B
m
Fa.LI.KUm
BUUT WONEN
PORTIEKHUIZEN
OOAPNi
PERZISCHE TAPIJTEN
JBENEZRA|
BOVWBHT) No. 42
Jfteutoe lefoöcïje Courant
MAANDAG 24 MAART H>30
VOOR VOORBURG
ALLEEN
WONINGBUREAU
„V RONESTEYN"
Park
bij eindl
Zuid-Holl. I
MSTEROAM-C SARPHATIKADE 1, TEL. 34824-36824
ROTTEROAIVI ST A riONSWEG 37 o IEL. M690
ISOLEERT
BESPAART BRANDSTOF
WEERT VOCHT
DEMPT GELUID
EBOUWING
CAAN VAN NECKLAAN, RIJSWIJK
ARCHITECTUUR: A.
UITVOERING: BOUWBUREAU
Vindt u het niet vreemd vroeg mijn
Rijswijksche buurman dat, niettegenstaan
de de meeste huizen aan de Caan van
Nccklaan te Rijswijk reeds maanden eu
iaren onbewoond zijn, er nog een partial
liere bouwer gevonden wordt die deze laan
verder wil volbouwen?
Het beroep van eigen-bouwer komt mij
in dit verband veel lucratiever voor dan ik
ooit heb gedacht
Uit de mij gestelde vraag bleek mij ter
gtond de onwetendheid van mijn buurman
en toch verheugde het mij te kunnen con-
statccren dat ook een leek belang stolt in
het zoo moeilijke vraagstuk der volkshuis
vesting.
Oogenschijnlijk lijkt het vreemd en doet
het den outsider daarbij stil staan, dat een
zekere woonwijk practisch gesproken on
bewoonbaar blijkt en blijft, terwijl in de
onmiddellijke nabijheid een bouwwoede
heerscht van je weiste.
Maar bij cenlg nadenken kan deze zon
derlinge zaak tot haar gewone proporties
teruggebracht worden. Immers
Alle hout is geen timmerhout, en niet elke
bouwer verstaat zijn vak.
Maar wanneer het bouwbureau van de
Gebrs. van der Loo uit Den Haag het aan
durft om in een speeciale wijk een modern
blok te bouwen, dan kunt ge er staat op
maken dat zelfs nog tijdens den bouw het
complex zoo goen als geheel zal zijn ver
kocht of verhuurd.
Hoe dat zoo komt? Niets ls moeilijker dan
deze vraag te beantwoorden. Daar zijn
eigenlijk geen regels of voorschriften voor
ean te geven Maar wel kan worden gecon
stateerd dat een particuliere bouwer, die
steeds er op uit is geweest te bewijzen dat
hij zijn vak in optima forma verstaat, ook
al is hij en dat omdat zijn werk „vak
werk" is op het eerste gezicht wat duur
der dan zijn ..collega-revolutie-houwer" op
den duur een naam van „goed" en „dege
lijkkrijgt.
Welnu, dit kan gezegd worden van het
Bouwbureau Gel r. van der Loo. Gestadig
aan heeft deze firma zich een blijvende
plaats in de bouwwereld verzekerd, ze heeft
op dit oogenhlik zelfs een reputatie op te
houden. Dit feit is voor mij 't bewijs dat de
houw aan de Caan van Necklaan maar
geen gezellig onder onsje is, een „laat
maar eens kijken of liet gaaf", maar net
resultaat van een wel overwogen, technisch
volkomen zuiver plan.
Daarbij, de ontwerper van het plan. arhi-
tect A. N. Schippers, eveneens te Den
Haag, zou zijn naam niet graag in opspraak
zien gebracht. Ook de hoer Schippers was
het natuurlijk niet onbekend dat de Caan
van Necklaan „niet wilde", maar dat lag
niet aan genoemde laan, doch aan de
wijze van bouwen en de indeeling van d"
woning.
Uit de hierbij afgedrukte perspectief-
teekening blijkt wel duidelijk hoe gelukkig
architect Schippers met zijn plan is ge
weest. Vooral de hoekoplossing lijkt mij
zeer juist; zij geeft blijk van het technisch
kunnen van dezen architect.
Men leert hier weer uit wat een samen
werking tusschen architect en bouwer kan
tot stand brengen.
De gevel is opgetrokken van gele gevel
steen, afgezet met donker trasraam, terwijl
bier en daar eenige zwarte bandjes ter ver
Een tuin ran plm. 11 meter diepte za
velen welkom zijn.
En dan zouden we natuurlijk al de bij
zondernoden kunnen opnoemen welke ju
dezen houw zo„ een eigen stempel drukt,
maar we kunnei. ook korter zijn en
merken dat tot in details de Gebr .van der
Loo den bouw ve .orgen en dat is tenslotte
afdoende.
Alleen moet hle. nog worden opgemerl.'
dat de badkamer voorzien is van een ba.l
We zullen het verloop van den bouw
blijven volgen c:. vinden wellicht nog ge
legenheid hier op later terug te komen
Den woningzoekenden raden we evenwel
aan om er vlug tij te zijn.
Ik hoop nu maar dat mijn buurman deze
regels onder de oog er krijgt, het zal hem
dan duidelijk zijn dat deze bebouwing eigen
lijk heel normaal is te noemen en dat m"ii
altijd goed doet te ragen: Wie er,bouwt
want daarop kom het toch tenslotte aan
Perspcctiejteekcning van het huizencomplex van Gebr. van der Loo de Caan van
Necklaan le Rijswijk (.Z-H.)
siering zijn aangebracht. De gevel en voer
a) de hoek geeft een massale indruk.
Gaan we een dezer huizen binnen dan
merken we dat de verwachtingen die het
exterieur opwekt, geenszins beschaamd
worden. Op kwistige wijze is met glas in
lood gewerkt en dan vallen natuurlijk de
groote achteeslaapkamers zeer in het bij
zonder op. In den regel zijn de slaapkamers
in portiekhuizen - althans in de Residen
tie eerder klein te noemen. Hier meten
ze 2.90 X 4.47, hetgeen dus bijzonder ruim
genoemd mag worden.
Nog beter, ik zal hem dit blad doen toe
komen. Schrijft onze directie niet schi-T
dagelijks dat do noodzakelijkheid in elk
Christelijk gezin ons blad té lezen, steeds
tot meerderen door! !ngt?
Maar voegt ze er aan toete bewer
ken terrein blijft er nog o, zooveel over.
Hoeveel terrein gaat gij. lezer, bewer
ken?
Schrijf mij eens hoeveel bladen ik u vo>-r
de propaganda mag doen toekomen. Ik zal
u er dankbaar voor zijn.
BOUWMEESTER.
H01/ith. vJh N.V.JVfl'tl Schijndet tï^'Co. Hooiakantoor Opslagplaatsen, Zagerii en Schaver
ANNO 1853 Oost-A dmiraliteit.sk.ade47' Rotterdam Nassauhaven - Boerenqa
Qe bouw van de Hollandsche Stad
in het Polderland
Voordracht van Ir. F. C. J. van den Sleen van Ommeren op de
Internationale tentoonstelling van Gemeentelijke Openbare Werken
te Utrecht (I.T.O.W.U.) op 18 Maart j.l.
Een van de moeilijkste problemen, waar Toch hebben zij die opgave volbracht op
stedenbouw voor gesteld wordt, is heteen wijze die 'buitengewoon mag heeten en
bouwen van dorpen of steden dair waar de hun scheppingen leggen nog heden ten dage
ituur niet de geringste afwisseling of I getuigenis af van hun inzicht Ln het oplos-
richtlijnen voor een dergelijkcn bouw aan de
hand heeft gedaan. Moet men een stad bou-
aan een rivier of aan een beek, in een
dal of op een heuvel, aan een inham der
of langs een meer, dan zal iedereen het
geografisch gegeven, dat ons daarbij ge
boden wordt, met beide handen aangrijpen
om daar de hoofdlijnen van zijn plan aan
vast te leggen, maar de grootste moeite ont
staat déar, waar men een bebouwde kom
moet scheppen op een plaats die niet de
minste afwisseling biedt, op een situatie
zooals ons polderland die geeft, ééntonig van
kleur en vlak als een scheerbekken, alleen
doorsneden door slooten die aan even zoo
vele arceeringen op een kaart doen denken.
Voor die buitengewoon moeilijke taak
stonden onze voorouders geplaatst toen zij
steden moesten bouwen in ons polderland.
Fvcedcfm
Van de huizen gebouwd door Gebr.
van der Loo in de Caan va'n Necklaan
te Rijswijk (Z.H.)
sen van stedebouvvkundige problemen ge
paard gaande aan schoonheidsopvattingen,
die maar zelden overtroffen zijn.
LEIDEN.
Richt men den blik op de kaart dan ziet
men met één oogopslag, hoe het oude Lei
den, waarvan do platte grond inderdaad
één der mooist bestaande ter wereld mag
worden genoemd, binnen zijn stadswallen
een éénheid vormt, waarvan de hoofdvormen
een rechthoek is. De typische vorm der basti
ons vindt men hier over bijna den geheelen
omtrek terug. Buitengewoon interessant is
het te z'en hoe de „B urch t" in dezen plat
tegrond ligt: de Rijn splitst zich nl. even
voorbij L e i de r d o r p in 2 armen de O u de
Rijn (Noo-(lelijk) en de Nieuwe Rijn
(Zuidelijk) die zich ten Westen van de
Burcht vereenigen. Dit punt van samen
komst met de Burcht, ligt nauwkeurig in
iiet snijpunt der beide diagonalen, zoo nauw
keurig dat dit geen toeval mag heeten maar
ongetwijfeld met vooropgezet bedoelen, al
dus, en niet anders, tot stand is gebracht.
Een eigenaardigheid die wij in meerdere
van onze plattegronden terugvinden is deze j
dat de hoofdomtrek gelijkvormig, doch na
tuurlijk kleiner, in den plattegrond terug is
te vinden, n.l. ih den rechthoek Oude!
Vest, Rapenburg, gedeelte Nieuwe!
R ij n en Heerengracht. Het geheel is
doorsneden met water, zoodanig dat L e i- j
den voor do demping van talrijke dier
grachtjes bestond uit niet minder dan 42
eilanden en de naam „No irsch Vene
tië" ook voor Leiden niet onjufst zou
zijn.
Tijdens het Spaansche beleg dat met I
het ontzet der stad op 3 October 1574 ein-1
digde had ie stad nog niet den omvang tot
de singelgrachlen; in het Noorden lag de
grens nog maar tot den Ouden Singeli
Wel eigenaardig'is het dat doze stads-,
vorm niet in ééns ontstaan is, doch het ge- j
volg is van 6 maal stadsuitlogging. Ofschoon
men het niet zou verwachten is als gevolg j
daarvan toch een zoo volmaakt geheel ver-I
Hiermee ook van deze typische oud Hol
land sc he stad afstappende wil ik in een
zekere climax komen tot die stad, die naar
mijn mecning in haar schitterenden platte
grond het hoogtepunt van stedenbouw ver
tegenwoordigt, n.l.
AMSTERDAM
wel te verstaan
gedeelte
halve maan.
Beschouwen wij dezen plattegrond nauw
keurig dan blijkt dit weer in de allereerste
plaatst een economisch gehéél, als het ware
een economische noodzaak te zijn, waarhij
verdediging zoowel tegen uitwendige vijan
den als tegen het water een hoofdrol speelt.
Deze typische kaart is stellig een eeuw oucj:
een jaartal staat er niet «.p vermeld, doch de
aansluiting met den spoorweg naar Haar
lem, die uit 1S39 dagteekent, komt er nog
niet op voor. Hij vormt een halve maan,
waarvan het open IJ de koorde is. De tal
rijjte grachten en andere wateren die de stad
doorsnijden, verdeelden den plattegrond in
ruim 90 eilandjes.
Wat is het mooie in dit stadsplan? Wel,
dat het iets schoons tot stand heeft weten
te brengen en tevens aan de eischen voldoet
j-Jaagsche
Stadsontwikkeling
GLAS IN LOOD man
CEIfcTST GLAS
li.*, i. BRDElit l iMM's Elasutiiistm
MMTIHf I5-1IM13
■■BlflNHIl ANNO 1896
Hot bestuur van de Maatschappij tot Be-
vordering der Bouwkunst, Bond van Ned.
Architecten B. N. A., heeft, met verwijzing
naar den bekenden open brief van do Re- Behangerijl S'offeertieri
daktl. van het Bouwkundig Weckhlad Ar- D. CE 6RAAFF ZOON
VESTIGT U TC UILLEGEBSBEBi
van troostelooze leelijkheicl en karakterloos
heid. en het van het hoogste belang achten
de. om de behandeling van het vraagstuk
der verdere stadsontwikkeling ernstig on
der het oog te zien, de aandacht van den
Raad op deze zaak van cultureel belang ge
vestigd, met het verzoek krachtige maat
regelen tot verbetering te willen nemen,
waarbij de Bond gaarne bereid is aan de
oplossing van het vraagstuk zijn volle mede
werking to vcrleenen.
HET
RfcYSïRAAI
lem - Tel. EOSOO
adres vcor H.H. Archl-
die men voor bewoning en verkeer kan stel
len: men vindt er korte-diagonaal-vérbin-
dingen, zoowel te land als te water; op de
deftige standen, tusschen de grachten in,
zoogenaamde dienststraten die-de bewoning
van de deftige behuizingen geriefelijk ma
ken. De oude Amsterdammers
waren, vóór alles, kooplieden. Ook dit komt
in den plattegrond tot uiting; Zij waren ook
kooplieden in bouwgrond; voor de bouw
grondexploitatie van hun stad waren de
bouwblokken, die vrijwel alle recht en
rechthoekig zijn, voordeeliger dan bij andere
exploitaties.
Een stad, die sterk afwijkt van wat wij
hierboven gezien hebben en die speciaal met
het oog op de bebouwing in de polderstad
buitengewoon ongunstige ervaringen heeft
opgeleverd komt nu aan de orde; ik bedoel
ROTTERDAM.
In tegenstelling met wat wij tot nu toe
bespraken, hebben wij hier niet te maken
met een stad die op 2 peilen gebouwd is,
maai op 3; wij hebben namelijk ook te
maken met de aanwezigheid van huiten-
water, de Nieuwe Maas, waarin eb en
vloed staat.
De groote last die zich de laatste 35 Jaar
gemanifesteerd heeft en die nog heden ten
dage niet opgeheven is, openbaart zich in de
polderstad.
Welke feiten van ernstigen aard doen zich
hier voor? De volgende, die het gevolg zijn.
eenerzijds van een wel wat te geringe op
hooging en anderzijds hoofdzakelijk van
gebrekkig inzicht in den loop van het grond
water. De geschiedenis dagteekent vanaf
1802 toen de diepe rioolbcmaling in actie
trad en de exploitatie der rioolgemalen be
gon.
Door de wijze van aanleg der riolen of
eigenlijk meer speciaal door de abnormale
straatriolen, die in zakkende terreinen lig
gen, zijn èn huisaansluitingen èn straatrio
len gaan verzakken. Daardoor zijn do noo-
dige breuken ontstaan waardoor de grond
waterstand werd verlaagd beneden het peil
waarop de houten fundeeringen der huizen
zijn gelegd. Gevolg daarvan is dat speciaal
de voorgevels der buizen in talrijke straten
zijn gaan verzakken cn groote schade aan
bebouwde eigendommen is toegebracht. De
eerste klachten over verlaging van den
grondwaterstand, werden geuit in 1894; deze
zijn steeds dringerder en dringerder gewor
den. Het aantal klachten werd in den loop
der jaren legio. Deze klachten hebben het
Gemeentebestuur genoopt in 1916 een Com
missie ln het leven te roepen om ter zake
advies uit te brengen.
Deze abnormaal diepe aansluiting van
1.20 M. en méér onder de straathoogte is
nergens voor noodig: de zijaansluiting bij
het riool ligt onder den grondwater-
pi e g e 1. Nu heeft de Commissie meerma
len geconstateerd cn ik neem ook geheel
aan dat dit feit juist is dat de straat-
If niet lekken, ook niet
daar waar zij tongevolge van den slappen
ondergrond dikwijls sterl- verzakt zijn. De
reden van het droogvallen der fundeering
ligt in de drainccrende werking der gebro
ken huisaansluiting die mogelijk wordt ge
maakt doordat de breuk (naast het
het grondwater ligt.
Een afdoend middel hier tegen is zeer een
voudig en bad men dadelijk kunnen vinden
wanneer men zich eens afgevraagd, had hoe
het komt dat ditzelfde euvel zich niet
LOODGIETERS- EN
SANITAIREWERKEN
J. F. GALL Jr.
ROTTERDAM
00SÏEINDE 96 TELEFOON 65130
WONINGEN EN
WINKELHUIZEN
te buur. Kortekade h'd
Ouciedijk, Rotterdam.
Bevragen op het werk
cn Tel. 55826 en 543 iö.
GEWAPEND
BETON
(WAANSKALS i26, R'DAM IEL 42B2Ï
IstiTEM vencri,
-T- Hl-rii.li.;.,:,!',!-
K. J. BOS ZOON
HOUTHANDEL
VUREN
GRENEN
KOUTLAAN 19 GEZAAGD
TELEF. 1302-1303
ROTTERDAM
Prachtige
Vrijs
REMBRANDTLAAN 46-70
STERREBOSCH SCHIEDAM
Bovenhuizen,
b v 7 Kam is, b uken, tw. e Waranda's, twee W Cs
en vrije Fietsenloods. Huur I 45.— per maand.
Vrije Benedenhuizen,
4 Kamers, Keuken, droge Keld-r en grooten Tuin.
Huur 1 39.- per maand.
Van alle co fort vooi zien Waterleiding voor reke. ing
van de i verhuurder. Geen lorenzei.b lasting.
A. DE HA AY Zn.
telefoon 53704 43560.
Is U voornemens in
RUS W l«J K
te gaan wonen? Verzuim dan niet eens
te gaan kijken aan de CAAN VAN
NECKLAAN. U vindt daar:
onder architectuur gebouwd, voorzien van badkamer
met bad. Ruime slaapkamers. Prima afwerking.
AANVAARDING PER JUNI AS.
Bouwbureau GEBR. v. d. LOO
Herman Costersfto*. 328, Den Haag, Tel. 36795
De eerste vraag die men doen zal is deze:
breekt bij deze constructie de huisaan
sluiting niet, wanneer de straatophoóging
zakt?
Hierop is maar één antwoord mogelijk en
dat is: zoo zekoi als tweemaal twee vier is
breekt de huisaansluiting hier natuurlijk,
ook maar daar ligt niet het criterium.
Wanneer de huisaansluiting bij den gevel
gebroken is wordt in dit geval het grond
water nog niet afgemalen, want de verbin
ding van de gebroken leiding met het riool
blijft boven grondvvater liggen en dat is
het criterium waar hét op aankomt
Men legt de huisaansluitingen te Rot-
3 r d a m veel te deip. Waar men in Den
Haag gelegenheid vindt die op 0.80 M. en
in Amsterdam zelfs op 0.50 M. onder de
straat te kunnen leggen, moet men in Rot
terdam ook met deze maten kunnen uit
komen.
Dit is juist het aantrekkelijke van vele
oude plattegronden dat zij een éénheid, een
Ku.u. - nMn«n afSe.ronil geheel vertoonen en wij mogen
doet noch in Den Haag noch in Amster-j 5 u a-e r u e nJ f n S» maar aiaotn- ong wej eens afvragen hoe het nageslacht
dam, plaatsen die toch ook reeds sedert wordt dit gemaakt door de hooggelegen J 0VGr 0 n s zal oordeelen wanneer er heden
die en uit het oogpunt van stedenschoon en
uit het oogpunt van aanleg voor hun ver
houdingen ideaal mogen worden genoemd.
Een daarop volgend geslacht heeft de groote
lijnen van stedenbouw en goeden aanleg ge
heel vergeten en heeft daarbij groote fou
ten begaan, die goeddeels onherstelbaar
zijn. Maar in de laatste decennien breekt
zich weer het besef baan dat wij ons op
nieuw moeten richten naar de groote voor
beelden van het verleden, zij het ook dat
onze huidige eischen inzake verkeer, voor
al ook inzake hygiëne, verre uitgaan boven
de toenmalige. We moeten intussohen waar
schuwen tegen een fout die men overal aan
treft. Bij ieder uitbreidingsplan meent de
ontwerper te doen te hebben als het ware
met hoornen, die zeer hoog groeien; nie
mand denkt daarbij aan beperking, nie
mand stelt zich voor tot een éénheid te
komen.
ilaan
sluiting.
lang een bemalen riolecring bezitten.
principieele onderscheid met Rotterdam En wanneer de zakking van het riool met
ligt h°m bij deze 2 plaatsen daarin, dat do spruitstuk zulke abnormale afmetingen zou
huisaansluitingen, veel hooger liggen aannemen dat dit aansluitingspunt inder- 0
ten opzichte van het grondwaterpeil cn bo- daad onder het grondwaterpeil zou komen, aan het nageslacht overlev
op het riool zijn aangesloten niet in dan zou men desnoods daar, in het midden
geen noemenswaardige bevolkingstoename
zou komen cn wij onze steden in den toe
stand van heden, volkomen o n afgebouwd
met als het ware afgerafelde uiteinden,
den zijwand.
T.V. KON. VEREEN IGDE
f APIJTFABRIEKEN
ROTTEROAM
N.V. Rotterdamsche Fijnhouthandel I
LINKER flOTTEKADE 101-102, ROTTERDAM - TEL. 12474-40353 1
Coromandel Coromandelflneer
vh^SI*
a
NV. MEUBShEERïNGMY
WESTNIEUUJLANDI3
BETÏÏVa weringen]
ROTf E R DAM .T EL51 WA
DEN HAAG, Hoordsinde 138
-i ROTTERDAM, Groote Markt 12 1
Zelfs in dit geval is nog geen droogleggen
der houten fundeering te vreezen, want het
drainagepunt ligt dan niet bij de palenrij
maar op de halve straatbreedte daarvan
verwijderd en gezien de steile verhanglijn
van het grondwater bij het punt van afma
ling loopen de heifundeéringen nog niet het
minste gevaar. Door dezen raad op te vol
gen, dus door de huisaansluitingen belang
rijk te verhoogen en ze boven op het riool
te brengen kan onmiddellijk afdoende
verbetering intreden.
Het is vreemd da.t de Commissie deze dood
eenvoudige en weinig kostbare oplossing
niet zelf gevonden heeft, want zij consta
teert het geval dat de toestand bij de Wes
terbouwgrond Maatschappij goed is en daar
liggen de huisaansluitingen bij het riool op
1.50 dus hoven den grondwaterstand dio
op 1.80 ligt, zelfs waar men hier niet de
constructie van huisaansluiting boven op
bet riool heeft toegepast.
Vergelijkt men hierbij den toestand zoo-
als die te 's-Gravenhage en te Amsterdam
voorkomt, waar men, nimmer last van dit
>uvel ondervond, dan vindt men daarin een
»cvestiging van het bovenstaande; het cri-1
terium ligt hem niet in de eerste olaats in
iet feil dat >de terreinophoogingen in Rot
terdam wat aan den lagen kant zijn en men
van polderland geen boezemland maakte
maar aan de veel te diepe ligging
van de huisaansluiting.
We kunnen dit alles als volgt samenvat
ten: wij vinden dat onze voorvaderen in on
ze polderstreken steden geschapen hebben
Willen wij geen slecht Jiguur maken te
genover hen, die n a ons komen dan mag
werkelijk wel eens gedacht worden aan een
systematiseren afbouw van stadsdeelen.
DCQA.NEL CSRCND
Van de huizen gebouwd door Gebr.
van der Loo in de Caan van Necklaan I
te Rijswijk Z.-H
