BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
BINNENLAND.
Leger en Vloot.
W. A. HOUTMAN Co's PIANO- en ORGELHANDEL Schiedam
DONDERDAG 24 APRIL 1930
DE STRIJD
OM HET LEIDSCHE PLEIN
WORDT HET SAALBORN
OF VAN DALSUM?
De tooneelvernieuwing, waarop men
wacht
Als wij deze week in onze Raad het ge
vecht zullen zien leveren om het Leidsche
Plein, dan draagt deze kamp een geheel an
der karakter dan die om het Itokin.
Toen kwamen de honderden in het ge
weer voor het behoud van een stuk stads-
schoon, of misschien drukken wij het nog
beter uit, als wij zeggen, oir de resten van
een stuk stedenschoonheid. Toen kwamen
daarnaast de duizenden op, voor wat zij za
gen als het verkeersbelang, als het levens
belang van onze stad.
Nu gaat het ook om schoonheid en kunst,
maar die met stadsaanleg of met het stads
beeld niets te maken hebben. Het gaat er
immers niet om van de straatvcrwijding
buiten de Leidschestraat een plein te ma
ken en dus de Schouwburg te sloopen,
maar het gaat om de bezetting van den
Schouwburg, om de voorkeur voor enkele
jaren, om een belangrijk gemeentesubsidie,
om een eerste plaats in de rij der vele ge
zelschappen.
Het is een zaak die in de wereld der too-
neelspelers met groote belangstelling wordt
gevolgd, die een klein deel van onze bur
gerij belang inboezemt, die den Raad brengi
voor een moeilijke keuze, het college van B.
en W. heeft verdeeld, maar overigens de
groote massa van ons Amsterciamsche pu
bliek vrij koud laat.
Uiteraard kan de kwestie ons Christelijk
volksdeel in het geheel niet interesseeren.
Zij zijn geen schouwburgbezoekers en zul
len moeilijk kunnen beoordeelcn, welk ge
zelschap de voorkeur verdient.
Als wij ons hart recht uitspreken, dan ko
men wij tot de uitspraak, dat het er ook al
zeer weinig toe doet, wie voor drie jaren de
Stadsschouwburg zal huren. Zeker is er
verschil in opvatting tusschen Verkade en
Saalborn, maar dat geldt toch niet het we
zen van het tooneel.
Niet een van de gezelschappen geeft ons
waarborg, dat er geen stukken worden ge
speeld, die naar ons oordeel elke opvoeden
de waarde missen. Niet een die zekerheid
biedt, dat geweerd blijft, wat moraliter niet
door den beugel kan.
Men geeft op de planken, als in de litte
ratuur, het leven, het leven van onzen tij*d
ook met a'.le fouten en zonden van het he
den, met alle gemis van en gebrek aan
heroïsme en levenshoogheid. En zoo werkt
het tooneel mee aan de zedenverbastering
van ons volk.
Toch meenen wij is de belangstelling voor
den schouwburg dalende. Hij heeft zijn bes
ten tijd gehad. I-Iet kind van onze eeuw
heeft rusteloozer natuur dan zijn vaderen,
heeft meer gelegenheid tot verpoozing en
verstrooiing, is misschien ook door radio en
cinema te zeer vergroofd, dan dat een abel
spel hem voldoende interesseert.
Van elk gezelschap verwacht men een
nieuwe opbloei van den Stadsschouwburg,
eigenlijk een vernieuwing van het tooneei.
En ongetwijfeld hebben figuren als Dr.
Royaards en ook V e r k a d o invloed op
het huidige tooneel geoefend en getracht
iets nieuws en iets beters te brengen. Dat
ze niets hebben bereikt, zouden wij niet
gaarne zeggen. Maar een nieuw tooneel
hebben zij niet gebracht en eigenlijk hebben
zij ook hun bewonderaars teleurgesteld.
Neem Royaards, een van de grooten
onder .de grooten. Tot zijn dood heeft hij
bewonderaars gehouden. Op het Leidsche
Plein heeft hij gespeeld, verschillende jaren,
maar do kritiek is hem niet gespaard, ook
niet uit Raadskringen. Hij was niet breed
genoeg en ndet modern genoeg en bracht
geen nieuws, en hij is er toch eigenlijk ten
slotte uitgezet. Netjes natuurlijk en zonder
deurwaarder, en formeel volkomen correct
Zelfs kan men zeggen dat hij vrijwillig; is
heengegaan en dat hij te hooge eischen stel
de voor wat de subsidie betreft, maar wie
dat zegt, komt toch niet tot de kern der
zaak, want het ging er om dat hij niet vol
doen kon, dat geen frissche wind meer tus
schen de coulissen en over de planken woel.
En nu speelden sedert eenige jaren Ver
kade en Verbeek, en precies wat men
vroeger van Royaards zei, zegt men nu
van hen, ze leveren eigenlijk geen nieuw en
GEM. INKOMSTENBELASTING
TE 'S-GRAVENHAGE
VERHOUDINGSCIJFER VOOR 1930,'3L
Verlaging van 1,3 tot 1,2 voorgesteld.
b. en W. van 's-Gravenhage stellen don
Raad voor het verhoudingscijfer voor het
belastingjaar 1930/"31 terug te brengen van
1,3 op 1,2.
De kohieren 1929/1930 waren geschat op
een bruto-opbrengst van f 13.6O0.Ö00. terwijl
de ophrengst vermoedelijk f 14.700.000 zal
zijn. Dientengevolge kan een meevaller van
ruim een millioen geboekt worden.
De kohieren 1930/1931 zijn op ongeveer
f 14.500.000 geschat.
In 1931 zal echter een geheel nieuwe toe
stand intreden in verband met het in wer
king treden der wet op de financieele ver
houding. De gemeentelijke inkomstenbelas
ting zal voor 1930/1931 wor het laatst gehe
ven worden. Gelet op deze liquidatie van de
belasting, achten B. en W. den tijd gekomen
om het vermenigvuldigingscijfer voor 1930/
1931 terug te brengen van 1,3 op 1,2.
Met het oog op verschillende achterstan
den zullen B. en W. niet tot verdere verla
ging overgaan.
VEREEN. KINDERZORG
JAARVERGADERING TE GRONINGEN.
Te Groningen werd de jaarvergadering
gehouden van de Vereeniging Kinderzoi-g
in de provincie Groningen, onder leiding
van Ds. J. Hoogenraad te Uithuizen.
Aan het door den secretaris Ds. Mr. G. A.
Swart te N'iekerk uitgebrachte jaarverslag
is ontleend, dat Kinderzorg eind December
de zorg had over 99 pupillen, waarvan 82 in
gezinnen zijn ondergebracht. De vereeni
ging had onder hare leden 97 diaconieën. De
kas sloot financieel gunstiger dan liet vo
rige jaar.
Volgens het verslag van den penning
meester, den heer G. van der Laan te
Groningen. bedroegen de ontvangsten
f 35.277,05%, de uitgaiven f 35.157,33V2. Het
fonds voor een eigen doongangshuis steeg
tot f 6500, doch er is een kapitaal voor noo-
dig van f 20 4 30.000.
Nadat de verslagen waren goedgekeurd
werden tot bestuursleden gekozen de heereo
Ds. H. H. Brucherus Cleveringa te
Middelstum. Ds. J. Hoogenraad te Uil
huizen en W. Reyenga te Groningen, ter
wijl gekozen werd de heer H. Mooi te
Groningen.
F.en breede discussie werd gevoerd ovpr
het fonds voor een doorgangshuis en het
probleem van de naraorg. Tenslotte werd
het dag. bestuur gemachtigd beide zaken
nog eens onder oogen te zien, waarhij het
tevens gemachtigd werd gelden voor na
zorg te besteden.
geen groot werk, ze brengen niet de ople
ving, het nieuwe, het grootschc dat onze tijd
noodig heeft.
Nu hebben zich twee nieuwe combinaties
gevormd, Verkad eV an Dalsum en
Verbe'e kS a a 1 b o r n en daarover gaat
nu de strijd, wie zal het Leidsche Plein voot
drie jaren veroveren? Verkade noch
Verbeek zullen het doen. 't Gaat nu om
Van Dalsum of Saalborn.
En zonder profeet te zijn, weten wij nu
reeds dat na het beëindigen van de huurter
mijn, nieuwe strijd komt en nieuwe teleur
stelling wordt gevonden. Niet omdat de
heeren hun best niet doen, of omdat ze niet
bekwaam zijn, maar omdat ze niet kunnen.
Eigenaardig is in dezen strijd, die groo-
tendeels langs ons heen gaat^dat men nog
het meest roemt op oude stukken, op histo
rische uitbeelding, dat de minste critick
geldt V on d e 1 en Shakespeare.
Het nieuwe voldoet blijkbaar minder. Is
het niet hierom, wijl onder de tooneeldich-
ters al te veel de profeet ontbreekt? Wijl
men niet meer ziet de hooge roeping die het
tooneel in de oogen van Vondel had? Zeg,
dat het een fout was, dat het totaal mis ge
zien is, het zij toegestemd, maar men zag
het zoo.
Als niet opnieuw profeten het tooneel aan
grijpen, blijft de vernieuwing uit. Dan krijgt
men nog wel recettes bij bepaalde stukkon,
maar dan is het tooneel feitelijk zonder
eenige waarde, dan is het veeleer een ramp
voor ons volk.
Zoo kan het plicht zijn voor hen, die hier
krachtens hun ambt mee te beslissen heb
ben, zich toch met deze keus te bemoeien.
En mee te zorgen, dat het kwaad zoo gering
mogelijk zij.
Arend van amstel.
CHR. HIST. UNIE
ALGEMEENE VERGADERING TE
AMSTERDAM
WIJZIGING ART. 2. BEGINSEL
PROGRAM
LIDMAATSCHAP STATEN GENERAAL
EN II. B. DER UNIE
Na de rede van dr. Schokking werd op
voorstel van het bestuur en onder krachtig
applaus der vergadering beslaten, een tele
gram van hulde te zenden aan II. M. de
Koningin, in welk telegram tevens de blijd
schap der vergadering tot uiting wordt ge
bracht met de onthulling op heden van het
monument van Juliana van Stolberg
Spontaan zongen allo aanwezigen daarop
het „Wilhelmus".
Onder applaus werd voorts ook besloten
den voorzitter van het comité inzake het
monument, luitenant-generaal W e b e r, een
telegram van gelukwensch te zenden; teven»
ook aan den door ernstige ziekte afwezigen
mr. Verkouteren, met den wensch voor
een spoedig herstel.
Goedgekeurd werd hierna, onder dankzeg
ging voor dezen arbeid, het financieel ver
slag van den penningmeester, dr. J. W. H
Rutgers van Rozenburg. Uit dit
verslag blijkt, dat de ontvangsten over 1929
29.670.53 bedroegen; het voordeelig saldo i*
f 1.178.82.
Nadat hierna de verkiezing van drie leden
van het Hoofdbestuur aan de orde was ge
steld, waarvoor de vergadering in de pauze
de stembrieven kon deponecren, werd over
gegaan tot behandeling vam door de afdee
lingen ingediende voorstellen.
De afgevaardigde van Nootdorp be
pleitte uitvoerig een wijziging van artikel 2
van het Program van Beginselen, d»*-de af
dec ling wenscht te lezen als volgt:
„De Overheid, als zoodanig, Gods dienares
en alleen verantwoordelijk tegenover Hem
aan Wien zij haar gezag ontleent"
Dit belet evenwel niet, dat de personen
door het souverein gezag naar welgevallen
met uitoefening van de taak der overheid
belast voor haar handelingen aan andere,
niet van haar afhankelijke personen (b.v. de
stat en-gen era al) verantwoordelijk kunnen
worden gesteld.
Hot voorstel vond bestrijding door profes
sor Lom an, die er op wees dat de verga
dering voor zulk een belangrijk punt niet is
voorbereid en door den voorzitter, die liet
uitkomen dat in het program van beginselen
geen wijziging dient te worden gebracht, ten
zij de noodzaak daartoe zich opdringt aan
allen. Voor een wijziging als de voorgestelde
is geen enkele reden.
Na repliek van Nootdorp trok tenslotte
de afgevaardigde het voorstel in. De voor
zdtter zegde hem toe, dat deze materie de
volle aandacht van liet bestuur zal blijven
behouden.
Hierna wordt gepauzeerd.
Na do pauze deelde de voorzitter mede, daf
als uitslag van de verkiezing van drie le
den van het hoofdbestuur zijn herkozen d®
heeren J. R. Snoeck II enkemans en
H. W. T i 1 a n u s, resp. met 631 en 653 stem
men, welke beide heeren aan de beurt van
aftreden waren, en dat gekozen is prof. dr.
J. R. S1 o t em a'k e r d e Brui' ne. zulks ter
voorziening in de vacature, ontstaan door
het aftreden van dr. J. Th. de Visser.
De drie. gekozenen waren door het Hoofd
bestuur aanbevolen.
Vervolgens deelde de voorzitter mede, dat
er van de ministers De Geer en Bee-
laertsvan Blokland een telegram was
Ingekomen, dat de beste wonschen inhield
voor het welslagen van de vergadering.
Vervolgons deelde de voorzitter het pro
gramma mede van het volgende congres te
Lunteren, dat zal worden gehouden van
9—12 Juli as.
Uit naam van het H. B. spoorde vervol
gens de voorzitter in een kort opwekkend
woord de Christelijke Historische pers aan
tot groote activiteit, zul les om een voldoende
tegenwicht te verkrijgen tegen de gestage
uitbreiding van de socialistisohe en Room-
6ahe pers.
Een zeer uitvoerige discussie ontstond naar
aanleiding van het voorstel van de afdeeling
Naarden, behelzende om in art 3, puDt
X der statuten te bepalen, dat het lidmaat
schap der staten generaal onvereenigbaar
zal zijn met het stemhebbende lidmaatschap
van het hoofdbestuur der unie.
Ook de afdeeling Amersfoort, had een
soortgelijk voorstel ingediend, doch wilde
ale datum van ingang 1 Juli 1933 bepaald
zien en bovendien, dat de voorzitter der
Tweede Kamerfractie, als zoodanig eere
voorzitter der Unie zal zijn.
Voorts was er een amendement van de af
deeling Al pli en, die het voorstel van
Amersfoort tot drie loden beperkt wenschte
te zien.
Verschillende stemmen, pro en contra, de
den zich hooren nadat <lc voorstellen door
de afgevaardigden van Naarden en Amers
foort waren toegelicht O.m. wees professor
Slotemaker de Bruine er op, dat do
gedachte, die in de voorstellen belichaamd
is, hem sympathiek is, doch dat do daarvoor
aangevoerde redenen hem onjuist voorkwa
men. De beste reden is z.i.: hoe meer men-
solien aan het werk, hoe meer meeleven er
zal zijn; statuair dient zulks echter niet te
worden vastgelegd.
De voorzitter liet in zijn beantwoor
ding der sprekers uitkomen, dat ook hij
niet tegen de gedachte van de voorstel
len is, wol legen de motiveering van den in
leider van Waarden.
Wij zijn aldus dr. Schokking bereid
om onze houding in de Kamer ten allen tij
de toe te lichten, doch ri-ep spr. met stem
verheffing uit. tegen het argument: „>le
Kamerleden moeten ter verantwoording
kunnen worden geroepen" wil ik slechts
vaststellen, dat ik alleen op deze voor
waarde Kamerlid en lid van het Hoofdbe
stuur blijven wil, indien ik niet tot ver
antwoordnig word geroepen! Wij zijn geen
mandatarissen van U, wij zijn vertegenwoor
digers van het volk, niet van de partij. De
gedachte van verantwoording is een insluip
sel van de leer der volkssouvereiuiteit. Spr.
verklaarde zich er absoluut tegen, dat zulke
dingen in de reglementen worden vastge
legd. (daverend applaus).
Nadat Alphen J\aar voorstel had inge
trokken, werden de vooratellen Naarden en
Amersfoort bij zitten en opstaan met groote
meerderheid verworpen.
Het voorstel van Leeuwarden om in het
vervolg de algeineene vergadering der Unie
weer te Utrecht te houden wegens de gun-
sWge ligging dezer stad meer in 't centrum
óes lands, zail door het II. B. worden over
wogen.
De toestand in den Landbouw.
Voorts verecnigdcn zich het H. B. en de
vergadering met de gedachte, neergelegd in
het voorstel vaai Uithuizermeden, dat de al-
gemeene vergadering zich uitsipreke voor
gepasten aandrang op de regeering, opdat
zoo spoedig mogelijk, door wetswijziging, de
gelegenheid geopend worde tot deelneming
in de ouderdoms- en invalidate:it-verzeke
ring voor de velen, die daaraan behoefte
hebben en die tot heden van deze deelne-
mng zijn uigesloten. Plannen in deze rich
ting zijn bij de regeering reeds in overwo
ging.
Behandeld werd hierna heit voorstel van
Loosdrecht, dat de algemeens vergadering
haar instemming betuigt met de door de
regeering aangekondigde handelspolitiek,
met name inzake het streven naar vaststel
ling van een onderhandelingstarief en
dat de vergadering het H. B. zal uitnoodi-
gen in deze richting krachtig mede te wer
ken. De afgevaardigde dezer afdeeling hing
een somber beeld op van den toestand van
land- en tuinbouw, veeteelt en industrie in
het land en drong er bij het II. B. op aan,
om het .gedrocht" dat buiteniandsch pro
tectionisme heet, uit, den weg te ruimen!
(Geroep: Dat gaat zoo maar niet).
Een lid uit de vergadering wees er op, dat
het wel heel gemakkelijk is critiek uit te
öèfcnen, maar dat hij van geen der sprekers
ook maar iets gehoord had, dat een kans
van oplossing der bestaande problemen
bood. (de heer Schokking: zeer juist!) Ver
geet men dan wat de heer C o 1 ij n in het
buitenland doet? (applaus).
Een volgende spreker zeide tot nu toe im
mer het vrij handel stelsel te hebben aange
hangen; nu echter het buitenland ons aan
houdend door politriek in tegengestelden zin
teleurstelling op teleurstelling bereidt, is
6pr. wel gedwongen geworden om in te zien,
dat tegenmaatregelen ie den vorm van rech
ten niet meer kunt. uitblijven.
Nadat ook Dr. Lovink zijn standpunt
had uiteengezet, er op neerkomende dat een
actief vechttarief werndg zal uitwerken,
doch dat het beter is, on. in de tegenwoor
dige moeilijke omstandigheden te doen, wat
men doen kan ora buiten de protectie
politiek om de Nederlandsdhe land- er
tuinbouw te steunen, beantwoordde Dr.
Schok k ing de verschillende sprekers,
er o.m. op wijzende, dat het vraagstuk de
volle aandacht van het H. B. znl hebben,
omdat het stellig ails één der belangrijkste
beschouwd wordt
Met het oog op het late uur het wai
middels ruim zes uur geworden konden
de overige voorstellen niet meer in behan
deling komen en sloot de voorzitter de ver
gadering met gebed.
RECLASSEERING
INGEZONDEN HEDEDEEL1NG.
ALG. VERGADERING VAN DE
VEREEN. VAN RECLASSEERINGS-
INSTELLINGEN
HET NIEUWE PERSOONSDOSSIER
Gister werd in het Jaarbeursgebouw te
Utrecht de algemeene vergadering gehouden
de Vereeniging van Reclasseerings-in-
stellingen.
De voorzitter, de heer Mr. F hranen-
u r g heette de afgevaardigden en de genoo-
digden in enkele welgc' ozen woorden welkom.
Het jaarverslag, dat gedrukt aan de aange
sloten vereenigingen toegezonden was, werd
zonder op- of aanmerkingen goedgekeurd, ter
wijl de bestuursverkiezing het volgende rr""1
taat opleverde: Prof. H. Dooyewe
werd gekozen als lid van het bestuur voo
Prot. Christ. Reclasseerings-Vereeniging, wel
ke dit jaar opgericht is.
Inplsat* van Mr Dr. X. L. Deckers, dl»
als minister van Defensie zich niet meer als
lid van het bestuur beschikbaar stellen kon,
werd Mr. Dr. W. Fick gekozen, terwijl de
heer G. H. H o n i n g, die periodiek aftredend
was, met algmeene stemmen werd herkozen.
Eveneens werd het financieel verslag ove
het jaar 1929 goedgekeurd.
In de middagvergadering werd het woord tn
voerd door den heer S. L. Veenstra, dó
enkele mededeelingen deed over het rneuwe
persoonsdossier en door Ds. S. Mesdag, die
een voordracht hield over „Rapporteeren".
De heer Veens tra, administrateur x
het departement van Justitie, gaf de redenen
op, welke tot de instelling van een nieuw per
soonsdossier hebben geleid.
De nieuwe formulieren van het persoonsdos
sier z\jn ontstaan naar aanleiding van eer
wensch, destijds uitgesproken in een vergade
ring van reclasseeringsvereenigingen. De oude
formulieren (de blauwe kaarten) voldeden niet
en de wensch om andere formulieren vond in
die vergadering algemecne instemming, zoodat
een commissie samengesteld werd, die tot taak
had nieuwe en betere formulieren te vervaar
digen.
Uit deze mededeelingen, aldus spr., kan blij
ken, dat over deze zaak veel gedokterd is, zoo-
dat men niet kan zeggen, dat dit nieuwe per
soonsdossier product is van departementale
wijsheid, maar dat dit door de reclasseerings
vereenigingen zelf zoo cewild is.
Deze formulieren hebben we nu en daarme
de is de eerste stap gezet op den weg, die er
ons toe voeren moet, om te zorgen, dat alles
wat er van een bepaalde crimineele persoon be
kend is, by elkaar gehouden wordt, zoodat in
de toekomst niet meer telkens weer een onder
zoek behoeft te worden ingesteld.
Er zijn een viertal formulieren ontworpen
ieder persoonsdossier bestaat uit twee of drie
formulieren, waarvan er altijd één het hoofd
formulier is, het zoogenaamde V. V., en twee
andere formulieren, de zoogenaamde V. I.-rap-
porten.
De bedoeling van dit nieuwe persoonsdo
is dat in korte en duidelijke bewoordingen de
geschiedenis van het onderhavige geval, wordt
bijgehouden, dat het dossier zich zal berinden
bij den persoon, die het geval in handen heeft.
Deze aangelegenheden verkeeren op het
ment nog in het stadium van proefneming. De
minister stelt zich voor aan het einde van
het jaar deze nieuwe formulieren te versprei
den, nu is het hem er slechts om te doen tot
het inzicht te komen welke fouten en gebreken
er aan kleven.
WAT EENS OP
24 April
GEBEURDE
Toen Maria de Medici naar Frankrijk
ging om met Hendrik den Vierde van
Frankrijk te huwen, was zij o.a. «vergezeld
door Leonora Galigayo, een meisje van ge
ringe afkomst, die het vertrouwen van
Marie de Medici had gewonnen. En met
haar ging ook eer. Florentijnsch edelman,
Concini of Concino. Arm geboren of arm ge
worden door zijn verkwi.-tingen, ging luj
tr.ede naar Frankrijk, in de hoop, daar
fortuin te maken. Hij kwam aan het Fran-
sclie hof on had succes. Concini, een knap
man, galant en een aardig verteller, meenda
ii\ Leonora Galicaye de vrouw te hebben
gevonden, die hem kon helpen bij cijn
streven fortuin te maken. Hij vroeg en ver
kreeg de hand van Leonora en het jonga
naar werd door de koningin met geschen
ken overladen. De invloed van Concini werd
steeds crooter. vooral, toen de koning, li
Mei 1G10 door Ravaillac werd vermoord en
de koningin regentes went. omdat haar
zoon en de opvolger van rijn vader, nog
slechts acht en »on half jaar was.
Zeven jaar lang regeerden liij en rijn
vrouw Frankrijk, tot groote woede van het
hof en van den jongen koning, die weldra
ineag, dat niet hij en zijn moeder, de mach-
tieston «van het land waren, maar de Con-
cini's.
Toen op den 24sten April, in den morgen
Concini, volgens zijn gewoonte, in het pa
leis kwam om een bezoek te brengen aan
de Koningin, werden pistoolschoten op hern
nfgovuurd en dttor drie kogels getroffen
viel Concini neer en stierf. De Koning ver
scheen op het balcon om deze daad door
ziin tegenwoordigheid te wettigen.
W. BONNEMA t
In den ouderdom van 66 jaar ds te Groote-
gast overleden de heer W. B o n n e m a, in
leven burgemeester der gemeente Groote-
gasL
De heer Bonmema bekleedde het burge
meesters amibt einds 1910. Hij behoorde tot
de A.R. partij.
SCHOUT BIJ NACHT H. HERMAN, f
Op 6S-jarigen leeftijd is gister te Haarlem
overleden de gep. schout-bij-nacht-titulair H
Herman.
De thans ontslapene was officier m de orde
van Oranje Nassau terwijl hy tevens gerech
tigd was tot bet dragen van het eereteekcn
voor belangrijke krijgsverrichtingen met de
gespen voor Atjch, voor Zuid-C debe» 1905—
1906 en voor de kleine Soenda-eilanden 1906-*
1909.
MUTATIES.
Bij K. B. zijn ovengeplaatst!
I. bij het regiment grenadiers: a. de adju
dant in buitengen dienst van H. M. de Ko
ningin de rea.-luit.-kol. W. F rog ar, van
het 11e rog. inf.; b. de reserve-kapiteins F.
Pot, van het 17e rog. inf., L. B. v. Oeveren.
van het 5e reg. inf., J. v. Dijk, van het 5o
reg. inf., II. K. Wethmar, van het 4e rog.
inf., Mr. A. de Jong. \an het lie reg. inf.,
J. Mutters, van het 4e reg. inf.. P. «v\' Rees,
van het 3e reg. inf., O. K. Rurte's, van het
17e reg. inf., en D. G. W. Muller Masis, van
het 21sto reg. inf.
II. hij het regiment jnpers: n. de adjudant
In bui ten ge-w. dienst van H. M «Ie Koningin
de reserve-luitenant-kolonel W. v. rioo-
g e n h u y z e, van het wapen der infanterie;
b. de reserve-kapiteins A. J. I. M. v. d. Kor-
put, van het le rog. inf., M. Oosters. \au
hot 12e rog. inf., J. H. v. d. Linden, van het
lstc reg. inf., Mr. G. E. Mathon, van het 15a
reg. inf., Mr. C J. de Vriese, van het 5o
reg. inf., P. G. A. de Gaay, \nn het 5c reg.
inf., VV. Dekker, van het 21ste rig. inf.. en
T. J. C Gerritsen, van het 21ste reg. inf.
Bekende merken in alle prijsklassen w O. Groote Keuze
Grotrlan-Steinweg - Schiedmaijer - Mannborg e.a.
TROTSKY'S BEELD NAAR ZIJN
GEDENKSCHRIFTEN
BERSTE OPSTANDIGE ACTIE
SUI GEVANGENIS
SCHOLING DER SIBERISCHE
BALLINGSCHAP
AVONTUREN VAN DEN
VOORTVLUCHTIGE
(n.)-
Trotsky's schooljaren in Odessa toornen
hem in een verder stadium van ontwik
keling. Hij tracht niet meer door zachten
drang verkeerde dingen weg te nemen, doch
komt tot georganiseerd verzet. Het was nog
louter sohooljongenswerk, een klasse-samen
spanning tegen een ontacbisohen, onrecht-
vaardigen leeraar. Hot kostte hem een tijde
lijke wegzending van het instituut, en bijna
zelfs finale onderbreking zijnor studie. Want
ook het oude Rusland was in liet straffen
niet zachtzinnig, men kon een weggezonden
leerling onmogelijk maken door hem een
voudig den toegang tot alle andere scholen
te verbieden. Zijn carrière kon dus op deze
manier totaal zijn vernietigd.
Zelfs buiten de schooluren werden de leer
lingen streng nagegaan. Wee hem die, al
was het bij zijn oudere thuis, rookte, een
café bezocht of zonder speciale vergunning
in een schouwburg werd aangetroffen. In
specteurs hadden zelfs het recht, in het huis
der leerlingen na te zoeken of ze geen ver
boden lectuur in handen hadden! „Odessa
was, naar waarheid, de meest met politic
overdekte stad van heel he>t met politie over-
loopen Rusland."
Na een tweede school-conflict in Odessa
werd de jonge Trotsky naar huis gezonden.
Later kwam hij
In Nikolojev
om zijn studie te voltooien. Daar maakte hij
kennis met een Tjechischen tuinman, die
druk deelnam aan de discussies tusschen
Marxisten en leden van de toenmalige, go-
matigde volkspartij. Het was in de dagen,
dat het Marxisme zich langs sluipwegen toe
gang tot het Tsarenrijk baande, en kleine
groepjes intellectucelen contact zochten met
arbeiders in steelsche onderonsjes.
De tuinman met enkele van zijn jonge
vrienden vormde zulk een kern, en weldra
liet Trotsky ,die zich toen LLov noemde, de
schoolsche studie geheel in den steek, om
met de kameraden te paan samenwonen,
verboden politieke geschriften te bestudeoren
en zelf vlugschriftjes saam te stellen. Daar
de meeste arbeiders geschreven schrift
slechts moeizaam ontcijferen konden, logde
Trotsky er zich op toe zijn publicaties in
drukletters te schrijven, en 's nachts door
middel van een hcctograaf tc vermenigvul
digen. Zelfs maakte iiij heimelijk kleine
reisjes om met groepen in andere steden
I contact te onderhouden.
1 Het ging eenigen tijd goed, de politie liet
de jongelui ongemoeid, daar zij achter
hen belangrijker personages venmoodde.
Toen ten slotte liet net dichtviel hadden er j
massa-arrestaties plaats en maakte dc jonge
samenzweerder voor het eerst kennis met
de gevangenis.
Drie maanden zat hij in ccn vervuilde cel,
was hij niet in dc gelegenheid van linnen
goed te wisselen. Tenslotte draaide het uit
op verbanning naar Siberië, in een van dc
kolonies aan de rivier dc Lena, waar ook
Lenin vertoefd heeft, die daaraan zijn naam
ontleende.
Voor zijn op transportstelling, zoo vertelt
Trotsky terloops, was hij met een andere
bannelinge gehuwd, Alexandra Lvovna,
waarmee hij tijdens de affaire in Nikolajcv
intiem geworden was. Wederom venhijdt hij
het, zich hier anders dan van de zijde der
revolutionnaire sentimenten te doen kennen:
„het gemeenschappelijk werk had ons nauw
verbonden", zie daar de eenige verklaring.
Siberië
voltooide voor den jongen Trotsky, wat in
de gevangenis begonnen was. Had hij daar
ijverig gestudeerd, en zelfs door vergelijking
van den Franschen cn Duitschen tekst der
vier Evangeliën met dien van een Engelsohe
en een Italiaansche uitgave o.a. de grondbe
ginselen dezer beide talen leeren kennen, het
verkeer met andere ballingen en soms zeer
volumineuse briefwisseling bracht hem op
de hoogte van dc groote sociologische en re
volutionaire vragen van den dag.
Zelfs kreeg hij daar gelegenheid aan een
provinciale courant mede te werken. De lit
teraire beschouwingen, welke hij daarin
publiceerde, verschaften hem de aanleiding
steeds terug tc kecren tot één thema: de ver-:
houding van individu en gemeenschap. In
dien tijd werden zelfs in Siberië socialisti
sche organisaties opgericht, welke voor den
jongen revolutionair aanleiding waren,
weder aan den actieven strijd deel te nemen
Omstreeks het jaar 1902 ontving de banne
ling, verborgen in den band van hem toe
gezonden boeken, velletjes fijn beschreven
papier met allerlei op deze wijze aan de
politie-nasporingen ontsnapte mededeelingen
uit de buitenwereld. Zoo kreeg hij ook ken
nis van het bestaan der Iskra, een revoluti-
onnair orgaan dat Lenin en consorten, hoofd
zakelijk vanuit het buitenland, verzorgden.
De behoefte aan betere centralisatie der re
volutionnaire olementen deed zich gevoelen.
Trotsky's ballingenkring was het er over
eens, dat deze moest trachten, naar Londen
te ontkomen, om zich daar met Lenin en de
overige leaders in contact te stellen.
„Wij hadden toen, mijn vrouw en ik, reeds
twee dochtertjes. De jongste zou binnenkort
vier maand worden. Het leven in Siberië
was hard. Mijn ontvluchting moest' aan
Alexandra Lvovna een dubbelen last opleg
gen. Doch deze overweging stelde zij met één
woord ter zijde: het moet. De revolutionnaire
taak won het, in haar oogen, van allo andere
vragen, en voor alles van persoonlijke aan
gelegenheden. Zij was de ccrete om dit denk
beeld eener ontvluchting of peren, toen wij
ons rekenschap gegeven hadden van de
nieuwe en belangrijke problemen, welke zich
voordetien. Op dit punt verdreef zij al mijn
twijfel. Dagenlang, na mijn verdwijning,
slaagde zij erin, mijn afwezigheid voor «le
politie-beambten te verbergen. Toen ik een
maal het buitenland bereikt had, kwam ik
er nauwelijks toe, met haar te correspon-
deeren. Sedert maakte zij een tweede depor
tatie mede. Later zouden wij elkander slechts
bij diverse gelegenheden toevallig ontmoe
ten. Hot lot had ons gescheiden; doch wij
bewaarden, onverbrekelijk, den band die ons
door onze denkbeelden en vriendschap bond.
„Met recht oen huwelijk van „revolutie
bouw"! De
ontvluchting uit Siberië,
gezamenlijk met een andere revolutionnaire,
een vertaalster van Marx, ging zeer avon
tuurlijk in zijn werk. In een boerenkar, onder
hooi verbolgen, werden de eerste étappes
afgelegd.
Het was een periode van spanning cn
lichamelijke ontbering.
Bij de Oosten rij kschc grens zou een stu
dent. hem voorthelpen. Er was echter één
nacht logies tor plaatse noodig. Geen nood,
deze studioos had MD «taganU oplossing!
„Hij bracht mij voor den nacht onderdak
in het leege appartement van een handels
reiziger, die alleen woonde, en niet voor den
volgenden morgen zou terugkeeren. Ik her
inner me vagelijk dat je door het raam dit
logies bereiken moest, daar de huurder het
op slot had gedaan. In den loop van den
nacht werd ik door een plotseling licht ge
wekt, Een onbekende boog fcieh over mij
heen, een mannetje met een „kaosdop" op
zijn hoofd, die een kandelaar in de eens
hand hield cn een stok in de andere. Over
het plafond kroop naar mij toe dc geweldige
schaduw van zijn hoed.
„Wie ben je? vroeg ik, verontwaardigd.
..Nou, die is goed!", antwoordde de onbe
kende op tragische toon, dat slaapt in mijn
bed en vraagt me ook nog, wie ik ben!"
De zaak was duidelijk: ik had met den
heer des huizes 1o doen! Ik trachtte hem tc
verklaren dot hij niet voor den volgenden
morgen had moeten huiswaarts kceren, doch
zonder succes.
„Ik weet boel goed wanneer ik thuis
komen moet!", antwoordde hij, en ik m<**t
toegeven, dat hij ten enenmale gelijk h;#l
De toestand werd lastig.
„Ik begrijp het al!", verklaarde de heer
dos huizes, die niet ophield mijn gezicht te
belichten, „dot is weer eens een grap van
Alexander. (.Vlexaiuler was de bewuste stu
dent).
Enfin, de ongonoode gast mocht den nacht
over daar blijven! Den volgenden dag bracht
hij ergens in een schuur door, en den nacht
daarop kwam het cr op aan
de grens
te passceren.
Het was een tocht door den slagregen, en
op een zeker moment moest de vluchteling
zelfs op dc schonden» van zijn gelejder plaats
nemen, om door het water to worden ge
dragen. Later vertelde rnen hein. dat de pds
opzettelijk deze moeilijke route uitgekozen
had, om.een grooter fooi te kunnen op
strijken. Er was in 't geheel geen noodzaak
toe gowecstl
Aan de Oostzijde der grens moest nog .-cn
afstand van een arht K.M. worden afp legd
naar liet naaste station. Het was n ge
vaarlij Ko weg, zoowel omdat hij v or een
belangrijk deel dicht langs de g- jus liep,
alsook omdat door het slechte w«v\t geheoto
btulvlv II bijna onl><vaaiil..'wir \\i n
„Een oude Joodsrho werkmr i l>egeleidd«
mij in een tweewielig wagentje.
„Vandaag of morgen schiet ik er m"n leven
bij in", mopperde hij.
„Hoe zoo?"
„De soldaten roepen „Wjrdal" Als ie geen
antwoord geeft, schieter ze. Kyk, gimts is
hun wachtvuur. Vandr tg is het gelukkig
nog ren goede nacht
I)e nacht was inderdaad good: een slechte,
ondoordringbare he.fstnacht; een nnafgrónv
ken regen, die in je gezicht zwiepte; de
diepe modder Knakte onder de paarde-
hoevon. Wij wrren op ren stijgend wegge
deelte; de wielen slipten; de oud# sjtoorde
zijn beest a.*n niet ingehouden, srhor ge
fluister; de wielen ronken in de modder;
het lichte wagentje helde ir^Mn meer naar
een kant over, en sloeg c< uedM|v- «w«."
De 1- Je nachtelijke rozigere k «nmen
zonder 'o-teel in de bagger ter«-< !.t, dorh wer
den v< .-schrikt door afschuwelijke, schrille
gelid» en, die van onder de kar kwamen.
Hij zal ons tegen de lamp laten looped,
wat ik je zeg, mopperde de grijsaard, uitge
put; hij ui ons tegen de lamp loten loopen -
Maar wat is het dan?, vroeg ik. mijn
n Jem inhoudend.
Een haan. Hij moge vervloekt wezen,
tls ren haan! De vrouw van do baas had
hein mij meegegeven om bij den slacJiter U>
brengen \oor Zaterdag!
Die haan. voor den riturelen slager be
stemd, werd gelukkig nog tudig van onder
den wa ren bevrijd, zoodat de alarmerende
geluiden ophielden en niet de opmerkzaam
heid der soldaten gaande maakten.
