ECONOMIE E N FINANCIËN
ZATERDAG 12 APRIL 1930
DERDE BLAD PAG. 10
Kunst en Letteren.
DIE NUWE BRANDWAG
Doel H, No. I.
Prof. Pienaar beschouwt „ons digkuns as
spieël van ons Volksvurlede". Zijn artikel is
de rode, uitgesproken aan de voet van het
Vrouwenmonument te Bloemfontein. Auteur
onderscheidt twee soorten menschcn: zij die
het verleden willen vergeten en zij, die niet
FRITS MONDRIAAN
Eunsthandcl fIDa Poort".
Den Haag, 12 April.
Frits Mondriaan niet te verwarren met
zijn neef en naamgcuoot, die zich meer in
moderne banen beweegt is een schilde!
van de oude garde der impressionisten.
Wanneer we er aan toevoegen, dat hij in
zijn jeugd vooral bevriend was met Willem
Maris en van dezen heel wat wenken heeft
kunnen vergeten. Hij en de aanwezigen bij ontvangen, dan weten we, schildorlijk ge-
het Vrouwenmonument behooren tot de sproken, al onmiddellijk in welk gezelschap
behooren
laatsten. Zij aanvaarden de erfenis der
deren, onder verplichting haai weder onge
rept aan het volgend geslacht over te dragen:
„Die vestiging en handhawing van 'n
lcristeiike beskwawing teenoor heidens bar
barisme, van reg en gcregtigheid teenoor
wetteloosheid, van waarheid teenoor vals
heid en verraad, van wet en orde teennor
moord en doodslag, die skepping in donker
Afrika van 'n nuwe wereidordo, gebaseer
op oio sedes en tradiesies, gorisdiens en taal
in een woord: die skepping van 'n onaf-
hankelïke volksbestaan, mei 'n suiwcr-Afri-
kaanse kuituur, dit is die erfenis wat dio
voorvaders ons nagelaat het en wat die via
dolorosa herskep in 'n via gloriosa".
Prof. E. J. Malherkc herdenkt Lydia van
Nielcerk P. van Braam handelt over
Horatius as Digter cn as Mens F. C. L.
Bosman bespreekt drie nieuwe Afrikaanschc
tocneelstukkon Friedlaender maakt op
merkingen over oorlogsl)oeken Titlestad
bespreekt het werk van do Engelsche dichter
A. E. Housmaii A. C. Bouman prijst G y s-
hertJapicx van Dr. J. Haantjes Bran
der bespreekt: schilderwerk van do twintig
jarige talentvolle Gregoire Boonzaaier.
Voorts verzen, proza en reproducties naar
schilderijen van Anton van Wouw en Boon
zaaier.
..LEIDING"
Eerste Jaargang No. 2.
Het tweede nummer van „Leiding" (red.
P. N. van Eyck, C. Gorretson on P. Geyl;
uitgave van C. A. Mees, Santpoort), opent
met een studie van Albert Venvc-y over
Guido Gezclie.
Guido Gezelle had als knaapje van zeven
jaar de taai van de Hollanders reeds leeren
haten door liet onderwijs van een school
meester, die een geboren Hollander was en
na '30 overbleef. Holland is voor dc streng
Katholieke Vlaming altijd een vijand ge
bleven. Toenadering tot Holland, verwach
ting van Holland heeft Gezelle nooit ge
toond. Katholieke Noord-Nederlanders ah
Thijrn waardeerde hij niet als stamverwant
maar als bondgenoot. Zijn k/achtigste bond
genoten zocht hij echter in Engeland.
„Wcst-Vlaanderen was het uitverkoren
plekje waar een onbedorven middeleeuwsch
Katholicisme nog loefde. Zijn leerlingen
moesten worden opgevoed tot VVest-Vlaam-
sclie priester-dichters en zendelingen. De
taal van West-Vlaandcren moest veredeld
worden tot do hoogste letterkundige waarde.
West-Vlaamsche gebruiken cn zeden moes
ten gekend, bewaard, aangekweekt en ver
breid worden. Alles was onverschillig of
moest worden tegengegaan wat dit doel niet
diende. De Renaissance was het bederf, de
Revolutie was het bederf, de negentiende
eeuw was het bederf. Er was niets anders
dan de Middeleeuwen zooals die leefden of
leven zouden in West-Vlaanderen."
taal, dio, volgens hem, wel ter dege grondig
verschilde van die van Maerlant.
Wat de beschouwing van Gezelle's afstel
ling te Roesselaere betreft, wijkt Verwey af
van de gangbare moenlng. Pr f. Verriest
beeft er over gezegd: „God vergevo het
Vlaanderen nooit"
Vcnvey schrijft: „De schuld, als men van
schuld mag spreken, lag bij Gezelle. Ze lag
in zijn aard van eenzelvigo en voor niets dan
zijn denkbeeld oog hebbende denker, n zijn
onbegrip van de wereld, in zijn rookelooze
drang voor ziele-gemcenschap en uitstorting.
7.i lag, in één woord, in de aard van zijn
dichterschap."
Een verklaring is nog geen rechtvaardi
ging. Alles weten is nog geenszins alles
vergeven. De scherpe teekening van Gezelle
als leeraar in een milieu, waarin hij niet
paste, in een onderwijs, dat in strijd stond
met het beste dat hij te geven had, ver
klaart het conflict. Dat Gezelle, zijnde die
hij was, het ten slotte in Roesselaere gelijk
liet in zijn dagen was, niet harden kon,
daarover zullen allen het eens zijn. Hugo
Verriest heeft het zoo kernachtig uitgedrukt,
gelijk hij dat kon: „Hij paste kwalijk".
Indien Verwey niet meer gedaan had dan
dit duidelijk maken, dan hadden wc cr vrede
mee. Maar hij werpt de schuldkwestie op.
Eo dan kent hij het verfranschte, verdorde,
ziellooze onderwijs in 't kleinseminarie
rerht toe en stelt het levende, door-en-door-
origineelc., stralende onderwijs van Gezelle
in het ongelijk. Dat het laatste tc Roesse
laere mis viel, good, maar daarmee was het
niet veroordeeld. Integendeel, het lovende
■veroordeelt altijd het versteonda We nemen
aan. dat er, streng paedagoglsch bezien, aan
Gezelle als docent wat heef* ontbroken,
maar aan hoeveel tientallen docenten ont
breekt er niet cvcnvoel of moer, en zo wor
den gehandhaafd? Als ze maar loepen,
althans probeeron to loopen in hot platge
trapte paadje.
I'rof. P. Gevl schrijft over een interessant
onderwerp: Socialisme en nationalisme. De
auteur laat uitkomen, dat er met een socia
list over nationalisme e. d. eigenlijk niet
behoorlijk te praten is. Toen het socialisme
nog invioerlloos waa ten opzichte der natio
nale regecringen, ging het makkelijk genoog
de leus van internationalisme op te heffen.
Maar nu in verschillende landen de socia
listen zelf invloed op het bestuur hebben
verkregen of het bohcerschen zolfs, kunnen
zij de begrippen „staat", „natie" enz. niet
meer verloochenen. Bovendien gaat ook hun
menigmaal natuur boven leer, gelijk Troel-
stra in Gedenkschriften III bewijst
als hij hot heeft over do Nedcrlandsche
solidariteit in 1 «J14„Daar houdt allo rede-
noering op en baheerscht een enkele maal
in het parlement eenzelfde gevoel de siom-
ming aller leden. Gewoonlijk vordt mon
grootcndeols door intellektue.de overwegin
gen gedroven en vormen politieke inzichten
den giondslag van het optreden. Maar in
momenten als dit Is het niet alleromst hot
intellekt, doch het onderbewustzijn, dat tot
dadon drijft". Prof. Geyl gaat verder na do
houding der socialisten inzake do Vlaamsche
kwestie.
P. N. van Eyck publiceert nagelaten ge
dichten van J. H. Leopold. Ia P. do Vooys
i. spreekt de plaate van de ondememings-
leiiler in de sociale gemeenschap. I- van
Vuuren beziet de Nede.rlanüsoh-Bclglgrbe t
waterwegen kwestie. P. N. van Kvrk wijdt
een kmn''k vnn Mfrb'!,lnn aan Minne
R o r! e B i li S' T «'nt
boekbesprekingen.
proken, al onmiddellijk in welk gezelschap
we zijn.
Mondriaan hij is nu 76 en vertoont nog
steeds de frissche kop en de tintelende
oogen van den man die het grootste deel
van den dag in zon en weer en wind zat
neemt onder de impressionisten een aparte
plaats in. Niet door zijn vlotte en rake schil
derwijze, welke de natuur steeds op het mo
ment trachte te betrappen. Die hadden ze
allemaal. Ze waren allen in de eerste plaats
uitstekende waarnemers, die nooit hun
schetsboek vergaten mee te nemen, om in
enkele minuten frissche en krachtige mo
mentopnamen te kunnen doen: studiemate
riaal voor het atelierwerk. Krabbels die de
lijnen en de vormen in het licht op het
oogenblik bctrupten cn ineei.s een stemming
gaven.
Mondriaan ontleent zijn aparte bcteekeni:
vooral aan zijn onderwerpen. Ilebbcn velen
zijner tijdcenooten ons vooral de romantiek
van het Hollandsche landschap geopenbaard
met zijn weiden en plassen, zijn kanalen met
schepen en molens, zijn rustieke bruggetj
over spiegelende slooten en zijn droomeri?
in het groen rustende boerderijen, Mondri
aan is voor alles, de schilder van het boscii.
Een boom is voor hem niet maar een
boom, zooals b.v. voor Van der Nat ook
geenszins een' schaap maar een schaap
Een boom is voor hem niet maar een stam
met takken en bladeren. In elk object afzon
derlijk ontdekt hij ook het afzonderlijke, het
-igen wezen. Van daar dat individueel be
leefde van zijn boschgezichten m
boom zijn eigen structuur heeft en op eigen
wijze zich hult in licht en schaduw. Men zie
die prachtige, stoere beukenstammen van do
Veluwe of uit het Haagschc bosch met die
fijne wisseling en van het grijsgroen over de
schors. Men zie hoe organisch de takken
voortkomen uit den zwaren stam, hoe zij zich
oplossen in twijgen en schuil gaan in 't loo
ver. En hoe tintelt en vibreert dit blad on
der den lichtinval, hce fluwcelig donkert
het weg in den schaduw. Do bodem, grijs eu
groen bemost, soms met de bruine voren van
wagensporen, vangt luer en daar wat zonne
vlekken die tintelen van goudstof.
Hij heeft het bosch geschilderd in het »oor-
jaar als het licht nog jong en 't groen nog
mnlsch is: in den zomer als het licht vol en
krachtig en het loover zwoel is; in den herfst
als allo tinten melodisch ruischen boven een
grondtoon van oud brons of mat goud, en
ook in den winter als dc wazige pluimen der
akken verstild zich teekenen tegen de griize
lucht cn do sneeuw den bodem brokkelig
dekt Ik wijs u op de nummers 10, llaagscho
Bosch, 15, weg bij Oosterbeek, -il, najaars
stemming, 36, Italiaansche weg, S, Winter
in 't Haagsche Bosch, 40, avondstemming in
't Ilaagsche Bosch. En zoo zijn er heel veel
mooie en stemmingsvolle boschgezichten.
Met de boschgezichten is verwant een
klein paneeltje, een miniatuurtje. Een zwer
vende stoelenmatterskolonie heetf zich neer
gezet voor do diepe sehaduwnis van het
bosch en oefent er haar bedrijf uit 't Is een
stukje van bijzondere charme.
Maar Mondriaan kan ook wat anders dan
hoschgezichten schilderen. Men kijke maar
naar dat prachtige schuurinterieur, waar
een paar kippen traag tusschen den rommel
rondscharrelen. Door de openstaande deur
kijkt men naar buiten, waar liet goud van
de zon over de heesters jubileert.
Dan moet ik u wijzen een „Avond bij
Ilcelsum" 13, „Bij het Gein" 14 en vooral ook
op die boerderij bij Veenendaal, 16.
Mondriaan maakt steeds zijn werken har
monisch van compositie; hij is nooit, uitbun
dig lu ziju kleuren, maar weet In zijn grond
tonen een massa fijne variaties aan te bren
gen,
We mogen niet nalaten te wijzen op zijn
grooto bloemstukken: zijn pot met rhododen
drons. Kleur en factuur van dit werk doen
denken nan do oude Hollanders. Zijn jon-
coro tijdgenoot Theo Goedvriendt zou een
dergelijk gegeven met p.roote verwantschap
bewerken. Ik denk ook can No. 5, roodc pa
pavers in een kruik en aan No. 7, dat wat
helderder van toon is. Al dit werk getuigt
van warmte en ernst
We zouden nog kunnen uitweiden over
zijn roomkleurige luchten, over de diepe
stille spiegeling van zijn waterpartijen on
over allerlei details met zorg en smaak en
gespannen aandacht aangebracht zonder dot
bij ooit in gepeuter vervalt
Men verzuime niet inzage te nemen vnn
twee groote portefeuilles met teekoningen,
alle even raak en frisch, waarin soms een
zeldzame ruimte is uitgedrukt Gewoonlijk
zijn die tcekeningen met zwart krijt opgezet
en met wat bruin bijgewerkt En dan moet
tl in hot kleine zaaltje uw bizondere aan
dacht eens wijdon aan een klein aquarelletje
een juweeltje en aan de groote pasteltcc
koning: „Maannacht aan het Gein".
Al dit mooie en eerlijke werk verdient
groote belangstelling.
Vermelden wc ten slotte nog. dat het werk
van Mondriaan in Duitschland zeer gezocht
is; natuurlijk „dio Walder" met hun roman
tiek. En niet minder te Prang. Ook te Pe
tersburg is in openbare vcrznniclingon werk
van hem aanwezig.
jham is het hiermede
i komt de peet slechts
nar Indien daar onver
■tocht uitbreken, dan
v:iuid. welke de deel
geworden dro
Joor Graham had d;
de enlhousia:
i Z|Jn tt)d ze-
hier telkens
t blind, maar
st, heeft enkele goede
ledents der Suneml
;n ln 2 Kon. 4. zal
emmlng bU de le;
iiet coDiwoonn dek
Dr. J. RldderbwS.
Uitgave van N.V. J. II. IC.
>nden wfl
lien, d.it t
uurlUke
vtJf deelei
feten uit
Oude
:onderUlkeat
i oe-
wagei
BIJVERDIENSTEN VAN AMBTENAREN.
Vjn de commissie ter voorboreldlng van een
ui particuliere .inkom- j
toelichting en thans I
In dit eerste deel wordt dan de profetisch,
werkzaamheid h. s.-hrev-n van de profeten Ella
Eliza, Jona, Obnd^a, Joöl, Amos, H.
Dat andere nchrlhrllliren. die toch ook In
locals b. v.' Mozes en Knrr.uel. in dil w«
:er sprake komen, vindt
L.r. Riddert»'., alleen d
,vler beteekenls voor -Ie
ipenbailng speciaal In h
stond.
De nadruk valt In dit
Mi-
worden, J
k hierin, dat
ii behandel!,
is der Gods-
Ichtlg i
k li
uitgespot
af. u ti
de sc
alleen
geloof i
e 1 I 1 n g
-zlendhcld bU den prolei
Itgesl -
•edoclln
rllike oorzaken te verklare
dit werk populair-w
den inhoud
>g. Maar toch is een
roote plaats tngeriUmd ^aan de beschrijving
■art. omdat daardoor de inhoud der profetie dc-si
WH meenen het bost den
schappelijk. Dai
zuil n Velen 1'roo nï?t
lilks dc Schrift lezen,
ook gaarne erkennen,
der profetische boeken
gen blUft. omdat wil
persoon van den profc
waaronder hU optrad.
wU
aller
do juiste beteekenls
TOfPS
lch nlot stelt b o v
tolök
dl ubctreffende
UIT DE INDISCHE BLADE?
GEESTDRIFTIGE MEDICI.
Indiukkcn van Java en onzen Gezond
heidsdienst.
tandoongsohe hüeen-
do medische adviescommissie
bond voor het Oosten zUn
burgerlijke cn
ilken landaard,
n wel tüdelUken
i lelden, hetzi
ka, of zUdelii
■lchting van
ït verkrijgen
tlcullei
'rltelt, goreg
•ekklngen er
•ondslag legt.
WU denken helrbll
'Uwlngen de Gercfor-
ido do Heilige Schrift
verrassend licht op
lelUk
Schrift WU i
Geest d-
profeten, zooaïït hun pe
uitgeschakeld cn voorts,
loefden met hun volk en
den bi) de verkondiging
gericht
En Dr. Klddcrbos weet d« dim
woon te zeggen, dnt loder trouw
kkeillk
dt, om
o doen verstaan,
ons getroffen, dat
gestold wordt, dnt
an lach werkte ln Isr
persoonHJkhe
;ll zoo f
•lük oiv
i Bijbel
i. dit pook te koopt
elen. Men krtlgt da'r
it zoo zeer goedkoc.
irdwerk van blijvende
verrichten of te bel
EUROPEESCHE RGOVERS?
het huls
goo nabt!
indelingen haar. dei
KL/
Dit geld werd to
Na allee In der
trokken dc beide
n vond. In he
i bult verklaa
RUSSISCHE LUCIFERS.
Importeeren. Aangezien echter do lnvo
>n zeer hoog waren, kwamen de importer
ïar er niet toe de partU te ontvangen.
i koopje te kunnen liebbei
:happlj in Indiö
ichappU
1 „Made in Rus-
melde dergc
repot te deponeer
de hoogt,
uit aan d
Javabodo,
politieke i
te stellen,
den Procureu
r-Gonevaal uldua meldt do
VAN EEN BLAUWBAARD.
Het gebeurde ln de desa Bodjong Kaso, o
erdlBtrlct Leles. district Slndangbarang. z
chrtjft men aan het Bat. Nwsbl. uit de Djar
De loot
de blql r
.rs
i deze dost
doea de lieveling d"3
dames met locde oogen. Z|j bcschuldtgden de
lieveling: van poena-goena en wisten dit (naar
Inlandscheo maatstaf) ook te bewijzen. Hieraoor
overtuigd lic-t het desa.hoofd niet alleen dc
vrouw (zijn lieveling) maar ook haar broeder bU
zich verschlliien. Pose zou hnar namelijk heb
ben g.
slachtoffer met gobrok
Koffer met gebroken armen
maten naar het ziekenhuis
de
nsport
i Soekaboet
mishandel
Boeken en Geschriften.
Russische Kerkv.
Desidorius. Druk
Een bijzonder lange titel r
agioa'a druks. Het o
IcoholslavcrnU en dra
igglng van ons land.
tleht zal worden. Dat
riddel"' ls om „vrede op aarde"
Ï.To',
geloof en twijfel. De schrUver betre
zelfs door medewerking van rechtizinn
ganlBatlevoorstellen door de Synode
BINNENLAND
NATIONALE BANK VOOR
BELASTE WAARDEN.
Dividend 9 gCt.
In dc gister gehouden vergadering van
aandeelhouders van de Nationale Bink voor
belaste waarden we d het dividend op 9 pet.
cn de uitkeoring op ie bewijzen van deelge
rechtigheid bepaald op 2.15.
Uit bet jaarverslag blijkt o.a. dat er we
derom bevredigende uitkomsten zijn. De
winst bedraagt ƒ55.219 tv. j. ƒ48.837). Hier
van wordt voor de aandeelhouders bestemd
ƒ59.783. Uit het overblijvende bedrag kan de
dividend- en tantièmebelasting worden vol
daan cn het. saldo zal op nieuwe rekeninc
worden gebracht
TH0KSEN5 HAVENBEDRIJF.
Dividend 15 (onv.).
Aan de vergadering van aandeelhouders
van Thomsons Havenbedrijf zal worlen
voorgesteld over 1929 een dividend uit te
keereu van 15 (als v. j.)
MEELFABRIEKEN DER NED. BAKKERIJ.
Dividend 7
De raad van commissarissen en directie
dor N.V. Meelfabrieken der Nederlandsche
bakkerij heeft besloten aan de op 30 April
a.s. to houden algemcene vergadering van
aandeelhouders voor te stellen, na ruime
afschrijvingen en reserveerimgen, over hel
afgeloopcn boekjaar uit te keeren een divi
dend van 7 (als v. j.) en een omzetpremie
van 10 ct. per 100 K.G. afgenomen producten
dan lezingen
acn enz. Maar ten slotto geeft hl) f
op: „WU hebben dan altoos goeden
hü wokt daarvoor op tot onvoorwu
iften Coda, werk
geschrift Is dtkwUls allertreui
de beloi
kV M
told. Allorl.
e still is doorgaans zeer
lies blUkt, dat dc. schrijver
i harte
wogen
la. Mo.
gemoed, dat hU ziln ge*
a hü ook nog eens later
lankbaar „tijdwoord" to
de zaak dia h(J voor-
ha. ton pek regen.
3 indruk bleok buitenger
olk betrefi
gedeelte
lenigheid, dat ook hü. evenals alls
icmers geestdriftig gestemd was
at zü op hun tocht hebben gezien
ir. Gudrtn. chef vnn den Gezond
en ndo-C'hlr.a. deeldo mede, dat Zttn
coen hior t.. lande
ezondheldaz&rg wai
VIT MIJN
'rins. O. F.
Von dezen bUndcl pastorale schetsen i
helder l'rof. Dr. W. J. Aalders. dat 'e z|
zelf is. Of eigenlijk zeg
tls het boek Is. zoo Is de
ln 't eind dus ons op d.
doen letten, voor wiens oprechtheid. blUn
held. u...voud cn trouw htl steeds meer
gekregen hoeft. En dezo eigenschappen
den man van 42-Jarlgo ambtsbedlenln
■flsuwd van toewtldlnp
hU frisch
die horlnnei
■rllvi
Indruk van hel
ie van publieke
iet beter had kur
.ntmoetlnger
gafantsseord, ranir c
van wat poraoonlük l
doen dc waarde van
zUn
;elllu!
r'ekten had kun-
op t> i lontareebled opgewekt Wie ze
j.. organisatie vnn de pertbestrH- hot mooll
ding ln het bUsondcr. do ongehoord omvangt U- don prodl
k.» wur.'i'gbnt w als rilddel tegen het rattenge- ren rDcl
vair. de groote geldelijke offers, die de Ned.- „y ieo(de
Indische overheid *lch ln dit opilcht bad r*
udlpe
zUn levendig
Uke. ..n tevens zoo hcer!«ke werk ver
ka.it. Da Prins hcoft meer dan «0 Ja
opgewektheid dat werk mogen doen.
KOLONIËN
V.I.S.P.-VERKCOPEN.
SOERABAJA. 11 April 1930. (Anata). De
VM.S.P. verkochten uit. den oogst 1929 9i)0
tons hoofdsuiker met bestemming naar een
speciale haven togen den prijs van 9.75 cn
600 tons superlour met bestemming nanr
een speciale havven cti van een speciale
fabriek tegen den prijs van ƒ11.25.
SOF.R \BAJA. 11 April 1930. (Aneta). D«
V.I.S.;*. verkochten uit den oogst 1929 1500
tons hoofdsuiker tegen den prijs van ƒ9,50
(onv.).
LANDBOUW-1IIJ. BANGAE.
Dividend 20
Over het afgeloopcn jaar bedraagt de
winst ƒ283.367 (v. j. ƒ291.362). Voorgesteld
wordt een dividend van 20 uit te keeren.
RUBBERRESTRICTIE.
Do heer Marines hoopvol gestemd,
BATAVIA, 10 April 1930. (Anota). Gister
werd alhier een vergadering gehouden van
het bestuur van den Bond van Eigenaren
van Nederlandse!)Indische Hubberonderne-
mingon, waarin de hoer Marinus de plan
non tot beperking van de rubberproductie
uiteenzette.
De heer Marinus ".ettc aan de vergadering
uiteon, dat het eerste do 4 ia: de organls.itie
van alle belanghebbenden, zonder onder
scheid vnn ras of nationaliteit, in één ver
band. Eerst daarna komt de vraag, op welke
wijze het stoppen van den rubbertap gedu
rende de maand Mei kan worden doorge
voerd.
De heer Marinus is zeer hoopvol gestemd
ton aanzien van de medewerking van de
autoritoiten aangaande de tot stand bron-
ging van genoemde organisatie.
THEERESTRICTIE.
Momonteol 8,509,090 ponden.
BATAVIA, 11 April. (Aneta). De vergade-
ringen, bijeengeroepen door do verocniging
van Eigenaars van Thee-ondernemingen in
Nod. Indiö, kondon zich ba see ren op de in
middels ingekomen inlichtingen uit Londen
cn Amsterdam, waarin melding werd ge
maakt van het feit, dat reedR een volkomen
overeenstemming bereikt was. Het resultaat
van het een en ander is, dat een verdere
restrictie wordt ingevoerd van ongeveer
1 000.000 ponden, waardoor thans de totale
ibeerestrictie in Xe.d Indié gehracht is op
ongeveer 8.500.000 ponden
SUIKERFABRIEK „KALIPEDJO".
Dividend 7V2
Aan de nlgemecne vergadering van aan
deelhouders der Suikerfabriek „Kaliredjo"
ral worden voorgesteld over 1929 een diivl
dend uit te keeren van 7y2 over het pre
'«rent kapitaal.
SUIKERFABRIEK POERV/CXERTO
"it het jrarverslng der N.V
11.44 per quintal kristel.
Voor de a.s. campagnt werd een aanplant
van 1.119.67 H.A. in den grond gebracht
De stand van het riet is thans goed.
De suikerproductie wordt geraamd or
160.500 quiintalen of 140 per H.A
De anngekondigde v.rbouwing onzer fa
brieksinstallatie is thans bijna voltooid, zoo
dat verwacht mag worden, dat alles op tijd
trareed zal zijn voor de a.s. campagne. Vi
taan zal de fabricatie op snellere en betere
wijze kunnen geschieden. Tevens zal wm
den overgegaan tot de fabricage van Sud<
rieure Hoofdsuiker.
Wij stollen voor van het saldo winst groot
ƒ31.762 (ƒ363.191) te reserveeren voor
nieuwingen 6000 (ƒ75.000)
Voorts aan houders vam preferente
deelen uit te keeren het cumulatief dividend
ad 5 122.1 over het ureferent kapilm
of 25 per aandeel ƒ25.000, belasting 754
en het saldo ad ƒ8.50 op nieuwe rekening
over ie brengen.
BUITENLAND
INTERNATIONALE BANK.
De aandeelenuitgilte,
Binnenkort is te 'erwachten de uitgifte
der aandeel en der Internationa Je Herstel-
bank. De uitgifte zal plaats hebben tussohen
25 April en het eind dezer maand in die
tendon, welke de plaatsing hebben g
raji'deerd. Het kapitaal ia Zw. frs. 500.000.000
verdeeld in 200.000 aandeelen groot Zw
inet, met diien verstande) Jet
he'. super dividend nooit meer dan 6 mag
bedragen.
Op de aandeeJen moet 25 pOt. worden ge
stort.
LEENING BRUSSEL.
Introductie certificaten van
oblJgaUën.
H. Ovens Zoon berichten, dat zij docr
tusschenkomst vnn de firma's Bosch Co.
en S. Acohen van 14 April 1930 af ter beurze
van Amsterdam zullen doen verhandelen:
certificaten van B. frs. 10.000 elk, vertegen
woordigende 10 obligatiën van 1000 B. frs.,
van de 5V£ leening 1930 der stad Brussel,
groot 150 mrllioen Belgische frs. per 1990.
De eerste koers zal circa 99y2 Aroeter-
damsche usance bedragen.
LEENING B. E. W. A. G.
Naar wij vernomen, zijn de onderbande
'rngen ointront de uitgifte van een leening
vnn S 15.000.000 van de Berliner Stadtlsche
Elektrizitatswerke A. G. (Bewag) zoo goed
als ten einde gebracht Het bankierssyndi
caat dat deze emissie tal uitgeven staat on
der leiding van Dillon Read Co. Deze lee
ning, waaraan tot nu toe weinig gebruike
lijke voorwaarden verbonden zullen zijn,
zal een looptijd hebbnn van 25 jaar cn een
rente dragen van 6 Dit ls reeds de derde
leening, die door Dillon Read Co. ten be
hoove van de Bewag wordt uitgegeven.
EEN NIEUWE KOFFIELEENING.
Uit Now-York wordt gemeld, dat de bank
'Irma Speyer Co. medegedeeld heeft, dal
zij de leiding hebben van een syndicaat, dat
•n de Vereonigde Staten een bedrag van een
'oaning voor don staat Sao Paulo zal plaat
-sen, met de bepaling, dat oen nieuw plan
zal worden ontworpen ter afschaffing van
hot koffie-valorisatie-schema.
Deze leening zal gegarandeerd worden
door eon hoeveelheid koffie, waarvan de
waanle momenteel op ruim 8 200 millioen
wordt geschat- Gedeelten dezer lecning zul
'nn worden geplaatst in London, Nederland.
Zwitserland, Italië cn andere landen.
fn de gehouden algemcono vergadering
van aandeelhouders werd de balans on
winst- on verliesrekening per 31 Docemboi
'929 met algemeens stemmen goedgekeurd
en het dividend over 1929 vastgesteld op
"3 of ƒ5 per gewoon aandeel,
03L.LEENIN" RUHR VERB AND.
Ten volle toegewezen.
De Rotte rdamschp Bank vereen Iging deelt
mede, dat de inschrijvingen op de Woensdag
gehouden emissie van f6 millioen 7 obli
gaties van het Rtihrverband te Essen tegen
den koers van 98 ten volle worden toe
gewezen.
i'kl
ite-
ïeproluceord
ntilnn suiker of per H.A. 129 v. i. 151 *2,
'julntalen.
De verkoop der suiker berustte evenals
vorige jaren in bandon van de V.I.S.P. De
tot nu too bohaaJdo mWdcnprija bedraagt
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Van 5 tot en met 11 April 1930.
De g-rin^re bedrr VM ir d' econo
?he «rnien'o -ing van O irt-'nd'ë t o! re"ds
'-lijk hnar invloed op de bahnscijfers van
ie Jnvnschc Dank. Het hlnnen Irdië operee-
rcr.d kapitaal der Bark, afgezien van de voor
schotten aan het Gouvernement, bedroeg in
I Februari f S3, millioen, hetgeen voor deze
maand het laagste cijfer is sedert 1926.
Ook de bankbi'jettencirculatie verminderde
sterk. Tegen een bedrag van f 355 millioen
in December 1925, liep het onafgebroken terug
tot f 278 millioen in Februari j.l.
Men zou verwachten, dat ook de weekstaat
der Nedcrlandsche Bank, na October j.l.
belangrijk verminderd credietvcrleen:ngscijfer
aantoont. Zooals uit onderstaande staten
'dijkt, zfjn inderdaad de posten binnenland-
scbd wissels en naar verhouding vooral bc-
'eeningen op goederen en specie geslonken,
hetgeen als een gevolg van de huidige situ
atie kan worden beschouwd.
De postbeleeningen op effecten is evenwel
op de staat van 7 dezer even groot als op
die van 9 September 1929, dus voor de crisis,
Wel werkt in het cijfer van 102.1 millioen op
de jongste weekstaat de maandenwisseling
r.og na. Neemt men daarom het cijfer van
24 Maart, dat f 86.9 millioen bedroeg, in
aanmerking, dan blijkt inderdaad een achter
uitgang, die echter in verhouding tot de ver
mindering der beursomzetten slechts gering
is. Vermoedelijk zit de oplossin- hierin, dat
de lage rentestand de rertearbitrage in de
hand werkt en thans belangrijke prolongatie-
posities lossen op onderpand van hooge rente
dragende obligaties.
Hoe zeer de omzetten ter beurze vermin
derden blfjkt uit de geringere opbrengst vai
het effectcn-nota zegel. In Januari en Fe
bruari 1929 was deze f 1.735 000 tegen
f 851.000. over de zelfde maanden in 1930.
In millioenen guldens:
9/9 '29 25(11 '29 7/4 *3C
Binnenl. Wissels 66,3 C0.7 51.4
Papier op bu'tenland 16S.9 215.5
Beleeringen Effecten 102.- 81.6
Goederen en specie 8.4 5.1
Voorschotten aan Rijk 14 7 1.7
Goud en Zilver 462.7 470.5
Bankpapier in omloop 824.- 821.-
Diverse rekeningen 9.- 13.3
Beschikbaar metaal saldo 126 8 129.8 125.3
Inkomsten houden verband met resultaten
en daarom verdienen de cijfers, die het to
taal volksinkomen aangeven, de aandacht als
zünde een aanwijzing van den economischen
toestand. Het Centraal bureau voor de sta
tistiek heeft dezer dagen weer het totaal
der inkomens over het belastingjaar '28'29 ge
publiceerd en die vergeleken met de overeen
komstige cijfers van vorige jaren. Daaruit
blijkt, Hat het totaal inkomen van alle belas
tingplichtigen in de crisisjaren 1921/2 tot
1924/25 daalde met f 531. millioen, waarna
het tot 1928/29 steeg met f 268 millioen,
dat het in laatstgenoemd jaar dus nog f263
millioen onder dat van 1921/2 was.
1924 tot 1923 daalde echter het indexcijfer
der groothandelsprijzen van 199 tot 167.
Belangwekkend is de verdeeling der inko
mens over het aantal belastingplichtigen.
Over 192S/29 had slechts 5.482 van het 'J
aantal aan gestegenen een inkomen van f 50'0
of meer. Hun totaal inkomen bedroeg 31.11
pet. van het algemeen totaal, terwijl zij i
belasting 68.43 pet. bijdroegen.
Een 0.05 pet. der aangeslagenen had
inkomen van f 100.000 of hooger, tezamen
uitmakende 4. 63 pet. van het totaal inko
men. Zjj betaalden 23.05 pet van het totaal
der belasting.
De markt vertoonde in de afgeloopen week
over het algemeen een gunstig beeld,
grootste belangstelling ging uit naar Philips
aandeelen. De eerste dagen had het aanbod
nog steeds de overhand doch Woensdag wer
den de bordjes verhangen. Onder invloed
van de betere stemming der laatste weken
kwam zooveel vraag los, dat de koers al
spoedig flink monteerde. Dot deze belang
rijke kooplust werden baissiers genoopt totL
dekking over te gaan en accentueerde hetL'
redres zich nog meer.
Margarine Unies waren wat lager,
natuurlijke reactie op de krachtige actie, die
wy den laatsten tijd hier konden waame
De Kfjclienmeisterfondscn waren beide
"ast. Vooral accoustieks mochten zich in
levendige belangstelling verheugen. De po
sitie der groep is zeer verbeterd, en men
wacht spoedig gunstige mededeelingcn
de verhouding tot de Amerikanen.
Ook Aku's waren vast, mede door de
Hit fonds wat betere stemming te Berlijn. Van
de kunstzijde industrie valt eohter nog weinig
hoopvols te vertellen, zoodat de hoogere
heersen vermoedelijk een gevolg zijn van de
algemcene beursstemming, die sommigen
blijkbaar toe brengt ook hier nog eens een
kansje te wagen. Voor Aku's geldt overigens
ook wat wij reeds eerder van tal van andere
aandeelen schreven. Zij" die de toestand der
industrie donker inzien en niet van plan
zijn hun fonds tot het uiterste aan te hou
den hebben reeds lang verkocht en dienten
gevolge is er niet veel vraag noodig on:
een stijging te weeg te brengen. Mits natuur
lijk, zooals langen tyd by Philips Lampen,
baissiers geen roet in het eten gooien.
Het aanzien, dat oliewaarden ter beurze
genieten is stijgende, hier en elders. Van
de verbetering uitgaat is moeilijk vast te
rtellen, doch zoowel New-York, als Pariis en
Amsterdam tconen steeds meer belangstelling.
De berichten uit de olie-industrie ziin weer
hoopvoller.
De dagelijksche productie bedroeg ln de
week geëindigd per:
28 December 1928 2.551 000.—
31 Augustus 1929 2.970.600.
5 October 1929 2.S77.000.—
29 Maart 1930 2.658.000.—
5 April 1930 2.530.4S8.—
De heer Deterding liet zich over de voort-
zetting der productiebeperking gunstig uit,
zoodat de hoop op een betere verhoudine tus
schen Royal Dutch en Standard herleeft.
Dinsdag konden Koninkliikcn zelfs een
koers bereiken van 421%, welk hooge ni
echter r.iet gehandhaafd kon worden.
In Cultuurwaarden ging niet veel om.
noteeringen veranderden weinig. H.V.A.'S
aanvankelijk wat flauwer, konden later weer
verbeteren. De vele berichten over productie
beperking van rubber en thee hadden geen
'nvloed op de beurs,
28 Maart 4 April
6% Nederl. 1922 AB f 1000
414 Nederland 1917 flOCX
4%% Indië 1929 f 1000
5% Amsterdam 1925
5% Rotterdam 1925
5% Den Haag 1925
444% Nat Hypotheekbank
Koloniale Bank A
Ned. Handelmü. Cert.
Van Berkei's Patent
AKU A
Calvé Cert.
Kvichenmeister Ace. A.
Küchenmeister Uit. A.
Margarine Unie C.
Ned. Ford A.
Philips Gem. B.A.
Bethlehem Steel C.
Kon. Ol'e A
vniem Net B.A
d. T- Gas >"nt T7
msterdam Rubber A
Ned. Scheepvaart Unie
H.V.A. A.
Deli Batavia A.
Senembah A.
102T4
102% A
100%
100%
96%
96% j
101 u
101 %gb m
102
101%
101
102%
9914
98%
201 4
200 a
173
172%
144 li
144gb
107%
116%
155
152%
122%
136%
112
117%
375
363
265
270
456
482
108>%
'07%
109%
415%
333
■M' j
•4C
eb
168
'n
153 -
54%
170
180% L
541
539 ,.F
411
412%
416U
416(4
