'n Juweel voor Uw keuken!
KLOK-PAKKET
MAANDAG 20 JANUARI 1930
DERDE BLAD PAG. 7
Kerknieuws.
GEHEF. KERKEN.
Beroepen: Tc Westmaas, cand. M. den
3oer. te Haarlem. To Bruinisse-Oosterland
H. Woldring te Kornhorn.
Aangenomen: Naar Noordwijk-Bin-
jen, cand. H. B. Visser te Nijmegen.
Bedankt: Voor Capolle a. d. IJssel, Gel-
iermalscn, Mijdrecht, Grijpskerkc (Z.) en St.
'p.ncras, cand. H. B. Visser te Nijmegen.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Otterloo, H. Japchen te
Opheusden. Te Doetinchem (voor do
Evangelisatie te Gaanderen), P. Warners.te
Nederhorst den Borg. Te Vinkevet-n, A.
van Griothuyzen te Zuid-Beijerland. Te
Bergcijk (N.»B.), M. J. A. Bouwers te I-Iar-
degarijp.
Aangenomen: Naar Dinxperlo J.
Steenhuizen te Made (N.-B.)
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal: Te Vlaardingen, J. B. G. Croqs
te Gouda en S. van der Molen te Lisse.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Ds. J. C. Haartscn hoopt Zondag 16
Maart a.s. afscheid te nemen van de Geref.
Keri: te Driesum en Zondag 30 Maart d.
intrede te doen te Nieuwe-Pekela, na beves
tiging door Ds. G. Kerssies, van Wildervank.
D s. J. Oh. W. Kruishoop, pred. der
Ned. Herv. Gemeente te Soest, hoopt Zondag
9 Febr. van haar afscheid te nemen cn Zendag
16 Februari d.a.v. intrede te doen bij de Ned.
Herv. Gemeente te Bodegraven, des namid
dags, na des morgens bevestigd te zijn door
Ds. J. Goslinga, van Utrecht.
D s. A. L u t e ij n, overgekomen van Ge
pemuiden, heeft bij de Ned. Herv. Gemeente
te Huizen (N.-H.) intrede gedaan met een
predikati e over Joh. 1 29b: „Zie, het I.ani
Gods, dat de zonde der wereld wegneemt',
handelende over: 1. aan wie het Lam Gods
aangewezen wordt; 2. wat het Lam God:
doet; 3. wat er ten opzichte van het Lam
Gods geëischt wordt. Aap het einde werd
hij bij toespraken hartelijk verwelkomd door
zijn ambtgenoot ter plaatse Ds. H. A. de
Geus; en door Dr. W. Lodder, van Bussum,
tnede namens den Ring Naarden.
Ds- J. de Wit, deed Zondag J.I., na be-
vehtigd te zijn door Ds. P. Hofstede, van
Noordwijkerhout, met een prediking op
grond van Jesaja 52:7, zijn intrede bij de
Ned. Herv. Gemeente van Leidschendam,
Uitgaande van Jesaja 14:32-
Toespraken werden gehouden door zijn
voorganger, Ds. H. van Dijken Gzn.
Gouda, en door Ds. Mr. N. G. Veldhoen, van
Voorburg, als consulent. Tevens waren aan
wezig als ringpredikanten Ds. A. van Geest,
van 's-Gravenzonde; Ds. B. Tichelman, van
Scheveningen de bevestiger; en Dr. J. P.
de Bie, van den Haag.
Ds. J. G. L. BROUWER
Wegens voortdurende ongesteldheid
J. G. L. Brouwer, predikant der Ned. Herv.
Gemeente te Aliphen a. d. Ryn, is de hulp van
den Ring ingeroepen.
BEGRAFETnS-Ds. W. J. KOLKERT.
Te Harderwijk is onder groote belangstel
ling het stoffelijk overschot van Ds. W. J.
JTo'kert. predikant der Ned. Herv. Gemeente
te Hierden, ter aarde besteld.
Aan het graf werd achtereenvolgens ge
sproken door de ouderlingen Van den Berg
en Brons, een ouderling uit de eerste Ge
meente van den overledene en een broeder
van den overledene. De oudste zoon bedank
t-oor de belangstelling.
Vooraf was een lijkdienst gehouden in de
kerk. Deze dienst werd geleid door Ds. .T.
H. van Paddenburg, van Elspeet, die sprak
over het tekstwoord PhTippensen 1 21:
,Want het leven is mij Christus, en het ster
ven is mij gewin".
de kerk hebben nog gesproken de
oudcrliing Brons, Ds. J. van Amstel,- van
Putten; Ds. L. ran Mastrigt. van Harder
wijk; Ds. B. Batelaan. van Birneveld; en
een oud-studievriend van den overledene.
F/en groote schare vulde het kerkgebouw
en ging mede naar het graf.
GENERALE SYN. DER GEREF. KERKEN
Reeds ziin voor de a.s. Svnode te Arnhem
de volgende rapporten verschenen: 1. inzake
het vrouwenkiesrecht in de kerk; 2. inzake
het catechetisch legboek: 3. inzake het pro-
moveeren aan de Theologische School; en 4.
inzake de herziening van de liturg e en het
kerkgezang. Thans is nor verschenen het rap
port inzake „Betere opleiding voor den Zen-
dingsarbeid". Voorts kan nog gemeld, dat het
rapport inzake uitbouw van de Belijdenis bin
nen niet al te langen tijd mag worden tege-
moetgezien.
REORGAWISATUEVOO^TELLEN
NED. HERV. KERK.
Dr. J. Ch. Kromsigt eindredacteur
van „De Gereformeerde Kerk het orgaan
van de Confessioneele Yereeniging in de
Ned. Herv. Kerk. schrijft door de Svnode-
beslissing zeer terneergeslagen" te zijn. Hij
legt. o.m. het volgende:
„Zeker we wekten indertijd op om den
strijd voor het voorstel met geloof in te
gaan.
„Is dat geloof nu geschokt? Heeft dat mis
schien geheel schipbreuk geleden?
„Zoo zou het zün. als het was geloof in
mensohen. in Christenen, in de synode, in
een orthodoxe synode.
,Maar dat was het geenszins. We wisten
maar al te goed op hoe wankelen grondslag
'n geloof rust. En hiizonder wat de sv
node betreft slaakte Dr. Hoedemaker niet
de verzuchting: „God beware ons voor een
orthodoxe synode!" En met hoeveel smaad
Is Prof. Gunning overladen door een ortho
doxen synode-secretaris! Het lot. dat vorige
reorganisat:e-vnorstellen in de svnode von
den was ook alles behalve bemoedigend.
..Toch was ik Vrijdagavond zeer terneer-
geslpTen.
,,'s Middags had een warm voorstander
van reorganisatio mii nog gezegd: Och er
ziin confessioneelen die 't zelf met reorga-
ni<"itie niet rerht schijnen te meenen. 't
Liikt wel, alsof 't hun geen ernst is die
heole reorganisatie voor hen maar een leege
leus. iets waaraan ze meedoen „voor de
leus". Ook nu weer hoorde men ter synode
vergadering veel meer van de tegenstanders
dan van de voorstanders'".
Na mpt dankhaarheid gewezen te hebben
op de redevoeringen van Prof. Haitjema en
Ds te Winkel waarin met kracht de voor-
ste'len verdedigd werden, zegt Dr. Kromsigt:
„Dat is een groote troost, waar het voor
stel gevallen is. 't Is gevallen met eere, n.l.
eere voor het voorstel zelf en voor de voor-
•tei'ers. Niet voor de synode.
„Gevallen met cere. En dat ondanks de
manier van bestrijding, waaraan vooral
vóór de vergadering bijzonder in de „N.
Rott. Courant" voorstal, voorstellers, voor-,
standers blootstonden".
..De heele striir1 ver het gevallen voor
stel was waarlijk alles behalve vruchteloos
We hebben er veel door geleerd. Ook vinger
wijzigingen gekregen voor ons verder stre
ven.
„Ons streven toch hopen we voort te zet
ten, onze strijd voor het Christusbelijdend
karakter onzer kerk. Begonnen wc daarbij
nu van boven af (van de Algemcenc Kerk)
mogelijk is het beter nu te beginnen van
onder op (van de plaatselijke gemeente).
„Ons geloof is niet geschokt. Veeleer be
vestigd.
„Dit geloof, dat wat ook valle, de zaak
waarom het gaat: de Christuswaarheid, de
Christusprediking, de Christusbelijdenis,
kan niet vallen. Of ook, schijnbaar gevallen,
zelfs reeds begraven staat ze toch weer op".
DE ZAAX-Ds. J. L. JASPERS.
In het verslag van de jongste vergadering
der Classis Arnhem van Geref. Kerken leeeu
wc: Wegens ongesteldheid van Ds. Jaspers
kan een door hem in uitzicht gesteld ant
woord, te geven aan den Kerkeraad van
Lunteren, nog niet aan de Classrts worden
medegedeeld.
KÈRKINSTITUEERING.
Tc Enschede is geïnstitueerd de Ge
ref. Kerk in Hersteld Verband.
De gekozen ambtsdragers, drie ouderlingen
en een diaken, zijn Zondag (19 Jan.) door
Ds. J. C. Aaldcrs, van Amsterdam, ln de
morgengodsdienstoefening bevestigd. De
diensten worden gehouden in het gebouw
„Jeruel".
KERKGEBOUWEN
Te A a g t e k e r k e is het geheel gerestau
reerde kerkgebouw der Ned. Herv. Gemeente
in gebruik genomen met een rede van den
predikant Ds. J. W. Noteboom, over Openb.
21 5a. Het nieuwe orgel werd bespeeld door
den heer Eversdyk, uit Goes. Alle plaatsen in
de kerk waren bezet.
KERKORGELS.
Te Rekken-Eabergen Is door den
Kerkeraad der Geref. Kerk een Commissie,
benoemd, die de zorg op zich neemt voor
een nieuw passend orgel in de te bouwen
nieuwe kerk.
GEEN NIEUWE ALLUMNI.
De Kerkeraad, der Geref. Kerk van Den
Haag-Oost heeft besloten er bij de Classis op
aan te dringen het daarheen te leiden, dat
geen nieuwe allumni worden aangenomen ten
zij in buitengewone gevallen, opdat, zoo
gelijk, de collecten voor het Prov. Studiefonds
zouden kunnen worden afgeschaft.
RUSTHUIZEN.
Te Scheveningen heeft de Diaconie dpr
Ned. Hervormde Gemeente besloten over te
gaan tot de stichting van een eigen Tehuis
voor Ouden van Dagen.
EVANGELISATIE.
„Het Deventer Kwartet". In een
onderhoud met Ds. C. van der Zaal, predikant
der Chr. Geref. Kerk te Deventer, vernamen
we, in betrekking tot den arbeid van de Stads
evangelisatie aldaar een en ander, dat we hier
weergeven.
Om te kunnen komen tot de juiste waardee-
ring van den gemeenschappelijkon Evangeli
satie-arbeid te Deventer, diene men er den
toestand te kennen. Van de 25.000 Protestam
I ten, die er wonen, komeu er des Zondags
23.000 niet meer in de kerk. Vroeger reeds
hebben de Geref. Kerken A en B, de Ned.
Herv. Evangelisatie, de Chr. Geref. Kerk en
de Ev. Luth. Kerk gedurende een aantal jaren
afzonderlijk Evangelisatiewerk verricht, doch
deze arbeid scheen met machteloosheid ge
slagen te zijn en bracht althans in den toe
stand geen verandering.
In 1924 gingen de (rechtzinnige) Hervorm
den, Chr. Gereformeerden en Lutherschen
saamwerken en zagen van meetaf goede
groote resultaten. Het vereenigd optreden
maakte groeten indruk en de invloedssfeer
werd dadelijk sterker. Ook de Gereformeerden
Kerk B zagen er het belang van in en hiel
den bij het beroepingswerk er rekening mee,
dat iemand beroepen diende te worden, die
voor den noodigen arbeid der Evangelisatie
gevoelde tn ook berekend was. Toen Ds. P.
Prins by de Geref. Kerk van Deventer B
kwam, trad hij aanstonds tot het werk
de Stadsevangelisatie toe en zoo ontstond "net
„Deventer kwartet''. De invloed is sindsdien
nog weer veel vergroot geworden cn in geheel
Deventer zeer merkbaar.
De arbeid geschiedt door huisbezoek, straat-
prediking, contact met militairen en da arme
bevolking (woonwagen-menschen), radio-uit
zendingen (reeds negen hadden er plaats),
lectuurverspreiding (waaronder vooral dc
„Zondagsbede") enz.
De samenwerking tusschen de drie preoi-
kanten en den eenen evangelist, die met elkan.
der als broeders omgaan, is zeer hartelijk. Nog
n'mmer was er eenige moeilijkheid in betrek
king tot Kerk of Evangelisatie, waarbij een
die door de Evangelisatie voor net Kerkelijk
leven gewonnen was, zich zou wiilen voegen.
Practisch was het steeds zóó, dat iemand, die
door het woord of den arbeid van een bepaal
den voorganger gewonnen werd, zich later ook
-tot diens Kerkgemeenschap begaf.
Tal van zeer treffende bijzonderheden aeeldo
Ds. van der Zaal mee, om te bewijzen hoe iezi
Stadsevangelisatie sinds de saamwerking val
het „kwartet" met grooten zegen arbeidt. Die
kunnen op deze plaats niet vermeld worden.
Echter mag wel ais vrucht van de Stadsevan
gelisatie er op gewezen worden, dat de
staande ééne Christelijke School met twee
nieuwe Chr. Scholen vermeerderd werd en nat
de kerken, die voorheen zeer matig beze*
waren, thans steeds flink bezet, meermalen
overbezet, zijn.
Tenslotte voegen we aan bovenstande mede-
deelingen nog toe, dat Ds. F. Prins in het
„Deventer Dagblad" een beschouwing heeft
gepubliceerd, waarbij hij de bovengenoemde
samenwerking acht te vallen binnen de gren
zen van de reeds vroeger gedane principieele
uitspraak van de Generale Synode der Geref.
Kerken. Uit de Acta dier Syncde worden
derscheiden aanhalingen gedaan, die juist den
arbeid, als thans te Deventer geschiedt,
bevelen.
ZENDING.
Ds. L. Netelenbos, miss. predikant te
Poerworedjo (Java), die weldra met verb'
naar ons land denkt te komen en daarna em
ritaat te nemen, heeft van den Kerkeraad o
Geref. Kerk van Utrecht telegrafisch ver
ontvangen
VIERDE STUDENTEN
ZENDINGCONFERENTIE.
Vrijdagavond6 uur. De maaltijd op het
oude Kasteel Hardenbroek vereenigde weel
een 32 studenten en gasten. Nadat oude ban
den versterkt en nieuwe gelegd waren werd
de 4e Studenten Zendingsconferentie door
den voorzitter den heer H. A. C. Hildering
met een bezielend woord geopend. Dr W,
Freytag, Missionsdirektor der Hanscatische
Landeskirchen hield daarna het eerste deel
van zijn voordracht over „Grundfragen gegen-
wartiger Missionsarbeit an Einzelgestalten
geschen". I Die Nationale Frage (Gandhi).
Spr. teekent eerst met enkele karakteristica,
het leven van Gandhi. Studie in Londen. Te
rug in Bombay, met een opdracht gezonden
naar Afrika. Daar in aanraking met de
Britsch Indiërs, die 'niet behandeld werden
op gelijke voet met de overige kleurlingen
Terug in Voor-Azië komt hij midden in de
ontevredenheid over het niet-hmiden c!:v ho-
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Een verrassende aanbieding!..* *t „ERA" Klok-pakket.
Iedere kooper van dit „Klok-pakket" ontvangt tegen betaling van
slechts ƒ1.75 een prachtige steenen Keukenklok in blauw Delftsche
kleur - een klok, waarvan de winkelprijs minstens 3.50 bedraagt.
De klok is buitengewoon mooi, van een royaal formaat (22 cM.
diameter) en is een mooie aanwinst voor Uw keuken.
Het „ERA" Klok-pakket bevat 4 van onze bekende artikelen, te weten:
1 groote doos No. 2 „ERA" schoencrême, a 20 cent.
1 busje No. 0 „ERA" vloeibaar poetsextract a 13 cent.
1 groote bus No. 1 „ERA" Linoleumwas 42 cent
1 strooibus No. 1 „KEK", het nieuwe
wonderlijke reinigingsmiddel a 20 cent.
Totaal 95 cent.
Alle 4 artikelen in keurige doos verpakt met 5 ER A-bons, recht gevende
op de bekende mooie en degelijke cadeaux voor slechts95 cent.
De aanbieding geldt slechts korten tijd. Vraagt dus Uwen winkelier
nadere inlichtingen I
loften van Engeland, in verband met de
Home Rule. Tevens wordt Gandhi voorzitter
van de Mohamraedaansche beweging, ontstaan
door de Kalifaatsquestie (1919). Voor de
botsingen tusschen Mohammedanen en Hin-
doe's doet Gandhi voortdurend boete.
Dan wordt aan de onder-koning verzocht
per brief, de politiek te veranderen. Alles
raakt in beroering. Toen had Gandhi de ab
solute leiding kunnen krijgen. Maar dan moest
hy geweld gebruiken. Hij handelt naar zyn
geweten en trekt zich terug. Nü zijn vrijla
ting uit de gevangenis is zyn invloed .nog
groot gebleven. Toch is de thans 60 jarie
Gandhi niet meer d leider. Spr. gaat nu na
de motieven die achter zyn handelingen lig
gen. De 3 punten van zijn program zijn lo.
eenheid van Hindoe's en Mohammedanen, 2o
verbetering van den toestand der paria's (o.a
door ascese de kinderovervloed beperken). 3o
invoer'van de weefstoel om daardoor de En-
gelsche machines overbodig te maken en de
Engelsche industrie te nekken.
Zaterdagmorgen sprak Dr O. J. v. Leussen
Zendeling- arts van het Zendingshospitaal te
Poerwodadit (Java) over Medische Zending.
Daar zijn twee meeningen on te merken over
de Med. Zending. De eene, die vooral nadruk
legt on het Medische. Prof. Schweitzer,
dient hier genoemd. In de Geref. Kerken onder
scheidt men scherp, vooral theoretisch tus
schen hulodaenst en hoofddienst.
Spr. wil een combinatie tusschen zendeling
en arts. Deze zendeling-arts moet iets heb
ben van Jezus, die de schare ziende, met in
nerlijke. ontferming werd bewogen. Christus
stelt zich tegenover elke nood als de Helnen
de. Wij moeten ook helnen. Onze houding
zij als gezanten van Christus. Allereerst
gaat Spr. de finantieele mogelijkheden na
van de 36 zendingsartsen in Ned.-Indië;
werken er 33 van op Java.
Waar de inkomsten van de Jav. koelies zeer
gering zyn kan de betaling van Ziekenhuis
opname hooit voldoende geschieden. Gouver
nementshulp is daarom dus noodzakelijk.
De vraag kan opgeworoen, of deze steun
belemmerende eischen stelt. Dr Van Leussen
meent hierop over 't algemeen ontkennend
te moeten antwoorden. Het Gouvernement be
taalt dus der onkosten. De resteerende M
moet komen uit particuliere practijk, die ech
ter verschillende bezwaren oplevert. In de
Medische Zending zien we aldus het Evange
lie van den daad. Die geest van Christus moet
ook uit ziekenhuizen stralen. Dit is moei-
lyik. Daartoe moet het personeel opgevoed
worden. Hier ligt een prachtige, maar moei-
liike taak voor Hollandsche veroleegzusters.
Vooral vermeerdering van het aantal vroed
vrouwen is zoo allernoodzakelijkst. Steeds
sterven moeders bii geboorte van kinderen,
die wellicht bij tijdig med. ingrijpen gered
zouden kunnen worden.
Bij al zijn streven zien we een Hindoeïsti
sche grondslag beïnvloed door Tolstoi en berg
red standnunt. In zijn Hindoeïstische ideëen
is Gandhi absoluut consequent. Hü wil de oude
kasten religieus ophouwen. De cultus der Koe
handhaven. In Gandhi zien we de heros, die
een religieuse politiek zoekt te voeren. De
Ted'gieuzè lioudinig is, dat bij oud Ind. idealen
zoekt te verwezenlijken. Maar aan de Hindoe
ïstische iedealen voegt Ganrhi iets nieuws toe.
Vroeger meende men. dat uitsluitend de
Brahmaan, de hoog staande, de zeer geesfe-
lyke. de idealen zou kunnen bereiken. Gandhi
breidt dit onder Christelijke invloed uit. Ieder
kan i«ts bereiken. In ziin ethische houding is
Gandhi streng lorisch. Zijn princine, de harm
losio-keit, voert hij door in de non violence
politiek. Tegenover difc negatieve, staat ziin
positieve liefde tot alles. Toch moet bekend,
dat ziin politiek als religieuse noUtiek
gestrand is. Niet dtit religieuse politiek
apriori moét mislukken. Maar Gandhi bouwde
op, vooral oo de oud-Ind. religies. Ze missen
een zonde element,dat iedere Indiër verge
ving noodie heeft.
Toeh is Gandhi een probleem naraan de
Zending niet ongestraft kan voorbijgaan. De
nationale beweging is een kracht, die aller
eerst voortgekomen is uit de sociale vragen
Maar ten tweede is alle nationale beweging
ook romantisch, niet rekenend met de wer
kelijkheid.
Wij als Christenen moeten in de verschil
lende nationaliteiten zien, dat ieder volk eon
sprake Gods is, en ieder volk een bepaalde
opdracht Gods heeft.
Na dit mooie stuk studiewerk volgde een
op verschillende punten weer verhelderende
bespreking.
Dr Nortier, med.-zendeling sloot den dag.
Het begin van alle medisch werk is altyd
zeer moeilijk. Slechts patiënten, die zich zelf
totaal opgegeven hebben komen er toe naar
het hospitaal te gaan, waar de dokter er toch
eigenlijk niets van afweet. Hierdoor komen
dan yerschillende sterfgevallen voor. die de
naam van het. hospitaal niet goed doen. Maar
langzamerhand treedt bijna by ieder hospitaal
de verandering in. Dan raakt het vooroordeel
uit hoofd en hart der Javanen. Maar dan ook
zijn steeds meer arbeiders noodig. In dit sta
dium is onze Med. Zending op Java.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te Rotterdam is ten behoeve van het
Tehuis voor Ouden van Dagen een 'egaat van
duizend gulden ontvangen uit de nalatenschap
van den heer K. v. d. S.
Ds. A. C. Heij, van Koudekerke, deelt in
de „Zeeuwsche Kerkbode" mee, oat hij van
een broeder voor de Medische Zending vanwege
de Geref. Kerken in Zeeland, Noord-Brabant
en Limburg, die te Magelang een hospitaal
willen openen, twee effecten ontving, elk tci
v/aarde van duizend gulden.
Te Nijmegen werd voor de stichting
Julianaoord der Ned. Hervormde Gemeente
door tusschenkomst van den lieer J. Hoek
stra een gift van duizend gulden ontvan
gen.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
PROF. DR. V. HEPP.
In „The Princeton Seminary" wordt mee
gedeeld, dat Pref. Dr. V. I-Iepp, hoogleeraar
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, de
Stone-lectures te Princeton (Noord-Ameri-
ka) houden zal van Maandag 24 tot Vrijdag
2S Maart a.s. Hij zal behandelen een zeke
ren verschijningsvorm van het Calvinisme
en de Natuurphilosophie. Ook zal hij den
voorafgaanden Zondag een predikdienst ver
vullen in dc Seminarie-kapel.
Zeer voorbarig bericht.
Zaterdag hebben wij melding gemaakt
van een bericht, dat te Den Haag een plan
tot stichting eener Hoogeschool an dc Mo
derne Talen in een vergevorderd stadium
van vodrbemding zou zijn.
Naar aanleiding van dit bericht, haddén
wij een onderhoud met Dr. E. Kniisinga,
den voorzitter der Vereen. „Moderne Talen",
die ens verzekerde dat het streven der Yer
eeniging al s 'dert de oprichting in de aan
geduide richting ging.
Het bericht bevat dus feitelijk aan den
eenen kant niets nieuws, en kan aan den
anderen kant zeer voorbarig worden ge
noemd. Overigens, zoo verzekerde ons Dr
Kruisinga op zijn bekende, karakteristieke
wijze „is 't onze bedoeling steeds geweest 'n
degelijk opleidingsinstituut te hebben, maar
we wenschen peen distributiebureau van di
plomo's. D e zijn er al genoeg in ons land".
LAGER ONDERWIJS
HOOFDBENOEMINGEN.
Hoornst c rz waag, J. Faber, ond. te
Driesum.
.-•* --
DE VEENDAMMER
HYPOTHEEKBANK
HET GETUIGENVERHOOR
ZAL NOG WEL TWEE WEKEN DUREN
DE DERDE DAG
Zaterdag is de behandeling in hooger be
roep van de strafzaak tegen Salomon Lieber-
mann door het Amsterdamsche Gerechtshof
voortgezet.
Op een vraag van den president ant;
woordde getuige Möhring, dat hij niets van
het particulier vermogen van Liebermann
afwist. Verder was de aflossing van de
hypotheken het onderwerp van den dag.
De president constateerde dat er door de
aflossingen voortdurend kasgeld gemaakt
werd. Dit ging dan naar de DisContobank cn
het geld van de Discontohank ging weer
naar Liebermann. Opgemerkt werd o.a., dat
nog op 1 October 1927, toen de boel reeds
was overgedaan aan Paardenkooper, nog
bijna één milliocn werd gestort bij de Dis
contohank.
Op vragen van mr. D u v s antwoordde
getuige Möhring, dat hij van mr. Van
Gigch bericht ontving, dat er afgelost moest
worden, maar dat hij het vanzelfsprekend
vond, dat mr. Van Gigch handelde namen
Liebermann. Bij het stellen van de vragen
plaatste mr. Duys de opmerkuig, dat het
hem getroffen had, dat verscheidene quitan-
tics van mr. v. Gigch op den dag van de af
lossing der hypotheken of daags daarna zijn
gedateerd.
Na de pauze
werd als getuige gehoord de heer A. Smits,
die in 1925 en 1926 accountant der Veendam-
mer was. Hij verklaarde ook thans bezwa
ren te hebben geopperd tegen de onttrekking
van de activa aan dc Yeendammer zonder
dat daartegenover tegenwaarde stond. Hij
legde zich tenslotte neer bij het contract
waarhij genoegen genomen werd met een
vordering op de Discontohank, en teekende
de paraaf .hoewel hij het contract niet had
gelezen. Hij verklaarde dit te hebben ge
daan, omdat hij zoo'n groot vertrouwen had
in dc twee advocaten mrs. Schürmann en
Van Gigch. Als 'honorarium voor zijn be
moeiingen ontving getuige'25 obligaties Cen
trale Bank, die hij tegen 70 pCt. heeft kun
nen verzilveren.
M r. Duys: Wanneer men bijv. de balans
van 1926 van de Veendammer neemt, krijgt
men dan een eerlijk, juist beeld van den toe
stand der maatschappij? Was de balans eer
lijk?
Get. Smits: Zeker!
M r. Duys: Hoe komt 't dan, dat. Mr. Van
Nierop meent, dat alles geflatteerd is? Dat
bijv. het verliessaldo f 280.000 was," terwijl'het
f 386.000 had moe-ten luiden?
Get. Smits: Dat komt, omdat mr. Van
Nierop uitgaat hiervan, dat de hypotheek
rente betaald moet zijn.
Hierna werd als getuige gehoord de lieer
A. van der Toorn Jr.,
reedcr te Scheveningen. Deze getuige Werd
in 1023 of 1024 aandeelhouder der Disconto-
bank, waarvan verdachte directeur cn de
feitelijke leider was.
De president: U hebt u borg gesteld
voor de gelden van het kassierscontract,
nietwaar?
De getuige: Ja, voor de Kasgelden.
Liebermann heeft hein eertijds medege
deeld, dat het „Kassierscontractwas ver
vallen en dat dc Veendammer elders was
verkocht. Getuige heeft toen zijn handtce-
kening teruggevraagd en de borgtocht is
geannuleerd.
Andere borgtochten heeft getuige volgens
zijn verklaring niet geteekend.
Als Liebermann zegt, dat hij een ga
rantie teekende, dat hij bereid was, de aan
dcelen voor eigen rekening te nemen, dan
is dat. volgens getuige niet zoo.
Getuige verklaarde slechts bij óén ge
legenheid 8 a 9 borgtochten voor 300 aan
deden. Scheepsverhand te hebben getee
kend. Volgens Liebermann waren 't wel
40 stukken, die getuige teekende.
De borgtocht waarvan getuiges handtee-
kening werd afgescheurd was_ volgens getui
ge geteekend op 11 Juni 1927. Als Mr. Ko
kos k y nader op een tweeden borgtocht,
dien getuige Van der Toom zou hebben ge
teekend, ingaat, merkte de president op:
die borgtocht, maakt op mij niet don min
sten indruk, want een borgtocht krijgt pas
waarde als hij in handen van dc crediteu
ren komt, maar deze borgtocht is nooit in
handen van crediteuren geweest.
Daarop schorste de president de zitting
om kwart voor vijf tot Dinsdagmorgen
tien uur.
Dc getuige Mr. Waglito Mr. Kortcnoevi
en Mr. Spaargaren zullen Zaterdag 25 Ja
nuari a_s. worden gehoord.
Van het hooren van den getuige a dé
charge Van Kuyk, wordt zoowel door de
verdediging als door het Hof afgezien.
De volgende zittingen van het Hof zijn
vastgesteld op 21, 23, 25, 27 en 29 cm 31 Ja-
WAT EENS OP
20 JANUARI
GEBEURD0
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Rotterdam (H. J. van Wijlenschool,
Leerschool der Kweekschool-Haringvliet 4S;
hoofd A. dc Wit), J- Voorrips te Rotterdam.
Lekkerkcrk, mej. J. Ouborg te Dord
recht. Voor tijdelijk.
Vrees w ij k, A. Rietveld te Lexmond.
Voor tijdelijk.
Amsterdam, (Admiraal de Ruyter-
school, Bestevaerstr. 42-44, hoofd J. Nauta),
H. J. Mandersloot te Leiden.
Ommelanderwij k (Kerkpad 17)
W. F. dc Boer, te Laaghalerveen. Voor tij
delijk.
Leiden (Leerschool van de Chr. Kweek
school, Stadhouderslaan, hoofd G. Bakema)
J- Siemons te IJmuiden-Oost.
Scheveningen, (De Savomin Loh-
manschcol, hoofd L. den Ouden), P. van den
Oever te Schoonhoven. Aang. In functie 1
Februari.
Ovezand bij Goes (Herv. School, hoofd
W. II. Zinkstok), mej. A. C. de Bokx te
Sluiskil.
ONDERWIJZERSJUBILEUM.
De heer J. Hoogwerf, hoofd der Da
Costa-school aan het Afrikaanderplein te
Rotterdam, hoopt 1 Februari as. te herden
ken dat hij 40 jaar het Chr. Onderwijs als
onderwijzer heeft gediend. Opgeleid aan de
Chr. Normaallessen te Vlaardingen, was hij
daar tct 1 Nov. 1S93 als onderwijzer aan de
School van den heer Smit werkzaam, waar
na hij optrad als hoofd der School
C. V. O. te Gorredijk, welke plaats hij later
verwisselde met Rotterdam. In beide plaat
sen zag de heer Hoogwerf zijn School tot
grooten bloei komen. Stoer werker als hij
is, wist hij zich fiiet alleen te geven aan
den Afdcelingsarbeid, maar schreef ook ver
schillende werken voor de Chr. School. Dc
Chr.-Hist. Unie cn de Herv. Kerk hebben,
e vieren deze maand of 't precies dd
20ste was, zouden we niet durven zeggen
het eeuwfeest van de naaimachine.
In 't begin van 1830 werd ze in gebruik
genomen, nadat ze in 1829 was uitgevonden
door Thimonnier, een kleermaker van Am»
plepuis, een heel klein plaatsje in het arron»
dissement van Villefranche.
Xa vijf jaar \an zoeken was het hom ge*
lukt een machine tc vervaardigen, wel is
r, nog met tal van gebreken en niet zoo
vlug loopend als de tegenwoordige machi
nes, doch zóó samengesteld, dat ze de basis
kon vormen voor dc machine, welke thans
over de gelieelc wereld in gebruik is.
De naaimachine, had zulk een succes, daf
de uitvinder in 1831 naar Parijs trok, een
huis huurde in dc Rue dc Sèvres en een ate
lier opende, waar hij vier en twintig naai
machines te werk stelde.
Dat zijn uitvinding niet naar don smaak
was van de arbeiders, laat zich begrijpen;
men zag in de machines een gewéldigen
concurrent, in den uitvinder een persoonlij»
ken vijand van den arbeider, die hun het
brood uit den mond nam.
We behoeven hier niet te zeggen, van wel
ke beteckenis dc naaimachine in het gezin'
is geworden. Een onmisbaar werktuig voor
de huismoeder, die zich snel kan helpen bij.
het herstellen cn het vervaardigen van klee-
dingstukken voor eigen gebruik.
De tijd, dat de vrouw aan den weefstoel
zat, is voorbij. Voor den weefstoel is de
naaimachine gekomen. Was vroeger do
weefstoel het attribuut van de vrouw des
huizes, nu is het de naaimachine. Dat de
naaimachine in de eerste eeuw van haar
bestaan, tal van wijzigingen heeft onder
gaan spreekt voor zichzelf.
Het naaien met dc hand van een gewoopj
hemd vraagt arbeid van 14 uur en 21 mi
nuten, terwijl de naaifnachine er slechts
één uur en 1G minuten over doet.
De naaimachine kan met eere haar eeuw?»
feest vieren.
Heil de jubilaresse!
Radio Nieuws.
Dlnadas 21 Januari.
HUIZEN (Tot 6 uur 238 M„ na C uur 107B
M.) Uitsluitend KRO-Ultz. 11.30—12 Godsdien
stig halfuurtje. 12.01—12.15 Politieberichten. 12.15
—1.15 Concert door het KRO.-Trio. 1.15—2 Gra-
mofoonmuzieK. 2—J Vrouwenuurtje. 33.3»
Veertiende les lo Knippen. Maaien cn Versleren
van Lingeries cn Costumes. 4b Gramofoonmu-
zlek. 6 Tijdsein van de KRO-Klok. 6.01—C.0S
Beursberichten van Vazr pias. G.056.15 Gramo-
foon- G.ló6.30 Spreker: \Y. F. Slee. Voorzitter
i het R.K. Nationaal Athlettélc-Comlté. „Ons
Ie". 6.40
Kerklatijn
- Leo Speet. 7.3
Jauserio door den heer Mr. H. F. A. Donderj
rwerp: ..Een Strafproces II". 8 Tijdsein vai
KBO.-Ktok.
r gelegenheid -
mofoon. 4.20—5 Solieten-concert. 6.306.30 Con
cert door het AVRO-Kwartet. 6.30 Koersen. C.4S
—7.15 Engeisch Conversatie. 7.15—7.13 Engelsch
Gevorderden. 7.45 Gramofoon. 8 01 Muziek tc Am
sterdam. Daarna Persber. Na afloop Gramofooa,
Weerbericht.
Barometenrtand.
Hoogste stand 772,7 te Weenen.
Laagste stand 731,5 te Andanas.
Verwachting.
Zwakke tot matige Zuidelijke tot Weste
lijke wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of
geen regen, weinig verandering in tempe
ratuur.
FIETSERS LICHT OP:
Van 21—22 Jan. van 4.54 nam. tot 7.2S vm«
NIEUWE CHR. SCHOLEN.
Te Ubbach-over-Worms (L.) zal aan doU
Hekelerweg een Prob Chr. School gesticht
worden, die met 1 September a.s denkt t»
openen.
ONDERWIJZERSVERGADERINGEN.
De afd. Rotterdam der Vereen, van Ch'iv
Onderwijzers en Onderwijzeressen hoopt Za
terdagmiddag 25 Januari a.s- in de Oranje-
school. Putscheplcin 184, te vergaderen. Da
heer W. Blok, zal een inleiding houden
over: „De Apostel Thomas'" en de heer C«
de Bruyn over: „Geen titel?"
Gemengd Nieuws.
SNELTREIN ONTSPOORD
EEN SPOORBRUG VERNIELD.
Bij het station Bovenkarspel (N.-H.) zijn
Zaterdagmorgen de twee achterste perso
nenrijtuigen van den sneltrein, die om 10.3S
uit Enkhuizen was vertrokken, waarschijn
lijk door het te vlug omgooien van een
wissel, uit de rails geloopen.
Het eerste rijtuig van de twee ging ge
deeltelijk door de spoorbrug heen, waardoofl
de brug vrijwel geheel werd vernield. De
wagen werd er weer uitgetrokken en circa;
vijftig nieter over de dwarsleggers gesleurd,
waarna het rijtuig weer op de rails werd
getrokken. Dc verbinding tusschen die twee
rijtuigen brak vóór de brug af, waarna het
laatste rijtuig gedeeltelijk overzij ging. In
de twee rijtuigen bevonden zich 4pngeveefl
60 passagiers. De machinist, die Bet onge
val be/herktc, bracht den trein spoedig tot
stilstand.
Persoonlijke ongevallen kwamen nicf
voor.
Met een kwartier vertraging konden d4
passagiers hun reis vervolgen,
DOODELIJK TRAMONGELUK.
Een zekere Kroon, die onlangs door dé
stoomtram te Schermer werd aangereden,
is na twee weken lijden in het ziekenhuis
te Alkmaar aan de gevolgen overleden.
MISDAAD?
Achter het woonwagenkamp te Brunssunf
(L.) is door een woonwagénbewoner het
lijk van een voerman uit Schrieversïheidê
gevonden Of hier een misdaad in het spel
is, moet nog worden onderzocht, maafï
waarschijnlijk acht men het niet.
