1
1
-
O
Vlugger gleed het dunne goed door haar handen.
Voortmaken moest ze. 't Ding zou vandaag klaar.
Hè, wat was dat? Zou er ergens een staking zijn
uitgebroken? Wat een werklui. Wet zouden die van
plan zijn?
Jaantje telt: twintig- dertig nóg meer. Ze
lachen en praten. Wel ongewoon, 't Is na schafttijd.
't Is of ze haar raam voor verzamelpunt hebben
gohouden. Als allen bijeen zijn zegt er een: „nou
jongens, voorwaarts marsch".
„Looppas? vraagt een ander.
„De kraaierunarsch gaat niet in looppas", lacht
een derde.
„Maar 't is dair anders in stormpas gegaan", zegt
weer een ander.
Dan gaan ze.
Jaantje is anders niet nieuwsgierig en de buurt-
nieuwtjee laten haar in 't algemeen koud, doch dóór
moet zo hot hare van hebben en dus gaat ze naar
buiten.
Méér vrouwtjes komen uit hun huisjes.
„Wat zijn dat voor mannen", vraagt Jaantje.
„Van 't fabriek van Rinsema" is het antwoord.
„De jonge baas wordt vanmorgen begraven. De stoet
komt langs 't eind van de straat want het gaat door
de Breodstraat naar de Roomschc kerk".
„Ja mensch, 't is toch wat! Zoo'n jonge man. Net
acht en twintig".
„Ja en pas anderhalf jaar getrouwd. Zijn vrouw
was nog maar een paar weken uit het ziekenhuis
terug. Zo had trombose. Van 't randje af opgehaald,
mensch, en daar zit ze nou met zoo'n schaap van een
kind".
„Do dochter van mijn nicht diende er. 't Moet een
reuze-goed stel geweest zijn. Dól op mekaar. En zoo
gek hij met het kindjo wasEerst mijn kleine
jongen nog een kusje brengen, riop hij 's morgens
en toen ging hij de deur uit, mensch, en kwam er
dood weer in. Een auto-ongeluk".
Jaantjo hoorde het gebabbel der vrouwtjes. Werk
tuigelijk liep ze meo naar de Breodstraat, waar de
stoet posecoren zou.
I-ang hoefden ze niet te wachten. Daar kwam hij
Do werklieden ontblootten hot hoofd. De vrouw
tjes zwegen. Langzaam gleed de bloem omhangen
lijkwagen voorbij, dan de volgkoetsen, allen met
kransen.
Toen 't laatste rijtuig voortij was, was ook de
stilte verdwenen.
„Wdt een bloemen!"
„Wat een rijtuigen!"
I ,,'t Waren er veertien!"
„Niet waar, vijftien!"
Do buurvrouwtjes kregen oneemghrad. 't Liep oji
hoogo woorden uit, over het foit, hoeveel volgkoetsen
er waren.
F.n niemand dacht aan de menschcn in die rijtui
gen.
De werklieden lachten en schertsten.
„Hij had wel een vrijen dag voor ons in zijn tes
tament kunnen zetten".
„Een nieuw contract maken en het er inzetten".
„Dat we een vrijen dag moeten voor de begrafe
nis van baas Flip, dien ze net wegbrengen".
Jaantjo liep mee, als in oen droom. Hoe konden
die mannen, hoe kondon zc? Lachen, terwijl hun
jonge patroon naar zijn laatste rustplaats reed. Hoe
kimden die vrouwen kibbelen en ruwe woorden
spreken, terwijl daar in één van die rijtuigen de
jonge weduwe zat.
Jaantje was blij, toen ze weer in haar rustig ka
mertje was. Maar het japonnetje werd niet direct
ter band genomen.
Jaantje zat daar met het hoofd gesteund door dc
handen. Haar houding, als ze las. Ja, zc las werke
lijk en hot was geen roman, geen fantasie, maar
zuivere werkelijkheid.
Daar was de liefste band gebroken. Daat zat oen
Jonge moeder na korte vreugde in de allergrootste
smart.
Jaantje leeft zich in, in dat lot. Anderhalf jaar go
loden getrouwd. Héél gelukkig samen. Toen moest
er een kindje komen. Grooter geluk, schoon met
angst gemengd, 't Kindje kwam, een jongen, maar
de moeder moest naar "t ziekenhuis. Bange weken.
Dan vooruitgang cn een blijde thuiskomst. Nu het
geluk op zijn hoogtepunt En dan ineens weg.
„O Hcere, Hcere, help die arme vrouw", steeg het
uit Jaantje's ziel.
Toen ineens wie zei dat?
„Als jij die vrouw eons was, Jaantje?"
„O, o. wat ben ik dón nog maar gelukkig in mijn
eenzaamheid", snikte zo zonder te denken aan dat
boek, waarin ze pas gelezen hoeft, dat het beter is
geluk te verliezen dan het nooit gekend te hebben.
Neen, zulke verbeven gedachten komen in Jaantjtf
niet op, zij kan alleen denken aan een zóó grootc
•mart.
En er is dank in haar ziel. omdat haar zoo'n leed
niot overkwnm. Ze kent zichzelf, weet, dat ze zóó
iets niet zou kunnen dragen.
Ja, ze kent zichzelf.
Maar God kunt haar ook.
„Gij weet alleen hetgeen uw kind behoeft"
■chiot hunr te binnen uit den tijd, toen zc graag ge
dichten las.
„Ja, Hoere, Gij weet hef, Gij alleen" zegt ze zacht.
Dan droogt zc haar tranen cn neemt haar werk
.Weer ou.
N'u «loet ze het met lust, want allo afgunst is ver
dunnen en, naar ze vast gelooft, voor goed.
L DE KAMPVECHTER
(Episode nit den SL Bartholomeasnacht).
Vrij naar,het Engclsch door W. v. A.
(Vervolg van het vorige nummer, pay. J08).
F.en blijde, triumphant'-!ijkblik was in Sir John's
oigivi to lezen. Deze koninklijke vrijbrief was Juist
wat hij noiwlig Jiod, Hij mcendo thans duidelijk den
voor zich te zien, waarlangs hij te gaan had, om
de vrouw to redden, dio hij liefhad. Een oagonbHk
Ovarwoog Idj, wulk gebruik hij «ou maken \on hot
stuk, dat thans veilig op zijn borst rustte en lette
daarom eenige seconden niet op zijn gevangene.
Maar deze nalatigheid zou hem noodlottig worden.
Do hertog, die alleen maar den schijn liad aangeno
men, alsof hij in onmacht was gevallen, bespiedde
van tusschen zijn half gesloten oogleden nauwlet
tend den Engel sell man en wachtte kalm liet oogen-
blik af, dat diens waakzaamheid wat zou verslappen
oin een uiterste poging to doen voor het herkrijgen
van zijn vrijheid. En niet zoodra voelde hij, dat de
punt van zijn degen niet meer op zijn borst rustte
cn zag hij, dat zijn tegenstander even niet op hem
lette of hij gaf onverhoeds mot zijn vrije linkerarm
den Engelsclunan zulk een vuistslag in het gelaat,
dat deze achteruit sprong, en op hetzelfde oogenblik
rolde hij zich achterwaarts om, vloog overeind, ruk
te het gordijn terzijde en opende het venster. Eén
sprong en hij stond op straat! Juist op dit oogenblik
troel Henrietta de Coudry, bleek cn bevend, do ka
mer weder binnen. Sir John keek naar dc koorden,
welke zij droeg eu een bittere glimlach kwam op
zij-n gelaat
„Die behoeven geen dienst meer te doen, mademoi
selle", zeido hij. „Mijnheer de hertog is uitgebroken.
Hij is er vandoor! Hoor! Hij is bezig, non hot ra
paille daarbuiten te vertellen, dat zij nu do vrijheid
hebben hier in te breken en ons nlloai te vermoorden.
Mvr ik hob hier een sterk wapen", zoidc hij, op zijn
liorst slaande. „Ik ontnam hem hot bevelschrift des
konings, waarbij aan dit huis cn zijn bewoners vei
ligheid en bescherming gewaarborgd wordt. Mis
schien kan het ons van nut zijn
Een oorverdoovend lawaai maakte zijn laatste woor
den onverstaanbaar en op hetzelfde oogenblik sprong
hij mot het zwaard in de hand naar liet venster.
De beide priesters haddon zich thans aan hot hoofd
gesteld van de menigte. Dc gewapende macht was
afgetrokken. Zij waren don hertog gevolgd, die on
danks zijn hevige woede en wraaklust jegens Made
moiselle dc Coudry toch nog niet genoog onmcnsch
was om te kunnen blijven cn getuige te zijn van den
moonl op de schoone Hugonote, die hij op zijn ma
nier had liefgehad en die hij tot zijn vrouw luid wil
len maken.
Hij was vertrokken, en hot plebs was thans vrij
om zijn bloeddorst te koelen op de slachtoffers, welke
hij als 't ware in him handen had achtergelaten.
Heeds was men bezig dc zware eikenhouten bui
tendeur met bijlen en houweelen open te hakken,
terwijl anderen naar het venster stormden, waar
Sir John Layncourt stond. Zij staken naar hom niet
hun hellebaarden, terwijl een van do priesters
hot volk toeriep, dat de hertog van Toulon hod ver
klaard, dat do Engelschman ook e enHugonoot was
en dus eveneens gedood moest worden.
Opeens stortte zioh oen woest aard met een pistool
in die hand, onder het uitbraken van de vrocsclijksto
verwenschingen en vloekon, naar voren en vuurde
op Sir John, maar do kogel miste zijn doel en toen
do kerel een bijl greep van eon zijner knmeraden
cn op don Emgelscliman afkwam weerde deze don
slag af en wondde hem aan den schouder, zoodat hij
brullend van woede en pijn terugdeinsde. Zoo bood
Sir John gedurende eenige minuten een wanhopigen
tegenstand aan een overweldigende meerderheid, toen
tenslotte dc huisdeur bezweek en het gepeupel naar
binnen drong.
Sir Layncourt hoorde hen binnenkomen cn terwijl
hij met eenige geweldige slagen zijn aanvallers te
rugwierp, riep hij mademoiselle toe, hem te volgen cn
rende do kamer uit naar de hal. Het was «le hoogste
tijd. Henriettc kon nog juist de trap bestijgen en min
den voet daarvan eenige treden boven den beganen
grond betrok Sir John dc wacht ter verdediging van
dit laatste bolwerk.
Henrietta stond achter hem, wat verder op dc trap
bij iinar dienstboden, die radeloos waren van angst
en zij koek neor op de ellendelingen die woest tie
rend naar dc trap drongen. Enkelen droegen bran
dende toortsen en de moesten waren gewapend. Al
len vervloekten cn verwenschton den mail, wiens
zwaard hun den weg vers|>erde naai- de slachtoffers,
die zij als zulk oen makkelijke prooi hadden be
schouwd.
Nogmaals liepen zij storm en trachtten met ge
weld don doorgang te forceeren, maar onwrikbaar
hield Sir John stand en met bebloede koppen
moesten zij afdeinzen, terwijl er twee vóór zijn voeten
bleven liggen, om niet meer op te staan. In do korte
pauze, die thans ontstond, klonk zijn stem opnieuw,
harsch en dreigend: „Voor het laatst waarschuw ik
jullie allen. Past maar op! Het in hoog spel, dat ge
hier speelt on go zult er niet gemakkelijk afkomen,
indien ge niot oogenWikkelijk dit huis verlaat. Ik sta
hier In naam des Konings. Ik hob hier in mijn hand
do volmacht von Z.M. waarbij nan allen, die zich
onder dit dak bevinden, lijfsbehoud en bescherming
verleend wortd. Kan. een van jullie allen ontkennen,
«lat dit door den Koning eigenhandig is geschreven?
Kunt gij het ontkennen, dat dit het koninklijke ze
gel is?" Hij hield de volmacht vlak boven hun hoof
den, zoodnt ze haar allen konden zi«-n.
„Dio bobt ge gestolen van den hertog, bodrioger,
hond van een Hugenoot", riep een «Ier geestelijken
„Hij heeft het ons zelf verteld, eer hij wegreed."
„Evengoed blijft liet stuk van kracht", ant
woordde Sir John. „Het is de uitdrukkelijke
wensch van Z.M., dat mademoiselle cn haar be
dienden gespaard worden. Geen haar oji hun hoofd
mug gekrenkt worden. Go zult er met uw loven
voor boeten. Houdt op, zeg ik u. <>f het zal u be
rouwen. Durft gij iiw schenneiulo hand slaan aan
hen. over wie de Koning zelf beschermend zijn
mantel heeft uitgespreid? En durft gij het even
eens te wagen, om mij aan te vallen, mij. Brits, li
onderdaan, gezant en gevnlmnchtigdo van II. M.
do Koningin van Engeland aan uw Koning, uuu
hem, die eigenhandig deze volmacht schreef?
Spreekt", riep hij met donderende stem, „geef ant
woord!"
Er hearachto een diepe stilte. Dc een na do an
der der woestelingen, droop af.
„Waarom zouden wij onze halzen wagen door
deze inenschen te dooden, waar er nog voovcle
andere zijn. dio we kunnen ombrengen?" riep eon
man inet «-en hellebaard. „Die priesters kunnen nu
zeggen, wat zo willen, maar het is toch maar oen
feit, «lat dit bovol «les Konings niet is ingetrok
ken of herroepen. Daar is niemand liicr geweest om
te zeggen, dat deze volmacht niet langer van kracht
is. Of dc Koning nu dit stuk schreef, om den her
tog een plcizicrtje te doen of niet, dat doet niet»
terzake. Een bevel is een bevel en liet blijft van
kracht, tot het wordt ingetrokken."
„Natuurlijk, het blijft van kracht", mompelde een
ander.
Doch de priesters, die zich hun prooi zagen ont
glippen, riepen, dat dit alles gekkepraat was, dat
het huis geen kruis had cn dat daarom al zijn
bewoners ter dood veroordeeld waren. Zij wisten
de weifelende schare opnieuw in haat to doen ont
vlammen en hun kreet van „sla dood, sla dood"
werd door een hevig gebrul en gehuil beantwoord.
Hadden Henriëtte en Sir John een oogenblik ge*
hoopt, dat het gevaar geweken was, thans scheen
het dreigender dan ooit. Opgehitst door do heide
geestelijken drong een troep van het rapalje weder
naar de trap.
Mademoiselle geloofde, dat thans het einde was
gekomen. Zij stond daar, bewegingloos, als een
standbeeld, met een hand op haar hart, cn keek
onafgebroken, niet naar dc woeste, verdierlijkte ge
zichten van de bloeddronken kerels, maar naar do
kalme, heldhaftige figuur van hem, dien God tot
op heden gespaard had en die nog leefde, om haar
kampvechter te zijn.
Hij draaide juist zijn hoofd om en hun oogen
ontmoetten elkaar. Zij las er hoop en geloof in en
gevoelde zich gesterkt Misschien was er diep in
haar hart nog iets anders dan bewondering \oor
dezen dappere, die daar stond onversaagd en rus
tig, als een rots in de branding, vertrouwend op
God en op zijn goed zwaard.
Het was een tragisch oogenblik. Allen begrepen,
dat Sir John weldra voor de overmacht zou be
zwijken. Akelig klonk het getier van de menigte,
de dienstboden boven aan de trap begonnen te
gillen, oude William was op zijn knieën gevallen
en bad met gevouwen handen en ten hemel gesla
gen oogen om hulp cn redding, terwijl er ook in
Henriètte's hart een stil gebed was, of God haar
een smartelijken folterdood wilde besparen en haar
om Christus' wil opnemen in Zijn heerlijkheid.
Daar klonk opeens boven al het rumoer het ge
kletter van paardenhoeven. In vliegenden galop
naderde een eskadron cavalerie en hield stil voor
het huis van den Graaf de Coudry.
Twee der bandieten, die juist probeerden den
Engelschman met hun spies te doorboren, voelden
zich plotseling door sterke armen achteruit rukken.
Een kapitein van do lijfwacht des Konings waa
mot ongeveer 50 zijner manschappen door do open
gebroken deur naar binnen gekomen.
Met donderende stem gelastte hij aan zijn sol»
daten het gespuis onmiddellijk de woning te doen
ontruimen. In minder dan een minuut was liet
huis van moordenaars gezuiverd. Alleen de priester»
waagden het te blijven cn wilden den officier te
gen de Hugenoten ophitsen. Maar hij wilde niet
luisteren. Hij verzocht hen beleefd maar op beslis
ten toon het huis te verlaten en toen zij nog
tegenwerpingen wilden maken, gaf liij een wenk
aan eenige zijner manschappen cn deze geleidden
hen naar buiten.
Daarop trad de kapitein op Sir Layncourt. toe,
maakte het militair saluut en zcide: „Sir, ik ben
hier in opdracht van H. M. de Koningin-Moeder,
om u tc vragen, of het waar is, dat u rle gezant
zijt van If. M. de Koningin van Engeland?"
Sir John antwoordde met een lichte buiging:
„Dat ben ik!"
„Dan vraag ik u verder, of u een brief bij u hebt
van uw Vorstin aan Z. M. den Koning en H. M.
de Koningin-Moeder?"
„Ook dit moet ik toestemmend beantwoorden",
zeide Sir John.
„Dan moet ik u uit naam van II. M. verzoeken,
u aanstonds naar het paleis te begeven en voorts
heb ik opdracht u mijn geleide aan to bieden".
„Ik ben H. M. zeer verplicht, maar hoe weet men
aan het Fransche hof, «lat ik hier in Parijs en hier
in dit huis was? Ik heb in het diepste geheim ge
reisd cn ben hedenavond pas in Parijs nnngeko-
„O, dat kan ik u wel vertellen", antwoordde de
officier. „Danr straks kwam in wilde haast een man
hij het paleis aan. De schildwacht bracht hem hij
den luitenant van do wacht cn daar deelde hij
mede. dat het huis van Graaf de Coudry werd aan
gevallen en dat u er tegen dc overmacht stand
hield. Hij zeide, dat u had verzocht, of er dndclijk
iemand nnnr hot paleis wilde gaan, om aan den
Koning of de Koningin-Moeder mede te doelen, dat
ii een boodschap van groot gewicht had over te
brengen van H. M. de Koningin van Engeland.
Toen de Koningin-Moeder dit hoorde, droeg If. M.
mij dadelijk op. u op te zoeken en u mijn bescher
ming en geleide aan tc bieden. Mag ik u verzoe
ken mij te volgen?"
„En wat wilt u doen met mademoiselle de Cou
dry?" vroeg Sir John.
„Ik heb geen orders omtrent mademoiselle", nnt-
woordde de kapitein
„Lees dit bevelschrift", zcide dc Engelschman en
Inrit ik u mogen zeggen, dat u goed zult doen,
eenige van liw manschappen hier achter t«- laten
ter bescherming van mademoiselle's bedienden, tot
dat er schikkingen gemaakt kunnen worden voor
hun veilige overbrenging naar liet stamslot der fa
milie, kosteel Beaulieu in Normandiö, Mademoiselle
zelve zal mij \ergezel!en nnar bet pnlels".
„Het spijt mij zeer. Sir, maar dat kan ik niet
toestaan. Ik heb geen orders omtrent Mademoiselle",
herhaalde de knpitein.
„Ik vertrek niet zonder haar. Indien go haar
niet wilt meenemen, blijf ik eveneens hier", zeido
Sir John en de kapitein haalde zijn schouders op.
„Indien ik er verkeerd aan doe. u heiden naar
het paleis te escortecrcn, wilt u dan do schuld
hiervan op u nemen?" vroeg hij.
„Natuurlijk, op mijn woord", was het antwoord.
„Dan zal ik eenige vertrouwde mannen hier ach
terlaten en wij zullen zonder langer uitstel van
hier vertrekken", antwoordde de kapitein van de
lijfwacht
(Wordt vervolgd.)
O
Z91
163
-
HEMELVAARTSGEDACHTEN.
Hij lioudt Zijn handen zegenend geheven
ti
en aan Zijn oog ontstraalt een heil'ge vreê,
en van Zijn lippen ruischt de liefde'ons tegen,
j
cn uit Zijn hart rijst teed'rc Midd'laarsheê.
1
Hij houdt Zijn handen zegenend geheven
en deelt de zijnen hemelgaven mee:
de schuldvergeving, en het ecuwig leven.
t- i
en zielcvrode in het wereld wee.
j
Hij houdt Zijn handen zegenend geheven
en staam'lcnd rijst uit 't moeizaam hart de beê:
„O mocht ik, Jezus, met U opwaart zweven,
-
0, lieve Heiland neem mij, arme, mee".
Hij heeft Zijn handen zegenend goheven;
Zijn liefd'rijk oog ziet wakend naar beneê
-
over mijn hart en op mijn gansche leven,
o, dat Hij nimmer in een wolk vergled.
-
Hij heeft Zijn handen zegenend geheven;
zoo deelt Hij ons Zijn liefdegaven mee;
zoo blijft Hij 6tccds van uit des hemels dreven
-
Zijn konk op aard vertroosten met Zijn vrefi.
R'd a m, M e i '30. H. W. AALDERS.
3B- S3
commissaris, omdat hij zioh niet langer wijden wil
aan zaken van aandeelhouders, die het niet waard
blijken! Bijna sarcastisch is Galsworthy's teckening
van de rumoerige aandeelhoudersvergadering, heer
lijk drijft hij den spot met die quasie-gcwichtige
bezitters, wier doel enkol is dividend uit hun
stukken to trokken, en die overigens een groote
onverschilligheid aan den dag leggen ten opzichte
van do wijze waaróp hun winst wordt verworven.
Hoe fraai steekt Soames' figuur tegen deze lieden
af! Hij is nog zoo kwaad niet, is onze slotsom, hoe
typisch vertegenwoordiger dor Forsytes hij ook is,
deze eerlijke man.
Het is ook de overtuiging van den auteur, dat de
Forsyte-tijd nog niet zoo slecht wa9. En toch, wan
neer wij dit boek hebben gelezen, dat zijn titel ont
leent aan en zijn weerspiegeling vindt in dat
Chineesche schilderij, moeten wij erkennen, dat de
erfenis der Forsytes voor het Engeland van na den
oorlog, wel heel poovcr is. Ja, het verworven stof
felijk bezit is er nog, en al de Forsytes hebben een
onbokommerd bestaan naar hun aardsohen kant.
Docli toont dit boek niet het fiasco van een levens
houding als dio der Forsytes, welke als geestelijke
erfenis slechts een groot vraagteeken nalaat?
Aan het slot hangen Somes cn Michael den witten
aap weer op, die zij aan Flcur's blik hebben ont
trokken, al9 duchtten zij daarvan gevaar voor het
groeiende leven in haar schoot.
Samen bezien zij het mcnscholijkc dier.
„Hij zal niot eerder gelukkig zijn, voor hij het
heeft", zegt Michael ton slotte. En al zijn twijfel cn
armoede blijkt uit wat hij eraan toevoegt: „Het
eenige is, dat hij niet weet wat het is."
Hot vraagtcoken!
WILLEM EVERS.
GIJ WEET HET
door MENKENS—v. d. SPIEGEL
I.
Ze heette Jaantje Koppels en het lieele buurtje
kende haar.
't Buurtje had haar reeds gekend, toen zc met haar
moeder het huisje bewoonde, waarin ze nu alleen
haar dagen sloot.
Moeder was al vijftien jaren dood, vijftien lruige
jaren, waarvan vooral de eerste zoo héél lang ge
schenen hadden.
't Viel niet inoe, dat alleen zijn. Moedor had de
laatste jaren voel verzorging uoodig gehad en na
haar heengaan zat Jaantje niet leege handen en heel
Veel vrijen tijd. Maar dien tijd kon zo wel gebruiken.
Met moeders sterven hield liet kleine pensioentje
op, spaanduitjes waren er niet al to veel, dus moest
Jaantje aanpakken, en, waar zc eerst zoo'n beetje
„er bij" naaide, had zo zich toen geheel en al op dat
vak toegelegd en niet zonder succes. Nu had ze
voor den Dinsdag cn Donderdag een „vast" naaihuis,
ging op «Ie andere dagen ook nog wol eens uit
naaien cn werkte de rest vnn den tijd thuis.
Jaantjo had hot goed. De hard werkendo buur
vrouwtjes benijdden haar wel eens om haar .gemak
kelijk" leventje zonder zorgen, zij was de „rijke
dame" van hot straatje, maar toch mocht men haar
wel. Zo was immer» altijd hulpvaardig? I)e echte
klnnten van Jaanfjo woonden in een ander stads
deel, maar ook voor do buurvrouwtjes naaide zc wel
eens wat en och, dan was zo met het betalen zoo
makkelijk. Zo rekende niet t<- veel en je mocht het
nog bij stukjes cn beetje* afdoen ook, ja 't laatste
restje schold ze Jo wel cell* kwijt. En aardig dat ze
tegen de kinderen wasNooit snauwen of mop
peren. als ze re na wat al te wild waren, als zo het
straatje of hot ruotn van de kraakheldere Jaantje
met \uile voeten of handen bewerkten. Jaantje liet
het er wel niet bij zitten cn was gauw met emmer,
bezem, spons cn zeem aan den gang, maar hoezeer
de andere vrouwtjes daar onder elkaar den spot mee
dreven, Jaantje zelf lieten zo met rust.
Toch wist Jaantje wel, hoe ze over haar dachten.
Jaantje kendo wel die benijdende blikken en wie
goed verstaat, liceft immers maar een half woord
noodig? Jaantje bcgroop ook wel, wat zc bedoel
den, als ze zoo liefjes zeiden: „Zoo mcnsoli, weer op
z'n Zondagsoh? Groot gelijk, hoor!"
Dan lachte Jaantje maar wat.
Ja, ze mocht dan in oen armelijk buurtje wonen,
zc wou knhp voor den dag komen, als zc naar haar
naailniizcn ging. Wat gaf het dan of je met mooi
weer je Zondagscho mantel en hoed droeg? Daar be
dierven die niet van. En ze had nétte naaihuizen.
't Eenc, dat was hij dominee Dioderikscn cn 't andere
bij een onderwijzer. Dóór werd ze zelfs juffrouw ge
noemd. Bij den dominee niet, nee, dat zou ook te
mal zijn, want ze had nog bij hem op catechisatie
gegaan. Neen, dóór was en bleef ze Jaantje, maar
liet mevrouwtje Schaar noemde haar juffrouw, mis
schien wel, doordat zij direct begonnen was „me
vrouw" tc zeggen. Dat was nog niet zoo de gewoon
te in Jaantje's stadje, als hot maar een gewone on
derwijzersvrouw betrof cn vooral niet tien jaar ge
leden, toon Jaantje voor het eerst cr kwam.
Bij den dominee had ze hot good, hoor, best van
eten en drinken, maar ze zat er toch den hcclcp dag
in een kamertje alleen. Doch bij mevrouw Schaar
zat ze gezellig m de huiskamer. O, die Donderdagen,
wat waren dio heerlijk. Den heelcn «lag bij die vrien
delijke mevrouw Schaar en aldoor die leuke kinder
tjes om jo heen. Er waren cr zes en de oudste drie
gingen al naar school, maar Beppie cn Kereltje wa
ren de kamer niet uit to krijgen, als zij er was cn
dan het wicgekindje
Jaantje hield van kinderen. Dóórom gaf ze nooit
een hard woord nan do lxnigels in haar eigen straat
je, daarom haalde zo wel eens een kleumend armoe-
kindje, wiens moedor uit werken was, in haar nette
kamertje, daarom was ze bij do Schaartjes zoo héél
graag. Die kindertjes in hun aardige kleertjes en
met hun scJioone handjes namen een héél grootc
plaats in in Jaontjes hart, maar ook van do slordige
wilde jongens en de magere, spichtige meisjes uit
haar eigen straatje hield ze.
O, die benijdende moedor* moesten eens weten,
boe zijzelf benijd werden door de „rijke" Jaantje, zij,
die met al haar werk en zorgen zich zoo beklagens
waardig soms voelden cn zich verbeeldden, dat zij
alleen dun strijd om het bestaan streden.
Zeker, Jaantje wist wel, dat vaak het lot van de
slovende grootc-gczins-mficdrr hard was, maar dach
ten ze, dat zij niets deed? Als die vrouwen haar tijd
verpraatten over dc hekjes achter de huisjes, had
Jaantje haar boeltje al aan kant en liet haar naai
machine snorren, dat jo hot buiten hoorde. Soms
zeiden dan dc buurvrouwtjes elkaar, dat die daar
'n leventje had. Kind noch kraai om voor tc zorgen
en den heelcn dug maar lekker rustig voor het raam
zitten. Want dat naaien wós geen werken natuur
lijk. Daar zat jo bij.
En ze wisten niet, boe Jaantjo soms verlangde
eens op te komen van haar stoel, eens de pijnlijke
rug te rokken, eens do voeten tc bewegen, vlug en
vrij.
.laantje had het gewoonlijk druk. Op de dagen,
dat ze niet uit hoefde maakte zc gauw haar huisje
aan kant en dan muur niuiieii, naaien. Soms gunde
zij zicli zelf» niot dun Ujd oin eten tc koken, 't Was
immers tóch haast de moeite niet voor een mensch
alleen?
Maat* hoe druk zc het liod, ze nam er eiken dag
toch een poosje af, voor wat ze hel aJlcrlicfstc deed.
En dat was lezen.
Als Jauntjo al du boekon, die zc al gelezen had,
eens op cl knar kon stapelen't Zou een toren
worden, hoor! Mut moeder had zo er wel eens woor
den over goh ad, wntineer ze wou doorlezen, als het
tijd was van slapengaan. En uls moeder nu eens du
oogen had kunnen opslaan zou zo zokor vermanend
het hoofd schudden, want het middernachtelijk uur
was soms al lang vu intro kon uls Jaantje nog las. Had
ze het niet druk, zoodat zo om acht nf negen uur
het naaiwerk kon wegleggen, dan werd het niet zoo
laat, muur 't gebeurde ook wel ouiis, dut zc tut elf
uur moest doorwerken en dan kwam tóch nog het
boek op tafel.
,,'t Is het éénigo wat ik hob", stelde ze zichzelf go.
rust.
Bij haar boeken was Jaantje hcclemaal „weg". Zo
las ze niet, ze beleefde zc.
't Was het cenigo wat zc had! En dat eenige
bracht haar vaak smart
't Mevrouwtje Schaar, dat met groote belangstel
ling ontdekt had den zin niet alleen voor lectuur
maar ook, schoon onbewust, voor literatuur, bij dit
eenvoudige naaistertje, maakte de lijstjes voor de bi
bliotheek klaar, die Jaantje dan maar had te toonen,
om te ontvangen, wat haar weer uren van vergetel
heid, van leven in andere sfeer, bezorgde.
Als je maar in zoo 'n sfeer kon blijven. Als daar
maar niet altijd weer was do harde werkelijkheid,
die je terugstiet in het lcvcn-van-alle-dag.
Als Jaantje had meegeleefd met het meisje, dat
naar 't huwclijksaltaar trad vol van geluk cn dank
baarheid, dan lag er wel eens een pijnlijke trek op
haar vermoeid gezicht.
Als Jaantje las van een jong vrouwtje, dat haar
eersteling wachtte, dan volgde er wel eens een sln-
pelooze nacht Kón het anders, waar ze zich had in
geleefd in do ziel van dat bruidje, dat vrouwtje?
Jaantje kcivk) den weg, om tot vrode en rust te
komen, Jaantje wist do krocht van het gebed, maar
Jaantje wist ook, dat ze vaak zélf zich liet leed
bracht cn voor zulk leed om troost te vragen durfde
ze niet Dan kwam ze er wel eens toe, niet of andere
boeken tc lezen, ze wist best welke ze mijden moest,
maar och, 't verdriet loerde immers toch aan alle
kanten?
Moest hot haar dag bij Schaar geweest zijn! Do
mensohen hadden hun koperen bruiloft al achter
den rug, maar hoe ecnig gingen zc mot elkaar om.
De huwelijksliefde, die zo in haar buurtje kende was
niet van de soort, om or bogcerig naai- te worden.
Daar heette een huwelijk „goed" als het niot tot he
vige ruzie kwam, maar hier was het zoo anders.
Ilier in huis heerschte een toon, dio Jaantje nog
nergens elders bemerkto. Ilier woonde ware liefde,
dat zag je aan él les. Zooals mijnheer en mevrouw
met elkaar cn met de kinderen waren
O, dan rozen duizend „waaroms" uit Jaantje's bin
nenste. Zo had toch ook een ziel, die naar begrijpen
dorstte, ze had een hart, een zeer gevoelig li art.
Smart, zoowel als vreugde beleefde zo zoo héél fel
cn sterk.
Och, als ze dan 's avonds thuis kwam nam zc haar
trouwe troost het boek maar weer tor liand. Don
loefde ze weer in haar tooverland.
Maar meer dan een tooverland was het niet.
II.
't Was op een zonnigen voorjaarsmorgen, dat
Jaantje al vroeg weer te naaien zat. Ze ha<l véél
werk, want het liep naar Paschen cn verscheiden©
van haar klanten moesten voor de feestdagen beslist
iets nieuws hebben. Haar raam had ze een kiertje
open. 't Was nog wel friscli buiten, maar ze hield
zoo van de verkwikkende lentelucht.
Rusteloos werkten linar handen aan het dunne
zijden japonnetje, dat ze ondor handen had. 't Was
voor een meisje hier uit dc buurt, dat trouwen ging.
Jaantje niuakte niet graag zulke tcerc, dunne din
getjes. Eerstens was liet zulke slechte crêpe do chine,
dat je ze haast niet onder dc machine nemen durfd©
en ten andere was Jaantje nog te veel van den
ouden stempel, om er behagen in to kunnen schep-
val.
De meubelen zouden zc wel op afbetaling hebben,
Jaantje kende de familie, maar zoo'n jajionnetjc, dat
jo ééns droeg, zoo'n wit gazen dingetje, duur gingen
de centen aan.
„Was hot wonder", prakkizeerdo Jaantjo, „dat zoo
veel huwelijken ongelukkig werden? 't Heette dan
wel, dat cr zooveel aan de mannen mankeerde, maar
als jo die vrouwtjes zagDametjes vóór hun
trouwen, slonzen daarna, dio er zich niet om bekom
merden, hoe hun huis en kinderen er uitzagen. Nog
al prettig voor een man, die moogeworkt thuiskwam
en lastige drenaende kinderen vond in een vuile,
slordige kamer."
Jaantje prakkizeerdo nog venier. Als zij haar
eigen trouwjapon eens had mogen maken? Dat zou
niet zoo'n flodderding geweest zijn, maar een mooie,
fijne, sterke, waar zc nog jaren wat aan hebben kon.
En al zou ze don geen man als mijnheer Schaar ge
kregen hebben, al zou het maar een gewone werk
man geweest zijn, ze zou hem tóch geluk bereid
hebben. Ze zou hun huisje keurig gehouden hebben,
hun meubeltjes zouden glimmen, alles zou helder
geweest zijn. Nooit zou hij liet eten over tijd klaar
gevonden hebben, o nee, vast niet. En als or dan
kindertjes gekomen waren, zou zij ze altijd frisch
en schoon gohouden heblien. Zij zou niet tegen zo
geraasd en gescholden hebben, och neen, danr maak
te je zc juist, ondeugend mee, maar zij zou kalm mot
ze omgegaan bobben, precies nis mevrouw Schaar
deed.
Er kwam opstand In Jaantje's hart. O, «He was er
wel eens meer, die was er half bewust altijd, maar
nu wist zo er «Uen opstand en trachtte niet hem to
dempen. Je mocht zeggen, wat je wou, 't was wreed
en 't was onharmhai-tig, dat zij alleen haar leven
door moest, zij, dio zoo'n goede vrouw, zoo'n zorgen
de moeder zou zijn geweest. Had zo vroeger vader
niet eens lioorcn zeggen: „Wie luiAr krijgt mag wol
op zijn hlootc kniuun ur voor danken, want het is
een flinke, hoor! Wat haar oogen zien, kunnen haar
handen maken
Vader was gestorven, toen ze nog geen twintig waa
m moMl«t mH wli sa loan nog ruim tten laar had
samengewoond, was er bedroom om geweest, dat do
man, die vader wou laten danken, zelfs hcclemaal
niet kwam.
Moeder had haar verdriet nooit in woorden omge
zet, maar Jaantjo had het gevoeld, had geweten, dat
moeders heengaan nóg rustiger zou zijn geweekt, uls
zo li oar eenlg kind „liezorgd" mocht hebben gezien.
Dat was dan do vrucht van het God vreezen. Dat
was de verhooring op Jo gebeden, dacht Jaantje in
groote bitterheid.
(Zie vervolg bladagde lMh
T-fitfw lu ii ik v
