Godesia
Geysers
l Aw#
Het annexatie vraagstuk
COMFORT" Schakelaars
8FL0FR besckikbaai
Fa. LH.
N.V. RGTTERDAMSCKE
BUS MAATSGHAPPI
„UPS0N BLUE STRIPE"
ISOLATIE
HYPOTHEEK - BOUWCREDIET
M.C.PLEUNE. Rotterdam
Een ideale
woning!
GOEVERNEURLAAN
BOUWBLAD No. 58, PAG. 3
MAANDAG 7 JULI 1830
DP30BP3 BSTPSEJOBQ®
IDBiaiH
Hoewel wij niet geacht willen worden, vol
ledige instemming te betuigen met een
artikel van den heer G. W. Hartens over het
„Annexatie-vraagstuk" zegt de schrijver toch
dingen, welke o.i. ernstige overweging ver
dienen.
Met name achten wij het te generalisee-
rend te zeggen, dat de annexatie uitsluitend
een geldkwestie zou zijn.
We ontleenen aan bedoeld artikel het
volgende:
I-Iet geheele annexatie-vraagstuk is een
geldvraagstuk. Er worden bijkomstige be
weegredenen aangevoerd, die den doorslag
moeten geven, maar de vraag, of dit door
den beugel kan, dient nader te worden onder
do oogen gezien.
Zit de fout niet in onze wetgeving? Kan,
moet het niet anders?
Is onze wetgeving in dit opzicht niet
jarenlang ten achter?
Wordt door deze achterlijkheid niet
schreeuwend onrecht begaan aan de ge
dwongen-geannexeerde gemeente?
Kan niet door veranderde wetgeving de
„geest van Locarno" in ons midden wonen?
Zijn wij zoo gehecht aan het recht van
den sterke, of wil men, aan de traditie van
den stand der heeren roofridders in rle
oudheid, dat onder wettelijk machtsgebruik
wij ten opzichte van personen onrecht
mogon blijven plegen?
Wij moeten streven naar rustige samen
werking en moeten het beroep op het recht
an den sterke, of op de traditie uit den
oertijd overwinnen.
Annexatie baart slechts moeilijkheden .\-
partijen het niet met elkander eens zijn.
Welke beweegredenen voert nu de groote
stad aan, genoemd de sterke partij? Zonder
de kern, de groote stad, in de onmiddellijke
nabijheid zou de buurgemeente niet zco
uitgezwollen zijn; deze laat de stad jnaar
zórgen voor inrichtingen van onderwijs,
ontspanning, ziekenverpleging, voor win
ning van water, gas, electriciteit; de buur
gemeente profiteert, van alles wat do cen
trumgemeente maar aantrekkelijk maakt,
tot zelfs van stadstrammen en de ge-
asphalteerde straten, met derzelver winkels
en koffiehuizen. De omwonenden belem-
wil toevallig het dorpsbestuur een andere
klasse-wijk of mogelijk wel een fabrieks-
wijk, enz. In elk geval er is geen eenstem
migheid, althans lang niet altijd. Het
werkt gemakkelijker als men alléén baas is.
Inmiddels heeft in de omliggende ge
tneente de eigenaar van een groote zaak
zich gevestigd, terwijl zijn zaakgebouwen
in de stad bleven, met het daaraan verbon
den personeel. De stad zou het liever
andersom gewenscht hebben, maar
mensch is vrij, al ware hij in ketenen
boren, vertelde ons vroeger reeds de groot*
Du/tsche dichter.
Zoo'n machtig lichaam als een groote
stad zou den schijn op zich laden zich
gekrenkt, te voelen, als het aan een van zijn
heengaande ingezetenen zou vragen, wédrom
hij de stad van zijn inwoning sedert jaren,
de stad, waar hij zijn bestaansmiddel heeft,
gaat verlaten. Dat doet men niet; dacht
dat de stad er een bedrijf van maakte
wilde concurrceren met dorpen? Voor
een den ander; morgen komt allicht
,een ander in zijn huis, een pracht-gebouw,
op standDe stad krijgt zijn forensen-
belasting, toch 2/3, maar mist zijn perso-
neele belastingopcenten, moet zelfs de op
centen der grondbelasting teruggeven, want
de eigenaar kan het buis niet tegen aan-
nemelijken prijs kwijt, het blijft ledig; wordt
J-let vraagstuk van
11 „De Badkamer'
Ik weet niet in hoeverre het vraagstuk
Van „de badkamer" de belangstelling heeft
van de directies van de woningdiensten in
groote steden, vraagt „Voeding en
Hygiëne."
1-Iet vraagstuk is zeker niet gemakkelijk
i er liggen op den weg naar zijn oplossing
tal van voetangels en klemmen. Het is voor
eerst wel uitgesloten, dat elk arbeiders
gezin z'n eigen badkuip als een leunstoel
of als zijn keukenkachel met zich voert van
de eene naar de andere woning. Het is dus
t voldoende, dat elke woning, zooals dit
in tal van de burgerlijke woningen reeds
/al is, gelegenheid tot plaatsing,
resp. aansluiting en afvoer van leidingen,
geeft. Eerste noodzakelijkheid schijnt mij,
in elke woning zich een ingebouwd, on
breekbaar bad bevindt en dat ook de leidin
gen van warm en koud water ingebouwd oi
zoogoed als niet aan vernieling onderhevii
zijn. Het vraagstuk is belangrijk genoeg
om genormaliseerd te worden. En als de
bewoners of liever de toekomstige bewoner
tot het zorgvuldig gebruik ervan' worden
opgeleid, is de kans m.i. niet uitgesloten,
aver niet al te langen tijd elke woning
zulk een had heeft. Het feit, dat niet alleen
in de „kultuurlanden" als Engeland, Dultsuh
land enz,, de behoefte aan 'n badgelegen
heid in de^ woning aangekweekt wordt,
maar dat ook in Rusland, blijkens de in
1925 uitgeschreven prijsvraag voor onder
scheidene woningtypen voor de stad Moskon,
een bad in het programma van eischcn was
opgenomen, toont wel aan hoe zeer, zooals
ik hierboven opmerkte, de strooming in
|deze richting in kracht toeneemt. De strijd
voor den gezonden geest in 'n gezond
lichaam is nog lang niet uit, en zal wel blij
ven voortduren. En bij dien strijd zijn tal
van moeilijkheden, niet 't minst van mate-
rieelen aard, te overwinnen. Waar het hij
,dot alles gaat, of althans gaan moet, c
bereiken van 'n hooger peil van zedelijk en
maatschappelijk leven en er onder allerlei
richtingen leiders zijn, die dit doel meer of
minder spoedig willen bereiken, laat W
zich aanzien, dat op dit gebied met recht van
een „getrennt Marschieren" doch „vereint
Schlagen" gesproken zal kunnen worden
wat vervallen, ziet er ras onooglijk uit, het
wordt een schadepost voor den eigenaar,
die niet gedacht had zóóveel er op te moeten
verliezen; het wordt eindelijk een kantoor,
een school, de buren zien het leede aan,
maar er komt geen stevige belastingopbrer.-
;er in. Da vorige heeft, behalve de meerdere
bejastingen, ook de waardevermindering van
zijn prachthuis te wijten aan de te sterk
opgevoerde belastingen. Als de buren nu
ook maar niet heengaan
Gouverner c'est prévoir; vóóruitzien,
althans zien. Zien hoe genomen maat
regelen werken; zien wat weggaat en zien
wat inkomt; weten waarom en niet schro
men het roer om te gooien, als men ziet dat
de gevolgen verkeerd zijn.
Ziet het stadsbestuur, dat de uittocht van
groot-betalers niet zeldzaam blijft, dat de
intocht van velen, die aan de gemeente
minder opbrengen dan zij aan de gemeente
kosten, meer dan gewoon toeneemt,
is daarvoor een oorzaak. Wil het bestuur,
dit feit vaststellende, de oorzaak daarv
niet zien, of kan of wil het de oorzaak niet
wegnemen, dan brokkelt de stad af, in
nemende mate, niettegenstaande het aantal
straten, huizen en zielen sterk toeneemt.
De stad levert aan de buürgemeente
deze noodig heeft, tegen den prijs door
partijen overeengekomen; er worden dien
aangaande regelingen getroffen zonder dat
de buurgemeente eenigc zeggenschap heeft,
zoodat het verwijt dat de buitengemeente
parasiteert op de stad, niet kan opgaan;
zonder de bewoners der omgeving zoudei
neringdoenden in de stad meercndeels geen
droog brood hebben, zonden tal van
trekkelijkheden der stad niet kunnen
staan. De eens heeft 'le and ore partij
dig; beide hebben rechten, die geëerbiedigd
moeten worden; beide hebben ook liet recht
van bestaan, benevens het recht op beschev
ming door de wet. Niet alleen de gemeenti
als organisme van den Staat, maar ei
déar vooral moet de aandacht op worden
gevestigd ook de personen der inwoners,
Juist de belangen van de personen moeter
worden ontzien en beschermd.
Op art. 3 der G. W. volgt art. 4, (het
vereenigen en splitsen van gemeenten), dat
zijn eersten volzin zegt: „Allen die zich
op het grondgebied van het Rijk bevin
den. hebben gelijke aanspraak op bescher
ming van persoon en "oederen."
Wordt de persoon beschermd, als hij door
?n wetgever tegen zijn wil gesteld wordt
onder een anderen bestuurder dan dien
waaronder hij zich vrijwillig heeft gevestigd?
Worden zijn goederen beschermd als daar
op andere lasten en verplichtingen worden
gelegd dan die, welke hij van zijn wette-
lijken bestuurder heeft te ontvangen?
Qf is dat misbruik maken onder wette
lijke overtnacht?
Men denko er niet licht over, wanneer
iemand, zeg met f 5000 inkomen, uit vrijen
Ml wonende te Rijswijk over 1924'25
f 143 gemeentebelasting betaalt, zonder dat
de gemeente opcenten heft op do Personeele
Belasting, door den sterken arm van den
wetgever wordt gesteld onder het bestuur
van 's-G rfa v e n h a g e, dat hem f 179.95
voor zijn inkomen laat betalen, benevens
stel 100 opcenten (maximum was dat jaar
140 opc.) op de Personeele Belasting, d.i.
ongeveer verdubbeling van zijn aanslag te
R ij s w ij k.
Ziet de man geen nadeel, voor zijn per
soon en goed, in den overgang naar een
andere gemeente, dan is er geen verschil
bestaanbaar en dan zal zijn bestuurder, het
bestuur n.l. onder hetwelk hij zich uit
eigen wil heeft gesteld, nemen we maar
eens aan, bevoegd zijn zich te verklaren
vóór annexatie.
Maar als er wél nadeel geleden zou wor
den, dan eischt wet ert rechtvaardigheid,
dat de man worde schadeloos gesteld, op
wettelijk geregelde wijze, gelijk hij ont
eigeningsgeschillen.
Men beweert wel eens, dat de dorpsgoe
deren in waarde zullen stijgen hij stads-
wording, maar hiermede wordt niet meer
bewezen dan dat deze en dergelijke om:
digheden factoren kunnen zijn. welke de
scheidsmannen onder oogen te zien zouden
hebben, bij de vaststelling van de schadever
goeding: geen enkel bewijs kan worden bij
gebracht. dat men die voorgespiegelde,
de lucht zwevende, met geen enkele maat
staf zuiver af te meten waardevermeerde
ring de rekening is vereffend.
Men neme eens een wetsontwerp met
memorie van toelichting ter hand, om m
gaan. welke redenen al zoo dienst doen
annexatie als een noodzakelijk iets voor te
stellen. De meeste beweegredenen van zulk
een ontwerp zijnuit den tijd. Wenscheri
zijn geen koopwaar meer.
{-|00GB0UW OF LAAGBOUW te utrecht
Waarom worden gebouwen met drie woonlagen geweerd? Laag
bouw is niet economisch en veroorzaakt een duur gemecntebehecr.
Palrimonium-woning-bouw te Amsterdam als goed voorbeeld.
Utrecht zal een andere koers moeien inslaan.
^etonnen Brandkluis
Het is gebruikelijk geworden de wanden
an kluizen voor banken en groote kan
toren van gewapend beton te vervaardigen
aangezien dit materiaal grootcn weerstand
biedt tegen brand en inbraak.
Tegen dit laatste gevaar is het noodza
kelijk, een zware bewapening aan te bren
gen. Hiervoor is volgens „Der Bauingem-
eur" speciaal geschikt het z.g.m. „rivit-
grip" systeem van de R.G. Steel Co te
Cleveland. Men verwerkt daarbij verticaal
geplaatste ijzeren spantjes, waartusschcn
de diagonalen hydraulisch geperst worden.
Om beurten worden deze spantjes naast
elkaar met diagonalen stijgend en vallend
opgesteld, waarna er horizontale rondijze-
ren staven tusschen worden gelegd; ten
slotte wordt alles met beton volgestort.
Deze spantjes of vakwerkjes worden in
enkele normale maten in den handel ge
bracht; naar gelang van de zwaarte komt
union tot muren van 45 60 90 c. m. dik.
Een speciale constructie waarborgt een
goede aansluiting aan de kluisdeur.
Ten slotte wordt medegedeeld, dat de
kosten van deze constructie in dc practijk
slechts 2/3 bleken te bedragen van die mei
gewone rond ijzer wapening.
van bouwconstructies in- hout,
ijzer en gewapend beton.
A. A. LUYEND'JK
Regentesse'. 21 -
Gebruikt bij Uwe Electrische Installaties uitsluitend!
Zij waarborgen absolute veiligheid,
comfort en vele andere voordeden
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
N.V. MAATSCHAPPIJ TOT EXPLOITATIE VAN
ELECTRISCHE APPARATEN „COMFORT"
ALBERTINESTRAAT 28, 's-GRAVENHAGE TEL. 70901
N.V. D'AGNOLO Co.
Terrazzo-, Mozaïk- en Betonwerken
D AG NOLITHV LOEREN
De vloeren worden gegarandcer d niet
te scheuren. Vraagt monsters en prijzen.
WILLEBRORDUSSTR. 116 - ROTTERDAM
Telefoon 40672—40982
glas in loodn
GEëTST glas
1.1. i. Etïlül S iSSi'ii'i !lis;n(uslra
SIKUUI MUIS-niH-IEl.SMS/
ANNO 1890
Duurzaam Concorreerend
SCHUURMAN C00RS
D1JKSTRAAT 114. B'dam. TEL 1041
In den Utrechtsdien Gemeenteraad heeft
zich weer eens een debat ontsponnen over
de vraag of hoogbouw, dan wel laagbouw
moet worden toegepast.
Ter verduidelijking deeleïi we mee, dat
onder hoogbouw in dit artikel verstaan
wordt een bouw met drie woonlagen, terwijl
onder laagbouw verstaan wordt een bouw
met twee woonlagen of minder. Men ver
staat het, dat hoogbouw nog ganschiets
anders kan beteekenen, en b.v. ook de wol
kenkrabbers, die men in Amsterdam nu
gaht stichten met twaalf verdiepingen met
vier en twintig woningen, onder die catego
rie valt Maar zoo radicaal zullen we in
Utrecht waarschijnlijk wel nimmer hoog
bouw gaan toepassen. Dat blijft ons be
spaard zeggen de tegenstanders. Dat
blijft ons misgund zeggen de voorstan
ders
Het debat in den Utrechtschen Raad, waar
op we hierboven doelden, liep over een voor
dracht tot grondverkoop aan de Balije-laan,
een laan in de nabijheid van de Marktter
reinen, waar langzamerhand een geheel
nieuwe woonwijk verrezen is. De kooper
van dien grond wil ex gebouwen oprichten
met drie woonlagen.
De heer De Weerd (s.d.) vroeg of de be
doeling was, om gehouwen met drie woon
lagen te stichten om zoodoende het wonen
goedkooper te maken. Hij had daartegen
geen bezwaar als ervoor gezorgd werd, dat
de woningen voldoende ruimte boden en er
voor een goede bewoonbaarheid gezorgd was
Hij herinnerde eraan, dat er nog altijd ligt
een motie-Swanc, dateerend van ongeveer
najaar 1928, waarin werd uitgesproken de
noodzakelijkheid om den bouw met- drie
woonlagen toe te staan.
In zijn antwoord heeft de wethouder van
Openbare Werken, de heer Smulders (r.k.)
gezegd, dat z.i. bouw met drie woonlagen
het wonen niet goedkooper zou maken
dat de constructie dan veel zwaarder moest
worden, en er met tal van factoren gerekend
moest worden om do bewoonbaarheid
doende te maken. Zoo moet er hij bouw met
drie woonlagen b.v. gerekend worden met
voldoende veiligheid bij brandgevaar.
Het spreekt vanzelf, dat de voordracht
van B. en W. tot verkoop van bouwterrein
aan de Balijelaan werd goedgekeurd.
Maar dit debat heeft weer eens opnieuw
de aandacht op dit, voor Utrecht belangrijke
vraagstuk, gevestigd. Zonder direct in te
willen nemen het standpunt, dat bouw met
drie woonlagen een einde zou maken aan
alle moeilijkheid, welke zich in de oude
Bisschopsstad ten opzichte van den woning
bouw voordoen, wilen wc toch enkele feiten
naar voren brengen, welke pleiten voor den
bouw met drie woonlagen.
Allereerst is er de omstandigheid, welke
in het gemeentelijk beheer niet voorbij ge
zien mag worden, dat door het bouwen van
ééns-gezins huizen of van gebouwen met
twee woonlagen, zooals nu in Utrecht alge
meen wordt toegepast, het beheer van een
gemeente ontzaglijk duur wordt, omdat de
stad zich dan over een veel grootere opper
vlakte uitbreidt dan het geval zou zijn in
dien bouw met drie woonlagen zou zijn toe
gestaan en regel zou zijn geworden. Met
betrekking tot politic nllerecrst komt tot
uiting, want iedereen zal toegeven, dat do
bewaking Van een gemeente met grooter op
pervlakte veel duurder is dan een kleiner
oppervlakte. We bedoelen hier natuurlijk
een gemeente met aaneen gesloten bebou
wing, niet een plattelandsgemeente met uit
gestrekte onbebouwde gronden.
Verder worden de kosten van den eerste
hulpdienst voel grooter, de kosten van
zieken vervoer, de kosten van den reinigings-
ontsmettingsdienst. De gemeentelijke be
drijven (gas en electriciteit) hebben veel
duurder exploitatie omdat het buizen- en
kabelnet minder rendement heeft, dan dat
op geringere oppervlakte meerdere verbrui
kers konden zijn aangesloten. De brandweer
kost ook veel meer doordat de werkzaam
heid over een grooter oppervlakte moet wor
den uitgesticht.
Men zal uit deze simpele opsomming zien
hoeveel duurder het wordt om een gemeente
grooter oppervlakte te beheeren dan een
kleinere gemoentc. Reeds dit moest er toe
nopen om bouw met drie woonlagen zooveel
mogelijk toe te staan, zelfs zouden we wil
len schrijven, te bevorderen.
Maar ook hoe paradoxaal het ook moge
klinken het belang van den bewoner vor
dert de bouw met drie woonlagen. Als ten
minste die bouw maar pracfcisch is inge
deeld en bij den hoogen trap waarop de wo
ningbouw in ons land thans staat, is dit
zeer goed mogelijk zooals de voorbeelden
den hoogbouw in Amsterdam (we noe-
o.m. de vecl-geprezcn Patrimonium-
woningbouw in de hoofdstad) aantoonen.
Bij laagbouw heeft de bewoner altijd te
maken met méér dan éen verdieping. Dat
geeft bezwaren voor de huisvrouw, die daar
door trappen klimmen moet en haar aan
dacht verdeden moet over twee verdiepingen
Bij hoogbouw heeft de huisvrouw alles op
één verdieping: woonvertrek (ken) keuken
en slaapkamers. 1-Iet tyappanklimmen is uit
gesloten, want bij een practisohe inrichting
kan zij do leveranties op haar eigen verdie
ping ontvangen. Het werken is veel makke
lijker doordat alles aaneengesloten ligt en
De bewering van den wethouder nu,
hoogbouw het wonen niet goedkooper zou
maken, wordt gelogenstraft in de practijk.
Wanneer wij goed zijn geïnformeerd, dan
zouden verschillende groote Amsterdamsche
bouwfirma's wel in Utrecht willen bouwen,
maar laten zij dit na omdat bouw met drie
woonlagen daar niet (of althans zeer spora
disch) is toegestaan. Daardoor wordt de
bouw te duur en zien zij ervan af.
Het zou een onderzoek waard zijn om na
te gaan of deze beworing van den wethouder
(die hij zoo tusschen neus en lippen
sprak) juist is. Wij voor ons ondersehrij
die bewering niet en zijn integendeel van
oordeel dat door het bouwen met drie woon
lagen de bouwprijs wordt gedrukt en daar
door de huren der woningen (etages) lager
gesteld kunnen worden.
Onze conclusio is, dat Utrecht op den duur
niet de weelde kan permitteeren van enkel
laagbouw toe te staan, maar dat het ge
meen tehestuur op grond van de hierboven
opgesomde motieven ertoe zal moeten
gaan om toe te laten de bouw van wonin
gen met drie'of vier woonlagen. Al wil
(lien weg misschien niet gaarne op, het zal
er stellig van moeten komen, gezien do vele
kosten en bezwaren welke laagbouw met
zich brengen, zoowel voor het gemeentebcy
stuur als voor de bouwers.
Glas in beton
Bij het ontwerpen van utiliteitswerken
van gewapend beton komt het herhaalde
lijk voor, dat men luohtopeningen wenscht
te sparen, welke met een enkele ruit vat»
spiegel of draadglas moeten worden gc
dicht. Men kan deze dan in een kozijn
plaatsen of wel inbetonneeren; in het laat
ste geval is het van veel belang te weten
hoe zich het glas gedraagt bij de belastin/
van den betonwand.
De vereeniging van splegelglasfnbrikan-
ten te Keulen gaf opdracht, aan bet proef
station der Technische Hoogeschool te
Stuttgart, om dit probleem experimenteel
te onderzoeken. Van do resultaten dezer
proefnemingen geeft Otto Graf een over
zicht in „Beton und Eisen". Benroefd wer
den vierkante betonplaten, 12 c.M. dik,
met 2 m. vrijdragende lengte en in het
midden een opening van 67 resp. 47 c.m.
waarop in een spanning do glazen proef-
plaat, 25—iOm.m. dik, van 70 resp. 50 c.m
vierkant gelegen was.
De belasting werd in den vorm van
plaatselijke drukken op het glas uitgooo-
fend. De draadglasplaten waren bewapend
met een net van 6 mm. maaswijdte, van
'6 0.7 m.m. dik ijzerdraad.
De resultaten zijn als volgt samen te
vatten:
le De buigvastheid van het glas ble°k
steeds boven 150 k.g. cm2 te liggen; voor
rustende gelijkmatig verdeelde belasting
zal men met 3v. zekerheid 5 k.g. cm2 mo
gen toelaten. Ditzelfde cijfer is ook voor
draadglas aan te houden.
2. Indien men de glasplaat berekent als
te breken, volgens een diagonaal, waarin
gelijkmatige spanningsverdeeling veron
dersteld wordt (methode van Bach) komt
op 0.45 0.58 gemideld 0.50 maal de
spanningen uit breukproeven.
3e. Draadglas breekt onder geleidelijke
'ergruizing met het naar beneden vallen
van kleine glassplinters, terwijl bij breuk
an spiegelglas groote stukken plotseling
neervallen.
4o. Aan de randen ingebetonneerde glazen
platen kunnen hoogore belastingen dragen
dan vrij opgelegde platen.
In beide gevallen traden de eerste scheur
tjes hij dezelfde belasting op.
Ie hypotliolon. Rente huizen
5 '-70, landerijen
ocuwcrsdieten - FincncieBfing-
Vcorïcho ton.
B. SEVINGA Co.
Essenburgstraat 71a - Tol 26566
ROTTERDAM
GEWAPEND
BETON
2WAAHSKALSI2B. fi'OAM. IEL *282?.
I Groothandel In Spiegel
HU en Vensterglas
1 Aelbrechtskade 163 164
I Telefoon 3(214 rainuim
Vtugge bediening
Prima kwaliteit
0tiriiiUHii|[ittiiLiimiiiin:ii[iiiint!iuiiinninHni:iii
Koop? nevenstaande ar
tikelen bij het vakkundig
Installatiebureau
S.C.DE HAAN
Rotterdam, Taborstr. 26
Telefoon 13237.
in 36 M. lange 43—65—86 cM. b eede, plooibare, strooken
DOODT GELUID I
Vraagt voorbeelden van toepassingen voor plafonds,
muren en in betonbouw. Olfic cel.-, vergelijkende K'egee-
ringscijfers met soortgelijke materialen op aanvrage,
verkrijgbaar. 40 h 60% kolenbesparing
ÏTPQWM PI ATFN allerwege toegepast voor pla-
"vlVi Lnl Lil, londs en wandbelimmering in
huizen, schepen en automobielen, verkregen den bijnaam
van de .dc Aristocraat der plalondsl."
Importeur: Fa. G. KEHLENBRINK Jr.
Zuidblaak 2 ROTTERDAM - Telefoon 56768
Kent U niet de weelde van een
heerlijk warm bad Wacht dan niet
langer; nu is het tijdl Maar let U
vooral op bij bet aanschaffen van
een geyser. Kiest een Godesia
geyser, een merk met een naam
en een reputatie. Godesia geysers
kunnen door eiken goeden iastal-
lateur geleverd worden. Komt re
op onre toonzalen bezichtigen of
vraagt een gratis brochure»
N.V. Handelmaatschappij
R. S. STOKVIS O ZONEN
Rotterdam, Westzeedijk 507
Amsterdam, Keizersgracht 313
Groningen, Patersw.sche weg
Den Haag, AJexandcrstraaC 8
Kunstmatig hout
De vervaardiging van kunstmatig hout
Is een zeer belangwekkend onderdeel, door
dat het de mogelijkheid opent, gebruik te
maken van plastische mengsels van zaag
sel van allerhande houtsoorten en hiervan
een eindelooze reeks voorwerpen te ma
ken, geperst in metalen vormen onder
hoogen druk.
Een Noorsoh patent geeft naar „Metal
Industry" meldt, de volgende bijzonder
heden niet betrekking tot het vervaardigen
van kunstmatig hout.
Negentig gewichtsdeelen gezeefd zaag
meel worden gemengd met 10 gewichtv
deelen witkalk. De menging moet zoo
•innig zijn, dat elk stofje zaagmeel geheel
omhuld uurdt door witkalk. Als bindmid
del wordt gebruik gemaakt van zeven
gewichtsdeelen meubelmakerslijm volledig
opgelost in 90 tot 95 gewichtsdeelen water,
welk mengsel verhit wordt tot 80 gr. C. Na
afkoeling wordt hieraan toegevoegd 5 tot
10 gewichtsdeelen azijnzuur. De zoodoende
verkregen lijmoplossing moet worden ge
mengd met een waterige oplossing van
kalium bickromaat en wel 2 tot 3 gewichts-
proccnten van de hoeveelheid droge lijm.
waarvan men is uitgegaan.
Bij het tot oplossing brengen van het
'kaliiijnbickromaat is het noodzakelijk zoo
weinig mogelijk water te gebruiker.. De
lijmhoudende oplossing wordt nu ver
mengd met de bovengenoemde mengsels
van zaagmeel en kalk in de verhouding
van 100 kg. lijmoplossing op elke 225 kg.
van het zaagmeelmongsel. Do ontstane
kneedbare massa wordt door en door ge
mengd op gelijke wijze als broodlwikkers
deeg en nog bij voorkeur in het daglicht.
Motaalvormen met zuiver bewerkte wan
den worden nu met de massa gevuld en
gedurende twee uur aan hoogen druk on
derworpen. Het zoodanig geperst voor
werp kan zonder bezwaar van Ingowik-
keldon vorm zijn. met allerlei versieringen
aan het oppervlak. Na hot losson van de
vormen moeten de voorwerpen grondig ge
droogd worden, waarna ze geverfd, gelak'
of op andere wijze afgewerkt kunnen wor
den. Behalve witkalk leent speksteenpoe
der en talk zich tot menging met zaagsel
al hoewel het verkregen product zich dan
kenmerkt door minder gunstige eitreu
schappen.
ASSURANTIËN
Gelden beschikbaar voor le hypotheek, bouw-
credieten en 2c hypotheek
Noordsingel 59a Telefoon 40276
Agent Friesch-Groningsche Hypotheekbank
Agent Provinciale CrecLet- en Spaarbank
iiiiiiiiiiiiiiiiiinnumnmiiiiiiiuiiiuiiniiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiuniiimnnnaiinimiJiiiiiiiiitiuniniiiiiiDinn uiiinmmnitir.anirn luinrcmrnraireiina
aan de
ll.il, Administratie Mij. „AMSTERDAM'Gouwiieurlaan 628
Voldoende woningrnimte. Dat is
tegenwoordig een factor van be-
teekenis. Het woningtype in Den
Haag voor iels grootere gezinnen
is over het algemeen le kie n.
Kom daarom deze week eens kijken
aan dc
Goeverneurlaan en
Van Zeggeienllan
te 's-GRAVENHAGE, met zijn
moderne WINKEL- en WOON
HUIZEN (4 of 6 Kamers met
volledig Ingerichte Badkamer).
Maximum comfort
