DINSDAG 24 JUNI 1930
E GRAP VAN KINDERHOOK
)oor verschillende verklaringen
het 1
SCHATGRAVERIJ
II (Slot)
de opgraving der Kinderhook-platen op
'Zondagmorgen waren tal van personen
wezig, onder wie twee Mormonen, Thom.
larsch en J. R. Sharp, die eigener plaat-
verklaarden, dat ze er opzettelijk door
en heengezonden. Toen de platen
idolven waren, danste en schreeuwde
n vreugde, en deelde aan de ande-
medc, dat de duivel bij hem gekomen
om hem aan te raden niet naar da op
ing te gaan kijken, maar dat God hem
verschenen was om hem te bevelen er
te gaan.
Verschillende verklaringen.
in der aanwezigen was de
Kinderhook, Dr. W. P. Harris, die een
zonden stuk schreef aan de Times,
Seasons, waarvan de Monnonenpro-
■edacteur was. De voornaamste inhoud
dezen brief was: Op den 16den April 1843
n een geacht koopman van deze plaats
avingen te doen in een grooten graf-
rel; hij bereikte een diepte van tien voet
ituitte toen op een rots. Daar het begon
egenen staakte hij zijn arbeid. Op den
>n keerde hij en een aantal plaatsgenoo-
onder wie ook ik, terug, en wij vonden
ïoufskool en asch, menschelijke beende-
die schenen verbrand te zijn, en zes
izen platen van mooien vorm, die aan
pder gehecht waren. We kwamen over-
fdat ik de platen schoon zou maken. Ik
l ze mede naar huis, waschte ze met,
I en water en een wollen doek, maar
;ze niet schoon te krijgen waren, behan-
|e ik ze met een oplossing van zwavel-
waardoor ze geheel gereinigd werden,
jr figuren te voorschijn kwamen, die
land kon ontcijferen. Verlangende dat
•eld de verborgen dingen mag leeren
i, hoop ilc, dat gij in uw uitnemend
een verklaring er van zult geven, want
allen zouden gaarne de beteekenis van
ploten willen weten en de juiste verta-
dien brief was ook een door negen
onen (hoe wei er meer bij tegenwoordig
n) onderteekende verklaring, dat er zes
zen platen gevonden waren met oude
en er op.
De grap.
1879 heeft echter een der ondertecke-
do heer W. Fugate, een lange, beëe-
i verklaring afgelegd, dat het vinden
zes platen, die niet van brons, maar
koper waren, een gevolg is geweest van
grap. In die verklaring deelt Fugate
terig mode, hoe de grap is verzonnen
itgevoeud; o-a. datzij met hun drieën
•t denkbeeld gekomen zijn, dat toen de
•smid de koperen platen gemaakt had,
jl de beide anderen de figuren er op
st, en daarna de platen met roest, oud
i lood en salpeterzuur bewerkt hadden,
ze oud te doen gelijken. Zij hadden ze
,een stuk van een ijzeren hoepel samen-
nden en in den grond verstopt Er wa-
Iwel beenderen in het laatste stadium
ontbinding bij, maar het was geen ske-
iooals de profeet later gefantaseerd had.
i Mormoon*'v e apologeet B. "H. Boberts
getracht om deze beëedigde verklaring
Fugate te ontzenuwen, wat nqg al be-
felijk is. Want vanaf het vonden der
in tot 1879 toe hebben deze Kinderhook-
(n opgeld gedaan om vooral de geschie-
5 der gouden platen te sanctioneeren. In
ran Mormoonsehe bladen en tijdschrif-
In den loop dier jaren zijn reproducties
platen afgedrukt, terwijl bij samenkom-
om propaganda te maken, zoowel in
rika als in andere landen, zeer vergroo-
iproducties werden tentoongesteld. Ro
ze gt, dat, als het werkelijk een grap
teweest, 'Fugate en zijn beide vrienden
pn gelegenheid zouden gehad hebben
'Mormonen aan de kaak te stellen,
hij vergeet, dat zij dit onmogelijk heb-
;unen doen, daar ze een aantal van de
aamste burgers van Kinderhook, onder
)r. Harris, in den waan gebracht heb-
lat de vondst echt was, zoodat hun po-
in Kinderhook onmogelijk zou gewor-
pijn door zulke achtenswaardige perso-
ie dupeeren.
t zou Fugate er bovendien aan gehad
in om voor den rechter een verklaring
eede af te leggen, waar hij er geen
voordeel van had, indien het geen
leid was, wat hij beweerde. De aaintei-
tot die beëedigde verklaring was im-
naar een verzoek, dat tot hem gericht
daar er aldoor geruchten liepen over de
Itheid der platen, terwijl hij toen niet
pf er nog in leven waren, van de drie,
Het eerste artikel stond in c*ns blad
isteren.
zoodat bij meineed hij ontmaskerd had kun
nen worden.
Doch wij hebben het getuigenis van Fu
gate ten slotte ook niet noodig om het be
drog der platen vast te 6tellen.
Het bedrog ligt er dik op.
De profeet schreef in zijn reeds genoemd
blad, dat de platen autoriteit aan zijn B o e k
van Mormon gaven. En en der apostelen
dre Mormonen, Keilen', publiceerde, repro
ducties van de twaalf kanten der zes platen
met een uitvoerige bescshrijving er bij, waar
aan hij dit toevoegde: „Er zijn figuren (let
ters) op deze platen, die gelijken op die van
het Egyptische, Grieksohe, Romemsche, Ghal-
deeuwsche en Hebreeuwsche alfabet 2)
Reproductie
Men denke eens even den onzin in, zooals
Kelley zegt, dat er op de platen letterteekens
voorkwamen, dóe geleken op letters van het
Egyptisch, Grde.ksch, Romeinsch, Chald-
eeuwsch en Hebreeuwsch alfabet 3). Wie
zou in zijn hoofd halen, wanneer hij een
merkwaardige geschiedenis had te schrijven,
dat dn vijf talen door elkander te doen, en
dat wel, zooals de profeet beweerde, een
geschiedenis van„een afstammeling van
Cham, uit de lendenen van Farao!"
Bv. een verhaal begint aldus: „er was
eens een maai, die zeide: wie langzaam gaat
gaat zeker!; en men schrijft dan dezen
onzin: Er was eens ein anthropos, who said:
chi va piano va sanol", achtereenvolgens ir
onze taal, in het Duïtsch, Grieksch, Engelsch
en Italiaansch geschreven.
Afgedacht van desn onzin, dat de oorspron
kelijke bewoners van Amerika koperen pla
ten zouden hebben kunen maken, en ei
ters op krassen, komt het toch zeker in de
hersens van iemand, die wat van vreemde ta
len afweet, niet op, om te zeggen, dat de fi
guren aan zoovele talen zouden ontleend zijn,
als Kelley heeft opgenoemd. Bovendien zal
geen kenner van die talen ook maar één let
ter kunnen aanwijzen, die op een der letters
der genoemde al fall ets gelijkt
De figuren, welke wonderwel op elkander
gelijken, zijn nog minderwaardiger dan die
van den profeet van zijn dusgenaamde gou
den platen.
Het bedrog ligt er dik op, en is door be-
eedigde verklaring bevestigd.
Er is geen wetenschapelijk man die het
acadabra voor echt aanziet.
Intusschen laten de Mormonen nog steeds
de vraag onbeantwoord, waarom de profeet,
die immers in het gekras op de Kinderhook-
platen de geschiedenis gevonden had
een afstammeling van Gham, uit de lende
van Farao!" ze niet vertaald heeft; en
indien hij, wijl hij het volgend jaar vermoord
werd, er geen gelegenheid voor had, waarom
dan zijn opvolgers niet, of een der vele
apostelen en andere hoogwaardigheidsbeklee
ders der Moimonen, die immers naar hun
vele uitspraken de menigerlei gaven zouden
bezitten, waarvan Paulus in 1 Cor. 12
spreekt?
Indien zij werkelijk zeker waren van bo
vengenoemde uitspraak van hun profeet aan
gaande den inhoud der platen, waarom doen
ze dan niet al hun best om door geleer
den van naam ze aan een onderzoek te on
derwerpen?
Door dit na te laten geven ze toch op zijn
minst den schijn, dat ze de geschiedenis van
Kinderhook zeiven niet vertrouwen.
Hillegersberg. M. H. A. VAN DER VALK.
x) Roberts, History of the Gh. of J. C. of
Latter day saints, V. p. 3 7 9.
2) Zie hierboven uitvoerig mijn: De pro
feet der Mormonen, J. Smith Jr. p. 97 p.
257 v.
W. L. Kelley, Presidency and priest
hood, Boston 1890, p. 283. met opzet geef ik
de bewijsplaatsen aan, al zijn ook dan de
Momionen nog niet te overtuigen. Maar
voor ombevooroordeelden is het een uitne
mende controle.
Land- en Tuinbouw.
OP REIS NAAR DE CONCURRENTEN.
Zaterdag is het dagelijksoh bestuur van
den Bond Westland, u.L de heeren J. Ba-
rendse, voorz., en M. v. d. Hout, secr.-pen-
ningmeester, voor een 10-daagsche reis naar
Italië vertrekken, teneinde daarbij eep van
onze grootste concurrenten, vooral op liet
gebied der tomaten-teelt, de export- en teelt-
methoden te bestudeeren.
De reis van beide heeren is voorbereid
staat ook onder leiding van den Holland-
sahen Landbouw-Attaché in Italië, den heer
Dr. van Rijn, terwijl ook met onze tuinbouw-
consulent. in Italië contact wordt gehouden.
De beide heeren zullen in de eerste plaats
de tomatenteelt in de omgeving van Pia-
cenza nagaan en voorts een bezoek brengen
aan het Nat. Fascistisch export-instituut.
Voorts wordt in de omgeving van Salermo
de kascultuur, die in Italië sterk is ontwik
keld, in oogenschouvv genomen.
Deze reis, waarvoor de jongste vergadering
van den Bond Westland dc noodige gelden
voteerde, zal zeker voor onzen tuinbouw be
langwekkende gegevens aan deze
nen op tuinbouwgebied verstrekken.
DE BETEELDE OPPERVLAKTE
VELDGEWAS.
Wat de beteeldc oppervlakte veldgewas in
1930 betreft, valt er een belangrijke uitbrei
ding waai- te nemen bij de teelt van stam-
boonen, karwijzaad (bijna 50 pet.), kanarie
zaad (ruim 50 pet.) en suikerbieten, terwijl
voorts ook de met wintergranen, de met
koolzaad en de met klavers bezette opper
vlakten, die het vorig jaar ten gevolge van
het uitwinteren sterk waren vemiinderd,
thans weer aanmerkelijk grooter zijn.
De teelt van erwten nam, evenals die van
geel mosterdzaad, af; de vlascultuur werd
zeer belangrijk verminderd. Ook de aardap
pel verbouw, zoowel die van fabrieks- als
van consumptieaardappelen, is belangrijk
ingekrompen, resp. met li en 9 pet. De met
uien beteelde oppervlakte is ongeveer 11.5
pet. kleiner dan in 1929.
NIEUWE HOLLANDSCHE ROZEN.
De heer W. Verschuren te Oeffeit, eige
naar van een der voornaamste rozenkwee-
kerijen in den lande, is op de Wereldten-
toonsteling te Antwerpen, waar hij ondanks
zware concurrentie van binnen- zoowel als
van buitenlandsche deelnemers, de
EEN STRAND-ARTIEST
eere-prijs met zijn inzending nieuwe Hol-
landsche rozen verwierf, met goud be
kroond.
BESTRIJDING VAN DE IEPENZIEKTE.
Het Comité ter bestudeering en bestrijding
an de iepenziekte kan, dank zij den gdde-
lijken steun, die voor het loopende en voor
volgende jaren wercl verleend en toegezegd,
lan de verschillende onderzoekingen de aan
vankelijk gewenschte omvang zeer waar
schijnlijk geven.
Met de mogelijkheid, dat de onderzoekin
gen later nog eenigszins uitgebreid moeten
worden, zal echter rekening gehouden moe
ten worden.
Met kracht wordt het onderzoek naar de
:oI, die de iepenspintkevers spelen bij de
verbreiding van de ziekte, voortgezet. De
aanvankelijk verkregen resultaten zijn door
eenige Duitsche onderzoekers reeds beves
tigd.
Daarnaast wordt op zoo uitgebreide
schaal, als in verband met de financiën mo
gelijk is, aan het onderzoek naar voor de
ziekte weinig vatbare of geheel onvatbare
rassen of soorten verder gewerkt Hierin
wordt veel materiaal, door buitenlandsche
connecties verkregen, of alsnog te verwach
ten, betrekken.
Aan het eind van liet. jaar zal een eerste
verslag van de verschillende onderzoekin
gen versolnjnen.
Gemengd Nieuws.
ONWEER EN HAGELSLAG
HEVIG ONWEDER BOVEN
NOORD-HOLLAND.
Een geweldige hagelslag.
Uit Noord-Scharwoude wordt gemeld:
Zondag ontlastto zich boven de tuinbouw
streek aan den Langendijk een hevig onweer
vergezeld vau zwaren hagelslag, die te lleer-
Hugowaiard veel schade aanrichtte in het
veld. Onder Oude Niedorp werd zekere P. v.
Greet door den bliksem getroffen en gedood.
Te Broek op Langendijk werd de electrische
leiding getroffen.
Het onweer bleef 4 uur hangen boven het
geteisterde land.
Boven Kennemerland heeft de hagelslag
ook heel wat schade aangericht aan het
veldgewas.
Te Mastenbroek (Ov.) is Zondag de blik
sem ingeslagen in de boerderij, bewoond door
T. Kok.
Een hooiberg en het achterhuis waren
spoedig aangegrepen en weldra was alles
oen prooi der vlammen. Sléchts eenige meu
belen wist men te behouden. Yerzekerine:
dekt de schade.
Te Beek en Donk (N.-Br.) sloeg de blik
sem in do boerdei'ij van den landbouwer
Terijken alhier. De brandweer was spoedig
met een handspuit ter plaatse. De boerderij
brandde echter tot den grond toa af. Het
vee kon in veiligheid worden gebracht.
HEVIGE HAGELSLAG BOVEN BEVERWIJK
Groote schade door ijsvaL
Zondagavond ontlastte zich boven Bever
wijk een hevig onweer. Na een stevige regen
bui, die de straten blank had gezet, ging het
hagelen, waarbij korrels van 3 5 4 c.M. groot
te vielen. In do Breestraat stond het water
ruim 2 d.M. hoog, de auto's reden hier als
het ware door een rivier. In verschillende
huizen stroomde het water naar binnen, en
het spxvekt van zelf, dat de aangerichte wa-
terschade vrij aanzienlijk is. Dat het flink
gehageld heeft bleek wel uit het feit, dat de
jeugd aan het gooien was metijshallen,
texwijl de ijslaag van de trottoix-s moest wor
den afgeschept. De ontzettende slagregen
heeft ook heel wat schade berokkend aan dc
gewassen, in het bijzonder aan de aardbeien.
De ijsval lieeft zich beperkt tot hot dorp, zoo
dat de tuiudeiijen gespaard bleven. In het
nabijgelegen Heemskerk hebben dc tuinde
rijen zeer tc lijden gehad van den ijsval. De
schade is zeer aanzienlijk. Geheele akkers
met aardbeien zijn daar platgeslagen en ge
deeltelijk verwoest.
BLIKSEM INGESLAGEN.
Tijdens een hevig onweer sloeg de bliksem
in de kapitale boerderij van A. W. Weyen-
berg te Beekbergen (Gld.) De boerderij on de
hooibei*g bx-andden geheel af. Ook de stallen
en veel landbouwgereedschappen gingen ver
loren. Eexi aantal kippen en een hond kwa
men in de vlammen om.
De Bcekbergensche brandweer riep do as
sistentie van de brandweer te Apeldoorn in.
Niets was verzekerd wegens gemoedsbezw
Tijdens een hevig onweer is de bliksem
ingeslagen in de boerderij van don landbou
wer J„ W. Lammere te Terwolde. Het perceel
brandde tot den grond toe af. Er hadden
geen persoonlijke ongelukken plaats.
Tijdens een hevig omveer is do bliksem
ingeslagen in de boerderij van den landbou
wer J. \V. Lajnmers te Terwolde.
Het perceel brandde tot den grond toe af.
Er hadden geen persoonlijke ongelukken
BRAND AAN BOORD!
De nCity of Honoluluwerd dezer dagen door brand geteisterd. Gelukkig had dit
ongeval niet in open zee plaats maar in de haven van Honolulu.
OVERVAL OP EEN KASLOOPER
ROOFPOGING MISLUKT.
Een brutale overval op een kaslooper
heeft te Amsterdam plaats gehad. De 55-ja-
rfge kaslooper T. de Visser va.n de Kasver
eeniging, die een tasch bij zich had, waarin
zich een gi'oote waarde bevond, moest zijn
bij de firma Wesselius, gevestigd aan het
Singel bij den Heiligenweg. Toen de man
zich in het gebouw van deze firma bevond
werd hij op een portaal ovei'vallen door een
jongeman, die hem met een hard voorwerp
op het hoofd sloeg, klaarblijkelijk met de
bedoeling hem bew usteloos te slaan en hem
dan te berooven. De kaslooper 6chrok ge
weldig. Een oogenblik draaide het hem voor
de oogen, temeer daar hij door den slag zijD
bril had verloren. Hij hield zijn tasoh stijf
vast. De aanvaller deed echter geen poging
hem die te ontrukken. Hij sloeg dadelijk op
de vlucht. In de Hand hoogstraat bij het Spui
werd hij gegrepen. Hij had het voorwei-p.
waarmede hij had geslagen, nog in de hand
Het waren eenige losse opgerolde bladen
gummi met een touwtje vastgemaakt. De
aanvaller is een man van 31 jaar, gehuwd,
bankbediende van beroep, maar reeds vele
maanden zonder wérk. In het voorjaar
hij uit Amerika gekomen, waar hij eenige
jax-en verblijf heeft gehouden.
HEIDE- EN BOSCHBRANDEN.
Bij Zuidvvolde (Dr.), in Gaasterland (Fr.)
en bij Budel (N.Br.) hebben heide- en
boschbranden gewoed.
VAN EEN STEIGER GEVALLEN.
Te Haarlem, wordt do nieuwe SO M. liooge
gashouder geverfd. Zaterdagmorgen viel een
schilder van een steiger van een hoogte van
18 M, Daar hij hier en, duar bleef haken,
werd zijn val gebroken, zoodat hij er met
kneuzingen afkwam.
DOODELIJK AUTO ONGELUK.
Te Zaandam is op dun West zanddijk de
10-jai'igc A.' Schipper, die met eenige vriend
jes o pweg was naar het badhuis te West-
zaan, door een vrachtauto OAerreden ei
slag gedood.
BIJ HET BADEN VERDRONKEN.
Te Schijndel is de 15-jarige van B. bij het
zwemmen in do Aa in een wiel geraakt en
verdronken.
Aan de Hoogo Heul bij de Lier is de 2S-ja-
rige werkman J. uit Stoppeldijk bij het
erdronken.
GEVAARLIJK WASCHMIDDEL.
Te Amseidam zou een SQ-jarige vrouw i:
de Schalkburgerstraat een kleodingstuk
wasschen in ccji emmer benzine. Op ruim
een meter afstaxxd stond een brandend gas-
comfoor, met het gevolg, dat de benzine
brand vloog en de vrouw brandwonden
kreeg. Hot vuur was spoedig gebluscht
toen de brandweer kwam had zij niets an
ders te doen dan de vrouw te verbinden, die
ernstige brandwonden aon gezicht en armen
had gekregen. Per auto werd zij naar het O.
L. Yreuwegasthuis vervoerd, waar zij ter
verpleging werd opgenomen.
DOOR DEN ZOLDER.
Te Zevenhuizen (Z.-H.) zakle een v
stex' door don zolder. Zij bleef hangen en
werd even later uit haar toestand geholpen.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
NA HET ONGELUK TE GEULHEM.
Naar wij vernemen worden nog twee ge
wonden bij de instorting van de mergel»
rotsen bij Geulhem, toen een aantal leeriin-
van de Kweekschool te Haarlem daar
een bezoek bracht en bij welk» gelegenheid
jonge Visser uit Zandvoort op slag werd
gedood, nog steeds verpleegd in het zieken
huis te Maastricht, waarheen ze, onmiddel
lijk na het ongeluk, waren gebracht
Men is dadelijk na het ongeval er toe over
gegaan om van een der zwaargewonden, ecu
jongeman uit Haarlem, een deel van hot
vei'brijzelde been te araputeeren, maar de
geneesheeren hebben tot nu toe niet kunnen
besluiten, met het oog op den gezondheids
toestand van den gewonde, om het ander»
deel te verwijderen.
De tweede gewonde herstelt geleidelijk, of
schoon langzaam.
Een andere leerlinge, die bij hot ongeluk
tegenwoordig was. maar geen letsel kreeg,
is nog niet in staat haar lessen te hervatten,
tengevolge van een zenuwstoring.
EEN COMPLETE HUISBOEDEL GESTOLEN
De bewoonster van een perceel aan de
Oostenburgerdwarsstraat te Amsterdam heeft
bij de politie aangifte gedaan, dat uit haar
woning een complete huisboedel is gestolen.
ERNSTIG MOTORONGEVAL BIJ NAARDEN
Op den Amersfoortschen straatweg tus*
schen Naarden en Laren ter hoogte van het
hotel Jan Tabak had een ernstig motoron
geluk plaats. De raotori-ijder W. T. uit
Moerdijk kwam met groote snelheid uit de
riohting Laren, terwijl ren two-siltcr, be
stuurd door den heer J. V. uit Naarden, het
Bredimxshosch uitkwam. De beide voertui
gen kwamen in botsing, met het noodlottig
gevolg, dat de duopassagier van den motor
ward geslingerd. Het 22-jarige -meisje C J. V.
werd zere enistig aan het been petvond, ter
wijl ook de motorrijder werd gewond. De
slachtoffers werden naar de Mujellastlch-
ting in Bussum vervoerd, waar het linker
been van het meisje moest worden geampu
teerd. Dr. Keyzer uit Naarden verleende de
eerste hulp. De Naardenschc politie stelt
een ondei-zoek in.
BRANDEN.
Te Nistelrode (N.-Br.) brandden de hui
zen van Van Lith en Lucius tot den grond
af. Een paar varkens, een geit en een partij
kippon vonden den dood in ile vlammen.
Bijna niets werd gered. Verzekering dekt
gedeeltelijk de schade.
De brand is vermoedelijk ontstaan door
vonken van de stoomtram.
Te Helmond werd 's nachts H. nan de
Kerkstraat ixit zijn slaap opgeschrikt door
hevige knallen. Toen hij overhaast zijn wo
ning verliet, bemerkte hij, dat het naast zijn
woning gelegen magazijn van de drogisterij
Bonnemayere in volle vlam stond. De knal
len waren voreorzaakt door het springen
van bussen of flessohen met benzine. Do
vlammen vonden in de opgeslagen chemica-
liën, enz. gretig voedsol. Niettemin slaagde
de spoedig aanwezige brandweer enn, het
vuur tot het magazijn en den liioronder ge
legen kelder te beperken. De schade, die on
geveer f 10(10 bedraagt, wordt door verzeke-
ring gedekt.
De groentekweekerij „Welgelegen" teKou-
dum (Fr.) is een prooi der alammen gewor
den. Alles Avas verzc-kerd.
Te Huizen is de boerderij vaxi C. Hoest
aan de Schoolstraat afgebrand. F."ix schil
derejongmaatje schijnt onvoorzichtig mat 'n
spirxtuslamp te zijn omgegaan. De boerderij
is geheel afgebrand. Van den inboedel kon
slechts weinig gerod woidcn. Alles was
slechte laag verzekerd.
OR HONDERD JAAR
i door S. VAN "WOUDEN
ïulp (16
F ran schen, Guyet en Cauchois
ein- (;-P) die om hun revolutionaire gevoc-
'u^t xit' hun eigen land a\raren gebannen,
den zicb te Brussel als uitgevers en...
blJ tóen de hun betoonde gastvrijheid met
{isterlijke campagne tegen het Neder-
BCn" the gouvernement, dat het dc regee-
noodzakelijk voorkwam, aaix deze
mdelingeo een langer verWijf in
i te ontzeggen,
zija liberaal Van der Steeet-cn liet in 1819
van >ek van de drukpers komen: „De i Elat
du Royaume der Pays-Bas, et des
is dc Pamélioier" Van den tegen-
igen staat van het Koninkrijk der Ne-
iden en van de middelen, om hein te
leren een boek, dat volgens De
1 Kemper een oorlogsverkhmng aon de
aders Avas. Hij Averd daarom bo^cliul-
haat en tweedracht gezaaid »a hebben
Swege tot een geldboete van f 3000 ver-
L - Md. Maar en dit is een bewijs van
atec ;eest van vex-zet, die reeds in 1S19 in
i heei-schte na de uitspraak van het
s werd Van der Straeten door het volk
omf naar zijn woning gebracht en de
weg opgelegde boete werd betaald uit het
her, der inschrijving, die te zijnen behou-
raat lopend was geAvordenl
door Regeering trad in deze dagen met
i gestrengheid op tegen hen, die zich
ilerleö drukpers-overtirediitngen schuldig
maakten. Zelfs weiden zeven advocaten in
Brussel die ün de zaak a'an Van der Strae
ten wildon aantoonen, dat er van een over
treding geen sprake was, vervolgd. Do hee
ren wenden tot straf een tijdlang geschorst,
en. daarna voor den rechter gedaagd, die
hen echter vryspx'ak.
Na 1S19 Avei'd de strijd, die èu de Kconi
sche geestelijkheid èn later de Belgi
sche liberalen tegen den Koning en de Re
geering voerden, steeds feller en opstandi
ger.
Het is één der grootste verdiensten van
Groen van Prinsterer geweest, getuigend
awi zijn diep en wijs staatsman-inzicht, dat
hij gewaarschuwd heeft tegen de ongebon
denheid en losbandigheid der pers. Al nerd
er tegen al te groote overtredingen opgetre
den niet te ontkennen valt, dat langza
merhand een verslapping intrad, zorgeloos
heid bijna, die een fatalen invloed lieeit ge
had.
Green achtte het 26 October 1829 noodig,
tegen de Noordstar stelling te nemen.
Dit blad, door Noord-Nederlanders als J en
F. A. \an Hall, Den Tex, 1-Iuidecoper en an
deren geredigeerd, zag denhoogst gevaarlij
ken toestand niet in, waarin bet land ver
keerde, ln hetgeen in '29 in België gebeui.
de, zag de Noordstar weinig moer dan
bet geschreeuw van enkele journalisten.
Het geschi'ijf in de Belgische bladen werd,
meende de Noordstar, ,ihoe langer hoe
lammer". Ze concludeerde flat „de nieuw
heid a anal dat schelden en tieren er af
gang en niet meer gelezen werd". Ze ging er
van uit, dat „men wed openlijk oproer pre
dikte, maar dat dit oproer toch nog niet
kwam, wat eenbewijs opleverde atxtx don
rustigen aard onzer ingezetenen". Met die
ingezetenen bedoelde de Noordstar na
tuurlijk ook de Zuid-Nederlandsche bevol
king.
Groen van Prinstorer zag den toestand
énders en béter!
Lam, gelijk de Noord star zich xxit
drukt; weinig beteekenend, krachteloos,
flaauw, en laf is het geschrijf nicl, dat
bijv. in den Catkoiiqué en ttea Co u-
ier de la Me use aangetroffen wordt:
het is gedurig toegenomen in geslepen
heid, in sierlijkheid en in kracht
En van liet opxxjer, dat niet kwam,
schreef hij:
Naar onze meening bestaat diet oproer
reeds, omdat mennaar de onikeeriiig
:reelt niet slechts van dc staatsregeling
ie vrij thans bezitten, maar van alle ox-de
in de Maatschappij. Doch ook het opxrer
a'an de Noordstar bedoelt, de geweiJa-
dige miskenning van het wettig gezag,
schijnt in vollen aanlogt te zijn; het is er
nog niet, dat het nie t komt is erne, ge-
loovm wij, zeer ongegronde veronderstel
ling
In not slot van zijn artikel, dat misschien
voor 1930 van even groot belang ia als bet
dat in 1329 was! geeft dc scherpzinnige
schrijver vaai dc „Nodorlaixdsche Gedachten"
zijn meening weer omtrent de losbandigheid
dei' vrije drek pers:
Zoolang het geoorloofd is do ingeze
tenen tot oproer, mits op eene niet al te
onhandige Avijs, te verleiden; de ambtena
ren A'an hoogen en lagereoi rang. zoi der
dat de Staat zich daardoor beleed igd be
schouwt, door hoon en laster te ontmoe
digen en A'an zedelijkem invloed te b«roo-
Afm». door bdoodieréc a-ota don hern
den eerbied en de liefde zijner oi»{teru8n<«r,
te ontnemen en de reeds geringe kracht
van het Monarchaal gezag ook daardoor
nog te verzwakken; zoolang do ovei-gcbleve-
ne straffen zoo Aveinig beteekenend zijn,
aut liet denkbeeld van verantwoordelijkheid
inderdaad vervalt; eveulaug ook zal die
Avetgevimg overeenkomstig zijn noen niet
onze Constitutie, noch met die beginsels
zonder wier inachtneming gecnoruu Con
stitutie aan het volksgeluk bevorderlijk is
Wij. die achter de geschiedenis staan en
dus beier dan de tijdgenootcn den gang der
gebeurtenissen kunnen beoordeel en, moeten
erkennen, dat Groen van Prinsterer een juist
inzicht heeft getooijd.
Jammer, zijn jonkheid Groen werd 21
Augustus 13U1 geboren is misschien oor
zaak geweest, dat de Koning hem mot tot
den rang en de waardigheid urn één zijner
Iraadslieden verheven heelt. Desondanks
I toen Groen in zijn „Nederluiidscho Gedaeh-
ten" ongevraagd uok n«n Willem 1 lijn mee
niiig te kennen gaf, had do Koning zeer ze
ker goed gedaan, zoo hij zijn oor te luisteren
had gelegd naar dezen bekwamen histori
cus. Méér dan historicus was Groen' Len
Staatsman was hij v an buitengewone
grootte
Het is aan Mr. Guillaume Groen van Prin
sterer, dat wij de wetenschap dankmi, dat
één der groote om-zaken van den Belgischen
opstand, misschien wel de gróótste oorzaak,
de toomeJooze vrijheid van drukpers Is ge
weest; een vrijheid, Avaarvoor in ieder geval
het volk in de eerste jaren der negentiende
eeuw, nog niet do noodige rijpheid bezat!
Tal
HOOFDSTUK VIII.
struikelblokken op den weg.
België lieeft het Noord-.\'ed?iiand in de
jaren 1813—1330 wel moeilijk gemaakt! éél
was er, dat in 1813 tégen de door de groote
mogendheden doorgedreven verceniging
pleitte; onnoemelijk veel méér zijn de be
zwaren, die in den loop der jaren door de
Zuid-Nederlajidere zijn gezocht eu opgewor
pen.
Het is moeilijk kalm te blijven, wanneer
inciu in Belgische geschriften van dien tijd
leest. Ja, de Koning is menschelijkarwijs
gesproken wel te verontschuldigen,dat Inj,
geprikkeld door al het sarren van de Be!
giscbe opstandige elementen, soms tut een
minder voorziehtigen maatregel overging:
Eu hot is in hem te bewonderen, du4. lii| niet
reeds lang vóór '30 de k-iding uur rcgceriiigs
zaken uit handen heeft gegevm; dot h;j vol
hield, op hoop tegen hoop, dat eindelijk tnoh
al die keilers tot zwijgen zoutten w .r.len ge
bracht.
Is deete de opstand der Btógei, .ion 's Ko
uimgs halsstarrigheid te wijten -- ander
deels m<>ét worden erkend, dut Willem 1
zich ongetwijfeld eeu man uit den s:uk neeft
getoond.
Keu groot struikelblok is de taalkwestie
geweest
De Belgen hebben immer voor een groot
deel Fransohe sympathiën gehad. Bilderdijk
heeft ten dezen juist geoordeeld.
In een groot dool van Zuid-Nederland
sprak de bevolking uitsluitend Kransen.
Wel waren er valon, <tie liet Vloamsch spra
ken en met groote liefde beoefenden, docb
omter de tertgdwige Spaaneche en riostec-
rijksclio ovorheerschixig was het Fransch de
taal van het openbai-e leven geworden.
ln dc eerste jaren werd, vooral door Ja
liberaliteit \-an mannen als A. It. I idck en
Minister Roéll, het gebruik der Fransche
taal in Zuid-Nederland goeu hindernissen
in den weg galogd. Niet dwingen moert men,
zei Falck, maar overtuigen. Doch langzw»»»r
hand won in regee rings kringen Je mecmng
yehl, dat voor de eenheid a«.j bet volk niet
in do laatste plaats éénheid van taal noodig
was En zeker heeft tot die meening niet
weinig bijgedragen de liberaal Jona., Daniël
Meijer en do conservatief Prof. van Assen,
die iKidcn betoogden, dat ook in België het
Noderduitsch als de officieelc taal zou g«!-
j Hot was daaracu, dot 15 Sept
een Koninklijk Besluit vorecheei
IAverd bepaald, dat ,.te beginnen n
I januarius 1823, geone andere la
1510
ltoilOXKischc Ao.ir de publicko zaaken z.»l
wettig erkend worden in de provMtn van
Lmihourg, van Oost- on YVes.|-vla«Se en on
.Virtwerpendat de autoriteytrxi der be-
tiering van financiën en van oorlog, de kol
Jcgien, of fonktloiiariseen z<»ndcr oudere
eoheyd, zullen gehoudon lijn, in ailo dc zae-
Ken die Juin acngaen, de hoHandsche tael
alloenlyk te gebrujken, en dat oe minister»
byzonderiyk zullen Avaekon onx voor do
pteetson en amp ton niet voortstellen dan
persoonen die de hollandsche tael wel be-
aitten
(Wordt vervolgd.J
