Kunst en Letteren.
BINNENLAND.
Abdijsiroop
- bonbons -
SAMBO EN JOCKO
DIE ZIJN LEVEN VERLIEST
VRIJDAG 24 JANUARI 1930 DERDE BLAD PAG. 9
DE NIEUWE SCHOOLSTRIJD*)
WIE DEZE WENSEN
In Den Haag is n.et aLeen gevestigd in
de MveeiUicksu-ul öt» net bureau van de
Sciooiruau voor ae Souoien met de Bijbel,
men Viixit in ue Hoistua ook bet bureau
vau boi it K. bureau voor onderwijs en
opvoaaing en wel Bezaidennoui ZÏ5.
Hit bureau zorgt lener jaar voor een
Jaarboek. Dal over 19ic9 teil DUO bladzijden.
Men viiiül uaarin lieel ae organisatie der
Itooinacne scuioien, ie beginnen met de be
waarschool oni to einuigen met de univer
siteit. Daarin is ook een hootustuk gewijd
aan de fnianciule golijkstelijng cn wie ui'
leesi. ziet uutueiijk, uat onze Roomse land-
gen en niet alieen een nieuwe acuool-
slnj'i wensen, doch die reeus voeren.
't ls niet preoies de oude politieke, hoe
wol ook ue;.e strijd niet buiten de politiek
om zaJ besiii-st worden.
Hot gaat om vrijueid, om terug te win
nen, wat we verloren hebben cn te ver
krijgen, wat men ons nog ontlhoudt. Ze
zien daar dukielik, dat „de anti-pacifdcatio-
sLernming met. dé dag groeit" (bl. 25) „de
recmaslicaii nu settle uitwerking van art. 195
der Gromtweit was echter met gemakkelijk
en de L.O.-we-t 19z0 (sindsdien herhaalde
lijk gewijzigd) bleek in verschillende opzich
ten een mislukking". (Frof. Mr. Dr. R-
Kranenburg).
Tal van citalen zou ik kunnen doen vol
gen, doch genoog om te doen zien, dat
men in het Roomse Kamp
De strijdbijl nog niet begraven
heeft; dat me>n daar ernstig deelneemt in
bet gevecht met de adhtenhoede; zioh voor
bereidt om een mogelike front-aanval af
te 6laan en gaarne deel neemt aan de
nieuwe Schoolstrijd om de school los te
maken van de politiek en over te laten aan
de paedagogiek.
Handelen we op deze manöer in de geest
onzer voorgangers? Van Dr. Kuyper we
ten we. dat hij geen bewonderaar was van
de Bevrediigingscommissie en als we heel
zijn leven nagaan, kunnen we ook gemak
kei ik aantonen, dat \'oor hem de school
strijd was een strijd voor recht en vrij
heid, zodat, waar het recht heoit gezege
vierd, doch ten koste van de vrijheid, hij
ongetwijfeld tans voor de vrijheid in de
bres zou springen.
En Lobman? Hij was voor alles de man
van het recht, doch ook de vrijheid was
he:, lief.
Ln nu is het f-en eigenaardig verschijn
sel, dat bij drie grote mannen men zich
[De4 kan t>eroePen °P ^un leven en op hun
wt testament om dan tot twee verschilloi.de
uitkomsten te komen.
Als de voorstanders van een christelike
staatssohool zich beroepen op Groen's tes
tament, clan wijzen de Grcenianen dit af
komen met citalen van Gioen uit de'
tijd, dat hij in de kraaht van 't leven was.
•Bij Van Bruggttien idem. Zijn speciale
rienden noemen hem gaarne de vader
le v r ij e school, maar nog kort ge
leden kwam een ander met Van Brug-
glion's testament om aan te tónen, dat hij
geen reaht heeft op die eernaam.
Wat Lobman betreft is het een feit, dal
zijn laatste werk ig geweest het ontwer-
;n van h-schema voor het Bevreligings-
pport en dat hij ijverig heeft meegewerkt
n de wet van 1920 in het Staatsblad te
rijgen; ja zioh niet verzet heeft, toen in
wet werd opgenomen, dat bij benoe-
■mingen aan de biezondere scholen het rijks -
schooltoezicht gekend moest worden: ben
bepaling, die, uitgewerkt in een K. ,B*
In vereenvoudigde schrijftaal.
ITet tweede art. stond in ons nummer
van gister.
zelfs de redaktie van het Bondsorgaan te
ver ging.
Letten we echter op heel het leven
Lobman, dan zien we in hem de man.
de leuze aanhief: de vrije sohool voor heel
de naitie; dan luisteren we naar hem, die
op IC December 1902 het voor
de vrijheid der school
opnam legen Mr. Troelstra en toon
dit sprak: „Maar op één punt ben
stijver dan een Pruisisch korporaal,
is op hel. punt, dat ontslag en aanstelling
moeten blijven aan de ouders. Wij willen
niet propter vitam vilae perdere causas,
d.w.z. wij kunnen niet om het geld dat
gene prijsgeven, waarom wij het geld ge
vraag'I hebben, namelijk de vrijheid om
ouzc kinderen op te voeden naar onze in
zichten".
Dr. Kuyper sloot zich daarbij aan en her
innerde eraan, „dat de voorstanders
Chistelijk onderwijs nooit hun vrijheid .y.
koopen zullen voor welke Rijkssubsidie
ook".
En als wij nu strijden willen om de
loren vrijheid te heroveren en meer vrij
heid le verkrijgen, dan doen wij niets
ders dan handelen in de geest van onze
voorgangers.
Daarbij hebben we modestanders, niet
slechts van rechts, doch ook van links.
Van Buuren noemde het voorstel om to
vlaggen bij de invoering der wet van 1920
„een verbijsterend voorstel",
in de „Reformatie" van 10 Desember 1920
liet Dr- B. Wielenga zich heel voorzichtig
aldus uit:
„Na een glorieuzen sitrijd, die in de ge
schiedenis der moderne volken zonder ge
lijkenis is, weid de strijd voor de vrije
sohool gewonnen, maar na deze winst staan
wij voor het nog onopgeloste probleem der
Christelijke zielkundige opvoeding en ten
gevolge van do overwinning kwam
sohool tot den staat in een verhouding, die
meer dan ooit tot bezinning en studie der
beginselen dringt.
De leerplicht bijv. was geen vrucht
don ohristettijken sta.m, en toch is zij dooi
de Christenen geduld cn aanvaard".
Veel sterker drukte Dr. K. Dijk zich op
28 Jan. 1921 in datzelfde blad uit en
op deze manier:
„De geldelijke vrijmaking van het onder
wijs. bijv. is zeer zeker een overwinning,
die jaren van si-rijd behaald -hebben, maar
de gouden ketenen, die ons straks aan den
staat binden, zijn voor het geestelijk
zijn veel gevaarlijker dan de ijzeren boeien,
waarin we in het diensthuis geklonken
ten. En de wijze, waarop de „pacificatie"
haar beslag heeft gekregen, en het „vrij
heidsoffer", dat bij deze nieuwe wet oan
de publieke gelijkmaking moest gebracht
worden, doen ons zien hoeveel we reeds
prijs gaven, en bieden den ouderen vol
doende stof om 'te doleeren over onze ver
achte ring en te vreezen voor diepere in
zinking'.
In „de Sdhool met den Bijbel" van 27
Jan. 1921 schreef J. Lens, die tot de C. H.
kan gerekend worden: „De Nieuwe School
strijd". Van wien is hèt woord? 'k Geloof
van Wirtz, maar ten slotte doet het
niet toe- Want het feit is er. De vrijheid
wordt zoo aan alle kanten ingeperkt, dat
een nieuwe schoolstrijd^.pu om de paeda-
popkscho vrijheid moet worden aangebon
den".* Van links roept men ook om meer
vrijheid. De uitdrukking
„De Nieuwe Schoolstrijd'
is niet van mij afkomstig, maar van
iemand, die in de politiek links staat nJ.
Dr. de Vletter.
In „Volksontwikkeling", „Het Onderwijs"
„School en Leven" en in het orgaan varl-
Volksonderwijskan men al jaren lang
artikelen vinden, die vragen om meer vrij
heid, niet. Slechts voor het lager, ook vooi
het middelbaar onderwijs.
In „Opbouw" van Prof. R. Oasimir vindt
men tal van artikelen, die pleiten voor
'n zoutgroeven, welke deze veroordeelden vaak levenslang moeten ver-
is zwaar, een ononderbroken reeks van kwellingen en lijden.
94 V-H
ROEMEENSCHE DWANGARBEIDERS IN DE ZOUTGROEVEN
HULDIGING DR. F. VAN EEDEN
Den Sden April eal dr. F. v. Eeden don 70-
j-anigen leeftijd 'bereiken. Er heeft zich een
comité gevormd' van hen, die meenen dat
het den dichter en denker, wiens rusteloos
streven op «oo velerlei gebied voor talloozen
i-n binnen- cn buitenland van groot/en vor
menden invloed is geweest, verheugen zou
op dien dag een blijk van waardeering te
ontvangen.
Dat Comité stelt zioh ln de eerste plaats
voor een som bijeen te brengen, welke het
mogelijk maakt, dc zware geldelijke zorgen
waaronder de dichter moer cn meer gebukt
gaat, te verlichten. Het noodigt daarom al
len die voor den schrijver van den Kleinen
Johannes en van zoo menig ander kunst
werk erkentelijkheid en waardeering gevoe
len,, met aandrang uit hun bijdragen te
doen toekomen aan den penningmeester.
Hierbij mag worden meegedeeld, dat, dank
zij de medewerking van Hel Willem Kloos-
fonds, „Fonds tot steun van de Ncderland-
schc Letterkunde en Letterkundigen", dc
mogelijkheid geopend is -het rendement van
het bijeen te brengen kapitaal lot 10 op
te voeren en dit tijdens het leven van den
dichter aan hem uit te koeren, eventueel
aan zijn beide jongste zonen tot zij den leef
tijd van 25 jaren hebben bereikt. Waarna
het kapitaal en zijn opbrengst ten hate van
het Wijdere doel van het bovenvermelde-
Steunfonds zouden strekken.
Het ligt in de bedoeling van het Comité
om, wanneer de ontvangen middelen dit toe
laten, een Liber Amicorum te doen verschij
nen, waarin in het licht gesteld wordt, welke
de beteckenis van Van Eeden is op verschil
lende gebieden waarop hij zich heeft bewo
gen. Dit werk zal vermoedelijk f 4 a f 5
moeten kosten. Gaarne ontvangt het Comité
ook daarvoor inschrijvingen, Diegenen, die
een bijdrage zenden van 10 of hooger. ont
vangen het boek, wanneer do uitgave inder
daad tot stand komt. gratis.
Secr.-pennlngmeester: mr. H. Giltay, Laan
van Meordervoort 516, Den Haag.
REMARQUE.
„L'Ocuvro" meldde dat van Remarque's
boek in 't Duitsoh alleen voor 2.16Q.000 gul
den werd verkocht, waarvan de schrijver een
vijfde doel als honorarium toekomt.
vrijheid in onderwijs en opvoeding.
Nog maar kort geloden gaf Prof. Dr.
Kohnstamm 2i artikelen gebundeld uit
onder de titel „Individu en Gemeenschap",
waarin tal van wensen voorkomen, die ai-
léfen verveld kunnen worden-als vadertje
Staat zidli wat terugtrekt op het gebied
van het ond-erwijs en ophoudt heel de op'
voeding van uit Den Haag door zijn amb
tenaren te regelen.
De Nieuwe Schoolstrijd geldt dan ook
niet' het biezonder onderwijs alleen, doch
ook het openbaar.
Hij is niet bep-erkt tot het lager onderwijs,
maar omvat ook het middelbaar, het han
delsonderwijs, het a mba-chtsonderwijs en
heel het nijverheidsonderwijs-
Daarop dient gelet: de bondgenoten kun
nen allerwegen "gezocht cn gevonden wor
den.
Natuurlik vindt men ook nu, niet aljeen
links, dooh helaas! ook rechts mensen, die
tevreden zijn, als het geld maar binnen
komt, of als zij" zelf een mooie positie heb
ben.
Op hen valt niet te rekenen; wel op
mannen en vrouwen, die het onderwijs
liefhebben; die zich daaraan met hart én
ziel geven en die dageiiks en-aren, dat hun
handen gebonden zijn met zilveren en gou
den ketenen, die wel schitteren, doch lelik
knellen en hen beletten te doen. wat hun
paodagogiisch geweien hun als goed cn no
dig voorschrijft. Op hen is onze hoop ge
vestigd, onverschillig of hun onderwijs
ideaal hetzelfde is als het onze: de strijd
om dë vrijheid verenigt ons. Dat we daar
bij mogen rekenen op de voormannen in
„Schoolraad" en „Unie" is v.n groot be
lang en geeft hoop voor de toekomst.
PRIJS VOOR LETTERKUNDE.
Dc vijfjaarlijkschc prijs van Letterkunde
voor West-Vlaanderen werd door dc kern
raad, bestaande uit prof. dr. Jules Persiju,
Stijn St renvois en prof. dr.. August Vomvy-
Icn, toegekend aan ,,'L Onzent in 'l West-
land?' door Herwin Eeckel.
NEDERLANDSCHE VOLKSKUNDE.
Van Jozef Cornelissen's Ncderlandsrhc
Volkshumor op slad en dorp. land en volk
verscheen hij De Sikkel, te Antwerpen bet
tweede deel. Ilct bevat spot- cn bijnamen
spotrijmen, spotvertcllingen, volksetymologi
sche sagen, spreekwoorden, zegswijzen, enz.,
alle naar hun oorsprong en beteckenis ver
klaard. Het werk wordt uitgegeven niet on
dersteuning van de Maatschappij dor Ne
derlandsche Letterkunde te Leiden en de
Universitaire Stichting te Brussel. Uit folk
loristisch oogpunt is daze verzameling een
prachtstuk, resultaat van liefde, volle ijver
en zeldzame speurzin. We wezen er reeds
op bij het verschijnen van deel I, hoe men
door publicaties als deze beter kennis krijgt
van velerlei eigenaardigheden en karakter
trekken van het volk, alsmede van gewoon
ten en gezegden die onder dat volk leven,
vooral t en plat tel ande.
Deel II bestrijkt dc provinciën Oo'U-Vlaan
deren, Limburg en Luyk, Fransch Vlaande
ren en Artois,, Eupen cn omgeving.
SIGRID UNDSET'S „GYMADENIA".
Het laatste werk van Sigrid Undset is een
moderne zedenroman met streng katholieke
tendenz. De hoofdpersoon, Paul Sclmer,
komt langs een weg van strijd en zieleaan-
vcchting tot de kerk. Dit motief heeft de
autrice cohtor niet gemaakt tot hoofdzaak
van het verhaal.
„Gymnadenia" schrijft „Boekenschouw"
is geen bekeeringsromandit ziele proces
komt slechts enkele malen ter sprake
toch beheersoht het de heelc roman. Pauls
liefde-ervaringen met Lucy en later met
Björg Berge vormen don hoofdinhoud: deze
zijn van izoo intensen aard dat het boek
geen lectuur is voor niet volkomen rijpe
menschen. Pauls verhouding tot het tee re
bloemenmeisje Lucv en tot het bourgeois-
kind Björg Berge is beschreven met de
meesterhand van Sigrid Undset. Maar de
groot-epische vaart, de geweldige tragiek
van Christin en Ola vinden wij hier niet
terug. De voelbare Katholieke tendenz, die
men in historische romans gemakkelijker
vergeeft, zal dit book aan de overzijde niet
ten goede komen".
P. C. BOUTENS.
Op 20 Februari hoopt dr. P. C. BoUtcns
zijn zestigste jaardag te vieren. Bij deze ge
legenheid zal bij de firma Enschedé en Zo
nen te Haarlem in beperkte oplage het licht
zien een bloemlezing van bijna tweehonderd
bladzijden uit de lyrische poëzie van de
dichter, samengesteld door J. W. F. Weru-
daan uit de bundels Verten (1898), Praelu-
diën (1902), Stemmen (1907), Sonnetten
(1907), Vergeten Liedjes (1909), Carmina
(1912), Rubaiyat (1913), Lente-maan (1916),
Liederen van Isoudc (1919), Zomerwolken
(1922), Oud-Perzische Kwalrijnen (1926).
Voorts worden opgenomen enkele nog niet
gepubliceerde verzen.
DOMPRIJZEN.
-De Domprijs voor proza is-diver het. jaar
1929 niét uitgekeerd, aangezien geen der in
zendingen aan billijke voorwaarden vol
deed. De inzendingen voor do Domprijs 1930
voor poëzie moeten ingezonden worden vóór
1 Mei 1930 aan mr. H. Marsman, Oudwijkcr-
laan 4bis, Utrecht.
VINCENT VAN GOGH.
Op 29 Juli 1930 zal het'veertig jaar gele
den izijn, dat Vincent van Gogh to An vers
sur Oise is gestorven. Een comité 'hoeft ixich
gevormd om con gedenkteeken voor hem op
te richten. Ieder, die met het denkbeeld in
stemt, zende zijn bijdrage aan mr. dr. G. van
don Bergh, Eutcrpcstraat 40, Amsterdam-Z.
ADRIAAN POIRTERS.
Het Januari-nummcr van Studiën bevat
het eerste deel van een studie over Adriaan
Pointers (1605'74) onder de titel „Een
olksschrijvcr uit de 17c eeuw", geschreven
door E. Ilombauts.
„GROOTE MEESTERS".
In de reeks „Groote Meesters' (uitg. Kryn,
Brussel), zal een monografie verschijnen
over do Meester van Flèmalle, geschreven
door de oud-minister van België Jules Des-
treé. Binnenkort ook een studie over Doixa-
tello. Het ligt in de bedoeling voorts mono-
grafieën op te nemen over Venneer, Hals,
J. C. WIRTZ Cn. Dürer, Goya, enz.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NG.
VRAAGT SPOOR/H
NED. VER. TOT BESCHERMING
VAN NATUURMONUMENTEN
BEEKHUIZEN EN HERIKHUIZEN.
Naar wij vernemen, zullen de bekende
landgoederen Beekhuizen en Ilvriklniizcn
dooi- aankoop eigendom worden van dc Nc-
derlandsche Vereeniging tot bescherming
van Natuurmonumenten. Deze aankoop is
mogelijk gewordeyi, doordat de tegenwoor
dige eigenaar, de heer Liips te Vcdp bereid is
gevende», deze landgoo.'c en t'gen den prijs
\an ongeveer een half milliccn, doch op zeer
aannemelijke voorwaarden wat dc betaling
betreft, af te staan. Het gemeentebestuur van
Rhedcn zal over het beheer Aan deze land
goederen een groote zeggenschap behouden.
DE DROOGMAKING VAN DEN
N.W, ZUIDERZEEPOLDER
Naar wij vernemen, zullen de twee water-
gcmalcn van den N. W. Zuiderzeepolder
den Oever en Medemblik in de eerste
week van Februari worden opgeleverd, waar
na op Maandag 10 Februari met zekere
plechtigheid de officieele opening zal plaats
hebben.
Op het oogenblik malen de beide instal
laties nog steeds op proef.
INGEZONDEN MEDEDEELING
Builen:
kim'i
WAT EENS OP
24 Januari
GEBEURDE
De Pruisische Koning, Frederik de Tweede,
later do Groote, genoemd, geboren den
24 Januari 1712, was de derde zoon en
bet vierde kind van Frederik Wilhelm I, ko
ning van Pruisen en van Prinses Sopliie Do-
roti ice van Hanover, zuster van den Engel-
schcn kening George II.
Zijn vader wordt ons beschreven als een
krachtige, vaak ruwe en brutale, doch eer
lijke persoonlijkheid. Een soldaten koning,
die zijn land en zijn gezin als een regiment
soldaten regeerde. Van dc wetenschap wilde
hij niets weten.
Hij was er steeds op uit dc Pruisische
weermacht grooter te maken. Zijn harts
tocht voor groote soldaten is bekend. Of
schoon hij van soldaten hield, hield hij niet
van den oorlog. Gedurende zijn 27-jarige ro-
gecring, wist hij bijna een onafgebroken,
vrede to bewaren. Hij vermeed den oorlog.
Bekend is zijn woord: „Een vorst moot met
liet goed en bloed van zijn onderdanen zui
nig zijn".
Wil men, heel kort, den vader van Fre
derik II karakteriseeren, clan moet men zeg
gen, dat hij alles verachtte, wat het leven
sierde, en alles waardeerde, wat voor het
leven noodig en onontbeerlijk was.
In dit milieu werd Frederik geboren en hij
werd opgevoed met de gestrengheid, koning
Frederik eigen. Reeds op zijn zevende jaar
moest hij in weer en wind aan dc militaire
oefeningen meedoen. Toen de koning merkte
dat zijn zoon meer voorliefde had voor mu
ziek, boaken en wetenschap, liet hij hem in
het „Tnbnksrollegium" komen en bespotte, in
tegenwoordigheid van de aanwezigen, den
jongen, wanneer hij hoestte, omdat hij den
rook niet kon verdragen.
Er is een tijd geweest, dat de koning er
aan dacht, zijn zoon van de troonopvolging
uit te sluiten.
Een diepe kloof scheidde vader en zoon.
Eerst kort voor zijn dond zag Frederik
Wilhelm in, van welke beteckenis zijn kind
zou worden voor Pruisen en voor Duitsch-
land en dankte hij God, dat hem het geluk
ten deel was gevallen zulk een zoon te
hebben.
Frederik de Groote kwam aan dc regee
ring 2 Juli 1710.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE TE ARNHEM
DE INSTALLATIE IN GEBRUIK.
Op het gebied der Radio-distributie-centra
les is Arnhem thans eveneens begonnen met
een gemeentelijke installatie, die op perfecte
wijze is tot stand gebracht. Woensdagmiddag
werd officieel de centrale in gebruik geno-
VEEVERVOER PER SPOOR
Oratreqt het veevervoer per spoor kan wor
den medegedeeld, dat met ingang van 1 Juli
1930 samenwerking is verkregen tusschen de
directie der Nederlandsche Spoorwegen en de
Commissie A L voor veevervoer van de Neder
landsche vereeniging tot bescherming van die
ren, waardóór, naar mag worden verwacht,
het veevervoer in het algemeen zeer gebant
zal worden.
(Nadruk verboden).
VAN EEN LEEUW EN EEN AAP
SI. „Hier ben ik", denkt de stakker zuchtend,
„Alvast weer even uit den brand".
Want: aan het schuitje hangt als ballast
Een aantal zakken vol met zand!
Zij stort ze over Sambo leeg.
Die nu de volle lading kreeg!
FEUILLETON
Door T. P. RIKSEN
(10
spoeden, niet in staat de stormen het hoofd
te bieden.
Zelfs als kind, toen Mien met haar moeder
en zuster een klein bovenhuis in een volks
buurt bewoonde en ze moesten tobben, om
rond te komen, was het haar dikwijls op
gevallen, welk een wonderlijke tegenstelling
haar moeder vormde met haar omgeving.
Haar tengere figuur, haar jeugdig gezicht,
dat iets kinderlijks had behouden, haar ma
nier van zich te bewegen, kwamen volstrekt
niet overeen met het ruwe. werk, waartoe ze
maken, sprak hij zich, wat zijn geloof be
treft, hoogst zelden uit. Van nature was hij
een bedachtzaam, in zich zelf gekeerde man
die bijna altijd aan 't overwegen was, meer
dacht clan sprak en die, daar hij zijn vrouw
meer ontzag dan goed voor haar cn zijn go-
zin was, meer dan eens zweeg, als spreken
zijn plicht was.
Naarmate zijn dochter ouder werd, gevoel
de zij zich het meest tot haar vader aange
trokken zij begrepen elkaar wcderkeerlg.
Tot 'haar moeder zag zij op, haar karakter
boezemde haar espect. in, haar optreden ont
zag, maar haar liefde tot haar moeder werd
door vrees getemperd, en, daar zij niet dc
minste aanmoediging ontving, doofde de
lust, har moeder deelgenoot van haar per-
Indien zij alleen maar terugdacht
haar ouderlijk huis. Er is immers niemand, j zich verplicht zag. Jong als «ua,
die dat kan vergeten, maar voor haar waren Mien het rechte der zaak. wel niet begrijpen,
het geen blijde herinneringen, welke dan in doch ze gevoelde stelselmatig, dat er iets in
haar opkwamen. die verhouding niet deugde.
Het sten-en harer moeder kon zij zich heel Als cpnige dochter van een doktor, had LJi»»®* on
goed herinneren, want ze was toen al zes- Mien's moeder een zonnige jeugd gekend, soohlijke ideeën en zórgen te maken, hoe
tien jaar, maar was dit wel het zwaartepunt daai' kaar ouders als het ware wedijverden,langer hoe mèPr. Op gehoor kon zit rekenen,
"in 's levens leed voor haar geweest? jalle zorgen zoover mogelijk van haar venvij: j0p begrijpen niet.
Toen liet tot haar doordrong, dat alles derd te houden. Dat er veel levensleed in Haar verhouding tot haar vader was ech-
voorbij was, toen ze aan de geopende groeve XYC bestond, liet was haar niet onbe-1 ter van geheel anderen aard; hèm gunde
stond, cn in de daarop volgende weken, n'J*?.r ho°rde haar vader teveel zjj een blik in haar hart, met hem durfde
-- - toen ze zich bewust werd van de werkelijk 0 zijn patiënten spreken, en zoo dikwijls Zl> vertrouwelijk te spreken, en, tot onder-
fcbJMSjheid van het verlies, dacht zij niet anders, ze ',n,. voo Jgaan een. klik in diens scheid der jaren gekomen, leerde ze de gtoo
ns-as een smart, welke zij nooit te bo-)Y.a,c m.er ZS,S Z1J gezichten, door; te tegenstelling kennen, welke haar stempel
ven zou komen. ij den gerimpeld en oogen, vol weedom ©n.0p bet leven van haa>' vader had gedrukt,
Het leven stelde evenwel zijn eischcn, de ™«hen mT'aUerièrkwal'en™^ za'Sf werd !'H TORclii1k' letR,c' "elkc
Nilioid bewees zicli in meer dan gewonen a"elk!' k"alen' en Z11 "as|liai.r vader te.lelijk reeds sinds liet begin
lil, een zegen - en hoevele malen daarnaj ""^t^Srgezin kon niet ongodsdiensüg'jTvX, "*d fe'Jc0"Cliik
I voorgekomen, dat
Ikander zeiden: „wat ec-n gt
<lit niet meer heeft beleefd
driet is haar daardoor spaard
Schipbreukelingen op de levenszee, eei. een oogpunt van beschaving als iets nood-
i aeluk dat moeder ncig<le f orthodoxie. De opvoeding haar vader als het te pas kwam, niet beter en haar, wanneer ze eens een gelukkij
efd- wélk een ver-7-'-'Yr or meende hij echter grootcn- Van zich af durfde spreken. Had hij hetoogenblik met haar kinderen kende, o]
spaard'" .ueeis aan zyn vromv te moeten overlaten en maar gedaan, vooral toen het huwelijk zij-'ruwe wijze aan zijn bestaan herinnerde.
.(taaiu. rlPTP. hpvhoiintriA rlfn frnrt=rlinr.cl clzA,.V.lc wi» J -J I 1 ,r:i
terzijde schoof en haar man tenslotte zijn
tegenstand opgaf.
Indien zij liet huwelijksleven hunner doch
ter eens hadden kunnen volgen; Het staat,
nog te bezien, wie er het meeste berouw zou
heliben gehad-, de moeder van haar doordrij
ven, de vador van zijn slap optreden! Maar
beiden weru dit knagend berouw bespaard,
want zij stierven, alvorens hun dochter mo
reel en finantioel was ten gronde gericht.
Voor Mien's moeder was het leven een
bittere ontgoocheling geworden. Het scheen
zoo mooi: een rijk huwelijk, een prachtig
huis, aardige kenissen, veel reizen cn afwis
seling. Maar kon zij zeggen één jaar geluk
kig tc zijn geweest? De eerste jaren had
zij geen financieele zorgen gekend, maar
toch was reeds in de op haar huwelijk vol
gende maanden haar geluksdroom wreed
verstoord. De vrije opvattingen van haar
man, zijn weinig degelijk, verkwistend ka-1
rakter, zijn verregaande gemakzucht, de
ijdelc conversatie der kringen, waarin zij
haar intrede deed, dat alles bad haar de
beangstigende zekerheid gebracht: liier zal
ik toch nooit kunnen aarden.
Doch de groote ellende kwam pas, toen
ze kennis maakte met den zwaren strijd om
het bestaan, waarin ze ton slotte onderging.
Vereenzaamd sleet- ze haar leven, geke
tend aan een man, die haar met schande
erlaadde, haar aan dc ellende prijs gaf
gelukkig
op
ken hen in staat zou stellen, om met rede
lijke kans van slagen te trachten zich' een
weg door het leven te banen. Als alle hoop
haar dreigde te ontzinken, gaf de herinne
ring aan cle lang vervlogen, gelukkige ja
ren haar kracht, om haar taak voort te
zetten.
Te verwonderen viel het. niet, dat dc om
standigheden, te midden waarvan dc meis
jes opgroeiden, hun stempel drukten op du
vorming en het karakter der kinderen. Zoo
wel Bets als Mien waren voor hun leeftijd
ernstig, meer gewend als ze waren aan
donkere dan zonnige dagen.
Reedsvroeg waren ze békend mol dc
zorgen, welke het leven met zich brengt
door de gewoonte hunner moeder, bij ge
brek aan raadgevers, allerlei dingen met
hen to óverleggen, z.elfs toen ze nog niet
oud geno'eg waren, alles te begrijpen.
Ook, toen ze zich in latere jaren aan de
armoede hadden ontworsteld cn een behoor
lijke positie in het leven hadden veroverd,
was er nog altijd het bestaan van hun va
der, dat zijn zware schaduw ojj hun leven
wierp en hen bij don voortduur met angst
voor de toekomst vervulde.
Nu, nadat er zoovele jaren waren vcrloo-
pen, begrepen ze diet leven cn dc zorgen
hunner moeder zooveel te beter, doch één
ding was hun nooit duidelijk geworden.
Altijd weer had hun moeder er met klem
op aangedrongen met alle zorgen cn nooden
tot Hem de toevlucht tc nemen, die alleen
redden kan; ze liad er voor gezorgd, dat de
meisjes op de catechisatie kwamen, stond
op, dat ze 's Zondags geregeld ter kerk
...0m haar ouderlijk
beter neeld kon Miön"zich"voor"hnre"óiuiprs YoSc ,a" uoac"°,"Js m*>u-vrènw een begeerlijke zaak scheen. Zóólang huis en de herinnering aan de levenslessen
niet bedenken Haar vader* een zwakkeling a?KL»i j ondesteunde zii 'net aanzoek, zóólang verde- van haar vader gaven haar kracht en lust, gingen, terwijl zij zelf er toch maar bij
en haar moeder* niet bestand i-o-p,-. »PpYn' L dokter {l-,d tot tijd wees digde zij het plan, tot h«ar dochter hare al het mogelijke te doen, om haar meisjes.hooge uitzondering kwam, cn nooit hadden
S dc roeping, om ernst met liet leien te^aauvankelijke bezwaren als denkbeeldig^Bets en Mien, een opvoeding te geven, wel-jde kinderen haar zoo gelukkig gezien als
82. Maar door het lossen van den ballast
Krijgt de ballon de vrijheid weer;
Hij schiet dus plotseling naar hoven.
En weldra ziet men hem niet meer
Slechts juffrouw Ilupstra's bange klacht
Klinkt jamm'rcnd door den donk'ron nacht.
(Wordt Maandag vervolgd.)
op, den avond toen Befs, de oudste, belij
denis van haar geloof aflegde.
Voor zichzelf scheen ze echter niet den.
minsten troost te putten uit hetgeen ze haar
kinderen met zooveel nadruk aanprees, en,
zonder dat er iets aan haar te bespeuren
viel van de verwachting eener betere toe
komst, was ze heengegaan.
Tijdens het leven hunner moeder was dit
haar kinderen niet zoo opgevallen als na
haar sterven, en nóg, als ze erover dachten,
of er met elkander over spraken, was het
een probleem voor hen.
Overigens ze erkenden het beiden
hadden zij ruimschoots stof tot dankbaar-
heid. Hoe weinig moedgevend seheen voor
hun moeder de toekomst harer kinderen*
hoe gering de kans, dat zij zich eenmaal
in welvaart zouden mogen verheugen
en hoe was die vreeze beschaamd!
Rets, die ongetrouwd was gebleven, Md,
toen ze reeds onderwijzeres was, haar stu
die ernstig voortgezet, haalde de eene
acle na de andere en stond thans sinds
enkele jaren aan het hoofd van een Chris
telijk meisjesinternaat te Almelo.
Elke zomervacanüe en niet zelden do
Kerstdagen bracht ze te Heideveld bij haar
zuster door. Wat er ook veranderde, do
verhouding der zusters was dezelfde ge
bleven als in de moeilijke jaren hunner
jeugd. Kon het ook anders? Ze hadden zoo
veel tezamen doorgemaakt en waren des
tijds altijd op elkander aangewezen, terwijl
nu de herinnering aan het in zoo ruime
mate ondervonden levensleed hun liefde
voor elkander verlevendigde cn ze zich van
harte in elkanders voorspoed verheugden»
(Wordt vervolgd);
