Qtettuie grihsctjt (ürmraitl
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
DE BIVAKMUTS
EERSTE KAMER
Gemengd Nieuws.
ABONS fc. t
per kwartaal
i^5
(Beschikklngskosten f0.15)
frer week -®*25'
Voor het Buitenland bij Weke
lijksche zending
Bij dagelij ksche zending .7»—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zon daasblad 7 h cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No 3439
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 Postbox 20 Postgiro 58936.
VRIJDAG 9 MEI 1930
Van 1 tot 5 rugcis f LI7V4
Ai'.ke regel meer .(k22%
Inge* .tededpf Hneei.
van 1—5 regels „2A0
Elke regel meer 0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor bet bevragen aan bet bureau
wordt berekendƒ0.10
10e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
ONNOODIGE VREES.
Blijkens een artikel van zijn hand in „Het
Volk" is de heer Albarda van oordeel, dat
niemand over de houding der S. D. A. P.
ten aanzien van de onderwijs-pacificatie be
vreesd behoeft te zijn.
Die vrees bestond niet alleen bij de voor
standers van het bijzonder onderwijs, doch
ze werd ook geuit door het liberale „Vader
land".
En, dat die vrees heelemaal ongegrond
is, wil er bij ons nog niet in.
Men moet toch niet vergeten, dat in „De
Socialist" een felle campagne voor verplicht
neutraal staatsonderwijs gevoerd wordt
niet alleen; maar dat dit blad ook ten zeer
ste verheugd was over het feit, dat
Paaschcongre-, tegen het advies van het
Partijbestuur in, besloot, om niet alleen de
praktijk, maar ook het principe van de pa
cificatie te onderzoeken.
Dit bewijst nog in geenen deele, dat de
S. D. A. P. tegen de vrijheid van onder
wijs kiezen zal; volstrekt niet Maar het
zegt toch wel iets.
Immers zien de voorstanders van het
openbaar onderwijs duidelijk, dat de open
bare school al meer verdrongen wordt en
dat de Christelijke arbeiders (voor wit
Groninger motie van 1902 bestemd was),
zich toch niet bij de roode beweging aan
sluiten. Het kan dus niet verwonderen, dat
zij steeds koeler tegenover de pacificatie ko
men te staan.
En nu zal, op voorstel van die voorstan
ders der verplichte neutraliteit een commis
sie uit de S. D. A. P. het beginsel der
pacificatie onderzoeken. Is dat op zich zelf
niet reeds bedenkelijk?
Neen, zegt de heer Albarda, er is niet de
minste reden voor vrees. De partij zal geen
aanslag op tie geestelijke vrijheid doen. En
de behandeling van het onderwijsvraag
stuk door de S. D. A. P. is volgens hem
slechts
een welkome gelegenheid, om do Partij
nogmaals van de waarde van .het pacifi-
katie-beginsel te doordringen, en de uit
spraak voor dit beginsel weloverwogen te
bevestigen.
Het zou van angst en zwakte getuigd
hebben, als het partijbestuur bespreking
van het beginsel der pacifikatie in de in
gestelde partij-kommissie zou hebben uit-
een bewijs van overtuiging en
vertrouwen, dat het P.B. welbewust in de
kommissie den tegenstanders van het pa-
cifikatie-beginsel vertegenwoordiging heeft
gegeven en hun het recht heeft toegekend
van het beginsel z^lf te zeggen, wat zij
op hun hart en in hun hoofd hebben.
De overtuiging, dat de Partij het pacl-
fikatie-beginsel niet lichtzinnig zal prijs
geven.
Het vertrouwen, dat een diskussie, over
dat beginsel na ernstige voorbereiding te
voeren, het program der Partij bevestigen
zal, waardoor het aan kracht zal winnen.
Dat de heer Albarda er zoo over denkt,
/erheugt ons; maar we wisten het Als on-
derwijs-wethouder in Den Haag heeft hij
de pacificatie, wat het lager onderwijs be
treft, op de meest loyale wijze toegepast
We brengen hem die hulde gul en graag.
En toch mogen we niet vergeten, dat de
S. D. A. P. niet staat of valt met de vrij
heid van onderwijs; dat verklaarde vijan
den van „de geestelijke vrijheid" den strijd
tegen de vrije school onverzwakt voeren;
dat zij ondanks dat volwaardige sociaal
democraten blijven; en dat hun leider zelfs
opzettelijk in het partijbestuur gekozen
werd.
Dit alles geeft toch wel iets te denken; al
ls het, gezien de mentaliteit der leiders,
nog niet verontrustend.
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij K. B. is aan W. La Gro, directeur der
Banque de Paris Des Pays-Ba6 te Am
sterdam, verlof verleend tot het aannemen
van zijne benoeming tot ridder in de Orde
van het Legioen van Eer van Frankrijk.
LAND- EN TUINBOUWONGEVALLENWET
Bij K.B. is aan L. van Vliet, te Westmaas
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
lid van den Raad van Toezicht, bedoeld
art. 32 der Land- en Tuinbouwongevallcn-
wet 1922, en is als zoodanig benoemd H.
Oudekerk, te Utrecht.
WIJZIGING WONINGWET
ADRES AAN DE TWEEDE KAMER
De Vereeniging van Ned. Gemeenten heeft
een adres aan de Tweede Kamer gezonden,
inzake de wyziging van de Woningwet. In de
Memorie van Toelichting worden de vyf be
langrijkste punten, ten aanzien waarvar
ziging en aanvulling der wet wordt vo
steld, behandeld n.l. Ie. de voorlijn, 2e bouw-
verbod, 3e uitbreidingsplan, 4e schadever
goeding cn 5e de streekplannen.
ONZE KAMERLEDEN
Het lid der Tweede Kamer, de heer Slot
aker de Bruine, is de eerste dagen
verhinderd de vergaderingen dier Kamer bij te
;n wegens verblijf in het buitenland.
KIESRECHT
De commissie voor studie en advies inzake
het kiesrechtvraagstuk, ingesteld vanwege het
hoofdbestuur van de Liberale Staatspartij De
Vrijheidsbond en besaande uit mr. J. D r o
voorzitter; jhr. mr. dr. E. A van B e r e s t e
jhr. mr. dr. W. D. de Jonge H W
ems, W. Wynaendts Franck
erinck en mr. H. J. Pip pel, secre
taris, heeft haar rapport aan het hoofdbe
stuur aangeboden.
De opdracht aan de commissie luidde
te onderzoeken of het ter bevordering
de versterking van den band tusschen kiezer
afgevaardigde wenschelyk is met behoud
van don gfondwettelyken grondslag der i
redige vertegenwoordiging, veranderingen aan
te brengen, en zoo ja, welke, in de uitwerking
het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging, gelijk die in de Kieswet is vervat,
de interne regelingen, welke, met het oog op
de verkiezingen voor de Staten-Generaal, de
Provinciale Staten en de gemeenteraden,
de partij gelden.
De commissie is eenparig van oordeel, dat
wetswijziging noodzakelijk is, omdat het be
staande stelsel verschillende ernstige bezwa
ren medebrengt.
OFFICIEELE BERICHTEN
INTERNATIONAAL CONGRES VAN
ACTUARISSEN.
Bij K. B. Is benoomd tot gedelegeerde der
Nederlandsche Regeering bij het in Juni
1930 te Stockholm te houden 9de Interna
tionale Congres van Actuarissen, P. C. van
der Hiel, lid van de Verzekeringskamer.
LANDMACHT.
Bij K. B. is eervol ontslag verleend aan
den kapitein J. C. Inklaar;
is benoemd bij het reserve-personeel bij
het wapen der infanterie tot resarve-eerste-
luitenant T. Corbelijn.
NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS.
Bij K. B. is de heer A. T. Bloem, gepen-
sionneerd uiajoor titulair te 's-Gravenhage,
benoemd tot directeur van het Informaie-
bureau van de Vereeniging het Nederland
sche Roode Kruis.
ONVOLWAARDIGE ARBEIDSKRACHTEN.
Bij K. B. is aan H. W. Hellebrekers. Hd
van het bestuur van de Algmeeene R.K.
Werkgeversvereniging, op zijn verzoen eer
vol ontslag verleend als lid van de staats
commissie in zake Onvolwaardgie Arbeids-
krachtigen en is in die Staatscommissie als I
lid benoemd Dr. B. Daamen, lid van hethage; tweede gedeelte 11.12 u. Maasstation
dagelijksch bestuur van de Algemeene R.K. (Rotterdam), en 11 u. S.S. station, 's-Graven
Werkgevereverecniging. I hage.
DAT MEN TOCH VOORZICHTIG
HEID BETRACHTE BIJ HET
BELEGGEN VAN GELDEN
In het laatste nummer van Handels
belangen komt de lijst der crediteuren
voor van de gefailleerde Handelsvennoot
schap, onder de firma De Bruyn en W
te Amsterdam.
Hierin treffen wij aan de namen van meer
dere vooraanstaanden uit onze kringen. Het
ipreekt vanzelf, dat deze namen door
niet worden vermeld. Wel achten wij het
belang de aandacht er op te vestigen,
hoe vele kerken, scholen, zendingscorpora
ties enz. bij dit faillissement een gedeelte
hunner bezittingen zien verdwijnen.
Zoo zien wij aangegeven: De Geref. Kerk
te Batavia voor f 1039.78; de Geref. Kerk
te Amsterdam f 5224.24%; de Zending der
Geref. Kerken van Groningen, Drente en
Overijsel f 4130.11; de Zending der Geref.
Kerken in Nederland f 25.025.75; de Zen
ding der Geref. Kerk van Amsterdam
7134.15; de Geref. Kweekschool te Amster
dam f 1499.91; de Generale Kas van Emerit
Predikanten der Geref. Kerk f 1208.32; Ver
eeniging voor Chr. Scholen M. B. te Djocja-
carta f 1808.70; Vereeniging School m. d.
Bijbel te Sloten f 661.54; de Diaconie der
Geref. Kerk van Amsterdam f 4784.14. En
eindelijk de Vereeniging voor Actieve Han
delspolitiek f 5904.
Niet genoog kan er de nadruk op worden
gelegd, dat het geld van Kerken, Zending,
Diaconieën en Scholen toch zóó moet wor
den belegd, dat menschelijkerwijze gespro
ken alle mogelijke waarborgen zijn ge
troffen.
De beheerders van deze Fondsen moeten
er van overtuigd zijn, dat de hun toever
trouwde gelden nooit een voorwerp van
speculatie kunnen uitmaken. Er zijn toch
in Nederland genoegzaam bankinstellingen,
welke deze zekerheid kunnen verschaffen.
Helaas is de laatste jaren het vertrouwen
van grootere en kleinere geldbezitters in
den Christelijken kring wel wat erg sterk
op de proef gesteld. Daarom heffen wij den
ringer op en waarschuwen: Betracht toch
alle voorzichtigheid bij het beleggen van
gelden van Christelijke instellingen.
BOOTTREIN N.V. STOOMV.-MIJ
..NEDERLAND"
GEMEENTERAAD VAN
AMSTERDAM
COMMUNISTEN-ACTIE
BURGEMEESTERSBENOEMING
Onze Amsterdamsche redacteur schrijft ons;
Woensdagavond kwam het voorstel der
communisten om aan de kinderen der werk
lozen op school een ontbyt te verschaffen,
in behandeling.
Men had van communistische zyde getracht
een relletje te maken en enkele van hun vol
gelingen op de tribune te plaatsen. Voor eer
gering deel was dit maar gelukt, doch een
aantal gegadigden werden afgewezen.
De heer W ij n k o o p achtte d't in stryd met
de openbaarheid der zittingen en wil inter-
pelleeren.
Dt heer P o i a k, wethouder van onderwijs,
sloeg fel van zich af. Alle kinderen, die geen
ontbyt thuis kunnen krygen, zal het op de
school worden gegeven. Maar hier gaat liet
een communistische actie. De mer
zijn door strooibiljet en openbare vergaderin
gen opgezweept".
Natuurlijk lokte dit protesten uit van de
communisten, die van „leugenaars" en „hui
chelaars" spraken, vriendelijkheden waarmee
de tribune instemde.
De heer D o u w e s, wethoudei voor Maat-
schappelijken Steun, wees er terecht op, dat
door het college van B. en W. alles wordt
gedaan wat mogelijk is, doch dat de commu
nisten de werkloosheid gebruiken als propa
gandamiddel.
De communisten kwamen nu weer los. En ze
hadden weer enkele volgelingen op de tribune
weten te plaatsen, die, toen mevr. v. Zelm-
d. Berg haar krijgszangen zong, op luid-
icbtige wijze instemming betuigden en na
tuurlijk verwijderd werden.
*an het eind van haar rede diende zij een
ivurrentie-vocrstel in tegen de Wijnkoop-
groep en wil nu aan alle kinderen die
ragen een ontbyt verschaffen.
De voorstellen werden verworpen.
Het verzoek om te interpelleeren over de
bezetting van de tribune werd, verstandig, door
den raad verworpen.
De raad beeft zich deze beide dagen niet
m zyn besten kant leeren kennen.
De communisten hebben ons een paar zit
tingen verknoeid en gisteravond zette de heer
e i s s de boel weer op stelten.
Hij had een motie ingediend om aan de
Kamer een adres te zenden waarin zou worden
aangedrongen aan den raad invloed toe te
juinen bij
benoeming van den burgemeester.
Nu de Tweede Kamer deze zaak reeds bad
afgehandeld, was het natuurlijk dwaasheid nu
nog lang over de kwestie te spreken en ieder
verwachtte, -'at de heer W e i s s nu zyn voor-
el zou intrekken.
Hy deed dit echter niet en hield een rede vol
ui staatsrechtelijke dwaasheden, die den heer
e te laar tot de niet zeer parlementaire
verzuchting bracht: „och man. je bent niet
goed".
Later bestreedt de heer Ketelaar nog
•en het voorstel, dat werd verworpen met de
stemmen van W e i s s en de communisten voor.
Toen kregen wy een interpellatie van mevr.
T i 1 a n u s over een ongeluk aan half-blinde
erpleegden van de inrichting aan de Plantage
Middenlaan overkomen, die op straat zyn aan
gereden.
Wat de gemeente hieraan kan doen, is ons
ik na de toelichting van mevr. Ti 1 ann s,
niet duidelijk géworden.
De benoemingen brachten een verrassing. Op
de voordracht voor
inspectrice voor het onderwijs
kwam als No. 2 voor mej. G i e s e n, die
by liet bijzonder onderwijs werkzaam is, doch
volgens vele leden de voorkeur verdiende boven
No." 1 en dus alleen wyl ze voorstandster van
het bijzonder onderwijs was, op deze pUsts
as gekomen.
Voor korten tyd hebben wy over deze zaak
n scherpe discussie gevoerd, toen gold het
m inspecteur. Nu werd er niet gediscussieerd,
...aar 21 stemmen werden uitgebracht op No. 2,
terwijl No. 1 20 stemmen verkreeg.
Het was een slag voor den wethouder, die
principieel niet het standpunt van zijn
ganger innam, maar practisch toch tot de
zelfde houding kwam.
Natuurlijk hebben niet enkel rechtsche leden
hun stem aan deze candidate gegeven, blijk
baar hebben ook enkele vrijzinnigen ditmaal
den moed gehad de beste camlidaat te helpen
kiezen.
EEN FRANKISCH GRAF BLOOTGELEGD
Te Steyn bij Sittard heeft men onder leiding van Br. Beckers een Frankisch graf, datee-
rende uit circa 500 jaar na Christus, blootgelegd. Hier werden ongeveer twintig graven
gevonden. Een overzicht van de opgravingen.
VREEDZAME REGELING VAN I gevangen te hebben gezet, tenslotte den lei-
op Prond van een verordening van
INTERNATIONALE GESCHILLEN diens vrijheid ontnomen. In de Britsclu
I socialistische pers worden die maatregelen
- verdedigd en eerder nog te zwak genoemd.
INDISCHE BEGROOTING
Vergadering van 8 Mei 1930.
De Eerste Kamer gaat de Indische begroo
ting behandelen. Eerst moest echter de
goedkeuring geschieden van de toetreding
tot de hoofdstukken I, II en IV van de door
de 9de Volkenbondsvergadcring op 26 Sept.
1928 Vastgestelde Algemeene Acte nopens
P. T. T.
POSTVERZENDING
MET DE JOHAN v. OLDENBARNEVELDT
Met het mailschip Johan van Oldenbarne-
veldt. dat thans op 9 Mei a.s. opnieuw zal
uitvaren, zullen nog suppletoire zeepost
dépêches worden verzonden, gevormd uit
de stukken, welke, na de sluiting van de
zich reeds aan boord bevindende zendingen,
werden gepost.
De gewone mailverzending zal op 16 Mei
s. plaats vinden, 24 uur later dan gewoon
lijk.
INSPECTEUR TRUFFINO
De heer L. J. P. M. Truffino, inspec
teur der P. en T. in algemeenen dienst,
chef der 4de afdeeling bij het Hoofdbestuur
der P. en T., zal binnenkort den dienst ver
laten.
PROV. STATEN VAN N.-HOLLAND
He>t Agentschap der N.V. Stoomvaart-Mij.
„Nederland", de firma Kuyper, Van Dam
Smeer, te Rotterdam, meldt, dat de boot
trein van het m.s. „P. C. Hooft", hetwelk
9 dezer te Genua verwacht wordt, wegens
zware bezetting na Basel gesplitst zal wor-
den. Aankomst op Zaterdagmorgen, 10 Mei hun riJbewys, vrystelling
a.s. eerste gedeelte 9.52 u. Maasstation, Rot- loees wordt verzocht,
terdam, en 9 45 u. S.S. station, 's-Grav
Ged. Staten van Noord-Holland stellen voor
afwyzend te beschikken op het verzoek vaD
de Nederlandsche Unie van chauffeurs en
iverig Automobielpersoneel en van den Neder-
landschen Bond van Particuliere Chauffeurs,
waarby voor hen, die het chauffeursberoep in
loondienst uitoefenen, bij het vernieuwen van
de betaling vaD
Voorts hebben Ged. Staten een uitv-'rig
voorstel ingediend tot vaststelling van een
gewijzigd algemeen reglement van bestuu-
vo_» de waterschappen in Noord-Holland.
go-
Prof. A n e m a (A. Fl.) wees er op, dat dit
wetsontwerp een stuk internationaal proces
recht inhoudt, maar de strekking heeft van
een voorbereidenden maatregel voor ontwa
pening.
Na de opgedane ervaringen behoeft men
intusschen, wat dit laatste betreft, niet op
timistisch gestemd te zijn. De ontwikkeling
in die richting gaat uiterst langzaam.
Juridisch achtte Prof. Anema het wets
ontwerp, dat sterk het fabrieksmerk van dc
Volkenbondsvergadering draagt, allerminst
meesterstuk.
Voor ons land zal de berechting van
rechtsgeschillen niet veel verandering on
dergaan door dit verdrag.
De toetreding is niet van groote beteeke-
nis, al overwegen de voordeden eenigszins
de nadeelen.
Op uitvoerige wijze werd een en ander
geadstrueerd.
Had Prof. Anema de toetreding tot hoofd
stuk III der Akte, waarvan de beteekenis
door interpretaties geheel is uitgehold, goed
gekeurd, Prof. v. Embden (V. D.) had
juist bezwaar, dat de Receerinc hoofdstuk
III, dat op „verplichte arbitrage" betrekking
heeft, had uitgeschakeld.
De Min. v. B u i t e n 1. Zaken dankte
voor den ontvangen steun. Tegenover den
heer v. Embden betoogde hij, dat juist het
heervaar is, dat belangen-geschillen onder
hoofdstuk III vallen; hij wenscht alleen
rechtsgeschillen aan verplichte arbitrage te
onderwerpen.
Z. h. s. werd het wetsontwerp goedge
keurd.
Na de pauze werd begonnen aan de
Indische begrooting.
Mr. M e n d e 1 s (S. D.) begon.
Aan den Minister werd de vraag geste'd
of hem iets bekend is van verbonden of
bepaalde samenwerking tusschen Britsch-,
Fransch- en Ned.-Indië.
Daarna werd betoogd, dat onze politiek
er op gericht moet zijn om Indië zoo spoe
dig mogelijk onafhankelijk te doen zijn.
Gevraagd werd of ook de Minister dit doel
nastreed.
Verder werd snelle democratiseering van
Indië noodig geacht.
Geklaagd werd, dat de Inlanders van de
bestuurshervorming nog zoo weinig profi
teered Ze betalen, onder liet slechte regime,
dat na v. Limburg Stirum is gekomen, te
veel belasting. Dat is de vrucht van he;
regime Fock-de Graaff. De laatste benoemde
den heer Fock tot gouverneur-generaal.
Er zijn enkele goede maatregelen geweest,
maar over het algemeen kon de heer Men-
dels voor het regime-De Graaff-Fock geen
bewondering koesteren.
Over de „razzia" liet de roode senator
zich afkeurend uit; ze was niet noodig.
Wat wij in dezen tijd noodig hebben, is
een politiek van breede allure, van wijden
horizon en diep perspectief, zoo eindigde
hij; er valt in Indië een groot werk te ver
richten en tenslotte: descspercert niet!
De heer De Savornin Lobman (C
H.) verwachtte van de Nederlandsche Re
geering. die de handhaving van de Rijks
eenheid heeft te beschermen, dat zij zich
lijnrecht zal blijven stellen tegenover do
S. D. A. P., die deze eenheid niet wil. Ei
mag daarbij geen halfheid en geen slap
heid zijn.
De toespitsing brank-bruin valt te uerotr
rteelen: de actie Noto Soeroto-Frank is toe
te juichen.
de S. D. A. P. het voor het zeg
gen had. dan zou zij ten opzichte van Indië
in een impasse geraken; maatregelen tot
gezagsbescherming zou zii niet kunnen ne
Het is voor de S. D. A P. te hopen
dat zij voorloopig niet in een positie als de
Labour-partij ten opzichte
De heer Lohman juichte ten zeerste toe,
dat de Indische Regeering, cn met name de
gouverneur-generaal, die steeds contact
heeft gezocht met de verschillende lagen
der bevolking, tijdig heeft ingegrepen. Do
leus „los van Holland" heeft voor het over
groote deel der Indische bevolking geenerlei
bekoring, en die bevolking heeft er recht
op, tegen het optreden der extremistische
elementen te worden beschermd. Wanneer
er compromitteerende documenten moeten
worden opgespoord, dan kan zulks niet te
voren worden aangekondigd. Indien iemand
onverdacht niet op losse geruchten is inge
gaan, dan is het zeker wel de tegenwoordige
gouverneur-generaal, die steeds de rechten .-
der inlanders heeft erkend. M - £eJorp, -
dat zyn maatregel critiek van die zijde zou gebreid en de domme;
uitlokken. /v,s
Voor de toekomstige positie van gouver
neur van Sumatra is een selectie gewenscht
uit personen, die getoond hebben dat zij
regeertalent en organisatievermogen bézit
ten, ook al zouden zij geen Indische erva
ring hebben.
Afgekeurd werd. dat het Internationaal
Arbeidsbureau zich inlaat met koloniale
aangelegenheden als de poenale sanctie,
waar toch de meeste leden vertegenwoordi
gers van niet-koloniale mogendheden zijn,
tonvijl dé goede zijden, als arbeidsinspectie,
hygiënische controle worden vergeten. Bij
de reorganisatie van het Arbeidsbureau
ware een scheiding tusschen koloniale en
niet-koloniale aangelegenheden te overwo
gen en in elk geval moet hier het zwaarte
punt niet bij „arbeid", doch bij „koloniën"
liggen. Nog wijst de heer Lohman erop, dat
het den heer Kupers is gelukt in Amerika
een actie te ontketenen tegen import van
goederen uit Indië onder z.g. poenale
sanctie vervaardigd, ofschoon de liefde voor
onze inl3ndsehe bevolking in Amerika ook
al niet verder kan gaan dan ten aanzien
van die goederen, waarvan Amerika zelf
haar eigen industrieën bezit
Met het uiten van het vertrouwen,
deze bewindsman met volle constitutioneel»?
verantwoordelijkheid en met zijn erkende
bekwaamheid het gezag zal weten te hand
haven en in het belang van Indië en Neder
land werkzaam zal weten te zijn, eindigde
de heer Lohman.
Heden 11 uur voortzetting.
HET WITTE MOBILISATIEKRUIS
VOOR EEN PREDIKANTSVROUW
Ds. Lutevn te Vlaardingen jubileert dezer
dagen en dit is het jeugdportret van... neen,
niet van de dominé, maar van zijn zoon.
De dominé had immers in zijn jonge jaren
zoo'n muts niet kunnen dragen, want toen
was mevrouw Lutevn er nog niet en...
dc bivakmuts wachtte op haar. Als ik u
vertelde, dat zij de bivakmuts uitgevonden
BESCHERMING
DER NATUURVOLKEN
De Nat. Commissie tegen het Alcoholisme
heeft besloten dc pogingen van de Intern.
Liga voor bescherming der Natuurvolken
togen drankmisbruik, gevestigd in Zwitser
land, te steunen om tot een herziening van
de Conventie van St. Germain en La ye te
geraken, welke conventie nog steeds 'leem
ten bevat omtrent het begrip „trade spirit".
Onder de verboden „trade spirit" valt
thans niet: moutwijn, onvermengde spiri
tus, ruw en gerectificeerd, jenever, cognac,
arak, likeuren, gedistilleerde dranken en
spiritus met meer dan 5 pet. alcohol, afzon
derlijk genoemd, bitters whisky en rum
Aanvankelijk was Nederland slechts in ge
ringe mate bij dezen handel betrokken,
doch in 1924 werd uit ons land naar de
Afnkaansche koloniën ruim S.ióO.OOO Liter
drank na herleiding tot 50 pet uitgevoerd.
De Nat. Commissie zal zich eventueel ook
tot onze Regeering wenden met dringend
verzoek krachtig mede te werken tot ophef
fing van den huidigen, zeer ongewenschten
toestand.
DE OVEREENKOMST MET DE
P. B. M.
heeft, dan zou u mij gelooven; maar zij zou
zeggen, dat ik onwaarheid sprak. Zij was
.slechts" de eerste importrice; de eerste,
die naar Engelsch model een Hollandsche
bivakmuts breide en daarmee een crisisbe-
drijf van zoo grooten omvang stichtte, dat
haar verdiensten thans erkend worden
door de uitreiking van het witte mobilisa-
tiekruis.
Doch, hoe staat deze muts dit manneken"?
Haast schreef ik: dit mannequin: en dat
zou een slip of the pen zijn; maar toch ook
zeer begrijpelijk. Want de moeder moest
een model hebben en wie zou ze daarvoor
beter kunnen kiezen dan haar kloine rob
bedoes?
Doch laat ik u behoorlijk en netjes,
zooals dat een journalist, die regelmatig ver
haalt, past, vertellen wat de zaak is.
In den mobilisatietijd woonde mevrouw
Luteyn in de pastorie van IJsselmonde. Op
zekeren dag zag ze in een Engclsche krant
een patroon van de Balaclavaniutsen, wel
ke voor de Engelsche soldaten gebreid wer
den.
Zoo iets hebben onze jongens ook noodig,
dacht zijvoor sokken en handschoenen
eerste muts
HI0H 'szonn moest
hem passen. (Misschien heeft de dominé
rel eens als model gediend, maar die
kwam er natuurlijk niet mee in dc show
room.)
Nu kan één persoon wel het initiatief ne
men, maar niet voor massa-productie vafi
een artikel zorgen en mevr. Luteyn vroeg
de hulp der M e i s j e s-vereeniging. (Let op
deze menschkundig-paedagogische takt!)
In korten tijd waren er 300 mutsen gereed
1 deze werden aan het Legerbestuur ter
goedkeuring voorgelegd. Een groot be
zwaar, vooral in die dagen, was natuurlijk,
dat ze niet duur, maar te geef waren; doch
de opperbevelhebber had geen slaapmuts op
en oordeelde, dat de mutsen prima en doel
matig waren en dat de vrouwen en meisjes
van N'edorland hier prachtwerk konden
doen.
Alleen, de Engelsche naam zinde hem
niet en hij stelde voor: bivakmuts.
Luit.-generaal W. G. F. Snijders, broer
ran den opperbevelhebber, kwam nu naar
IJsselmonde en in de pastorie werd 'n mut
senconferentie gehouden, welke schitterend
slaagde.
Het gevolg was de vorming van een mut
sen-comité, waarin met mevrouw Luteyn
o.a. zitting namen: Baronesse van Voorst
tot Voorst, mevr. Snijders. Jkvr. van de Poll,
Gravin v. d. Duin van Maasdam, mevrouw
Ds. Fernhout en mevr. Ds. van Wijngaar
den.
Dat comité nam nu de brei-lcidintr op
zich; mevr. Luteyn schreef alle predikants
vrouwen in Nederland aan: de breistertjes
repten de vlugge handen: inslaan, overha
len, doortrekken, af laten gaan. rice ver
saenfin, de morgenpost bracht dagelijks
twee 4 drie karren met mutsen en de lo
geerkamer van de pastorie werd mutsen-
magazijn. Er werden van daar uit niet min
der dan 18.000 mutsen verzonden.
Echter, dit was niet de eenige stapelplaats
van bivakmutsen: in totaal werden er door
het Comité 80.000 afgeleverd; terwijl ook
particulieren „op eigen houtje" mutsen brei
den en verzonden.
En nu is mevrouw Luteyn, die het initia
tief nam en dc ziel der bewoging bleef, voor
dien „saaien en fraaicn" arbeid gehuldigd
met het -witte mobilisatiekruis.
Ik wil niet zeggen, dat er wel ridders met
Oranje-Nassau- of andere ordelintjes rond-
loopen, die zich minder verdienstelijk heb
ben gemaakt; maar dit staat vast, dat deze
onderscheiding dubbel en dwars verdiend is
öulde aan dc Importrice van dc bivak
muts!
reet niet, of deze historie nog
aanleiding is geweest, dat sommige soldaten
niet alleen de muts, maar ook 't meisje
kregen.
Wel deed, naar aanleiding van een naam
kaartje in een muts, een militair een ver
zoek tot kennismaking; doch de vader van
het lieve breistertje schreef iakoniek terug:
Kom over een jaar of acht maar eens aan-
dan is ze D.V. ongeveer 19 jaar. j
Resultaat onbekend
Niet elk verhaal behoeft met een Verlo
ving te eindigen. Maar dc muts was schat
tig en worm.
Het Tweede Kamerlid, de heer Florle Vos
verzoekt mede te deelen. dat hij tegen het
wetsontwerp tot het aangaan van ren over
eenkomst met de Bataafxrhe Petroleum Mij.
betreffende het ntg;nnon van aardolie oii
Rrit.rh Tnrl "l M,°,tjkkon getemd.
J. - 1 Britsch Tndi- omdat hij rich met kon Verren en mot h**t
wordt geplaatst. De Britsche regeering heeft iontaloc, door dc Bn-taafeche i,in i \rn-> m i» i
na fiiirrpjtsipvnliilt dn nccid™.™ r.-j,: laan ren deel j Maastricht, hop
een armbreuk.
DOOR HOLLEND PAARD GEDOOD.
v" de V^k.rin,»
bank te Den Haag, de heer Van Bemmelcn. dit
woensdagavond op den Ryksweg bij Maas
tricht reed, werd door een hollend paard dat
van een auto ges. hroiken waa, omver gereden
De kar sloeg om en kwam op v. B. terecht.
na successievelijk de assistenten van Gandhi I van het personeel gegeven.
op i met het gevolg, dat deze oogenblikkèlijk
'i t 0VPr'"«*n- De bestuur Ier v
de kar. de S3-;»ri?e landbouwer N F J
»*1 I.'... I
