TRAS
ILLANT
EYSERS
Bouwcredieten en Hypotheken
VICT-
TE KOOP
Doe
Het
Veilig
Wiet
Dawlplug
J. VAN WEJCK
Wed. J. BOSMAN
iELDEN beschikbaar
Bouwkundig bureau
ROTTCRi7fiM
KRALINCEN - Cs-Cravenhof)
De woonwijk voo» de goed gesitueerden van Rotterdam.
Aan den LAMBERl WKG hoek VAN SOMKRENWEG
VILLA'S en HEERENHUIZEN
in prijzen vanaf f 24.500.
Inlichtingen: S. MOOK, Telefoon 32518 en 32732
BOUWBIAD No 42, PAG 3
MAANDAG 24 MA AM IMO
Onder architectuur gebouwde HEEREN^UI7CN
aan de Scnellinglaan, hoek van Deventerlaan
te Voorburg. Te bevragen op het werk en bij
GiBDEK DUDEH, Prins Hendriklaas I, Cijslgusl. lil I'iï
lllllllIIIIIlllllllllllMMlIllllllllllllI
De toepassing van Tras, door R. Wagner.
In vervolg va.n ons artikel in „De Bouw- gons de berekening maar ook moet er waar-
wereld" d.d. 10 Maart j.l. waarin wij eindig- borg zijn, dal de op grond vain de earn en
den met liet opnoemen van de negitievo stelling als dicht beschouwde mungverhuu-
voordeelon, vak daaromtrent bet volgjnJe ding, hare dichtheid en ondoorlaatbaarheid
op te merken. j voor water in het bouwwerk behoudt.
vi.'HMTViiPBivr VAM ra sTïui rr> Aa" d! VM1 bell«ndli krommen Pul-
VERMINDERING VAN DE STERK IE |er, Graf, Betke, e.m.a.) is gemakkelijk de
DOOR GEBRUIK VAN TRAS. j theoretische dichtheid te bepalen. Minder
Het le bekend dat het vervangen van een 3 "\et bosten verbon"
groot deel van het cement door tros. op de ?„e bsr5lk,mlr« van vwluagdo getal-
druketerkte hl ongunstiger, tin kao jtrwkon. L'L" ,d*.,werke,ikhe,<'-
Ieder die met het materiaal op de hoogte ie. K""»"»".»
weet echter dal tras een langzaam verhar
dend bindmiddel is. dat latente hyd'iauti-
sche eigenschappen heeft, die eerst door le
vrijkomende katk va.n het cement act.t*
worden. Eerst moet dus hel cement zijn
kalkhydraat gedurende de verharding af-
6tooten, vóór het tras in werking kan ko
men. Het blijkt dat de werking van de tras-
verhardiing op de treksterkte grooter is dan
op de druksterkte. Dit is van beteektu.s.
omdat bij groote waterbouwwerken, le Iruk
sterkte van het beton overvloedig is, terwij.
trekspanningen door het zetten van hei
bouwwerk, door verschil in waterdruk, aoor
temperatuursinvloed en door het krimpen
van hel beton dikwijle kunnen ontstaan
Voorts mag echter ni-et worden vergeten,
dat de toename in sterkte bij het gebnrb steenmee^of
rr Huurt on fill ho' n'tl blWUlUïei OI
van tras jarenlang duurt en dat he' nut
iuist Is, zooals dikwijls gebeurt bij vergelij-
;ing der sterkte, de 28 daagsche proef na
te gaan. Minstens een verhardingsdu jr van
8 maanden moet in aanmerking worden
genomen.
Proeven van Prof. Burchartz tooneo aan
dat bij toevoeging van tras de trek- en druk
sterkte aanmerkelijk grooter worden
Zoo word! bij de mengverhoudimg 1 0.5
3 in vergelijking met 1 0 3 na 12 maan
den de treksterkte bijna 50 procent, de druk
sterkte 20 procent hooger. Bij vervanging
van een deel cement door tras. wordt
de treksterkte nog tot een bepaalde toege
voegde hoeveelheid grooter. Deze tomamo
Is na 12 maanden 12% voor de mengverinu-
ding 0.8 0.2 0.3 en ongeveer 10% voor ie
meng verhouding 0.75 0.25 3 in vergelij
king met 1 3 zonder tras. De druksterkte
vertoont een vermindering naar verhouling
van de vervanging van het cement door
tras. Hier rijst de vraag of niet dc toename
der treksterkte in technisch opzicht mter
beteekenis heeft, dan de naar verhoud:ng
geringe afname der druksterkte, omdat
deze ook in het ongunstigste geval nog een
veelvoud is van hetgeen praktisch verlangd
wordt Juist ten aanzien van de druksterk
te wordit door vele ingenieurs de fout ba-
g&an van de toekenning van een overdreven
wtcekcnis, terwijl niet enoeg gelet wordt
op andere technische eisohen als vermin
derde treksterkte, verhoogde elasticiteit,
plasticiteit e.m.a.
Proeven van Graf op grindbeton met
schrale verhouding toonen eohter ook de
volgende sterkten
1 bindmiddel op 8 toeslag materiaal:
1 cement: 0 tras: 8 grind na 28 dagen 115
kg/cm3;
1 cement: 0.5 tiras 12 grind na 28 dagen
114 kg/cm*.
1 bindmiddel op 10 toeslagmateriaal:
1 cement 0 tras 10 grind na 28 dagen
88 kg/cm3;
1 cement 0.5 tras 15 gi-Lnd na 28 dagen
84 kg/cm*.
Hier kan dus ondanks de vervanging van
cemont door tras, praktisch geen verminde
ring in sterkte worden vastgesteld. Over
eenkomstige uitkomsten heeft Martin ge
vonden.
Te Anderten werd door 0.33 deel tras toe
voeging in het beton een toename in sterkte
tot 47% vastgesteld. Dit gunstige resultaat
had ten gevolge dat de groote dubbele sluis
met trascement werd gebouwd. Er werd 20
duizend ton tras aan verwerkt
Te Geestemünde stelde Gaye vast, -lat
tras bij hoogovencement en bij Portlandce-
ment dezelfde werking had, hetgeen door
proefnemingen van Arp te Bremen werd be
vestigd. Bij de 6luis te Geestemünde werd
dientengevloge zoowel bij gebruik van Port-
landcement als van hoogovencement tras
toegepast.
Deze toepassingen bewijzen, dat bij ge
bruik van tras de sterkte altijd toeneemt. Bij
vervanging van cement door tras toonen
eenige proeven een vermindering in druk
sterkte. maar ad tij d nog tot een bepaalde
mate, een vergrooting van de treksterkte.
Andere proeven geven bij vervanging van
een cedeelte van hert cement door tras, de
zelfde sterkte als bij mengverhoudingen
zontler tras.
Uiteraard moet het aantal tras im cement-
beton min of meer naar het kalkgehalte
van hert cement worden bepaald. Hierbij
moet worden vastgestled, dot ook hoogoven-
cement altijd nog tras kan hebben, daar ook
ianden
bouwstoffen in d-e meeste gevallen aanzien
lijke afwijkingen van de vereischte korre»-
grootten toonen, hetgeen eerst dikwijls door
een kostbare groepeering van de koirel-
grootrten kan worden verholpen.
Meestal bestaat een gaping tusschen de
fijnste zanddeeltjes en de grootste cement-
deeltjes, vooral omdat de heden daagse he
cementen een groote maalfijnJieid hebben.
Deze gaping te vullen kan in vele gevallen
éón van de bijzondere doeleinden voor tras
zijn. Zooals reeds in het begin werd opge
merkt moeten volgens Dr. Agalz te Breinen
de fijnste korrels niet slechts in voldoende
mate alleen in de toeslagstoffen verb >nden
zijn, doch moeten deze pas met het cement
resp. tras worden toegevoegd. Ook is een
fout, die vooral bij gietbeton is op te merken
voor de ontbrekende fijnste korrelgedecllen
steenmeel of fijn zand te gebruiken, omdat
deze slechts een mechanische werking kun
nen hebben, doch overigens in het beton
dood zijn en bij waterrijk beton een gevoe
lige sterkte-vermindering veroorzaken.
Daarentegen heeft de toepassing van tras
het vóordeel, dat deze wegens zijn iets gro
vere maling dan cement, de bovenbedoelde
gaping in korrelgrootten vult en bovendien
door zijn hydraule factoren in de verharding
van het beton chemisch ingrijpt en de vrije
kalk van het cement tevens verhardt.
Hiermee is ook de waarborg verkregen,
dat de bij de samenstelling van bet beton
berekende dichtheid ook tijdens het bestaan
van het bouwwerk behouden blijft Ont
breekt echter aan de vrije kalk van hot ce
ment de gelegenheid met tras te binden, dan
blijft het gevaar bestaan, dat de kalkliydrn-
ten zoolang reageeren en werken, totdat ze
in een stabiele verbinding zijn overgegaan.
Dit ko.n geschieden door opname van kool
zuur uit de lucht, bij het uittreden uvt hert
beton, óf bij waterbouwwerken door gedee'-
telijk voor het beton schadelijke omzettin
gen met bestanddeel en in het water, of wel
komen deze vrije kalkhydraten door door
sijpelend water aan de oppervlakte van het
beton en worden daar uitgeloogd cn door
het water weggespoeld. Deze verschijnselen
hebben eohter ten gevolge, dat óf het beton
chemisch aangetast wordrt, óf dart de oor
spronkelijk berekende dichtheid gedurende
het bestaan van het bouwwerk door het uit
treden van kalk wordt verminderd. Her. is
dan niet voldoende, na te gaan of het beton
volgens de berekening dacht is, doch in aan
merking moert worden genomen of deze be
rekende doihtheid ook nog aanwezig is, als
J-Iet drama aan den West-
Duinweg te Den Haag
Stadsontwikkeling en Volkshuis
vesting in het ongelijk gesteld.
Het mag algemeen bekend geacht worden
dat de lieer J. C. van Harmeien uit aen
Haag, langen tijd teil onrechte op ge
spannen voet met den Dienst van Stadsont
wikkeling en Volkshuisvesting aldaar heeft
cestaan. Vooral de wethouder, de heer Vrijen
hoek heeft gemeend, de particuliere bouwers
te moeten beschuldigen van de slechte toe
standen in Oud-Scheveningen overgebracht
t8 hebben naar het door hem gebouwdi-
Nieuw-Scheveningen.
Het gebeurde inzake de uitgifte van den
irrond aan den YVestduinweg aan hem voor
den bouw van arbeiderswoningen gelijk
men weet is het raadsbesluit begin dezer
maand door Ged, Staten goedgekeurd do
teerde reeds van 1928. Het heette toen dat
od den door den heer van Harmeien aan-
gevraagden grond een kerk gebouwd zou
worden. Later zou de kerk veranderen in een
school, maar van ingediende plannen hooide
men niet9. Eenige verwondering behoeft dl:
niet te verwekken: Immers niemand minder
dan de directeur van S. en V. zeide eens in
een vergadering, dat zijn Dienst ook voor
de valide arbeiders zou moeten gaan bouwen.
Een door den heer van Harmeien ingediend
plan werd toen door S. en V. verworpen,
•'och Bouw- en Woningtoezicht was hiermede
ingenomen.
- Noch de kerk, noch de school, werden op d-
bij dirt cement de verharding zich op grond .bedoelde gronden gebouwd, maar men bleef
daar de het plan van den heer van Harmeien niet
if serieus vinden. Waarom niet?
kalkafschetdaing voltrekt
moderne hoogovencementen In den strijd
om de sterktecilfers juist in den laatsten
tijd aanmerkelijk kalkrijker worden gemaakt
dan vroeger.
BROOS ZIJN VAN TRAS-CEMENT-
BETON.
De meening, dart tras het beton broos
Het lange wachten moe, besloot hij op 5
Februari 1929 zich regelrecht tot B. cn W
te wenden en moest hij tot zb'n niet geringe
verbazing merken, dat S. en V. eenige maan
den lafer eveneens een plan hadden inga
diond cn het had er den schijn van dat ziir-
plan moest blijven liggen, totdat van S. en V.
maakt is volkomen onbegrijpelijk en berust j aangenomen.
zonder twijfel op een dwaling. Juist hei te- Nooit had de heer van Harmeien kunnen
gendoel is het geval. Tras geeft aan beton i denken, dat hij met zijn simpele aanvraae
een hooge elacticiteirt. welke die van cement- de politieke tongen los zou maken. Vi'f
beton volgens onderzoekingen van Graf en vergaderingen zijn aan het voorstel gewiil.
Ostendorf aanmerkelijk overtie'E I F,en Vrijheidsbondsche woordvoerder durfde
Deutscher Ausschuss für Eisenbeton. Heft beweren dat v. Harmeien a'leen aan
Volgens deze onderzoekingen -vordt door
het gebruik van tras de druk elasticiteit
met 26 de trek elasticiteit rr>"t 28 en
de b11icingselasi-tclteirt met 14% vermeer-
dred. Deze verhoogde elasticiteit :s zeer
gunstig voor den weerstand van het beton
tegen stooten. Zooals reeds 'n het heein i<s
opgemerkt, heeft Dr. Grün in zijn boek „Der
Beton" hierop nadrukkelijk gewezen. Ook
Passow hoeft gevonden, dat het verbrijze-
lingspunt van beton door tras en lioog-
oven slakken zand verhoogd werd. Flpc
tische toeslagmaterialen moeten natuurlijk i Harm'
meer elastisch beton geven dan broze ne
Blacmatpriale" eo iedcrcn lvttmvv' •—•an '>-nn
toch bekend zijn, dat cement een broos be-
broosheid aanzienlijk verminderd wordt.
A's eezetrd moeten waarnemingen hei
tegen deel op een fout berusten.
DICHTHEID
alerbouwwerken vooral
grond door den te lagen canon f 20.000
verdienen, een bewering welke naar niets
lijkt, want de canon is ruim hoog.
De roode fractie wilde den grond niet aan
purtlcuüeren geven: dat was 't „gereede vox'
van wethouder Vrijenhoek. Toch is uit ein
'lelijk de beslissing ten gunste van den hper
van Harmeln gevallen met 24—16 stemmen.
Uit de gehouden debatten is gebleken, dn;
men er op uit is den particulieren woning
itniiw den nek om te draaien!
Wij verheugen er ons in dat dc heer van
eindeliik ziin streven he'oond heeft
gezien en ziin verheugd dat het volstrekt niet
in ziin bedoeling heeft gelegen het Grond
bedriif kapot te maken. Wel moest stol'irw
gpnomen worden tegen de plannen van d-
«oc. demoera'en nm t.e komen tot socialisatie
die i
leratiseh
oriëv
toerd ziin. die dus behalve aan riiksder
ook a-»n nrincjnes d«nken mnnion ijver"
voor liquidatie van het grondbedrijf, aang-
zien de overheid geen koopvrouw moet zij a
voor het beton de verhardingsproeven de
finitief zijn afgeloopen en geen gevaar meer
besLaat, dat besrtanddeelen van het beton
worden uitgeloogd.
Voor de bepaling van de waterdichtheid
voldoen derhalve ook niet proeven, als in
Anderten voor den sluisbouw zijn genomen.
Deze proeven werden gedaan op stukken, die
niet ouder dan 2 maanden waren. Het bin-
dlngsproces was bij dezen ouderdom oerst
in ontwikkeling, in 't hijzonder bij de tras-
cementstukkon. De stampbeton-mengverhou
dingen moesten overigens ondicht zijn, daar
bij de mengverhoudlng 1 0.33 4 2.5
slechts een dicbtheldsgraad hadden van j
1.03, o ls aangenomen wordt op grond van j
de korrel verhouding van het in And er lin
gebruikte grindzand, dat de mortel, waarop
het bij de berekening van de holten aan
komt, een samenstelling had van 1 cement
0.33 tras 3.5 zand 0.8 water.
De vermelde dichtheid van 1.03 ligt juist
bij de grens. In de praktijk moet deze mor
tel ondicht zijn, omdat in het bouwwerk
een werkelijke dichtheid slechte don kan
worden bereikt, als met een overmaat vin
verhittingsmateriaal wordrt gewerkt. Bij
gietbeton proeven was ook het tras-beton
aterdicht geweest
Hoe echter in den loop van den tijd tra3
haar dichtenden werking toont, blijkt uit
interessante waarnemingen, die aan het
Masuriach kanaal door den betrokken dienst
gedaan zijn. De met tras-cemenrt uitgevoer
de sluis was na de uitvoering en vulling
ondicht. Na enkele weken verminderden
de doorzij pel ingen aanmerkelijk en verdwe
nen ten slotte geheel. De sluis was dus ge
heel dicht geworden. Eerst werd aangeno
men, dart de ondichte plaatsen door vMsiib"
bing gedicht waren. Ken onderzoek in «Me
richting bewees echter de onjuistheid van
die veronderstelling: een volslibbbing was
niet ontstaan. De bouwdirectie kwam tot de
overtuiging, dat alleen het tras een dich
tende werking tijdens de verharding had
gehad, waardoor het bouwwerk volkomen
ondoorlaatbaar voor water was geworden.
Nog zij opgemerkt, dart bebaJve de bin
ding van d>e vrije kalk m het cement, tras
dichting ook door de kolloïdale verhandingé
wijze wordt veroorzaakt, omdat deze met
een bepaalde zwelling van de trasdeeltjee
samengaat, waardoor de holten op bijzon
der gunstige wijze opgevuld worden.
BUITEN ZEEWATER IS TRAS
ONNOODIG.
De opmerking dat buiten zeewater tras
onnoodig is, vereischt ook onderzoek. Alle
waterbouw werken zijn aan aantastingen
van het water, die van niechanischen of
chemischen aard kunnen zijn, blootgesteld.
Herinnerd wordrt aan veenwater, aan Je aan
tasting van vrij koolzuur, aan het dikwijls
voorhanden zijn van kleine, doch in den
loop des tijde werkzame hoeveelheden vrij
zwaveligzuur in het grondwater en aan de j'
zuiver mechanische inwerkingen van water, j
uitlooging tengevolge kunnen hebben.'
Al deze gevaren kunnen slechts dan worden
voorkomen, als ook voor werken in'
water tras aam het beton wordt verwerkt.
Daarbij komen de ook voor deze bouwwer
ken verdere technische voordeelcn, als ver
hoogde elasticiteit en plasticiteit, vermin
dering van krimpscheuren, verlaging van
de verhardingstemperatuur bij groote beton
maesa's, bij gietbeton betere vloeibaarheid
van het beton en geen gevaar voor ont
menging.
F)e ontwikkeling
van Den Haag
Ir. Alph. Siebers bestrijdt in het R.Kk Bouw
blad de critiek, welke het Bouwkundig
Weekblad Architcctura heeft geoefend op de
wijze, waarop de ontwikkeling van den Haag
heeft geleid. Z. 1. staat den I-Iaag inzake aan
leg van Verkeerswegen volstrekt niet acu
ter bij andere Nederlandsche steden. Mei
verschillende voorbeelden verduidelijkt de
schrijver deze stelling. Toch debiteert de boer
-Siebers groote onjuistheid, wanneer hij op
merkt, dat den Haag er naar streeft naar de
plaatsing van de trams op vrije hanen, ook
op de niet-hoofd-verkeerswegen. YVat dun t».-
zeggen van het met groote meerderheid ge
nomen besluit van den Haagschen gemeen-
traad, inzake de Laan van Meerdervoort.
waar men géón vrije baan der tram wil?
De schrijver meent dat in plan West een
spoorwegstation op zijn plaats is en merkt
daarbij op het staat er werkelijk dat
de inwoners van Delft dichter bij het station
den Haag zijn, dan de Haagsche Westerlin
gen.
A'la het bij het sparen van natuurschoon op
de quantiteit aankomt, is den Haag zeker
niet de minste onder de Nederlandsche
steden. Dan noemt de heer Siebers wat in
den laatsten tijd werd behouder*, o.m. West-
duinen, de boschjes van Poot, Meer en Bnsrh
e.d. Terwijl echter den Haag alle zeilen bijzet
om mooie stukken te sparen, moet het toezien
hoe Wassenaar zijn natuurbez:t bederft, door
over zijn geheele gebied leelijke wegen te
trekken en een funeste bouwspecuiatie in
de hand te werken. Hier worden de duin
eronden op groote schaal aan afgraving prijs
gegeven, zoodat de schoonheid van de streek
wordt opgeofferd ten bate van particuliere,
die er milüoenen aan verdienen.
We zullen het bij deze aanhalingen laten
bet geheele artikel van den heer Sieher*
komt ons zeer eenzijdig voor. maar zal de
afdeeling S. en V. zonder twijfel welkom ge
weest zijn.
TRAS IN ZEEWATER EN IN ZOET
WATER.
De toepasselijkhid van tras voor bouw-
werken in zeewater wordrt van aJle kanten
erkend, zoodot dit niet in bijzonderheden
behoeft te worden besproken. Ze berust in
het kort op het feit van de binding van de
vrije kaïlk en de meerdere verdichting van 1
morteJ en beton. Nu wordrt beweerd, iat ook
zonder tras bestendige bouwwerken aan zee
gemaakt kunnen worden. Uit is echter maar
gedeeltelijk juist, want het is niet aan twij- f
fel onderhevig, dat in den loop van den tijd
alle cementbeton. met uitzondering mis
schien van aluminium-cement beton, aange
tast wordrt. Er kunnen echter omstandighe
den zijn, die het beton in eenigen vorm be
schermen tegen de aantasting van het zee
water. Bovendien is het gehaJle aan zout in
het waiter van beteekenis en het feit, dat
beton onder water beter blijft dan beton tus i
schen nat en droog, waar door voortdurende J
bevochtiging en verdamping van het water i
een gevaarlijke concentrartie van de agres
sieve bestan-ddeelen van het water kan ont
staan. In ieder geval zijn de waarnemingen!
talrijker, die bewijzen dat enkel cementbeton 1
vernietigd wordrt door zeewater, dan -te te-
genovergestelde waarnemingen. Ook is bij
het maken van een werk meestal niet vo)r-
uit te zien of het zeewater bijzonder agres-
sief zal werken of niet, of wel dat omstan* J
digheden kunnen ontstaan, die de agressivi
teit va.n hert zeewater verminderen. In deze!
omstandigheden is het toch zonder twijfel j
beter, bij hert maken van een helancriik
werk iin zeewater om als voorzorg, gebruik
te maken van de technische hulpmiddelen,
die naar erkend wordt de duurzaamheid van
het beton im zeewater verhoogen. In welke
£)e aangewezen Architect
Waarom geen andere regeling?
Er is in den Haagschen Raad over geltlaagj
dat de ontwerpen, gemaakt door architecten,
die Stadsontwikkeling aan de erfpachters
aanwijst dus min of meer opgedrongen
architecten, die den waarborg moeten geven,
dat er geen goede bebouwing zal komen
vaak door Bouw- en Woningtoezicht worden
afgekeurd, omdat ze niet aan de eischen der
verordening voldoen. Maar dat al die plan
nen en ook de wegens de afkeuring ver-
eischte nieuwe, toch maar betaald moeten
worden. Op deze klacht is van de tafel van
B. en W. het zwijgen gedaan.
Naar „Het Vad". ter oore is gekomen, is
dezer dagen weer een ontwerp voor een blok
dat een aangewezen architect hepft gemaakt,
afgekeurd, omdat het met de verordening in
strijd was.
Dit doet de vraag rijzen, of het wet zin
heeft een dergelijke regeling te handhaven.
Als de aangewezen architect zóó weinig op
ile hoogte is van de verordening, welke toch
niet zonder reden de bepalingen bevat, welke
er in zijn vastgesteld (het minste, dat men
inch mac verwachten van iemand, die door
Stadsontwikkeling naar voren wordt gesrho
ven als hiznnder bevoegd'ijkt het ons maar
heter de erfpachters met hun cieen architect
te laten werken. Wat ze trouwens 'eeen-
woordig toch al doen a's het plan van den
aangewezen architect heeft t.'gedaan.
mate echter tras een gunstigen Invloed heeft
op de bestendigheid tegen zuren, is vroeg
en laat door omvangrijke proefnemingen
voldoende bewezen.
AANHECHTING AAN IJZER.
De meening dat tras-cementberton minder
goed aan ijzer hecht dan onkel cementboten,
is door proefnemingen weerlegd. Graf vond
bij een mengvephouding 1:2:3 een glij-
weerstand van 21.1 kg/cm3, en bij tra-s-
cementbeton 1 0.25 2 3 30.6 kg/cm3.
f)9tendorf vond voor cement-ka.lk tras beton
1 1.25 2 6.75 20 kg/cm3, aanhechting en
bij cement-beton 1 5 gemiddeld 19.5 kg/cm3.
Uit deze proeven blijkt, dat beton mot tras
even vast aan Ijzer hechrt als beton zonder
WAARBORG TEGEN
ROEST V ORMING.
Deze is bij tras-cement-beton even goed
voorhanden als bij enkel cement-beton Ver
scheidene gewapend-betonwerken met tras
cement gemaakt, hebben praktisch het be
wijs gegeven. Ook proeven in het labore io-
rium der firma D. Zervas Söhne te Keulen
met verschillende tras-cemenrt-verhoudir.gun
hebben bewezen dat bij tras-cemcnt evenmin
roestgevaar bestaat als bij enkel cement.
Bij de praktische proeven voor den sluis
bouw te Anderten werden ook proefnemin
gen naar den waarborg tegen roeeten ge
daan.
Over deze proeven wordt gezegd:
6 blanke staven werden gelegd in telkens
6 kubussen met de verhouding lc lt 5g
en lc 5g.
Deze kubussen in elke mengverhonding
werden onder vochtig zand, de overige drie
iin de lucht bewaard. De kubussen werden
na 28, 15 en 90 dagen stukgeslagen en
ijzer onderzocht
Het eindresultaat was: alle staven waren
vrij vam roest.
Bij deze proeven valt op te merken, dat
buitengewoon veel trae werd gebruikt. Zou
inderdaad de meening juist zijn, dat 1ocr
het binden van de vrije kalk van het beton
door het tras de beschermingg van de kalk
tegen roest wordt opgeheven, dan had dit bij
de proeven wegens hert groote aandeel tras
stellig moeten blijken.
Dat echter ook bij enkel cementbeton soms
de staven kunnen roeeten, is door Dr. Gosv
lich te Berlijn vastgesteld. Vroeger meende
men dart Portland-cement-beton hert ijzer ;n
elk geval beschermde. Eerst later bleek dat
dit niet zoo is en dat veeleer het beton, dat
hert ijzer onmiddellijk omgeeft, waterdicht,
dus tamelijk vet, moet zijn.
Deze ervaringen hebben er toe gelend, dart
gewapend-beton firma's, die waarde hech
ten aan een goede uitvoering, hert ijzer met
alleen met cement-melk behandelen, maar
oók d,e gedeelten waarin ijzer ligt, met een
waterdichte verhouding maken.
Als dus in dirt opzicht in bepaalde geval
len negatieve ervaringen met tras-ceïnerit-
beton is opgedaan, dan berust drirt blijkbaar
op een fout in het betonneeren, gelijk ook bij
enkel cement-beton voorkomt en heoït dit
nartuurlijk niets te maken met het gebruik
vam tras In bet beton.
Als samenvatting kan uit 't voorafgaan
de de gevolgtrekking worden gemaakt, dat
praktisch tras de sterkte niet vermindert,
doch integendeel ook bij vervanging van
cement door tras deze verhoogt en als toe
voeging gerekend, altijd de sterkte doet toe
nemen. Verder maakt tras het cement-heton
niet broos doch juist integendeel elastisch,
taai en bestand tegen stooten en slagon. Vol
doende dichtheid wordt strikt genomen eerst
door gebruik van tras gekregen.
Zoowel bij werken in zeewarter, als ook
zoutwater is het gebruik van tras eensdeels
een zokerheidsfactor voor de bestendigheid
vam het werk, anderdeels een voordeel in
technisch opzicht voor het beton.
De aanhechting van beton aan ijzer !s hij
tras-cement-beton gelijk aan die bij enkel
cement-beton en roestén van de wapening
is nooit een gevolg van hert gebruik van tras
(Wordt vervolgd).
A annexatie van
Rijswijk en Voorburg
De aanhangige grenswijziging van
Haag is in dit stadium, dat Ged Staten pen
Grensregeling hebben ontworpen, welke aan
het oordeel der betrokken gemeenten zal
worden onderworpen.
Bouwkundig Bureau
J. C. Henrt van lngen
Rotieraam, Vheisit.8b. lel.11748
Verzorging van in~ en txientur
Hinderwet, Drankwei enz.
-Alles ioi hei vak behooreno-
f 1-BOPfcB WFPW
VULGENS HUURKOOPSYSltElv.
TE KOOP
«non arrj,
Vestibule. Trappen-
iciciiiait ïsjKmiï
Inlichtingen F. VAN 8GVEN
Overtuigt U in het
Veiligheidsmuseum te Amsterdam
Importeur:
RAWLFLUO HOUSE
DELFT
Alle RAWL»PL,UG-Artikelen bij
L00SDUINSCHEWEG 185 - TELEFOON 32968
DEN HAAG
Alle RAWLPLUG Producten bij
GRONDHEERENDIJK 99-101 - ROTTERDAM
TELEFOON 13781 i
leHypotiinxen. Rente huizen
50/0, landerijen
Bouwcredieten - Financiering
Voorschotten.
B. SEVINGA Co.
Essenburgs'raat 71a Tel. 36566
ROTTER DAK'.
Woningzoekenden
i net plan-Zuid te Amsterdam iKoer-
i Maasstraat) vindt U
■bQERIEFELIJKE woningen of
WINKELMET WONING EN KELDER
VRIJE Bovenhuizen vanal i50
Bovenhuizen vanai I 45.-: Beneden
huizen vanaf 155»— per maand.
illeerd met warm en koud
itroomend water. Te bevragen bij
P. J. SCHENOSTOK
Directiekeet of Hrinsengrach. B51
Amsterdam. IcL 32564-83873-2827i
Alle
WASSENAAR
I TE KOOP:
BETER GEBOUWDE I
HEERENHUIZEN
op eigen grond, i
Voorzien van vaste wasch- j
j talels en aanleg voor bad, j
electr„ gas en water, met
garage. Billijke prijs. Hooge
i hypotheek aanwezig.
Te bevragen bij
P. H. VAN SPR0NSEN,
Hanenburglaan 142, Oen Haag, i
Telefoon 34529 en op het werk
I Crocusstraat, Oeyleroord. j
i Wq» is zoo'n bad toch heerffjVl
I Open de kraan - en daar stroomt
het dampende water al uit den
„Vaillont". U moest toch een»
een brochure vragen, of nog
beter - den ,,Vaiilant" op, onze
monsterzalen in werking komen zien.
N. V. Handelmaatschappij
R. S. STOKVIS Zl!
Rotterdam - Westzeedijk 507
Amsterdam Keizersgrochl 313
Den Haag Aiexanderstraaf
Groningen Hoornschedijk 3
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar-
straat 27, Telefoon 15154, Den Haag.
's-GRAVENHAGE
voor het maken van plannen en uitvoering van werken, zoowel
nieuwbouw als verbouw. Adviezen Hinderwet Taxatie
en Administratie voor Huizen, enz. Accurate en spoedige uitvoering.
G. F0JE3
Copernicusstraat 255. Architect.
N-V^VCRKOOPKANTOORVANTRAS SNTUFI)T€€N"
HflRIN^VLIÉT.32. TCLCF 53480
PPIMQ QN!7€PNQCH€P-cn BPQHLfPTPflfi
