Propaganda October 1929-15 Januari 1930
Het blad van de lezers voor de lezers
VRIJDAG 27 DECEMBER 1929
Wetenschap.
Dr. S. J. WELLENSLEK
Eind Januari zal dr. S. J. Wellensiek naar
feuitenzorg vertrekken al3 plantkundige, om
voorloopig verbonden te worden aan het in
stituut voor plantenziekten.
ZONNEVLEKKEN.
Er zijn den laatsten tijd vervaarlijk groote
fonnevlekken op de zon verschenen, zóó groot
zelfs, dat er een met het bloote oog (beschermd
door een beroet glaasje) zelfs te zien is.
Maandagmiddag zyn deze, beter te noemen
zonnevlekken-complexen, dank zij eenige uren
opheldering, in den kijker goed waarneembaar
geweest, meldt de „N. R. Ct.". De met het
bloote oog zichtbare vlek ligt links, op pl.m.
1/6 diara. Z. van den rand af; een enorm
complex is daaronder gelegen; dit bestaat uit
een verzameling van 4 groepen, met 19 20
kernen; dit complex beslaat ongeveer 1/10 der
gonsoppeivlakte.
Rechts bi vinden zich nog 3 vlekken met zeer
donkere kernen; verder nog een groep met
lichtere kernen, bijna op het midden der schijf;
«lies is gelegen in de normale equatoriale zóne.
Ook vertoonden zich aan den zonsrand, in
de omgeving der vlekken, buitengewoon hel
dere z'.jju fakkels. Het zal zeer zeker inte
ressant zijn, de verplaatsing en ook de veran
deringen in deze verschijnselen te volgen.
Kunst en Letteren.
HEINRICH VON KLEIST.
Een werk: „Aus dem Leben Heinrich von
fcleists" deed Karl Fedcrn verschijnen.
VONDELUITGAVE.
Hei derde deel der nieuwe Vondeluitgave
hee/t de persen der Wereldbibliotheek ver
laten.
NIEUWE UITGAVEN.
De W. B. zal in 1930 o. a. brengen:
pa en de Strijd der nationaliteiten deel III".
L. Simons: „Ontwikkelingsgeschiedenis
van het Tooneel en Drama (18051925) deel
III".
Prof. Dr. P. Geyl „De Geschiedenis van
den Nederlandschen Stam deel I".
Walter Scott: „Rooie Rob". Vertaling van
Dr. E. B. Koster.
H. G. Wells: „Een Koning, die waarlijk
Koning was". Vertaling van J. Kuylman.
Homerus' „Odysseus' D o o 1". Vertaald
on ingeleid door Dr. Nico van Suchtelen.
Augustinus' Belijdenissen. Vertaald
door J. A. van Lieshout. P. O. A.
Iff ARIA-EXEMPELEN.
„De literaire Gids" schrijvende over
de Middeleeuwsche Maria-vorhalen, meent
dat het beter is niet te spreken van Maria-
legenden, maar van Maria-exerape-
1 en, omdat er in de verschillende verzame
lingen de meeste een duidelijk didactisch
„exempel"-karakter vertoonen, daarbij de
suggestieve invloed stellig en de historische
waarheid waarschijnlijk meer gediend zijn
met aan te nemen dat bedoelde korte ver
halen alle zijn geloofd geworden, en de be
trokkenen het woord „legende" niet ken
den
Gemengd Nieuws.
DE QNTPLOFFINGSRAMP TE
GRONINGEN.
Onder geringe belangstelling zijn te Gro
ningen ter aarde besteld de stoffelijke omhul
sels van kapitein Jaspers en mej. Koers, twee
der slachtoffers van de ontploffingramp.
Aan de groeve van Jaspers werd het woord
gevoerd door Ds. Louw, predikant der Bap
tisten Gemeente. Hier waren de wethouder
Rugge en de gemeente-secretaris aanwezig.
Aan het graf van mej. Koers sprak Ds,
v. d. Wall, predikant der Ned. Herv. Gem., en
de voorzitter van de Nationale Schippersver-
eerjging, van welke vereeniging een 100-tal
personen aanwezig was.
Van het gemeentebestuur waren de wethou
ders de Jong en Reinink aanwezig. Van de
schepen hing de vlag halfstok.
Ondergeteekende geeft op als abonné op dit blad de(n) volgende(n)
persoon(onen) voor minstens één jaar:
(Namen en adressen volledig Invullen).
IOnderteekenlng van aanbrenger:
Datum
Betaalt per-
Op te zenden aan het bureau van ons blad.
DE LAGE WATERSTAND
Men meldt ons:
De postboot „Waddenzee" die Maandagmid
dag van Ameland vertrokken is, heeft wegens
den lagen waterstand op de Wadden Holwerd
niet kunnen bere ken en zit met post en .pas
sagiers op een zandplaat. De postboot is
Tweeden Kerstdag weer vlot gekomen en
teruggekeerd, terwijl een andere boot, welke
hulp zou verleenen, ook bleef vastzitten. Deze
boot is nu ook vlot gekomen.
Tengevolge van dien lagen waterstand is de
dienst van Texel op Den Helder zeer onregel
matig. Dinsdagmorgen kon de boot door het
lage water in de haven van Oude Schild niet
dan met 2 uur vertraging vertrékken.
Men meldt ons uit Lemmer:
Tengevolge van de krachtige Oostelijke
wind is de stand van het zeewater hier buiten
gewoon laag, en bedraagt 5 d.M. beneden
A.P. Twee motorschepen en de salonboot Hol
land, van de Holland-Frieslandlijn, die gister
avond van Amsterdam waren vertrokken,
zaten hedenmorgen te 11 uur nog op 400 M
afstand van de haven aan den grond. De pas
sagiers zijn door een binnen stoomboot van
boord gehaald en naar de vaste wal gebracht
KINDERVERLAMMING
Bij een familie in de J. P. Coenstraat te
IJmuiden heeft zich een geval van knderver
lamming voorgedaan.
Te Eelde (Gr.) Is wederom een geval
van kinderverlamming geconstateerd by een
driejarig kind.
UIT LOGEEREN
Té Purmerend is des nachts uit de woning
van Pilkes, molenaar van de coöp. grannma-
lery „Ons Voordeel" een bedrag van f4200
ontvreemd. De dader heeft zich door veifore-
k'ng van een ruit toegang tot de woning ver-
schaft. Het geld behoorde toe aan een familie
lid, die daar logeerde en die het geld, dat hij
gebruiken moest, in een jas op zijn slaapka
mer had geborgen. Van den dader geen spoor
Rechtzaken.
De Rechtbank te Middelburg veroordeelde
F. L., 19 jaar, landbouwer te Wolphaarts-
dijk, thans in voorarrest, wegens doodslag
op zijn broer, gepleegd op 5 Juli 1929 in
Wolphaartsdijk, tot een gevangenisstraf van
7 jaar met aftrek van het voorarrest De
eisch luidde destijds 10 jaar gevangenisstraf
HET AANGESPOELDE KINDERLIJKJE.
Voor de Amsterdamsche rechtbank stonden
terecht de moeder van het knaapje, wiens lijk
eenige dagen geleden aan den Zuiderzeedijk
onder Durgerdam is gevonden.
Tegen verdachte, vrouw Matthias, eisehte
de ambtenaar van het O. M. wegens het ver
bergen van een lyk, 6" dagen gevangenisstraf
met aftrek der preventieve hechtenis.
OPLICHTING
De rechtbank te M ddelburg wees vonnis
in de zaak tegen het 48-jarig gemeenteraads
lid te Oost- en West-Souburg, thans gedeti
neerd, tegen wien anderhalf jaar gevangenis
straf was geëischt wegens oplichting van een
bejaard echtpaar te Aagtekerke voor een be
langrijk bedrag.
Het vonnis lmddé een jaar gevangenisstraf
ECONOMIE EN FINANCIËN
LEENING NOORD-HOLLAND.
De inschrijving op f 10.025.000 4% obli-
gatien ten laste van de provincie Noord-Hol
land, tot den koers van 98% is opengesteld
op 3 Jan..
De betaling moet plaats vinden op 9 Jan.
De leening es uiterlijk aflosbaar in 1979.
De provincie behoudt zich het recht voor
alle of een deel der niet uitgelote obligatiën
te allen tijde a pari af te lossen.
Blijkens de door de Kroon goedgekeurde
provinciale begrooting voor 1930 blijft zuiver
ten laste van de provincie een bedrag van
f597.431.
Naar raming zullen de heffingen van op
centen op de belasting netto ten bate der
provinciale kas f3.339.285 opbrengen, zoodat
per hoofd der provinciale bevolking f2.28
moet worden opgebracht.
De netto-baten en -lasten van den gewonen
dienst van de provincie voor 1930 zijn ge
raamd op een totaal bedrag van f 4.887.321.
SCHATKISTPROMESSEN EN -BILJETTEN.
Bij de gehouden inschrijving op f 25 millioen
schatkistpromessen en -biljetten werd inge
schreven aan 3 maandspromessen f 13.800.000
aan 6 maandspromessen f 5.290.000 en aan
biljetten f 18.600.000. Totaal f37.690.000 tot
prijzen van resp. f 995 tot f 989, f 988 tot
f 977.50 en f 1020 tot f 1000.
Toegewezen werd aan 3 maandspromessen
f8.280.000 voor f991.33, aan 6 maandspromes
sen f5.250.000 voor f9S0.39 en aan bljetten
f 10.744.000 voor f 1003.15. Totaal f 24.274.000
In Amsterdam werd ingeschreven aan 3
maandspromessen f 13.060.000, aan 6 maands
promessen f 5.250.000, en aan biljetten
f 18.193.000. Totaal f 36.503.000.
LEENING GEMEENTE UTRECHT.
Naar wij \ernemen is bij de inschrijving op
f 2.864.000 4% obligatiën der Gemeente
Utrecht tegen den koers van 99% nagenoeg
het geheele bedrag genomen. Het kleine res
tant is verder uit de hand geplaatst.
BEURSVACANTIE.
Het bestuur van de Ver. v. d. Effecten
handel bericht, dat de Minister van Financiën
heeft bepaald dat de beurs op Dinsdag 31 Dee
gesloten zal zijn, doch dat de m'nster zich niet
heeft kunnen vereenigen met het besluit der
algemeene vergadering der leden van 20 Dee
1929 en dat de beurs derhalve op 30 Dec ge
opend zal blijven.
HOLLAND-AMERIKA-LIJN.
Ter wederlegging van geloopen hebbende
geruchten, vernemen wij van betrouwbare
zijde, dat de a.s. couponbetaling en uitloting
der 6 obligaties op de gewone wijze zul
len plaats vinden.
DONAU HYPOTHEEKBANK.
Wij vernemen dat het hot van appèl te
Novisad den 18den dezer een goudvordering
der Donau-Hypotheekhank, in tegenstelling
met alle vroegere beslissingen van haarzelf
en van den Hoogen Raad, aldaar, thans vol
ledig heeft erkend en den betrokken debi
teur heeft veroordeeld tot betaling in goud.
De directie der Donau-Hypotheekbank, of
schoon reeds dankbaar voor dezö gunstig*
wending, zegt, toch met spanning het desbe
treffende vonnis van den Hoogen Raad te
moeten afwachten.
MAEKUBEE.
I-Iet bestuur deelt mede:
Een nadere vergadering van aandeelhou
ders ter behandeling van het voorstel van
houders van winstbewijzen om deze in aan
deden om te wisselen zal in overeenstem
ming met den wensch der houders van
winstbewijzen, die het voorstel indienden,
voorloopig niet worden gehouden.
FIRMA DE WED. TJEENK CO.
Naar wij vernemen zullen de zaken tot
dusverre gedreven onder de firma de Wed.
Tjeenk Co. worden voortgezet door een
nieuw op te richten N.V. „De Wed. Tjeenk
Co., N.V.", waarvan als directeuren zullen
optreden de heeren jhr. mr. L. H. J. F. van
Bevervoorden tot Oldemeule en W. F. Sillem,
en als commissarissen de heeren C. J. ba
ron Collet d'Escury, mr. A. Q. Mees, J. Bois-
sevain en jhr. J. Sis van Hillegom.
De directie heeft besloten een interim divi
dend uit te keeren van 10 pCt. op rekening
van het te verwachten dividend over het
boekjaar 1929, betaalbaar 8 Januari 1930
(onv.).
AMERICAN TELEGRAPH AND CABLE CY.
Aan houders van certificaten voor aandeelen
der American Telegraph and Cable Company
is een circulaire gericht, waaraan het volgende
is ontleend.
Zooals bekend werden in 1882 de beide ka
bels der American Telegraph and Cable
Company voor 50 jaar verpacht aan de Wes
tern Union Telegraph Company tegen een
gegarandeerde dividend-betaling van 5 per
jaar op de aandeelen. Deze verpachting eindigt
op 12 Mei 1932.
De Western Union Telegraph Company
heeft zich bereid verklaard de aandeelen over
te nemen voor S 27 per aandeel, welk bod
geldig is tot 1 Febr. 1930.
Houders van certificaten die bovengenoemd
bod van 8 27 per aandeel wenschen te accep
teeren, worden uitgenoodigd daarvan vóór of
op 15 Jan. aan het betrokken Administratie
kantoor schriftelijk kennis te geven.
DUITSCHLAND.
Tusschen het Rijksministerie van Financiën
•n een internationaal bank-eonsortium, ouder
leiding van de Rijksbank is een overeenkomst
tot stand gekomen volgens welke het consor
tium nominaal 350,000,000 mark schatkistbil
jetten overneemt.
De aflossing vangt aan op 15 April 1930 met
50,000,000 mark en zal in het midden van elke
volgende maand een gelijk bedrag groot zijn,
zoodat het geheele crediet op 15 October 1930
zal zijn afgelost. De aflossing geschiedt uit
een fonds, v/aar omtrent een wetsvoorstel bij
den Rijksdag is ingediend.
De aanneming van dit wetsvoorstel (het
welk intusschen reeds geschied is) is een
voorwaarde tot het verstrekken van het cre
diet. De rentevoet is op een half procent hoo-
ger vastgesteld dan het officieele disconto.
Een provisie van is aan het consor
tium toegezegd. De verkoop der stukken
wordt tot het binnenland beperkt tegen den
rentevoet van 7% per jaar.
UIT DE YEREENIGDE STATEN.
De gemiddelde noteering ter New-Yorksch«
beurze van twintig van de voornaamste
spoorwegshares was op het einde van de
afgeloopen week 145.42 en van dertig indus
trials, tegen resp. 151.68 en 253.02 op het
einde van de voorafgegane week.
Ondanks de Octobercrisis in Amerika zijn in
deze maand 1.053,360.000 nieuwe levens
verzekeringen gesloten door 44 bij de Asso
ciation of Life Insurance Presidents aange
sloten maatschappijen of 88S.000.000 meer
dan in October 1928. De koersval in Wallstreet
heeft de levensverzekeringmaatschappijen nieè
aangetast. Do activa der Amerikaansche
levensverzekeringmaatschappijen worden ge
schat op een waarde van 17 milliard, dia
belegd zyn in Staatsfondsen, waarden van
spoorwegen, public Utility ondernemingen
enz., bijna alleen in obligaties en preferent*
aandeelen, hypotheken, enz.
Wij wezen er reeds meer op, dat de alge
meene voorspoed, waarvan tot voor kort
sprake was in Amerika, hoofdzakelijk betrek
king had op de industrie.
Met den landbouw is het bepaald slecht
gesteld. Da graanuitvoer is de laatste jaren
dan ook voortdurend achteruitgegaan. Hij
vertegenwoordigt in de eerste tien maanden
van het loopende jaar een waarde van $218.9
mill., in het overeenkomstige tijdvak van
verleden jaar 235.7 milL en 347.6 milL in
hetzelfde tijdsverloop van 1927. Vooral de
tarwe en de rogge-uitvoer is sterk verminderd.
De tarwe-uitvoer is in den loop van de laatste
drie jaar van 41 mill, op 7.3 mill, bushels,
de rogge-uitvoer van 32 op slechts 3 milL
bushels gedaald.
De New-Yorksche beurs was in de afgeloo
pen week flauw gestemd voor verdere berich
ten van verminderde productie. Ook de voort
durende goudverschepingen werken veront
rustend. Zij hadden reeds eenig aantrekking
van de geldmarkt teD gevolge. De rente voor
daggeld, die den laatsten tijd 4% bedroeg,
is de laatste dagen tot 5 gestegen.
De vorige week bedroeg de gouduitvoer
33 millioen, waardoor do totaal export
gedurende de laatste 2 maanden ongeveer 8S
rnlllioen bedraagt.
Elyk^ns de statistiek van de Federale Re
serve Bank te New-York bedroegen de
makelaarsvoorschotten op 18 Dec. 3.38$
millioen tegen 3.425 mill, op 11 Dec. JJ.
ARGENTINIË.
De Argentynsche Nationale Bank besloot het
Gold Conversion Office voorloopig te sluiten,
zoodat geen bankpapier meer in goud verwis
seld kan worden.
De president der bank verklaarde, dat het
sluiten der Caja de Conversion niet noodzake
lijk inhoudt een verbod van goud-uitvoer, zoo
deze vereischt wordt voor de bescherming vaa
don wisselkoers. Het doel is uitsluitend over-
matigen gouduitvoer te verhinderen.
De Regeering gaf de volgende verklaring!
Voor iedoren utgevoerden goud-peso moeten
papier-pesos 2.27 gedeponeerd worden in de
Caja de Conversion. In den laatsten tijd zyn
circa 2,000,000 goud-pesos uitgevoerd, waar
door derhalve 4,540,000 papier-pesos aan de
circulatie werd onttrokken. De binnenlandsche
geldmarkt is dientengevolge zoo sterk inge
krompen, dat het crediet-wezen er zwaar onder
lydt. In dezen toestand meent de Regeering
hulp te moeten bieden door, zooveel mogelyk,
goud-uitvoer te verbieden.
De koers der peso is door den maatregel
sterk gedaald.
