maar nu de over
iging der echtheid bij hem ongeschokt is
.1 hij haar des te moeilijker met zijn Cal-
"ii'stischc overtuiging in overeenstemming
nen brengen en niet zoo gemakkelijk
in opgraving kunnen toestaan.
Er moeten dus buiten de vier genoemde
Tsjechische invloeden
het spel zijn, die op een voortgezet on-
irzoek aandringen. De publicatie van Ma-
piegka had tot nu toe alleen ten gevolge,
Q] dat Oosterhuis niet meer waarschijnlijk kon
S baken, dat dc graven 7 en 8 van rechts
2 Haar links en niet omgekeerd genummerd
lijn. al blijft hij dan ook bij zijn meening,
lat een dezer graven (die beide in schema
gearceerd zijn) het juiste is.
Verder heeft hij aangetoond, dat de i
lissie-Matiegka het vorig jaar onvoldoende
rchivarisoh voorbereid tot den arbeid is
vergegaan. Een gevaar, waarop reeds een
aar to voren in het Praagsche dagblad, de
'ribuna, gewezen was.
Helaas heeft het Christelijk deel van Ne
erland tot nu toe verzuimd, zijn houding
igenover deze opgraving te bepalen. lu
ien het gegaan was om het gebeente van
en Willem den Zwijger, een Calvijn of
uther, luide protesten zouden zich tegen
it anthropologisch zoeken verheven heb-
Ken, doch men vergeet, dat Comenius in
jn vaderland een eer geniet niet minder,
die hier aan den Zwijger wordt toege-
I en dat hij wellicht niet een reforma-
was van het geweldige sla? van een
uther of Calvijn, maar toch hun groot-
lid opzijstreefdc als een der grooten van
it nareformutorische tijdvak, als de eerste,
de opkomende cultuur met liet Christen-
i trachtte te vervullen.
Al ontbreekt nu in het Waalsche graf-
gister bij den naam van Comenius de toe-
*ging: reposé au Seigneur, zooals bij dc
jf aldaar begraven predikanten, zoo dien
de woorden wel bijzonderlijk op zijn
gegrift te zijn.
En de. Christelijk-Protestantsche traditie
rzet zich tegen het aanroeren van het stof
romen, dat rusten moge tot het in
lerlijkheid wordt opgew ekt. En nu moge
'opvatting van de meerderheid der
jèchcn, voor een deel roomsch-katholiek,
een deel aanhangster van Masarylts
der Spencers invloeden ontstane lnimani
tsleer, voor een deel vrijdenkend, in een
rgelijke opgraving geen bezwaar zien, het
blijft, dut Comenius gedurende zijn ver-
in Amsterdam, geestelijk aan ons land
rknocht was, zijn huisgenootcn des go
ds te Amsterdam telde en door zijn vricn-
Q eerbiedig in een Calvinistisch bedehuis
pavcn is.
TLA TTEGRONBMA TIEGKA
N
Christelijk standpunt
in dezen moet zijn, al deze acht graven
van het doophuis, die te samen slechts en
kele vierkante meters beslaan, te beschou
wen als dc deelen van cén grooter graf,
waaruit de stem van 't vroom verleden tot
ons spreekt, van den strijd en de gebeden,
van den vervolgden Hugenoot en Waal,
Vlaming en Moravierl
Een heilige stilte omgeve het graf
den grooten Moraviër en van zijne
loofsbroeders, een zwijgen, dat door de
spade van den anthropoloog niet verbroken
mag worden. Veel sympathieker is
daarom de houding der beide Tsjechen
Kittl en Delaunoy die in 1872 als eerste
landgenooten na 200 jaren, het stof var
Comenius naderden. De een van hen wai
Katholiek, de ander Protestant, maar bei
den zonken in stil gebed boven het graf
van Comenius op de knieën zonder zich
om het kazernegewoel te bekreunen.
Welk een geheel andere geest spreekt
hieruit, en al moeten wij do nationale ge
voelens der Tsjechen respecteeren en
het verlangen, dat naar het gebeente
van hun grooten Zoon uitgaat, onze chris
telijke overtuiging staat niet toe, dat het
christelijk symbool der bijzetting er
waring van het stof der vromen in eigen
land wordt aangetast.
Tegen den zijmuur binnen de kerk be
vindt zich thans de betonnenruimte, wi
de door Matiegka gevonden heenderen zijn
geborgen. Tal van kransen bedekken deze
plaats, meex-dere Tsjechen vergoten
tranen. Deze plek is in zekeren zin dooi* het
bezoek van 200 talrijke landgenooten ge
wijd tot de, juiste; laat men haar als zoo
danig beschouwen en aldaar dc grootsche
figuur van den Bohecmschen patriarch blij
ven gedenken. En laat de stilte, die daar
hoort te heei'schen, niet opnieuw verstoord
worden door het aangekondigde „voort
gezette" onderzoek.
Men beschouwe deze regelen als oer
protest van christelijke zijde daartegen in
gebracht. Wij sluiten ons aan bij hetgeen
prof Waterink in 1929 schreef: „mij per
soonlijk was het liever geweest, dat n
de bewuste opgraving had nagelaten
eenvoudig hot koor van de Waalsche k'
had gerestaureerd met de wetenschap, dat
in ieder geval daar ergens in dat koor
Comeniu begraven lag".
BINNENLAND
NED. MIJ. VOOR NIJVERHEID
EN HANDEL
Door de Nederlandsehe Maatschappij voor
Nijverheid en Handel is aan den Minister
an Financiën een sdhrijven gericht waari
•ordt verzocht, door de Nederlandsehe Bank
ook biljetten van kleiner coupure dan f 10,
•bijvoorbeeld van fo te laten uitgeven.
DE „DO X"
Naar wij vernemen zal de geweldige Dor-
nier-vliegboot, de „Do X" ook aan Neder
land een bezoek brengen. Op 15 Augustus
zal de 12-motorige in Amsterdam komen.
Reeds nu is waar te nemen, dat er in
luchtvaartkringen groote belangstelling be
staat voor de komst van het gevaarte.
(Voorwaarts.)
Uit Oost-Indië
MOORD OP MEVR. ALTING SIEBER
BATAVIA, 29 Juli. (Aneta). De eisch tegen
W. A. E. Fuhrmann, die in Maart 1929 in
het kantoor van den dienst der volksgezond
heid zijn vroegere echtgenootc Mevr. Alting-
Sieber vermoordde, luidde 18 jaar gevange
nisstraf onder aftrek van den tijd in preven
tieve hechtenis doorgebracht. De verdediger
pleitte ontslag van rechtsvervolging.
Uitspraak 5 Augustus c.k.
VERGIFTIGING
MEDAN, 29 Juli (Aneta). Zaterdagavond
.1. tradon bij den administrateur van dc
ubberondorneminL' Kuala Krapoh van de
Assahan Cultuur Mij. te Medan gelegen op
ca. 32 K.M. afstand van liet station Tand-
joeng Selamat district Benden Langkat. afd.
Langkat, Gouvernement oostkust van Su
matra den heer A. Baron van Griesheim en
diens echtgenootc na afloop van het avond
maal vergiftigingsverschijnselen op. Onder.
dwang bekenden de boy en de kokkin „obat"
(medicijn) in 't eten te hebben gemengd op
aandringen van een mandoer en 5 koelies
om zoodoende den administrateur te bewe
gen den mandoer tot hoofdmandoer te be
noemen. Allen zijn gearresteerd. De slachtof
fers zijn buiten gevaar.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
Beroepen:'Te Apeldoorn en Het Loo
(vac.-wij Ten G. Bolkestein), H. W. te Win
kel te Sneek. Te Rijssen (vac.-A. H.
G. van Voorthuizen), G. van Montfrans te
Barneveld.
GEREF. KERKEN.
Beroepen: Te Amersfoort (vac.-F. A.
den Boeft), S. Wouters te Dronrijp. Te
Opperdoes, cand. M. B. van 't Veer te Goes.
Aangenomen: Naar 's-Graveland, P.
Boes te Beetgum.
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen: Te Rijssen, J. Fraanje te
Barneveld.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
D s. J. E. B o s, gekomen van dc Ned.
Herv. Gemeente te Slochteren, heeft Zondag
j.l. zijn intrede gedaan bij de Ned. Herv.
Gemeente te Steggerda. Des morgens werd
de nieuwe leeraar bevestigd do >r Ds. T.
van der Brug, van Wolvega, met een pre
dikatie over Joh. 10 11. Des middags ver
bond Ds. Bos zich aan zijn nieuwe Ge
meente, met een predikatie over Efczc 0 vs.
19. Ds. H. Hofstee, van Oldeholtpade; Ds.
D. van Lonkhuyzen, van Schurega; cn de
godsdienstonderwijzer S. S. Visser te Blesse,
alsmede de bevestiger, spx-aken den nieuwen
predikant hartelijke woorden toe.
Ds. Th. Delleman, van Giesscn
Oud- cn Nieuwkerb, die het beroep naar de
Gercf. Kerk te Aalten laannain, zal D.V. 31
Augustus a.s. afscheid nemen vast zijn te
genwoordige Gemeente. Dc bevestiging te
Aalten zal geschieden op Dinsdag 9 Sep
tember d.a.v. door Ds. J. II. Donner, van
Broek op Langendijk, terwijl dc intrede is
bepaald op Vrijdag 12 September d.a.v.
Ds. L. de Haan, hulpprediker te
Stadskanaal, die een beroep aannam naai
de Baptisten-Gemeente te Nieuwe Pekela,
voornemens Zondag 17 Augustus a.s.
afscheid tc preeken.
JUBILEA
Ds. A. J. Eykman, Ned. Herv. predikant
te Zoetervvoude, is 9 Augustus a.«. 25 jaar
predikant. In deze kwarteeuw stond
Eykman te Meliskerke (19051912'. Ma'
(19121923), Sebiil-deburen l'J2J--i929)
sedert 5 Me: 1929 te Zceterwou lï.
Ds. J. L. dc Heer. oudste predikant der
Ned. Herv. Gemeente te R xttenlain, viert 3
Augustus 0.6. zijn veertigjarig jubileum als
predikant te Rotterdam. Met volgen! jaar S
z.i'. Ds. De Meer zijn gouden ambtsfeest
mogen vieren. Na in 1881 do Evangeliebe
den irxg aanvaard te hebbón te Nootdorp cn
in 1881 deze gemeente te hebben verwisseld
met die van Strijen, deed Ds. De Meer 8 Aug.
intrede in zijn tegenwoordige stand
plaats. Ds. De Heer is praetor van don ring
Rotterdam en bepaalt zijn werkzaamheid
niet alleen tot zijn kerkeiija werk.
Den Haag, ma< 3 Augustus den da/ berden
ken. waarop hij voor vee'- 'g jaar intredo
deed in zijn eerste gemeente Rensvoudi.
na diende hij nog dc Gemecnto van
Sluis (1894—1901), om van 1901 tot 1929 de
Gemeente van Kralingen ie dienen.
Ds. G. Tim-me r, Ned. Herv predikant
te Hel(evootsluis. viert 3 Aug. a.s. zijn veer
tigjarig ambtsjubileum. Ds Timmer diende
achtereenvolgens de gemeenten van Nicuvv-
(1S90—1894). Giessen-Nieuwkerk .'1394
—1897), De Lier (1897—1909' en sedert 19
c. 1909 die ven Hellevoet©,'uis. Ds. Timmer
praeees van het Clascicaai Bestuur van
Brielle.
WAAR DE BREUK ZIT
Zaterdag j.l. namen we een bericht van
•n onzer correspondenten op, waarin mee
gedeeld word-t, dat in de Vrije Evangelische
Gemeente te Winschoten na de verkiezing
lenige nieuwe ..bestuursleden" vele
mannon en vrouwen uitgetreden zouden zijn
en dat reeds met ingang van don d.a.v. Zon
dag in bet Clubgebouw aldaa.
sten van de uitgetredenen zouden plaats heb
ben onder leiding van den heer De V
meenschap „Rehoböth", gesticht en voorge
staan door den voor pl.m. zes jaren afgezet-
ten predikant der Vrije Evang. Gemeente,
den ihecr J. van Bentum.
VREDESZONDAG
De Alg. Synode der Ned. Herv. Kerk her
innert in het „Weekblad" dezer Kerk aan
haar venzoek. aan Kerkeraden en predikan
ten, om op den eersten Zondag in Augustus
of indien de omstandigheden daartoe
leiden, op een anderen Zondag daaromtrent
in de godsdienstoefeningen dc aandacht
der Gemeente te vestigen op de schreiende
behoefte, die de wereld nog steeds heeft aan
verbroedering, wezenlijken en duurzamen
vrede. Tevens verzoekt de Synode een col
lecte te doen houden op den Vredeszondag
of op een anderen Zondag ter bestrijding
van de kosten der betrekkingen, die de Ned.
Herv. Kerk, mede tot bevordering van ver
broedering tusschen de volken met buiten-
landsche Kerken onderhoudt, en van den
steun die zij aan buitenlandsche Protcstanl-
sche Kerken, die zich in nood bevinden,
verleent.
OUD KATHOLIEKEN EN ANGLIKANEN
De „Oud-Katholiek" dezer weck bi'engt
het uitvoerig verslag van de besprekingen
welke de delegatie der Nederlandsehe Oud-
Katholieke geestelijken met een commissie
van Anglicaanscht geestelijken in het Lam-
bethpaleis gehad heeft. We ontleenen aa.i
dit verslag, dat belangrijke resultaten be
reikt werden. De Engelsche delegatie be
stond uit tien bischoppen onder voorzitter
schap van don bisschop van Glouccsler. Dr.
Headlani. Bij de besprekingen werd inge
volge. het verzoek der Nederlandsehe gees
telijken uitgegaan van de beginselverkla
ring der Oud-Katholieke kerk. genaamd de
„verklaring van Utrecht55 en dateo-
ï-end uit 1899. De commissie van Angli-
caansche bisschoppen verklaarde na be
spreking eenstemmig, dat deze beginselver
klaring „geheel en al door de Auglicaan-
sche kerk kon worden aanvaard". Op de
eerste conferentie volgde nog een tweede,
waar nader in finesses over allerlei opvat
tingen van gedachte werd gewisseld. De
delegatie is met deze resultaten weer naar
Nederland vertrokken en spreekt in haar
orgaan thans dc verwachting uit, dat op
het aanstaande congres van de Oud-Katho
lieke Kerk te Weenen, alwaar, gelijk is af
gesproken, een belangrijke Anglicaanschc
delegatie zal verschijnen, men dan „verder
zal komen dan tot. besprekingen alleen",
dat dan namelijk tot vereeniging van de
beide Kerkengroepen zal kunnen worden
besloten.
JODENZENDINGSFEEST
Vanwege de Nederlandsehe Vereeniging
voor Zending onder Israël. „Elim" te Rot
terdam. wordt, gelijk we reeds bericht
ten, voor ile eerste maal een Nederlands'n
Jodenzcndingsfeest gehouden. Dit is be
paald op Donderdag 14 Augustus a.s. in
„Lommerrijk" te Hillegersberg. Thans ver
melden we als sprekers des voormiddags:
Ds. D. M. Blank hart. van Hillegersberg:
Openingswoord; Ds. D. A. van den Bosch,
van Den Haag: „Waarom Zending onder
TsraëJ?" Ds. J. Rottenberg, zendeling onder
Israël: „De beterkenis der Zending onder
Israël voor de Zending onder de heide
nen"; cn des nani'/lags: Ds. W. ten Boom,
van Hilversum: ..Wat heeft de Christen
heid van het Jodendom te wachten?" Zen
deling Pli. Trostianetzky:. „Dc bctoekenis
der Zending onder Israël voor dc Joden";
Ds. .T. II. Grollc, van Utrecht: „Vrij van de
wet"; en Dr. J. W. dc Wilde, van Den
Haag: Slotwoord.
HET STERKAMP.
Te O m men wordt weer het Sterkamp ge
houden. Gemeld wordt, dat de deelneming
aanmerkelijk minder is dan het vorige jaar.
Tegen betaling wordt nu ieder als deelne
mer toegelaten, 't Ligt in de bedoeling twee
jaar lang geen kamp te houden, opdat het
niet een sleur zonder innerlijke beteekenis
worde. Met dit weer worden de tenni:
damesschoentjes uitgetrokken: men ziet'
klompen onder een wallen berg rok. een sport
broekje, een strandpvama enz. Krishnamurti
is er wel, maar Annie Besant zal niet ver
schijnen.
ZENDING.
Zending door kleurlingen. D»
ontwikkeling van den Zendingsarbeid
wordt beheerscht door het optreden van het
kleurlingen-clement in den actieven Zen
dingsarbeid. Ook dc R.-K. Missie staat niet
meer onder de uitsluitende suprematie van
blanke missionarissen. Naar het voorbeeld
van den Protestantschcn Amerikaanschen
Studentenbond voor de Zending is onder de
R.-K. studenten een missie beweging ont
staan onder den naam Zendingskruistocht
der R.-K. Studenten, die zijn arbeidsveld
ook uitstrekt tot dc Filippijnen en nu daar
een studiehuis voor a.s. Filippinos-missio-
narissen heeft gesticht, welke later gezon
den zullen worden naar Siam en Afrika
Men rekent er op, dat het niet lang meer
duren zal of Christen-Indiërs, Chineezen,
Japanners cn Afrikanen zullen hun Zen
dingsarbeid niet meer beperken tot het
eigen volk, maar naar andere niet-Christe
lijke volken gaan.
HET NIEUWE GEBOUW VAN DEN
NEDERL. CHR. BOUWARBEIDERSBOND
,,IN DEN ENGEL" AAN DE KROMME
NIEUWE GRACHT TE UTRECHT
VAN MUNTGEBOUW TOT
BONDSKANTOOR
WAAR DE HISTORIE HERLEEFT
OMVANGRIJKE ARBEID TEN NUTTE
VAN DUIZENDEN
Geinengd Nieuws
ularr
Ds. M. J. Mooij, predikant bij de Vrije
Evang. Gemeente te Winschoten, heeft ons
in verhand daarmee bericht dat in zijn Ge
meente van ce%verkiezing van Kerk<waads
leden en \an een breuk geen sprake is. Wel
moet cr een breuk ontstaan zijn in de ge-
PLATTEGROND Dr. OQSTERUUIS
SCHEPEN IN NOOD
Te Harlingcn werd uit Roptazijl bericht
ontvangen, dat aldaar, dicht bij de kust, 'n
tjalkschip voor anker lag met de noodvlag
in top. De motorboot „Wally" uit Enkhuizen
begaf zich onmiddellijk derwaarts, gevolgd
door de stoomboot „Prins Hendrik", die ver
gezeld was van een reddingvlet. De „Wally"
was het eerst bij het vaartuig, dat het tjalk-
schip „Lurtor et Ëmergo" uit Kampen bleek
te zijn. Het schip werd op sleeptouw geno
men en behouden Harlingcn binnengebracht.
Gebleken is, dat dc kapitein, schipper Bos
uit Kampen, bevreesd was. dat de „Luctor
et Emergo" door den hevigen Z.W.-w ind te
gen den stccnen zeedijk zou loopen.
Bij Terneuzen zijn de Belgische schepen
„Anna groot 630 ton. en Edouard" groot 1000
ton. geladen met kolen gestrand.
Sleepboten zijn ter assistentie uitgevaren
doch he^nocht niet gelukken de beide sche
pen. die hoog liggen, vlot te krijgen. Het
bleek, dat de gestrande schepen gebroken
zijn. Men zal met lichters trachten de lading
te lossen en daarna zal wederom gepoogd
worden de „Anna" en de „Edouard" vlot te
krijgen.
BRANDEN.
Te Ilillegom is dc blocmbollenschuur van
Telkamp van Leeuwen aan de Noorderlaan
door onbekende oorzaak geheel uitgebrand
Het woonhuis bleef behouden. In de schuur
lag een zeer groote hoeveelheid tulpen en
hyacinthen opgeslagen, een waarde vertegen
woordigende van vele duizenden guldens. D«
schade wordt door verzekering gedekt.
Te Wierden (Ov.) is de woning van J.
Huiskes, aan den Rijssenschenweg geheel
door brand vernield. Van de inboedel blcei
nieti gespaard. Alle» waa verzekerd.
Utrecht, 30 JulL
Waar in de eerste helft der vijftiende eeuw
een groote liuizinge schutse bood aan den
reiziger, die vermoeid van zijn tocht de le
den strekken kwam bij het haardvuur en
een dronk niet versmaadde, daar zetelt nu
dc Nederlandsehe Oiristelijke Bouvvarbei-
dersbond.
De heer J. A. Schaafsma, secretaris van
dien bond en redacteur van „De Opbouw",
heeft in dit orgaan verteld de geschiedenis
van een heerenhuis cn dit was het verhaal
van het huis Kromme Nieuwe Gracht 22
Utrecht, door de Christelijke Bouwvakarbei
ders gekocht tot hun bondsgebouvv.
Maar toen waren hem nog niet alle gege
vens bekend, waarover hij thans de beschik
king heeft, en zoo komt het, dat zijn ver
haal loopt vanaf 1S16, terwijl de geschied •-
nis van het huis beduidend ouder is. Zonder
twijfel zal hij zijn lezers ook dit interessante
deel van het verhaal omtrent dit huis niet
willen onthouden.
Het gebouw, dat zich thans uitstrekt aan
dc Kromme Nieuwe Gracht en aan de Munt
straat, heeft veel wederwaardigheden gehad.
Huis en erf hadden vroeger een oppervlakte,
welke zich uitstrekte tot de Nobclstraat toe.
De Muntstraat was toen genaamd de ..Zak'
elke naam haar was toegevallen doordat
et een doodloopcndc straat was. Het huis
ordt voor het eerst vermeld in 1432, maar
bekend is niet wie het toen in eigendom
had. In 143G wordt het vermeld als de her
berg „In de Engel", een schoone naam voor
een huis waar den reiziger rust en lavenis
geboden werden.
In 154-4 woonde de President van He'
rovineialc Hof in het gebouw, daarvóó
xd de Aartsdiaken, de rechterlijke ambte
naar van den Bisschop, het tot zijn verblijf
gehad, liet huis werd later bestemd tot Mun'
der Staten Aan Utrecht en de benaming:
Muntstraat dateert uit die dagen.
Het zou te ver voeren om van a tot z d
geschiedenis van deze liuizinge hoe be
langwekkend ze overigens wezen moge -
te gaan en dit zou ook niet strekken to
het doel, dat we ons voorstelden: con be
schrijving te geven van het bondsbureau vai
den Ned. Chr. Bouwarbeidprsbond.
liet huis, zooals het zich thans vertoont
biedt een schoonen aanblik. Dc nieuwe ei ge-
heeft de piëteit gehad om den
gevel cn den zijgevel niet alleen geheel
gewijzigd te laten, maar beide opnieuw tc
brengen in den staat van luister welken
vroeger zullen hebben gehad. Daartoe v
veel restauratie noodig, waarbij men n
overleg te werk ging en de adviezen inw
van deskundigen. Aan dezen bond mag een
woord van grooten dank 'niet worden ont
houden voor het feit, dat hij op dit historisch
plekje in Utrecht oen gebouw hoeft ui
kocht cn zoodanig hersteld dat het weei
rijken en voornamen indruk maakt.
In deze beide kamers troffen we een aan
tal planten aan, welke aan den bond ge
schonken waren bij de ingebruikname ven
het gebouw.
De aandacht dient nog gevestigd te worden
op de groote kasten, in beide vertrekken ge
plaatst, waarin bij middel van kaartsysteem
De voorgevel vertoont den stijl van Louii
XV. Het bleek toen de schilder bezig wa.-
dat de pui, onder een dikke laag erf ver
borgen, van zandsteen was. De pui is daar
na afgebrand en toon kwam aan het licht
het fraaie beeldhouwwerk, dat deze pui, die
doorloopt langs en tot op het middenraam
der verdieping, siert De deur was totaal vei
gaan en het was noodig een nieuwe deur ii
dcnzelfdcn stijl te doen maken. Dit is ge
schied in overleg met de Monmnentcncoiu-j
missie. Bij het herstellingswerk kwam aan
den dag, dat dc daklijst, welke rijk versierd
is, dringend herstel behoefde. Een der ge
beeldhouwde consoles was geheel vermolmd
■cn moest opnieuw gemaakt worden. JIct zij
raam der benedenverdieping was van bin
nen geheel dicht gemaakt en behangen
Thans is het weer open gemaakt cn als raam
hersteld. Zoo ziet men, dat alleen reeds uit
wendig er heel wat aan het huis gebeurd is.
Ook het inwendige is echter zeer veel ver
anderd. Dat bleek ons bij den rondgang,
welken we er onder geleide van den heer
Schaafsma in maakten en waarbij wc gele
genheid hadden kennis tc maken niet
omvangrijke administratie van dezen i
zeer uitgogrocidcn Christelijken Bond.
ie door dc monumentale deur het hui:
binnentreedt, bevindt zich in een lange mar
meren gang. waaruit ter linker- zoowel a's
ter rechterzijde verschillende deuren loc-
gang geven tot achtergelegen vertrokken.
Aan de rechterhand ziet men in de gang op
gesteld het vaandel van den bond.
Rechts van de gang gelegen zijn twee in
•énloopendc vertrekken. In liet achterst",
uitziende op den tuin. vinden de bestuurs-
ergaderingen plaats, terwijl voorts «Ie voor-
itter cn de secretaris van den l>ond. de hev
en II. J. Tcrwey cn J. A. Schaafsma, dit
ertrek tot werkkamer hebben. Van hieruit
corden dus voor een niet onbelangrijk deel
de draden gericht, waarlangs het bondswerk
geleid wordt.
Het vertrek aan (je straatzijde is de werk
kamer der bondshestuurders, de heeren Pal-
a, Veldwijk en Moll.
In de bestuurskamer troffen we aan een
zwaar soliedc uitziend ameublement, tafel
en een aantal eikenhouten armstoelen met
groene stoffeering, bestemd om gebruikt te
worden bij de vergaderingen van bet be
duur. Electrische kronen in beide vertrok
ken (waarvan het achterste de afmetingen,
een znal heeft) geven bij avond een
goede verlichting, terwijl in de bestuurs
kamer de bibliotheek is ondergebracht in
een fraaie eiken kast, d. w. z. voorzoover hei
de standaardwerken betreft. Want hoven be
indt zich het omvangrijkste deel der biblio
theek, brochures, jaarverslagen e. d. tot een
getal, dat al boven da vijftienhonderd klom.
Het aangekoekte gebouw.
de correspondentie I» geborgen, zoodat alles
zeer makkelijk te vinden is. Men dient te
weten, dat in dit gebouw ook is gevestigd
het secretariaat der Internationale van Chris
telijke Bouwarbeiders.
Ter linkerzijde van de gang heeft de con
cierge een woonvertrek, terwijl zich daar
achter dc garderobe bevindt. Ruim en gerief
lijk is cr voldoende gelegenheid om de klee
ding weg ic bergen. De keuken daar weer
achter gelegen is van voldoende grootte, ter
wijl zich verder in dc gang toiletgelcgonheid
bevindt. Een terras, loopend langs het go-
heelc huis, geeft toegang tot den tuin, welke
gelegen is aan dc zijde der Muntstraat. In
den tuin geeft een ruime poort uitgang tot
die straat cn van dozen uitgang wordt hoofd
zakelijk gebruik gemaakt door hen die het
gebouw bevolken, daar wordt ook de poet
ontvangen cn is gelegenheid om rijwielen te
stallen.
In den kluiskclder onder het gebouw is do
installatie voor do centrale verwarming op
gesteld. Het is systeem vvannwaterinstallaUo
De ketel wordt gestookt met stookolie, aan
wezig tot een hoeveelheid van 4000 L. in een
Op dc eerste verdieping vinden wc in de
kamer rechts aan dc straat den penningmtvs
ter, den heer J. H. de Hoog. In de kanier
daarnaast, is de afdceling typewerk cn het
magazijn. I)e gehecle achterzijde van deze
verdieping wordt in beslag genomen door
een groote ruimte, waarin de administratie
is ondergebracht. Hier zijn de verschillende
kaartsj -temen opgeborgen en wordt heel h"t
bedrijf van dezen omvangrijken hond ge
administreerd. Tusschen deze ruimte (vroe
ger bestaande uit twee kamers welke men
doorbroken heeft) en dc kamer van den pen
ningmeester in heeft men nog een garderobe
met toilctgelegcnheid aangebracht.
De tweede verdieping met de kleine ramen
in de kroonlijst bergt het archief, cn hier
heeft men nog reserveruimte, welke indien
noodig, later aangewend kan worden. Op
deze verdieping heeft do concierge een drie
tal kamers. Boven dezo verdieping strekt
zich over het gehcele huis een zolder uit,
terwijl weer daarboven twee vlieringen zich
bevinden.
Wij geven hieronder dc namen van dege
nen, die tot dc herstelling en verbouwing èn
inrichting van het buis hebben medege
werkt: de heer F. Yperlaan voerde «Ie ver
bouwing uit, de lieer F. G. Grondijs was be
last met "het schilderwerk, de fa. Stokvis tc
Arnhem zorgde voor den aanleg der centrale
verwarming, do fa. Nicolai en Lebret had de
electrische aanleg voor haar rekening, de fa.
A. M. Beckes Jr. zorgde voor liet behangen
en dc stoffeering. (Alle firma's, behalve Je
fa. Stokvis, zijn gevestigd te Utrecht).
Al gedurende cenigen tijd zetelen het
bondsbestuur en de hondsadiuinistrntie in
dit gebouw; men had het reeds betrokken
er nog volop in gewerkt werd. In dit
gebouw zal dus voortaan ten goede van de
Christelijke bouwvakarbeiders gedacht en
gewerkt worden, cn dit groote stuk sociale
beid, dat hier verricht wordt, zal nog be
ter dan in het vroegere gebouw aan de Ma-
raat, dat veel tc klein en daardoor te on
doelmatig was. kunnen worden verricht. Wij
ken den we li ach uit, dut ook in dit uien-
mooie cn zoo uitstekend ingerichte ge
bouw de N. C. B. moge groeien cn bloeiou
cn dooi zijn toedoen do bodrijfsvrede in d«
bouwvakken ook nicer cn meer verzekerd
p worden. Wij willen eindigen met o\.-t
lemen het woord, waarmee de heer
tafsma in ,.l>o Opbouw" in zijn meer
:ehaald artikel over het nieuwe huis be
sloot: „Onze bond zelf is een monument; ren
monument van christelijke arbeiders»rou^
trouw aan dc voorvaderlijke beginselen vgft
onze natie, trouw aan dc gcmecnschapp.-l||Ke
belangen onzer vakgenooten en wij willen
hopen »lat in ons nieuwe gebouw, ln bet
oude hoerenhuis dat we ons hebben aange
schaft, de N. C B. moge worden tot een hts-
orisch monument, waarvan in later eeuwen,
als ook wij zullen voorbijgegaan zijn, n -g
vaardeering wordt gesproken door allen
die dan de onveranderlijke christelijke waar
heid zullen dienen cn liefhebben!"
KINDJE LEVEND VERBRAND.
Te Vrlczenveen (Ov.) geraakte een 2-jariK
zoontje van den arbeider D tijdens korte af-
wezigheid van de moeder dor» het spelen
met lucifers «n brand. Het kind Rep ernstige
brandwonden op en is aan de bekomen
randwonden in het ziekenhui» te Almelo
o- rieden.
