E
r ZATERDAG 25 JANUARI 1930
Kunst en Letteren.
Een Gereiormeerd Selskip op komst.
Naar we in het „Fr. DbL" lezen, is er on
der leiding van de heeren C. van der Valk,
ti- Franeker, en A. M. Wybcnga, te Niawier,
een beweging gaande om een Gereformeerd
Selskip voor Friesche Taal- en Schriftenken
nis op te richten om daarmoe het Calvinis
tisch volk in Friesland te onttrekken aan
den invloed van de in de leiding van het
Chr. Fr.sk Selskip zittende aanhangers van
de Partij Schurer—Kalma, die in de Friesche
beweging meer aan den radicalen kant staan
en op politiek gebied de idealen der Chr.
Dem. Unie voorstaan (staatspensioen, eenzij
dige ontwapening, vrijhandel).
Het „Fr. Dbl." vermeldt de voorloopige
statuten van het Gereformeerd Selskip, die
volkomen het Gereformeerd en anti-revolu
tionair standpunt weergeven en als doel van
het Selskip aangeven:
1. dat de Christen-Friezen hun taal zullen
gebruiken tot Gods eere.
2. de vertaling van den Bijbel, het Psalm
boek en de liturgische geschriften in het
Friesch en de (kerkelijke) goedkeuring daar
.van.
3. dat het Friesch in het Christelijk ge
meenschapsleven hoog gehouden wordt.
4. dat de eigen taal aan de kinderen op de
Christelijke scholen onderwezen wordt
5 .dat er colleges worden gegeven in de
Friesche Taal, Schriften, Volkskunde en Ge
schiedenis aan de Vrije Universiteit
6. dat in het Kerkelijk leven (doch alleen
wanneer de Kerkeraad zulks wenschelijk
oordeelt) vrijheid bestaan zal, om, bij gele
genheid, de Friesche taal te gebruiken, mits
eerst in 6ub 2 op ordentelijke wijze voorzien
zal zijn.
7. dat de Friesche taalkunst bevorderd
worde door Christelijk proza, poëzie en zang.
5. dat er boeken op allerlei gebied worden
uitgegeven in de eigen taal.
Bewijzen van instemming worden bij den
beer Wybenga ingewacht
Tegen 12 Februari is een samenkomst te
Land- en Tuinbouw.
DE BLOEMBOLLENTEELT.
Men meldt ons uit Hillegom:
Door het uitblijven van de vorst groeien
de bloembollen te enel Het rletdek van de
Hvacinthen is daarom op verschillende
tuinen reeds los gedekt
DE PAARDENMARKT TE HOOFDDORP.
Op de paardenmarkt te Hoofddorp was
slechts één paard aangevoerd.
TEELVERBOD VOOR WRATZ1EKE
AARDAPPELEN.
De gemeenteraden van Schagen en Ba*-
singedhorn (N.-H.) hebben besloten een ver
bodsbepaling in te voeren voor den verbouw
van de voor wratziektr zeer vatbare aard-
appelsoorten (Bravo, Kampioen, De Wet en
Bintje.)
DE VEETEELT IN SPANJE.
Uit een reisverslag over Spanje:
Vele Hollandsch vee zagen wy er en
wordt geregeld nieuw geïmporteerd, maar z.g.
acclimatiseeren doet het vee niet; de in Span
je geboren kalveren van geïmporteerde Hol-
landsche beesten zyn na korten tijd al dadelijk
minder van kwaliteit. Het mooiste vee zag men
nog in de bergstreken op de z.g. hoogvlakten.
Misschien dat daar de oplossing gevonden
moet worden voor het doen aanpassen der ras
sen aan het Spaansche klimaat.
De Spanjaard legt zich trouwens meer toe
op de fokkerij van vechtstieren dan op het
aankweeken van melk- of slachtvee.
de kleine maatschappijen tot één geheel te
j vereenigen zullen tal van economische voor-
ijre gehoord deelen kunnen worden bereikt. Natuurlijk zal
deze zeer vergaande maatregel van de zijde
der eigenaars wel verzet ontmoeten, doch het
hangen, is te hopen, dat het beoogde resultaat bereikt
:e gaan. zal worden.
dDe belangstelling voor de Amerikaansche
aehinist ge- economische samenleving, blijft nog voortdu-
lraa°fFoc1£eC j rend levendig. De vraag of de in October in-
reis van de getreden depressie van korten of langen duur
ie zübunkers zal zijn, is niet alleen voor de Yankee's zelf,
chtte. doch voor de geheele wereld van belang.
X" vreemdDe Amerikanen, die zich geroepen voelen
e etuurman hun meer.ing over de toestand te zeggen, zijn
k had nagegaan altyd optimistisch, maar hoewel de vele uit
breidingen en nieuwe orders der groote raaat-
•1 vast dat de matroons on- schappijen de crisis wel zullen stimuleeren,
toonen de statistieken toch geen mooi beeld.1 noodigr'üoX
i eigen schuld te wuten is. -.—j-.-h- vnrl -nto's. die i- J~-
Van Berkei's waren In reactie. I en zullen door de Amerikanen wel met
Margarine Unies liepen met zeer kleine om- geld betaald worden, doch de hoogo prjj
zetten 10% terug. voor zulk Up ±4 1gtt
Aku's daalden eveneens 10%. teeringen
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
klein deel kunnen de lage
>r een vele malen grtx
.kwantum van inferieure kwaliteit niet
Het personeel der Enka-fabri&en heeft dezer maken. De financieele kracht van de ma
dagen Dr. J. C. Hartogs gehuldigd ter gele-maatschappen^ is^ ^gdukkig^ zoo,^
genheid van zijn overgang van de directie
naar den Raad van Commissarissen.
De scheidende directeur heeft daarbij te
kennen gegeven, dat de zoo nu en dan ge
maakte opmerking, dat de groei der vennoot
schap te snel is gegaan, onjuist is. Er is he
laas een groote prijsdaling gekomen, doch q 1IJL1CU1.11 UWI
niet als gevolg van te groote productie. Zij pjië'tnoteering van 7*"d.~tot 7* i. O
overtreft de consumptie nog met, en Dr. nBtige ini, der todischc. regeering
Hartogs was dan ook van meening, dat op een redelijk beperkingsvoorsteL
volle kracht kan worden doorgewerkt. Door de vaste houding van New-York
Geen productiebeperking doch samenwer-1 den Olies Woensdag tot 401% stijgen,
king en regeling van afzet en verbruik is volgende dagen trad een reactie in tot 39»
noodig. Doch waarvoor anders zou die nood- Het bericht over de oprichting eener
De productie van auto s, die in de eerste zaak bestaan dan omdat er iets met de pro- stof-fabriek in Califomië is een nieuw b
helft van 1929 gemiddeld 537 300 stuks per ductie niet in orde is? Zooal geen surplus van'voor de diligente houding der Koninklijk
maand bedroeg, _is in December tot^ 113.500 voortbrengst bestaat dan is men daarvan toch J Amerika.
r verwijderd. I Jn de afgeloopen week steeg de dage
gewenschte internationale samen- j Sche. productie opnieuw en wel van 2.644
flinke stoot kunnen velen en dat ha
groot aanbod tegen. Door eikaar heb
tabaksaandeelen steeds een mooi rende®
gegeven. I
Amsterdam Rubber-aandeelen konden hel
vorige week behaalde hoogere niveau i
handhaven Gisteren kon weer een herstel
intreden door de stijging der Londeui
Rechtzaken.
stuks gedaald. De productie van de ijzer-1 zeker niet
industrie, die in de eerste helft van het jaar j jjet de
gemiddelr 3.60 millioen ton per maand be- werking en lcopende fusie-plannen wil het 2.661.700 vaten. In verband daarmedl
droeg, is in December ran het afgeloopen r,0f, alles behalve vlotten. De geprojecteerde j van belang het in Wallstreet loopende
jaar op 2.84 millioen ton gedaald en de pro- fusje tusschen de American Enka, American rucht, dat ec-nige groote Califomi
ductie van de staal-industrie van 4.83 mil- Glanzstoff en Americaji Bemberg staat weer producenten zich met meer aa
lioen ton per maand in de eerste helft van geheel op losse schroeven, evenals die tus- j programma hcuden, vermoedelijk uit t
het jaar op 2.89 millioen ton in December. I schen Sina Viscosa en Soïe de Chatillon. c,at°de kleinere onafhankelijke maatschap}
De laatste weken is hier en daar wel eenige j Ook van Fransche zijde is mén niet- zeer van de opofferingen der grooten zullen pi
verbetering aan te wijzen, doch de huidige gewillig. De Fransche industrie schijnt meer 1 toeren door te weigeren mede te doen.
onafhankelqke verdere expansie danjvoor dcn anderen kant staan daar weer berib
- beperkingen in Kansas en Texas U)
RAAD VOOR DE SCHEEPVAART
Van 18 tot en met 24 Januari 1930
The Old Lady of Threadneedle Street, zoo-
als de Bank of England gekscheerend wordt gjtuatie geeft nog geen bepaalde aanwijzing
genoemd, schijnt onder den druk van de alge- 1 voor de toekomst en daardoor blijven de groo- 1 gebondenheid aan de internationale overeen-
malaise nieuwe en zeer moderne we^en I in afwachtende houding-, I k°H>8t gevoelen.
te willen gaan bewandelen. De stemming is koud nooh heet. maar akelig De ®e!P'cie zUn vorige week
Dezer dagen werd bekend, dat de bank lallw a] er dan m0 en da„ we| eeaB j .jnat U> verlaagd.
250.00(1 aandeelen van £2, waarop 60% ge- „ven in M enkel fo„ds Kn vl<M je beweging' BUjkens een meoedeelmg van het dep^te-
i. a. van lmndel in de Vereeiugde Staten
bedroeg m December j.l. de Neaerlandscr.e
137.000 lbs. tegen 226.000 lbs. in No-
stort. heeft verworven van de United Domi- komen. In tal
nions Trust Ltd., een maatschappij voor de loopen week
financiering van afbetalingszaken; wat te-I m de zakken,
recht als een der meest riskante wyzen van jn de afdeeling der fabrieksaandeelen was
t credietverleening wordt beschouwd. de stemming bepaald flauw en in die der cnl-
i Deze stap werd gemotiveerd met de mede-1 tuurfondsen WSs ouder gewoonte al evenmin
deeling, dat de Bank krachtig wil bijdragen j Veel te doen.
tot het ontwikkelen der industrie door den De hoop, dat deresultaten der Haa:jsche
verkoop van Engelsche goederen te bevorde- Conferentie via Berlijn nog wat leven zouden
behoefte, die bij de brengen, ging niet in vervulling.
De beleggingsfondsen trokken nog de
te aandacht al worden de kooporders minder,
daar de Januari-vraag langzaam aan bevre
digd raakt.
Philips aandeelen waren zwakker van toon
en verloren een 17-tal punten.
De berichten over de Amerikaansche radio-
In de Amerikaansche afdeeling
Bethlehem Steels vast op grond van
stige resultaten over liet vierde kwartaal
17 Jan. 24
6% Nederl. 1922 A.B.f 1000 104*
- Nederl. 1917 f 1000 100:Vi« 101
vember.
De Fransche invoer daarentegen steeg sterk
n.l. van 91.000 lbs. tot 192.000 lbs. Wellicht: 4%% Indië 1929 f 1000
zit hierin de verklaring voor de bovenvermelde 5% Amsterdam 1925 102%
afwijzende houding der Fransche kunstzijde- 5% Rotterdam 1925 101%
nijverheid t.o.v. internationale samenwerking 5% Den Haag 1925 101%
en wil zy nog profiteeren van haar lagere 4*4 Nat. Hypotheekbank 98%
loonen. Koloniale Bank A 216
Ned. Handelmij. Cert.
Accoustrieks waren vast gestemd en den J Van Berkei's Patent
meesten tijd goed gevraagd, nog altijd in de AKU A
verwachting van goed nieuws, wat maar niet Calvé Cert.
los komt. j Küchenmeister Ace. A.
Boetons werden na een rusttijd deze week i Küchenmeister Uit. A.
weer levendig verhandeld onder oploopende Margarine Unie C.
noteeringen. 1
Ook Exploraties hadden eenige dagen
fabrikanten reeds lang hestaat.
Reeds eerder nam de Bank maatregelen om
de nijverheid te hulp te komen, nl. toen zij
onlangs overging tot de oprichting van de
Securities Management Trust, welke slechts
een gering kapitaal bezit, doch moet optre
den als bemiddelaar, wellicht door de uitgifte
van obligaties.
Ook uit andere berichten blijkt, dat men inindustrie luidden voor 1929 zeer gunstig, daar1 le^ndige marktT
Engelsche leidende (kringen thans tot krach-de verkoopen in vergelijking met 1928 met De stilte inspireerde een aantal speculanten
tige maatregelen wil overgaan. By de regee- 40% toenamen. Na de beurskrach moet de Woensdag tot het opzetten van een relletje
ring is reeds eenigen tijd een wetsontwerp omzet echter zeer verminderd zijn, wat te diverse houtfondsen. Het was een stroovuur,
inzake de mijnen in bewerking. De minister meer verontrustend is, waar de productie- dat den anderen dag al weer gedoofd was.
heeft thans medegedeeld, dat hij een artikel capaciteit in het afgeloopen jaar met 300 De Suikerhoek was zoo goed als geheel ver-
döoh de heeft opgenomen, waarbij de ondernemers ver- 400% is toegenomen en de industrie nu laten. In Tabakken evenmin affaire van eenige
iderzoek werd Inge- pljcht worden, afzonderlijke mynen aaneen te 15000,000 toestellen per jaar kan leveren, fceteekenis. De uit oogst 1929 aangevoerde h. v. A.
jteld. waaruit bleek dat de kolen ln de ko'en- ?]uiten_ Een Commissaris zal benoemd worden voor Philips kan deze ontwikkeling onaange- pakken stemmen niet zeer hoopvol. De partyen Deli Batavia A.
ïSS^ntota«e>0wtree?lSl& 4 om deze kwestie verder uit te werken. Door^^e oonsequentiea inhouden. Jvan prima kwaliteit zijn ze«r gering in aantalSenembah A.
lamp op de gevaarlijke plaats te hangen. De
tweede etuurman zag dien matroos over de ko
len en kombuis naar het sloependek gaan. Toen
deze matrooe te 8.40 u.
moest vervangen, floot
den roergai
Ned. Ford A.
Philips Gem. B. A.
Bethlehem Steel C
Kon. Olie A.
Aniem Nat. B. A.
Ned. Ind. Gas Nat. B. A.
Boeton A.
Amsterdam Rubber A-
Ned. Scheepvaart Unie A.
133%
119%
366%
275%
521
97*/w
395%
351%
In het rijk der paardekrachten De auto-tentoonstelling geopend
Bedtijd
