TWEEDE KAMER Uit het volle leven WOENSDAG 21 MEI 1930 TWEEDE BLAD PAG. 5 DE ZENDTIJD-INTERPELLATIE HERZIENING DER GEMEENTEWET EEN DAG VAN NEDERLAGEN VOOR MINISTER ROYS Vergadering van 20 Mei. I Nadat de interpellatie-Boon inzake de verdeeling van den zendtijd I was toegestaan waarschijnlijk komt zij I a.a. Dinsdag aan de orde vervolgde de Ka- l mer de herziening der Gemeentewet. In stemming kwam het artikel, dat het toetslngsrecht fder rechterlijke mooht ten aanzien van de gemeentelijke verordening inzake de ge meentelijke huishouding, waarschijnlijk zou vernietigen. Het werd met 42 tegen 39 stemmen verworpen. Het was een echec voor den minister. Het bestaande ar tikel 135 blijft dus ongewijzigd gehandhaafd. De R.K. fractie viel weer eens in twee stuk ken uiteen. Het amendemont van Dr. V os (Lib.), dat bedoelde den z.g. dubbelen raad te behouden, werd aangenomen mol 1 52 tegen 31 stemmen. Tegen é.D., V.D. en de Katholieken Guit en Sohaepman. Het was 's ministers tweede nederlaag, i Overgenomen werd een amendement-v. d. Bergh (S.D.), bedoelende het recht van den Raad om I aan B. en W. of den burgemeester buiten I twijfel te stellen. Aangenomen werd z. h. 6. een amen dement van mej. Westerman (Lib.)om de vrouw benoembaar te maken tot ambtenaar van den burger lijken stand. Dr. Beumer (A.R.) herinnerde nog ecn^ aan de bezwaren der anti-rev. Aan de orde was vervolgens een amende ment-v. d. B e r g h (S.D.) om art. 150 te schrappen, welk artikel bepaalt, dat plaat selijke verordeningen niet mogen treden in hetgeen van is. Z.i. had de administratieve jurispruden tie het sferen-artikel achterhaald. Mr. cl e Wilde (A.R.) bestreed dit amen dement. IJet bestaande artikel is goed en is in overeenstemming met de jurisprudentie. Nemen we het artikel, dat materieel juist 'is, weg, dan krijgen we grooter moeilijkhe den dan thans bestaan. De Minister voelde meer voor de ar gumentatie voor het amendement dan voor die er tegen. Het amendement-v. d. Bergh vond van allerlei zijden bestrijding. Bij de replieken vestigde de heer D e Wilde (A.R.) de aandacht op de onbegrij pelijke houding van den minister, die een volledige afwending beteekent van zijn vroeger bij herhaling ingenomen standpunt. Het amendement werd ten slotte met 50 tegen 22 stemmen verworpen. Voor de soc.-dein. De heele Róomsche fractie stem de op twee na tegen den minister, die hier mede indirect z'n derde fiasco leed. Een volgend amendement-v. d. B e r g h (S.D.) had de strekking om te bepalen, dat besluiten van den bürgemeester ook voor schorsing of vernietiging door de Kroon in aanmerking komen. Dr. Vos (Lib.) was het met de strekking van het amendement eens. Hij had trou wens zelf een amendement ingediend van dezelfde bedoeling. De Minister kon de amendementen niet aanbevelen, al is er in theorie mis schien iets voor te zeggen. Dr. Vos trok zijn amendement in. Dat van den heer v. d.. Bergh 'werd met 38 tegen 37 stemmen verworpen. Dal was op 't kantje af door de slechte bezet ting der f-echterbankon.' tnigrlng „Gouda" ie gele- oheberg 146 H.A.. "a-Órave 31 H.A.. Nie Gouda- kaartje behoort bij onderstaand artikel. burgemeester geen stem te geven, in de Commissie voor de Strafver ordeningen -uiti den Raad. De Minister wilde het overnemen. De heer De Wilde (A.R.) vond het zon derling, dat de minister den burgemeester, die het hoofd der politie is, in deze bijzon dere commissie geen stem wilde geven. De heer v. d.'B e r g h (S.D.). had op zich zelf geen bezwaar tegen de stam van den burgemeester. Hij wijzigde zijn amende ment, zoodat het het omgekeerde ging be- teekenen: de burgemeester, niet-lid van den Raad, krijgt wel stem. Z. b. s. werd het goedgekeurd. Wat 'n fi guur voor den minister! Een volgend amendem,ent-v. d. Bergh (S.D.) bedoelde, tegen het Regeeringsvoor- stel in, om het en de benoeming van brandmeesters niet over te laten' aan den burgemeester, maar het bij B.. en. W. te laten. De heer Ter Laan (S.D.) verdedigde het amendement. Een politie-brandweer achtte hij geen bezwaar tegen het amendement. De heer Marchant (V.D.) bracht de vraag ter sprake of een bij verordening van den Raad ingestelde commissie ter beslis sing van administratieve geschillen is te beschouwen als een krachtens de wet toe laatbare commissie. Het leek een naklank van Haag6Che raadsdebatten. De heer Ketelaar (V.D.) merkte op, dat niet altijd de burgemeester de man van de brandweer is. Het is ook wel eens een wethouder. Daarom is er geen réden om deze zaak nu uitsluitend, aan den burge meester op te dragen. De Minister beantwoordde, zonder ar- gumsntatie, de vraag van den heer Mar chant bevestigend. O.i. een groote onvoor zichtigheid. Voor de brandweer zag de mi nister analogie met de politie (politie-brand- weeren in Den .Haag eji Delft) en daarom meende hij, dat de brandwéerzaken aan den burgemeester zouden zijn op te dragen. Ook de intercommunale samenwerking op dit gebied was hem een reden daartoe. Dr. Schokking (C.H.) zag geen vol doende reden voor de regeeringswijziging in het bestaande artikel. Het regeeringsartikel werd met 41 tegen 19 stemmen verworpen. De minister boekte zijn zooveelste echec op dezen voor hem onfortuinlijken middag. Het was droe vig. Wélk een reputatie krijgt een minister, wicn .hét op deze, wijze bij een herziening van een onzer belangrijkste wetten vergaat! Het amendement-T er Laan werd z. h. s a a ng en ome n. Heden vérder. Kunst en Letteren. Dr. JULIUS R5NTGEN GEHULDIGD. In de kleine zaal van het Concertgebouw te Amsterdam is de dirigent, muziekpneda goog. componist en'pianist Dr. Julius Rönt gen Maandag in verband met zijn 75sten venjaardag gehuldigd met ean uitvoering van eepige zijner werken door enkele voor aanstaande kunstenaars. Hei programma opende met een kwintet voor piano, twee violen, alt en cello, hetwelk werd Uitgevoerd door S. Bosmane—Bene diets, alsmede de heeren TI. Leydensdorff, J. Röntgen Jr., C. Kint en M. Orobio de Castro. Hfer'na bracht de bas H. C. van Oort op de piano begeleid door den heer G. G. F van Renèsse „Prometheus" en „Grenzen der Menschheit" ten gehoore. Na een trio voor viool, alt én cello, op. 76. door den lieer Röntgen Jr., Kint en Orobio de Castro, werd het programma besloten met een sonate voor yipol en piano, op. 40, door de heeren A. Schmuller, viool en WiLlem Andriessen, piano. Het behoeft nuawelijks betoog, dat de ver tolking van. al deze composities van dr. Röntgen, een groot succes oogstte, waarin hé^ publiek, zoowel de uitvoerenden als den componist d'eelen' liet! Daarna had een hartelijke huldiging plaats. EEN „MAUVE-SCHILDERIJTJE" t Gemengd Nieuws. AUTO-ONGELUK Een auto, komende uit de richting Zwolle en bestuurd door den heer T. de Vries te Zwartsluis, is op den ITasselterdijlc bij het plotselinge uitwijken voor een anderen auto op den berm in een gat geraakt en omge slagen. De bestuurder kwam er zonder let sel af, maar een zuster van hem werd door glasscherven gewond; een slagader werd haar doorgesneden. Zij is naar het Sophia- zickenhuis te Zwolle overgebracht. DE BRANDKAST LEEGGEPLUNDERD In den nacht van Maandag op Dinsdag is ingebroken in het gebouw der Coöp. Ver- bruikersvereeniging „De Eendracht" aan het Donkere Spaarne te Haarlem. Met groote brutaliteit zijn de dieven, die zich waar schijnlijk hebben laten insluiten, te werk gegaan. De inbraak moet geschied zijn tus schen huif twaalf en half drie, daar op dat laatste uur de arbeid weer aanvangt. Met een clectrische boor is het slot van de brandkast uitgeboord, waarna uit de kast een bedrag van f7000 aan bankpapier is ontvreemd. In een bakkerskar in de remise werd nog bij het onderzoek door d epolitie een be drag aan zilvergeld gevonden. Vermoed wordt, dat de daders dit later nog hebben willen halen, doch daarin verhinderd zijn. Waarschijnlijk hehben zij het pand langs de meelzolders verlaten om na. een wande ling over de daken in een aangrenzende zijstraat weer den begancn grond te be reiken. Het zijn wel geen onbekenden geweest, daar zij moeten hebben geweten dat 's Maan dags de bakkers der Coöperatie ten kan tore komen afrekenen, waardoor dan veel geld iu kas komt. POGING TOT VERGIFTIGING Een 18-jarige landarbeider te Eierland op Texel werd Vrijdag na het drinken van thee uit zijn thermosflesch, hevig ongesteld. Direct werd een dokter ontboden en deze consta teerde dat hier sprake was van vergifti ging door kopervitriool. Het geval speelde zich af op de hofstede „Pietershove", waar de arbeider werkzaam is. De flesch, waar- luit hij gedronken had, was in zijn jas ge- borgen, die in de schuur was neergelegd. Dc politie stelde direct een onderzoek in en vond op een plank in de schuur een paar halfledige zakjes met kopervitri ool, dat door de vroegere bewoners van de hofstede was achtergelaten. De getroffene wiens toestand wel iets vooruitgaande is, heeft er niet het flauwste vermoeden van. hoe dit vergift.in zijn flesch is gekomen. Hij weet niet, vijanden te heb ben. Kortgeleden echter werd ook reeds zijn fiets vernield, zijn horloge werd stuk ge draaid en in de duisternis werd hij door een auto aangereden zonder dat hij den dader kon ontdekkén. DOOR EEN TRACTOR OVERREDEN De vijftien-jarige loopjongen J. E., die t>-. fiets op de Kinderhuisvest te Haarlem reed, is tengevolge van een ingewikkelde verkeers stremming aangereden door een tractor met oplegger van de betonfabriek E. van 'l'wuy- ver te Uitgeest. Het linkerwiel van den aanhangwagen ging over hem heen; de beide becncn en enkele ribben van den jongen werden ge broken. In de Mariastichting is hij eenige uren later overleden. DE NOODLANDING TE VEENENDAAL Het postvliegtuig van de Lufthansa, dat Zaterdag j.l. nabij Veenendaal een nood landing maakte, is, na van een nieuwen motor te zijn voorzien, gistermorgen te on geveer half 10 vlot gestart. Het zette koers naar Schiphol. Radio Nieuws. HUIZEN (1875 M.) NCRV. 8.15 TUdai-ln. 8.15- 0.30—^ll Kort •nut, to lel Us J. L de 11—11.30 Lezen va M Doyeu te HilVel de Landbouwers, I l'ilon. Hoofd der Land- en Tulnbouwsc ;ld CU.) 12—12.16 Politieberichten 12.3U >ej J O Je voor i heer H Tlldae viool. Ple 12.3o2 Mlddugc< de Vr i.-htcr fluit. Mej Ellen Sundow. 2.45—3.45 Cursus Fraaie even door Mej. G. Ably. Middelburg. Muzikale medew do heer J H Smit DuyzenlK kerkorgel. LH' heer H Smit L orgelbegeleiding. 55.45 Gn eert. 5,450.45 Orgelconcert. Uitg M(J. Holland. Ned. Her' te Rotter Den Haag. Onder terer" (II). Eere-Con- echtach Chr. Mannen» den heer Plet Hesp*. HILVERSUM (2PS M na 6 uur I07i M.) AVRO. 10 Tüdseln. 10—10.10 Morgenwijding. 12—3 Mid* d.'isniuziek 2—3 Grnmofoon, 3—3"n Falklandjea. 6 Tijdsein 6.30 1 «.45—7.15 Lezin Causerie 8 Tijdsein Aansl. 5.30—7 DU erscn en O '.4 5 Gn s Ajnelerdum, Te Bakel zijn de boerderijen van M« Gielcn en M. Manders geheel afgebrand. REEUWIJKSCHE EN SLUIPWIJKSCHE PLASSEN DROOGMAKEN OF IN ONGEREPTEN TOESTAND BEWAREN? Actie vóór en tegen DE BESLISSING BIJ DE STATEN Plas of polder. Een-half uur gaans van Gouda, ter rech terzijde van den weg naar Bodegraven, lig gen de Reeuwijksche en Sluipwijksche Plas sen, groote watervlakten, temidden waarvan talrijke met houtgewas begroeide eilandjes liggen en aan welker liefelijke boorden lan delijke huisjes te pronken staan. Een echt Hollandsch waterlandschap vol machtige be koring. Of deze plassen, door uitvening ontstaan, tvatervlak zullen blijven, dan wel polderland zullen worden, is een vraag, welke binnen kort in dc Statenvergadering van Zuid-Hol land beslist zal worden en welke thans vele gemoederen in beroering brengt. We willen in 't kort onze meening over dit onderwerp zeggen; doch daarbij op den voor grond stellen" dat we niet heelemaal onbo voordeeld zijn. Dit waren we wel tot voor korten tijd. Want we behooren niet tot hen, die eenvou dig zóó redeneeren: Wat, liggen daar plassen met eilandjes en boschjes er in, dan moeten deze ongeschonden bewaard wordcji. Dat hebben wc getoond ten aanzien van de Nieuwkoopsche plassen, waarvan we gaarne een gedeelte zoif'll n willen dempen met het Haagscho vuil; dat gedeelte n.l. dat uit kroggen en rietlanden bestaat, om zoo- doende het aspect der plassen zelf te ver inooien. We zouden dus eerst de Reeuwijksche plassen willen zien en deskundige voorlich ting wenschcn, vóór we een oordeel geven. Die hebben we gehad en nu zijn wc niet geheel onbevooroordeeld meer. In de eerste plaats niet, omdat Ged. Sta ten van Zuid-Holland een afwijzend voorstel hebben ingediend hij de Staten. Dat dit col lege overwegend rechts is, heeft geen invloed op onze meening. Plassen droogmaken of behouden heeft gelukkig met de politiek nog niets te maken, al willen sommigen er graag een politieke kwestie van maken. Maar in dit college zitten praktische men- schen, die heelemaal "niet als fanatici ten aanzien van „natuurmonumenten^ be schouwd mogen worden; zij zullen niet tot eiken prijs een plasje sparen, als er vrucht baar land te winnen is. In de tweede plaats heb ik de memorie gelezen, waarin het lid der Staten, de Goud- sche wethouder K. R. van Staal d« argumen ten voor het behoud tracht te weerleggen. De wijze, waarop dit geschiedt, is niet zeer sym-, pathiek, gelijk we trouwens van dezen rbe- rigen sociaal-democraat ook niet zónden ver wachten. Maar we zouden dat'kunnen ver geten, als de argumentatie niet zoo tegenviel. Eén voorbeeld. Als de schrijver de kosten opmaakt, dan rekent hij voor onteigening van „behoorlijk, tuinland" f 3000 per H.A.; doch later, bij de exploitatie-rekening, spreekt hij van tuin grond, die van f 6000 tot f 9625 per H.A. zal opbrcngèn. Dat is weinig consekwent, om dat de thans gunstig gelegen .stukjes tuin grond zeker niet door de droogmaking in beter conditie komen. Trouwens, als landbouweconoom doet dc' heer Van Staal zich zeker niet kennen. Wat zeggen zijn partijgenooten Mansholt en Van der Sluis b.v. van deze stelling: „Waar het als een wet moet worden be schouwd, dat de landprijzen niet de con junctuur volgen, integendeel beheerscht worden, door den factor, hoeveel beschik bare cultuurgrond er is, staat het dus ook vast, dat de risico-post, waar.zoo angst vallig tegen op wordt gezien, wel bedui dend kleiner, maar niet grooter kan wor den." In de derde plaats bon ik niet geheel bevooroordeeld, omdat we Zaterdag onder leiding van het Goudsche comité tot behoud der Plassen een mooie vaartocht hebben ge maakt en waar het weer zeldzaam was, niet het oog op zoo'n watertocht voor hon derd procent in orde daar komt men licht onder de bekoring. Evepwel, ik ben niet zoodanig onder hyp nose van het.cpmité gekomen, dat ik niets dan lichtzijden zag. Wat de droogmaken aanvoeren, moge niet vojdoende zijn om voorstander te worden; met hun argumenten dient men rekening te houden. Want bij be houd der plassen zijn ze juist van beteekenis. Het is volkomen juist, dat de Plassen tot heden weinig belangstelling trokken. De pro paganda is. pas'begonnen toen er over droog making, gerept werd. En men ontkomt niet aan den indruk, dat ze tot heden bijna uit sluitend moesten dienen als uitspannings gelegenheid van dc „Goudsche heerenpartij" en voor andere „kapitalisten-eigenaars", zoo als notaris d'Aumcrie van Scheveningcn. De heer Van Staal'zegt hst'in zijn memo rie nog iets hatelijker dan ik. maar uan dien indruk ontkomt men niet. Ook is het niet voor tegenspraak vatbaar, dat de toegangswegen ende onderlinge ver binding der plassen alles te wenschcn over laten. Oni ze „productief" te maken, zal er heel wat moeten gebeuren. Intiisschen, is dat nu een reden, om te be weren, dat het behoud geen zaak van alge meen belang is? Zie eens, het Goudsche comité bestaat uit deftige heeren als: Dr. S. S.-Hoogstra, de heer F. Tieter, de heer H. J. Lafeber, voor zitter polder Sluipwijk, Dr. W. Zuydam en éêurHijkJe op dc Zeilen op de Reeuurijksche plassen. Foto Jan P. Str(Jboa. Drs. Schcygrond; maar mag dat nu voor een man als de heer Van Staal reden zijn om Rotterdamsche sociaal-democraten, die op behoud aandringen, als onnoozelcn te be schouwen? Gemeentebesturen van groote steden zien er geen been in om tonnen gouds beschik baar te stellen voor 't aanleggen van parken en vijvers; vooral ook om ontspannings- plaatsen te verkrijgen voor de arbeidersbe volking en nu moet de lieer Van Staal niet beweren: als men iets voor de arbeiders wil doen, kan men de millioencn beter gebrui ken, dan om deze plassen „genietbaar te ma ken". Dat cijfer „vele millioencn" is natuurlijk uit de lucht gegrepen en maakt een wonder lijken indruk tegenover de luttele sommen, •elke maar noodig zouden zijn voor de droogmaking. Doch bovendien, de plassen lig gen in 't knooppunt van lijnen tusschen de groote steden: Amsterdam, Den Haag, Rot terdam en Utrecht; en worden volgens het nieuwe wegenplan zeer goed bereikbaar voor autobussen b.v. Blijven de plassen behouden, dan moeten i natuurlijk om zoo te zeggen „nationaal bezit" worden; d. w. z. toegankelijk en be reikbaar voor iedereen; maar de actie van dezen tijd gaat, zooals van zelf spreekt, ook in deze richting. En als dat geschiedt, dan zal ieder het, met mannen als Dr. Jac. P. Thijssc, Mr. van Tienhoven e. a. eens zijn, dat zoo'n ideaal stukje landschoon behouden mol blijven. Dit besluit valt te gemakkelijker te nemen, omdat de economische kant der zaak tot groote voorzichtigheid maant Met verbazing loost mon de argumentatie (lat dfi grondsoort cler ingedijkte polders Schermer, Beemster, Haarlemmermeer e. a. meegevallen is en dat het met deze polders ook wel goed zal gaan. Wie dijkt er nu zoo lukraak in? Als een wig dringt tusschen de plassen in de polder Vettenbrock. De naam lijkt wel een parod1 want deze proefpolder is precies 't omge keerde van vet cn vruchtbaar. Nu in dr schoono Meimaand, terwijl overal de koeien schuil gaan tusschen 't welige gras, is do polder Yettenbroek om zoo te zeggen „blauw van ellende, met hartzeer bevoerd". Het gras is van de minste kwaliteit en 't geheel heeft meer van een drassig kraggcnlandschap dan van een malsche weide. Geen wonder ook, na de droogmaking zakt dit land niet wei nig; oen omstandigheid, waarmee men bij dc schadovergoodingsregcling ter deec reke ning moet houden. Trouwens, dat wordt toch een moeilijke kwestie. Do droogmakers spiegelen dc eige naars van kleine bedrijfjes en dc arme vis- schers nu wel voor, dat ze goed gesitueerde arbeiders worden: maar in Giethoorn zijn vele soortgelijke illusies verdwenen. En dit staat wel vast, dat de tegenwoor dige tuingronden in waarde dalen, indien niet ongeschikt worden voor de loonende teelt van tegenwoordig, Practise!) gesproken bevriest er tegenwoor dig nooit iets: dc watervlakten zijn koste lijke wnrmtereservoirs. welke de winterkou temperen. Straks krijgt men, ook volgens de Boskoopsche kweekers, die op meer cultuu*-- grond hier geen prijs stellen, een koude, kale polder, welke economisch een schadepost zal zijn. Immers, thans kan men voor gelijk soortig polderland in de omgeving nauwlijk» f 600 per II.A. maken: want van het kwee ken van Rozenstok, Seringen, Ligusters en Coniferen zul geen sprake zijn. Daartegenover staat, dat Jacht en visscherij van steeds grooter beteekenis worden, voor» al de laatste. De visscherij levert momenteel aan 33 ge zinnen een bestaan. Volgens de meeniug van deskundigen, o. a. Dr. II. C. Redeke, dir. van het Rijksinstituut voor Biologisch Vis- scherijonderzoek „zou bij drooglegging niet alleen een rijk terrein voor wetenschappelijk onderzoek onherroepelijk verloren gaan, maar bovendien, een opbloeiende en veelbe lovende visscherij vernietigd worden". De jaarlijkscho opbrengst aan viseh be draagt thans f 25.— ii f 30.— per H.A., in totaal ongeveer f 20.000.—. In de laatste jaren zijn tal van waarde volle vischsoorten: Snoekbaars. Zeelt, Kor- per, Ilouting cn Aal uitgezet, die hier uit stekend gedijen. Jaarlijks worden enkele dui zenden ponden jonge Brasem weggevangen, die elders, o. a. in Noord-Holland, worden uitgezet Gemiddeld worden 10 A 12 duizend stuks wild (eenden en snippen) buitgemaakt, die een gemiddelden prijs van ongeveer 30 ets. opbrengon, Een sprong in 't duister is de lieele droogmaking; terwijl ook de ge deeltelijke, volgens het plan van Dr. T. Bt-e- kenkantp, waarbij de westelijke plassen. Elf- hoeven en 's-G ra venbroek behouden zouden blijven, zoowel uit economisch, tech nisch, als cultureel oogpunt als on aanvaardbaar moet worden beschouwd. Immers: 1. De Cie-v. d. Torren, welke overigens d# droogmaking aanbeveelt, berekent, dat bij uitvoering van dit plan, de kosten met I 80 per H.A. worden vermeerderd. De lasten wor don f 4.«;j per H.A. hooger, terwijl tiet alge meen tekort met slechts f 100.000 A f 150.000 wordt verminderd. Ilct tekort wordt du» re latief grooter. Het kwelbexwanr blijft volgen» deze com missie in aanzienlijke mate bestaan. In een tweetal brochures, welke we nog niet konden raadplegen, wordt één en onder nader uiteengezet. Ze zullen nog deze week verschijnen en zijn getiteld: Feiten over de Droogmaking der R.-euwijksche en Sluipwijksche 1'UsMn, door Ir. Chr 1». G J Smit L i waarin op grond van agrarische economische overwo. gmgen de droogmakingsplnnneii worden veroordeeld; en de tweede „De Reeuwijksche en Sluipwijksche Blussen", van de hand van A. Scheygrond, ptul. nat. docta. waarin de beteekenis dezer Plassen als natuurmonu* ment cn reeroatlc-oord wordt bespreken versierd USlralies *vnït dlt S*«chiiri Do aandacht van belanKl-hhcnden wonlg au rods op dsis leecUnftvn ^vcalift

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1930 | | pagina 5