ENCI CEMENT
£)e Voorjaars-Messe te Leipzig
A.VAN WIJNGAARDEN ZONEN
Uw IDEAAL....
foLLEDIG INGERICHTE BADKAMER!
GOEVERNEURLAAN en
VAN ZEGGELENLAAN
O. Administratie Mij AMSTERDAM
AANSTA&NPE
lA!B!iITID>M€I!NI
DE BRUG
f120110.
LEIDEN-OEGSTGEEST
BOnWBKAD Vo 42. PAG. 2
M'4Wn\G 24 *4 A APT '030
TE KOOP aan deTH. JACOBALAAN. Moole
Tc bevragen bij |J HOlZHAUER, RütL RP]W8Q I3Ï. OlWtllil
Tel. 42467 en op het werk.
Aardbeistraai te Den Maag
bev. 5 Kamers, Badk., W.Cs, Keuken, ruime /.older, Hvnoiheek
aanwezig. Inlichtingen bij
fl.lf. Boow- en Expioitatie Mij. „GERJOH' Oiresioiii VF.RSCHÜ1
ZUIDïRPAPitl O.AN <8? DEN H4» TELEFOON 30460
door L. H. Br aim, Secretaris voor Nederland van de Leipziger Messe.
Wie eenige bijzonderheden wil geven van
de in deze maand gehouden Leipziger Messe,
moet uit de versohillende groepen een keuze
doen. Er was zooveel tentoongesteld, dat
elke gedachte aan volledigheid achterwege
moet blijven. Hieronder volgen dus enkele
afdeelingen van algemeenen aard en
geen in nlft minder mate opgaat voor de
Technische Messe.
Ueae maakte met die daaraan verbonden
bouwvak-ofdeelmng als steeds een grootschen
indiruk. Welk een triomf der beotmiek, wat
uitstekende hulpmiddelen om noesten ar-
bedd gemakkelijk te maken en prachtig
de groote gecombineerde groep voor de teoh- werk tot stand te brengen! Die
nische en de bouwbedrijven.
We beginnen met de Meubel-Messe. Deze
groep is uitsluitend opengesteld voor houl
ders van speciale toegangsbewijzen, zoodat
daar bijna uitsluitend vaklieden heengaan,
hetgeen ook de bedoeling is. Zij breidt zich
voortdurend uit en daarom is reeds sedert
eenigen tijd de toch zeer aanzienlijke ruimte
in het „Ringmesshaus" niet meer voldoende.
Geen nood op een afstand van slechts en
kele minuten staat het „Messhaus am alten
Theater". Dit kon als aanvulling van de
meubelbeurs dienst doen en voor het eerst
stonden daar de exposanten, die in het an
dere gebouw geen plaats gekregen hadden.
Door den voorspoedigen groei is de meubel
groep een zeer bezienswaardige tentoonstel
ling geworden, die een vrij volledig over
zicht geeft van de Duitsche meubel productie,
van de nieuwe vormen en modellen. Onge
twijfeld Is het voor den deskundige interes
sant. hier van het streven der moderne bin-
neai-architectuur kennis te nemen. Het
epreekt vanzelf, dat de Duitsche smaak nog
al eens van de Hollandsche afwijkt, maar
toch kan men er nieuwe ideëen opdoen,
die ook voor ons meubilair van dienst kun
nen zijn. Veel is in den laatsten tijd ver
anderd. Van rechte stijlvormen is men terug
gekomen, scherpe kanten en hoeken worden
geheel vermeden, prettige ronde vormen
moeten de gezelligheid van het interieur ver-
hoogen. De toepassing van bijzondere exoti
sche houtsoorten, meestal twee verschillen
de soorten voor eenzelfde meubel, dient tot
verhooging van het artistieke cachet. Behal
ve voor slaapkamer-ameublementen, die in
lichte tinten gehouden worden, hebben don
kere kleuren op het oogenblik de voorkeur.
Ook in goedkoopere meubelsoorten wordt ge
streefd naar een fraai uiterlijk, al blijft het
dan bij een imitatie van de duurdere stuk
ken. De horizontale richting wordt gevolgd,
omdat deze het meest in overeenstemming is
met de afmetingen van de moderne woning.
Voor de expositie was veel belangstelling.
Voortbrengselen van kunstnijverheid,
waarmede naast Duitschland ook andere na
ties op de Leipziger Messe plegen uit te
komen, waren in rijke verscheidenheid te
zien. Het lijkt een verstandige maatregel,
dat in eenige huizen, tw. het „Grassi-Mu-
seum" en het gebouw „Petershof', de in te
zenden goederen vooraf door een jury be
oordeeld worden en de toelating alleen plaats
heeft, wanneer de juryleden een gunstig ad
vies geven. In het bijzonder voor eerstge
noemd gebouw is de keuring zeer streng en
het peil wordt hierdoor aanmerkelijk op
gevoerd, zoodat men verzekerd kan zijn,
tiaast kunstvolle artikelen geen minderwaar
dige producten te zullen aantreffen. In het
„Petershof" waren eveneens veel inzendingen
die van goeden smaak getuigden en ook in
andere Messegebouwen, zooals het „Specks
Hof', kon men voortreffelijke dingen ont
moeten. Er openbaart zich een ernstig
streven, de gewone gebruiksvoorwerpen even
goed aan bepaalde artistieke eischen te laten
beantwoorden als de fijne luxe-artikelen, het
geen door samenwerking van kunstenaars
en industrieelen zeer goed mogelijk is.
Speelgoed was door ongeveer 900 exposan
ten tentoongesteld. Dit is een van de oudste
groepen der Leipziger Messe. Het Duitsche
speelgoed is alom ter wereld bekend en voor
den oorlog ging de helft van de geheele pro
ductie naar het buitenland. Sedert is hierin
eenige verandering gekomen, omdat men
zich inmiddels elders meer op de speelgoed
industrie heeft toegelegd, maar toch worden
nog groote hoeveelheden omgezet, welke.voor
het meerendeel op de Leipziger Messe ver
kocht worden, naar het buitenland en voor
'de binnenlandsche markt Hoewel houten
speelgoederen minder in trek zijn dan vroe
ger, zijn op deze Messe artikelen van goede
kwaliteit en aardige uitvoering bevredigend
van de hand gegaan.
Een afdeeJing, welke in belangrijkheid de
hierboven vermelde vrijwel nabij kwam,
was de textielgroep, met 760 exposanten. Hier
was de „kumstindustrielle" afdeeling staan
de onder leiding van Professor GrauJ, iets
nieuws. Zij omvatte een kerncollectie van
voortbrengselen ujt Duitschland, Frankrijk
en Tsjecho-Slowakije: tapijten, gordijnen,
stoffen voor meubelbekleeding en wandvei-
siering, kanten en weefsels. De handel met
het buitenland was op de Textielmesse be
trekkelijk kalm, er zijn o.a. exportzaken tol
stand gekomen met Amerika, Nederland en
Zweden. Over het geheel zijn de bedrijven
nogail van opdrachten voorzien; dit werd
althans medegedeeld.
Na een onderbreking van een jaar was de
afdeeling voor lectuur weder aanwezig; zij
bevond zich in haar vroegere huisvesting,
het Bugra-Haus" en trok zeer de attentie,
hoewel de exposanten nog niet hetzelfde aan
tal hadden bereikt van vroeger. Voor het
eerst hadden Fransche uitgevers een col' ec-
tie boeken van Franschen oorsprong tentoon
gesteld, waaronder zoowel klassieke als mo
derne werken. Van belang waren o.a. de
in voorbereiding zijnde Fransche encyclope
dieën.
De groepen voor glas, porselein, aardewerk
metaalwaren, verlichtingsartikelen enz. enz.,
alile van oudsher tot de Leipziger Messe be-
hoorend, zouden nog stof te over bieden voor
een bespreking, doch beperking is noodig,
omdat ook over de Technische Messe iets te
zeggen valt Alleen nog dit.
Geheimrat Ph. Rosenthal, een der eersten
van de Duitsche porselein-industrie en groot
voorstander van de Leipziger Messe. herdacht
ln de jaarbeursweek zijn 75sten geboortedag.
Een bezoek aan de uitgestrekte monsterka
mers van de Rosenthal-fabrieken en dochtc-
maaAschappijen bracht nog eens extra onder
de aandacht, wat door Duitsche wereldfirma
als deze wordt gepresteerd. De schitterende
monstercollecties van gehruiksporselein en
kunstvoorwerpen gaven hiervan een hoog
denkbeeld en men behoeft zich niet te ver
wonderen, dat dergelijke producten hun wog
vinden naar alle landen der aarde. Na Ro
senthal kwnm~n de Bing-Werke aan de her*
die niet minder dan twee etages van he»
„Conrentra-Messhaiis" voor de expositie van
hun huishoudeliike artikelen in gebruik ge
nomen hadden. Zoo telt de Leipeiger Messe in
de aigemeene vakgroepen verschillende deel-
nemers van vooraanstaande beteekenia, hel
echte
MAASTRICHT
drong zieh reeds aanstonds op bij het be
treden van de enorme hal, waarin de werk
tuigmachines waren tentoongesteld en al-
dors voor de af deelingen techniek en
bouwbedrijf zijn 17 haillon in gebruik werd
de juistheid van deze meening bevestigd.
Hoogst belangwekkend was da expositie
van de „VDMA" (Vereim Deutscher Maschi-
nenbau-Anstalten) in de hallen 7, 8 en 21.
Daar waren, systematisch en overzichtelijk
ingedeeld, machines voor de vo-edinge-, de
genotmiddelen- en de ohem9ich« industrieën
embalileerma chines, transport-insta ldatiies,
machines voor de waescherij en de huishou-
diing, automatische weegschalen, tex tied ma
chines, pompen en compressoren, verbran
dingsmotoren, verwarming»- en ventileer-
installaties, meetinstrumenten voor de ver-
wa.rmiingsteohndek, fittings enz.
Hoewel de Nederlamdsche exposanten
voor het meerendeel toi -,-e ^meene vak
groepen bethooren, wa.ren ook op de Tech
nische Messe eenige Hollandsche stand-s.
Twee daarvan bevonden zich in bovenge
melde had 7, namelijk die van YViiMem Smit
Co's Transfarmatorenfabnieds, Nijmegen .r
(Ekrc-^ap^n) en. van da
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
IMBMM I
Vertegenwooraigers voor A MIIVC St Pn AELBRECHTSKADE 147b
Me IViUTO UU. TELEFOON 30404-30233
ROTTERDAM en OMSTREKEN;
OtLHSCHtSISiM 12b - ROTTERDAM
TELEFOON 00650 EN 00651
staatje van de groepen, die op Technische
Messe aanwezig waren:
Motoren, verwarmings-, gieterij-
160 deeln.
en gaste ohniek
'erktuigmachim
.De V(jr-, Doettachei,!.,ho"t-,en «la®bewl!rklne
mn*.h,ï.n« EleCtTOtechlllds
gezondheids tech-
de Ijzerfabrieken
(verbeterde e&eotrische vleêsohsnijmachine»
met imgebouvvden motor). In had 8 v>~~ J-'
firma J. Munzer Co., Rotterdam, met
pneumatische kardeerraaohimes. In een an
dere maohin-ehad (No. 11) was „Heemaf" d«
trouwe jaarlijksche comparant. Zij had bo
vendien een stand in het „Haus der Elek-
tnotechniik", waar de voornaamste edecfiro-
teobnische firma's van Duitsohlamd expo-
seeren. De Hengelosche fabri-eik was daar
op naam van bet eenige jaren geileden door
haar gestichte „Heemaf S.K.A. Motoren-
werk", Dortmund, met het doed de aandacht
te vestigen op een nieuwe serie S.K ioo-
itoren tot en met 20 P.K. en een nieuwe se
rie uitwendig gekoelde motoren.
Van deze laatste was een exemplaar op
gesteld in een speciaal daarvoor vervaar
digd glazen huis, waarin de motor voort
durend aan neervallend water en opstij
gende dampen was blootgesteld. Dit diende
om aan te toonen. wat bedoeld motortype
voor de chemische en andere vochtige of
stoffige bedrijven beteekent. De Amerika
nen noemen het een „all weather" type.
Voorts stelde „Heemaf" o.a. een electrisch
laschapparaat met een laschstroom tot 4(H)
Amp. tentoon. Ddt is de grootste stroom,
die tot dusver in Amerika, het land waar
de laschtechniek het meest verbreid is,
wordt toegepast .De Sphinx" uit Maas
tricht was als vanouds met haar sanitaire
installaties in hal 4 aanwezig. Deze firma
komt daar geregeld elk half jaar, met keu
rige badkamer-inrichtingen, een ook in het
buitenland zeer goed aangeschreven Neder-
d Bouwbedrijf
1 niek
IJzer- en staalwaren, diverse ma
terialen en halffabrikaten 300
Machines voor technologische be
drijven 420
Pompen, compressoren, transport
middelen en voertuigen 110
Over de bouwvak-afdeeling is reed» eer
der in dit blad gesproken. Van de in groote
hoeveelheid tentoongestelde bouwmachines
was een gedeelte van vroegere, voor groote
en kleine bouwwerken in Duitschland en
andere Europeesohe staten met succes toe-
constructie. Er waren echter ook
UITSLAG AANBESTEDINGEN
i arch. Gebr. Wlersi
lokaal, ganget
het ultbr. met 1
merwerk; porc. b:
c: lood- en zlnk-
usson, Westra en
ar on J. Hollman
744.
Kon. Wllholmlna-
werk. Laagste inschr.: a. Aus
Bonfanie f 12.960: b. C. Tlgele
£2310; c. G. J. Bley. Wierden,
AMSTERDAM. Het best. der
school: het verbouwen van ee
gymnastieklokaal aan de Dreb bel straat. Laagste
inschr. M. H. Hamers, aldaar. 4800.
BARENDRECHT. Het Gem.best.: de bouw van
een nieuwe tuinbouwschool annex landbouwhuls.
3 aanbesteding afgelast.
L. A. Dijkstra, De
een boerderij. We
nde boerderij is de-
MOOI HILLEGERSBERG
Burg. de Villeneuveslngel nabij Plas-en en Sportterreinen
TE KOOP: MODERNF LANDHUIZEN, bevattende
5 Kamers, Keuken, Badkamer, Kelder, Zolder. In den
tuin garage ol loods. Verder voor-, zij- en achtertuin,
met atgeschutte terrassen.
Practische Inrichting Afwerking goed verzorgd.
Solide koopers flinke hypotheek.
Bouwkundigen: Te bevragen:
KOLPfl S OKOERDELIHOEN, 23
Hillegersberg. Hillegersberg. Telefoon 41485
ICELDBELECCING
1TE KOOP een H.A. te be
bouwen grond, opgen men In
bouwplan Gem. Schlebroek.
Brieven onder No. 45, bur.
van dit bl d.
«■■■IBM
een WONING met
Kom nu deze week eens kijken
aan de
te 's-Gravenhage met zijn moderne
Winkel- en Woonhuizen (4 of 6
kamers, met volledig ingerichte
badkamer). Maximum comfort.
1 Goeverneurlaan 626 Tel. 19118
jj 's-Gravenhage.
pi Öok in verschillende stadsdeelen Wonlng8n
|H ie huur.
mmmwÊmÊÊÊÊ^ÊÊmm
HUIS
RECLAME
OECORATIE
Duurzaam Concurrcerend
SCHUURMAN S, C00RS
D1JKSTRAAT 114. S'dim. TEL 10411
Tfi KOOF
LANDHUIZEN
aan de Den Burgstraat le VOOR-
Voor Eikenhout
Een goed adres:
Jac.P.v.d. Berg's
FIJNHOUTHANDEL
Ridderstraat 9-15
Weenapleln 8
I ROTTERDAM
Telef. 41490-43675
nieuwe toepassingen, bestemd om aan de
hooge eischen van den hedendaagschen tijd
te voldoen en het gebruik van technische
hulpmiddelen bij de uitvoering van bouw
werken zooveel mogelijk te bevorderen. Dit
had de aigemeene aandacht van de binnen
en buitenlandsche vakmenschen.
S-GRAVENHAGE,
lng en het ophoof
irtlng natte beloop t
WOENSDAG 9 APRIL.
ROTTERDAM. 10 sm. I
Stads timmerhuis. Harlngv
grond- en stecnglooltngs*
oever der Pctrolcumhavon
genplaat onder Pernis. mt
ROTTERDAM, 10
DONDERDAG. 17 APRIL.
•s-GRAVENHAGE. 11 sm. Do Rijkswaterstaat,
n het Dep. van Waterstaat te Den Haag; be.
alt no. 145: het aanleggen van rijwielpaden en
t maken van een rijwielpadbrugje met bijbeh.
arlcen op en langs de bermen van den Rijks-
-endrc
do
f 28.500.
do Alg. Begranfplaats, en
Mcrwedekar
isteiger
nem
al
1. tot de v
zijtak in
nabij de Vondel
srhuls. Haringvliet
fundeeringsput
DINSDAG 15 APRIL.
ENSCHEDE. De lr. G. Frledhoff.
lem.best. van Enschedé: het bouw.
ileuw raadhuis ln 2 per
f 30, verkrljgb. bij de N
Zn., Singel 22—24. Amstei
WOENSDAG 16 APRIL.
i Pijlebrug) met bljk. werkei
Rijksweg r
weg Meppe
-Mcppel r
Dr. H. P. Berlage toor samenwerking tusschen Ingenieur en archi
tect. Naast de steenenarchitectuur van het stadsbeeld, slaagt de
gezochte harmonie met het ijzer slechts zelden.
Zoer vnordeelige geldbelegging.
Y£ KOOP
Portiekhuizen te 's-Gravenhage,
op erfpacht, met een frontbreedte
van 36 M. voor
huuruitkomst f7600.— per jaar.
Brieven onder No. 256 aan het Bureau der „Nieuwe Haagsche Courant", Prinse
gracht 13, Den Haag.
In de Vereenlging van directeuren van
Gemeentewerken in Nederland heeft ter ge
legenheid van de tentoonstelling te Utrecht
dr. H. P. Berlage gesproken over de archi
tectuur van de brug. Behoort in het alge
meen de brug tot het werk van den inge
nieur, ze bevat toch ook een element, dat
binnen het gebied van den architect ligt.
En dit kan noode worden gemist, omdat de
brug een zeer belangrijke functie vervult,
zoowel in het stadsbeeld als in het land
schap. Nu valt de erkenning van dit feit in
dezen modernen tijd wel moeilijk, omdat de
strenge grenzen tusschen den werkkring
van den architect en van den ingenieur,
die de vorige eeuw, en laat ik dadelijk zeg
een ten onrechte, had getrokken, als eener-
zijds de enkele kunstenaar, anderzijds de
enkele technicus, langzamerhand gaan ver
vagen. En dat vooral nu het karakter der
jongste architectuur met het internationale
cachet, langzamerhand zuiver constructief
eaat worden. Voor zich behoort hij nog niet
tot degenen, die bij den bouw van een brug
den architect geheel zouden willen uitscha
kelen, maar nog minder tot degenen, die
dat den ingenieur zoud n willen doen, want
hierbij staat hij op de eerste plaats.
Hij is dus voor een samenwerking van
ingenieur en architect, met een vanzelfspre
kende wederzijdsche waardeering, dus een
samenwerking zonder eenige vooropstelling
van do een, die beweert dat zijn constructie
niet anders kan, noch van den ander, die
beweert dat zijn vorm altijd geconstrueerd
kan worden, want het eene noch het andere
is waar. Maar hij aanvaardt de brugcon-
structie van den ingenieur als beginsel en
beperkt zichzelf tot de harmonische vorm
Beving.
Er is dus voorloopig nog samenwerking
noodig, totdat in de toekomst misschien
weer de tijd aanbreekt, dat in den bouw
meester de beide functies van ingenieur en
architect zullen zijn vereenigd. Want een
bouwwerk bestaat uit de harmonie van een
constructief element als verwerkelijknig van
het begrip ,dat, als uiting van verstand al
gemeen en daarom eeuwig is, en van een
kunstelement als verwerkelijking der idee,
dat als uiting van gevoel bijzonder, en
daarom tijdelijk is. En nu hangt de onder
linge verhouding der beide elementen af
van het geestelijk karakter van een bepaal
den tijd. Die is aan een voortdurende wis
seling onderhevig.
Wij beleven thans een tijdperk, dat staat
tusschen een geestelijke verbijzondering en
een geestelijke veralgemeening; vandaar,
dat de bouwkuns'. die de aesthetische ver
werkelijking is eener cultureele idee, van
dien chaotischen, dat is cultuurloozen toe
stand, het karakter draagt Maar aangezien
de richting der hedendaagsche cultuur zich
naar de veralgemeening beweegt, zal dat
karakter zich al meer en meer in construe
ieven geest gaan verwerkelijken. Dus ook
de brue zal die evolutie meemaken, want
aan haar openbaart zich de vormgeving van
een bepaalden tijd; maar toch was ook toen
reeds het constructieve element altijd het
belangrijkste en werd de kunstvorm van
zelf teruggedrongen, omdat de brug een
bouwwerk is met een sterk uitgesproken
practisch doel.
De verwerkelijking van haar begrip, als
true of als viaduct, zal zich te allen tijde
meer als een zuiver constructief organisme
penbaren, al zijn er natuurlijk uitzonderin-
ccn. M.a.w.: De idee, d. i. de wijze waarop
de kunstenaar, dus de architect, het con
structieve begrip van den technicus, d.i. van
den Ingenieur verwerkelijkt, werd steeds
door die van den laatsten beïnvloed. En er
is nu een sterke neiging naar een volstrek
te overheersching van dat element, al is
volgens sommigen de grens daarvan alweer
bereikt Het spreekt vanzelf, dat daarover
in architectenkringen een felle strijd wordi
gevoerd.
Hieruit volgt, dat in ue decadente periode
der architectuur, zooals in de vorige eeuw,
ook de brug het slachtoffer werd van een
valsch begrepen formal' me.
Het moderne inzicht heeft dat alles er
kend. Men weet nu, na de vele fouten die
rijn gemaakt, hoe moeilijk het is «en mooie
brug te bouwen, en vooral wanneer zij
moet aansluiten aan een oud stadsbeeld;
want dit wordt door haar geheel beheerseht.
En dan bestaat er gewoonlijk al een oude
brug, die ons altijd weer het mysterie dei-
schoonheid openbaart, vooral door de wijze
waarop zij zich aan het de stadsbeeld
aansluit
Er wordt dus van den tegenwoordige a
bruggenbouwer een fijngevoelig inzicht ver-
eischt, waarvan al dadelijk kan worden ge
zegd, dat de uiterste eenvoud den besten
waarborg biedt voor een gunstig resultaat
Daarom zal het enkele constructieve orga
nisme, waarbij de kunstvorm zich uitslui
tend bepaalt tot een kwestie van goede ver
houdingen, zeer zeker bevredigen. Deze
tijd biedt nu de gelukkige omstandigheid
dat het streven der moderne architectuur
geheel daarmee in overeenstemming is.
Want ook zij zoekt haar krachtigste uit
drukking in een goede verhouding der mas
sa's, in welk geval een eigenlijke versiering
kan worden gemist Want laten wij het °cr-
lijk bekennen, de oude meesters konden dat
ook, maar konden bovendien goed versie
ren. Terwijl wij niet meer kunnen versie
ren en trachten daarom deze armoede te
verbergen achter daarvoor pasklaar ge
maakte leuzen, waarvan wel de meest
waanwijze luidt, dat „de architectuur eerst
begint waar het ornament ophoudt". De
richting der moderne architectuur is du3 in
het algemeen voor den bruggenbouw gun
stig.
Even vestigde Berlage de aandacht op
het materiaal, omdat dit juist voor de brug
in beginsel den stijl bepaalt. De oude brug
gen waren gebouwd van steen, waarvan
het massale karakter zulk een prachtig
effect maakt. Maar de moderne tijd bouwt
bruggen van ijzer en beton. En nu weten
wij, dat de tegenstelling van het tralie-
Zuld-Holland: raming 24.000.
APRIL.
e Rijkswaterstaat In
den hoofdlng.-dlr.. ZIJlweg 24 to
ek no. 149: het maken van boord-
ngs het Merwodekanaal ln Noord-
Holland; raming 20.000.
UITSLAG AANBESTEDINGEN
DEVENTER. De arch. J. D. Postma, namen»
de Dir. der N.V. Batafsche Import-Mij.,
Haag: het f -j
Don
ilng. ultbr. garagi
werklokale!
ndatle en afscheed li
Bouwhuysen's Betonbouw te Den Bosch f
DORDRECHT. De
■c. car
irdeni
Laagste Inschr. A. v. Loon. Dordrocht
Do arch. J. H.
Zwolle.
i N.V. Kui
winkelhuls
enz., en verdere werken, aan i
Laagste inschr.: Gebr. v. Bo
Reeuwljk
chTEHBHPH
landhuis met schuur
J. D. v. Vuurde te Loosdul-
uchtige- karakter van het ijzer tegenover het
massale van steen in beginsel nauwelijks
opgeheven kan worden.
Bij een afzonderlijken stand in het land
schap, zooals in het algemeen de spoorbrug
gen, hindert dit karakter niet alleen
minst, maar het kan zelfs in de meeste ge
vallen, als verwerkelijking van het begrip,
die door de omgeving niet wordt beïnvloed,
een machtigen indruk maken. Maar naast
de steenen architectuur van het stadsbeeld,
slaagt de gezochte harmonie uiet het ijzer
bijna nooit Vandaar, dat het moderne be-
tonmateriaal uitkomst bracht, omdat dit
weer met massa kan werken. Toch blijft
een bevredigende oplossing in alle gevallen
moeilijk, omdat de verschillende materialen
ook een dienovereenkomstige stilistische
behandeling vereischen. En ten slotte
slist zooals in alle dingen, altijd het hoe en
nooit het wat
Hierna heeft hij een serie lichtbeelden
vertoond van den Romeinschen tijd tot he
den. De Romeinen waren de eerste groote
bruggenbouwers, omdat zij den welf bouw
kenden. Juist de eerste voorbeelden open
baren de kracht van de eenvoudige con
structie, waarvan de Romeinsche waterlei
dingen het klassieke voorbeeld zijn. Maar
ook juist de Romeinsche architectuur ver
toont daar tegenover do zwakheid van het
figurative kunstelement van het klassieke
schema, zooals versierende gevelarchitec
tuur werd toegepast. Vandaar, dat die
chitecturale verslapning op de geheele la
tere renaissance bleef drukken.
Maar vandaar ook, dat de bouw volgens
een oorspronkelijk organisme, al of
maar dan organisch versierd, weer modern
In de vergadering van het Koninklijk
Oudheidkundig Genootschap op heden (24
Maart) houdt dr. H. E. van Gelder een le
zing met lichtbeelden over: „Uit de ont
wikkelingsgeschiedenis van het Hollandsch
binnenhuis.
Naar DEN HAAG!
Hotel KiJÏ WITS KBIIRG - Haapes 86-88 - Tel. 18849
Biedt U het beste.
A.S. AANBESTEDINGEN
MAANDAG 31 MAART.
VIANEN, 10.30 sm. De
Ion C. de Haaa. Wlttevr.alnprel 51
te Utrecht, In het hotel Hl
bijleverin
arbeldaloi
De N.V. Leidsche Expl.'Maatsch.
van Onroerende Goederen
Stationsweg 18 Telefoon 1649
LEIDEN
biedt zoowel te LEIDEN als te OEGST- g
GEEST verschillende perceelen en bouw-
erreinen TE KOOP of TE HUUR aan. 1
I teek. ad f 5 verkrljffb. bij
architect.
DINSDAG 1 APRIL.
ROTTERDAM. 1.30 nam.
grraaf en Heemraden van
Polder Prins Alexander ten
tore Leuvehaven 24a te R
dam: het verhoogen van enkell
gedeelten der Linker Rotteka-
de: bestek ad f 0.50 verkrijgt"
bij d< J
Mr. J. W. W
vehaven 24a te -
bij den opz. J. C
te Nleuwcrkerk
Te Koop of Te Huur
onder architectuur gebouwd modern
COMPLEX
gelegen aan de v. ïlflusschenbroekstraat,
hoek Pasteurplein, Den Haag, in de onmid-
I dellijke nabijheid van de Rijswijkscheweg.
I Prima Geldbelegging.
I Inlichtingen; Bouwbureau „BËX&M",
8 Vlierboomstraat 246 - Den Haag - Telef. 39402.
terdai
d. IJssel.
UTRECHT. 14 u. De Dir.
N. S. in het Hoofdadmlmnlsl
tlegebouw III te Utrecht:
afbreken van wachterswon
do. 9 bij K.M. 16.709 van
spoorweg RoosendaalBreda
de gem. Etten; nauw. 26 Ma
te 10.30 uur op het terrein
piaatse. stopplaats Leur: voo
ad £0.60 verkrljgb. op kar
615 van het Hoofdndm.gebo
WOENSDAG 3 APRIL.
•s-GRAVENHAGE. 11 sm.
Rijks
der Zuiderzee we
te Den Haag:
Z.W.: het bouw.
gewapend bete
het Hooge Land
de N.z. van het
gen, met btjk. i
de zee- en oev
Noord-Holland;
GEEN VOCHTIGE
HUIZEN KSEER!
VOORKOMT
't ifvallen van behang
't beschimmelen van klcedlng
Vraagt prijs
SPAABNESTRAAT 49 TEL 11465 OEN HAAG
i 8000:
Maart
:stek ligt
lezing aan hc
102, Den Haag.
bur. der Zuiderzeewerken.
