Bij Scheren
Uit het volle leven
ZATERDAG 17 MEI 1930 TWEEDE BLAD PAG. Ft
DE ZENDTIJDVERDEELING
INTERPELLATIE
IN DE TWEEDE KAMER
GAAT DE A.V.R.O.
VIA HET BUITENLAND ZENDEN?
In de vergadering der Tweede Kamer
beeft de liberale afgevaardgide de beer
Boon verlof gevraagd den minister van
Waterstaat te mogen interpelleeren naar
aanleiding van diens beslissing inzake de
vercleeling van den zendtijd.
He Kamer zal Dinsdag a.s. over de miwil
liging van dit verzoek beslissen.
Wat de plannen van de A.V.R.O. betreft,
jooals men weet zal hedenmiddag een
epoedeiscbende vergadering van 't bestuur
worden gehouden, waarop de verschillende
mogelijkheden onder het oog zullen worden
gezien. Naar de heer Vogt gisterenavond
i Mededeelde, zal dan waarschijnlijk de vol
gende week een buitengewone algemeene
vergadering worden gehouden.
Intusschen vinden geruchten, die sinds
eenigen tijd loopen en toen werden tegen
gesproken, nu bevestiging, dat men van
jlan is via Brussel en Radio Paris te gaan
lenden.
De openlijke actie gaat eohter op het
oogenblik in de richting van een derde zend
jelegenheid hier te lande, waarover men
dan de volle week de beschikking wenscht
Protesten.
Aan den minister van Waterstaat is van
Enschede uit het volgende telegram gezon
^Het gewestelijk A. V. R. O.-bestuur van
Overijssel, kennis genomen hebbend van
uw besluit inzake de a.s. zendtijdverdeeling,
waarmede verworven rechten en groote
verdiensten der A. V. R. O. geheel ter zijde
worden geschoven, spreekt hierover zijn
groote verontwaardiging uit, en verzoekt
Uwe Excellentie alsnog maatregelen door
andere zendgelegeriheid, teneinde dit groo
;e onrecht ongedaan te maken.
Mevrouw Antoinette van Dijk heeft
ook een telegram gezonden aan den minis
ter van Waterstaat, waarin zij zegt dat tien
duizenden moeders, zieken en kinderen
dankbaar zullen zijn als de A. V. R. O. haar
werk op een eigen zendgplegenheid kan
yoortzetten.
Het A. V. R. O. comité Den Haag deelt
mede, dat het in de bedoeling ligt Maandag
of Dinsdag a.s. een vergadering te beleggeD
voor de Haagsclie luisteraars.
Voorts zijn door verschillende luistervin
ken in den lande protest-telegrammen naar
Den Haag gezonden.
Het gewestelijk bestuur Noord-Holland
van de A.V.R.O., de Vereeniging Vrije Luis
tervink, de A.V.R.O.-steunvereen'ging te
Zwolle, het gewestelijk bestuur Utrecht van
de A.V.R.O., het gewestelijk Geldersche
A.V.R.O.-bestuur, dat van een politieke roof
partij spreekt, en de afd. Deventer van do
A.V.R.O. zonden alle telegrammen naar mi
nister Reymer, waarin zij hun groote ver
ontwaardiging en afkeuring uitspraken over
de genomen beslissing en volledig herstel
van het" gedane onrecht eischten door het
toesla an-van liet bouwen van een eigen zen-
I der met een eigen golf.
Persstemmen.
Onder den titel: Triomf van het 6ectaris-
toe, schrijft de N.R.C. o.m. net volgende:
„Had de Radio-raad het algemeene, na
tionale karakter van de A.V.R.O. nog eeni-
germate erkend door haar althans het groot
ete percentage toe te denken, de minister
van waterstaat geeft den omroep geheel aan
de sectarische hydra prijs. Het eenige spoor
van wat hem als een oplossing van het om-
roep-vraagstuk in nationale richting voor
oogen had moeten staan, is de eisoh van eep
uit het advies van den Radio-raad over
genomen algemeen programma, goed te
keuren door een commissie van toezicht, en
op twee dagen der week beurtelings dooi
een der vier grootste omroepvëreenigingcn
Dat de minister, door deze taak ook toe te
kennen aan de drie politieke en politiek
religieuze vereenigingen (K.R.O., N.C.R.V. cn
V.A.R.A.), aan het algemeene karakter vaD
een zoodanig programma geweld aandoet
het zullen de vossen zijn, die hij hier de
passie zal laten preeken, wordt bemanteld
door deze drie vereenigingen, evenals de
A.V.R.O. „algemeene" omroepvereenigingen
DE UITVAART VAN MR. TROELSTRA
rzicht van den geweldigen stoet, op weg naar de Begraafplaats.
te noemen. Welk een onoprechtheidI Een
onoprechtheid, die zich al dadelijk verraadt,
doordat de minister aanneemt, dat niet alle
„algemeene" omroepvereenigingen zullen
wenschen mede te werken aan de „nationale
feestviering" op feestdagen met betrekking
tot bet Koninklijk Huis of in andere geval
len. En een onoprechtheid, die zich verder
openbaart door de V.P.R.O. (vrijz. prot.), die
overigens bet door haar verlangde deel van
den zendtijd toegewezen krijgt, onder de „bij
zondere" omroepvereenigingen te rang
schikken.
Is men orthodox-protestant, dan heet men
dus algemeen; is men vrijzinnig protestant
dan moet men zich onder de bijzonderen tel
len. Is men sociaal-democratisch, zooals de
V.A.R.A., dan wordt men eveneens met ae
quaJificatie „algemeen" getooid, ook al
wenscht die vereeniging niet aan „nationale
feestviering" mede te doen; is men liberaal,
dan is de betiteling „bijzonder" voldoende
en wordt de Vereeniging van liberale radio
amateurs met een vergunninkje bij de een
of andere bijzondere gelegenheid van een
liberalen hoogtijdag afgescheept.
Wat een logica en wat een billijkheid! En
wat zal de reputatie van de politiek er weer
door stijgen! Als de heeren politici eens wis
ten, hoe zij op deze wijze bezig zijn zich al
maar meer af te breken".
De „Nederlander" schrijft o.m.:
„Het zwaartepunt en het groote belang
van deze beslissing liggen zonder eenigen
twijfel in het feit, dat zij in den omroep de
rechtsgelijkheid der verschillende volksgroe
pen vastleggen.
Scherp is in de achter ons liggende jaren
de Strijd geweest tusschcn hen, die in den
omroep het algemeene en neutrale voorop
wilden stellen, die een omroep wilden ge
ven buiten invloed van elke politieke of
godsdienstige gezindheid en tusschen hen,
die inzagen dat het bier geldt een cultuur
factor, waar wel van federatieve samenwer-
g, maar niet van neutraliteit sprake
kan zijn.
Waar eenigszins mogelijk, pioet in ons va
derland onze nationale eenheid worden
voorongesteld. Veel te weinig wordt daar
naar gestreefd. Wanneer het echter gaat om
vragen van geloofs- en wereldbeschouwing,
kunnen deze niet aan de nationale gedachte
worden ondergeschikt gemaakt.
Evenals bij de school gaat het in den om
roep om de opvoeding van ons volk, en bij
die opvoeding mag het christelijke element
niet op den achtergrond worden geschoven.
Geheel voldaan zijn wij uiteraard niet. Wij
zouden het. meeste gevoelen voor een chris-
telijken nationalen omroep of voor een om
roep, welke het ideaal zooveel mogelijk be
nadert. Vandaar ook dat het rapport van de
Staastcommissie Ruys, welke een federatie
ve samenwerking tusschen de omroeporga
nisaties beoogde, ons zoo sympathiek was
Wij zijn overtuigd, dat de geschiedenis
hier ook uitspraak zal- doen en dat deze
daad van Minister Reymer als een daad van
rechtvaardigheid en eerlijkheid in de anna
len onzer parlementaire geschiedenis zal
vvorden geboekt.
Indien er werkelijk een eerlijk streven
naar eenheid en samenwerking bestaat,
hebben de omroepvereenigingen bet nu zelf
in hare hand, door onderlinge toenadering
en regeling, daaraan uiting te geven".
DOOR ENERGIE HOOGER
TIENJARIG BESTAAN DRUKKERIJ
EDECEA
Men schrijft ons:
Drukkerij Edecea te Hoorn, cle drukkerij
der Christelijke vakbeweging, bestond gister
tien jaar. Tegelijk met deze herdenking gaat
zij een nieuwe periode in door het betrek
ken van een geheel nieuwe, speciaal voor
dit doel gebouwde drukkerij.
Beide feiten, het 10-jarig bestaan en de
ingebruikneming van het nieuwe gebouw,
zijn feestelijk gevierd.
Het tienjarig bestaan.
Allereerst as in een intieme samenkomst
van de vertegenwoordigers der aandeelhou
ders (de Ghr. vakbonden) het tienjarig be
staan herdacht.
Het voltallig college van Burgemeester en
Wethouders van Hoorn woonde deze samen
komst dn Hotel de Doelen bij.
De president-commissaris, de heer J. S.
R u p p e r t Jr., opende de samenkomst met
gebed.
Na een woord van welkom tot B. en W.
van Hoorn cn de vertegenwoordigers der
aandeelhouders, hield de heer Ruppert een
herdenkingsrede, waarin hij memoreerde
hoe de drukkerij, evenals de Chr. arbeiders
beweging, in den druk geboren is, dooh on
gedacht gezegend. Uitvoerig stond hij sti)
bij de moeizame voorbereiding van 't plan
tot stichting der drukkerij, en van den aan
koop van de bestaande drukkerij te Hoorn
17 Mei 1920 werd deze aan het C. N. V. ge
transporteerd, 11 Juni 1920 de vennootschap
gesticht, die de zaak zou voeren.
Dank bracht Spr. aan het personeel, aan
den toegewijden directeur en aan zijn mede
commissarissen, maar bovenal aan God, die
het zoo wonderwel gemaakt had.
Mr. G. J. Bisschop, de Burgemeester
van Hoorn, sprak een woord van geluk-
wcnsch en hukle. Het gemeentebestuur van
Hoorn constateert met genoegen, dat do
drukkerij, die in Hoorn gevestigd was, „om
eens uit te zien", het daar zoo goed gemaakt
heeft, dat ze daar blijft en zich zelfs vaster
genesteld heeft Het vertrek der drukkerij,
dat gedreigd heeft, zou Spr. voor Hoorn een
onheil geacht hebben.
Tot den directeur, dien men in Hoorn
kent als een man vol plichtsbesef, richtte
Spr. een gevoeld woord van hartelijken ze-
genwensch. (Applaus.)
De heer P. Steenblok sprak als direc
teur der drukkerij een woord tot den presi
dent-commissaris, den heer Ruppert, die
zich in deze 10 jaar bijzonder verdienstelijk
maakte door zijn onafgebroken energie. De
nauwgezette financieel® politiek, die hij
voerde, is mee ooi-zaak van dit welslagen.
(Applaus.)
De heer Kruithof betuigde namens
C. N. V., besloot de samenkomst met dank
gebed.
Een ontvangst.
Het gezelschap werd om vijl uur geheel
op spontaan initiatief van het gemeentebe
stuur ontvangen in de historische raadzaal
in het I-Ioomsche stadhuis.
De Burgemeester hield hierbij een
korte rede, waarin hij uitdrukking gaf aan
de goede gevoelens, die het gemeentebe
stuur de Ghr. organisaties toedraagt en ver
der op geestige wijze over Hoorn en zijn be-
oners vertelde.
De heer Ruppert antwoordde hierop
met een kort woord, het gemeentebestuur
in Hoorn Gods zegen toewenschend.
De heer Kruithof betuigde
de aandeelhouders speciaal dank voor de
spontaniteit in deze ontvangst.
Des avonds vereenigden zich de gasten
m een feestelijken maaltijd.
Het nieuwe gebouw.
De nieuwe drukkerij is gebouwd op een
binnenterrein aan den Italiaanschen Zee
dijk. Een massieve poort, gedekt door een
-e betonnen balk, brengt den bezoeker
het fabrieksgebouw, dat eenvoudig eD
streng economisch van opzet is.
De kantooringang ligt aan liet einde van
de gedeeltelijk overdekte poort (onder het
afdak is de ingang van het papiermaga
zijn); de hoofdingang terzijde. Rechts van
het breede portaal liggen de beide kantoor
lokalen. Links is een frisch waschlokaal,
■aarachter een rustig, gezellig ingericht
schaftlokaal ligt, waarin een vaktechnische
bibliotheek ten dienste van het personeel
zal ondergebracht worden.
Vlak tegen de werklokalen aan is een
prettige kamer gebouwd voor don correc
tor. die door een loket verbinding heeft
met de maohinezetterij.
Aan het eind van het portaal liggen de
werkruimten. In het midden de handzette
rij, met moo'e nieuwe bokken, links de
machinezetterij, waar thans 5 zetmachines
staatn, dooh nog een tweetal bijgeplaatst
kunnen worden, rechts de expeditie en bin
derij. Achterin staan de drukpersen, een
drietal groote snelpersen, waarbij binnen
kort nog een groote roto-pers komt, de een
ste van dat type in ons land. Vlak bij dc
drukkerij ligt het papiermagazijn.
Midden in de werkruimten staat het kan
toortje van den bedrijfschef, die een uitne
mend overzicht van het geheele bedriji
heeft
Het gebouw is als drukkerij door den ar
ohitect, den heer H. J. Cramer, logisch ge
dacht De rijke lichttoevoer, de aluminium-
verf, afgewisseld met blauw, de uitnemende
luchtverversching, de centrale verwarming,
die werkelijk 't geheele gebouw verwarmt,
met het apparaat voor het zoo noodig
opvoeren van het vochtigheidsgehalte, ma
ken deze lokalen tot modelwerkplaatsen.
Ook de sanitaire inrichtingen, die bij hel
bedrijf hooren, zijn prima. Voor het dak is
een bitumen-preparaat met aluminium af
dekking gebruikt, een systeem, dat in ons
land nog maar een enkele maal werd toe
gepast maar dat buitengewoon moet vol
doen.
Alles met alles mag de Chr. arbeidersbe
weging trotsch zijn op deze drukkerij.
geen stukgaan en pijn meer en ook geen na-
schrijnen der huid, als men vóór het inzeepen
de huid even inwrijft met slechts een weinig
Doos 30. G0. Tube 80 ct. PU ROL
SANATORIUM
ORANJE NASSAU'S OORD
Op liet Sanatorium Oranje Nassau's Oor I
te Renkum is gisteren zonder ceremonieel,
in tegenwoordigheid van het clagelijksch be
stuur van den raad van com missarissen,
geneesheer-directeur, rentmeester en ver
plegend personeel de eerste steen gelegd
voor de kapel, met welker bouw nu n is aan
gevangen cn waarvan de plechtige inwij
ding vermoedelijk nog vóór den winter zal
kunnen plaats hebben.
VISSCHERIJ PROEFSTATION
ALGEMEENE VERGADERING.
Op de algemeene vergadering van de ver
eeniging „bet Nederlandsche Viss.herij-
proefstation", te Utrecht gehouden onder
voorzitterschap van den heer W. J. Kern
kamp werden de ontwerp statuten, behou
dens een enkele zeer ondergeschikte wjjtzi
ging, onveranderd aangenomen.
De rekening en verantwoording over 1929,
de begrooting voor 1931 en het verslag van
den directeur dr. J. Olie over de werkzaam
heden in 1929, werden .vastgesteld en goed
gekeurd.
JEUGDHERBERGEN
IN DEN GELDERSCHEN ACHTERHOEK.
Naar wij vernemen, zal op Zaterdag 24
Mei 1930 de opening plaats hebben van d*
eerste Jeugdherberg van de stichting
„Jeugdherbergen in den Gelderschen Ach
terhoek". welke te Lochem is aange.bracht.
Dr. C P. Gunning, voorzitter van de Ned.
Jeugdherberg-Commissie (zal de openings
rede houden.
DE UITVAART VAN MR. TROELSTRA
Op de Begraafplaats. Het défilé langs de opgebaarde lijkkist.
Waarom dan thans?
Het antwoord daarop is tweeledig.
In de eerste plaats omdat er nu eenige
rust in het bedrijf gekomen is. Er is nog
wel terrein voor uitbreiding gereserveerd
en op uitbreiding is men geheel ingesteld;
maar de ruimte en inrichting der gebou
wen is thans van dien aard, dat aan- en
uitbouw voorloopig wel niet noodig zal zijn.
Het geheel is voor de naaste toekomst óf.
Een tweede, maar veel belangrijker mo
tief voor het bezoek was eohter het feit,
dat
de nieuwe zenderhal
klaar is, en dat daarin de voltooide zenders
op rijen staan.
In die zendertial zit iets speculatiefs. Er
zijn voor de komende maanden nog vol
doende orders en er is nog werk genoeg;
maar een zakenman ziet altijd in de toe
komst.
Tot voor korten tijd werkte de N.S.F. al
leen voor Nederland, doch den laatsten tijd
zijn er ook buitenlandsche orders gekomen
en reeds uitgevoerd; maar op meerdere
propaganda is men zeer gesteld.
Wat te Hilversum staat is, voorzoover
eenigszins mogelijk, alleen Nederlandsch
fabrikaat; maar alle officieele lichamen in
Nederland zijn er nog niet van doordron
gen, dat ook zij verplicht zijn om de Ne
derlandsche industrie te steunen, wan
neer deze volkomen gelijkwaardig is aan
de buitenlamdsahe.
Daarom moet thans alle aandacht vallen
op de laatste der drie afdeeldngen: cle zen-
denhal; al zijn ook de eerste af deeling,
waar de radio-ontvangsttoestellen worden
gemaakt; en de tweede waar in loondienst
voor Philips aan nieuwe apparaten ge
werkt wordt, van uitnemend belang.
Trouwens, is het niet hoogst interessant,
dat in 12y2 te&r zich een bedrijf als de
N.S.F. ontwikkeld heeft, waar 1800 perso
nen een goed stuk brood verdienen en in
werkplaatsen, kantoren on laboratoria ar
beiden, waar met eischen van gezondheid,
gemak en comfort zooveel mogelijk reke
ning is gehouden?
Ik noem dit laatste opzettelijk, want het
is voor de arbeidsvreugde van zoo groote
beteekenis in welke lokaliteiten en onder
welke omstandigheden men zijn werk moet
verrichten.
En wanneer men zestig gasten kon ont
vangen in de cantine van het administra-1
tiicf personeel (die van het fabrieksperso-
neel was er veel te groot voor) dan blijkt
voldoende hoe er voor het comfort gezorgd
is.
Dc ceremoniemeester van den dag, de
heer Van der Heyden, leidde ons naar bin
nen; daarna gaf de lieer Gieskes, die
met den heer Van der Giesscn de directie
voert, ons een beknopt overzicht van het
geheel; en toen begon de rondwandeling
door de verschillende afdeelingen.
rondschouw
kan men in den regel niet zoo heel veel
navertellen, omdat de indrukken te veel
zijn. Maar het is zeldzaam interessant, voor
al in zno'y combinatie-bedrijf, waar men
eigenlijk gezegd, heelemaal voor zichzelf
zorgt en hot voorts massaproductie is.
Dit leidt er toe, dat men h.v. het hout in
boom vorm, maar gezaagd, aangeleerd krijgt
en het dan verder zelf heelemaal bewerkt.
Het brengt ook met zich mee, dat men
gereedschappen zelf maakt en wel zoo. dat
met behulp daarvan ongeschoolde arbeids
krachten allerlei moeilijk werk, bijna me
chanisch met eenige handigheid Kunnen
verrichten.
Dit veronderstelt echter reeds, dat naast
en boven de vele ongeschoolde arbeiders en
meisjes vele technische leiders en opzich
ters. ja ook uitvinders staan.
Het laboratorium \an drie verdiepingen,
met een eigen werkplaats om gereedschap
pen en modellen te maken, is dan ook niet
bot minst belangrijko deel van het gebouw.
Het is nog weer gesplitst in twee afdeelin
gen: een voor zenders en één voor ontvan
gers.
Hier worden do nieuwe projecten uitge
werkt en constructie-rijp gemaakt.
Ook is hier een kamer ingericht als tro
pen- en zeekamer. In deze nfdeeling kan de
toestand in verschillende landstreken pre
cies nagebootst worden en de invloed wor
den nagegaan, welke deze verschillende
klimaten met afwijkende temperaturen en
luchtvochtigheid, op de te bezigen onder
deden zullen uitoefenen.
Een vloelende labricagcgang
is toegepast. Dat wil zeggen, dat het pro
duct van afdeeling tot afdeeling gaat; dat
ieder er op zijn beurt aan werkt en dat het
tenslotte kant en klaar, verpakt en wol in
de expeditie-afdeeling terecht komt.
Nergens in de fabriek zijn kruisingen;
men komt elkaar nooit tegen; alles gaat in
dezelfde richting en ook met denzdfden
gang.
Tusschen liet ongeschoold personeel en
bij de montagetafels van dc toestellen be
wegen zich steeds chefs, werkmeesters en
„vliegende controleurs" om terecht te wij
zen. cn te keuren.
Want mui deze producten, welke in mas
sa worden gemaakt, b.v. 0000 apparaten
per week, geldt wel zeer in 't bijzonder, dat
alles sluiten moet nis een bus. Daarom is
ook de technische outillage zoo volmaakt
mogelijk.
De kunst verlichting der montagehallen is
zoodanig aangebracht, dat zij geen last aan
de oogen eroorzaakt, cn zoo hoog npflÉÊ
hangen, dat rij geen slagschaduwen \vi rpP
De verlichtiugssterkte is z>*"> hoog gekozen,
dut geen plaatselijke bijvCrlichting noodig
Op elke gewenschtc plaats in do fabriek
lean men beschikken oxer vacuum pers
lucht van 2 en 4 alm. overdruk, water, gas
en Maaslucht \oor hot aanblazen van gas
vlammen. Deze leidingen zijn in verschil
lende kleuren geschilderd, waardoor zo ge
makkelijk 1e herkennen zijn.
Een automatische telefoon-installatie met
een capaciteit van KSO aangesloten toestel
len, zorgt voor een gemakkelijke communi
catie der verschillende afdeelingen.
Doch over die afdeelingen moeten we in
een slotartikeltje nog iets zeggen. We kun
nen er nu niet mee klaar komen.
DE N.S.F. TE HILVERSUM
WAT NEDERLANDSCHE ENERGIE
VERMAG
Het meest moderne bedrijf
zal dus de lezers niet vermoeden met tech
nische beschrijvingen van ontvangtoestel
len: de moesten zouden mij toch niet kun
nen volgen in mijn deskundig en geleerd
betoog
Maar ja, dat is todh iets eigenaardigs van
de N.S.F. 't Is een jong bedrijf en wij waren
om zob te zeggen op
bet koperen leest,
dooh' goedkoope reclame door eens eenige
journalisten uit te noodigen om wat over
het bedrijf te schrijven, heeft de N.S.F. niet
gemaakt.
Zij annonceert haar producten en zij
heeft, onder leading van den heer Ten Kate
haar propaganda-apparaat; maar persbe
zoek xvas er tot heden zoo goed als niet.
Boosaardige gedachten
schuifelden door mijn brein, toen ik deze
week xijf dozijn journalisten over het meer
dan een bunder groote terrein en door de
werkplaatsen van de Ned. Seintoestellen-
abriek te Hilversum zag rondsjouwen en
bij mij zelf overleide: hoe velen van deze
leeren begrijpen iets van de. geweldige
Icchniiek, welke hier huist en hóevelen van
lozo weinigen zijn in staat hun lezers in
losbaar Nederlandsch iets van deze dingen
luidelijk te maken?
bit grimmige genoegen werd echter over-
loerscht door de nuchtere werkelijkheid,
lat ook ik zelf geroepen was om iets van
het bezoek aan do N. S. F. to vertellen.
De heer Van de Giessen heeft aan de
unch vele vriendelijke woorden tot de jour
nalisten gericht en hen geprezen als men
teen, die door intellect en oefening meer
ion dan anderen; maar er trilde m. i.
oms eenige lichte ironie in en ik weet ze-
kor, dat hij absoluut geen vrees koesterde
oor hot verklappen van fabrieksgeheimen.
Voor één verzoek was ik overigens zeer
l&nkbaar. De directeur zou het op prijs
tellen, als geen melding gemaakt werd
ten eenige nieuwe vondsten, welke over
sen paar maanden op de markt komen:
tent men stelt het op prijs om hiervan zelf
Sfrst kermis te gaven door middel van an-
lonccs.
Uitnemend, dacht ik zoo bij mij zelf. Ik
