m
DONDERDAG 5 JUNI 1930
EERSTE BLAD PAG.
POLITIEKE SPANNING IN
DUITSCHLAND
ZAL. MOLDENHAUER AFTREDEN?
DE D.V. PARTIJ TEGEN DEN
MINISTER
Sinck enkele dagen gaan er geruchten, dnt
de Duitsche Rijksminister van financiën, Dr
Moldenhauer voornemens zou zijn af te tre
den.
Deze geruchten moeten het gevolg zijn van
het feil, dat de rijksminister van financiën
met zijn voorstellen om de rijksbegrooting'in
evenwicht te brengen, in zijn eigen fractie
op toenemende moeilijkheden is gestuit.
De fractie van de Duitsche volkspartij
weigert evenals voorheen, toe te stemmen
in een verhooging van de bijdragen voor de
werkloosheidsverzekering met 1 pCt. en ver
klaart, dat zij niet verder kan gaan dan
Yi pet.
In de kwestie van de dekking van de te
korten op de begrooting, wenscht de fractie
af te wachten, boe de economische-toestand
en de kas-positie van het rijk zich verder
ontwikkelen. In politieke kringen wordt
overigens aangenomen, dat do rijksminister
van financiën met zijn voorstellen in de
gisteren gehouden zitting van het kabinet
nog geen resultaat heelt kunnen bereiken.
Het bestuur van de Duitsche volkspartij
heeft gistermiddag vergaderd. Deze vergade
ring was vertrouwelijk.
Omtrent de gisteren gehouden kabinets
zitting zijn nog geen nadere bijzonderheden
bekend.
Men heeft den indruk, dat de regeering den
Inhoud van de voorstellen tot dekking van
de begrooting zoolang geheim wil houden,
tot de achter haar staande partijen zic h met
de regeeringsvoorstellen accoord hebben ver
klaaixi. Uit de mededeelingen in de democra
tische pers en in de met de Duitsche volks
partij nauw verwante bladen zou men kun
nen afleiden, dat er in deze kwestie een mee-
ningsverschil bestaat tusschen de Duitscho
volkspartij en de overige regceringspartijen.
Bepaalde uitlatingen gaven reeds eerder een
aanwijzing, dat de Duitsche volkspartij in
alle omstandigheden tegen nieuwe belas
tingen is.
Dr. Moldenhauer, de rijksminister van fi
nanciën, staat op het standpunt der regen-
ring. Van het resultaat van genoemde ver
gadering zal het in hooge mate afhangen
of de geruchten omtrent een aanstaand af
treden van dr. Moldenhauer al of niet op
waarheid berusten.
ROUWZITTING VAN HET
HONGAARSCHE PARLEMENT
OVER HET VERDRAG VAN
TRIANON
DE ZWARTSTE BLADZIJDE L'IT DE
WERELDGESCHIEDENIS
Uit Boedapest wordt gemeld:
In verband met den lOen* verjaardag van
dc onderleekening van ihet vredesverdrag
van Trianon, heeft Woensdagmorgen in het
Hongaarsche Huis van afgevaardigden een
indrukwekkende zitting plaats gehad, waar
bij alle afgevaardigden in liet zwart ver
schenen.
In naam van alle parlementaire partijen
sprak de afgevaardigde graaf Apponyi, die
zijn rede begon, met erop te wijzen, dat alle
wetten die volgens het Verdrag van Trianon
in de Hongaarschewetten moesten worden
opgenomen, in een rouwrand moeten wor
den geplaatst.
liet Verdrag van Trianon is een aan Hon
garije opgedrongen dictaat. Hongarije heelt
dit lot niet verdiend. Het is tegen zijn wil
door tragische omstandigheden in den oor
log betrokken.
De grootste onrechtvaardigheid van het
•redeeverdrag is hot losscheuren van 3x/>
.jiilliocn Hongaarsche onderdanen. Tenslotte
noemde graaf Apponyi liet Verdrag van
ion, de zwartste bladzijde uit de wereld
geschiedenis.
Uit naam van de sociaal-democraten ver
klaarde dc afgevaardigde Farkas, dat de so
ciaal-democraten steeds tegen den oorlog
waren en dht de Hongaarsche sociaal
democraten wel een revisie van het verdrag
goedkeuren, welke echter zonder oorlogsmid
delen moet worden doorgevoerd
STALIN'S POLITIEK
BEKRACHTIGD
MAATREGELEN TEGEN DE RECHTSCHE
OPPOSITIE
Naar uit Moskou wordt gemeld heeft dc
Moskoufiche partij-conferentie heden een re
solutie aangenomen, waarin vertrouwen
wordt uitgesproken in de politiek van Stalin.
Dc p'&rtijconfcrentie verklaarde voorts, dat
zij van de partijleiding maatregelen ver
wacht tegen de van rechts komende opposi
tioneele bewoging in de communistische
partij.
DE TUCHT IN DE LABOURPARTIJ
Uit Londen wordt gemeld:
Do tegenstelling tusschen den linker en
'den rechter vleugel der Engelsche arbeids
party is nog meer verscherpt.
Vandaag hielden de parlementsleden der
arbeiderspartij in het Lagerhuis een ver
gadering ter behandeling van de voorstellen
door de leden van den linkervleugel inge
diend. welke ten doel hebben de partijtucht
te verzwakken.
De afgevaardigden van den radicalen vleu
gel verlangen het recht om bij bepaalde
kwesties zich niet alleen van stemming te
onthouden, doch ook tegen de regeermg te
stemmen.
De ministers, die bij de bespreking tegen
woordig waren, veroordeelden de iiouding
van den linkervleugel der partij in scherpe
bewoordingen. Alle voorstellen werden ten
slotte met een groote meerderheid verwor
pen. ll -
Na de stemming verklaarden de voorstel
lers dat zij zich desniettegenstaande ook in
do toekomst door de partijtucht niet gebon
den achten.
RUSSISCHE SPIONNAGEDIENSTEN IN
BESSARABIE OPGEHEVEN.
Naar uit Kischinew gemeld wordt is dc
Roemcensche politie erin geslaagd alle Ilus-
sische inlichtingendiensten in Bessarabië op
te heffen. Er werden meer dan 10 spionnage-
centralcs ontdekt cn ruim 110 arrestaties
verricht. De ontdekking is het gevolg van
'de arrestatie van een Russisch koerier, die
heimelijk de rivier de Dnjepr overschreden
had.
DE OVERSTROOMINGEN IN HET DAL
VAN CHEVREUSE.
Nu het water ten deele weggevloeid is.
blijkt de overstroomingsramp, die het dnl
,van Chevreuse getroffen heeft, veel ernstiger
te zijn dan men aanvankelijk aannam. Van
verscheidene huizen is weinig of niets terug
te vinden. De straten en velden zijn overal
bedekt met overblijfselen van verwoeste hui
zen en hier cn daar ligt het langs de bergen
omlaag gevloeide slik wel 50 c.M. dik. De
gendarmerie houdt zich onledig met het leg
gen van nieuwe rails, teneinde het spoorweg
.verkeer zoo spoedig mogelijk te herstellen.
MISDADIGERS ONTVLUCHT.
Volgens een op het Fransche departement
van koloniën ontvangen bericht uit Cayenne
zijn 21 misdadigers uit de strafkolonie aldaar
ontvlucht. Onder hen bevinden zich verschel
done gevaarlijke misdadigers, die reeds ter
dood veroordeeld zijn, doch wier straf door
den president der republiek in levenslangen
dwangarbeid werd gewijzigd. Het is tot nu
toe niet gelukt een der vluchtelingen wede»
te vangen.
HUWELIJKSWET ONWETTIG
VERKLAARD.
Het opperste gerechtshof te Mexico-Citv
heeft, na een onderzoek, uitgemaakt, dat de
huwelijkswet, geldend in den staat Morelos,
in strijd is met de Mexicnansche grondwet
De huwelijkswet in genoemden staat ver
leende op zeer gemakkelijke wijze cchtschci
ding, zoodat vele Amerikanen naar Morelos
kwamen om door de rechtbanken in dezen
staat hun huwelijk te laten ontbinden.
HINDENBURG MET VERLOF.
De president dpr Duitsche republik, v<
Hindenburg, vertrekt heden voor een kort
verlof naar zijn landgoed Xeudock in Oost
Pruisen,
BREITSCHEID OVER
PAN-EUROPA
BERLIJN VOORHEEN ENTHANS
Woensdagmiddig boven de Azoren.
De „Graf Zeppelin" bereikte Wocnsdagmid
dag te half drie (Duitsche tijd) dc Azoren.
Dc terugkeer van de „Graf Zeppelin" te
Friedrichshafen wordt Vrijdagochtend ver
wacht. Een tocht boven de Alpen, welke ge
durende de Pinksterdagen zou plaats hebben
werd tot dusverre nog niet door dc lucht-
schepenwerf voorbereid, daar men zelfs niet
tiet voornemen heeft met Pinksteren tochten
te maken.
Bij de beantwoording van een in hel
Engelsche Lagerhuis gestelde -.raag, waarom
de „Graf Zeppelin" vluchten om de wereld
kon houden, terwijl de beide Engelsche
luchtschepen in hun hangars bleven staan,
antwoordde Minister Thomson, dë Britscho
Minister voor de Luchtvaart, dat de Duit-
sellers met den luciitschepenbouw een erva
ring hadden van dertig jaar. De minister
wilde de eigen ervaringen en prestaties niet
verkleinen, doch hij achtte het natuurlijk,
dat er nu eenmaal weinig Dr. Eckeners op
de wereld bestaan. Engelpnd heeft nog geen
gelegenheid gehad een Dr. Eckener voort to
brengen; de Minister achtte Dr. Eckener een
nor belangrijkste mannen, die hij ooit ont
moet had.
ONTPLOFFING IN EEN WEVERIJ.
Tc Chemnitz is in een mechanische wc-
•erij in de Zwickauerstrasse te Chemnitz
cn machine geëxplodeerd, tengevolge waar
van een man en een vrouw zwaar en zes
udere employés licht gewond werden.
NAAR DE INDUSTRIEELE VREDE
IN DUITSCHLAND?
Van zekere zijde te Berlijn wordt vernomen
dat sedert eenigen tijd onderhandelingen g«
voerd zouden zijn tusschen de voornaamste
verbonden van werkgevers en de vakvereeni
gingen.
liet doel dezer besprekingen zou zijn, te
kornen tot een soort van industrieelen vrede,
zooals verleden jaar in Engeland werd voor
gesteld door lord Melchett (sir Alfred Mond)
en tot het sluiten van overeenkomsten, waar
door het bedrijfsleven cn de arbeidsmarkt
gesaneerd zullen kunnen worden.
De besprekingen zouden hebben plaats ge
onden tusschen den voorzitter van de ver-
eeniging van werkgeversbonden cn het be
stuurslid van het verbond der Duitsche in
dustrie von Raumer cenerzijds en door Grass
mann en Eggert van den A. D. G. B., het
moderne vakverbond in Duitschland, Otte
van de Christelijke vakvcrecnigingcn en
Laemmer van de neutrale vakbeweging an
derzijds.
Naar verluidt zou men reeds zeer dicht tot
een resultaat genaderd zijn.
Een van de grootste boekerijen in Enge
land, is aan het land vermaakt door lord
Brotherton, die tegelijkertijd 30.000 heeft
aangeboden voor haar onderhoud.
EEN JUBILEUM VAN LLOYD GEORGE.
Uit waardecring voor do veertigjarige
ambtsperiode van I.loyd George als lager-
huislid werd hij Maandagavond door zijn
liberale collega's gehuldigd.
AANSLAG OP EEN BRITSCH CONSULAAT
Dinsdag werd op het Britsche consulaat-
generaal to Montevideo een aanslag ge
pleegd, die echter mislukt is.
Onbekende personen overgoten de buiten
deur van liet consulaat met petroleum en
staken de deur in brand. Dc vlammen kon
den echter gcbluscht worden, alvorens het
vuur een grootcren omvang aannam.
Tegenover het consulaat waren plakkaten
geplakt, waarop geprotesteerd werd togen dc
Britsche politiek in Indië.
DE ZEGETOCHT VAN AMY JOHNSON.
De Australië-vliegenicrster miss Amy John
son is gistermorgen uit Brisbane te Sydney
aangekomen, waar zij door een geweldige
menschenmenigte met onbeschrijfelijk
enthousiasme werd ontvangen.
DE TRANS ATLANTISCHE VLUCHT
VAN KINGSFORD SMITH
Kingston! Smith en zijn metgezellen, die
een trans-atlantischen vliegtocht zullen on
dernemen, hebben Woensdag een vlucht ge
maakt van Croydon naar het vliegveld Bal-
donnel bij Dublin. De start voor den grooten
tocht zal zoo spoedig mogelijk plaats hebben.
„HET VEROUDERDE BEGRIP VAX
STA A TSSOUVEREINITEIT"
HERZIENING INTERNATIONALE
VERDRAGEN
Op het congres van den Bond voor Euro
pecsrhe samenwerking te Genèvc hoeft het
Duitsche sociaal-democratische Rijksdaglid
Dr. Breitscheid en rede gehouden over hel
Memorandum van Briand betreffende de
vorming van een Pan-Europecsche staten
bond. Het plan van Briand aldus l)r.
Breitscheid zou slechts binnen het kader
van den Volkenbond verwezenlijkt kunnen
worden als versterking van den Volkenbond.
Breitscheid betreurde, dat het memorandum
weer terugviel in het verouderde begrip van
de staatssouvereiniteit. Voor Duitschland zou
hot buitengewoon moeilijk zijn tot een der
gelijke op het souvereiniteitsbegrip opge
bouwde gemeenschap te behooren, aangezien
Duitschland door de hem opgelegde verdra
gen niet meer over volle souvereiniteit be
schikte.
Duitschland heeft zijn ontwapeningsplich
ten vervuld. Aangezien een Europeesche Sta
tenbond slechts op den grondslag van gelijk
berechting van alle staten opgebouwd kan
zijn. zouden ook de andere staten ontwapend
moeten zijn en op hun grondgebied gedemi
litariseerde zones moeten scheppen. Tege
lijkertijd met een Europeeschen statenbond
zou de mogelijkheid geschapen moeten wor
den voor herziening van de bestaande ver
dragen. Artikel 19 van het Volkenbondspact.
dat voorziet in de mogelijkheid van herzie
ning van internationale verdragen, is tot nog
toe een mes zonder kling geweest, doch moet
thans gescherpt en bruikbaar worden ge
maakt. Een economisch goed georganiseerd
Europa schept zulke sterke banden, dat allp
vrees voor de veiligheid in zulk een volke
rengemeenschap verdwijnen kan.
Het Nederlandsche standpunt
Mr. van Rijckcvorsel. sprekende namens de
Nederlandsche delegatie zeide overtuigd t««
zijn. dnt het initiatief van Briand tot een
zegen van Europa worden zal.
Hij meende echter, namens de Nederland
sche delegatie de hoop te moeten uitspreken,
dat de Fransche regeering bij de volgende
besprekingen met andere regeeringen in het
oog zal houden de noodzakelijkheid, dat de
stichting \an een Europeesche federatie on
geenerlei wijze de belangen der koloniën
buiten Europa zal mogen aantasten.
De Fransche oud-minister Borcl gaf daar
op de verzekering, dat het bestuur der unie
dit niet zal vergeten.
Een resolutie.
De unie ging uiteen na een resolutie le
hebben aangenomen over de plannen van
Briand met betrekking tot dc Europeesche
federatie.
In deze resolutie verklaart de unie, dat het
van het hoogste belang is dat bij de pogin-'
gen tot Europeesche federatie steeds zal
worden uitgegaan van de noodzakelijke eer
biediging van de eenheid van de wereld, toi
welke eenheid het volkenbondsverdrag de
grondslagen heeft gelegd.
Daarom moeten alle voorzorgsmaatregelen
getroffen worden, opdat de organische eeT-
beid van den volkenhond en de solidariteu
der volken binnen den volkenbond in hef
geheel niet zullen worden aangetast.
De Europeesche samenwerking zal zich
moeten ontwikkelen, niet slechts in den
geest van den volkenbond cn in nauwe
samenwerking met denN volkenhond, doch
bovendien binnen het kader der volkenbonds
organisatie.
GRAAF BETHLEN NAAR LONDEN.
Dankbetuiging maar ook inlichting.
Graaf Bethlen, de Hongaarsche premier,
die den 15den Juni een bezoek aan Engeland
zal brengen, zal de gast van de Britsche re
geering zijn en door Henderson, den secre
taris voor buitenlandsche zaken, ontvangen
worden.
Hij zal hij die gelegenheid uitdrukking ge
ven aan den dank van Hongarije voor de be
moeiingen van Engeland tijdens de onder
handelingen over de Oostelijke herstelbeta
lingen te Parijs en in Den Haag.
De Hongaarschse bladen houden zich met
do voorgenomen reis van graaf Bethlen
sterk bezig.
Ze noemen, behalve de gemelde dankbe
tuiging, ook als doel van deze reis, om, na
het bezoek van Schober aan Londen, inlich
tingen te geven over Hongarijes politiek en
den economischen toestand in midden-
Europa.
DE MOORD OP PROF. WOLEASTON.
Do gewonde rechercheur overleden.
De rechercheur met den rang van sergeant
Willis, die aan het noodlottige diner van het
King's College te Cambridge, waarbij Maan
dagavond prof. Woleaston door een student
werd doodgeschoten, door denzelfdcn student
levensgevaarlijk gewond werd, is aan do ge
volgen van zijn verwondingen overleden.
Nationalistische hartstocht
PARIJS, 5 Juni. Gisteren is het bij de
Parijschc universiteit tot ernstige inciden
ten gekomen. De hoogleeraar Prof. Challaye
heeft eenigen tijd geleden in het openbaar
een rede gehouden, waarin hij de Fransche
koloniale politiek scherp geeselde en een
politiek van onderdrukking noemde, zoodat
van hoogerhnnd een onderzoek naar het ge
val wordt ingesteld.
De studenten wonschten het resultaat van
dit onderzoek echter niet af te wachten,
doch ontvingen den hoogleeraar met schel
gefluit en gehoon. Hun protest nam weldra
zulke afmetingen aan, dat de politie zich
gedwongen zag in te grijpen.
Hierbij kwam het tot een handgemeen met
de studenten, wat oorzaak was, dat talrijke
studenten werden gearresteerd.
GROOTE BRAND TE DELHI
Te Delhi is in Channichowk, de voor
naamste straat van het zakenkwartier, epn
brand uitgebroken, die in korten tijd enor
me afmetingen aannam. Het gebouw van
de Nationale Bank van Indië alsmede vele
wiknels en magazijnen werden door het
vuur vernield. De schade wordt geschat op
112.000 pond Sterling.
WERELDSTAD:
MACHT VAN DEN ARBEID
FAS CINEEREND CENTRUM
VAN VERMAAK
De gemoedelijke beperktheid
van oudtijds
(Van onzen DuiUschen Correspondent).
De jongere generatie kent Berlijn uitslui
tend als wereldstad. Zij is gewend aan het
snelle tempo, aan het hevige lawaai, aan de
geforceerde drukte, welke de leegheid van
het innerlijk leven moet cacheeren. Zoon
wereldstad geeft u een duidelijk beeld van
onzen jammerlijken tijd. Het uiterlijk effect
is overweldigend, meesleepend. Het trekt u
aan en het stoot u af. Het brengt u in twijfel
met u zelf en met uw levensopvatting. Wat
willen al die duizenden en waar jagen ze
naar toe? Het meest imponeeren u de man
nen en vrouwen, die in den grauwen mor
gen aan den arbeid gaan. Ze vullen de stille
wijken, waar de nacht nog hangt en door
hun elastischen stap schudden ze u wakker.
De hardp dag is begonnen en het nuchtere
leven stelt aan elkeen zijn ei6Clien. De win
kels gaan open en het verkeer breidt zich
uit over alle wijken. De ondergrond dreunt,
de omnibus schommelt en de electrische
tram belt onnoodig luid. De verkeersagent
wordt doortastend en de taxi-c'nauffeur
kijkt uit naar zijn eerste klanten. De sta
tions zijn vuurspuwende bergen. Waar ko
men al die menschen vandaan en v
willen ze heen?
De tijd tot filosofeeren wordt u vooralsnog
niet gelaten. Ge wordt
meegesleurd In den stroom,
beweegt u voorwaarts tegen wil en dank en
kijkt beduusd om u heen. Hier zijt ge in de
hoofdstad van het Duitsche rijk, hier kunt
ge ruim vier milliocn menschen gadeslaan
bij hun krampachtig streven om een kleia
weinigje terug te winnen van het vele, dat
ze door den oorlog hebben verloren. Vooral
de ouderen lee6t ge de verbittering van h
gelaat. De jonge mannen en vrouwen pass
zich beter aan bij radicale wijziging hunner
levenswijze, weten maar half van hooren
zeggen, hoe het twintig jaar geleden toe
ging, kennen Berlijn voornamelijk als werk
stad, zijn bescheiden in hun eischcn en ho-
noreeren zichzelf in hun vrijen tijd met
sport en ontspanning. Wat zo meesleepen
in hun leeren tasschen? Dikke sneden zuur
brood, dun besmeerd met boter cn mager
belegd met worst. Dat noemen ze „Wurst-
stullen" en die eten ze tijdens hun dienst.
In een thermoflesch zit Malzkaffee en
ge uit beleefdheid er een slok van proeft,
dan krijgt ge buikpijn of erger.
Zoo n rondwandeling door het een of an
dere deel van Berlijn werkt op u als een
theaterstuk zouder pauze, als een film, die
pakt, maar ook vermoeit. Ge zoekt uw
toevlucht in een der vele parken, waar ge
makkelijke banken u tot rusten uitnoodi-
gen, of in een der tallooze Konditoreien,
waar ge uitstekende koffie tegen matigen
prijs kunt genieten. Bestel bij vergissing
nooit thee, want die wordt in dit land als
vergif gevreesd en als water met een kleur
tje geserveerd.
En is het werkende Berlijn langs u heen
gegleden, let dan op
het flaneerendo Berlijn,
op de menschen, waarvan ge met den bes
ten wil niet kunt begrijpen, hoe ze levi
waar ze van eten en drinken en of ze ooit
gewerkt hebben. Die maken met hun ge
babbel en gekijk de stad wat vroolijker, wat
kleuriger. Ze hooren bij het asfalt der bree-
de winkelwegen, weten van zichzelf niet,
dat ze slechts figuranten zijn, plaatsvervan
gers voor het werkende deel der bevolking
Ze doen erg gewichtig, gesticuleeren leven
dig, stappen de winkels binnen en wekken
bij u abusievelijk den indruk, dat de zaken
uitstekend gaan, dat er ontzettend veel
wordt ingekocht.
Als vreemdeling zal het u nauwelijks op
vallen, dat er in het oude zoowel als in het
nieuwe centrum zooveel huizen en winkels
te huur staan. Opdringerig wordt het we
reldkundig gemaakt: Sofort zu vermieten!
Maar niemand denkt er 6ofort aan, wanl
niemand heeft geld. Hoeveel oude, goed-
gerenommeerde firma's gingen failliet,
moesten de schande van hun materieel'
cn moreelen ondergang beleven. Men schuift
de schuld op den fiscus, op de onbarmhar
tigheid van den magistraat, men fluistert
ruim tien jaar na den oorlog van den nood
der tijden, van de algemeene „Notlage"
niemand weet. hoelang deze wantoestand
nog zal voortduren.
De mee6tcn denken liever heeleniaal niet
meer, leven bij den dag en schuiven zich
doormiddel van vermaak de zorgen van hun
schouders. Het
vermaak
wordt u van allen kant geboden. „In jerler
Preislage". Vpor den doorsnee-vreemdelin;.
is dat de groote attractie. Ilij zegt welis
waar, dat hij de stad wil zien, de musea be
wonderen, de tentoonstellingen bewonderen
maar in zijn hart tikt de verwachting van
het nachtelijk leven der wereldstad.
Een schemeruurtje kent Berlijn niet. Van
den dag tuimelt go plotseling in den nacht.
Maar die nacht is heller dan de dag. In al
le kleuren van den regenboog flitst bet elcr-
trische licht.
De sjofele daken worden tot lichtpaleizen
en ge weet niet, naar welken kant ge het
eerst moet uitkijken. Blauw-lila en hel
groen zijn modekleuren en het warme road
werkt nog steeds aantrekkelijk als reclame.
Het sterkst blinkt zilver-wit. Een smalle
rand van groene peren brengt een hoog huis
naar voren, dwingt u tot het bewonderen
der etalage. Met smaak en overleg gaat
men hier tewerk en ge begrijpt, dat rle
reclame in kranten sterk te lijden heeft on
der de -toenemende macht der lichtreclame.
Ik kan u firma's noemen, die voor het an
nonceeren niets meer overhebben en zich
tot lichtreclame beperken. Een bekende
chocolade-fabriek houdt er een eigen lucht
schip op na, dat hel verlicht des avonds
boven Berlijn schommelt en den naam der
firma met dikke letters tegen de donkere
lucht afteekent.
Stel daar nu tegenover het beeld, dat de
tentoonstelling „Altes Berlin'
inNVitzleben te zien geeft. Laat eerst de stad
in haar tegenwoordige gedaante op u in
werken en ga dan per Stodtbahn naar Ha-
lensee. Ge zult het gevoel hebben, dat men
u beet wil nemen, dat men u eens stevig wil
laten lachen. En niettemin is het heusch
waar. is het historisch juist, wat men u
hier in verschillende zalen doet zien. Berlijn
werd niet op eenen dag gebouwd. De Alexan
derplatz was heusch eertijds een stuk wei
land en nog honderd jaar geleden zag het
er uit als in een groot dorp.
De leider van het Markische Museum, dr.
Stengel, heeft in de zes zalen rondom den
Funkturm met een staf van voortreffelijke
medewerkers met succes, ons verwende,
nerveuse, veeleischcnde menschen, een
duidelijk beeld probeeren te geven van Alt
Berlin, zooals we het hoogstens uit teek9-
ningen en schilderijen kennen. Hij laat u
wandelen door de Brüderstrasse van het
jaar 1800. Op den achtergrond ziet ge het
huis Nicolai, waar de intelligentie dier da
gen verkeerde. Aan het einde der 6malle
straat ontdekt ge de oude Petrikerk.'
De Parochiastrasse van 1830 biedt u een
blik op do Nicolaikerk. Hier woonden de
meest uiteenloopende handwerkers, kunt
ge den smid,, den schoenmaker, den slager,
den bakker en den melkboer volgen.
Ge komt voor de Kronengaese te staan,
later de Parochialstrasse genaamd, gelegen
tusschen de Kloster- en de Jüdenstrasse. De
huizen links moesten tater plaats maken
voor het Rote Haus, dat ge sedert het
Sklarek-schandaal maar al te vaak hoorde
noemen.
Een gansche zaal geeft u
Unter den Linden
weer, zooals het er een eeuw geleden uitzag
en ook al mist ge tegenwoordig de mach
tige boomen, toch verlangt ge niet naar het
primitieve verleden weerom.
De haast van onzen tijd brengt het met
zich mede, dat het begrip stamtafel ouder-
wetsch aandoet. Dat merkt ge bij het aan
schouwen van een origineele stamtafel uit
den goeden ouden tijd. Elke stoel draagt
den naam van den stamgast en de muur
hangt propvol met conterfeitsels der hono-
ratiore. De lange pijp ontbreekt niet en
ieder had zijn eigen bierglas van bedenke-
lijken omvang. De inhoud daarvan was stel
lig noodig om het discours wat levendiger t2
maken.
Wie voor het geschiedkundige wat over
heeft, kan hier gnuiven en genieten. Hij
vindt er alles van zijn gading. leider krijgt
er een beurt. De magistraat, de regeering, de
geestelijkheid, de kunstenaar, de eenvoudi
ge burger, de aristocratie, niets cn niemand
wordt vergeten.' Ge kunt er een rencontre
hebben met Alexander von Humboldt, met
Richard Lepsius, met Fichte, Hegel en
Schelling, met August Borsig of Emil Ra
thenau.
Velen worden u getoond en genoemd, die
een belangrijk aandeel hadden in den „Wer-
degang" der wereldstad, die hun geest en
talent in dienst stelden van dc rijkshoofd
stad. Vergeefs kijken we zoo lang al uit naar
den man of de mannen, die het hunne zul
len doen, om het moeilijk werk dier baan
brekers voort te zetten en de geschokte re
putatie van Berlijn zoo gauw mogelijk te
herstellen!
TELEGRAMMEN
STAKINGSONLUSTEN IN MEXICO
NEW-YORK, 5 Juni. Uit Naco in den
Mexicaanschen Staat Sonora wordt gemeld,
dat acht personen werden gedood bij sta
kingsonlusten. De arbeider^ vam een zilver
mijn te Naco zijn in staking. Deze arbeideis
bewonen voor een deel huizen, die eigen
dom van de mijnonderneming zijn. Toen
deze een poging deden om de stakers uit
hun woningen te zetten, verzetten deze zich
daartegen. Er ontstond een gevecht, waar
bij acht pereonen werden gedood.
HET INGESTORTE EMIGRANTENHUIS
ROME, 5 Juni. Volgens de laatste berich
ten bedraagt het aantal slachtoffers, dat bij
de instorting van het emigrantenholel te
Genua werd gedood, 7. Deze personen wor
den nog vermist. Zestien personen werden
gewond, van wie 9 vreemdelingen en 7 zee
lieden.
ABNORMALE HITTE TE NEW-YORK
NEW-YORK, 5 Juni. Gistermiddag ©teeg
de temperatuur te New-York weer tot ab-
normale hoogte. De thermometer wees 32
graden Celsius aan. Vier personen stierven
op straat tengevolge van de hitte, terwijl
verscheidene personen onwel werden.
DE ONLUSTEN IN BRITSCH-INDIE.
Dc staking der havenarbeiders in Rangoon,
in welker verloop het, zooals bekend, tot
ernstige onlusten is gekomen, is bijgelegd.
Het is thans in de stad weer rustig.
Daarentegen hadden er nieuwe onlusten te
Bombay plaats, waarby verscheidene dooden
en gewonden vielen.
Verdachte Kromhout van der Meer vero|
deeld tot 20 jaar gevangenisstraf
wegens doodslag cn poging tot
doodslag.
Het Iïaagsche Gerechtshof heeft uitsprt
gedaan dn de zaak tegen den gewezen tas
stationschef W. Kromhout van. der M|
die in eerste instantie door de Ilaagsi
rechtbank wegens doodslag, gepleegd
den middag van 5 September van het
rig jaar op mevr. Odem in haar won
aan het Bezuidenhout en wegen©
ging tot doodslag op de huishoudster 1
mevr. Odem is veroordeeld tot 20 jaar
vangenisstraf.
Het O.M. bij de rechtbank, zoowel als
procureur-generaal in hooger beroep bij
Hof, hadden veroordeeling van verdacm
gevraagd tot levenslange gevangcniestif
wegens moord en poging tot moord.
Het Gerechtshof heeft thans overwogtl
dat het vonnis, waarvan beroep, zal bebcj
ren te worden vernietigd, omdat recht is
daan op onwettige bewijsmiddelen, nl. al
dedeelingen van getuigen omtrent feit'i
welke zij zeiven niet hebben waargenom|Hfcj
of ondervonden.
Na verschillende getuigenverklaringen
de behandeling der zaak in hooger bero|
in het arrest te hebben opgenomen,
woog het Hof voorts, dat wettig en o\
gend is bewezen, dat verdachte te 's-Grflact
venhage op 5 September 1929:
I. Elisabeth Cliristiaans, weduwe K. V.
Odem, opzettelijk van het leven heeft
roofd door die vrouw in haar woning
den Bezuidenhoutscheweg opzettelijk
een scheermes meerdere sneden in den hi
toe te brengen waardoor de rechter buit»
ste halsslagader, de rechter buitenste schil]
klierader, de rechter tongslagade
oppervlakkige en diepe rechterhals3ifió/3
werden doorgesneden en de rechter bini
ste halsslagader werd aangesneden, ten^
volge waarvan zij kort daarop is
leden;
II. heeft gepoogd M. J. Devender, v
van P. J. Holstein, opzettelijk van het leij
te berooven door haar opzettelijk met
'scheermes sneden in den hals en ip het
laat toe te brengen, zijnde de uitvoering
zijn voorgenomen misdrijf niet voltooid,
leen tengevolge van de van zijn wil onj
hnnkelijke omstandigheid, dat die vro^
niet doodelijk werd getroffen en niet aan'
bekomen verwondingen is overleden.
Het Ilof acht niet bewezen hetgeen
den verdachte meer of anders bij inleidi
de dagvaarding is te laste gelegd dan
wezen is verklaard.
In dit verband overwoog het Hof, dat
der de omstandigheden, zooals hierboven
wezen, bij het toebrengen met een scheef®;
locu
W/I
van diepe snijwonden in den hals
te:
de onmiddellijke nabijheid van de groiMA:
slagaders, ieder ander oogmerk dan
dooden van het slachtoffer uitgesloten mr
worden geacht.
Voorts werd overwogen, dat de in
door het Hof gebezigde bewijsmiddelen i
genoemde en voorkomende feiten en
standigheden opleveren even zoovele redljiC|e
gevende feiten en omstandigheden, waalj
steunt 's Ilofs beslissing, dat de ten lalj
gelegde en hierboven bewezen verklaar
feiten door den verdachte zijn begaan,l<
dat het bewezene oplevert de misdrij»]
van doodslag en poging tot doodslag, 6t|~
baar resp. volgers de artikelen 287 en L-:
juncto 45 van het Wetboek van StrafreJjoi,1
Na ton slotte te hebben overwogen, datl
verdachte deswege strafbaar is, zijnde
gebleken van eenige omstandigheid,
de strafbaarheid van verdachte zou i
fen of uitsluiten, en dat het Hof tot he'tl
leggen van na te noemen straf is ge®
door het zeer ernstig karakter der get>l;lL
isdrijven, heeft het Hof, rechtdoend»!^®,
het hooger beroep, het vonnis, waarvin]
geappelleerd, vernietigd, en don venInc|Juii
ter zake van de bewezen verklaarde en
qualificeerde misdrijven veroordeeld tot'
gevangenisstraf voor den tijd van 20 jaii
Het Ilof verklaarde niet bewezen helgl
aan den verdachte bij dagvaarding meer]
anders is ten laste gelegd dan bewez
verklaard en sprak hem daarvan vrij.
■Juu
l*p«
