Propaganda Februari tot en met 15 Mei 1930
Het blad van de lezers voor de lezers
ZZZZZZZIZZZZIIIZZIZI
WOENSDAG 2 APRIL 1930 TWEEDE BLAD PAG. 5
FREDERIK VAN EEDEN
I860 3 APRIL 1930
Morgen ihoopt Dr. F red enk van Eeden de
dag te herdenken, waarop hij vóór ©eventig
jaar geboren werd. Naar aanleiding van dit
feit, moge hier een kort overzicht van
Vj dichters leven en werk een plaats vinden.
F reder ik Willem van Eed-en werd geboren
Ie II,"-riem 3 April 1S60. als zoon van F. W.
I 1 Vader van Frederilt van Ecden.
van Eeden en Noeltje van Warmelo. Hij be
zocht het gymnasium zijner geboortestad,
welke studie werd onderbroken door een oog
ziekte.. Ter genezing werd hij gezonden naar
een Duitsche badplaats, Mün^ter am Stein
bij Kreuznacb, waar hij kennis maakte met
een EngelsChe familie. Eón der meisjes der
familie Molony. heeft Van Eeden later ge
heeld in De kleine Johannes als Robinetta.
Beide komen ook voor in Johannes Viator.
In 1878 werd Van Eeden ingeschreven als
student in de medicijnen aan de Gemeente
lijke Universiteit te Amsterdam, een studie,
waarover hij menigmaal (b.v. in zijn Jeugd
verzen) met groote weerzin gesproken heeft.
In zijn studententijd werden door hem be
studeerd de verschijnsels van suggestie en
hypnose. Over dit onderwerp wenschte de
promovendus zijn dissertatie te leveren. Door
Prof. Pel werd dit onderwerp als „onweten
schappelijk" gewezen van de hand. Nu werd
het: Kunstmatige voeding bij Tuberculose".
De medische practijk, in Bussum, als dokter
apotheker opgevat, kostte de fijngevoelige
kunstenaar veel inspanning en gaf hem
weinig bevrediging.
Al spoedig associeerde Van Eeden zioh
daarom met Dr. Van Reutergihem en was
van 1887—1835 mede-directeur van het „Psy
chotherapeutisch Instituut" te Amsterdam.
Inmiddels had de arts zijn reputatie als let
terkundige gevestigd. Mede door zijn hulp
was het in 1885 mogelijk geweest het tijd
schrift der jongere dichters, bekend als
„mannen van Tachtig", n.l..„De Nieuwe Gids"
uit te 'geven.' De eerste hoofdstukken van
zijn De kleine Johannes vonden in de eerste
aflevering een plaats. En' ook daarna ver-
iflhcncn er zeer vele gedichten en proza
stukken van zijn hand in deze periodiek.
Nog vóór het einde der eeuw zagen van
Van Eeden om. het licht: Ellen, een lied der
mart. (1891); Johannes Viator, het boek van
ie liefde (1892) De Broeders, tragedie van
het recht (1891); Het lied van Schijn en
Wezen (1895); Lioba (1897); Enkele verzen
(1898). Naast dit zuiver literair werk, waar
van het eerste gedeelte en de beide laatste
terecht een groote bekendheid bezitten en
zéér gewaardeerd worden, vernielden we het
tooneelwc-rk Don Totribio, dat weinig bevre
digt en drie deelen Studies.
Inmiddels was „de bende van Tachtig" uit
eengevallen. Verwev was één der eersten
die zich afscheidde. Toen was Van Eeden
aan de beurt. Dit geschiedde bij het bekende
'Lieven Nij land-conflict. Lieven Nijland uit
Den Haag schreef een scherpe, schoon waar
dige kritiek op Van Eeden's werk. Kloos,
bij wie langzamerhand antipathie tegen Van
Eeden ontstaan was, wilde dit stuk gaarne
in De Nieuwe Gids plaatsen. Van Eeden ver
zette zioh hiertegen niet. Eenige tijd nader
hand kwam van dezelfde Lieven Nijland een
proza-bijdmge binnen, waarover Kloos erg
voldaan was. Maar toen Van Eeden het als
redactielid ter keuring ontving (het schijnt
bij De Nieuwe Gids .n die tijd nog mode ge
weest te zijn, dat de redacteurs werkelijk re
digeerden!). borg hij het in zijn bureau. Kloos
deed alle mogelijke moeite het stuk terug te
krijgen. Op de volgende vergadering deelde
Van Eeden mede dat Lieven Nijland nie
mand anders was dan Frederik van Eeden
zelf! Door dit incident was natuurlijk aan
Van Eeden's Nieuwe Gids-periode een eind
gemaakt. Jammerlijk was de manier waarop
Kloos c.s. zioh over hun misgreep wreekten.
Van Eeden was echter mede door deze on
verkwikkelijke historie tot scherper inzicht
gekomen van het verschil dat er tussöhen
hem en Kloos bestond.
„(Kloos en zijn vrienden) zegt hij in
nig met de werkelijkheid. De kolonisten be
grepen het al beter:
„Waar Allen Luieren Daar Eet Niemand,
Nochtans Eet Die Luiert Als Wij".
In 1903 brak de revolutionaire spoorweg
staking uit Van Eeden sloot er zich bij aan.
Gelijk bekend mislukte de agitatie, dank zij
het krachtig optreden can Dr. Kuyper. Uit
doze tijd dateert Van Eedens' brochure Vac
victus. Een groot aantal arbeiders werd,
toen zij weigerden toe te geven, uitgesloten
Ten behoeve van deze werd een ondersteu-
ningscomitó opgericht, dat in Amsterdam de
veuliruiikers/vereeniging De Eendracht sticht
te. Voor Van Ecden vormden- de Waldensche
kolonie, de coöperatie enz. alles één geheel:
het maakte alles deel uit van de éénc po
ging, de arbeiders onafhankelijk le maken
van het kapitaal en de handelsmagnateti.
Maar Van Eeden had, toen hij op veertig
jarigen leeftijd deze grootscho „poging" on
dernam, geen vertrouwde vrienden en raads
lieden én geen voldoende zakenkennis. Hem
ontbrak een Napoleon op handelsgebied
„En toen (hij) hem ten slotte had, sloeg hij
Marengo en Austerlitz over en ving direct
met Waterloo aan".
De dichter was naar Duitschland gegaan,
om Minnestral te 6chrijven, maar toen hij
met het drama in de zak terugkeerde, zag
hij dat in plaats van de zaken in orde, het
einde nabij was. Een bankroet volgde. Om
de 40.000 abonnenten, die allen kleine som
men gestort hadden tevreden te stellen (do
meeste waren arbeiders), werd een verge
lijk getroffen: de groote 50, de kleine 100
uitkeering hunner storting. Deze schikking
kostte Van Eeden f 250.000, een kapitaal
goeddeels juist door erfenis verkregen. Deze
daad is één der mooiste momenten uit het
leven van den jubilaris, een daad welke
ieder met eerbied voor den man vervuld
heeft (Padberg). Nog altijd bewoont de
diiahter het schoongelegen Walden, maar de
communistische experimenten behooren tot
de voorbijgegane dingen
We noemden zoo even Minnestral. In dit
en voleende drama's is de sociale kwestie
het thema: IJsbrand, De Idealisten, 't Paleis
van Circe, In kenterend Getij. Vooral het
Geboortehuis van Van Eeden.
laatste is een bitter stuk geïnspireerd op
de trieste ervaringen van 1903. Een even
eens zéér aanvechtbaar werk leverde hij
met de roman De Nachtbruid (1909). Van
rerdere werken dezer periode noemen
De kleine Johannes II en III, Dante en
Beatrice, Het Lied van Schijn en Wezen II
en III, Sirius en Siderius (3 doelen).
In later jaren ontstond- bij Van Eeden
sympathie voor de Roomsche Kerk. Zijn
beide boeken van Het Roode Lampje, ge
schreven in de overgangstijd, laten zien hot-
Van Eeden's intellect zich nog immer blijft
verzetten tegen de trek van zijn hart De
2e Kerstdag 1920 wordt hij eindelijk ge
doopt door pater De Groot te Oosterhout.
nadat zijn vrouw cn kinderen hem in dc
overgang tot Rome waren voorgegaan.
Het is Van Eeden niet gegeven geiveest.
na zijn bckeering nog veel te scheppen.
Zuiver, specifiek katholiek kunstwerk heeft
hij niet meer geleverd. Van de Roomsche
nes, opgezet en bedoeld als een driedee-
lige pendant van Het Lied van Schijn en
Wezen is voor zoover we weten slechts een
klein gedeelte gereed gekomen, 's' Dichters
gezondheidstoestand is van dien aard dat we
vreezen dat het werk onvoltooid zal blijven.
Kerknieuws.
Van Eeden met zijn moeder te Rome.
zijn autobiografie Glückliche. Menschhcit
voelden zich als de uitverkorenen, zelf te
vreden in hun individualiteit, onberoerd van
wat de massa beweegt". Hij daarentegen
Jioorde in de verte het brullen van 't men-
sohel ijke leven naar gerechtigheid en naar
geluk. Het donkere en gruwelijke spook der
sociale onrechtvaardigheid begon zich aan
(hem) te vertoonen."
De afkeer van het stadsleven, zijn weinige
lust tot de geneeskunde, zijn weerzin tegen
het-lateii-betalen van gegeven hulp deden
Van Eeden besluiten na zeven jaar de sa
menwerking met Dr. Ten Reutcrghem af te
breken. Duidelijk heeft hij zijn kritiek op
de tegenwoordige sociale toestanden uitge
sproken in de psycho-pathologische romun
Van dc koele Meer en des Doods (1900).
De lectuur van Thoreau's Walden en Loo
king Backward van Bellamy brachten van
Eeden tot de gedachte: „Arbeiders, kweekt
zelf, wat ge noodig hebt en leeft van dat wat
door u en uw medearbeiders gekweekt
Wordt".
Van Eeden kocht in Bussum een vrij ter
rein (1898) en stichtte met „geestverwunton
een kolonie in communistische geest. Er
kwam niet veel van terecht. Van Eeden re
kende te zeer mét eigen idealisme en te wei-
NED. HERV. KERK
en: Te Hillegersberg (2de
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Dordrecht, H. G. van
Smeden te Haarlem. Te Harlingen, F. A.
Gruppen te Zwaagwesteinde.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Kollumerpomp, cand. M.
Roukema te Aalsmeer.
BEROEPINGSWERK.
Te Rotterdam is de vergadering van
het Kiescollege der Ned. Hei-vormde Ge
meente, die Dinsdagavond gehouden moest
worden voor de keuze uit een gesteld drietal
ter beroeping van een 18den predikant, niet
doorgegaan wegens het feit, dat Ds. G. van
Ramshorst, van Brummen, die op het drie
tal voorkwam, een beroep naar Nijmegen
heeft aangenomen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Dis. J. C. van Mantgem heeft, we
gens ingang van zijn emeritaat, Zondag f.1.
voorde Geref. Kerk van Hijken afscheid ge
preekt met 2 Petr. 1 16—19, sprekende oyer
„de vastheid en zekerheid van 's Heeren
Woord". Aan het einde werd de scheidende
leeraar toegesproken door ouderling W. Jon
kers, namens Kerkeraad en Gemeente; door
DDs. P. Hekman, van BeLlén; door Ds. A
J. Noordewier, van Westerbark; en door het
hoofd der Chr. Sohool.
Ds. J. A. v a n N i e hoopt,
omstandigheden voorbehouden, Zonda^
April a.s. van de Nod. Herv. Gemeente te
Zetten afscheid te nemen.
Dr. G. S m i t, overgekomen van Mak-
kum, werd Zondag j.l. bevestigd als pre
dikant der Ned. Herv. Gemeente te Ooster-
wierum (cl. Sneek). Bevestiger was zijn
broeder Dr. P. Smit, van Hemmen, wens
tekst was Matth. 4:4. De bevestigde had tot
intreetekst 1 Cor. 3 9. Er was veel belang
stelling, ook uit Makkum. Des morgens
werd hem toegezongen Ps. 1343, des na
middags Gezang 91 3.
NIEUWE PREDIKANTSPLAATSEN.
Te Doetinchem zal bij de Ned. Herv.
Gemeente een derde predikantsplaats worden
gevestigd. Het Prov. Kerkbestuur van Gelder-
land verleende aan het desbetreffend besluit
zyn goedkeuring.
HULPPREDIKERSCHAP
Te V e 1 s e n heeft de Kerkeraad der Ned.
Hervormde Gemeente besloten een hulppredi
ker aan te stellen.
JUBILEA.
Ds. W. de Lange, pred. der Ned. ITerv.
Gemeente te Woerden, heeft, in verband met
zijn 25-jarige ambtsbediening, Zondagavond
j.l. een gedachtenispredikatie gehouden over
Psalm 97 12b: „cn spreekt lof ter gedachte
nis Zijner heiligheid"'. Na afloop sprak Ds.
Jac. Erin ga zijn jubileerenden ambtsbroeder
op hartelijke wijze toe. Toegezongen werd
Gezang 96.
Dr. J. R. CALLENBACH.
Naar wij vernemen, is voor Dr. J. R. Cal-
lenbach, Ned. Herv. predikant te Rotter
dam, de afgeloopen nacht rustiger d'an de
vorige geweest. Ook heeft de patiënt mo
menteel niet zooveel pijn. Maar de krachten
nemen sterk- af en de geheele toestand
wordt minder.
GENERALE SYNODE
DER GEREF. KERKEN.
Liturgie. Dc Kerkeraad van Delft
nam een voorstel aan, om via de Classis en
de Part. Synode van Zuid-Holland (Noord)
de Generale Synode te verzoeken een Com
missie te benoemen, die het vraagstuk van
de uniformiteit in de orde van den eere-
dienst opnieuw ter hand neme.
SYNODALE VERGADERINGEN.
De Particuliere Synode van de Geref.
Kerken in de provincie Groningen zal D.V.
gehouden worden op Woensdag 11 Juni in.
de Westerkcrk té Groningen.
HERVORMDE BROEDERSCHAP.
De Hervormde Broederschap zal 28 April a.s.
in het Internat van het Chr. Lyceum te Zeist
een conference houden. Spreker: Dr. S. F. IJ.
J. Berkelbaeh van der Sprenkel, van Rotter
dam, over: „Het stadsprobleem". Verder vrije
discussie over „die punten in zake den opbouw
onzer Kerk, waarover verschillende groepen
het eens kuluien worden''. Prof. Dr. A. M.
Brouwer, van Utrecht, zal praesideeren.
COMBINATIE VAN GEMEENTEN.
Te Buiksloot heeft de Kerkeraad der
Ned. Hervormde Gemeente aan oen Kerkeraad
te Amsterdam te kennen gegeven, dat hij
met het oog op de gemeenschappelijke belan
gen van bakle Gemeenten combinatie van beide
■en goede oplossing beschouwt.
EEN „KERKEWEEK".
Amsterdam zal in de Ned. Herv.
Gemeente van 4 tot 11 Mei een „lterkeweek"
gehouden wc-rden met een zak jesinzamoling
voor het tekert der kerkelijke administratie.
In 1928 moest op de kapitaalrekening f 16c'43
werden afgeschreven.
PREDIKANTEN-GEHEELONTHOUDERS.
De Predikanten-Geheelonthouders-Vereeni-
ging houdt een algemeene vergadering op 28
dezer in het gebouw voor Chr. Sociale Belan
gen te Utrecht. Prof. Dr. J. R. Slotemaker de
Bruine, van Den Haag, zal op die vergadering
inleiden: „De komende Drankwet".
Van het bestuur moeten aftreden Ds. A. J.
Montijn te Utrecht en Dr. W. G. Harrenstein
te Amsterdam, die niet herkiesbaar zijn; Ds.
G. Barger Ezn., te Hoorn, die wel herkies
baar is, en Ds. Th. C. Vriezen, te Den Haag,
die heeft bedankt.
In de vacature-Ds. A. J. Monty n worden
aanbevolen Prof. Dr. J. R. Slotemaker de
Bniine, Prof. Dr. A. M. Brouwer te Utrecht
Dr. A. H. Edelfroort te Meppel; in de
vacature-Dr. W. G. Harrenstein, Ds. C. F.
Westermann te Amsterdam; Ds. W. H. Gis
pen te Scheveningen en Ds. K. Oussoren te
Broek op Akkerswoude; in de vac.-Ds. G.
Barger Ezn., Ds. P. de Haas te Utrecht en
Ds. J. W. Maas te Kloosterzande. in de vac.-
Tli. C. Vriezen: Ds. L. J. van Leeuwen,
te Den Haag; Dr. W. Lodder te Bussum en
Ds. H. Mondt te Leiderdorp.
WAARSCHUWING.
De heer J. van Keulen, voorzitter van de
Diaconie der Geref. Kerk van Katendrecht
^Rotterdam), verzoekt ons ter waarschu
wing het volgende schrijven te willen pu-
bliceeren:
.Bij een onzer Diakenen (Geref. Kerk Ka-
tendrecht-Rotterdam) kwam vorige week
iemand die verklaarde te zijn Johannis van
Braken, belijdend lid van de Geref. Kerk te
Beilen, gehuwd, één kind, van beroep meu
belmaker, zoekende naar werk. Hij was
thans zonder geld cn zonder onderkomen
geraakt en verzocht steun van de Diakonie,
bezat geen getuigschriften van vorige pa
troons en ook geen enkel bewijs waardoor
hij kon aantooncn te zijn voor wie hij zich
uitgaf; verklaarde voorts belijdenis te heb
ben „gedaan" bij Ds. Kuiper te Hoogeveen,
die thans te Kampen staat, noemde namen
van Geref. predikanten uit de omgeving
van Beijen, o.a. Ds. Laman te Assen, en zei
eenige vragen en anwoorden uit „Helle
bropk" op.
..""it een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat de man te Beilen niet ingeschreven staat
en evenmin ooit ingeschreven stond als lid
van dc Geref. Kerk, zoodat we hier weer te
doen hebben met een poging tot oplichting.
„Waar het niet onmogelijk, ja zelfs zeer
waarschijnlijk, is dat de man ook elders zal
trachten zijn slag te slaan (wat hem hier
niet gelukt is) zou u mij zeer verplichten
door dit schrijven in uw blad op te nemen,
i elk geval tegen dit individu te waar
schuwen, waarvoor hij voorbaat dank".
ZENDING.
Samenwerkende Zendingscor
poraties. Hoewel in den regel de inkom
sten in Maart beredigeiid zijn, blijven zij in
de maand Maart van dit jaai nog een aan
merkelijk eind beneden het benoodierde bedrag.
Trots het feit, dat vele kleine bijdragen in
kwamen, stegen de inkomsten niet boven de
f 50.000, zoodat ook deze maand een achter
stand laat van ruim f 30.000. Gegeven nu
feit, dat ook in de maanden Januari
Februari de inkomsten ver beneden de gera;
uitgaven bleven, is er nu reeds over het
■ste kwartaal 1930 een belangrijke achlei-
stand.
Een achterstand, die des te meer verontrus-
nd is, uls men bedenkt, dat op 1 Apnl de
credieten voor Indië gedurende het 2e k
moesten worden geopend, waarvoor helaas
riet voldoende contanten voorhanden waren.
Dit vermeerdert de zorgen, en dat nog wel bij
de nadering var. Paschen.
GIFTEN EN LEGATEN
Te Amsterdam heeft de Herv. Stads-
zending een gift van duizend gulden voor haar
arbeid ontvangen.
GANDHI OP ZIJN MARTELAREN-TOCHT
Uit de Antirev. Partij.
ANTI REVOLUTIONAIRE JONGEREN
ACTIE
Bij het secretariaat der A. R. J. A., Fred.
Hendrikstraat 87 Bis A, Utrecht, is bericht
ingekomen van de oprichting van een A.-R.-
Jongcren-Studieclub te Hillegersberg
voorzitter Ds. D. J. Couvee,. secretaris Mr. J.
Rierink.
Mede Is toegetreden de verleden week op
gerichte A. R. J. A. Club II te 's-Gra ven-
li a g e, secretaris de heer P. H. Verseveldt,
Roelofsstraat 70.
De leider der Britsch-Indisohe nationalisten Gandhi, met een aantal zijner aanhangers
op marsoh naar de zee*om daar het voorbeeld te geven aan zijn volk in het breken van
het Engelsche zoutmonopolie door zelf zout te vervaardigen uit zeewater en daarmee
tevens een symbolische daad te verrichten, de onafhankelijkheid vain Indië boteekenend.
Gandhi is de oude man met den stok.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
ELKEN DAG MAGERDER
Holle wangen, ingevallen borst en hals;
Iedere week erger.
Men behoorde er zoo iemand op te wijzen,
hoe hij ponden kan aankomen en er weer
normaal uit kan zien.
Duizenden en duizenden magere, ofer-
erkte mannen en vrouwen worden moede-
ios geven alle hoop op om gevulder te
worden en er weer gezond en krachtig uit
te zien.
Al die monschen kunnen ophouden met
tobben; zij zullen weer laohen en van het
leven kunnen genieten, want Mac Coy's
Levertraan Extract Tabletten doen dagelijks
broodmagere menschen' dikker worden.
Iedere apotheker of drogist kan u hierover
ilioliten.
Een uitgeputte, verzwakte en moedelooze
vrouw, kwam in 5 weken 12 pond aan en
herstelde volkomen.
Iedereen weet, dat levertraan vele ver
sterkende en aanzettende bestanddeelen be
at, maar velen kunnen het onmogelijk in
ternen om den weerzinwekkenden geur eïi
smaak en omdat hot dikwijls de maag van
streek brengt.
Mac Coy's Levertraan Extract Tabletten
zijn dooi een laagje suiker omgeven en even
makkelijk in te nemen als een bonbon.
Verkrijgbaar bij iedere apotheker en dro
st voor slechts 1.95 per doos. Eischt uit
sluitend Mac Coy's Levertraan Extract Ta
bletten, de origineele en eenige echte. Wei
gert namaak. Indien niet direct verkrijgbaar
wendt u dan onmiddellijk tot N. V.
Rowntree's Handels Maatschappij, Keizers
gracht 124, Amsterdam (C.)
oelen van de ontroering van den kunste
naar. Deze openbaart ons zijn emotioneel
beleven in steeds wisselende vormen, een
waarde van eeuwigen duur.
Sor. laat door middel van een aantal licht
heelden zien de essentieele kwaliteiten van
de Egyptische kunst.
COSIMA WAGNER OVERLEDEN.
Op 1 April is op 93-jarigen leeftijd op
haar villa „Wahnfried" te Bayrouth zacht
kalm overleden Cosima Wagner de we
duwe van Duitschland's grooten toonkun
stenaar Richard Wagner. De overledene
vas een dochter van Franz Liszt en wa«
•oordat zij met Richard Wagner in ho
huwelijk trad, gehuwd met Hans von Bii
low. Donderdag a.s zal het stoffelijk ovei
schot naar Cobupg worden overgebrach
r de crematie zal plaats vinden,
i urn zal weer naar Bayreuth gebracht
worden om daar te worden bijgezet.
De gemeenteraad van Bayreuth zal van-
vond een raadszitting houden.
Kunst en Letteren.
Het zien van Egyptische Kunst.
Gisteravond hield mevr. M. J. J. Irish
StephensonHagen in het Rijksmuseum v.
Uuuheden de laatste van de serie lezingen
it seizoen over bovengenoemd onder-
(bpr. begon met het scherper omlijnen van
de term „hét zien van kunst" en zette het
onderscheid uiteen tusschen de kunsthis
torie, die tot uitgangspunt heelt een weten
schappelijk motief en kunstaesthetiek, die
tot uoel heeft liet ondergaan van een ont
roering door middel van een kunstwerk
Spr. wilde zich bepalen tot een behandeling
van dit laatste, en vroeg, waaraan het toe
te schrijven is, dat de Egyptische kunst zoo
lang miskend is geweest. Zij stelde daartoe
weuerom twee vragen: daartoe deze eigen
aardige, van ons afwijkende voorstelling
der dingen? En: wat is de ondergrond van
de ontroering, die den kunstenaar heeft be
wogen.'
Eerst behandelde spr. de laatste vraag en
wees er op, hoe in de Egyptische kunst zich
weerspiegelt de komisch georiënteerde le
vensbeschouwing van een vóór-Christelijke
cultuur. De Egyptenaar voélde zich één met
de natuur, en in de natuur om hem heen
trof hem bovenal deze ééne wet: opstandig
uit den dood. In deze wet hebben de Egyp-
tenaren ook den mensch begrepen. Zij heb
ben de onverbrekelijke eenheid van de men-
schelijke levenswet met de komische levens
wet op den voorgrond gesteld. Dood stond
voor hem daardoor gelijk met het begin van
een nieuw leven. Het geloof in de uiteinde
lijke overwinning van het leven op den dood
is de bodem, waarin hun enorm scheppings
vermogen, hun kunst geankerd ligt Deze
overtuiging is ook de emotinoneele factor,
die den kunstenaar bij zijn scheppen heeft
ontroerd.
Dan komt spr. tot beantwoording van
haar eerste vraag. De voor ons eigenaardige
vormen waren volkomen in overeenstem
ming met de geaardheid van den Egypti-
schen geest. De Egyptenaar is gerichtge
weest op een weergave van het beeld, zooals
het in zijn voorstelling leefde, en niet zooals
het zich toevallig aan hem voordeed. Er
dus geen sprake van gebrek aan kunnen,
deze vormen vloeien voort uit een andere
opvatting van realiteit Dan is er nog de
moeilükheid, dat de Egyptische reliefs niet
drie verhoudingen vertoonen: hoogte, breed
te en diepte, maar twee: hoogte en breedte.
Dit houdt verband met het streven om in
de monumenten het eeuwige, onverwoest
bare te suggereeren. Deze twee factoren zijn
de belemmering geweest voor een juiste
waardeering van de Egyptische reliefs.
De eenmaal als juist aanvaarde vormen
zijn gedurende eeuwen gehandhaafd, niet
uit sleur, maar omdat zij strookten met het
artistieke en godsdienstige inzicht der Egyp-
tenaren, dat in wezen onveranderlijk is "ge
bleven.
Elke nieuwe phase van kunst schept haar
eigen vormen; de vormen zijn veranderlijk
en houden verband met den tijdgeest, maar
onveranderlijk zijn de wetten, die een werk
tot kunst maken. Het is door de emotionee-
le wijze, waarop dc kunstenaar de geestes
stroom ingen van zijn tijd beleeft en ver
beeldt, dat een werk eerst tot kunst wordt.
Het gaat dus bij het zien van kunst om het
Gemengd Nieuws.
WAT EENS OP
2 April
GEBEURDE
Op den zevenden Februari 1810 werd te
Vfeenen het huwelijkscontract gesloten tus
schen Napoleon, keizer der Franschen, met
de aartshertogin Marie Louise, dochter van
keizer Frans I van Oostenrijk en Marie The-
resia, dochter van Ferdinand IV van Napels.
Het huwelijkscontract was, in vorm gelijk
aan dat van I-odewijk X\'I en Marie Antoi
nette. Maarschalk Berthier was door Napo
leon naar Wecnen gezonden om de aarts
hertogin te huwen namens den keizer,
volgens de oude koninklijke vormen. Het
huwelijk werd te Weenen gevierd met
prachtige feesten, in liet gezicht, als het
ware, van de slagvelden, waarop duizenden
waren gestorven. De nieuwe keizerin werd
op den 27sten Maart naar Frankrijk ge
bracht en bij Soissons had de eerste ont
moeting tusschen keizer en keizerin plaats.
Op den eersten April had het burgerlijk
huwelijk, de kerkelijke inzegening den vol
genden morgen in de groote galerij van liet
Louvre plaats.
Op den 2en April was de plechtige intocht
van keizer en. keizerin in Parijs. De are de
triomphe aan de barrière de l'Etoile, waar
onder zij doorgingen was schitterend gede
coreerd. Het weer, dat den vorigen avond
regenachtig was geweest, was opgeklaard en
het was helder zonnig weer. Het gezicht op
den stoet, de troepen, de toeschouwers, uit
vrijwel alle klassen der bevolking van Pa
rijs, was schitterend.
De feesten, die dien dag plaats hadden, en
waarvan een beschrijving slechts een zwak;
ken indruk zou geven, waren met een on
gekende pracht en weelde ingericht De her
innering eraan bleef nog lang onder de be
volking voortleven.
Weerbericht.
BAROMETERSTAND:
tand 773.6 te Stockli<
tand 730.6 te Reykja
WEERBERICHT:
Matige, later afnemende Zuidoostelijke toi
Zuidelijke wind, meest licht tot half be
wolkt, waarschijnlijk droog weer, iets koe
ler des nachts, overdag iets zachter.
FIETSERS LICHT OP:
Van 3—4 April van 7.05 nam. tot 5.00 vnt
ZIGEUNERS AAN DE GRENS
In verband met de aanwezigheid van Zigeu
ners aan de Belgische grens zijn marechaus-
see's uit het Noorden naar Brabant gedeta
cheerd.
DE STA1KING IN DE VENEN TE
VALTHERMOND.
Men meldt ons uit Groningen:
Naar we vernemen heeft de conferentie
tusschen de besturen van de organisaties van
werkgevers en werknemers in de venen te
Valthermond onder leiding van den Rijksbe-
mlddelaar niet het gewenschte resultaat op
geleverd. De vertegenwoordigers van den Chr.
en R. K. Landarbeidersbond hebben arbitrage-
aanvaard. evenals de verveners. De socialisti
sche landarbeidersbond verklaarde zich tegen
arbitrage.
De rijksbemiddelaar besloot de besprekingen
voort te zetten. Hoewel van beide zijden toe
zeggingen werden gedaan, werd geen over
eenstemming bereikt. Donderdag zal onder
leiding van den heer Westerdijk wederom
worden geconfereerd.
EEN MOORDZUCHTIG MINNAAR
Zijn verdrinkingspoging mislukt
Te Amsterdam had reeds maandenlang de
30-jarige Jordaan-bewoner F. E. het 17-jari-
ge meisje A. D., afkomstig uit een woon
schip, tevergeefs met zijn liefdesbetuigingen
achtervolgd. Ondanks herhaalde bedreigingen
wees zij den man voortdurend af.
Het meisje was reeds uit haar VQrige be
trekking vandaan gegaan, om hem te ont-
loopen en werkt thans in een wasschery aan
den Haarlemmerweg.
De politie hield den man voortdurend in het
oog. Zoo was het de politie opgevallen, dat
E. de laatste dagen tegen het uitgaan van de
wasscherij voortdurend op den Haarlemmer
weg rondscharrelde.
Ook Maandagmiddag was dit weer het ge
val. Omstreeks 6 uur kwam hij het meisje
tegen met eenige vriendinnen. Zonder een
woord te zeggen, greep hij haar om het mid
del en terwijl hij haar de hand op den mond
drukte, sleurde hij haar dwars over de straat
naar de Haarlemmervaart.
Het meisje, dat zich hevig verzette, liet
zich voor aan den walkant, in haar volle go-
wicht op den grond vallen. Nog voor de on
verlaat erin geslaagd was haar weer op te
rapen, werd hjf door voorbij gangers gegre-
De politie, die spoedig ter plaatse ver
scheen, bracht hem naar het politiebureau.
Hier ontkende E., dat hy met opzet naar
den Haarlemmerweg gegaan was. Hjj geeft
voor, dat hy zijn zuster, die daar in de buurt
woont, wilde bezoeken. Wanneer men hean
vraagt, waarom hij het meisje naar het wa
ter sleurde, zwijgt hij.
BRAND IN EEN CLICHÉFABRIEK.
Door tot dusver onbekende oorzaak is gis
teravond brand ontstaan in de Clichéfabriek
„Illustra" van Lamp in de Gerrit Doustraat
te Leiden. Hoewel de brandweer spoedig ter
plaatse verscheen en met 5 stralen het vuür
bestreed, kon zij niet verhinderen, dat het
perceel geheel uitbrandde.
In het vrij groote gebouw stonden tal van
toestellen, welke by het maken van cliché'a
noodig zijn en hiertoe behoorde ook een foto-
installatie, die kort geleden was aangeschaft
en een waarde van 4000 gulden vertegen
woordigde. Van den geheelen inventaris va»
het gebouw bleven slechts wat verbogen
ijzerwerk en verkoold hout over. De schade
aan het gebouw wordt op 6000 gulden ge
schat en is het eigendom van de N.V. A.
SythofUs Uitgeversmaatschappij. Het is ver
zekerd. De inventaris wordt geschat op ruim
20.000 gulden en is voor 16.000 gulden op
beurspolis verzekerd.
De fabriek had een groot aantal orders.
Het blusschingswerk stond onder leiding
van den commandant, den heer P. J. Ver
hoog, en den,onder-commandant, den heer
D. van Lith.
De directeur heeft als laatste de fabriek
om half zes verlaten.
Economie en Financiën.
AMSTERDAM THEE CULTUUR MIJ.
De productie der Amsterdam Thee Cultuur
Maatschappij N.V. bedroeg over de maand
Maart 23.000 halve kilogrammen.
GRATIS
op aanvrage, toezending van:
*„ONS REISBLAD"
met de programma's dep
VEREENIGINGSREIZEN.
a. Naar Meran en Je Dolomieten.
b. Venetië „de Stad der Verbeel
ding";
c. Trier met den Eitel en het
Moezeldal;
CENTRA AL-BUREAU
N. C. R. V.
Weteringkade 22a, 's-Gravenhag#
Giro lïo. 11746
Teleph. Nos. 73623—72173
N.B. Na storting van 25 ct. franco
toezending v. h. fraai geïlL
Reisprogrammaboek 1930,
208 pags.
Ondergeteekende geeft op als abonné op dit blad de(n) volgende(n)
persoon(onen) voor minstens één jaar:
AANBRENGER:
(Namen en adressen volledig Invullen).
Onderteekening van aanbrenger:
Op te zenden aaa het bureau
