Aerocrete-Gasbeton
COMFORT" Schakelaars
HOUT ALS BOUWSTOF
K
Fa. LH.
HELDEN beschikbaar
TE KOOP
TE HUUR
k
Te koop of te huur
Een ideale
woning!
u
&0EVE8NEIIRLAAN
ADVERTEERT IN DIT BLAD
EN ZOMi^Wil^iyjWIEN
TE HUUR
BOUW li I A IJ No. 60 l'AQ. 3
MAAN OA 'j 21 AU LI 1930
N.V. HET ONDERLING CREDIET
Gevestigd te Rotterdam
H00FD3TEEG 39 h. Toerijstuin
Opgericht 1865
BOUWCREDIETEN
Gebruikt bi) Uwe Electrlscfia Installaties nltslnitenflt
Zij waarborgen absolute veiligheid,
comfort en vele andere voordeelen
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
N.V. MAATSCHAPPIJ TOT EXPLOITATIE VAN
ELECTRISCHE APPARATEN „COMFORT"
ALBERTINESTRAAT 28, 's-GRAVENHAGE TEL. 70901
BEWEGENDE TRAP
De ondergrondsche stadsspoorwegen en
de warenhuizen hebben samen gezorgd, dat
de bouw van bewegende trappensystemen
ter band werd genomen, teneinde op spits
uren een veel geregelder personenvervoer
mogelijk te maken. I-Iet voordeel van zoo'n
bewegende trap is ni., dat zelfs een stil
staande passagier de normale snelheid heeft
terwijl iemand, die de moeite doet de trap te
Gasbeton is een licht materiaal schrijft
as Ir. Kentie op ons verzoek dat vele
kleine cellen bevat. Het wordt gemaakt op
wijze, die enkele jaren geleden uitge
vonden is.
Het is eigenlijk geen beton, maar een
mortel, die verhard is, terwijl er een groot
aantal holten in aanwezig zijn.
ifet ontstaat door:
U cement met
2e. een toeslag waarvoor genomen kan
worden zand, sintels of hoogovenslakken
tn dergelijk materiaal benevens
een bijzonder metaalpoeder, onder toe-
toeging van
te. een bepaalde hoeveelheid water bij de
Juiste temperatuur innig te vermengen.
Het metaalpoeder ontleedt het water. Er
entstaan gasbellen, die de massa doen rij
gen. De grootte van de rijzing hangt af
jrtn de hoeveelheid metaalpoeder. Hoe groo-
ler de rijzing is, hoe meer holten de mortel
leeft en hoe kleiner het soortelijk gewicht
(ran het materiaal wordt. Spoedig na de
rijzing verhardt de specie. Dit is noodig
mdat anders de opblazing door de gas-
jntwikkeling verloren zon gaan en slechts
en gewone dichte en zware mortel zou
fyerblijven.
De aard van Eet gasbeton blijkt uit on-
lerstaande afbeelding.
Het fabriekscomplex van de N. V. Aerocre te-Holland te Zo'etenuoudc nabij Leiden,
alwaar het aerocrete gasbeton gemaakt wordt.
afbeelding geeft een indruk hoe het
aerocrete-gasbeton er uitziet.
Begrijpelijk is, dat het soortelijk gewicht
tfnankelijk is, behalve van de grootte van
de gasontwikkeling, van het gewicht van
Ijiel gebruikte cement en van het toeslag
Bföriaal.
Gasbeton ook genoemd aerocrete is
m Zweedsche vinding. In Zweden wordt
iet sedert 1923 gebruikt. In Nederland
is de fabricage sinds den aanvang van-
iet jaar begonnen in een fabriek te Zoe-
erwóude bij Leiden, die onmiddellijk
sngs den Oude Rijn is gelegen.
Tal van toepassingen heeft het natuurlijk
het bouwvak. Het wordt gebruikt
muren, al of niet met een geraamte,
n voor dakvlakken, voornamelijk omdat
et voor i s o 1 a ti e gunstig is. Omdat het
eluiddempend is, kan het die-
en voor vloeren in scholen, kantoren, zie-
enhuizen.
De eigenschappen van het materiaal vloei-
voort uit de bereiding en de samen-
elling.
Reeds werd er op gewezen, dat het soor-
lijk gewicht tengevolge van de holten ge-
Brihg is. Gewoonlijk wordt het gebruikt
lét een soortelijk gewicht van 0.9 1.0
etgeen overeenkomt met de h e 1 f t van het
ewicht van metselwerk.
Het lichtste gasbeton heeft een soortge-
ik gewicht van 0.40-5, het zware van
1—1,2, overeenkomende met de helft van
it getal voor gewoon beton.
Het isoleerend vermogen van een
of hangt samen met het soortgelijk ge-
icht. Hoe kleiner dit is, hoe grooter de
olatie. Door de tallooze cellen in het gas
ton wordt het isolatie-vermogen aanzien-
jk vergroot.
Lucht is een slechte warmtegeleider, veel
echter den beton. De lucht in de holten
Wanneer nu het isolatie-vermogen van
deze stoffen onderling wordt vergeleken,
dan blijkt het im omgelieer.de verhoudinj
van het soortgelijk gewicht te staan.
Zoo heeft een muur van aerocrete van
20 c.m. dikte ongeveer eenzelfde isolatie
vermogen als een muur van metselwerk var
51 c.m. en als een muur van beton van 8C
c.m. In een teekening is hiervan een over
zicht gegeven voor muren van verschillende
samenstelling.
Ook werkt gasbeton geluid-dempend
Geluid wordt veroorzaakt door trillingen.
Demping wordt verkregen door de uitwer
king van de trillingen tegen te gagn. Dit
gelukt te beter naarmate stoffen voorhanden
zijn met geringe elasticiteit, hetgeen hier
verkregen is ook weer door de holten in
het materiaal.
Uiteraard wordt door de cellen de sterkte
van het materiaal verminderd.
Evenals beton is het voorts onbrandbaar.
Door het groote isolatievermogen is de in
vloed van de werking van het vuur reeds
op geringen afstand veel minder .voelbaar
dan bij dicht materiaal.
Tengevolge van het door de cellen ver
grootte oppervlak van een wand van gas
beton wordt bij condensatie van waterdamp
gemakkelijk het vocht opgenomen, en kan
het vocht weer gemakkelijk verdampen.
Moet ge/woon beton, nadat het in het
werk is aangebracht, worden gestampt of
op andere wijze bewerkt om de vonnen
naar den eisch te vullen, bij gasbeton wordt
door de uitzetting, die het gevolg is van dc
gasontwikkeling, de vulling rechtstreeks
verkregen.
Met hout heeft het de eigenschappen ge
meen dat het gezaagd kan worden en dat
het spijkerbaar is.
Wat de wijze van toepassing aangaat valt
op te merken, dat gasbeton zoowel in hel
werk zelf kan worden gemaakt als gereed
op het werk kan worden aangevoerd, in den
vorm van steenen, platen e.d.
In de fabriek te Zoeterwoude wordt het
verwerkt tot materialen, die op de bouw
plaats slechts behoeven te worden gesteld.
1
Van de zeer talrijke toepassingen, die het
materiaal heeft gevonden, zij hier alleen ge
toond de bekleeding van de onlangs te
Rotterdam gebouwde groote graansilo, waar
gasbeton tegen de wanden van do cellen
ter isolatie is aangebracht
In overeenkomstigen vorm kan het voor
bouwwerken van meer gewonen aard ge
bruikt worden voor binnenmuren, plafonds,
vloeren en daken.
Tenslotte zij nog meegedeeld, dat het ook
met ijzer gewapend als dragende plaat of
balk dienst kan doen, op de wijzn van ge-
wapend-beton.
Uit dit beknopt overzicht van do voor
naamste eigenschappen van het materiaal
Een muur van aerocrete van 20 c.M. dikte heeft eenzelfde isolatiever-
mogen als een muur van beton van S0--8S c.M. zooals men hierboven ziet
n het gasbeton vermindert dus de door-
ting van warmte.
j§ Baksteen-metselwerk heeft een soortelijk
Wicht van bijna 2 d.i. 2 tot 4 maal meer
gasbeton. Beton is nog zwaarder en
ortreft gasbeton dus nog meer.
kan blijken, voor welke doeleinden het kan
worden gebruikt Doordat het ook op het
werk gemaakt kan worden, kan het gemak
kelijk voor bekleeding dienen, b.v. van een
ijzerconstructie en als vulvvand bij ijzeren
vakwerk-constructies.
Wie een muur moet optrekken, die niet
veel mag wegen, een dak of een wand moet
maken, die goed moeten isoleeren, conden
satie van waterdamp tegen de wanden en de
zoldering van een vertrek moet voorkomen
of de werking van geluid moet weren, kaD
bij dit materiaal terecht.
gelijk loopend te bestijgen, de dubbele snel
heid kan verkrijgen of zelfs nog meer.
Oorspronkelijk werden de bewegende trap
pen, ook genoemd escalatoren, gebouwd als
band zonder eind en later als band, waarop
een soort van treden waren aangebracht-
Pas later werd het moderne type ontwik
keld, waarbij de treden eerst horizontaal
naast elkaar liggen en meegevoerd worden,
om daarna zeer gelijkmatig boven elkaar te
gaan uitsteken om samen een trap te vor
men.
Ook kan men de trappen coo inrichten, dat
men ze ook dalend kan laten loopen. Dit
heeft speciale voordeelen bij ondergrondsche
spoorwegen, waar op de spitstijden een re
gelmatige stroom passagiers naar de per
rons gebracht moet kunnen worden. Zij,
die dagelijks b.v. in Londen heen en weer
reizen en gebruik maken van de belangrij
ke stations in de city, weten dat zoo'n es
calator dan dubbelen aanvoer mogelijk
maakt, omdat de geoefenden geen enkel be
zwaar hebben die trappen zelf snel af te loo
pen; het horizontale deel vereffent de snel
heid dan weer zonder eenig gevaar. Het is
altijd zoo ingericht, zoowel boven als bene
den, dat iemand, die op de trap zou blijven
staan, er als het ware „afgestreken" wordt
Gewoonlijk zijn dergelijke trappen 65 c.M.
breed en kunnen ze 4000 personen pe- uur
vervoeren.
Ook trappen ter.breedte van 120 cM.
den gebruikt als een vervoer van 801)0 per
sonen per uur verwacht moet worden.
Soms zijn enkele trappen naast elkaar aan
gebracht, zoodat men naar behoefte dc v
voerscapaciteit kan vergrooten.
De warenhuizen passen de escalatoren
nogal eens toe, omdat het een aantrekkm;
is voor kinderen en eenvoudigen van geest
zooals uit tellingen vóór en na het aan
brengen ervan is bewezen. Voor verkeer
in gebouwen van zeer veel verdiepingen
zijn de kosten relatief veel hooger dan die
van lifts, zoodat de escalatoren meestal
tot de laagste twee verdiepingen beperkt zijn
Een kijkje in een groote graansilo te Rotterdam, waarvan i
bekleed zijn met aerocrete-gasbeton.
wanden ter isolatie
Hout is dc oudste en meest verbreide
bouwstof. Reusachtige deelen van 't vaste
land vooral in Siberië zijn nog met groote
bosschen bedekt, die permanent groote hoe
veelheden van deze bouwstof leveren.
Vroeger ging men royaal om met hout.
Men behoeft om dit te constateeren slechts
te kijken naar' oude bekappingen. Tegen
woordig is men er zuiniger mede, men
werkt rationeeler, ook met hout. Men con
strueert volgens berekeningen en niet als
voorheen de timmerman op het gevoel.
Fraaie voorbeelden van moderne houtcon
structies zijn er in de laatste jaren heel
wat gemaakt, ook in ons land. In dep in
flatietijd ging men ijzer vervangen door
hout en de toepassingen aanvankelijk uit
nood hebben geleid tot het maken van
groote overspanningen geconstrueerd in
hout ook voor bouwwerken van permanen
ten aard.
Een zeer uitgebreide toepassing heeft
hout in de laatste jaren gevonden bij dc
triplexfabricake. Triplex is wel zoo alge
meen bekend, dat we hierop wel niet na
der behoeven in te gaan. Over triplex
sprekende, denken we onwillekeurig ook
aan pantserhout, met plaatijzer belijmd tri
plex. Het pantserhout wordt in den laat-
sten tijd veel verbeterd. Door gebruik van
een bijzonder watervaste lijm worden plaat
ijzer en triplex zoo innig verbonden, dat
men van een homogene bouwstof spreken
kan. Behalve met plaatijzer wordt pantser
hout ook gemaakt met aluminium, zink,
koper en messing. Men kan het buigen,
boren, fraisen, spijkeren, klinken en soldee-
ren. Door autogeen lasschen en electrisch
naadlasschen zijn goede en stompe hoekver
bindingen te maken. Bij 't lasschen wordt
bet hout aan don laschkant verwijderd en
de holle ruimte naderhand weder gevuld
met een vulmassa.
Het nieuwste product dat door bewer
king met de metaalspuit volgens 't systeem
Schoop verkregen wordt, is „metaalhout".
Hierbij ontstaat een lichaam dat de voor
deel en van hout en metaal vereenigt. Voor
heen was het alleen mogelijk metaalfoelies
van willekeurige dikte door middel van
kleefstof en onder hoogen druk op hout
te pereen of wel hout met vloeibaar en fijn
verdeeld metaal te bespuiten. Bij beide me
thoden ontstonden min of meer samenhan
gende huiden, welker dichtheid en adbesie-
vermogen echter niet voldoende waren. De
methode van Schoop, volgens welke niet
\\een hout, doch ook andere stoffen als
Triplex Pantserhout Metaalhout
Gemetalliseerdhout Houtsuikcr
eternit, linoleum en alle stoffen die geen
dicht oppervlak hebben, met metaal- wor
den bespoten, geschiedt op de volgendi
wijze:
Het oppervlak van de te behandelen stof
wordt eerst met een zandblaasmachine ruw
gemaakt, waarna onder sterk verhoogden
druk met het homogeenpistool wordt opge
spoten. In tegenstelling met de tot heden
gebruikelijken druk van 3 atmosferen
wordt hierbij een druk toegepast van 6 tot
7 atmosferen. Hierdoor krijgen de metaal-
deeltjes de buitengewone snelheid van 800
M. per seconde, zoodat ze in alle oneffen
heden cn poricn van het oppervlak dringen
en zich vastzetten. Loslaten van de gespo
ten huid is hierbij uitgesloten. Het beste
wordt geacht een indirect smelten van het
metaal, dus niet door een direct het metaal
treffende steekvlam, zoodat een ongewcnsch
te oververhitting van het metaal vermeden
wordt Ten slotte kunnen de houtplaten of
andere materialen naar wensch aan een of
aan beide zijden worden gemetalliseerd en
dan worden gepolijst, geperst of gepati-
neerd. Het pereen geschiedt met matrijzen,
waardoor een fraai decoratief effect kan
worden bereikt. Op dergelijke wijze behan
deld hout wordt reeds voor interieurs toe
gepast.
Gemetalliseerd hout is door de metaal
huid beter beschermd tegen brand en ook
duurzamer, terwijl het bovendien ondoor
dringbaar wordt voor insecten. Ook in de
chemie heeft hout een groote beteckenis,
b.v. voor het maken van papier. Men kan
er zelfs suiker van maken, hetgeen ontdekt
is door Prof. Willstatter en Prof. Zech-
meister. Men heeft reeds proeven genomen
met houtsuiker als veevoeder.
wp en Verkoop, Huur en Verhaar vqji s
■Qneoémtfe Goederen, Steles, Kamers, -ea?.
Bouwkundig Bureau
J. C. Henri van Ingen
Rotieraam. Vltelsir.8b. Tcl.11748
Verzorging van In- en Exterieur
Hinderwet, Drankwet enz.
-Alles toi hei vak behoor end-
N
iet roestende muurhoeken
De meeste metalen profielen of lijsten
voor muurhoeken zijn ter bescherming
tegen roest gemenied en geschilderd of
wel verzinkt. Deze verzinking kan door de
mortel ook nog worden aangetast. In den
laatsten tijd maakt men deze liockbescher-
mingen met een zilverkleurige metaalhuid,
die een veel beter bescherming tegen het
roesten moet bieden dan verzinken.
GEWAPEND
BETON
ZWAAMSHALS126. R'DAM, IEL 42827.
1e Hypotheken. Rente huizen
5%, landerijen 4?-i
Bouwcredleten - Flnsnciearing-
Voorscho'ten.
B. SEVINGA Co.
Essenburrstraat 71a - Tel. 36566
ROTTERDAM
HEERENHUIZEN
aan de
Laan v. Leeuwensteijn
no. 34-40 te Voorburg
16.500; met centr. ver
warming ƒ17.500.
Te bevragen bij J. J.
VERSTEEGH, Noorder-
burglaan 54, Voorburg.
Tel. 78197.
PAKHUISRUIMTE TE HUUR
Hl in de Keerweerlaan en Hartmansstraat, op-
jH pervlakte respectievelijk 240 M* en 150 M*.
Hl Huur f 62.50 en f G2.50 per maand
H Te bevragen: 0. VERWAAL, Haven.tr. 126, Til. 34585
PORTIEKWONINGEN
1 TE KOOP aan de Soestdijksche Kade te Den Haag,
i een COMPLEX onder architectuur gebouwde PORTIEK-
WONINGEN. Prima bouw en afwerking.
H.H. Automobilisten!.
Gaat U naar Den HaagT
Dan naar
Hötel KUYS WITSENBURG
Voor logeergasten gratis Garage aan huis beschikbaar.
Parkeerplaats voor minstens 20 wagens.
LOGIES MET ONTBIJT vanaf 3 Old.
Hótel KUYS WITSENBURG
HAAGWEG - RIJSWIJK-DEN HAAG.
aan de CAAN VAN NECKLAAN,
te RIJSWIJK (Z.-H.)
NOS EEN PAAR
EERSTE EN TWEEDE PORTIEK ETAGES
Schitterend afgewerkt Badkamer mei
Bad Groote Slaapkamer Ruime kasten
VOOR GELDBELEGGING TEVENS TE KOOP
In!.: Bouwbureau Gebrs. VAN DER L00
Herm. Costerstr. 328, Tclcf. 3G795, DEN HAAG
Vrije
1 Boven- en Benedenhuizen
H Rochussestraat nabij Nieuwe Binnenweg
Adres: NICO BOS
Mathenesserw. 51
Tel. 33475, Rotterdam
MttMÊËBn
PARK-FLAT „MARLOT'
Schitterend gelegen FLATS TE KUUR in het Park-Flat
„MARLOT" te 's«Gravenhage.
De naar alle zijden ruim uitzicht biedende Flals zijn o.a. voorzien van
Centrale Verwarming, stroomend koud en warm water. Koelkasten,
Telefoon. Centrale Keuken, enz. Groote eigen Tuin met GARAGES.
Directe verbindingen: Rotterdam, Scheveningen, Wassenaar en Lelden.
Inlichtingen en prosp.Nassau Odyckstraat 37, Den Haag, Tel. 15160.
Maquette te bezichtigen: PulchriStudio, L.Voorhout15. Toegang vrij.
aan de
N.V. Administratie Mij. „AMSTERDAM", Gouverneurlaan 626,
Voldoende woningruimte. Dat is
tegenwoordig een factor van be-
teekenis. Het woningtype in Den
Haag voor iets grootere gezinnen
is over het algemeen te klein.
Kom daarom deze week eens kijken
aan de
Goeverneurlaan en
Van Zeggelenlaan
te 's-GRAVENHAGE, met zijn
moderne WINKEL- en WOON
HUIZEN (4 of 6 Kamers met
volledig Ingerichte Badkamer).
Maximum comfort.
■M
iiiiinniiiBigiiiiiHii
VRAAGT PROSPECTUSI - HAHBO HOUTBOUW - HARDINXVELD - TEL.41
Ged. Slaak 93-95, 2c étage 140.. p. m.
Ged. Slaak 93, 3e étage 37.SO p. m.
Oostweg Barandracht, Landhuis 17B.- p. m.
Te bevragen: 0. VERWAAL, Havanstr. 128, Tal. 34585
