ZATERDAG 25 JANUARI 1930
iDE BLAD P.'.G. fi
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
DE HEER SPENDEL HERDACHT
VOORTZETTING DER REPLIEKEN
B. en W. zien van repliek af
11ET LOT DER VOORSTELLEN
Aon liet begin van de gistermiddag ge-
Ihouden raadsvergadering ter voortzetting
van de behandeling der begrooting, lieeft
de Voorzitter, terwijl de raadsleden zioh van
bun zetels verhieven, eenige woorden ge
wijd aan de nagedachtenis van het Donder
dagavond plotseling overleden raadslid,
den heer H. W. Spendel. De Burgemeester
sprak als volgt:
Door de ontzettende gebeurtenis van gis
teravond, die tot ons allen heeft gesproken,
y.ijn de gedachten aan het werk, waarmede
wij bezig waren, op zij geschoven. Zelf wa
nende over het wel en wee van onze ge
meente met hoog gezag te beschikken, werd
ons getoond, hoe wij rusten in hooger hand
en hoe ons geschiedt naar den grooten Wil,
die het al bestiert, op Zijnen tijd, naar Zij
nen wil. Het nietige tegenover liet groot
sdie, het tastbare van ons materieel be
staan tegenover het onvatbare en zoo vaak
onbegrepene van Gods koninkrijk. Niet on
begrepen door dien mensclienzoon, die in
üetterlijken zin uit ons midden gedragen
,werd. „Non omnis moriar" had hij nauwe
lijks beleden of daar werd ziel van lichaam
gescheiden, maar gescheiden om voort te
leven. Zoo in het harnas te sterven, zoo
den raad van uitverkorenen van het volk,
zoo héén te gaan te midden van een
gevoerd pleidooi voor het hoogere in ons
leven, zoo te sterven met die erkentenis op
de lippen, dat wij onderworpen zijn
hoogere machten en ons daarnaar richten
mogen, ontneemt aan den dood het af
schrikwekkende, dat teekent zoo duidelijk
dat en waarom wij in den dood berusten
mogen.
Toch blijft er groote smart en zielepijn
ïrij hen. die in den heer Spendel een man.
een vader verloren, en dit vervult ons met
innig medelijden. Aan deze gevoelens zal
Spr. namens den Raad tegenover de nage
laten betrekkingen uiting geven. Maar ook
in den kring van den Raad zal de heer Spen
del gemist worden. Geen onzer overtrof
hem in belangstelling voor de gemeenteza
ken; weinigen hebben die warmte van ge
voel, hebben die gloeiende overtuiging als
wij die bij den overledene mochten opmer
ken, zoo vaak hij meende in het krijt te
moeten treden voor vele en voor velerlei
belangen. Met ongerustheid zagen wij, die
zijn- kwaal kenden, hoe hij in zijn vervoe
ring soms te ver ging voor iemand, voor
wien alle opwinding gevaar beteekent.
Helaas zijn en dat is toch ook weer be
wonderenswaardig juist zijn heilig vuur,
zijn hartstochtelijke overtuiging de oorzaak
geworden, dat hij op eigen belang en op
eigen gezondheid niet lettend, zich liet mee-
Bleepen om heftiger te denken en te spreken
danhijop zijn leeftijd dragen kon. Zoo stierf
hij voor zijn overtuiging.
Spr. herinnert u-oi het werk van den
heer Spendel in drie belangrijke commis
sies^ die vain de Lichtfabrieken, de Finan
ciën en Fabricage en hij besluit: Onze
Raad, ja onze gemeente is hem veel dank
verschuldigd voor veel toegewijden arbeid.
Hij blijft bij ons in goede en dankbare
herinnering. Moge hij in vrede rusten.
De heer Wilmer deelde mede, dat hij
de voorstellen, door den heer Spendel inge
diend, overnam.
]i Voortzetting replieken.
De heer Groeneveld (s.d.) betuigt ook
Damens de s.d. fractie deelneming niet het
verlies van den heer Spendel, speciaal aan
de r.k. fractie.
Spr. bezag voorts nader wat B. en W. aan
zijn adres hebben geantwoord. Spr. is niet
overtuigd, dat een centrale auto-garage te
stichten oneconomisch zou zijn en liand-
haaft zijn voorstel.
Wat het o. 1. onderwijs betreft, het is
daarmede niet wanhopig gesteld. Met een
aanhaling in de „Nieuwe Leidsclie Courant'
probeerde Spr. aan te toonen, dat het Chr.
onderwijs niet zoo groote invloed op het
karakter heeft
Dr. van Es heeft gezegd, dat de bijzondere
school regel en de openbare school uitzon
dering moet zijn. Spr. is daarom bang, dat
het o. 1. onderwijs bij de rechterzijde niet
in goede handen is. Aan de citaten van den
heer Meynen hecht Spr. niet veel waarde.
Spr. verdedigt nogmaals zijn voorstel om
een o. 1. school te stichten in het Haagweg-
kwartier. De wethouder heeft niet tegenge
sproken dat er tekort is aan opleidings
scholen. In de practijk zou er geen hehoeite
aan zijn. Spr. geeft toe, dat de wethouder
aangetoond heeft dat de Centrale School
mog niet noodig is. Spr. houdt vol dat er
weinig initiatief is uitgegaan vair den Wet
houder van Onderwijs Daarom heeft liet
Spr. te meer verwonderd, dat liet voorstel
over het bewaarschoolonderwijs zoo lang
.tveg blijft.
De lieer De Re ede (c.h.) vindt 't twee
de deel van de rede van wethouder Goslin
ga, waar het de financiën betrof, zwak. Wel
heeft de wethouder op een aardige wijze
Spr. tegenover zich zelf gesteld. Maar hier
bij heeft hij niet de uitdrukkingen van Spr.
in vorige jaren, in hun verhand, genoemd.
Spr. betwijfelt wel eenigszins dat B. en
W. zoo'n goede kijk op de financiën heb
ben gehad. De begrootingen wijken belang
rijk af van de rekeningen.
Spr. vindt het niet erg dat het telkens
meevalt, maar dat de wethouder zich een
keer 2*4 ton heeft verkeken, vindt Spr.
geen bewijs van een financieel goeden kijk.
Hij spreekt als zijn meening uit, dat ook
1929 een mooi batig saldo zal aanwijzen,
grooter dan B. en W. hebben geraamd.
Spr. begrijpt daarom niet, dat men de
reserves niet wil aanspreken voor belas
tingverlaging. De winsten van de bedrijven
dienen ten goede te komen aan den gewo-
iien dienst, zoodat daardoor ook belasting
verlaging kan worden bewerkstelligd.
Het groot aantal werken, dat moet uitge
voerd worden, acht Spr. geen bezwaar te
gen de voorgestelde belastingverlaging,
evenmin als het motief, dat Leiden niet
meer credietwaardig sou zijn.
Spr. verklaart zich tegen het voorstel om
de opcenten op de vermogensbelasting te
verhoogen. Het kapitaal hier in Leiden is
alles werkkapitaal.
Spr. beveelt het voorstel om den belas-
ïingfactor te verlagen tot 0.7 warm aan.
De heer Wilmer (r.k.) herhaalt dat de
opvoering van .Allerzielen" strijdt met de
verdraagzaamheid. Men dient eens anders
beginsel te respecteeren. Intussohen had
Spr. alleen e~n den Burgemeester willen
vragen hoe hij dacht over art 188 van de
Gemeentewet
De heer Van Eek heeft gezegd, dat Spr.
elastisch is; hij wil dit aanvaarden als hier
mede bedoeld wordt dat hij verdraagzaam
heid huldigt
De heer Van Stralen is dankbaar, dat
in de eerstkomende vijf jaar zooveel wer
ken zullen uitgevoerd worden, omdat dit
de werkverruiming zal ten goede komen.
Spr. trekt in zijn voorstel om meer werk-
looze arbeiders te werk te doen stellen
de Leidsche Hout. Hij zal afwachten wat
B. en W. in deze zullen doen.
Spr. houdt vol, dat de loonen die in dc
Leidsche Hout verdiend worden te laag
zijn.
Spr. heeft niet bedoeld dat de kleine
schildeirspatroons bij de reorganisatie geen
werk zouden krijgen. Echter loopen in den
winter £0 pet. der schildersgezellen zonder
en T-.arom had hij het we ra aan hen wil
len ooen ten goede komen.
Verder wijst Spr. er op, dat de organisa
ties niet in staat zijn om hun uitkeering
I te verhoogen, zooals de wethouder wcnsch-
ite. Daarom dringt hij nogmaals aan op een
toeslag uit de gemeenteaas op de kosuit-
keeriaigen der organisaties.
Uitvoerig haaiueide Spr. over de wacht
geldregeling.
j Ten slotte verdedigde hij zijn voorstel tin
.de Stedelijke Werkinrichting door reorga-
|nisatie dienstbaar te maken aan de onvol
waardige arbeidskrachten.
Wethouder G o s 1 i n g a zegt dat deze zaak
in onderzoek zal worden genomen. B. en
W. nemen dit voorstel in prae-advies.
De heer Van Stralen beveelt zijn
voorstel om een gemeentelijk Tehuis voor
ouden van dagen te stichten hij de Raads
leden aan. (Applaus op de publieke tri
bune.)
De Voorzitter dreigt met ontruiming.
De heer Kooistra (s.d.) stelt eenige
vragen aan wethouder Splinter, die door de
zen bij interruptie worden beantwoord.
De heer K. gelooft dat men alle reden
lieeft tot de invoering van een woning-
beurs. Spr. betoogt dat de arbeiders die hui
zen koopen, geld leenen van de Bank van
Leenmg en daarna twee hypotheken nemen,
waardoor ze een groote rente betalen. Er is
nog een andere methode. Een maatschap-
p.j koopt een straat en verhuurt de wonin
gen. De huurders krijgen na eemgen ujd
een schrijven dat ze uit de woning moeten.
Ze willen er liever in blijven. Dan kunnen
ze de huizen koopen bij wijze van huur
koop. Op deze wijze worden dan huizen ge
kocht. Op deze wijze wil de wethouder de
welstand der arbeiders demonstreeren.
De heer Kooien (s.d.) maakt eenige op
merkingen over de l>a din rich ting „Zuider-
zicht". Spr. hoopt dat de Raad het in deze
niet met den wethouder eens zal zijn.
De heer Parm en tier (a.r.) heeft er
zich over verwonderd, dat de heer Schüller
een principieel voorstander is van het uit
voeren van werken in eigen beheer. De zaak
is al eens meer besproken en toen is de
kwestie gesteld niet als een kwestie van
principe maar als een kwesite vam doel
matigheid. In de Commissie van Fabricage
dit eenstemmig in een adres uitgedrukt
de rede die de lieer Schüller thans ge
houden heeft reclame of partij dictatuur?
Tegenover den heer Van Eek, die in de
goedheid van den menseh gelooft, wijst Spr.
op de gaslucht en het Sklarek-schandaal.
In verband met het voorstel om een ge
meentelijk Tehuis voor ouden van dagen
te stichten, wijst Spr. op „een mooie bloem
"an de naastenliefde", het Geref. Tehuis
oor ouden van dagen op de Hooigracht.
Laat do heer Van Eek eens trachten ook
zulk een tehuis op te richten.
Ook het voorstel om optochten toe te
staan op Zondag is in strijd met de naas
tenliefde, die de heer Van Eek huldigt
De heer Eiker bout begrijpt niet dat
een principieel bezwaar kan bestaan te-
?n een kindertoeslag bij het vierde of bij
het vijfde kind, als men het over kindertoe
slag zelf eens is. Wat betreft liet voorstel
van de commissie voor de salarisherziening
merkt Spr. op, dat het goed geweest was
wanneer de leden van Georganiseerd Over
leg als leden van deze commissie waren
aangewezen. In het vervolg moeten ook za
ken als de salarisherziening door Georgani
seerd Overleg worden behandeld.
De heer Wilbrink (c.h.) gaat in op
enkele opmerkingen van de linkerzijde. Spr.
houdt vol, dat B. en W. alles gedaan heb
ben om ile werkverruiming te bevorderen.
Spr. maakt enkele opmerkingen over tie
werkverschaffing, waarvan hij geen groot
-oorstander is. Dat de loonen jn de Leidsclie
Hout door den Raad betrekkelijk laag
moesten worden gesteld in verband met de
Rijkssubsidie, wist de lieer Van Stralen even
goed. Hij wist ook, dat de loonen zoo hoog
mogelijk zouden worden opgevoerd.
Spr. zal stemmen tegen het voorstel-Ver-
ey over de commissie ad hoe. Spr. wil af
wachten hoe deze commissie haar werk ver
richt.
De heer Huurman wil van het woord
afzien na nog warm te hebben aanbevolen
'ï-stel betreffende verlaging van den
belastingfactor.
De Voorzitter deelt mede, dat B. cn
van repliek afzien.
De lieer Goslinga drukt er zijn spijt
.er uit, dat hij zich tegenover den lieer
Schüller heeft laten verleiden tot onparle
mentaire uitdrukkingen. Spr. vindt in dc
aard van 'het debat, dat hij met den heer
Schüller heeft gevoerd, aanleiding om
jortaan niet meer met den lieer Schüller
m gedachten te wisselen.
De heer Schüller vond hierin aanleiding
om eenzelfde houding aan te nemen.
Daarna werden
de verschillende voorstellen
stemming gebracht.
Het voorstel van den heer Kooistra (wo
ningbouw) werd ingetrokken evenals dat
van den lieer Groeneveld (raadsstukken).
De voorstellen van de heeren Van Stralen
(Sted. werkinrichting), Wilmer (Sted. werk
inrichting), Bosman (Sportvelden Leidsche
Hout), Wilmer (Bewaarschoolonderwijs) en
Verweij (commissie ad hoe) worden gesteld
handen van B. en W. om prae-advies.
Het voorstel van den heer Van Eek (Zon
dagsoptochten) werd verworpen met 19 te
gen 11 stemmen. (De heeren Bosman, Ro
mein, Zitman en de s.d.)
Het voorstel van dezelfde (in te stellen
een centralen dienst voor de levensmiddelen
voorziening) werd verworpen met 22 tegen
8 stemmen (de s.d.).
Eveneens het voorstel van dezelfde:
De Raad besluit het aantal opcenten, dat
an de vermogensbelasting wordt geheven
te brengen van 15 op 50.
Evenzoo het voorstel van dezelfde:
De Raad besluit:
le dat. artikel I van de Regeling betref
fende de tarieven voor de levering van gas
door de stedelijke Fabrieken en Gas en
E'ectricitejit aldus worde gewijzigd:
De prijs van het g-s te Leiden wordt, ter
keuze ven den verbruiker, bepaald naar een
der vnippnde tarieven:
Aarief a: voor de verbruikers, die het gas
over den gewonen meter betrekken, 8 cent
per M3.; voor de muntgasverbruikers 9 cent
pea- M3.;
tarief b: le voor iederen verbruikte M3.
voor de verbruikers, die 't gas over deai ge
wonen nieter betrekken, 6*2 cent, voor de
muntgasverbruikers T'/o cent:
2e bovendien een vast recht per maand
van f 0.75; dit recht is ook verschuldigd in
dien geen gas wordt verbruikt;
tarief c: le voor iederen verbruikten M3.
voor de venbruikers, die 't gas over den ge
wonen meter betrekken, hx/z cent, voor
muntgasverbruikers bl/> cent:
2e bovendien een vast recht per maand
van f 3.50; dit recht is ook verschuldigd in
dien geen gas wordt verbruikt.
lie dat de in deze regeling vastgestelde
tarieven zullen gelden voor het gas ver
bruikt 11a de meteropening over de maand
Januari 1930.
Evenzoo het voorstel van dezelfde:
De Raad zich in beginsel uitsprekend voor
de invoering van de medezeggenschap voor
het gemcentepersoneel, besluit B. en W. te
verzoeken een onderzoek in te stellen op
welke wijze deze medezeggenschap zou moe
ten worden geregeld om haar invoering
dienstbaar te maken aan de bevordering
van de belangen der gemeentebedrijven ei
nevendienstcn.
Evenzoo het voorstel van mevr. Braggaa
de Does en den heer Van Stralen om te be
sluiten tot oprichting van een gemeentelijk
Tehuis voor Ouden van Dagen.
Evenzoo het voorstel van den heer J. H.
Schüller, dat de onderhoudswerken in den
regel in eigen beheer zullen worden, uitge
voerd.
Het voorstel van den heer Van Stralen:
De Raad besluit tot het verleenen van 'n
toeslag op de uitkeeringen der werkloozen-
kassen vanwege de gemeentelijke steunver
leening, voor zoover deze lager zijn dan hel
bedrag dat na het uitgetrokken zijn van de
gemeentelijke steiuiverleening wordt ont
vangen. zulks ten bedrage van het verschil
tusschen kas en steunuitkeering, werd ver
worpen met 21 tegen 9 stemmen (s.d. en
de heer Zitman?).
Het voorstel van de heeren Huurman,
Wilmer en De Reede om de opbrengst van
den post inkomstenbelasting op de begroo
ting naar een zoodanig bedrag te berekenen
dat de vermenigvuldigingsfactor van 0.9 op
0.7 zal kunnen gebracht worden, werd a a n-
genomen met 25 tegen 5 stemmen (de
wethouders en de heer Wilbrink).
Het voorstel van den heer Groeneveld om
in het Haagwegkwartier een 0. 1. school te
stichten werd verworpen met 21 tegen y
stemmen (s.d. en de heer Zitman).
Het voorstel van dezelfde:
De Raad verzoekt B. en W. bij den Raad
plannen in te dienen tot het stichten van
een Centrale auto-garage met reparatie-in
richting voor de gemeentelijke bedrijven en
diensten, werd verworpen met 22 tegen 8
stemmen (de s.d.).
De vergadering wordt daarna verdaagd
tot 's avonds kwart over S.
AVONDZITTING.
Telefoon voor de raadsleden.
De heer Groeneveld (s.d.) lichtte het
voorstel toe om aan de raadsleden telefoon
aansluiting te geven, met voor rekening van
de gemeente een bedrag van f 18 aan ge-
prekken. De post zou hiervoor moeten wor
den verhoogd met f 2000.
De heer Mandeis onderstreepte hetgeen
de heer Groeneveld had gezegd.
De heer Goslinga zeide dat de meerder
heid van B.'eri W. op hét standpunt staan,
dat 't niet noodig is den raadsleden een te
lefoonaansluiting te geven.
De heer Pannen tier (a.r.) verklaarde
zich tegen het voorstel. Alles wat de raads
leden uitgeven, behoeft toch niet vergoed te
•orden.
De heer Eikerbout (a.r.) was, nu het
tarievenstelsel was ingevoerd, voor het voor
stel.
De heer Wilmer (r.k.) vond het een
gevaarlijk precedent
De lieér Wilbrink (c.h.) zal er zijn stem
aan geven, hoewel hij er „gematigd" onver
schillig ^egenover staat.
De heer de Reede (c.h.) beval het voor
stel aaai.
Het voorstel werd aangenomen met 15 te
gen 13 stemmen.
Mevrouw Braggaar de Does (s.d.)
dringt aaai op de aanstelling van
een inspectrlce van politie.
In verschilende andere plaatsen zijn de vrou
welijke politiekrachten zeer gewaardeerd.
Spr. dient een voorstel in waarbij de Raaa
zich voor de aanstelling uitspreekt.
De Voorzitter staat ten opzichte van
deze zaak op een afwijzend standpunt Er
peen behoefte aan ee-11 inspectrice.
De heer Wilmer (rJc.) voelt in principe
x>r deze zaak. Spr. kan niet beoordeelen of
werk genoeg is voor een inspectrice. Spr.
zou willen dat het voorstel in prae-advies
erd genomen.
Mevr. Braggaar de Does doet een
ïorstel om de motie in prae-advies te ne
men. Dit wordt verworpen met 19 tegen 12
stemmen. De motie wordt verworpen met
21 tegen 10 stemmen.
Vol-ambtenaar Schoolarts.
Bij volgno. 23i verdedigt de heer Koole
(s.d.) zijn voorstel tot aanstelling van een
vol-ambtenaar schoolarts naast de vier
schoolartsen. Spr. gelooft dat het bestaande
onderzoek, hoewel zeer prijzenswaardig,
niet voldoende is. Uitvoerig lichtte spr. dit
toe
De Voorzitter stelt voor op het voorstel in
prae-advies te nemen.
Aldus besloten.
Zwemmen op Zondag.
Bij volgno. 266 verdedigt de heer Koole
(s.d.) 't voorstel om te besluiten de besturen
der beide zweminrichtingen op te dragen do
zweminrichtingen des Zondags open te stel
len van 's morgens 9 uur tot 11 uur en des
middags van 2—5 uur. Hiertegen kunnen
toch geen godsdienstige bezwaren rijzen. De
uitvoering van het voorstel is mogelijk zon
der meer personeel.
De lieer Van Es (q.r.) heeft als hoofd
bezwaar dat er personeel moet in dienst
gesteld worden op Zondag.
De hoer Wilmer (r.k.) sluit zich aan
bij den heer Van Es. Er is geen aandrang
om de inrichtingen op Zondag open te stel
len. De Zondagsarbeid is hier niet nood
zakelijk.
De heer Wilbrink (c.h.) sluit zich bij
de vorige sprekers aan.
De Voorzitter deelde mede, dat de
meerderheid van B. en W. afwijzend tegen
over het voorstel staat
Wethouder Reimeringer verklaarde
zich er voor.
Het voorstel in stemming gebracht werd
verworpen met IS tegen 13 stemmen (de
s.d. en de heeren Reimeringer, Bosman, Ro-
mc'n en Zitman).
Bij no. 267 drong mevr. Braegaar de
Does (s.d.) aan op het aanleggen van
speelterreinen, waardoor de kinderen, van
de str.- t gehouden, onder toezicht het spel
"toefenen.
Weth. Splinter wees er op dat de Zui-
derkwartior-specltuin alhaast klaar is. Aan
„Zuiderkwartier" is ook medewerking ver
leend. Wanneer aanvragen worden gedaan
zullen deze onder oogen worden gezien.
Bij volgno. 2S6 zeide de heer Schüller
(s.d.), dat de aanstelling van een rechtskun
dig ambtenaar bij gemeentewerken noodig
was. Verder drong Spr. er op aan, dat ver
schil lende straten heter worden onderhou
den. Er moeten meer straatmakers worden
aangesteld.
De heer Wilbrink (c.h.) antwoordde op
een desbetreffende opmerking van den lieer
Schüller, dat de bestrating van den Rijns-
burgerweg uitstekend is geschied.
De heer Van Es (a.r.) geeft toe, dat er
/.echte straten zijn. Spr. noemt er enkele.
Gaarne zou Spr. willen dat hieraan aan
dacht werd geschonken.
Wethouder Splinter antwoordt dat 'n
hooger ambtenaar noodig is bij gemeente-
wenken. De zaak komt eerstdaags iin de
Commissie van Fabricage.
Spr. geeft toe, dat or achterstand is in
het onderhoud ven straten. Spr. betwist, dat
or geen aandacht aan wordt besteed. Twin
tig straatmakers zijn dagelijks aan 't werk.
In tusschen zullen binnenkort 20.000 M2.
straat worden aanbesteed.
De heer S s h 11 e r repliceert uitvoerig.
Wethouder Splinter maakt er den
heer Schüller een verwijt van, dat hij in C#
Commissie van Fabricage altijd even tam
is en dat hij in den Raad altijd aan het
afbreken i&.
Klein goed.
Bij volgno. 288 dringt de heer Groene
veld aan op bestrating van den Hoogen
Morschweg.
Wethouder Splinter zegt dat alle grint
wegen de aandacht hebben.
Bij volgno. 293 dringt de heer De Me y
er op aan, dat de dienstregeling voor tie
brugwachters gehandhaafd wowl Sommige
dagen moeten zij langer werken dan de v<
geschreven tijd.
Wethouder Reimeringer antwoordt
dat het geen zin heeft de dienstregeling te
veranderen. De brugwachters zijn er tevre
den mee.
De heer Koole (s.d.) dringt aan op een
meer hygiënische behandeling van do uri
noirs
De hoer Kooistra (s.d.) wijst er bij no.
325 op, dat in een pakhuis in de Agnieten-
straat twee gezinnen huizen. Een dezer
zinnen is uit zijn woning gezet omdat ~ze
een schuld hauden van f 45, veroorzaakt
door ziekte. Het hok is zelfs niet geschikt
om beesten te herbergen. Spr geeft aan B
en W. in overweging om dit pakhuis te
sluiten.
Kunnen de menschen in dergelijke geval
len niet in het poll tie-bureau worden on
dergebracht of kunnen niet afgekeurde hui
zen worden aangekocht om hen onder te
brengen.
De Voorzitter antwoordt, dat dit een
moeilijke zaak is. Er kan weinig
menschen gedaan worden. Het pakhuis zal
zooveel mogelijk in orde gehouden worden.
Bij volgno. 442 licht mevr. Braggaar
de Does (s.d.) haar voorstel toe om de
schoolkindervoeding ook tijdens de vacantie
te verstrekken. In de vacantie hebben de
kinderen nog meer voeding noodiig dan in
de schooltijd. Laat men bedenken, dat men
niet mag onthouden aan andere kinderen
wat men voor eigen kinderen wenscht.
Spr. verdedigt verdei- haar voorstel
in plaats van klompen schoenen te ver
strekken aan de kinderen, die daarvoor in
aanmerking komen en de daarbij behooren-
de reparatie.
De heer Van Es is tegen de schoolkin
dervoeding, omdat de voeding behoort tot de
taak van de ouders. Misschien schieten
sommige ouders daarin te kort Dan kan
steun gegeven worden. Maar men moet dat
niet meer gaan uitbreiden. De vacantie
wordt ook gegeven voor het onderwijzend
personeel. De voeding moet blijven op de
school en dat kan niet in de vacantie.
Spr. wijst er verder op dat de klompen
een uitstekende dracht is, zoodat hij ook
tegen dit voorstel is.
De heer Bergers (r.k.) weet niet hoe
de vereeniging denkt over het eerste voor
stel van mevr. Braggaar. Wat het tweede
betreft zegt Spr., dat klompen een veel gc
zonder dracht is dan schoenen.
De heer Manders verdedigt 't voorstel.
Wethouder T e p e zegt, dat de wet met
deze verstrekking van voedsel en kleeren
op het oog heeft liet schoolbezoek te be
vorderen. De practijk van het eerste voor
stel stuit bovendien op onoverkomelijke
moeilijkheden. Wat de voetbekleeding be
treft zegt Spr., dat de wet niet toelaat dat
uit deze post meer dan f 20 per kind mocht
worden getrokken. Hiermede kunnen schoc-
211 niet worden betaald.
Na repliek van mevr. Braggaar de
Does werd het eerste voorstel in stem
ming gebracht en verworpen met 21 tegen
10" stemmen. Het tweede voorstel ondergaat
eenzelfde lot.
De lieer Van Eek doet een voorstel om
de vergadering te verdagen.
Dit voorstel in stemming gebracht wordt
verworpen.
Bij volgno. 474 maakt de heer Van Eek
bezwaar tegen de subsidie voor de volks
spelen, omdat hierbij met een belangrijk
volksdeel geen rekening wordt gehouden.
Het voorstel van wijlen den heer
H. W. Spendel, overgenomen door
den heer Wilmer, om op de be
grooting een post van f 1000 te bren
gen, waaruit muziek- en zang vereen igingen
kunnen worden gesubsidieerd, welke tot
het geven van volksconcerten zullen worden
uitgenoodigd, en om een commissie te be
noemen, welke belast wordt met de uit
voering van dit besluit, wordt in handen
gesteld van B. en W. om prae-advies, even
als een voorstel van den lieer Groeneveld
om ter beschikking van B. en W. te stellen
een bedrag van f 5000, ten einde daarmede
te bevorderen het doen geven van goede
volksvoorstellingen op het gebied van zang,
muziek cn tooneel.
Bij volgno. 511 verdedigt mevr. Brag
gaar de Does haar voorstel om in plaats
van een, twee gedelegeerden uit den Bli.n-
denbond aan de Vereeniging tot. verbetering
van het lot der blinden toe te voegen, met
adviseerende stem.
Wethouder Goslinga wil eerst een»
rustig afwachten hoe de Vereeni- ng tot
verbetering van het lot der blinden werkt.
Het is niet goed om reeds dadelijk van den
aanvang critiek uit te oefenen op deze ver
eeniging.
Na nog eenige bespreking wqpdt het voor
stel in stemming gebracht en verworpen
met 22 tegen 9 stemmen.
De heer Eikerbout (a.r.) drong aan
op vaste aanstelling van los personeel bij
den Armenraad.
Het waschbureau.
Het voorstel van de heeren Parmentier
(a.r.), De Reede (c.<h.) en Bergers (r.k.).
waarbij B. en W. worden uitgenoodigd de
onderhandelingen over de verdere exploita
tie van het waschbureau gevoerd met eeni
ge wasohindustrieelcn weer op te vatten, ten
einde te geraken tot de opheffing van ge
noemd bureau als gemeentelijke instelling,
werd door B. en W. overgenomen, nadat de
laatste zinsnede was veranderd in: en
van den uitslag daarvan aan den Raad m*
dedeeling te doen.
Op verzoek van den heer Groeneveld dee;'
STADSNIEUWS
VAN HET STADHUIS
HINDERWET.
Burgomeestcr cn Wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van:
a. J. Schuster om vergunning tot het op
richten van een sigarenfabriek in de percee-
len Paradijssteeg Nos. 32 en 34. kadastraal
bekend Gemeente Leiden. Sectie H. Nos. 1877
en 1878;
b. J. H. Moene om vergunning tot bet op
richten van een palingruokerij in het perceel
Klooster No. 26, kadastraal bekend Gemeen
te Leiden, Sectie H. No. 1749;
c. Gebrs. C J. en P. van der Loo om ver
gunning tot het uitbreiden van de waseh-
inrichting in het perceel Haarlemmerweg
No. 32; kadastraal bekend Gemeente Leiden,
Sectie K. No. 3699;
d. G. Verberg om vergunning tot het uit
breiden van de zuivelinrichting in het per
ceel Levendaal Nos. 81S3, kadastraal be
kend Gemeente Leiden, Sectie E. No. 1608;
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Hinder
wet;
Geven kennis aan het publiek, dat genocm
de verzoeken met de bijlagen op de Secreta
rie dezer gemeente ter visie gelegd zijn;
alsmede dat op Zaterdag den 8 Februari
e.k. des voormiddaps te half elf uren in hel
perceel Breestraat 125 (Bureau van Gemeen
tewerken) gelegenheid zal worden gegeven
om bezwaren tegen deze verzoeken in tc
brengen, terwijl zij er de aandacht op vesti
gen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij.
die niet overeenkomstig art. 7 der Hinder
wet voor het gemeentebestuur of een zijner
leden zijn verschenen, ten einde hun bezwa
ren mondeling toe te lichten.
Leiden., 25 Januari 1930.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
BEZOEK BIJ DE STERREWACHT
DE LEIDSCHE VER. TOT BEVORDERING
VAN DE KENNIS IN DE GRAFISCHE
VAKKEN.
Gisteravond bracht voor de tweede maal i
deze maand een groep leden van bovenge
noemde vereeniging een bezoek aan de Ster-
re wacht alhier.
Nadat de voorzitter, de heer N. de Bink, de
deelnemers in deze wetenschappelijke omge
ving had welkom gehocten en mede deelde,
dat ,het bestuur niet alleen waakt voor de
belangen op vaktechnisch gebied, doch ook
de algemeene ontwikkeling der leden tracht
te bevorderen, constateerde hij met genoegen
dat de leden dit punt van het winterpro-
gramma zeer op prijs hebben gesteld en de
deelname zoo groot was, dat een splitsing
in twee groepen cn twee avonden noodig
was. Nadat spr. den deelnemers uit eigen
ervaring een leerzumen avond voorspelde,
verzocht hij don heer J. II. Kasten, die izich
welwillend ter beschikking had gesteld, het
beaoek te leiden, zich met de leden onder zijn
hoede te mogen stellen, waarna de rondgang
door de gehouwen een aanvang nam.
Om van het vele interessante en wetens
waardige, dat den deelnemers in de daarop
volgende drie uren werd getoond en verteld,
een nauwkeurig verslag te geven, zou ons te
ver voeren.
Genoeg moge zijn te vermelden, dat een
bezoek werd gebracht aan den 21 Meter hoo-
gen koepel, den meridiaan-kijker, de diverse
klokken, registratie-instrumenten en oude
kijkers, den koepel met den fotografisohen
kijker, waar overal op voor leken zeer
vattelijke wijze de heer Kasten uitleg deed.
Vervolgens vertoonde genoemde heer nog
de collegezaal een groot aantal lichtbeelden
omtrent de sterrekunde en vergastte hij ons
nog ten slotte op een populaire astronomi
sche les, die niet -zal hebben nagelaten be
wondering op te wekken voor dc sterrekunde
cn de stcrrewacht alhier met haar staf van
stoere werkers.
De heer De Bink was dan ook na afloop
de tolk van de deelnemers, toen hij den heer
Kasten hartelijk dankte voor al datgene, wat
hij deze drie uren had getoond en verteld,
vertrouwende hem het volgende wintersei
zoen wederom bereid te zullen vinden om
andere leden te laten genieten, die zich dan
zeer zeker weder in grooten getale voor een
bezoek aan de Sterrcwaoht zullen aanmel
den.
MET EEN MES GESTOKEN.
De Eerste Hulpdienst is vanmorgen uit.
gerukt naar het perceel E\ ertsenstraat 44a,
om geneeskundige hulp te verleenen aan
Mej. S-, die door haar man in een vlaag
van zinsverbijstering niet een mes in ecu
dei-bovenarmen was gestoken. Ze is naar het
Acad. Ziekenhuis 'gebracht om verbonden to
worden. De man is in observatie genomen.
GENEESKUNDIGE ZONDAGSDIENST..
De Geneeskundige Zondagsdienst wordt
morgen waargenomen door de doctoren de
Jager, Janssens, Muijzert, en Veldhuijzcn.
Dc geneeskundige Zondagsdienst te Oegst
geest wordt waargenomen door dr. Vare
kamp, telef. 1916.
STIER OP HOL.
Hedenmorgen is op de Oude Vest een stier,
die naar den slachtbank werd geleid, van den
geleider losgebroken en in de looppas er van
door gegaan. Het beest holde een aantal
straten door, achtervolgd door een nieuws
gierige menigte, die het bij het oogenbltk
onrustiger maakte. Op de Oude Vest liep hij
mevr. T. en haar 5-jarig zoontje onders;-
boven. Beiden werden licht gewond. Door
middel van twee andere stieren is het beest
tenslotte tot kalmte gebracht.
cthouder Reimeringer eenige mede-
declingen over de Gem. Ijsfabriek. Er is
nderdaad terrein verloren door de oprich
ting van de particuliere Ijsfabriek. Getracht
wordt intusschen dit verloren terrein terug
te vinden door scherper concurrentie. Er
zal een auto worden aangeschaft om het ijs
thuis te bezorgen bij de grossiers.
De heer De Reede heeft daar bezwaar
tegen.
De heer Groeneveld vindt het een be
lachelijke vertooning, dat de gemeente niet
de particuliere ijsfabriek er onder kan hou
den.
De heer v. d. R e ij d e n licht de zaak nog
erder toe en zegt, dat de heer v. d. Reede
zich in 't geheel niet behoeft te veront
rusten.
Voort ging het weer nummer na num
mer. Er werden nog enkele opmerkingen
gemaakt, maar de stemming werd down.
Ten slotte werd de begrooting z. h. s.
goedgekeurd.
Te 1 uur ongeveer werd daarna de verga
dering gesloten, nadat nog besloten was dat
-le Nutszaal zal blijven vergaderen.
Voornaamste Nieuws.
BINNENLAND
(bit 1.)
De gemeente Schiedam adresseert aan de
Tweeue Kamer over een fout in de wet op
de financieele verhouding tusschen het nik
en de gemeenten.
Gedep. Staten van Groningen schrijven aan
gemeentebesturen over het belang van een
provinciale waterleiding.
Financieel weekoverzicht.
(blz. 9.)
Een artikel over het Chr. Landbouw onder,
wijs.
Bizonderheden over het collectief-contract
in de Metaal-industrie.
BUITENLAND «tl
(blz. 2).
Besprekingen tusschen Engeland cn
Frankrijk op de Vlootconferentie.
De „Monte Cervantes" is thans gezonken,
De kapitein is vermoedelijk verdronken.
Bolivia verweert zich op het Volken-
bonds-secretariaat tegen de beschuldigingen
van Paraguay.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Voor allen die Sukkelen
met Verstopping ol moeilijken, tragen en
onregelmatigen Stoelgang zijn
Mijnhardt's Laxeertabletten
'T PROBLEEM DER REUZENSTAP
Prof. Dr. G. A. van Poelje, hoogleeraar in
bestuurswetenschap aan de Handelshoojre- 'P5
school tc Rotterdam, heeft gisteravond vc.nr ie
de Vereen, voor Staatkunde in de Studen
ten-Sociëteit „Minerva" te Leiden ee
gehouden over: Het probleem der reuzen-I"
stad (metropolitan cominiiunity).
De geheele theorie der plaatselijke zelf. 'a:'
regeering, aldus Spr., gaat uit van de ge-
meento (dorp of stad) van betrekkelijk kfei- bee
ne oppervlakte en een betrekkelijk klein ge' lira
tal inwoners.
De zeer-grootc-stad is een product van ii
tweede helft der 19e en het begin der 20stj
eeuw. Zij heeft een eigen economische strut
tuur en stelt haar eigen organ satorischt
juridische en bestuursproblemen. Een zeil
standige bestudeering daarvan vindt nq
slechts -sedert weinige jaren plaats, zoodï
van een oplossing, indien deze al mogelijl
is, zeker nog niet kan worden gesproken. I
De moderne stad en zeer in het bijzondofl
de anoderne metropolis vertoont algemeen,!
als men door de onthulling van de natio-l
nale en historische bepaalde bijzonderheden
weet heen te dringen, eenzelfde karakter;
de moeilijkheden, welke men bij de bestu-
deering van het groote-stadsprohleem onl-
moet, zijn dezelfde, hier en elders.
Dc groeiende stad stoort zich aan geen
staatkundige grenzen. Overal doet zich vroe-
ger of later de vraag voor, of annexatie "f
van, of liever assimilatie met de omgeving
gewenscht is, dan wel of langs andere we-
gen naar een oplossing voor de in last en
tal toenemende moeilijkheden moet worden
gezocht, Bij samengroeiing van bevolkin
gen zal men, gezien de willekeur, waartne'e
z.g. historische grenzen veelal zijn getrok
ken, wel altijd en vooral ook niet te laat tol
assimilatie moeten besluiten. Als afschrik
wekkend voorbeeld van te lang wachten )pr
noemde Spr. Brussel. r
Uitgaande van de meest karakteristiekd
groote steden onderscheidt men veelal dr-fl
organisatie-typen:
lokale centralisatie (klassiek voorbeeld,
Parijs); lokaal federalisme (klassiek voor- j
beeld, Londen): tusschenvorm (klassiek^
voorbeeld. New-York.).
Tegen de straffe centralisatie bestaan wel
zeer groote bezwaren; toch ziet men over
liet algemeen van 't federalisme een stroom
in centralistische richting gaan: Weenen,
Berlijn, ..kommunale Neugliederung" in hel
Rijnsch-Westfaals'Che industriegebied.
Zal, zoo vraagt Spr., de gecentraliseerde
gemeente met interne decentralisatie de op- j
lossing zijn? Na hierbij eenigen tijd stilge
staan te hebben -besprak hij de moedijkhe-
den bij handhaving der gcldcr.de opvattin- ,".'r
gen i. z. kiesrecht, vertegenwoordiging
ulere moeilijkheden.
Tenslotte betoogde hij de noodzakelijkheid,
dat tijdig, voordat van het vormen van een jjs
lokale eenheid sprake is, ten aanr/.ien van
erschillende belangen de lokale zorg zich |co
iver steeds ruimere kringen uitstrekt eu jpf
vees hij op de groeiende beteekenis in -«Its
/erband van de doelcorporatie: bezwaren n
en moeilijkheden, welke daarmede verband ugl
houden.
DE OPVOLGER VAN DEN HEER SPENDEL jV
De opvolger van den heer H. W. Spen
den Leidsohen gemeenteraad is liet in
oud-raadslid de heer E. J. Coster, wonenrlepae
aan de Steenstraat
B
BEGIN VAN BRAND. *i
In het perceel Pieterskerkkoorsti
huize „Maria", van de Lïtavereenieing werd
gisteravond een brandlucht waargenomen. 0?
onderzoek uitgaande bemerkt men, dat een
nlank en een balk onder een brandende
haard in een, kamer aan de voorzijde op
eerste verdieping in brand waren geraakt.
Door de brandweer is het vuur bijtijds gedoofd, 'n
AP.73E OUDE
In de Pelikaanstraat is gisteren de 84-jari-e '*a.
Mej. de H. die op het trottoir liep geraakt
de uitstekende lading van een h indi
wagen, die moert uitwijken voor van d*-n 531
•ergesteldem richting komend
De oude vrouw kwam te vallen cn brak hei ei1!
linkerdijheen. Zij is door den E.H.D. naar het ie 1
Academisch Ziekenhuis gebracht.
:eld
APOTHEKERSKUNST
Avond-, nacht-, Zondacdicnst der apothA'ió
Maandag 27 Jan. tot en me'. Zon- oog
2 Febr. a.s., apotheken G. F. Itey.-t, pe
Srivnstr. 33, tel. 136; A. J. Donk, Doezastr. Lil, en
tel. IJ.""
