Kunst en Letteren.
Rechtzaken.
LICHAMELIJKE OEFENING
ECONOMIE EN FINANCIEN
DINSDAG 6 MEI 1930
EERSTE BLAD PAG 3
IRMA STERN.
Bi] Kleykamp.
Irma Stern is afk 3matig uit Kaapstad en
vele harer schilderijen geven typen van
Zuid-Afrikaansohe kleurlingen. Toch kun
nen wij niet aanvoelen, dat haar werk een
Zuid-Afrukaansch sentiment ademt, al zijn
sommige typen goed getroffen. Haar kleur
gevoel is zeer modem bij name modern-
Fransch georiënteerd. Haar sterke rooden
en oranje, haar sterke groenen en blauwen
en verder haar eenigszins bruuske factuur
herinneren ons aan het daverende brio, dat
op 't oogenbli'k in Parijs opgang doet.
Als gezegd: er zijn goed getroffen typen,
waarvan de vorm wel overtuigt, zoo b.v.
Trekkende „Sivaris", waarin de figuren met
vlotte plastiek zijn neergezet, met een aar
dig verglimmen der tinten van de huid. Zoo
is er eveneens kleurbekoring in een werk
met een viertal figuren kleurig gedrapeerd,
dat op de lijst aangegeven staat oils „Rood'p
vieschen".
Meermallen is eohter de kleur te hard en
zit er weinig poëzie in haar voorstellingen
De figuurstukken met blijkbaar goed ge
observeerde typen bevielen ons beter dan de
rare landschappon met dooreengegooide ku
bussen en blokken en stokkerige boomen.
Ook hierin viel soms nog wel iets qua kleur
tegenstelling te waardeeren.
Als de bemijmerang van het leven, de ver
stilling van het leven, uil een Stilleven moet
spreken, dan hebben we dat voor ons ge
voel ten minste moeten missen in de harde
dingen welke ons hier als Stilleven worden
aangeboden.
O Gabriel, o. Jongkind, o, Tholem, o, Ver
st er; wat zoudit gij tot alle deze dingen zeg-
gon?
Br ligt nog een portefeuille met aquarel
len en schotslkrabbels.
Deze schelsfcrabbetë vooral beveel ik ter
aandachtige bezichtiging aan.
Ze zijn zeer vlot en raak van lijn, krach
tig en overtuigend; er zaït spanning en le-
Voor één zoo'n schetskrabbel geef ik het
beste olieverfschilderij van Irma Stern ca
deau. Deze krabbels zijn eerlijk en zonder
pretentie en toornen dat de schilderes heel
veel beroiken kan.
De zomerconferentie.
Het Verbond van Chr. Letterkundige
Kringen in Nederland houdt 7, 8 en 9 Juni
a.s. zijn zomerconferentie in Kasteel Harden
broek Driebergen. Zaterdag 7 Juni zal drs.
J. v. Ham te Leiden eeu lezing houden,
terwijl Zondag 8 Juni de heer W. ten Kate
Jzn. te Bussum zal spreken over: De' rich
ting van ons werk. Maandagavond wordt
een algemeene kunstavond gegeven. Leden
der afdeelingen gelieven zich tot uiterlijk 20
Mei op te geven bij den secretaris, den heer
J. II. de Groot, Agatha Dekenstraat 12,
Amsterdam (West).
HOOGE RAAD
ARRESTEN.
De Hooge Raad heeft arrest gewezen in
hot cassatieberoep van den officier van jus
titie te Middelburg tegen een vonnis van de
rechtbank aldaar, waarbij A. L. te Goes is
vrijgesproken van de hem ten laste gelegde
overtreding van de Hinderwet Verdachte
had op 15 October 1929 op den stoep voor
zijn woning een benzinetankwagentje ge
plaatst. In de dagvaarding was hern ten laste
gelegd, dat hij een inrichting tot bewaring
van benzine in werking heeft gehouden op
den onafgeslotcn stoep van perceel Wijn
gaardstraat 32, althans, dat hij een bewaar
plaats van benzine heeft gehad, mlthams dat
hij circa ISO L. benzine had opgeslagen op
die sloep.
De Hooge Raad verklaarde den officier van
Justitie niet ontvankelijk in zijn beroep voor
wat het primair ten laste gelegde betreft,
doch ontvankelijk voor wat het subsidiair en
weer subsidiair ten laste gelegde betreft cn
vernietigde het vonnis van de rechtbank te
dien aanzien, met terugwijzing van de zaak
naar den kantonrechter te Goes.
HAAGSCH GERECHTSHOF
BAKKERSSTAKING TE LEIDEN.
Het Haagsche Gerechtshof heeft arrest ge
wezen in de zaak naar aanleiding van de
staking bij den bakker Poptie Jzn. te
Leiden.
De curator in het faillissement van J.
Poptrie Jzn. voorheen mcester-bakker te
Leiden had van den Alg. Ned. Bond van
Arbeiders(sters) in het Bakkers-, Choco
lade- en Suikerbewcrkingsbedrijf, gevestigd
te Amsterdam, .cn van de Handelsvennoot
schap onder de firma G. cn J. van der
Oord, Rotterdamsohe Electrischo brood- en
beschuitbakkerij, gevestigd te Leiden, scha
devergoeding gevorderd op grond, dat, toen
op 23 Decemlier 192G bij Poptie een gedeel
telijke staking was uitgebroken de stakende
gezellen en de bestuursleden van de afdee-
Jing Leiden van den Bond pamfletten heb
ben verspred'd e verder onrechtmatig zijn
opgetreden, waardoor het aan v. d. Oord ge
makkelijk werd gemaakt de klanten van
Poptie af te troggelen en waatrdoor ook op
Federatie van bureaux opgericht.
Onder presidium van Prof. J. G. Sleeswijk
kwamen Zaterdag te Utrecht de afgevaardig
den van bijna alle plaatselijke Bureaux vooi
Medische Sportkeuring in ons land bijeen.
Na ampele besprekingen werd met alge
meene stemmen besloten tot dc oprichting
van de Federatie van Bureaux voor Medische
Sportkeuring in Nederland.
De statuten der Federatie werden daarop
samengesteld.
Tot bestuursleden werden gekozen de hoe
ren Prof. J. G. Sleeswijk, voorzitter; kapitein
E. J. Bruins, lid, en J. M. Hardman. secm
taris.
De vergadering machtigde deze hoeren
zich nog 2 leden te assumoeren.
Tot leden van de Medische commissie wei
den benoemd dr. J. II. O. Reijs, voorzitter,
dr. J. Th. Meurer, Amsterdam, dr. J. Gobel.
Arnhem en dr. W. Merens, Haarlem
Dr. Hamelberg van het Amsterdamsche
Bureau bracht namens de vergadering aan
het Haagsche Bureaux dank voor het genu
men initiatief.
VOETBAL
OEFENWEDSTRIJD R. C. V. B.
Op het Pro Patria-terrein te Schiedam.
Op het Pro Patria-terrein te Schiedam (bij
de boschwachterswoning in het SterrebosclF
wordt Zaterdagmiddag vanwege den Chr
Rotterdamschcn Voethalbond een oefen
wedstrijd gespeeld tusschen twee elftallen.
Uit deze twee elftallen zullen de spelers ge
kozen worden, die zullen uitkomen tegen de
ploegen van den Ilaagschen Kantoor Voel
balbond. Zooals bekend komen elk jaar de
ploegen van dezen Bond naar Rotterdam
om enkele wedstrijden te spelen. Dc datum
hiervoor is vastgesteld op Zaterdag 31 Mei
De aanvang van den wedstrijd op Zater
das 10 Mei is vastgesteld op lialf vier.
PAARDEN
LANDELIJKE RUITERSPORT
Te Brielle, het oude vestingstadje, werd
Vrijdagavond j.l. een vergadering gehouden,
welke ton doel had een landelijke rijvcrecni-
ging op te richten voor het eiland Voorne-
Puttcn.
Verschillende paardenliefhebbers waren naar
den Briel gekomen en ook waren twee leden
der ryvereeniging de Hoeksche Ruiters uit
Oud-Beyerland present. Het hoofdbestuur was
vertegenwoordigd door den 2e secretaris,
de heer Slob jr. die in het kort iets vertelde
van de geschiedenis, het doel en het nut der
landelijke rij vereen i gingen. Hierna werd tot
oprichting eener vereeniging overgegaan en
werd een voorloopig bestuur gekozen. De
heer Parlevliet zal den voorzittershamer voe
ren en de heer Gorzeman zal de correspon
dentie afdoen. Een drietal dames gaven zich
als lid op en ook een aantal heeren.
De vereeniging is besloten toe te treden
als lid der federatie en hoopt reeds spoedig
vol enthousiasme aan het werk te kunnen gaan.
Wij ontvingen het programma voor het op
Dinsdag 27 Mei a.s. te houden concours-hip-
pique te Dordrecht. Het is een z.g. jubileum
concours, omdat de Paardensportvereeniging
voor Dordrecht en Omstreken haar eerste lus
trum viert.
Met een concours voor eenspannen merrie,
type trekpaard, zal des middags te één uur
het feest een aanvang nemen, waarna nog
°enige nummers voor luxe- en voor landbouw-
tuigpaarden volgen. Voor vele concoursen zijn
zilveren bekers ter beschikking gestel^
Een concours voor het schoonste rijpaard
biedt den liefhebbers van rijpaarden iets te
zien, terwijl het traditioneele behendigheid
springconcours den strijd weer opent om de
beide zilveren kandelabres.
Ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan
der. vereeniging is een z.g. Jubileum-nummer
ingelascht. Dit nummer is een concours voor
versierde twee-wielige rijtuigen, uitsluitend
voor paren in de kleederdracht van een der
provinciën, waarvoor fraaie geldprijzen zijn
uitgeloofd.
De landelijke ruiters, die steeds te Dordt op
het appèl waren en veel publiek trokken, man-
keeren ditmaal, omdat in September (26) een
groot concours-hippique te Dordrecht zal wor
den gehouden dat uitsluitend is gewyd aan
de landelijke ruitersport. Hier zal dan het z.g.
kampioenschap van Zuid-Holland en Noord-
Brabant worden verreden. Voor beide concour
sen voorspellen we groote belangstelling.
KORFBAL
NAGEKOMEN UITSLAGEN.
Competitie Noord:
Quick I—Animo I: 7—1.
Vriendsch appel ij k:
T. O. P. II (Sassenhcim)— Auimo II (Lis-
se): 1—I.
Een aardig moment tijdens den wedstrijd Oranje-Wit—O.D.T. De Schiedamsche ver
dediging, die best op dreef was, grijpt bij een aanval van de Dortsche Oranjcwitten
resoluut in.
andere wijze aan het bedrijf van Poptie na
deed werd toegebracht. Verder was in de
dagvaarding gesteld, dat v. d. Oord toen de
klanten vim Poptie door zijn colporteurs
heeft doen bewerken cn ook zelf bewerkt,
om geen brood en andere artikelen meer bij
Poptie te koopen, doch dde van hem te be
trekken. hetgeen volgens de dagvaarding
eveneens onrechtmatig was.
Bij interlocutoir vonnis had de Haagsche
rechtbank aan den Curator opgelegd door
getuigen te bewijzen, da»t de gebelde hande
lingen zijn verricht door bestuursleden van
de afdeeling Leiden van den Bond.
Het Ilof heeft thans beslist, dat de recht
bank ten onrechte de aansprakelijkheid van
den Bond heeft, aangenomen, daar in de
dagvaarding niet was gesteld, dat het be
stuur der afdeel ing een orgaan was van
den Bond en zulks ook ndet zonder nadere
aanduiding kan worden aangenomen, om-
dat een afdeeliingsbestuur in het algemeen
geacht moet. worden slechts het orgaan te
zijn van die afdeelóng, maar niet geacht, kan
worden den gehcelcn Bond te vertegen
woordigen.
Bovendien is uit de overgelegde stukken
vain den Bond gebleken, dat in art. 19 is be
paald, dat het Bondsbesluur zoowel in ais
buiten rechten voor den Bond optreedt, en
in art. 12, dat de bevoegdheid der afdeelin
gen beperkt is tot haar huishoudelijk be
heer en dat de Bond in geen geval aanspra
kelijk is voor verbintenissen van eenige af-
deeling, uit welken hoofde ook.
Op dezen grand heeft het Hof dan ook het
vonnis der rechtbank vernietigd, voor zoo
ver het den Bond betreft en het heeft ads-
nog den Curator niet ontvankelijk verklaard
in zijn vordering tegen den Bond.
INDEXCIJFERS ZEEVRACHTEN
Alleen voor Zuid Amerikaanschc
araanvrachten een geringe ver-
betering-
thuiskcmeiidt verlsoc
Voort ertsvrncfiten la hot indexotlfrr 1S.0 (vi
risjo maand 14.3) pCt. lager dan verleden Jan
voor graan vrachten 36.0 (44.0) pCt. en vo<
iart li., doe
1 1929; Ai
140.000 ei
ïchts 50.000 I
DE NEDERLANDEN VAN 1845
GUNSTIGE RESULTATEN IN 1929.
In de op 3 dezer te 's-Gravenhage gehou
den algemeene vergadering van aandeelhou
ders der X.V. Levensverzekering-Mij.
„De Nederlanden", van 1815, te 's-Graven-
h-age, worden de winst- cn verliesrekening
over 1929 en de ba-lams per 31 December 1929
goedgekeurd.
De hoofddiireceur deelde mede, dot het af-
geloopen jaar voor de Mij. zeer voorspoedig
is geweest..
Aan nieuwe verzekeringen kwam tot stand
een bedrag van /32,000.UÜÜ, de vooruitgang
bedroeg ruim ƒ21.000.000.
Op 31 December 1929 waren van kracht
31.681 contracten met c.a. 190.700.000 verze
kerd kapitaal. Nu is de '200.u00.000 over
schreden.
De uitkeeringen op grand van kapitaal-
en lijfrenten-verzekeringen bedroegen
1650. HO.
De berekening van de premiereserve .ge
schiedde, evenals vorige jaren, volgens de
(zuivere) netto methode. vote voet 3V2
De vergadering besloot 105.000 dividend
uit te keeren, ƒ50.000 te reserveeren voor kos
ten van uitbreiding der organisatie; de
reserve geldbelegging uit de bedrijfswinst te
doteoren met ƒ285.370 en aan de extra-
reserve een bedrag van ƒ200.000 toe te
voegen.
De totale extra-reserves zijn thans
ƒ3.374,341.
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt
ƒ2.000.000 waarop ƒ1.500.000 is gestort
De aftredende commissirissen, de heeren
Mr. W. A. Telders en Mr. Th. G. van Eek.
werden herkozen.
In de gehouden algemeene vergadering
van aandeelhouders der N.V. Assurantie-Mij.
„De Nederlanden" van 1815 werd besloten
ƒ372.000 dividend uit te koeren, d. i. 62
(vorig jaar ƒ60) per aandeel; 313.97D.5l toe
te voegen aan het reservefonds en 250.000
aan de „reserve voor buitengewone schaden"
Aan brand- en inbraakpremien werd een
bedrag van ƒ8.524.460 geboekt. Hiervan werd
1.777.638 aan herverzekeraars overgedra
gen. Voor eigen rekening bleef derhalve een
premie-inkomen van 6.746.822.
De totale ex tra-res er vee bedragen thans
ƒ5.630.371.
De aftredende commissarissen, de heeren
Ir. \V. A. Telders cn Mr. Tin G. van Eek
.erden herkozen.
In de gehouden algemeene vergadering
an aandeelhouders dei X.V. Ongevallen
Verzekering-Mij. ..Fatum" te 's-Gravenhage.
werden de winst- en -verliesrekening over
1929 en de balans per 31 December 1929
goedgekeurd.
Medegedeeld werd. dot de zaken in 1929
een gunstig verloop hadden.
Aan premiën werd 2.378.341 geboekt.
II iereva n kwam r.-.u herverzekeraars
ƒ716.085.
De vergadering besloot ƒ25.000 (vorig jaar
ƒ25.000) dividend uit te keeren, d.i. 25 per
aandeel; ƒ50.000 aan de „reserve voor verhoo
ging van hel op de aandeelen der Mij. ge
stort bedrag" cn ƒ78.524 aan het reserve
fonds toe te voegen.
De totale extra-reserves bedragen thans
ƒ784.029.11.
De aftredende commussarissen, de heeren
Jhr. Mr. H. de Ranitz en Mr. J. M. Th. Cohen
Tervaert, werden herkozen.
In de gehouden algemeene vergadering
van aandeelhouder* der N.V. „Labor", Be-
drijfsverzekering-Mij. van „De Nederlan
den", van 1345 te 's-Gravenhage, werd mede
gedeeld, dat 1929 alleszins bevredigende re
au Maten heeft opgeleverd en in het hijzon
der wat den vooruit-gang van zaken betreft
een voorspedag jaar is'geweest.
Aan premiën werd 450.304 geboekt, waar
van nan herverzekeraans 110.515 word
overgedragen.
De vergadering besloot 18.750 vorig jaar
18.750) dividend uit te keeren, d. i. ƒ37.50
per aandeel cn 17.379 toe te voegen
reservefonds.
De totale ex tra-reserves bedragen thans
ƒ275.577, terwijl daarenboven nog aanwezig
is een reserve voor verhooging van het op
de aandeelen der Mij. gestort bedrag groof
25.000.
De aftredende commissarissen de heeren
Mr. W. A. Telders en Mr. Th. G. van Ecl
w erden herkozen.
In de gehouden algemeene vergadering
vain aandeelhouders der N.V. Binncnland-
sclic Vaart Risico Sociëteit-, te Amsterdam
werd besloten ƒ5000 dividend uit te keeren.
d.i. 5 per aandeel en ƒ9.144.94 toe te voo
gen aan de extra-reserve, die thans
199.514.80 bedraagt. De totade extra
bedragen thans ƒ203.010.80.
De aftredende commissarissen de heemn
Mr. NV. A. Telders en Mr. Tb. G. van Eek,
werden herkozen.
Over het afgeloopen jaar hebben bc-ïde ven-
nootschappen ongeveer 20 ej op het pepUntste
cn gestorte gewone kapitaal verdiend. In aan
merking nemende de tot op heden bekende
resultaten en gegeven normale omstandigheden
in deze branche ook gedurende den verderen
loop van dit jaar, mag de winst over het ver
hoogde gewone kapitaal van 25.500.000 qp
tenminste 20 pCt. worden aangenomen.
LIJM- EN GELAT1NEFABRJ EK „DELFT".
Het verlicssaldo tot f 136. jIS verminderd
Het jaarverslag 1929 der Lijrr- en Gelatine-
fabriek „Delft" meldt een eemgszins betorcr
gang van zaken. De lymfabriek heeft vry
bevredigend gewerkt. l>e ge'.a-..r.eprijxen heb
ben zich dit jaar op hetzelfde niveau ger.am.-
1 tafd, al is dit op zich ze'.f n.rl bevred.eei a.
De beendermarkt is dit jaar rustig gebleven.
Een bedrag van f 114-337 »vnl vastge.egd
nieuwe installaties. De kaspositie is belang-
riïk verbeterd, tengevolge van de gemaaxto
inst. Daardoor kon overgegaan worden vat
rvroepde aflossing dor 7 lining 1921. Op
Juni a.s. zullen de resteererde f -50000
worden afgelost. De exploitatierekening sluit
een winstsaldo van f 353.161 (v. j. verlies
f 404.S2S).
Voorge-teld wordt ditmaal op gebou.ven.
machine,:.' n en mmbilüir aft, schrijven
f 175.434. Met het verschil ad f 2CS.2.9 wemit
rer'iessaldo van het vurige jaar vermin
derd. Dit wordt dus van f 404-428 terugrre-
trackt op f 136.548. Dividend i cn onder dezo
oirstandieheden niet worden u tgekeerd.
Wat de toekomst betreft, woedt er m het
•erslag op gewezen, dat de economische de
pressie over de geheele wereld zich ook in
het bedriif heeft'doen gevoel, n
ara', het product beendermeel is belangrijk
„ijs gedaald. Tevens woról mwiUjkh.,4
ondervonden met den export, daar de ver-
Kiende landen de invoertarieven steeds
•erhoogen. Men venvacht daarom niew dat do
winst van 1930 die van 1929 zul evenaren.
adeet-
UNILEVER N.V.
Aan het Engelsche prospectus betreffende
de uitgifte van 2.000.000 aandeelen der
Unilever Linited te Londen ontleenen wy
nog nader:
De Vennootschap heeft thans uitgegeven
13.3504100 van 't maatschappelijk kapitaal,
dat 15.200.000 bedraagt. Hierbij zijn inbe
grepen de thans aangeboden 2.000.000.
Ol'ligatieleeningen of andere soortgelijke
leeningen staan niet uit De reserve is door
toevoeging van 1.500.000 uit de winst 1929
gebracht op 8.S69.018. De reserves der vyf
voornaamste dochtermaatschappijen bedra
gen na toevoeging uit de winsten 1929 en in
clusief de overdrachten op nieuwe rekening
4.943.768. Van 14 November 1927 (datum
der oprichting) tot 31 December 192S werd
1.666,848 winst gemaakt
Over 1929 3.52-1,783.
Op 5 Maart 1930 werd de oude naam (Mar
garine Union Limited) veranderd in Uni
lever Limited. Tezamen met Unilever N. V.
worden thans de Jurgens, v. d. Bergh,
Schicht en Hartog organisaties gecontro
leerd. Tevens heeft de N.V. sinds 1 Januari
1930 verkregen het totaal uitgegeven gewo
ne aandeelenkapitaal van Lever Brothers
Limited.
Er werden krachtige maatregelen geno
men tot samenvoeging van onderdeelen der
organisatie.
Er werden reeds aanzienlijke besparingen
bereikt, hoewel de voordeden hiervan nog
niet geheel tot uitdrukking kwamen. Reeds wer
den belangrijke vorderingen gemaaxt betref
fende verdere centralisatie
NEDERLANDSCHE BANK.
Dividend f 12«.
Directie en commissarissen der Nederland-
sche Bank hebben besloten een dividend
f 120 (v. j. f 119) uit te keerea r
houders
PHILIPS GLOEILAMPEN.
Introductie f 4.000.000 aand.
Op Vrijdag 9 Mei zullen te Londen f 4.00O.0O9
gewone aandeelen N.V. Philips Gloeilamp1'1»
Gem. Bezit worden geïntroduceerd. De aandee
len zullen worden verhandeld ex dividend IJ-
doelende in de winst van 19S0.
DELI SPOORWEG MIJ.
Dividend 13
Aan de algemeene vergadering van de Dei»
Spoorweg Mij. zal worden voorgesteld net
dividend over 1929 vast te tielien op 13
(als vorig jaar).
NECK AR A. G.
Uitgifte f 4.000 000 6 Sc oW.
Mendelssohn Co., Amsterdam, Nederland-
sche Handel-My., Intern. F-ank, Pierson Co.,
X.V. Effecten Mij. „Amsterdam" en Labuu-
chère Co. benchtcn. dat zy de inschrijving
ou f 4.000.000 obligation van dc Neckar A.G-,
te Stuttgart, openstellen tc hunne kantor-n,
bij de Ncderlaudsche Handel Mij. en bij de
heeren de Bas Co. op Vrydag 9 Mei 1930
tct den koers van 901-.-
De totale uitgifte bedraagt f 7.000.000 6 r'r
eerste hypothecaire obligation, waarvan reeds
f 3.000.0Ó0 in het buitenland xyn geplaatst.
De betaling der toegewezen obligation neet
geschieden op Vrijdag 16 Mei 1930 ten kantore
van inschrijving met f 912.50 per obligatie.
Dc noteering ter beurze van Amsterdam zal
voor de geheele leening worden aangevraagd.
Hoofdsom en ïente worden verzekerd door
een eerste in fyn goud luidende hypotheek
voor de tegenwaarde van 18 mlllioen gouc-
mark, te vestigen op de gezamenlijke terrei
nen en installaties, behoorende tot de kraent-
stations Neckargeinünd, Neckarsteinach,
Hirschhom en Pockenau.
De Rheinisch-Westfalisches Klektrizitatewark
A.G., Essen, (R.W.E.) cn de Hessische Eisc.i-
buhn A.G., Darmstadt (Hcag) hebben min
stens tot 30 April 1935 de hoofdelijke aanspra
kelijkheid voor de*< dienst der lecning op zich
genomen.
De Rheinisch-Westfalischep Elektmitatsweik
A.G. en de Hessische Eis» ubahn A.G. hebben
zich tegenover de Maatschappij contract j :cl
verplicht, den in de te bouwer; krachtstations
op te wekken stroom voor den tijd var. 9J
jaar af te nemen tegen een vergoeding, we ke
o.a. alle uitgaven voor de krachtstations <-n
gfleidlngsinstaUaUcs inclusief don rmt*. en
aflossingsdicnst der bouwkosten zal omvatten,
zoodat de Mautcchappy van elk financieel
risico uit dien hoofde is bevrijd.
Na gereedkomen van elk der ^er stations,
nudat de hypotheek daarop is ingeschreven cn
uechter
i.de
aandeelen heeft ten doel de vennootschap
verder werkkapitaal te voorzien.
De voorgenomen uitreiking van gratis aan
deelen zal bestaan uit £168.750, gewone aan
deelen ad 1 nominaal, in dier voege dat deze
zullen worden uitgereikt aan de tegenwoordi
ge aandeelhouders in de verhouding van 1
aanndcel op iedere 16 oude aandeelen. De hui- -
digc uitgifte stelt de vennootschap in staat1 leening te betalen.
£4000.000 als agio aan de reserve toe tel De leening zal van 1 Apr! '.935 tot
voegen. Daardoor zal de gecombineerde reser- AP1!1 J96? door 35 annuïteiten i pari wor-
|M~|der_ beide vennootschappen
niet vóór 30 April 1935, wordt bovengenoe
hoofdelijke aansprakelijkheid geleidelijk
vangen door de solidaire verplichting van >ie
Hheinisch-Westfaiisches EUkti izitatswerk A.G.
en de Hessische Eisenbahn A.G. om tegen den
contractueel te leveren stroom de voor den
dienst der leening bcnoodigde bedragen op
den vervaldag rechtstreeks aan den Trustee
leening zal dienen ter
I Wvc,r
£12.000.000 bedragen, nadat het bedrag I». L
Hf v" !tr°?eiV j I waarschijnlijk nog in 1930 in bedrijf zal wor-
Het gecombineerde kapitaal dor vennoot-1 (lfn ^id. van de krac? tatftions der stuw-
schap en vanUn'tever N. V. zal na deze uit-Krappen Hirschhom cn Koek» nau, niet den
gifte van £2.000.000, £2o.500.000 bedragen.oouw waarvan in 1931 zal worden begonnen.
FEUILLETON
VOOR HONDERD JAAR
Door S. VAN WOUDEN.
Uit deze Proclamatie blijkt, dat Willem 1
j zich bereid had verklaard, het gouverneur-
generaalschap over België te aanvaarden,
tot tijd en wijle op het Weener Congres een
definitief besluit zou gevallen zijn.
Ik merk hier op, dat Willem I tot dusver,
nog niet anders had willen zijn dan S o u-
verein-Vorst van de Vcrccnigde
Provinciën. Van een Koningschap wilde
hij niet weten. Ook, toen er in Augustus
1814 sprake van was, dat hij met het Ko-
liingsohap over Holland en België zou
worden bekleed, weigerde hij deze eer
j Eerst dan, wonneer hem de uiterste nood-
I zakelijkheid daarvan zou blijken, wilde hij
voor den algemeencn aandrang bukken.
Welnu, Willem I hééft zich gebukt De
Belgen, die misschien thans nog op het
voetspoor van een man als Van der Meulen
•spreken durven van een ingedrongen
Koning, mogen bedenken, dat Willem I zich
gebukt heeft; dat hij, bukkende ook voor
wat hij als een algemeen belang zag, toege
stemd heeft in het verlies van zijn Nas
aausche Erflanden: Dillenburg, Siegen, enz.,
1 de bake.f.iat van zijn Huis, om hiervoor in
ruil bekleed te worden met do regecring
óver het Groothertogdom Luxemburg.
De Belgen cn ook wij, die honderd jani
later leven mogen bedenken, dat Koning
Willem I zich, in het belang van het Ku
groote persoonlijke offers heeft getroost!
En met ondank en met verguizing heeft
men hem beloond!
Toch ook Koning Willem I heeft zijn
fouten gehad!
Op méér dan één fout zal straks do aan
dacht gevestigd moeten worden. Het is
noodzakelijk voor een goede beoordeeling
der feiten.
Van Christelijk en van antirevolutionair
standpunt bezien, moet reeds van een fout
gesproken worden in dc éérste regeerings
daad van Koning Willem I in betrekking
tot België.
Er mag en moet gevraagd worden, waar
om de Koning als gouverneur-generaal van
België in zijn Proclamatio met geen enkel
woord sprak over God cn het Goddelijk
Bestuur. Hij roemde de „grootmoedigheyd
der vereenigde souvereynen"; „hunne wys
heyd" was het, die aan de ontrusto volke
ren door een staatkundig systeem lange
jaren van stilte cn voorspoed verzekerde'
Maar over wat God had gedaan, zwééc do
Proclamatie!
Opvallend is het, dat Willem I in de Pro
clamatie, die hij 26 December 1813 tot de
bevolking van Noord-Nederland richtte,
haar oproepend tot een algemeencn Dank
Vast- en Bededag, kloek en onversaagd he
leed: de God der Heerscharen
heeft Nederland verlost!
Waarom zweeg hij hiervan, toen hij zich
voor de éérste maal tot het Belgische volk
richtte? Uit zwakheid? Uit menschenvrees?
Wilde hij, mogelijk uit onbekendheid met
dc godsdienstige mentaliteit van hot Belgl
sche volk, de uiterste bedachtzaamheid in
acht nemen, wijl hij anders-denkenden niet
wilde mishagen?
Willem I had móéten zeggen, óók als
Gouverneur-Generaal van België, dat
Europa enkel en alleen aan God Almachtig
de groote verlossing te danken had! In dit
belijden had hij niemand te ontzien. Hij
had Gode méér moeten gehoorzamen dan de
menschen!
Op den éérsten Staatsdienaar, die Willem
I óók voor België heeft willen zijn, rustte
de plicht, manmoedig te belijden, dat alle
Gezag, óók het zijne, uit God wasl
Dat Koning Willem I deze belijdenis in
zijn eerste Staatsstuk, in zijn éérste Regee-
ringsdaad voor België heeft nagelaten, is
een daad van zwakheid geweest
Mannen van beteekenis.
III.
M ie een tijdvak in de geschiedenis goed
wil loeren kennen, moet allereerst ver
trouwd raken met tic personen, die gedu
rende dien tijd op den voorgrond gelroden
zijn.
Al dadelijk moet- worden gezegd: de jaren
1813 tot 1830 zijn niet alleen rijk aan ge
beurtenissen ook rijk zijn ze door dc
mannen, die in dit tijdvak leefden en werk
ten. Mant wel zeer buitengewone mannen
waren het, die Koning Willem I en het land
hebben gediend, of die, min of meer van
verre staande, door hun woord en geschrift
invloed op de gebeurtenissen hehberi gehad
Ik wil enkele personen trachten te be
schrijven, hoewel ik weet, dat deze beschrij
ving niet dan zeer oppervlakkig zal kunnen
zij iff Het is niet mogelijk, in slechts enkele
trekken ten volle de groote beteekenis te
doen uitkomen, die mannen als Gijsbcrt
Karei van Hogendorp van Mannen, Antcm
Reinhanl Falck en door bun woord en
geschriften Groen van Prinsterer, Da
Costa, Bildcrdijk, Thorbeckc, Kemper cn
vele anderen op den gang van zaken hebben
uitgeoefend. En zeker mag hierbij niet ver
geten worden de groote persoonlijkheid van
Koning Willem I zelf!
Maar al kan ik dan niet, zooals ik zou
wcnschen, uitvoerig cn ten voeten uit hel
lieven teekenen vai\ die mannen, wier
namen in de geschiedenis van dit tijdvak
onuitwischbaar staan uitgedrukt het zou
een grove nalatigheid zijn, wanneer ik
althans niet een poging waagde, aan hun
leven en werken eenige meerdere bekend
heid te geven. Want door hen to kennen,
zullen we ook eenigermate het Belgische
drama kunnen verstaan.
Slechts een viertal mannen wil ik in korte
trekken behandelen. Er zal later nog wel
gelegenheid zijn, aan de anderen recht te
laten wedervaren, wanneer ik de geschie
denis van het tijdvak '13 tot '30 beschrijf
Gljsbert Karei van Hogendorp
(27 Oct. 17C2-7 Aug. 1831).
Van Hogendorp. van gebuurte een Rtor-
dammer zijn vader was U'-iI in de
Vroedschap von Rotterdam en lid der Ge
Committeerde Roden v n Holland was
bestemd voor den militairen sl-md. Door de
bescherming van Prinses Wilhebnina ge
werd hem de eer, hij het kadetten-corps te
Berlijn geplaatst te worden. Al spoedig
werd hij hier tot officier benoemd, in welke
qunliteit hij in 1778 en '79 den veldtocht
tegen Oostenrijk meemaakte.
Teruggekeerd, verkreeg hij een plaats hij
het Regiment Infanterie Hollandsche
Garde. Maar, hoewel militair, studeerde hij
veel en ijverig. En met tal van uitstekende
mannen had hij geregel^ omgang.
Het was een gevolg van zijn weetgierig
heid, dat hij mee op voorspraak van in
vloed rijke vrienden in 17s.'} met het
eskader, dat den Hollandschcn gezant naar
tAmerika vergezelde, een reis naar do
Nieuwe Wereld kon ondernemen. En deze
reis is van groote beteekenis geweest voor
Van Hogendorp.
Dio reis is eveneens van groote boteckonis
geweest voor de geschiedenis van ons land.
In Amerika zag en hoorde dc nauwelijks
twintigjarige veel, wat hij in zich opnam
als goed, en veel ook, wat hij oordeelde
verkeerd te zijn. Het was goed. dat een volk
zich zelf opwerkte, dat het arbeidzaam was
en verstandig, wars van ijdelhcid en zucht
aa. r een valsche grootheid. Maar de volks
souvereiniteit, die in Amerika werd geduld,
had Van Hogendorp's instemming niet.
Het was gedurende zijn verblijf in Ame
rika, dat in Van Hogendorp de gedachte
aan hot Koningschap incer en meer jkvsI
vatte. Ook voor zijn vaderland wensrhte hij
de vrijheid, die hij In de Nieuwe Wereld
had loeren kennen, tnaar een vrijheid
onder hot Koningschap.
Het is niet te zeggen, hoeveel Van Hogen
dorp in Amerika heeft geleerd. Zeker is
het, dat dc omgang met President Jefferson
met wien hij later ook nog in briefwisse
ling bleef niet zonder invloed is gebleven
op zijn denkwijze.
Toen hij weer in liet vaderland terug
kwam, werd hij spoedig kapitein van de
Hollandsche Garde. Doch deze onderschei
ding verhinderde niet, dat hij, op vieren-
twintigjarigen leeftijd, tc Leiden tot Meester
In de Rechten promoveerde.
Man van de daad zoowel als man van
studie ergerden hem do tall «ze jiariij
twisten. In 1780 trok hij zi li daarom u:t
het openbare leven terug; als ambteloos
burger wilde hij het Oranje Huis en zijn
land dienen. Lang duurde deze toestand
echter niet. Reeds in 1787, nauwelijks 25
iaar oud, werd hij tot Raad en IVnakmnrn
van Rotterdam benoemd. SUmrfl^H veel
arbeidde hij. En hierom én otnd.it hij
welsprekend redenaar was. word hij sUrj*
meer een man van invloed.
Toen kwam het rampjaar 1795.
Nan Hogendorp trad terug. Maar, al werd
hij gei Ui rende enkele Jaren ecu Amster-
damsch koopn:«!i. cn n! arbeidde :j met
meer openlijk in dienst van den Slaat
Van Hogendorp i \.-t werken. Want eena.
begreep hij, zou de waan, dat vrijheid en
gelijkheid en broederschap \<«>rtann zouden
heorschen, als in rook cn ilamp opgaan.
Hu wen! een stille werker. Maar toch.
wanneer liet pas gaf. kwam hij vrij en
frank voor rijn meaning uit Zoo reeds m
1801. t en hij openlijk erklaarde. dat iodere
constitutie zou zijn af te keuren, w elk»
niet het Huis van O ra n j o n» e t d
erfelijke waardigheid van Hoold
van don Staat bek leed en zou
rwvirrf» r'rrolr*)
