v. ROSSEM's is de beste KOFFIE
ONDERWIJS IN 1929
hrx.i
INGELEID
DINSDAG 31 DECEMBER 1929 DERDE BLAD PAG. 9
EEN GOEDE NAAM IN HET
BUITENLAND
Wat het voorbijgegane jaar veranderd!
EEN SEEKS VAN FEITEN
HOOGER ONDERWIJS
Wie het voorbijgegane jaar overziet, komt
el spoedig tot de conclusie, dat het wat ons
Hooger Onderwijs betreft voor den naam
daarvan „niet onvoordeelig" is geweest. L)e
beteekenis en de arbeid van vele onzer
hoogleeraren en andere docenten, is niet al
leen hier te lande, maar ook over onze
grenzen op onderscheiden wijze „gehono
reerd". Ter illustratie laten we hieronder
enkele voorbeelden volgen:
Onderscheidingen.
Prof. Dr. C. Eykman te Utrecht, de pio
nier der vitaminenleer en der beri-ben-be-
etrijding, werd met den Nobelprijs voor Ge
neeskunde bekroond. Prof, Dr. H. Bouw
■man te Kampen en Prof. Dr. J. A. G. vai
Leeuwen te Utrecht werden door de Uni
versiteit van Debreczin (Hongarije) tot eere
doctor benoemd. Prof. Dr. G. J. lleering t
Leiden, die eenige colleges in Noord-Ame-
rika gaf, ontving van de Universiteit te Chi
cago het eere-doctoraat. Prof. Dr. J. G. Ch.
Volmer te Rotterdam 'werd door de Univer
siteit te Frankfurt a, M. met een eere
doctoraat begiftigd ter erkenning van zijn
groote verdiensten met betrekking tot het
leggen der grondslagen en de uitwerking
van de Economische Bedrijfswetenschap in
Nederland. Prof. Dr. P. Zeeman te Amster
dam werd benoemd tot eerelid van de Phy
gical Society te Londen.
Een aantal onzer hoogleeraren werd afge
vaardigd naar of uitgenoodigcl door liet
buitenland om hier allerlei arbeid te ver
richten- Prof. C. B. Biezeno te üelft ver
trok naar Bandoeng qm daar aan de Techn.
Hoogeschool gedurende een cursus les te
geven. Prof. Dr. J. H. Burgers te Delft hield
in Rusland lezingen over Aëro- en Hydro
dynamica. Prof. Dr. B. C. Escher te Lei
den woonde als regeeringsgedelegeerde het
Int Pacific Science Congres te Batavia bij.
Prof. Dr. S. L. Ornstein te Utrecht hield
gedurende drie maanden wetenschappelijke
voordrachten in Noord-Amerika. Prof. Dr.
A. Pannekoek te Leiden nam op uitnoodi
ging gedurende een half jaar deel aan de
waarnemingen op de Sterrenwacht te Vic
toria (Britsch Columbia). Prof. Dr. F. M. J.
A. Roels te Utrecht gaf aan zes universi
teiten in Chicago en omgeving tien psycho
logische cursussen. Prof. Dr. V. H. Rutgers
te Amsterdam (Vrije Universiteit) was als
regeeringsgedelegeerde bij de Voorbereiden
de Ontwapeningsconferentie te Gcnève
werkzaam. Prof. Dr. Is. Snapper te Amster
dam (Gem. Un.) hield wotenschappelijke
voordrachten in Polen en Rusland. Prof. Dr.
P. Valkhoff te Utrecht hield als eerste Ne-
derlandsche „ruilprofessor" lezingen in de
Sorbonne_te Parijs. Prof. Dr. E. Wiersma te
Groningen hield te Londen universitaire
lezingen over Psychologie.
Buitenlandsche benoemingen.
Dat het buitenland ook naar Nederland
komt om er hoogleeraren te zoeken, niet
slechts voof eenige cursorische voordrach
ten, maar om hen voorgoed aan zich te ver
binden, moge blijken uit de volgende zes
hoogleeraarsbenoemingen: Lector J. J. L.
Duy vendak te Leiden (Chineesch) naar
New-York (bedankt); Prof. Dr. II. Jakob te
Utrecht (Diergeneeskunde) /oor de derde
maal naar Gitssen (aangenomen); Conser
vator en privaat-docent Dr. J. H. Oort te
Leiden (Sterrenkunde) naar Cambridge in
Noord-Amerika (bedankt); Lector Dr. H. E
Pongs te Groningen (Litteiatuur en Aesthe-
tica)i naar Stuttgart (aangenomen); Prof. L.
Ruzicka te Utrecht (Org. Scheikunde) naar
Zurich (aangenomen); en Prof. Dr. Hans
Windisch (Nieuw-Testamentische Weten
schappen) naar Kiel (aangenomen). Tevens
herinneren we hier nog aan de benoeming
van Lector Dr. H. R. Woltjer te Leiden (Na
tuurkunde) als hoogleeiaar te Bandoeng
(aangenomen).
Mutaties.
In het afgeloopen jaar had er aan onze
Universiteiten én Hoogescholen weer heel
wat mutatie plaats door ontslag en over
lijden zoowel als door benoeming van hoog
leeraren (gewone en buitengewone) en lec
toren, welke benoemingen op een enkele
uitzondering na reeds zijn aanvaard of
staan aanvaard te worden. In korte be
woordingen geven we hieronder een over
zicht daarvan:
Amsterdam Vrije Universiteit. Be
noemd: Prof. Dr. J. Coops (Scheikunde).
Prof. Dr. G. .1. Sizoo (Natuurkunde) en Prof.
Dr. J. Waterink (Paedagogiek), thans bui
tengewoon hoogleeraar.
Amsterdam Gein. Universiteit. Be
noemd: Prof. Dr. C. U. Arriëns Kappers
(Anatomie v. h. Zenuwstelsel), Prof. Dr. L.
F. de Beaufort (Zoógeograhpie), Prof. Dr. II.
A. Brouwer (Geologie en Petrologie), Prof.
Dr. J. Clay (Experim. Natuurkunde), Prof.
Dr. J. van Dam (Gothisch; thans lector),
Prof. Dr. A. H. P. Geith (Geologie en Pa
Ineontologie), Prof. Dr. B. C. P. Jansen
(Phys. Chemie) en de lectoren Dr. J. M. Bij
voet (Kristallographie), DrD. P. M. den Hoed
(Zweedsche en Deensche talen), Dr. A. M.
J. F. Michels (Experim. Warmteleer) en Dr.
J. Smit (Microbiologie). Overleden is Prof.
Dr. R. C. Boer (Oud-Gerrn. Taal).
Delft. Benoemd: Prof. Ir. Landberg (Me
chan. Technologie), Prof. Ir. J. A. A. Mekel
(Geologie en Palaeontologie), Prof. Ir. J. W.
Thierry (Waterbouwkunde), cn Prof. Dr.
C. Zwikker (Natuurkunde). Ontslag: Prof
Ir. W. C. Behrens, Prof. Ir. J. Nelemans
(Waterbouwkunde) en Prof. Dr. L. H. Siert
sema (Natuurkunde).
Groningen. Benoemd: Prof. Dr. P. R. Mi
chael (Chirurgie), Prof. Dr. S. G. Overdiep
(Ned. Taal), Prof. Dr. L. Polak (Wijsbegeer
te). Prof. Dr. J. Th. Ubbink (Oud-Chr. Let
terkunde en Niemv-Test. Wetenschappen)
cn de lector Dr. Th. C. van Stockum (Nieu
we Duitsche Letteren). Ontslag: Prof. Dr.
A. Kluyver, Prof. Dr. C. F. A. Koch, Prof.
Dr. E. D. Wiersma en Prof. Dr. J. de Zwaan
(Exegese v. h. N. Testament). Overleden is
Prof. Dr. W. vaji der Valk (Huid- cn Ge
slachtsziekten).
Leiden. Benoemd: Prof. Dr. S. Antonides
(Grieksche Taal; de eerste vrouwelijke hoog
leeraar te Leiden, geboren Grieksche), Prof.
Dr. C. C. Berg (Javaansche Taal), Prof.
Dr. J. II. Boeke (Tropische en Koloniale
Staathuishoudkunde), Prof. Dr. S. T. Bok
(Histologie en Anatomie), Prof. Dr. B. A.
van Groningen (Grieksche Taal), Prof. Dr.
G. Holst (Natuurkunde), Prof. Dr. II. W.
Siemens (Huid- en Geslachtsziekten), Prof.
Dr. J. de Zwaan (Exegese v. h. N. Testament
en Oud-Chr. Letterkunde) en de lectoren
Dr. A. de Buck (Egyptqlogie) en A. N. Huls-
hoff (Tropische Geneeskunde). Ontslag:
Prof. Dr. D. C. Hesseling, Prof. G. J. W. Koo
lemans BeyncYi (Tróp. Geneeskunde), Prof.,
Dr. P. Th. L. Kan (Keel-, neus- en Oorheel
kunde), Prof. Dr. L. Polak (Rechtspliilosn
phie) en Prof. Dr. II. Windisch (Nieuw-Test.
Wetenschappen).
Nijmegen. Benoemd: Prof. Dr. F. Sassen
(Wijsbegeerte). Ontslag: Prof. Dr. P. V. Sor
mani (Wijsbegeerte). Overleden: Prof. Dr.
II. F. M. Huybers (Nieuwe Geschiedenis).
Rotterdam. Benoemd: Prof. Dr. D. G.
Stibbe (Koloniale Politiek) en de lector C.
A. Blazer (Rekeningwetenschap).
Utrecht. Benoemd: Prof. Dr. S. G. Beo
EEN NIEUW WATERVLIEGTUIG
LAATSTE EER....
Stil, en te middernacht
Moet het ter rust gebracht,
't Nu doode jaar
Komt, doet het rouwkleed aan,
Vrome plicht dient gedaan:
Ginds wacht de baar....
Treedt dan met stille schreên
Fluisterzacht heen, en ween;
Dekt uw gelaat!
't Jaar, dat uw leven droeg
Vreugd' bracht en wonden sloeg.
Ach, het vergaat.
Late nu klokgebom
Wecnen uit hoogen dom
Droevigst geluid!
Dat litanie cn lied,
Zingend van stil verdriet,
Leide het uit!
Onder der tijden kleed
Legt het voorbije leed
Zachtkcns neer!
Keert dan! Het Leven wacht,
Zeg nu het jaar goenacht
Komt nimmer weer!
Bidt nu 't verscheiden is,
God om behoudenis
In nieuwen tijd
Hij, Die de Toekomst ziet,
Wéétcn wij wéten niet!....
Zijt gij bereid?
G. SCHRIJVER.
(Ons Tijdschrift).
king (Theorie en Geschiedenis der Muziek),
Prof. Mr. Dr. S. v. Brakel (Burg. Recht en
Intern. Privaatrecht), Prof. Dr. U. G. Bijlsma
(Geneesmiddelleer). Prof. Dr. J. A. Honing,
(Erfelijkheidsleer), Prof. Dr. H. P. A. D. R.
Ligtenberg (Kerkelijke Kunstgeschiedenis),
Prof. Dr. J. Rahder (Sanskrit), Prof. Dr. Ir.
Schmutzer (Christallographie), Prof. Dr. H.
J. M. Weve (Oogheelkunde) en Prof. L. K.
Wolff (Gezondheidsleer). Ontslag: Prof. Dr
J. Th. Beysens (Logica), Prof. Dr. W. Caland
(Sanskrit), Prof. Dr. J. H. Gunning Wzn.
Paedagogiek), Prof. Dr. H. Jackob (Diergi
neeskunde), Prof. Dr. II. Remmelts (Vee
artsenijkunde) en Prof. L. Ruzicka (Org.
Scheikunde).
Wagcningen. Benoemd: Prof. Dr. Ir. J.
Hudig (Landbouwscheikunde).
Behalve de reeds vermelde vier dienst
doende hoogleeraren zijn nog overleden de
emeriti: Prof. Dr. P. J. Blok (Leiden, Vad.
Geschiedenis), Prof. Dr. T. Cannegieter
(Utrecht, Theologie), Prof. Mr. J. H. Carpen-
tier Alting (Leiden, Rechtswetenschap;,
Prof. Henri Evers (Delft, Bouwkunde), Prof.
Dr. G. H. J. W. J. Geesink (Vrije Un. Am
sterdam, Godgeleerdheid), Prof. Dr. H. Snel
len (Utrecht, Oogheelkunde), en Prof. Dr.
G. A. J. Ilazeu (Leiden, Javaansche Taal),
nismede de oud-lector B. A. Plemper van
Balen (Wagcningen).
Jubilea.
Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
hebben onder groote belangstelling drie
hoogleeraren hun zilveren ambtsjubileum
gevierd, n.l. Prof. Mr. A. Anema, Prof. Mr.
P. A. Diepenhorst (beiden Rechtsgeleerd
heid) en Prof. Dr. R. II. Woltjer (Klass. Let
teren). Dr. Th. Dentz te Utrecht, de pionier
van het Tandheelkundig Onderwijs in ons
land, herdacht dat hij 60 jaar geleden be
vorderd werd tot Doctor in de Genees
kunde.
Welke nieuwe wonderen -zal 't nieuwe jaar doen zien op 't terrein der luchtvaart?
Vooral Frankrijk schijnt zich in tc spannen ,jbij" te blijven. Hierboven een foto van het
driemotorige watervliegtuig „Marcel Besson", dat per uur een afstand van 190 K.M.
kan afleggen
De Hoogescholen.-
Omtront het Hooger Onderwijs memorèe-
ren we tenslotte nog het volgende:
Van den Onderwijsraad verscheen' een
rapport, bedoelende, dat" de Wet de moge
lijkheid zou openen voor nieuwe vormen
van Hooger Onderwijs, die de ontwikkeling
der wetenschap cn van het maatschappe
lijk leven doet ontstaan en vallen buiten
het kader der thans bestaande Wet en in
verband daarmee een nieuwe regeling voor
het verlecncn van graden en titels.
De Bijzondere Universiteiten /bleven ten
aanzien van de publieke kassen altijd nog
achtergesteld bij de Openbare, waardoor
de belastingbetaler, die zijn eigen Vrije Uni
versiteit in stand helpt houden, ook nog
voor een aantal andere Universiteiten de
beurs moet trekken.
i De Vrije Universiteit maakte met de be-
noemingen van de hoogleeraren Dr. J.
Coops en Dr. G. J. Sizoo een begin mef de
vestiging van de Natuurkundige Faculteit
l Het noodige Uitbreidingfsonds, waarvoor
nog een legaat van 10.000 ontvangen werd,
kon bijeengebracht worden, terwijl een actie
aanving tot verhooging der contribution
voor de „exploitatie". Ter Jaarvergadering
werd namens Curatoren meegedeeld, dat
deze met een tweetal hoogleeraren nader
gesproken hadden omtrent de conclusie van
het Rapport inzake Art. 2 der Statuten, en
dat de besprekingen tot een bevredigend
resultaat hebben geleid: geen der beide
hoogleeraren had tegen die conclusie zake
lijk bezwaar. De Faculteiten van Godge
leerdheid, Letteren en Rechten hebben elk
een prijsvraag uitgeschreven. Enkele
vrienden der Universiteit schonken voor
den rector-magnificus een sierlijke zilveren
ambtsketen.
De Theologische School te Kampen vier
de haar 75-jarig bestaan in een drietal sa
menkomsten. Ilooge autoriteiten toonden
hun belangstelling. Een kleinzoon van een
der Afscheidingsmannen kwam als mi
nister ter feestviering en bezorgde Prof. Dr.
J. Ridderbos het ridderlint van de Orde van
den Ned. Leeuw. Op den feestdag vlagde
heel de stad, deed het klokkenspel van den
stadstoren de klanken van Psalm 68 10
hooren en offreerde de burgerij een ge
schenk. De Geref.Kerken, waarvan de
School uitgaat, boden haar ƒ7000 aan, welk
bedrag voor het bibliotheekfonds bestemd
werd. Besloten werd'tadmissie-examen af te
schaffen en te trachten met de Vrije Uni
versiteit tot een gemeenschappelijk toela
tingsexamen te komen. Een verzoek vanwe
ge de reünistenorganisatie van het studen
tencorps om cursussen over theologische,
philosophische en litteraire onderwerpen te
mogen houden, werd niet toegestaan om
principieele en practische bezwaren, wijl
daardoor genoemde organisatie op dez9
wijze aan de vorming van de studenten zou
medewerken. Inzake het promotierecht
werd door het Curatorium een vergadering
gehouden, teneimde de e.v. Generale Synode
der Geref. Kerken daaromtrent van advies
te kunnen dienen.
Aan de Leidsche Universiteit werd op den
57sten sterfdag van Mr. J. R. Thorbecke
door het Curatorium der Thorbecke-stichling
aan Prof. Mr. E. M. Meyers de Thorbecke-
medalje uitgereikt. Aan het ©inde des jaars
werd aan Prinses Juliana het eere-doctoraat
in de Letteren en Wijsbegeerte verleend.
De Senaat van de Technische Hoogeschool
heeft aan Sir Henry Deterding en Ir. C. F.
Stork het doctoraat honoris causa toege
kend wegens hun technisch-wetenschappe-
lijke bekwaamheden.
De Gem. Universiteit te Amsterdam heeft
een nieuw I-Iistologisch Laboratorium in ge
bruik genomen.
De Utrechtsche Universiteit nam een
nieuw Pharmacologisch Laboratorium,
voorts het vernieuwde gedeelte met de uit
breiding van het Stads- en Academisch
Ziekenhuis, de nieuwe Tandheelkundige
Inrichting en het nieuwe gebouw van het
Aardrijkskundig Instituut in gebruik. Aan
G. Hullin de Loo werd honoris causa den
doctorsbul in de Letteren en Wijsbegeerte
verleend.
De Senaat van de Landbouwhoogeschool
te Wageningen achtte zich genoodzaakt een
adres aan de Regeering te richten cim nog
maals te wijzen op het ernstig tekort aan
lokaliteiten.
De R.K. Universiteit te Nijmegen ving aan
met het voorbereidend werk voor de Vesti
ging van een leerstoel in de Missiologie.
Studentencorpora.
Wat do Studentenorganisaties betreft,
moge herinnerd worden aan de moeilijkhe
den, die de Geref. Studenten-Beweging door
maakte. Het Studentencorps van de Vrije
Universiteit onttrok zich in Januari aan
de G.S.B., waardoor deze feitelijk uiteen
viel. Een Comité van enkele V.U.-studenten,
leden van de S.S.R. (Unie van Geref. Stu
denten aan Openbare Universiteiten) ei
den van het Kamper Studentencorps, beleg
de kort daarop een samenkomst tot oprich
ting van een nieuwe G.S.B. De jaarvergade
ring van de S.S.R. nam in Februari een mo
tie aan, besluitende op den Unie-grondslag
het werk, tot dusver gezamenlijk door de
corpora gedaan, zelfstandig voort te zet
ten als G.S.B., uitgaande van de S.S.R.
daarbij voor andere Geref. Studenten de
mogelijkheid willende openen lid te worden
van deze G.S.B. liet bekende blad „Frater-
nitas", wegens ontstaan gemis aan stabiele
samenwerking tusschen de drie Geref. Stu-
dentencorpora, hield op te bestaan, terwijl
S.S.R. in het midden des jaars een eigen
orgaan begon uit te geven. Éindelijk hebben
besprekingen, vóór en tijdens het in Sep
tember gehouden Studentencongres de mis
verstanden uit den weg geruimd. Tot een
nog ,te. houden Unie-vergadering werd voor-
iÏQppig overeengekomen een •„Calvinistische
Studenten-Beweging" in het leven te
pen „op den grondslag van de II. Schrift
als 'Gods Woord, zooals dit door het Calvi
nisme van alle tijden en alle landen is
staan". Inzake het gezag der II. Schrift
werd uitgesproken „dit onvoorwaardelijk te
aanvaarden" en „als nationale organisatie
in te stemmen met dat, wat dienaangaande
ïn de Nederlandsche Geref. Geloofsbelijde
nis reeds voor eeuwen is neergelegd".
Het Studentencorps aan de Theologische
School te Apeldoorn, uitgaande van de Chr.
Geref. Kerk, heeft op feestelijke wijze zijn
25-jarig bestaan gevierd.
Opgericht werd de „Internationale Club
van Studeerenden", die de internationale ge
dachte door het contact ouderling en door
dat met de Nederlandsche studeerenden wil
bevorderen en tevens de belangen van de in
Nederland studeerende buitenlanders be
hartigen.
Voorbereidend H. O.
Aan het einde des jaars werd de stichting
van een Geref. Lyceum te Amersfoort voor
bereid, terwijl ook in Zeeland de vraag in
overweging genomen werd daar een inrich
ting voor Chr. Middelbaar of (en) Voorbe
reidend Hooger Onderwijs te stichten.
Een aantal leeraren van Chr. Lycea en
Gymnasia maakte een studiereis naar Ned.-
Indië. Te Kampen overleed Dr. G. Oosterhof,
die daar meer dan 35 jaren leeraar in het
Fransch aan het Geref. Gymnasium ge
weest is.
VOOR 'T VORSTELIJK BRUIDSPAAR
-1-
J i I
4
In heel Italië worden voorbereidingen getrofen om het aanstaande huwelijk van Kroon
prins Umberto met Prinses Marie José van België zoo .luisterrijk mogelijk te vieren
Twintigduizend schoolmisjes hopen straks het vorstelijk paar toe te eingeu. Onze foto
tijdens de repetitie door leerlingen van een meisjesschool te Rome.
MIDDELBAAR- EN LAGER-
ONDERWIJS
Oude en nieuwe organisaties.
Het Chr. Nijverheidsonderwijs er wer
den weer enkele Chr. Huishoud- en Indu
striescholen geopend begon allengs zulk
een omvang aan te nemen, dat in den loop
van het jaar ook een Bond van Vereenigin-
gen voor Chr. Nijverheidsonderwijs kon
worden opgericht. Voorts werd opgericht een
Bond van Hoogcre Meisjesscholen in Neder
land ter behartiging van gemeenschappelijke
belangen en teneinde gezamenlijk eindexa
mens in te stellen ter verkrijging van een
diploma, dat verschillende voorrechten zal
geven. De constitueerende vergadering werd
gevormd door vertegenwoordigers van neu
trale en Chr. Meisjesscholen met 5-jarigcn
cursus uit alle deelen van het land. Nog
werd opgericht een Vereeniging van oplei-
ders(sters) van onderwijzeressen aan Chr.
Bewaarscholen in Nederland, die zich ten
doel stelt te komen tot meer contact en een
heid in de opleiding. De Vereeniging van
Chr. Onderwijzers en Onderwijzeressen in
Nederland en de Overzeesche Bezittingen
heeft te Amsterdam op luisterrijke wijze
haar 75-jarig bestaan gevierd. De Unie „Een
School met den Bijbel" vierde te Utrecht
haar gouden jubileum, voorafgegaan door
een wijdingssamenkomst in de Domkerk,
waarin de Minister van Staat A. W. F. Idcn-
burg de feestrede hield. Een paar weken te
voren ontviel haar door den dood Ds. A. de
Geus, haai- kloeke en beginseltrouwe voor
zitter.
Van secretaris tot minister.
Voor den Schoolraad cn de Unie, ja voor
heel het Christelijk Onderwijs, was het een
groote eere, dat Mr. J. Terpstra, de secretaris
van genoemde twee organisaties, benoemd
werd tot Minister van Onderwijs. Zij moes
ten echter daardoor tevens een offer bren
gen. 1-Iet Bureau van ons Chr. Onderwijs,
door hem tc Den Haag georganiseerd, zorg
de voor deskundige en nauwgezette voor
lichting. Als tijdelijk secretaris trad op Mr.
H. Hangelbroek.
Varia.
Op initiatief van het Hoofdbestuur der
Vereeniging van Chr. Onderwijzers werd
door verschillende belanghebbende organisa
ties en personen een Centraal Bureau van
Informatie voor de uitzending van Chr. on
derwijzers naar Indië opgericht.
Voor het Lager Onderwijs werden het ver
plichte zevende leerjaar en de nieuwe leer-
lingenschaal ingevoerd, terwijl het instituut
der assistenten werd afgeschaft.
AI was in het begin des jaars het over
compleet aan onderwijskrachten nog zéér
groot, in Maart waren er voor de vacante
betrekking van onderwijzer aan de Chr.
School te Beekbergen nog 238 sollicitanten!
er blijkt evenwel een tekort te zijn aan
Hervormde onderwijzers. Meermalen werd
ook gepropageerd voor de oprichting van
een Hervormde Kweekschool op Geref.
grondslag.
De pacificatie bleek ook in het afgeloopen
jaar nog niet overal haar beslag gekregen te
hebben. Niet alleen ageerde de Vereeniging
voor (Openbaar) Volksonderwijs weer sterk
tegen de oprichting van Bijzondere' Scholen,
maar ook,hebben nog tal van Gemeentebe
sturen zich verlaagd zelf den Schoolstrijd to
voeren en getracht het Bijzoender Onderwijs
op allerlei wijze tegen te gaan of te bemoei
lijken.
Personalia.
Uit de kringen van Schooltoezicht memo-
reeren we het zilveren ambtsjubileum van
den heer P. Wielenga, hoofdinspecteur L. O.
in de 2de inspectie; het eervol ontslag van
Dr. K. E. W. Strootman als inspecteur L. O.
in de inspectie Apeldoorn; het overlijden van
den heer J. H. Blum, oud-districtsschoolop
ziener in Zeeland en oud-inspecteur van
Chr. Volksonderwijs; de benoeming tot in
specteur L. O. in de inspectie Zutphen van
den heer W. F. C. van den Broek, leeraar
aan de Chr. Kweekschool te Zwolle, en tot
schoolopziener in Rotterdam van. den heer
J. B. Visser, hoofd der Eloutschool, aldaar.
De heeren J. G. Nijk, oud-directeur der
Rijkskweekschool te Haarlem, die mede als
schrijver en examinator naam had, en J.
Schaap Hzn., oud-directeur der Chr. Kweek
school té Leiden, werden door "den dood weg
genomen.
Van „de oude garde" mochten de volgende
rustend Chr. Schoolhoofden hun SOsten ver
jaardag vieren: N. J. Bastmeijer, G. A. van
den Berg, N. Heukels, A. Homan, D. Mulder
cn W. J. Vallentgoed. Allen zijn in onze Chr.
Schoolwereld geliefde figuren.
De volgende oud-hoofden van Chr. Scho
len zijn in het vorige jaar overleden: W„ G.
Aldershoff, J. W. van Beem, P. Geldermans,
A. Huizing, mej. W. E. Jansen, H. Kpelmans,
S. K. Laansma, H. Lankamp, M. G. P. Me-
dema, II. Milo, R. J. F. J. H. Nogarede, G.
van den Pol, IT. II. J. van Rooijen, M. van
der Sluijs cn W. Valkenburg. Voorts stierven
de volgende dienstdoende hoofden,..van Chr.
Scholen: R. Hajer, J. P_ IIcLily,. ^Reedijk,
A. Ronncr (33 jaar), R. Rij'fcsen, E. Sanders
en IT. Venhuizen. Tenslotte noemen-we nog
de overleden alom bekende „klasse-onder
wijzers": J. Goldschmidt, F. Hoekstra, J. C.
Homoet en J. Westerhof.
De nagedachtenis van wijlen den paeda-
goog Jan Ligthart werd geëerd door de
plaatsing van een monument (voorstellende
Ot en Sien uit zijn leesboekjes) in het Zui
derpark te Den Haag.
Te Almelo werd tot hoofd eëner Chr.
School (voor jongens en meisjes) een dame
benoemd.
De Vereeniging-voor Chr. Gezondheids- en
Vacantiekolonies ontving voor den arbeid
ten behoeve van het zwakke kind een gift
van f 10.000.
Buitengewoon L. O.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
der Vereeniging van onderwijzers en artsen,
werkzaam aan inrichtingen voor. onderwijs
aan achterlijke en zwakzinnige kinderen,
werden te Den Haag gehouden een congres
en een tentoonstelling in zake de zorg voor
en het onderwijs aan zwakzinnigen, waar
van de Ministers van Onderwijs en Arbeid
eere-presidenten cn de oud-Minister Dr. J.
Tli. de Visser voorzitter was.
Vanwege de Regecring-werden voorts twee
gesubsidieerde cursussen geopend voor vak
opleiding voor leerkrachten hij het Zwak-
zinnigenonderwijs: één voor Roomsch-Kath.
en één voor neutrale cn Prot.-Chr. onder
wijzers.
FEUILLETON
BONNA WIEGERS-GROENEVELT.
(27
Zij zou al dien tijdoch 't
moeite niet waard ook om nijdig te wor
den 't kwam immers uit den mond van
Trui
„Je vergist je toch wel," zei ze alleen wat
tiii de hoogte en 'k wou wel es weten wie
meer bij Verhaar kwam, jij of ik."
Toen keken de donkere oogen vol lach
naar haar op.
„Ik hoef ze anders niet na te loopen hoor"
„Wanneer gaan jullie trouwen?" infor
meerde Trui.
„Weten we nog niet. Bart moet im
mers z'n laatste examen nog doen," maakte
Mies zich er af.
„En als hij 'n beroep heeft, direct de pas-
torio in?"
't Verveelde haar. Ze kon nu wel zeggen,
dat ze dat ook niet wist, maar 't was niet
zoo en om Trui uit te leggen hoe 't dan
wel was, daar had ze heelemaal geen zin in.
't Gaat je niks an zou Piet wel even
ontnuchteren. Ze wist wel, dat ze 't toch
verliezen moest tegen Trui's brutaliteit, die
ras de ixiet ontzag.
„Of moet dat ook geheimzinnig gaan."
,,'k Zou niet weten, waarom," hield ze zich
bedaard maar Bart wil eerst nog verder
studeeren."
„Ik zou anders maar niet te lang wach
ten, als ik je was. Die studenten komen met
zooveel meisjes in aanraking, dat je nog
niet es weten konDaar heb je m'n zus
veerITeeft ze me toch dat boek
Maar jij bent verloofd kind cn hoe fpr handSufferd, die je bent had je
H gegaan is, geeft n/iks. 'k ITad je al oorder toch wel 'n krant om kunnen vragen."
villen spreken voor felicitatie, maar 'k zag „Was zelf gesaan."
J'e je nu V00,Taan ook met do I Trui trok haar het hoek uit de handen,
jen rolde 't op maar Mies had de gekleur-
de teekening al gezien, en 't korte omschrift
felicitatie, maar 'k zag
voortaan ook met de
bus?
„Misschien
,,'t Is 'n gemak, dat die gekomen is, meid. 00]t ^eJezi
oor m'n kosthuis stap ik uit. Als j er j Verschrikt keek ze naar Trui, die haar
ook mee gaat, kunnen we Maandagmorgen buk ontweek, en 't zusje ging weer weg.
..Lees jij. zulke boeken?!" vroeg ze einde-
k Zal es kijken, beloofde Mies. De idee. |jjk. 't neg niet kunnend begrijpen,
met Trui te reizen, lokte met erg, maar de; Trui keek voor zich uit, 'n weinig ver
bus was voor haar toch ook n gemak i legen, 't Speet haar, dat ze onvoorzichtig
hoefde ze niet eerst te fietsen van dn halte j was geweestZelf had ze 't niet durven
de kost gekomen i koopen aan de kraam, bang, om gezien te
[worden daarom had ze haar zusje.maar
gestuurd, die nog niks van die dingen be
greep, en 't wel zou laten, er over te spre
kenmaar nou had je Mies.
„Klets er maar niet over," zei ze kort.
„Ik had et toch nooit gedacht"
,Kan wel wezen'k Heb je'op de kweek
al es gezegde dat jij ook niet zoo'n beste
bent"
„Maar zulke boeken lees ik niet", hield
Mies zich fier, want ineens was weggevallen
alle vroegere vrees voor Trui, die zóó zich
ontpopte.
„Dacht je soms, dat ik de eenige was, jij
hebt ze zeker op de Kweek -ook nooit
gezien."
Uitdagend weer keken die groote fluweel-
oogen haar aan.
„Nooit!"
„We noemden je ook al niet voor niets
het heilig boontje" maar 'k wil je wel
vertollen, dat 'r op de Kweek al heel wat de
rondte deden."
„Geloof ie me niet? Vraag es aan Mien
cn Bep, die weten meer."
„Van wie waren die dan?", vroeg Mies,
die 't al vreemder begon te vinden.
„Dat weet ik niet meer. Maar, 't is toch
geen doodzonde, dat je zoo'n boek eens in
kijktWil je 'n bonbon, 't zakje mag
leegF.n tusschen twee haakjes, weet je,
dat 't Volksconcert is vanavond."
„Nee", deed Mies gereserveerd.
„Moet je heengaan, 't lijkt een schitte
rend program."
,,'k Blijf liever thuis."
„Ik niet. Pa is veel weg en Tante zanikt...
Bij ons is 't nóóit gezellig."
Toen voelde Mies medelijden in zich ko
men, om 't tragisd! dat in Trui's leven
was, jT® Moodc g°st^rv^n toeu re het lever
gaf aan 't jongste kindeen vader, die
eigen genoegens kendeen een tante, die
geen meisjeshart begreep
„Als jij nu es trachtte, 't thuis gezellig te
maken", waagde ze schuchter te helpen.
Maar Trui weerde 't ongevraagd meelij met
'n hoog, kort lachje af.
„Merci,, je bent maar éénmaal jong."
,,'t Is voor. je zusje toch ook niet goed",
argumenteerde Mies nog, terwijl ze voor 'n
winkel staan bleef.
„Die heeft geen klagen, da's f ante's troe
telkindMoet je hier wezen?"
„Ja".
„Tot Maandag dus,"
„Waarschijnlijk wel."
,,'n Plezierige Zondag dan."
„Dank je."
Mies deed haar boodschappen, en liep
rechtstreeks door naar huis. 't Boek voor
Moeder was ze vergeten. De mcnschen en
de winkels interesseerde haar niet meer, ze
dacht aan Trui, aan de meisjes uit haar
kweektijd, waarvan er al vier waren ver
loofd. Bep, evenals zij. met 'n theologisch
student, 't Was 'n keurig meisje om te zien,
'n dametje, ook een uitstekende onderwijze-
rescn had dié nu zulke boeken gelezen?
En Mien ook?... En wie dan nog meer?...
Als Trui 't haar had gevraagd, zou ze 't
verontwaardigd van dc hand hebben gewe
zen, omdat 't voor haar een verborgenis
wasN'u wist zeOnwillekeurig keek
ze een meisje aan, dat op de fiets voorbij
ging, 'n eenvoudig kind van zoo'n achttien
i jaar. Moest ze achter dat blozend rond ge-
I zuchtje ook "t heimelijk verkeerde denken?
iEn wat moest ze weer in een ander zoeken?
iSpeel den dan alle menschen verstoppertje
met elkaar?Och nee, ook niet, weerlei
ze zich zelf. Je zonden, vooral je- boezem
zonden, zei je immers aan God, daar had
een ander niet mee te maken. Die sloot je
op in 't verborgenste hoekje van je ziel.
Wie wist het nu van haar, dat ze, toen
juffrouw Tuinman jarig was, wegbleef om
hoofdpijn, en thuis, gezond en wel had zitten
lezen? Dat zei ze toch aan niemand? Aan
Bart wel. Ze had zich geschaamd voor hem,
maar ook voor God, omdat., terwijl ze die
reden opgaf, 'n aankfcigeride stem van bin
nen wou weerhouden: 't is zonde Mies, maar
ze die met haar eigen rustig-jokkende
woorden terug had gewezenMaar zulke
boekenZe herinnerde zich, hoe ze ver
langd had 'n tooneelstuk te lezen, omdat
tante Mina wel es over den schouwburg
praatte en ze zich nu heelemaal niet voor
kon stellen, wat daar toch voorviel. Ze wist,
dat ze voor de hoofdakte gelezen werden....
had enkele in Bart's hoekenkast gezien
en toen was 't gebeurd met al z'n gevolgen
Dwaas was ze toch, dat ze daar om liegen
ging. dwaas ook, dat ze niet had begrepen,
dat niemand achter haar vraag een klop
pend hart vermoeden zouEén ding was
toch mooi, overdacht ze Trui had zich óók
een beetje geschaamd, cn waar nog
schaamte was, bestond toch kans op verbe
tering
Thuis gekomen, vertelde ze 't Moeder.
„Vindt U 't niet vreeselijk?" vroeg ze.
„Ontzettend. En 't ergste is, zooiets staat
niet op zich zelf, er vloeit vaak van alles
uit voort."
„En toch is 't ook een stakkerd, vind ik."
„Aan d'eene kant wel. Maar ze heeft haar
verstand is 't niet zooJe moet er maar
niet meer aan denkenMaak je de tafel
klaar? Dickje ia al vroeg met hoofdpijn
naar huisgegaan, cn ik ben moe."
Bezorgd sloeg Mies haar arm om Moeder
heen. „Ga op den divan liggen. Ik zorg wel,
wees maar rustig't Wordt toch niet
erger, Moeke?"
„Dat kan ik niet zeggen, 'k Ben zenuw
achtig tegenwoordig."
„Gebruikt U veel melk cn eieren?"
„Ja", knikte juffrouw de Waard, terwijl
ze ging liggen, daar zorgt Vader wel voor.
Hij heeft m'ook Sanalogen gekocht, en
maakt 't zelf voor me klaarDat moet
zoo goed zijn"
Ze sloot de oogen. Het zacht zorgen van
Mies lei vertrouwelijke rust om haar heen,
die stillend inwerkte op haar nerveus ge
moed. Ze was dankbaar, dat Mies Ouddijk
had gekregen. Want Piet was wég. In Ja
nuari was hun zaak verplaatst naar 'n gron-
tere stad en hij moest mee. Toen hij ziek
was, bracht het verlichting, dat hij naar
Walton gin;;, maar nu had ze hem graag
gehouden. Ilij was zoo veranderd den laat
ste n tijd, door Thea. Snauwen deed ie niet
meer, en toon hij wist, dat ze vaak moe was,
dat de dokter veel rust gebood om haar
zwakke hart. had hij haar zelfs mot enkele
dingen geholpen, gauw es een voetbankje
bijgeschoven, als ze ging zitten, wat van d'r
overgenomen, dat ze naar den keuken bren
gen wou en telkens weer had hij gevraagd,
h^e 't was. De kosten voor 'n dagmeisje had
hij op zich genomen, en elke maand stuurde
hij 't geld, meer dan er noodig was, opdat
ze maar veel versterkends zon nemen
O, hoe dat alles haar leven verzonnigd had.
(Wordt vervolgd.)
